B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH
NGUYN THANH CHI
GII PHÁP NÂNG CAO
NNG LC CNH TRANH CA
CHI NHÁNH NHNo & PTNT TNH NG NAI
LUN VN THC S KINH T
TP.H Chí Minh- Nm
2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP H CHÍ MINH
NGUYN THANH CHI
GII PHÁP NÂNG CAO
NNG LC CNH TRANH CA
CHI NHÁNH NHNo & PTNT TNH NG NAI
Chuy
ê
n ngành:
Ki
nh t
tà
i c
h
í
nh - ngân hàng
M
ã s: 60.31.12
LU
N VN
TH
C S
K
IN
H T
NGI HNG DN KHOA HC:
TS. LÊ TN PHC
TP H Chí Minh
– Nm
2011
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan Lun vn Thc s kinh t “ Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh
ti Chi nhánh Ngân hàng Nông nghip và Phát trin nông thôn Tnh ng Nai”: đây
là k
t qu ca quá trình hc tp, nghiên cu khoa hc đc lp và làm vic vi tinh thn
nghiêm túc. Các s
liu trong lun vn có ngun gc rõ ràng và đáng tin cy.
Biên hoà, ngày 15 tháng 11 nm 2011
Tác gi thc hin lun vn,
Nguyn Thanh Chi
MC LC
Trang
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC BIU
PHN M U 1
CHNG 1: LÝ LUN V CNH TRANH VÀ NNG LC CNH TRANH
CA NHTM 4
1.1 Tng quan v cnh tranh 4
1.1.1 Mt s lý lun v cnh tranh 4
1.1.2 Các loi hình cnh tranh 5
1.2 Cnh tranh trong lnh vc ngân hàng 7
1.2.1 Khái nim nng lc cnh tranh ca NHTM 7
1.2.1.1 Khái nim v nng lc cnh tranh ca doanh nghip 7
1.2.1.2 Khái nim, đc đim cnh tranh ca các NHTM 7
1.2.2 Các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca NHTM 9
1.2.3 Các ch tiêu đánh giá kh nng lc cnh tranh ca NHTM 11
1.2.3.1 Tim lc tài chính 11
1.2.3.2 Công ngh ngân hàng 12
1.2.3.3 Cht lng ngun nhân lc 13
1.2.3.4 Nng lc qun lý và c cu t chc 13
1.2.3.5 Thng hiu ni ting 14
1.2.3.6 Sn phm dch v cung cp trên th trng 14
1.2.3.7 Mng li hot đng 15
1.2.3 Kinh nghim v tng tính cnh tranh ca các ngân hàng 15
1.2.3.1 Ngân hàng nc ngoài 15
1.2.3.2 Ngân hàng trong nc 15
Kt lun chng 1 17
CHNG 2: THC TRNG NNG LC CNH TRANH CA CHI NHÁNH
NHNo & PTNT TNH NG NAI 18
2.1 c đim kinh t xã hi ca tnh ng Nai 18
2.2 Gii thiu v NHNo & PTNT Vit Nam và chi nhánh tnh ng Nai 18
2.2.1 Quá trình hình thành và phát trin NHNo & PTNT Vit Nam 18
2.2.2 Gii thiu v chi nhánh NHNo & PTNT tnh ng Nai 19
2.3 Phân tích nng lc cnh tranh ca Agribank ng Nai 20
2.3.1 Vn ch s hu, mc đ an toàn vn 20
2.3.2 Th phn hot đng và chin lc đa dng đi vi các sn phm dch v 21
2.3.2.1 Th phn hot đng 21
2.3.2.2 Chin lc đa dng đi vi các sn phm dch v 22
2.3.3 Ngun vn huy đng 24
2.3.3.1 Th phn huy đng vn 24
2.3.3.2 Thc trng mc tng huy đng vn 25
2.3.4 Công tác tín dng 33
2.3.4.1 D n cho vay 33
2.3.4.2 Phân tích ch s đánh giá hiu qu 38
2.3.4.3 Cht lng tín dng, vn đ trích lp d phòng và thu n x lý ri ro 39
2.3.5 Trong quan h thanh toán quc t 42
2.3.5.1 Dch v thanh toán quc t 42
2.3.5.2 Dch v kinh doanh ngoi t 42
2.3.5.3 Chi tr kiu hi 43
2.3.6 Sn phm dch v 44
2.3.6.1 Công tác phát hành th 44
2.3.6.2 Công tác thanh toán th 45
2.3.7 Phân tích tình hình li nhun 47
2.3.7.1 ánh giá tình hình li nhun 47
2.3.7.2 Phân tích hiu qu li nhun 47
2.3.8 Nng lc công ngh 48
2.3.9 Cht lng nhân s 49
2.4 ánh giá nng lc cnh tranh ca Agribank ng Nai bng mô hình SWOT
49
2.4.1 im mnh 49
2.4.2 im yu 50
2.4.3 C hi 50
2.4.4 Thách thc 51
Kt lun chng 2 51
CHNG 3: GII PHÁP NÂNG CAO NNG LC CNH TRANH CA CHI
