B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
P
P
H
H
A
A
N
N
T
T
H
H
A
A
N
N
H
H
T
T
N
N
TÁC NG U T CÔNG N TNG
TRNG KINH T CA TNH BÌNH THUN
LUN VN THC S KINH T
CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.30.12
NGI HNG DN: TS UNG TH MINH L
TP.H CHÍ MINH – NM 2011
MC LC
PHN M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V LÝ THUYT U T CÔNG 3
1.1. Khái nim đu t công 3
1.2. c đim cu đu t công và Vai trò vn đu t đi vi s phát trin
kinh t - xã hi 3
1.2.1. c đim cu đu t công 3
1.2.2. Vai trò ca vn đu t đi vi s phát trin kinh t - xã hi 5
1.3. Các Quan đim v đu t công 7
1.4. ánh giá hiu đu t công 9
1.4.1. Tác đng ca đu t công đi vi tng trng 9
1.4.2. Hiu qu ca vn đu t (ICOR) 11
1.4.3. Phng pháp phân tích Li ích - Chi phí 12
1.4.4. Quy trình thm đnh d án đu t công 14
1.5. Kinh nghim mt s tnh, thành ph v đu t công 16
Kt lun chng 1 18
Chng 2: Thc trng đu t công ca tnh Bình Thun 19
2.1 Gii thiu tng quan chung v tnh Bình thun 19
2.1.1 V trí đa lý 19
2.1.2. Khái quát tình hình tng trng và phát trin kinh t xã hi 19
2.2. Thc trng đu t công trên đa bàn Bình Thun 22
2.2.1. Tng vn đu t trên đa bàn 22
2.2.2. C cu đu t công trên đa bàn t 2001 đn 2010 24
2.2.3. Kt qu và hn ch ca đu t công trên đa bàn tnh Bình Thun 26
2.2.3.1 Kt qu đt đc 26
2.2.3.2 Hn ch trong đu t công ca tnh 34
2.2.3.3. Nguyên nhân hn ch 37
2.2.3.4. Bài hc kinh nghim t thc trng đu t 10 nm qua 37
2.2.4. ng dng mô hình Harrod ậ Domar trong phân tích tác đng đu t
công đn tng trng kinh t tnh Bình thun 39
2.2.5. Khung phân tích tác đng đu t công đn tng trng kinh t tnh
Bình Thun 41
2.2.6. Kt qu tính toán 42
2.2.6.1. Mô hình tính tng quan GDP ca tnh vi vn đu t công và vn đu
t khu vc t 42
2.2.6.2. Mô hình tính tng quan GDP ca tnh vi tng vn đu t toàn xã hi
44
Kt lun chng 2 46
CHNG 3: CÁC GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU U T CÔNG
TRÊN A BÀN TNH BÌNH THUN 48
3.1. Mc tiêu phát trin kinh t- xã hi và đu t công trên đa bàn
tnh Bình Thun 48
3.2 Gii pháp nâng cao hiu qu đu t công tnh Bình Thun 51
3.2.1 Gii pháp đi vi c quan qun lý nhà nc trong qun lý đu
t công 51
3.2.2 Gii pháp đa dng các phng thc đu t công, to ra c ch
tài chính thu hút các ngun lc xã hi. 55
Kt lun chng 3 57
1
PHN M U
1. LÝ DO CHN TÀI
Bình Thun là mt tnh duyên hi Nam Trung b, lin k vi vùng kinh t
trng đim phía nam, nm gia hai thành ph ln là thành ph H Chí Minh và
thành ph Nha Trang. Phía Bc và ông Bc giáp Ninh Thun, phía Tây Bc
giáp Lâm ng, phía Tây giáp ng Nai và phía Tây Nam giáp Bà Ra - Vng
Tàu. Bình Thun có quc l 1A và đng st thng nht đi qua. Vi v trí này,
tnh có nhng thun li đ phát trin kinh t xã hi: th hin qua s gia tng
ngun vn đu t, các kênh huy đng ngày càng đa dng hn, thu hút các thành
phn kinh t tham gia đu t phát trin. Tuy nhiên, bt cp do đu t kt cu h
tng phc v cho phát trin kinh t ca tnh ch yu da vào ngân sách trung
ng, các d án chm trin khai do vng đn bù gii ta mt bng, d án đã
cp phép nhng không trin khai thc hin do thiu nng lc tài chính, thiu vn
cho các d án h tng phc v phát trin công nghip, nông thôn đã nh hng
đn s phát trin kinh t - xã hi ca tnh, do đó cn phi tip tc khc phc và
tháo g nhng vng mc, khó khn đ nâng cao quy mô và hiu qu s dng
vn đu t to điu kin cho tnh Bình Thun phát trin theo đúng đnh hng
đã vch ra.
