Tự do hóa tài chính và mối quan hệ viện trợ Tăng trưởng tại Việt Nam

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH





PHM TUYT LOAN



LUNăVNăTHCăSăKINHăT

CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12


Ngiăhng dn khoa hc: PGS.TS Nguyn Th Liên Hoa


TP. H CHệăMINH,ăNMă2011




LI CMăN
 hoàn thành đc bài lun vn này, tôi đã nhn đc rt nhiu s giúp
đ ca thy cô và gia đình. u tiên, tôi xin cm n đn cô Nguyn Th Liên
Hoa, ngi thy đã tn tình góp ý, cung cp tài liu tham kho, đng viên và giúp

đ tôi trong sut quá trình hng dn bài lun vn này.
Ngoài ra, tôi cng ht sc bit n em Hà, em Nhung đã đng viên và cung
cp mt s tài liu b ích giúp tôi hoàn thành lun vn này. c bit là em Hà
luôn c v và nhit tình giúp đ tôi trong sut quá trình thc hin lun vn.
Cui cùng, tôi xin gi li cm n chân thành nht đn tt c các thy cô đã
tn tình truyn đt nhng kin thc nn tng trong sut khong thi gian ba nm
tôi theo hc cao hc. ây là dp đ tôi bày t lòng bit n ca mình đn nhng
ngi thân trong gia đình: cha m và các em đã dành mi điu kin tt nht đ
giúp tôi có th hoàn thành lun vn này.





LIăCAMăOAN
Tôi xin có li cam đoan danh d đây là công trình nghiên
cu ca tôi vi s giúp đ tn tình ca cô Hoa (giáo viên hng
dn) và nhng ngi thân mà tôi đã cm n. S liu thng kê trong
bài là trung thc đc ti trên các trang web thng kê ca th gii,
ni dung và kt qu nghiên cu ca bài lun vn ngày cha tng
đc công b trong bt k công trình nghiên cu nào tính cho ti
thi đim hin nay.
TPHCM, ngày tháng nm 2011
Tác gi lun vn



MC LC
LI M U 1
CHNGă 1.ă NHNG NGHIÊN CU THC NGHIM TRÊN TH

GII V T DO HÓA TÀI CHÍNH, VIN TR VĨăTNGăTRNG . 5
1.1. Quan đim “vin tr thúc đy tng trng ch trong môi trng chính
sách tt” 5
1.2. Quan đim “có mt tng quan phi tuyn tính trong mi quan h gia
vin tr-tng trng do t sut sinh li gim dn ca vin tr” 7
1.3. Quan đim “mi quan h vin tr-tng trng là mong manh và d v” 8
1.4. Bài nghiên cu “t do hóa tài chính và mi quan h vin tr-tng trng
ti n ” 13
Kt lun chng 1 15
CHNGă2. KIMăNHăTÁCăNG CA T DO HÓA TÀI CHÍNH
LÊN MI QUAN H VIN TR-TNGăTRNG TI VIT NAM 16
2.1. o lng mc đ t do hóa tài chính theo mt s quan đim 16
2.2. Kim đnh vai trò ca t do hóa tài chính tác đng lên mi quan h vin
tr-tng trng ti Vit Nam 22
2.2.1. Cách thc tính toán và thu thp d liu 23
2.2.2. Kim đnh đng kt hp và hi quy mô hình 23
2.2.2.1. Kim đnh tính đng kt hp đ xác đnh mi quan h dài hn . 23
2.2.2.2. Hi quy mô hình đa bin và phân tích thc trng ti Vit Nam . 27


2.2.2.3. Kim đnh chun đoán (Diagnostic checks) 41
Kt lun chng 2 44
CHNGă 3.ă NHă HNG CHÍNH SÁCH V CIă CÁCHă LNHă
VC TÀI CHÍNH VÀ NÂNG CAO HIU QU VIN TR TI VIT
NAM 45
3.1. Ci cách lnh vc tài chính ti Vit Nam 45
3.2. Nâng cao hiu qu s dng ngun vn ODA ti Vit Nam 49
3.3. Hn ch tiêu cc trong vic s dng ngun vn ODA ti Vit Nam 51
Kt lun chng 3 55
Tài liu tham kho 56

Ph lc 1 D liu thng kê và kt qu kim đnh 58
Ph lc 2 Tham kho thêm bài vit ca James B.Ang 68




DANH MC CÁC T VIT TT
ADF test
Kim đnh nghim đn v (Augmented Dickey-Fuller)
B KHT
B K hoch và u t
FDI
u t trc tip nc ngoài (Foreign Direct Investment)
GDP
Tng sn phm quc ni (Gross Domestic Product)
IMF
Qu tin t quc t (International Monetary Fund)
Kaopen
Ch s đo lng đ m tài chính
NHNN
Ngân hàng nhà nc
NHTM
Ngân hàng thng mi
NHTW
Ngân hàng Trung ng
ODA
Vin tr phát trin chính thc (Official Development Assistant)
WB
Ngân hàng th gii (World Bank)