NHÁNH NHNo&PTNT TNH NG NAI 52
3.1 ánh giá môi trng kinh doanh ca ngành Ngân hàng đn nm 2020 52
3.2 Mc tiêu phát trin ca tnh ng Nai, NHNo & PTNT Vit Nam và CN tnh
ng Nai nm 2010-2015 53
3.2.1 Mc tiêu tng quát v kinh t xã hi ca tnh ng Nai 53
3.2.2 Mc tiêu phát trin ca NHNo & PTNT Vit Nam 54
3.2.3 Mc tiêu hot đng ca chi nhánh tnh ng Nai 54
3.3 Vn dng mô hình SWOT đ nâng cao nng lc cnh tranh ca Agribank
ng Nai 55
3.3.1 Phát huy th mnh 55
3.3.2 Khc phc đim yu 56
3.3.3 Tn dng c hi 59
3.3.4 Vt qua th thách 59
3.4 Nhóm gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Agribank ng Nai 60
3.4.1 Xây dng chin lc 60
3.4.2 Các gii pháp thc hin chin lc 61
3.4.2.1 V huy đng tin gi 61
3.4.2.2 Nâng cao cht lng tín dng 63
3.4.2.3 Các gii pháp phát trin dch v 68
3.4.2.4 Phân tích đi th cnh tranh trong ngành Ngân hàng 72
3.4.2.5 Tip tc cng c, phát huy sc mnh ngun nhân lc 74
3.4.2.6 V công tác kim toán ni b 74
3.4.2.7 Nâng cao nhn thc thng hiu 75
3.4.3 Nhng gii pháp h tr t NHNo & PTNT Vit Nam 77
3.5 Nhng gii pháp h tr t Ngân hàng Nhà nc 78
KT LUN 81
PH LC 01
PH LC 02
PH LC 03
PH LC 04
PH LC 05
PH LC 06
PH LC 07
PH LC 08
TÀI LIU THAM KHO
DANH MC CÁC CH VIT TT
Agribank NHNo & PTNT Vit Nam
ATM Máy rút tin t đng
BIDV Ngân hàng u t phát trin
CBTD Cán b Tín dng
CBVC Cán b viên chc
CTG Vietinbank
Cty TNHH Công ty Trách nhim Hu hn
DNTNNg Doanh nghip u t nc ngoài
DNNN Doanh nghip Nhà nc
DNNVV Doanh nghip nh và va
DNTN Doanh nghip T nhân
EDC Thit b đc th đin t (Electronic Data Capture)
EUR ng Euro
GDP Tng sn phm quc ni (Gross Domestic Product)
HKD Hot đng kinh doanh
HV Huy đng vn
HSX H sn xut
IPCAS
D án hin đi hóa h thng thanh toán và k toán khách hàng (The
modernization of Interbank Payment and Customer Accounting System)
KDNH Kinh doanh ngoi hi
KQKS Kt qu kho sát
L/C Tín dng th (Letter of Credit)
MIS H thng thông tin qun lý
NHNN Ngân hàng Nhà nc
NHTM Ngân hàng thng mi
NHTMCP Ngân hàng thng mi c phn
NHTMNN Ngân hàng thng mi nhà nc
POS Máy thanh toán ti đim bán hàng (Post Of Sale)
SWIFT
T chc thanh toán quc t qua mng vi tính (Society for worldwide
interbank financial telecommunications)
TCKT T chc kinh t
TCTD T chc tín dng
TGDC Tin gi dân c
TSTC Tài sn th chp
USD ô la M (US dollar)
VCB Vietcombank
VH Vn huy đng
VN ng Vit Nam
WTO T chc thng mi th gii
DANH MC CÁC BNG BIU
Bng Tên bng Trang
Bng 2.1
Vn ch s hu các NHTM
20
Bng 2.2
Vn ch s hu các ngân hàng trong khu vc
21
Bng 2.3
S lng ngân hàng trên đa bàn ng Nai
21
Bng 2.4
Ngân hàng và nhà đu t chin lc
23
Bng 2.5
Tình hình huy đng vn ca các NHTM trên đa bàn
24
Bng 2.6
Tình hình huy đng vn t dân c ca các NHTM trên đa bàn
27
Bng 2.7
Tình hình huy đng vn ca Agribank ng Nai
28
Bng 2.8
C cu ngun vn TGDC ca Agribank ng Nai
29
Bng 2.9
Tình hình huy đng vn t TCKT ca các NHTM trên đa bàn
31
Bng 2.10
C cu ngun vn theo k hn ca Agribank ng Nai
31
Bng 2.11
D n - t l tng trng d n ca các NHTM trên đa bàn
33
Bng 2.12
Tình hình d n ca Agribank ng Nai
35
Bng 2.13
T l d n trên vn huy đng ca Agribank ng Nai
38
Bng 2.14
Tình hình bin đng n quá hn ca Agribank ng Nai
40
Bng 2.15
Doanh s TTQT ca Agribank ng Nai
42
Bng 2.16
Doanh s mua bán ngoi t ca Agrbank ng Nai
43
Bng 2.17
Doanh s chi tr kiu hi ca Agribank ng Nai