T thc trng nêu trên, và vi mong mun phân tích, đánh giá thc trng, t đó
đa ra nhng gii pháp nhm s dng vn đu t công hiu qu đ phát trin
kinh t tnh nhà trong nhng giai đon tip theo, tôi chn đ tài "Tác đng đu t
công đn tng trng kinh t ca tnh Bình Thun" làm đ tài lun vn Thc s ca
mình.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU
tài đc nghiên cu nhm đánh giá tác đng đu t công đn tng trng
kinh t ca tnh Bình Thun trong thi gian qua. T đó, đa ra các gii pháp,
khuyn ngh nhm giúp lãnh đo Tnh có chính sách đu t hp lý đ thúc đy
2
tc đ tng trng kinh t ca Tnh cao và bn vng.
3. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
- i tng nghiên cu: tác đng đu t công đn tng trng kinh t
ca Tnh.
- Phm vi nghiên cu: Vn đu t công trong lnh vc xây dng kt cu h
tng ca Tnh Bình Thun trong giai đon 2001 – 2010.
4. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
S dng phng pháp mô t, phng pháp phân tích v thc trng đu t
công; Phng pháp đnh tính v quan đim, khái nim chng 1 và đnh lng
trong phân tích d liu hiu qu đu t công, tác đng đu t công đn tng
trng kinh t ca tnh; S dng phn mm SPSS trong phân tích d liu v vn
đu t công t nm 2001-2010
5. HN CH NGHIÊN CU:
tài ch nghiên cu tác đng ca vn đu t đi vi tng trng kinh t
ca tnh mà cha nghiên cu các nhân t khác. Do đó, cn có công trình nghiên
cu tip theo.
6. Ý NGHA THC TIN CA TÀI
- Góp phn đánh giá đúng tác đng đu t công đn tng trng kinh t trên
đa bàn Tnh.
- xut các gii pháp, khuyn ngh đ thc hin đu t công có hiu qu
hn nhm thúc đy tng trng kinh t ca Tnh cao và bn vng.
- Giúp lãnh đo Tnh tham kho trong quá trình hoch đnh chính sách đu
t và gii quyt các vn đ tn ti trong đu t công.
7. KT CU TÀI
Chng 1: Tng quan v lý thuyt đu t công
Chng 2: Thc trng đu t công ca tnh Bình Thun
Chng 3: Gii pháp nâng cao hiu qu đu t công trên đa bàn Bình Thun
3
CHNG 1: TNG QUAN V LÝ THUYT U T CÔNG
1.1. Khái nim đu t công: bao gm tt c các khon đu t do chính ph và
các doanh nghip thuc khu vc nhà nc tin hành: đu t ngân sách phân cho
các B ngành Trung ng, và phân cho các đa phng; đu t theo các chng
trình h tr có mc tiêu; tín dng đu t (vn cho vay) có mc đ u đãi nht
đnh; đu t ca các doanh nghip nhà nc.