DANH MC HÌNH V
Hình 2.1: Ch s Kaopen ca Vit Nam (theo Chinn Ito) 17
Hình 2.2: Ch s Kaopen ca Vit Nam (theo Lane&Milesi-Ferretti) 20
Hình 2.3: Tc đ tng trng ca GDP, đu t trong giai đon 1997-2007 30
Hình 2.4: Tc đ tng vn đu t phát trin, thi k 1996-2010 30
Hình 2.5:  th phn d ca hàm hi quy trong kim đnh Jarque-Bera 41



DANH MC BNG
Bng 2.1: Ch s Kaopen ca Vit Nam theo Chinn Ito 58
Bng 2.2: Ch s Kaopen ca Vit Nam theo Lane&Milesi-Ferretti 59
Bng 2.3: Ngun d liu và cách tính toán các bin 60
Bng 2.4: Bng tính toán bin cung vn KAP 61
Bng 2.5: D liu các bin ED
t
, KAP
t
, FL
t
, AID
t
62
Bng 2.6: Kim đnh ADF đi vi bin LnED 63
Bng 2.7: Kim đnh ADF đi vi bin LnKAP 63
Bng 2.8: Kim đnh ADF đi vi bin LnFL 64
Bng 2.9: Kim đnh ADF đi vi bin LnAID 64

Bng 2.10: Kim đnh ADF đi vi bin LnAIDxLnFL 64
Bng 2.11: Kim đnh ADF đi vi phn d U
t
65
Bng 2.12: Kt qu ca mô hình theo phng pháp Least Square 66
Bng 2.13: Kim đnh mô hình theo phng pháp ARCH 67
Bng 2.14: Kt qu kim đnh ADF cho mô hình đn bin 26
Bng 2.15: Kt qu kim đnh Breusch-Godfrey LM 42
Bng 2.16: Kt qu kim đnh White Heteroskedasticity 42
Bng 2.17: Kt qu kim đnh ARCH 43


1

LI M U
Tóm tt ni dung
Bài lun vn này xem xét tác đng ca vin tr nc ngoài đn s tng
trng kinh t ca Vit Nam thông qua mc đ t do hóa tài chính. Trong đó,
bin ch s t do hóa tài chính đc ngi vit s dng là ch s hi nhp tài
chính ca tác gi Lane&Milesi-Ferretti. Ch s hi nhp tài chính này là ch
s Kaopen mang tính cht de facto
1
. Trong bài lun vn này, ngi vit s
dng mô hình kinh t lng hi quy đ kim đnh mi quan h gia vin tr-
tng trng, t kt qu hi quy đó, ngi vit đánh giá tác đng ca vin tr
là tích cc hay tiêu cc thông qua mc đ t do hóa tài chính lên tng trng
kinh t ca Vit Nam. Trong phn cui ca bài lun vn, ngi vit đ xut
mt s đnh hng chính sách v ci cách lnh vc tài chính, tng cng hiu
qu vin tr và hn ch tiêu cc trong vic s dng ODA ti Vit Nam nhm
to ra môi trng thun li đ t do hóa tài chính có th hoàn thành tt vai trò

ca mình trong vic thu hút ngun vn vin tr nc ngoài góp phn thúc đy
tng trng kinh t Vit Nam.




1
De facto là mt thành ng trong ting Latinh có ngha là "trên thc t" hay "theo thông l". Thông thng
nó đc s dng ngc vi de jure (có ngha là "theo lut đnh") khi nói đn các vn đ ca lnh vc lut
pháp, nhà nc, hay k thut (chng hn các tiêu chun) đc tìm thy trong thc tin ca cng đng do
đc to ra hay phát trin lên mà không có (hoc không trái) các quy đnh ca lut điu chnh. Khi tho lun
v các trng thái pháp lý thì de jure đ cp ti điu mà lut ghi nhn, trong khi de facto đ cp ti điu xy ra
trong thc t, và chúng có th khác nhau.
Thut ng de facto cng có th s dng khi không tn ti lut hay tiêu chun tng ng, nhng thông l
chung đã đc thit lp rõ ràng, mc dù có th là không phi ph bin rt rng.
(Theo wikipedia.org)

2

Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu ca bài lun vn này là đóng góp mt góc nhìn, mt quan
đim mi v vai trò ca t do hóa tài chính tác đng đn mi quan h vin
tr-tng trng ti Vit Nam. T bn thân dòng vn vin tr có th tác đng
tích cc hoc tiêu cc đn tng trng kinh t nhng thông qua mc đ t do
hóa tài chính thì tác đng đó có th s thay đi theo chiu thun hoc ngc
li. Tác đng ca t do hóa tài chính có th làm cho hiu qu ca vin tr s
tt hn hay là gim đi đi vi s tng trng kinh t. T kt qu hi quy,
ngi vit s phân tích nhng nguyên nhân gây ra nhng tác đng đó gn lin
vi thc trng ca nn kinh t Vit Nam.
Phngăphápănghiênăcu bài lunăvn