44
Bng 2.18
S lng th ATM ca các NHTM trên đa bàn
44
Bng 2.19
Tng hp thu nhp –chi phí ca Agribank ng Nai
47
Bng 2.20
ánh giá hiu qu li nhun ca Agribank ng Nai
48
Bng 3.1
Tng hp kt qu kho sát khách hàng gi tin
62
Bng 3.2
Mu gi ý biên đ lãi vay đi vi khách hàng có quan h tin
gi, dch v
64
Bng 3.3
Tng hp sn phm dch v khách hàng quan tâm
70
Bng 3.4
Tng hp sn phm dch v khách hàng ít quan tâm
71
DANH MC CÁC BIU
Biu đ Tên biu đ Trang
Biu đ 2.1
Th phn huy đng vn ca các NHTM trên đa bàn nm 2010
25
Biu đ 2.2
Tình hình huy đng vn ca Agribank ng Nai
27
Biu đ 2.3
T trng vn huy đng theo loi tin ca Agribank ng Nai
33
Biu đ 2.4
Th phn d n ca các NHTM trên đa bàn nm 2010
35
Biu đ 2.5
Tình hình d n theo thành phn kinh t
36
Biu đ 2.6
T trng cho vay theo thành phn kinh t nm 2010
37
Biu đ 2.7
T l d n theo thi hn vay
37
Biu đ 2.8
T l d n theo loi tin t
38
Biu đ 2.9
Th phn th ca các NHTM trên đa bàn nm 2010
45
Biu đ 2.10
S lng máy ATM-EDC-POS ca Agribank ng Nai
46
1
PHN M U
1. LÝ DO CHN TÀI:
Nm trong vùng kinh t trng đim phía Nam, các khu công nghip
ng Nai ngày càng nhiu, các doanh nghip có vn đu t trong nc và nc
ngoài ngày càng phát trin c v s lng và cht lng.
Vi các d án sân bay quc t Long Thành, đng cao tc Thành ph H
Chí Minh – Long Thành – Du Giây, huyn Nhn Trch s tr thành thành ph
trong tng lai không xa, ha hn tng lai ng Nai s tr thành trung tâm
kinh t
thng mi dch v sm ut ca c nc.
Cùng vi s phát trin nêu trên, h thng Ngân hàng trên đa bàn Tnh đã
thu hút rt nhiu Ngân hàng trong nc và nc ngoài, các t chc tín dng m
chi nhánh đáp ng nhu cu vn ca các doanh nghip hot đng cng nh thu
hút ngun vn nhàn ri trên đa bàn.
c bit, nhng bin đng kinh t xã hi nm 2008 mà đnh cao là suy gim
kinh t toàn cu đã và đang tác đng rt xu đn nn kinh t Vit Nam nói chung và các
doanh nghip trên đa bàn tnh ng Nai nói riêng.
Ho
t đng trên đa bàn tnh ng Nai
, Chi nhánh Ngân hàng Nông nghip &
Phát Trin Nông Thôn tnh ng Nai không tránh khi cuc cnh tranh gay gt và đã b
nh hng nh th nào? Yêu cu đt ra là phi đánh gía đúng thc trng hot đng ca
chi nhánh, tn dng nhng c hi, phân tích nhng khó khn thách thc đ đa ra
nhng đnh hng, gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca chi nhánh trong giai
đon suy gim kinh t. Xut phát t yêu cu đó, Tôi chn đ tài: “GII PHÁP NÂNG
CAO NNG LC CNH TRANH CA CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG
NGHIP & PHÁT TRIN NÔNG THÔN TNH NG NAI ” cho lun vn thc s
kinh t.
2. MC ÍCH NGHIÊN CU
2
-Nghiên cu mt cách khoa hc và h thng hóa c s lý lun v cnh tranh,
nng lc cnh tranh ca NHTM, các nhân t nh hng đn nng lc cnh tranh và các
tiêu chí đánh giá nng lc cnh tranh ca mt NHTM.
-Phân tích và đánh gía thc trng hot đng kinh doanh, nng lc cnh tranh ca
chi nhánh NHNo & PTNT t
nh ng Nai vi các NHTM trên đa bàn.
- xut các gii pháp góp phn nâng cao nng lc cnh tranh ca chi nhánh
NHNo & PTNT t
nh ng Nai.
3. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
- Nhng lý lun c bn v cnh tranh và nng lc cnh tranh ca NHTM.
- Xu th
cnh tranh ca các NHTM và thc trng nng lc cnh tranh ca chi
nhánh NHNo & PTNT tnh ng Nai giai đon 2007-2011.
- Gii pháp và nhng kin ngh nhm nâng cao nng lc cnh tranh ca chi
nhánh NHNo & PTNT tnh ng Nai.