1.2. c đim cu đu t công và Vai trò vn đu t đi vi s phát trin
kinh t - xã hi
1.2.1. c đim cu đu t công
- u t công to nên hàng hóa công - u t ch yu bng vn ngân
sách nhà nc
Hàng hoá công là loi hàng hoá có th đc s dng cùng mt lúc bi mt
hoc nhiu ngi, vic s dng ca ngi này hu nh không gây tr ngi cho
nhng ngi s dng khác và không t chi bt c ngi s dng nào. Do vy,
phn ln hàng hoá công do Chính ph cung cp. Có th huy đng s tham gia
ca khu vc t cun g cp hàng hoá công, tuy nhiên, khó khn khu vc t là
vn đ hng th t do.
Ngoài ra, thông qua đu t/chi tiêu công, Chính ph còn là mt trung tâm tái
phân phi thu nhp vì đu t kt cu h tng, nâng cao phúc li xã hi giúp nâng
cao mc sng dân c to s n đnh và phát trin kinh t - xã hi.
Ngun vn t ngân sách nhà nc có vai trò rt ln trong đu t công đ to
nhng bc đt phá phát trin đt nc. Tuy nhiên, trong nn kinh t nhiu
thành phn, Nhà nc cng nên kêu gi khu vc t nhân tham gia đu t
và cung cp hàng hóa công bng các hình thc thích hp (BOT, BTO, BT,
PPP ).
4
- u t công ca ngân sách nhà nc là khon chi tích ly
Chi đu t công trc tip làm gia tng s lng và cht lng tài sn c đnh,
gia tng giá tr tài sn c đnh cho nn kinh t quc dân. Vn đ này th hin rõ
nét thông qua vic nhà nc tng cng đu t xây dng c s h tng kinh t
xã hi nh: giao thông, thy li, y t, giáo dc … S tng lên v s lng và
cht lng ca hàng hoá công này là c s và nn tng cho s phát trin ca
nn kinh t quc dân trên các mt: phát trin cân đi gia các ngành, các lãnh
vc, các vùng kinh t trên lãnh th quc gia; nâng cao cht lng và hiu
qu hot đng sn xut kinh doanh; thúc đy s phát trin các thành phn kinh
t, thu hút đu t trong nc và nc ngoài và to đng lc, cú hích cho s
tng trng.
- Quy mô và c cu chi đu t công ca ngân sách nhà nc ph thuc
vào chin lc phát trin kinh t - xã hi ca nhà nc trong tng thi k và
mc đ phát trin ca khu vc kinh t t nhân.
Theo kinh nghim phát trin cu Hàn Quc, trong thi k đu thc hin
chin lc công nghip hoá, quy mô đu t công ca ngân sách nhà nc
chim t l khá ln so vi tng đu t xã hi. Do khu vc kinh t t nhân còn
yu, chính sách thu hút vn đu t cha hoàn thin nên đu t t ngân sách nhà
nc đ to đà cho tin trình công nghip hoá.
i đôi vi s gia tng quy mô, c cu chi đu t cng rt đa dng đ đáp ng
nhu cu thc tin đt ra, nh chi h tr, chi thc hin chng trình mc tiêu
kinh t - xã hi… Quy mô chi đu t công ca nhà nc s gim dn theo
mc đ thành công ca chin lc công nghip hoá và mc đ phát trin ca
khu vc kinh t t nhân. Khi đó chi đu t phát trin ca nhà nc ch yu h
tr các chng trình mc tiêu ca quc gia nh an sinh xã hi và xóa đói
gim nghèo nhm đt ti s n đnh ca kinh t v mô và các khon chi cho
5
vay ch đnh, chi thc hin chng trình mc tiêu kinh t xã hi s đc ct
gim.
- Chi đu t công phi gn cht vi chi thng xuyên nhm nâng cao
hiu qu vn đu t.
S phi hp không đng b gia chi đu t vi chi thng xuyên s dn
đn tình trng thiu kinh phí đ duy tu, sa cha, bo dng c s h tng. iu
này s làm gim hiu qu khai thác và s dng tài sn đu t. S gn kt gia 2
nhóm chi tiêu này s khc phc tình trng đu t tràn lan, không tính đn hiu
qu khai thác.