Trong bài lun vn, ngi vit đã s dng hai phng pháp đó là:
phng pháp phân tích, phng pháp đnh lng và hi quy.
T các ngun d liu ca các trang web ca IMF, WB, đc bit là t
ngun d liu do tác gi Lane&Milesi-Ferretti tng hp đ tính toán ch s
Kaopen (tính cht de facto), công b trong khong thi gian 13 nm t 1995
đn 2007, ngi vit đã tin hành tng hp s liu, tính toán bin tng trng
kinh t, bin cung vn, bin t do hóa tài chính, bin vin tr nc ngoài,
bin tng tác gia t do hóa tài chính và vin tr. T nhng ch s này
ngi vit đã chy mô hình hi quy đ kim đnh tác đng ca t do hóa tài
chính đn mi quan h gia vin tr-tng trng t đó đánh giá tác đng trc
tip ca vin tr đn tng trng kinh t cng nh tác đng gián tip ca vin
tr thông qua t do hóa tài chính lên tng trng kinh t nh th nào.
3

Các bin
2
đc s dng trong mô hình bao gm: bin ph thuc là bin
tng trng kinh t (ED
t
), các bin đc lp bao gm bin cung vn (KAP
t
),
bin t do hóa tài chính (FL
t
), bin vin tr (AID
t
), bin tng tác gia t do
hóa tài chính và vin tr (FL
t
x AID

t
).
ng thi, vic phân tích thc trng nn kinh t Vit Nam vi nhng
s liu thng kê do B KHT công b s giúp cho chúng ta hiu rõ hn quá
trình t do hóa tài chính cng nh tình hình huy đng và s dng vn ODA
đã tác đng đn tng trng kinh t nh th nào. T đó, ngi vit s phân
tích nhng nguyên nhân và đa ra nhng nhn đnh nhm gii thích nhng lý
do đã làm cho hiu qu ca vin tr tác đng tích cc (hoc tiêu cc) đn tng
trng kinh t. Cui cùng t nhng nguyên nhân đó, ngi vit đ xut mt
s đnh hng chính sách v ci cách lnh vc tài chính, nâng cao hiu qu và
hn ch tiêu cc trong quá trình s dng ODA nhm góp phn thúc đy tng
trng kinh t Vit Nam.



2
Bin ph thuc: Tng trng kinh t (Economic development – ED
t
), bin gii thích: Cung vn (Capital
Stock – KAP
t
), t do hóa tài chính (Financial liberalization – FL
t
), vin tr nc ngoài (Foreign aid – AID
t
)
và tng tác gia t do hóa tài chính và vin tr nc ngoài (The interaction term between financial
liberalization and foreign aid (FL
t
x AID

t
)
4

Ni dung bài lunăvnăbaoăgm
Chng đu tiên trình bày tóm tt nhng quan đim ca các nhà nghiên
cu kinh t trên th gii v vin tr, tng trng, chính sách, t do hóa tài
chính và bài nghiên cu nn tng ca tác gi James B.Ang đc ngi vit
la chn làm ý tng đ xut cho đ tài ca mình “T do hóa tài chính và
mi quan h gia vin tr-tng trng ti Vit Nam”
 chng tip theo, ngi vit s dng d liu thng kê v tng trng,
vn, vin tr, t do hóa tài chính đã đc tng hp, tính toán đ chy mô hình
kim đnh mi quan h vin tr-tng trng thông qua tác đng ca t do hóa
tài chính; cui cùng là nhng đnh hng chính sách nh là ci cách lnh vc
tài chính, tng cng hiu qu vin tr và hn ch tiêu cc trong vic s dng
ODA ti Vit Nam.
Kt cu ca bài lun vn nh sau
Chngă1:ăNhng nghiên cu thc nghim trên th gii v t do
hóa tài chính, vin tr vƠătngătrng.
Chngă 2: Kimă đnhă tácă đng ca t do hóa tài chính lên mi
quan h vin tr-tngătrng ti Vit Nam
Chng 3: nhăhng chính sách v ciăcáchălnhăvc tài chính và
nâng cao hiu qu vin tr ti Vit Nam

5

CHNGă 1. NHNG NGHIÊN CU THC NGHIM TRÊN TH
GII V T DO HÓA TÀI CHÍNH, VIN TR VĨăTNGăTRNG.
Mc dù có rt nhiu quc gia đang phát trin nhn đc s lng ln
vin tr ca nc ngoài trong vài thp k qua, nhng không có s đánh giá