4.PHNG PHÁP NGHIÊN CU
Lun vn s dng hai phng pháp nghiên cu chính là :
- Phng pháp thng kê
- Phng pháp phân tích- so sánh, tng hp
5.Ý NGHA KHOA HC VÀ THC TIN CA TÀI
tài: “Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca Chi nhánh Ngân hàng
Nông nghip và Phát trin Nông Thôn Tnh ng Nai” đc tin hành nghiên cu
trong giai đon mi, giai đon mà nn kinh t th gii cng nh trong nc có nhiu
bin đng và din ra ht sc phc tp. ng trc nguy c khng hong kinh t th
gii và tình trng mt lot ngân hàng M phá sn, nn kinh t Vit Nam nói chung và
ngành ngân hàng nói riêng đã b nh hng ít nhiu. Chính vì lý do đó h thng NHTM
Vit Nam cng phi ht sc n lc cnh tranh ln nhau mt cách lành mnh đ có th
đng vng đc. V
ì vy, nhng gii pháp đc đ ra trong đ tài cng khác vi các đ
tài nghiên cu trong nhng thi k trc.
3
6. KT LUN CA TÀI
Ngoài phn m đu, kt lun, ph lc, danh mc tài liu tham kho, lun vn
gm 03 chng sau:
Chng 1: Lý lun v cnh tranh và nng lc cnh tranh ca NHTM
Chng 2: Thc trng nng lc cnh tranh ca chi nhánh NHNo & PTNT tnh ng
Nai
Chng 3: Gii pháp nâng cao nng lc cnh tranh ca chi nhánh NHNo & PTNT tnh
ng Nai
4
CHNG 1
LÝ LUN V CNH TRANH VÀ
NNG LC CNH TRANH CA NHTM
1.1 Tng quan v cnh tranh
1.1.1 Mt s lý lun v cnh tranh
Cnh tranh là mt khái nim đã đc s dng trong nhiu lnh vc và cp đ khác
nhau nhng vn cha có mt đnh ngha rõ ràng và c th.
Quan đim cnh tranh đ
ã đc đ cp đn t th k th 17 cùng vi s ra đi ca
ch ngha t do kinh t c đin.
Ngày nay, hu ht các nc trên th gii đu tha nhn s tn ti cnh tranh, coi
cnh tranh va là môi trng, đng lc ca s phát trin kinh t xã hi. Do đó, có th
hiu cnh tranh là s ganh đua, là cuc đu tranh gay gt, quyt lit gia nhng ch
th kinh doanh vi nhau trên mt th trng hàng hóa c th nào đó nhm giành git
khách hàng và th trng, thông qua đó mà tiêu th đc nhiu hàng hóa đ tn ti và
nâng cao v th ca mình, đ thu đc li nhun cao.
Trong kinh t th trng, đ tn ti và phát trin, các doanh nghip luôn phi n
lc đáp ng nhu cu th trng thông qua các bin pháp nh ci tin k thut, to ra
nhiu giá tr gia tng cho khách hàng…, vì doanh nghip nào cng mun bán đc
nhiu hn, thu li ln hn. Nh vy, cnh tranh là quá trình tt yu, đng lc phát trin
ca nn kinh t th trng. Cnh tranh trong nn kinh t th trng là mt cuc đua
không dt, không b gián đon v thi gian, ngi tham gia vào cuc đua này không
đc phép dng li, h luôn phi tin v phía trc đ chin thng ngi đng sau.
Cnh tranh có th đa li ích li cho ngi này và thit hi cho ngi khác nhng
xét di góc đ toàn xã hi, cnh tranh luôn có tác đng tích cc vì sn phm tt hn,
gía r hn, dch v tt hn… Cnh tranh luôn giúp cho th trng hot đng có hiu
qu nh phân b hp lý các ngun lc có hn, đây chính là đng lc cho s phát trin
nn kinh t. Tuy nhiên, cnh tranh cng có nhng biu hin tiêu cc nh cnh tranh
5
thiu s kim soát, không lành mnh dn đn phát trin sn xut ln xn, tình trng cá
ln nut cá bé… làm thit hi quyn li ca ngi tiêu dùng.
Vi s bùng n ca khoa hc k thut – công ngh và phát trin ca thng mi
toàn cu đã làm cho s cnh tranh trong kinh doanh ngày càng cao thì mt doanh
nghip có th không t ch và sng còn đc mc dù h đã làm ch đc cnh tranh và
tn dng các c hi cnh tranh mt cách có li nht cho mình. Trong điu kin hin
nay, mc tiêu ca các doanh nghip không ch là thng th trong cnh tranh mà còn
phi phát trin bn vng. đt đc điu này, doanh nghip không th ch c kh kh
ngh đn cnh tranh, còn phi tính đn vic liên kt. Nh vy, ngày nay, cnh tranh là
đ mang đn cho th trng và khách hàng gía tr gia tng cao hn các doanh nghip
khác nhng đng thi cng phi liên kt vi các doanh nghip khác đ cùng nhau có
đc gía tr gia tng cao hn so vi gía tr gia tng mà doanh nghip đt đc nu nó
hot đng riêng l.