1.2.2. Vai trò ca vn đu t đi vi s phát trin kinh t - xã hi
Qua thc tin ca các nc có mc tng trng cao cho thy vn là mt
nhân t đc bit quan trng, là chìa khóa ca s thành công v tng trng. Nht
Bn và các nc công nghip mi (NIC) đã đt đc nhng thành qu vt bc
v kinh t nh thc hin tt chính sách huy đng và đu t vn. Vn đã đóng
góp hn 50% mc tng trng thu nhp ca các nc này trong mt thi gian
dài. Vai trò quan trng ca vn th hin ch, mun khai thác tt các ngun lc
t nhiên nh đt đai, tài nguyên thì luôn cn có mt lng vn đu t nht đnh.
Mô hình tng trng kinh t ca Harrod - Domar đã chng minh là có s quan
h t l thun gia t l vn đu t và t l tng trng thu nhp quc ni (GDP).
Quan h gia mc tng vn đu t và tng trng đã đc xác lp bng
phng trình kinh t:
Mc tng GDP = Mc tng vn đu t /ICOR
Trong đó ICOR (Incremental Capital Output Ratio) là h s tng trng
vn - đu ra, biu th hiu qu ca vic s dng vn đu t.
Nh vy, bên cnh vic s dng vn đu t mt cách hiu qu thì vic t l
vn đu t tng lên s kéo theo tc đ tng trng tng và ngc li.
6
Tuy nhiên, tng trng kinh t ch là mt điu kin tin đ đ to ra s phát
trin. Phát trin kinh t là c mt quá trình làm bin đi sâu sc v mi mt kinh
t xã hi ca mt đt nc c v s lng và cht lng trong dài hn. Phát trin
kinh t đòi hi s tng trng phi đc duy trì liên tc trong dài hn, to nên
nhng chuyn bin trong c cu kinh t và cu trúc xã hi theo hng hin đi.
Nn kinh t hot đng vi nng sut và hiu qu càng cao, hàng hóa càng có sc
cnh tranh cao trên th trng quc t. Bên cnh đó, ý thc bo v môi trng
đc nâng cao, đi sng vt cht và vn hóa ca ngi dân đc ci thin rõ rt.
Ngoài nhng tác đng đn tc đ tng trng kinh t, vic duy trì lâu dài
ngun cung cp vn đu t mt cách hiu qu s góp phn quan trng đ đt
nhng mc tiêu phát trin kinh t. iu này th hin trc ht tác đng ca
vn đu t đn vic phát trin kt cu h tng và chuyn dch c cu kinh t.
u t vn vào kt cu h tng s to nn tng cho s phát trin kinh t mt
cách vng chc. Vic kin to kt cu h tng luôn phi đi trc mt bc đ
m đng cho nn kinh t phát trin.
Ngân hàng Th gii đã nhn đnh rng s gia tng tng sn phm quc gia
thng tng ng vi s gia tng vn đu t vào kt cu h tng. Vì vy, mun
phát trin kinh t cn phi có mt lng vn đ ln đ đu t vào kt cu h
tng. Mt khác, đ đt đc mc đích phát trin kinh t nhanh và bn vng, cn
phi to c cu kinh t ti u phù hp vi đc đim tình hình ca mi nc. Mt
c cu kinh t ti u luôn bo đm s phát trin cân đi, hài hòa c v c cu
ngành và c cu vùng và lãnh th. đây, vn đu t đóng vai trò quan trng
trong vic khai thác hiu qu các ngun lc tim nng to ra đng lc đy mnh
chuyn dch c cu theo hng ti u, t đó to ra s phát trin nhanh và bn
vng.