nht trí v tác đng ca vin tr lên s tng trng. Có ba nhóm quan đim
chính tranh lun vi nhau v hiu qu ca vin tr và các nhân t liên quan
nh hng đn tng trng kinh t.
1.1. Quanăđimă ắvin tr thúcăđyătngă trng ch trongămôiătrng
chính sách tt”
V quan đim này, có hai bài nghiên cu tiêu biu ca hai nhóm tác gi
Burnside và Dollar
Tác gi Craig Burnside, University of Virginia và David Dollar, World
Bank (2004) vi bài nghiên cu “Aid, Policies, and Growth: Revisiting the
Evidence”, worldbank policy research paper, number O-2834.
Trong bài nghiên cu này, nhóm tác gi cho rng tác đng ca vin tr
ph thuc vào cht lng ca th ch và chính sách ca chính ph. S tng
tác gia vin tr và cht lng th ch có mi quan h tích cc bn vng vi
tng trng thông qua s dng phng pháp hi quy các bin đo lng. Gi
thit ca bài nghiên cu đc chng minh bng vic s dng d liu ca thp
niên 90 cho thy rng khi phân b vin tr cho các nc thu nhp thp thì
nhng nc có cht lng th ch tt hn s đc phân b nhiu hn. Kt
qu ca bài nghiên cu h tr cho quan đim: chính sách yu kém và nn
tham nhng s làm hn ch tác đng ca h tr tài chính lên tng trng kinh
t. Cng trong bài vit ca chính hai ông vào nm 2000 (vin tr, chính sách
và tng trng) cng đa ra bng chng v vic vin tr thúc đy nhanh tng
trng trong các nc đang phát trin có chính sách và th ch tt nhng li ít
6

hiu qu và không có hiu qu đi vi nhng nc có chính sách và th ch
kém.  vùng Sahara Châu Phi, 84% ý kin ca nhng nhà lp chính sách
đng ý vi quan đim rng: vì tham nhng mà s tr giúp vin tr trong các
nc đang phát trin hu nh b lãng phí.
Tác gi Paul Collier and David Dollar, Development research group,
World Bank (2001) vi bài nghiên cu “Can the World cut poverty in half,

How Policy reform and effective aid meet the International development
goals”.
Trong bài nghiên cu này, nhóm tác gi cho rng gim đói nghèo trên
th gii,  mt khu vc hay mt quc gia, ph thuc ch yu vào cht lng
ca chính sách kinh t. Trong đó, vin tr cng thúc đy nhanh tin trình này.
Vin tr cng giúp chính ph trong vic cung cp các dch v công cng và
tng li ích đi vi chính sách tt, và cùng lúc chính sách tt li tng tác đng
ca vin tr, do đó kt hp gia chính sách tt và vin tr s to ra nhng kt
qu tt đi vi tng trng và gim nghèo đói. Kt qu ca bài nghiên cu ch
ra rng vin tr tng lên khi chính sách đc ci thin bi vì trong môi trng
chính sách tt hn thì vin tr có th đc s dng hiu qu hn. Mc dù gi
đnh chính sách đc lp vi vin tr nhng thc t thì vin tr li làm tng li
ích cho cuc ci cách, mc đ vin tr cao to đng lc cho các nhà ci cách
chính sách, nu tng vin tr hp lý thì chính sách tt đc duy trì nhng đn
mt mc nào đó thì li ích ca vin tr đi vi nhng quc gia có chính sách
tt li tr nên không đáng k.
Theo ý kin ca ngi vit, môi trng chính sách tt là điu kin vô
cùng quan trng đi vi các nc đang phát trin đ có th thu hút vin tr
nc ngoài nhiu hn, vì chính sách tt s làm hn ch các vn nn tiêu cc
nh hng đn hiu qu ca vin tr. Mt quc gia có nn th ch và chính
7

sách tt s to thin cm đi vi các nc vin tr khi xem xét và đa ra các
quyt đnh phân b vin tr. Tuy nhiên quan đim này đúng hay sai tùy thuc
vào d liu mà các nhà nghiên cu thu thp cho tng quc gia khác nhau
cng nh khong thi gian khác nhau. Do đó, mi quan đim đa ra phi gn
lin vi nhng bng chng thc nghim thu thp đc t nhng d liu thng
kê ca tng quc gia. Quan đim sau đây li th hin mt tranh lun khác v
mi quan h vin tr-tng trng.
1.2. Quanăđimăắcó mtătngăquanăphiătuyn tính trong mi quan h

gia vin tr-tngătrng do t sut sinh li gim dn ca vin tr”
Tác gi: Henrik Hansen và Finn Tarp vi bài nghiên cu “Aid and
Growth regressions”; Carl-Johan Dalgaard và Henrik Hansen vi bài nghiên
cu “On Aid, Growth, and Good Policies”; Centre for Research in Economic
Development and International Trade, University of Nottingham (2000).
Trong hai bài nghiên cu này, nhóm tác gi cho rng, vin tr làm tng
t l tng trng, và kt qu này không ph thuc vào chính sách tt. Nhóm
tác gi phát trin mô hình tng trng tân c đin trong đó vin tr thúc đy
tng trng thm chí trong nhng nn kinh t mà vin tr b tiêu dùng ht.
Các tác gi nhn thy rng trong khi chính sách tt thúc đy tng trng thì
cùng lúc đó nó li làm gim hiu qu ca vin tr. Chính sách tt làm gim
tác đng vin tr đi vi tng trng bi vì chính sách tt đc xem nh là
yu t thay th vin tr đi vi tng trng kinh t. Và ý tng kt hp gia
tng trng và vin tr cng tng đng vi vic gim t sut sinh li ca
vin tr. Kt qu ca quá trình kim tra trong thc t v tác đng tích cc ca
vin tr lên tng trng trong môi trng chính sách tt là mt kt qu không
bn vng vì kt qu đó ph thuc ch yu vào vic xóa b mt vài quan sát
quan trng trong d liu thu thp đc. Mt kt qu khác cng quan trng đó
8