1.1.2 Các loi hình cnh tranh
Có nhiu hình thc đc dùng đ phân loi hình cnh tranh bao gm: cn c vào
ch th tham gia, phm vi ngành kinh t và tính cht ca cnh tranh.
- Cn c ch th tham gia:
* Cnh tranh gia ngi mua và ngi bán: do s đi lp nhau ca hai ch th
tham gia giao dch đ xác đnh giá c ca hàng hóa cn giao dch, s cnh tranh
này din ra theo qui lut “mua r, bán đt” và giá c ca hàng hóa đc hình thành.
* Cnh tranh gia nhng ngi mua vi nhau: s cnh tranh này hình thành
trên quan h cung-cu. Tuy nhiên, s cnh tranh này ch xy ra trong điu kin cung
ca mt hàng hóa dch v có cht lng ít hn nhu cu ca th trng.
* Cnh tranh gia ngi bán vi nhau: đây có l là hình thc tn ti nhiu nht
trên th trng vi tính cht gây go và khc lit. Cnh tranh này có ý ngha sng còn
đi vi doanh nghip nhm chim th phn và thu hút khách hàng.
-Cn c vào phm vi ngành kinh t:
6
* Cnh tranh trong ni b ngành: đây là hình thc cnh tranh gia các doanh
nghi
p trong cùng mt ngành, cùng sn xut, tiêu th mt loi hàng hóa hoc dch v
nào đó, trong đó các đi th tìm cách thôn tính ln nhau, giành git khách hàng v
phía mình, chim lnh th trng. Bin pháp cnh tranh ch yu ca hình thc này là
ci tin k thut, nâng cao nng sut lao đng, gim chi phí. Kt qu cnh tranh trong
ni b ngành làm cho k thut phát trin, điu kin sn xut trong mt ngành thay
đi, giá tr hàng hóa đc xác đnh li, t sut sinh li gim xung và s làm cho
mt s doanh nghip thành công và mt s khác phá sn, hoc sáp nhp.
* Cnh tranh gia các ngành là s cnh tranh gia các doanh nghip khác
nhau trong nn kinh t nhm tìm kim mc sinh li cao nht, s cnh tranh này hình
thành nên t sut sinh li bình quân cho tt c mi ngành thông qua s dch chuyn
ca các ngành vi nhau.
- Cn c vào tính cht ca cnh tranh trên th trng thì cnh tranh gm có: cnh tranh
hoàn h
o và cnh tranh không hoàn ho.
* Cnh tranh hoàn ho là loi hình cnh tranh mà đó không có ngi sn
xut hay ngi tiêu dùng nào có quyn hay kh nng khng ch th trng, làm nh
h
ng đn giá c. Cnh tranh hoàn ho đc mô t: Tt c các hàng hóa trao đi đc
coi là ging nhau; tt c nhng ngi bán và ngi mua đu có hiu bit đy đ v các
thông tin liên quan đn vic mua bán, trao đi không có gì cn tr vic gia nhp hay rút
khi th trng ca ngi mua hay ngi bán. chin thng trong cuc cnh tranh
các doanh nghip phi t tìm cách gim chi phí, h giá thành hoc to nên s khác
bi
t v sn phm ca mình so vi các đi th khác.
* C
nh tranh không hoàn ho là mt dng cnh tranh trong th trng khi các
điu kin cn thit cho vic cnh tranh hoàn ho không đc tha mãn. Các loi
cnh tranh không hoàn ho gm: đc quyn; đc quyn nhóm; cnh tranh đc
quyn; đc quyn mua; đc quyn nhóm mua. Trong th trng cng có th xy ra
cnh tranh không hoàn ho do nhng ngi bán hoc ngi mua thiu các thông tin
7
v giá c các loi hàng hóa đc trao đi.
1.2 Cnh tranh trong lnh vc ngân hàng
1.2.1 Khái ni
m nng lc cnh tranh ca NHTM:
Nng lc cnh tranh ca mt ngân hàng là kh nng ngân hàng đó to ra, duy trì
và phát tri
n nhng li th nhm duy trì và m rng th phn; đt đc mc li nhun
cao hn mc trung bình ca ngành và liên tc tng, đng thi đm bo hot đng an
toàn và lành mnh, có kh nng chng đ và vt qua nhng bin đng ca môi trng
kinh doanh.
1.2.1.1 Khái nim v nng lc cnh tranh ca doanh nghip
Theo WEF (1997) báo cáo v kh nng cnh tranh toàn cu thì nng lc cnh
tranh đc hiu là kh nng, nng lc mà doanh nghip có th duy trì v trí ca nó
mt cách lâu dài và có ý chí trên th trng cnh tranh, bo đm thc hin mt t l
li nhun ít nht bng t l đòi hi tài tr nhng mc tiêu ca doanh nghip, đng
thi đt đc đc nhng mc tiêu ca doanh nghip đt ra. Nng lc cnh tranh có
th
chia làm 3 cp:
-Nng lc cnh tranh quc gia là nng lc ca mt nn kinh t đt đc tng
trng bn vng, thu hút đc đu t, đm bo n đnh kinh t, xã hi, nâng cao đi
sng ca nhân dân.