Vai trò ca vn đi vi s phát trin kinh t còn th hin qua vic vn bo
đm s kt hp cân đi gia tit kim và đu t. Tit kim chính là ngun gc
7
ca đu t, nhng vic tit kim và đu t đc thc hin bi các ch th khác
nhau, do đó d dn đn tình trng nn kinh t b tha hoc thiu vn bi các ch
th khác nhau do đó d dn đn tình trng nn kinh t b tha hoc thiu vn làm
cho s phát trin không n đnh, tng trng thp, tht nghip gia tng. Trong
tình trng tha vn, nhà nc phi khuyn khích đu t và kích cu tiêu dùng đ
tiêu hóa tt lng vn t tit kim. Trong trng hp thiu vn, nhà nc phi
có chính sách thu hút vn t bên ngoài, kim soát và nâng cao hiu qu hp th
vn ca nn kinh t, đng thi phi thc hành tit kim đ nâng cao t trng
ngun vn trong nc. S chu chuyn vn s to nên s cân bng v mô gia tit
kim và đu t, góp phn n đnh và phát trin kinh t.
Vn còn là điu kin không th thiu trong vic to ra công n vic làm,
qua đó nâng cao đi sng vt cht và tinh thn cho ngi dân. Vn đu t góp
phn quan trng trong vic phát trin giáo dc, y t, vn hóa thúc đy xã hi
theo hng công bng, vn minh.
1.3. Các Quan đim v đu t công
Quan đim ca trng phái tân c đin cho rng nhà nc không nên
can thip vào nn kinh t trong quá trình phân b ngun lc nh vn và lao
đng… mà s vn đng ca th trng s thc hin tt hn vai trò này. Trng
phái này khng đnh mt trong các u đim kinh t th trng là s phân b
ngun lc mt cách t đng. u t là mt hình thc phân b ngun lc
trong các hình thc đó - phân b vn trong nn kinh t.
Theo lý thuyt này, các đn v sn xut trong quá trình ti đa hoá li
nhun s phi tìm kim c hi đu t tt nht cho chính mình, và nh vy nhà
nc không cn phi can thip đ giúp doanh nghip có c cu đu t hp lý.
Tng hp c cu đu t ca các đn v sn xut này s hình thành nên c cu
đu t ca nn kinh t và đó là c cu hp lý. Vai trò ca nhà nc trong
8
trng hp này ch là cung cp các hàng hoá công cn thit cho nn kinh t
nh kt cu h tng k thut và kt cu h tng xã hi mà th trng không th
t đáp ng đc.
Quan đim ng h s can thip ca nhà nc cho rng do th trng
không hoàn ho nên s t thân vn đng ca th trng s không mang li kt
qu ti u. Trong trng hp này, nhà nc phi là ngi t chc cung cp
thông tin tt đ th trng hot đng tt hn. Mt khác, hu ht các nc đang
phát trin, do nn kinh t còn lc hu, ph thuc nhiu vào nông nghip, mun
chuyn dch c cu kinh t mnh m đ thc hin chin lc công nghip hóa,
hin đi hóa đòi hi phi có s can thip Nhà nc trong vic phân b các ngun
lc hn ch ri ro, mt cân đi trong nn kinh t và khuyn khích các thành phn
kinh t phát trin.
Quan đim v s phát trin cân đi hay không cân đi
Thuyt tng trng cân đi, theo Rosenstain - Rodan, tng trng cân
đi mô t s tng trng cân đi gia các ngành trong nn kinh t. Ông đ
xut nên hng đu t cùng lúc vào nhiu ngành đ tng đng thi cung và
cu nhiu sn phm bng cách tng thu nhp ca lao đng trong nhng ngành
này. S phát trin các ngành công nghip ch bin đòi hi lng đu t ln
trong mt thi gian dài, t đó phát sinh nhu cu phát trin song song c hàng
hoá phc v sn xut ln phc v tiêu dùng. Ý tng v “cú huých” lp lun
rng, s gia tng đt ngt v đu t có th làm cho mc tit kim tng bi vì s
gia tng đt ngt ca thu nhp. “Cú huých” này biu hin thông qua các hot
đng ca chính ph và c ng l à mc tiêu ca vin tr nc ngoài. Cng
theo Rosenstain - Rodan, mc đích ca vin tr nc ngoài cho các nc kém
phát trin là đy nhanh quá trình phát trin kinh t đn mt đim mà đó tc
đ tng trng kinh t mong mun có th đt đc trên nn tng t duy trì,
9
không ph thuc vào các ngun tài tr bên ngoài.