là d liu ca hai tác gi Burnside và Dollar đc nhóm tác gi xem xét li thì
phù hp vi tng quan phi tuyn tính gia vin tr và tng trng mà trong
đó có s gim dn ca t sut sinh li ca vin tr.
Rõ ràng, hai quan đim đc trình bày trên đây có chiu hng hi trái
ngc nhau, quan đim th nht cho rng ch cn môi trng chính sách tt là
vin tr s thúc đy tng trng nhng quan đim th hai li không đ cp
đn vai trò ca chính sách tt, vì bn thân mi quan h vin tr-tng trng
có tng quan phi tuyn tính, vin tr càng tng có khi dn đn tng trng
kinh t li suy gim vì t sut sinh li ca vin tr b gim dn. Mi quan
đim trên đu đc chng minh bng các bng chng thc nghim c th cho

thy các nhn đnh đa ra đu có c s. óng góp vào cuc tranh lun ca hai
quan đim  trên, ngi vit s gii thiu quan đim th ba v mi quan h
vin tr-tng trng.  quan đim này, các tác gi li cho rng mi quan h
vin tr-tng trng là m h, không rõ ràng.
1.3. Quanăđimăắmi quan h vin tr-tngătrng là mong manh và d
v”
i din cho quan đim này là hai bài nghiên cu ca hai nhóm tác gi
Easterly và Clemens.
Tác gi William Easterly, New York University; Ross Levine,
University of Minnesota và David Roodman, Center for Global Development
(2003) vi bài nghiên cu “New data, new doubts: A comment on Burnside
and Dollar’s “Aid, Policies, and Growth” 2000”, National Bureau of
Economic Research 1050 Massachusetts Avenue Cambridge, MA 02138.
Trong bài nghiên cu này, d liu đc nhóm tác gi s dng là d liu
ca Burnside và Dollar nm 2000 (vin tr thúc đy tng trng trong môi
trng chính sách tt) có b sung thêm giai đon 1990-1993 vào ngun d
9

liu ca nghiên cu trc và nhóm tác gi phát hin ra rng nghiên cu ca
Burnside và Dollar đã không còn bn vng khi s dng d liu mi thêm vào
này. Bài nghiên cu mi này đã làm gim s tin tng v kt lun vin tr
thúc đy tng trng  nhng quc gia có chính sách tt, tuy nhiên bài nghiên
cu không tranh lun vic vin tr không hiu qu mà ch mun ngi đc
lu ý v vic thêm vào d liu cho nghiên cu ca Burnside và Dollar đã làm
xut hin mi nghi ngi mi v hiu qu ca vin tr và đ ngh các nhà kinh
t và nhng nhà làm chính sách nên gim bt s lc quan v kt lun vin tr
thúc đy tng trng trong môi trng chính sách tt. Mc dù bài nghiên cu
ca Burnside và Dollar to nn tng cho các nghiên cu sau này nhng
nghiên cu đó không phi là kt lun cui cùng mà nó có th thay đi tùy
thuc vào ngun d liu thu thp đc bao gm nhng giai đon nào.

Tác gi Michael A. Clemens, Steven Radelet và Rikhil Bhavnani,
Center for Global Development (2004) vi bài nghiên cu “Counting
chickens when they hatch: The short-term effect of aid on growth”.
Trong bài nghiên cu này, nhóm tác gi đã chia vin tr thành ba loi
bao gm: (1) vin tr nhân đo khn cp (nhóm này có th có tng quan âm
vi tng trng), (2) vin tr tác đng đn tng trng trong thi gian dài nh
là vin tr cho quân s, môi trng, sc khe hoc giáo dc, và (3) vin tr
kích thích tng trng trong thi k bn nm gm h tr ngân sách và cán
cân thanh toán, đu t c s h tng, cho khu vc sn xut nông nghip và
công nghip, và bài vit này tp trung vào nhóm th ba chim 45% tng dòng
vn vin tr. Nhóm tác gi tìm thy mi quan h tích cc gia vin tr “ngn
hn” và tng trng trong giai đon bn nm. Phát hin ca nhóm tác gi là
vin tr “ngn hn” có mi quan h mnh m và có ý ngha thng kê vi tng
trng nhng điu đó không có ngha là hình thc vin tr này đc thc
10