-Nng lc cnh tranh ca doanh nghip là kh nng duy trì và m rng th
phn, thu li nhun ca doanh nghip trong môi trng cnh tranh trong và ngoài
nc. Nng lc cnh tranh ca doanh nghip th hin qua hiu qu kinh doanh ca
doanh nghip, li nhun và th phn mà doanh nghip đó có đc.
- Nng lc cnh tranh ca sn phm và dch v đc đo bng th phn ca sn
phm dch v th hin trên th trng. Kh nng cnh tranh ca sn phm, dch v ph
thuc vào li th cnh tranh ca nó. Nó da vào cht lng, tính đc đáo ca sn phm,
dch v, yu t công ngh cha trong sn phm dch v đó.
1.2.1.2 Khái nim, đc đim cnh tranh ca NHTM
8
Cng ging nh mi doanh nghip, NHTM cng là mt doanh nghip và là
m
t doanh nghip đc bit, vì th NHTM cng tn ti vì mc đích cui cùng là li
nhun.Vì th, các NHTM cng tìm đ mi bin pháp đ cung cp sn phm, dch v
có cht lng cao vi nhiu li ích cho khách hàng, vi mc giá và chi phí cnh
tranh, bên c
nh s đm bo v tính chính xác, đ tin cy và s tin li nht nhm
thu hút khách hàng, m rng th phn đ đt đc li nhun cao nht cho ngân
hàng. Do v
y, cnh tranh trong NHTM cng là s ganh đua, giành git khách hàng
da trên tt c nhng kh nng mà ngân hàng có đc đ đáp ng nhu cu ca khách
hàng v vic cung cp nhng sn phm dch v có cht lng cao, có s đc trng
riêng ca mình so vi các NHTM khác trên th trng, to ra li th cnh tranh,
làm tng li nhun ngân hàng, to đc uy tín, thng hiu và v th trên thng
trng.
Vi nhng đc đim chuyên bit ca mình, s cnh tranh trong lnh vc ngân
hàng cng có nhng đc thù nht đnh:
- Th nht, lnh vc kinh doanh ca ngân hàng có liên quan trc tip đn tt c các
ngành, các mt ca đi sng kinh t - xã hi. Do đó:
*
NHTM cn có h thng sn phm đa dng, mng li chi nhánh rng và liên
thông vi nhau đ phc v mi đi tng khách hàng và bt k v trí đa lý nào.
* NHTM phi xây dng đc uy tín, to đc s tin tng đi vi khách hàng,
vì
bt k mt s khó khn nào ca NHTM cng có th dn đn s suy sp ca nhiu ch
th có liên quan.
- Th hai, lnh vc kinh doanh ca ngân hàng là dch v, đc bit là dch v có liên
quan đn tin t. ây là mt lnh vc nhy cm nên:
* Nng lc ca nhân viên ngân hàng là yu t quan trng nht th hin cht lng
ca sn phm dch v ngân hàng. Yêu cu đi vi nhân viên ngân hàng là phi to
đc s tin tng vi khách hàng bng kin thc, phong cách chuyên nghip, s am hiu
nghip v, kh nng t vn và đôi khi c yu t hình th.
* Dch v ca ngân hàng phi nhanh chóng, chính xác, thun tin, bo mt và
9
đc bit quan trng là có tính an toàn cao, đòi hi ngân hàng phi có c s h tng
v
ng chc, h thng công ngh hin đi. Hn na, s lng thông tin, d liu ca
khách hàng là cc k ln nên yêu cu NHTM phi có h thng lu tr, qun lý toàn
b các thông tin này mt cách đy đ mà vn có kh nng truy xut mt cách d
dàng.
*
Ngoài ra, do d
ch v tin t ngân hàng có tính nhy cm nên đ to đc s
tin tng ca khách hàng chn la s dng dch v ca mình, ngân hàng phi xây dng
đc uy tín và gia tng giá tr thng hiu theo thi gian.
- Th ba, đ thc hin kinh doanh tin t, NHTM phi đóng vai trò t chc trung
gian huy đng vn trong xã hi. Ngun vn kinh doanh ca ngân hàng ch yu t
vn huy đng đc và ch mt phn nh t vn t có ca ngân hàng. Do đó, yêu cu
ngân hàng phi có trình đ qun lý chuyên nghip, nng lc tài chính vng mnh
c
ng nh có kh nng kim soát và phòng nga ri ro hu hiu đ đm bo kinh
doanh an toàn, hiu qu.