Thuyt tng trng không cân đi, Hirchman (1958) đa ra mt mô hình
trái ngc vi thuyt tng trng cân đi, ông cho rng s mt cân đi gia
cung và cu to ra đng lc cho nhiu d án mi. Theo đó, phn ln vn đu t
ca nhà nc cho nhng ngành công nghip trng đim, s to c hi cho
nhng ngành khác, t đó khuyn khích làn sóng đu t th hai. Nhng ngành
đc chn đ đu t nên đc đánh giá cn c vào mi liên h gia ngành đó
vi các ngành liên quan theo “chui giá tr”, tc là kh nng to ra nhng ngành
mi làm đu ra hay cung cp đu vào cho nhng ngành đc chn đ đu t.
Hirchman chp nhn có s can thip ca nhà nc nhng ông cho rng ý
tng “cú huých” là không kh thi mà thay vào đó, s phát trin tt nht là
đc to ra t nhng mt cân đi nh th. Do ngun vn có hn, chính ph
không th bo đm đu t mt cách ri đu cho tt c các ngành mà nên phát
trin mt ngành nào đó đ to điu kin đ ngành khác phát trin.
Mt khác, nn kinh t nc ta đang trình đ rt thp, c bn là nn kinh
t nông nghip, trình đ khoa hc k thut lc hu đòi hi phi có vai trò ch
đng ca nhà nc trong vic đnh hng phát trin các ngành kinh t, nhà
nc phi to nhng tin đ nht đnh nh h tng k thut, ngun nhân
lc … đ thúc đy phát trin kinh t.
1.4. ánh giá hiu đu t công
1.4.1. Tác đng ca đu t công đi vi tng trng
Tng trng kinh t có ngha là gia tng tng sn lng quc gia trong
mt thi k nht đnh. Sn lng đc to ra t sn xut, nh vy, ngun
gc ca tng trng xut phát t quá trình sn xut. Quá trình sn xut là quá
trình mà trong đó các yu t đu vào đc phi hp theo nhng cách thc tt
nht đ to ra khi lng sn phm. Nu xét góc đ phm vi toàn b nn kinh
10
t thì vic to ra tng sn lng quc gia s có quan h ph thuc vào các
ngun lc đu vào ca quc gia. Mt s thay đi tng sn lng quc gia khi
có s thay đi các ngun lc đu vào.
Các lý thuyt tng trng ra đi phân tích ngun gc ca tng trng vi
nhiu quan đim khác nhau, mi lý thuyt đu có s khám phá mi, nhng
trên cn bn vn là phân tích mi quan h đu ra vi đu vào.
Mi quan h đu ra (GDP, GNP) vi đu vào đc khái quát qua
hàm sn
xut:
Y = F(Xi) vi i = 1, 2,…., n
Xi là yu t đu vào
Hu ht các nhà kinh t hc thng nht các yu t đu vào c bn ca nn kinh
t, bao gm: (1) Vn sn xut là yu t tham gia trc tip vào quá trình sn
xut đ to ra tng sn lng quc gia, (2) Lao đng là yu t sn xut đc
bit có nh hng quan trng đn gia tng sn lng quc gia, (3) đt đai nông
nghip và tài nguyên thiên nhiên khác là t liu sn xut góp phn làm gia tng
sn lng quc gia, (4) Công ngh là đu vào quan trng làm thay đi phng
pháp sn xut, tng nng sut lao đng, tng sn lng quc gia. Nh vy hàm
sn xut tng hp đc th hin: Y = F(K, L, R, T), trong đó: K: Vn sn xut,
L: lao đng, R: đt đai, T: Công ngh
Hàm sn xut cho thy tng trng tng sn lng ph thuc vào quy mô, cht
lng ca các yu t đu vào K, L, R, T và cách thc phi hp chúng. Mi yu
t gi mt vai trò nht đnh và có tác đng qua li ln nhau, tu theo mi giai
đon phát trin kinh t, có th yu t nào đó đc đ cao hn yu t khác
nhng không có ngha là ph thuc duy nht vào mt yu t.