hin tt mi lúc mi ni. úng hn là, kt qu ca nhóm tác gi ch ra rng
đi vi nhng nc trung bình và trên trung bình, vin tr “ngn hn” rõ ràng
thúc đy tng trng nhng mi quan h đó không xy ra  tt c các nc.
Mt khám phá xa hn v tính không đng nht ca mi quan h này đã đc
kim tra đ xem xét rng liu mi quan h vin tr-tng trng trong nhng
quc gia có mt vài đc đim đc bit nh là chính sách hay th ch tt hn
thì mi quan h đó yu hn hay mnh hn. Và nhóm tác gi tìm thy mt
bng chng có mc đ tng đi v mi quan h vin tr-tng trng, đó là
mi quan h vin tr-tng trng có v mnh hn trong nhng nc có th
ch tt hn cng nh có k vng v đi sng sc khe tt hn. Tuy nhiên,
khác vi các nghiên cu trc đây, nhóm tác gi đã không tìm thy đc
bng chng rõ ràng v vic mi quan h vin tr-tng trng ph thuc vào
nn th ch mnh. Kt qu  đây cho thy mi quan h vin tr-tng trng
có th là tích cc  nhng nc thm chí có nn th ch yu kém, và s mnh

hn mt chút trong nhng nc có nn th ch có kh nng hn.
Nh vy, chúng ta có th thy rng có rt nhiu ý kin tranh lun khác
nhau v hiu qu ca vin tr đn tng trng kinh t. Bên cnh nhng quan
đim  trên, còn có rt nhiu nhng lung ý kin khác nhau. Cng có tác gi
đng tình vi quan đim vin tr thúc đy tng trng kinh t nhng điu
kin đt ra là tng trng kinh t trong dài hn  các nc đang phát trin
(xem Camelia Minoiu, Columbia University (2007) vi bài nghiên cu
“Development Aid and Economic Growth: A Positive Long-Run Relation”)
mà không yêu cu quc gia đó phi có th ch và chính sách tt. Cuc tranh
lun càng sôi ni và gay gt hn khi có tác gi đa ra nhn đnh rng không
có bng chng nào cho thy vin tr hot đng tt hn trong môi trng
chính sách hay đa lý tt hn mà phát hin mi ca tác gi là “ngng vin
11

tr” mi là yu t tác đng tích cc quan trng đn tng trng (xem
Aurangzeb, (2010) vi bài nghiên cu “Foreign Aid and Economic Growth in
Developing Countries: Revisiting the evidence by using a threshold
regression approach”). Tác gi Aurangzeb cho rng dòng vn vin tr có giá
tr thp gây ra tác đng tiêu cc hoc không đáng k vào s tng trng. Tuy
nhiên, tác đng ca vin tr đn tng trng kinh t s tr nên tích cc đi
vi các nc có ngun vin tr vt quá mt ngng ti hn. Ngoài yu t
chính sách có th nh hng đn hiu qu ca vin tr lên tng trng thì th
trng tài chính cng là mt yu t có th xem xét. Theo tác gi Mwanza
Nkusu, IMF và Selin Sayek, Bilkent University đa ra nhn đnh rng th
trng tài chính sâu rng hn  các nc nhn vin tr s to điu kin thun
li trong vic điu hành các dòng vn vin tr t đó nâng cao hiu qu ca
vin tr (xem bài nghiên cu “Local Financial Development and the Aid-
Growth Relationship”, 2004). Kt qu thc nghim trong bài nghiên cu này
đã cung cp mt bng chng h tr rõ ràng đi vi ý kin cho rng phát trin
th trng tài chính ni đa làm tng hiu qu vin tr và đ sâu ca th trng

tài chính ni đa có th tác đng đn các nhà điu hành tin t trong vic qun
lý dòng vn vin tr mt cách thích hp.
Trong cuc tranh lun sôi ni y, tác gi James B. Ang, Monash
University, Australia trong lot bài nghiên cu ca ông, li quan tâm đn yu
t t do hóa tài chính mà không phi là s phát trin tài chính hay yu t
chính sách tác đng đn mi quan h vin tr tng trng. Mt khác ông cng
không đa ra nhn đnh bác b hay đng tình vi nhng quan đim  trên mà
ông đi vào phân tích tác đng ca t do hóa tài chính đn tng trng kinh t
(xem James B. Ang và Warwick J. McKibbin, Australian National University,
2005 vi đ tài “Financial liberralization, financial sector development and
12