- Cui cùng, cht liu kinh doanh ca ngân hàng là tin t, mà tin t là mt công
c đc Nhà nc s dng đ qun lý v mô nn kinh t. Do đó, cht liu này đc
Nhà nc kim soát cht ch. Hot đng kinh doanh ca NHTM, ngoài tuân th các
quy đnh ca pháp lut, còn chu s chi phi bi h thng lut pháp riêng cho
NHTM và chính sách tin t ca Ngân hàng Trung ng.
1.2.2 Các yu t nh hng đn nng lc cnh tranh ca NHTM
- Cu v sn phm dch v:
Khách hàng ca các ngân hàng toàn b các doanh nghip, các t chc trong nn
kinh t và mt b phn ln dân c. i vi tng sn phm dch v thì nhu cu ca
khách hàng cng khác nhau. Kh nng ny sinh nhng nhu cu mi ca ngi mua có
th d báo nhu cu nhng ni khác trên th gii cng là nhng ch tiêu quan trng tác
đng đn kh nng phát trin sn phm mi ca các ngân hàng, to nên li th cnh
tranh.
- Trình đ phát trin ca ngành liên quan:
10
Qu tín dng nhân dân, các công ty tài chính, các công ty chng khoán, các công
ty bo him, ngành bu chính vin thông, ngành công ngh thông tin là nhng ngành có
mi quan h mt thit đn ngành ngân hàng. Trình đ phát trin ca các ngành này liên
quan trc tip đn s phát trin ca ngành ngân hàng nh:
+ Th trng chng khoán, th trng tin t hay các đnh ch tài chính khác phát
trin va to áp lc, va to c hi hp tác nghiên cu trong lnh vc tài chính.
+ Các đnh ch tài chính phi ngân hàng phát trin to ra kênh huy đng vn và đu
t mi cho ngân hàng.
+ Ngành bu chính vin thông, công ngh thông tin phát trin giúp ngân hàng đi
mi, giúp gim thiu chi phí giao dch, to s khác bit hoá sn phm, dch v ca
mình.
- Môi trng kinh t v mô:
Ngân hàng là mt ngành cha đng nhiu ri ro, mi mt bin đng bt li ca
môi trng kinh t v mô đu có th nh hng đn hot đng bình thng ca mt
ngân hàng. Khi nn kinh t phát trin n đnh, tc đ tng trng cao, các ch s v lm
phát, lãi sut, t giá phát trin n đnh s to điu kin thun li cho s phát trin toàn
b h thng ngân hàng. Ngc li, khi kinh t bt n s to ra nhng khó khn cho các
NHTM.
- Vai trò ca chính ph:
+ Là ngi qun lý, giám sát toàn h thng ngân hàng.
+ Là ch s hu, là con n và ch n ln nht ca các NHTM
+ Là ngi hoch đnh đng li phát trin chung ca toàn b h thng ngân hàng
và toàn b nn kinh t.
- Giá c:
Giá c là mt trong nhng yu t nh hng nng lc cnh tranh ca DN nói
chung, và các ngân hàng nói riêng. Giá c đi vi ngân hàng chính là mc lãi sut (bao
gm c cho vay và lãi sut huy đng vn) và mc phí dch v. Hin nay trên th trng
11
tin t, luôn có s cnh tranh gia các ngân hàng thông qua vic tng lãi sut huy đng
vn, gim lãi sut cho vay và dch v phí.
1.2.3 Các ch tiêu đánh giá nng lc cnh tranh ca NHTM
1.2.3.1 Tim lc tài chính:
Là thc đo sc mnh ca mt ngân hàng ti mt thi đim nht đnh đc th
hin qua các ch tiêu:
* Mc đ an toàn vn và kh nng huy đng vn: đc th hin qua các ch tiêu nh
quy mô vn ch s hu, h s an toàn vn.
- H s an toàn vn – CAR (Capital Adequacy Ratio):
CAR = Vn t có (VCSH) / Tài sn có ri ro
Trong đó:
+ Vn t có: vn điu l và các qu
+ Tài sn có ri ro: tài sn ni bng và ngoi bng đc điu chnh theo h s ri
ro tng ng.
- H s CAR gm 2 loi:
Loi 1: Là h s CAR mà vn ch s hu ch bao gm vn điu l (vn c s)
và các ngun qu b sung.
Loi 2: Là h s CAR mà vn ch s hu bao gm vn điu l (vn c s) và
các ngun vn b sung khác (qu d phòng, các công c n lng tính)
* Kh nng thanh toán: là ch tiêu th hin kh nng thanh toán, chi tr ca mt ngân
hàng, đc th hin thông qua các ch tiêu nh kh nng thanh toán hin hành, kh
nng thanh toán nhanh.
Kh nng thanh toán hin hành = Tài sn có lu đng / Tài sn n d bin đng *100
Trong đó:
+ Tài sn có lu đng là tài sn d chuyn thành tin, bao gm tin mt tn qu,
vàng bc tn kho, tin gi không k hn NHNN, tin gi không k hn các t chc
tín dng trong và ngoài nc, các hp đng cam kt đc vay, tín phiu kho bc.