Growth: Evidence in Malaysia”). Trong bài nghiên cu này, kim đnh đng
kt hp và kim đnh quan h nhân qu đc s dng nhm đánh giá mi
quan h tài chính-tng trng thông qua các bin tit kim, đu t, thng
mi, lãi sut thc. Bài nghiên cu này đ xut vic ci cách khu vc tài chính
trc khi t do hóa khu vc tài chính bi vì t do hóa tài chính không chc s
đa đn s tng trng kinh t cao hn mà không có h thng tài chính hot
đng tt và hiu qu.  thúc đy tng trng, thì h thng tài chính phi
đc phát trin hp lý trc khi thc hin t do hóa tài chính. Vì hàm cha
nhng nguy him tim tàng nên t do hóa tài chính phi là mt k hoch cn
thn, đúng thi đim và đc theo dõi cht ch.
Nh vy, t do hóa tài chính cng là mt nhân t quan trng cho quá
trình tng trng kinh t, và yu t này có vai trò gì trong mi quan h vin
tr-tng trng. Xut phát t tình hình ca Vit Nam là mt quc gia đang
phát trin, thuc nn kinh t Châu Á, đang trong quá trình t do hóa tài chính
và là nc nhn vin tr t nc ngoài, nên ngi vit đ xut hng nghiên
cu nh sau: xem xét vai trò ca t do hóa tài chính tác đng đn mi quan h
vin tr-tng trng trong nn kinh t Vit Nam. Trc ht, ngi vit s
trình bày tng quát bài nghiên cu ca chính tác gi James B. Ang, 2009,

“Financial liberalization and the aid-growth relationship in India” trc khi
thc hin kim đnh mi quan h vin tr-tng trng  nn kinh t Vit Nam
nhm tìm hiu xem trong nn kinh t ca n , các yu t trên nh hng
ln nhau nh th nào.



13

1.4. Bài nghiên cuăắT do hóa tài chính và mi quan h vin tr-tngă
trng ti nă”
Bài nghiên cu này đ cp đn vai trò ca t do hóa tài chính tác đng
lên mi quan h vin tr-
n kinh t ca n , mt nn
kinh t đang phát trin có tc đ tng trng nhanh và rng cng nh đã tri
qua nhng cuc ci cách quan tr
. T thp niên
1950 đn thp niên 1980, n  là nc nhn vin tr nc ngoài ln nht.
Tuy nhiên, tc đ tng trng kinh t c
i
gian này. Các cuc c
c tài chính bt đu thc hin t thp niên
90 cùng vi kinh nghim tng trng kinh t nhanh chóng ca n 
y rng có th có mt liên kt cht ch gia t do hóa tài chính và
mi quan h vin tr-
. Bài nghiên cu khám phá mi quan h vin
tr-tng trng bng cách tp trung vào vai trò b sung c 
. c bit tác gi James B. Ang ki  thuyt rng t
do hóa tài chính tng cng kh
a mt quc gia đ

 
. S dng kim đ i hn ARDL
(Autoregressive Distributed Lag), c nghi
quan h dài h a GDP thc trên đu ngi và tt c
a nó.
Phngătrìnhăđcădùngăđ kimăđnh

Trong phng trình trên s
tng trng kinh t (ED
t
) ph thuc vào
cung vn (KAP
t
), t
(FL
t
), vin tr nc ngoài (AID
t
a t do hóa tài chính và vin tr nc ngoài (FL
t
x
AID
t
).
m đn v tiêu chun đã đc s dng đ đánh giá
14

bc kt hp ca các bin c s
a Augmented Dickey Fuller
(ADF) và Philips perron (PP). Các kt qu ch ra rng tt c các bin xut

hin đc kt h
1 hoc I (1),  mc 1% ý ngha, điu này cho phép
s dng phù h
i hn ARDL. Kt qu kim đnh s tn ti mi
quan h dài hn ca thng kê F là 3.415 khi 1 đ tr đc la chn. S liu
thng kê này thp hn giá tr gii hn trên vi mc ý ngha 10%, ng ý rng
không có bng chng v s
kt hp đc tìm thy khi 1 đ tr đc
xem xét. Tuy nhiên, nhng kt qu ch tn t
. Kt qu ca mô hình kinh t lng cung cp các
c lng ca mi quan h dài
3
. Cung v
1% v (+). H s ca bin cung vn đc
tìm thy là 0,634 cho thy rng cung vn đã đóng mt vai trò quan trng
trong quá trình phát trin kinh t  n 
ng ca đu
t vn theo chiu sâu. Mi % gia tng trong ch s phc hp ca t do hóa tài
chính đã làm tng 4,145% GDP thc t tính trên đu ngi nu chúng ta c
đnh nh hng ca các bin khác. Kt qu ca bài nghiên cu cho thy t do
hóa tài chính là mt nhân t quan tr nh tng trng sn lng cho
n đ trong dài h
 ra gi thuyt t do hóa tài chính ca McKinnon
(1973) và Shaw (1973) đc ng h u ca n


3
Kt qu kim đnh mi quan h dài hn ca James B.Ang
Kim đnh mi quan h dài hn
(Dept var = lnEDt)

H s
 lch tiêu chun
p-value

-14.623**
6.848
0.043
lnKAPt
0.634***
0.044
0.000
lnFLt
4.145**
1.549
0.013
lnAIDt
-2.539**
0.974
0.015
lnFLt x lnAIDt
0.595**
0.231
0.016