12
+ Tài sn n d bin đng là loi tài sn d rút ra bt k lúc nào, đc bit khi
ngân hàng có khó khn v t
ài chính, bao gm các khon tin gi ca khách hàng
(không phi ca ngân hàng và các t chc tín dng khác), vay ngn hn ca các t chc
tín dng, các cam kt cho vay.
T s kh nng thanh toán tc thi cao chng t ngân hàng có kh nng thanh
khon tt, nhng nu quá cao s nh hng ti kh nng sinh li ca ngân hàng.
* Mc sinh li:
ROA = Thu nhp ròng / Tng tài sn * 100%
T s sinh li trên tng tài sn ROA (Return On Asset) là ch tiêu cho bit mt
đng t
ài sn s to ra đc bao nhiêu đng li nhun ròng.
ROA ln cho thy kt qu kinh doanh ca ngân hàng là tt, ngân hàng có c cu
tài sn hp lý, có s điu đng linh hot gia các mc tiêu trên tài sn có trc nhng
bin đng ca nn kinh t. Tuy nhiên, nu ROA quá ln thì s dn đn nguy c có ri
ro cao.
ROE = Thu nhp ròng / Vn t có * 100%
T sut sinh li trên vn ch s hu ROE (Return on Equity) là ch tiêu cho bit
1 đng vn ch s hu s to ra đc bao nhiêu đng li nhun ròng.
* Cht lng tài sn có:
Th hin kh nng tài chính, kh nng sinh li và nng lc qun lý ca ngân hàng.
c th hin thông qua các ch tiêu t l n xu trên tng tài sn có, đ trích lp d
phòng ri ro và kh nng thu hi n xu, đ tp trung và đa dng ca danh mc tín
dng, ri ro tim n.
T l n quá hn cao báo đng cho thy s phát sinh nhng khon thanh lý và cho
thy thu nhp hin ti có kh nng gim xung do nhng khon n này không mang li
li nhun cho ngân hàng. Trích lp qu đ phòng ri ro là vic làm rt cn thit đi vi
các ngân hàng đ bù đp cho các khon n n
ày. Nu qu d phòng không đ kh nng
bù đp thì ngân hàng s s dng li nhun và vn t có đ thay th.
1.2.3.2 Công ngh ngân hàng:
13
Công ngh ngân hàng là mt trong nhng ngun lc to ra li th cnh tranh quan
trng nht ca mi ngân hàng. Hot đng ngân hàng truyn thng thu nhp ch yu là
do kt qu hot đng tín dng mang li, ngày nay nh ng dng rng rãi công ngh
thông tin và đin t các dch v ngân hàng phát trin đa dng và phong phú giúp thu
nh
p dch v ngày càng cao và dn tr thành ngun thu nhp chính ca các ngân hàng
hin đi. Công ngh trong lnh vc ngân hàng bao gm h thng thanh toán đin t, h
thng hàng bán l, máy rút tin t đng ATM, h thng thông tin qun lý MIS, h thng
báo cáo ri ro… Kh nng đi mi công ngh ca các NHTM cng là thc đo nng
lc cnh tranh ca mt ngân hàng vì vi tc đ phát trin rt nhanh ca ngành công
ngh
thông tin nói chung và ngành công ngh ngân hàng nói riêng, nu không chú trng
nâng cp thì rt d b tt hu so vi thi đi.
1.2.3.3 Cht lng ngun nhân lc:
Ngun nhân lc đc xem là yu t không th thiu to nên s thành công, khác
bit gia các ngân hàng. Ngày nay hot đng kinh doanh ca các ngân hàng không ch
là huy đng vn v
à cho vay mà còn m rng các dch v nh t vn tài chính, đi lý
phát hành chng khoán…Do đó ngun lc ngân hàng phi có cht lng, có kh nng
am hiu vn đ,…nhm giúp tham gia gii quyt các s c cho khách hàng. ây chính
là u th trong cnh tranh ca ngân h
àng.
1.2.3.4 Nng lc qun lý và c cu t chc:
Nng lc qun lý phn ánh nng lc điu hành ca Ban giám đc ngân hàng.
Nng lc qun lý quyt đnh hiu qu s dng các ngun lc ca ngân hàng, th hin
kh nng giám sát ca Ban giám đc cng nh duy trì và nâng cao nng lc canh tranh
ca ngân hàng. Nu Ban giám đc không đa ra nhng chính sách, chin lc hp lý
s làm lãng phí các ngun lc và làm gim nng lc cnh tranh ca ngân hàng.
C cu t chc phn ánh c ch phân b các ngun lc ca mt ngân hàng có
phù h
p vi quy mô, trình đ qun lý ca ngân hàng vi đc trng cnh tranh ca
ngành và yêu cu ca th trng không ? C cu t chc ca ngân hàng th hin s
phân chia các phòng ban, các đn v trc thuc… Hiu qu ca c ch qun lý đc