15

đ. Tác gi James B.Ang cng nhn thy rng
 
làm ch
 . Tuy nhiên, n đ có th thu đ

 hn t n vin tr trong mt h thng tài chính đc
t do hóa nhiu hn.
Kt lunăchngă1
Trong các bài nghiên cu thc nghim trên th gii đánh giá tác đng
ca vin tr lên tng trng không có s thng nht v quan đim. Trong đó
xut hin ba nhóm quan đim chính v hiu qu ca vin tr.
Nhóm quan đim th nht cho rng vin tr thúc đy tng trng
nhng ch trong môi trng chính sách tt. Nhóm quan đim th hai cho rng
có mt tng quan phi tuyn tính trong mi quan h gia vin tr-tng trng
do t sut sinh li gim dn ca vin tr. Nhóm quan đim th ba cho rng
mi quan h vin tr-tng trng là mong manh và d v.
Tuy nhiên, tác gi James B.Ang li nghiên cu vai trò ca t do hóa tài
chính tác đng lên mi quan h vin tr-
n kinh t ca n
, mt nn kinh t đang phát trin có tc đ tng trng nhanh rng và đã
tri qua nhng cuc ci cách quan tr
.
Xut phát t tình hình ca Vit Nam cng có nhng yu t tng đng
vi n  nh Vit Nam là mt quc gia đang phát trin, thuc nn kinh t
Châu Á, và đang trong quá trình t do hóa tài chính và là nc nhn vin tr
t nc ngoài nên ngi vit chn đ tài lun vn là “T do hóa tài chính và
mi quan h vin tr-tng trng ti Vit Nam”
16

CHNGă2. KIMăNHăTÁCăNG CA T DO HÓA TÀI CHÍNH
LÊN MI QUAN H VIN TR-TNGăTRNG TI VIT NAM
2.1. oălng mc đ t do hóa tài chính theo mt s quanăđim.
Theo Menzie D.Chinn và Hiro Ito (2007)
4
đ xut dùng ch s Kaopen

đ đo lng đ m tài chính (financial openness) hay còn đc gi là đ m
ca tài khon vn (capital account openness). Ch s này đc tính toán da
trên bn bin chính bao gm:
- Bin biu th t giá hi đoái đa phng (variable indicating the
presence of multiple exchange rates) (k1)
- Bin biu th nhng hn ch ca nhng giao dch tài khon vãng lai
(variable indicating restrictions on current account transactions) (k2)
- Bin biu th nhng hn ch ca nhng giao dch tài khon vn
(variable indicating restrictions on capital account transactions) (k3)
- Bin biu th nhng yêu cu ca vic t b tin trình xut khu
(variable indicating the requirement of the surrender of export proceeds) (k4)
Trong đó, ng ý ca tác gi Chinn Ito tp trung vào tác đng ca đ m
tài chính hn là kim soát nên đã thay th bin k3 thành bin SHAREk3, bin
này đc tính toán bng cách ly trung bình ca bin k3 hin ti vi bin k3
ca bn nm lin k trc nm hin ti.

Cùng vi bài nghiên cu này tác gi Chinn Ito cng đính kèm s liu v ch
s Kaopen ca 182 nc trên th gii. Trong đó có s liu ch s Kaopen ca


4
Bài nghiên cu“A new measure of Financial Openness” ca Menzie D. Chinn (University of Wisconsin
and NBER) và Hiro Ito (Portland State University), tháng 5/2007.
17

Vit Nam (Bng 2.1, Ph Lc 1).  th di đây th hin ch s Kaopen ca
Vit Nam da trên d liu ca nhóm tác gi Chinn Ito cung cp.
Hình 2.1: Ch s Kaopen ca Vit Nam (theo Chinn Ito)

(Ngun: Bng 2.1, ph lc 1)
Qua biu đ trên, chúng ta thy rng mc đ m ca ca tài khon vn
 Vit Nam có xu hng tng mc dù giai đon 2001-2007 gim đi so vi giai
đon trc đó, tuy nhiên đn giai đon 2008-2009 thì tng mnh gn chm
mc 0. Theo cách tính ca nhóm tác gi Chinn Ito có gii thích rng: ch s
này ch tính đim khi có nhng chính sách c th tác đng đn tài khon vn
nên có nhng nm khi nhà nc không có chính sách nào đóng vai trò tích
cc hay rõ rt lên tài khon vn thì nhng nm đó không đc tính đim, ch
s xem nh gi nguyên so vi nm trc.
 hiu rõ hn v ch s Kaopen (Chinn Ito), chúng ta xem ý kin ca
tác gi Ila Patnaik và Ajay Shah (2010)
5
đánh giá cách tính đim đi vi ch
s Kaopen mà nhóm tác gi Chinn và Ito đã đ xut. Hai ông nói rng ch s

5
Bài nghiên cu “Asia confronts the impossible trinity” ca Ila Patnaik và Ajay Shah, tháng 1 nm 2010
-2
-1.5
-1
-0.5
0

1980-1992
1993-1995
1996-2000
2001-2007
2008-2009
Index
Year
Viet nam Kaopen
Kaopen