Ngoài các yu t trên, tng trng kinh t còn ph thuc vào nhng yu
11
t phi kinh t khác nh: th ch kinh t chính tr, đc đim v vn hoá - xã
hi, tôn giáo…
1.4.2. Hiu qu ca vn đu t (ICOR)
H s ICOR (k) là ch tiêu phn ánh hiu qu ca vn đu t, nó đc xác
đnh theo công thc:
k = K/Y
Trong đó:
K (mc thay đi vn sn xut) = K
t
– K
t-1
Y (mc thay đi v kt qu sn xut) = Y
t
– Y
t-1
,
t ch nm nghiên cu, t - 1 ch nm trc nm nghiên cu.
Ý ngha ca k là đ to thêm đc mt đn v kt qu sn xut thì cn
tng thêm bao nhiêu đn v vn sn xut. Hay nói cách khác, k là “giá” phi tr
thêm cho vic to thêm mt đn v kt qu sn xut. H s ICOR càng ln
chng t chi phí cho kt qu tng trng càng cao, nó ph thuc vào mc đ
khan him ngun d tr và tính cht ca công ngh sn xut; các nc phát
trin h s ICOR thng cao hn các nc đang phát trin và mi nc thì
h s ICOR luôn có xu hng tng lên tc là khi kinh t càng phát trin thì đ
tng thêm mt đn v kt qu sn xut cn nhiu hn v ngun lc sn xut nói
chung và nhân t vn nói riêng và khi đó đng sn lng thc t gn tim cn
vi đng sn lng tim nng.
Công thc tính rt đn gin nhng thành phn cu to công thc thì rt
khó xác đnh. Yu t Y có trong s liu niên giám, vn đ là xác đnh đc
mc tng lên ca vn sn xut.
tính đc K, phi hiu rõ ni dung ca ch tiêu vn sn xut. Vn sn
xut là giá tr các t liu vt cht tham gia trc tip vào quá trình sn xut và
12
dch v ca nn kinh t, bao gm vn c đnh (công xng, nhà máy, tr s c
quan, trang thit b, c s h tng) và vn lu đng (có c hàng tn kho) và các
vn đu t khác.
Vn sn xut đc đánh giá góc đ hin vt, th hin nng lc sn xut,
ch tính phn hin còn tc là phn đc tích lu li và ch tính nhng tài sn có
liên quan trc tip đn sn xut và dch v.
Nh vy K là phn tng thêm trong nm bng s vn có đn cui nm
tr đi s vn có đu nm hay bng phn đu t mi, sa cha, đa thit b vào
sn xut, tr đi phn gim trong nm bao gm khu hao tài sn c đnh, h
hng,
Trong thc t, rt khó khn đ xác đnh vn có đn cui mi nm (bi phi
kim kê đánh giá li tài sn hàng nm) hoc xác đnh s tng và gim trong
nm, đc bit là phn tài sn đa vào sn xut hoc h hng, cho nên ngi ta
thay K bng ch tiêu vn đu t phát trin đc xem đó là s vn tng lên
trong nm (ch tiêu vn đu t phát trin trong nm có trong h thng s liu
thng kê hàng nm).
1.4.3. Phng pháp phân tích Li ích - Chi phí
Phng pháp phân tích li ích - chi phí là mt k thut phân tích đ đi
đn quyt đnh la chn gia hai hay nhiu các đ xut d án loi tr ln nhau.
Ngi ta tin hành phân tích li ích - chi phí thông qua vic đo lng giá tr tin
t ca các đu vào và các đu ra. Nu li ích d án đem li có giá tr ln hn chi
phí mà nó tiêu tn, d án đó s đc coi là đáng giá và nên đc trin khai.
Nhng d án mà phân tích li ích - chi phí xp vào loi đáng đc trin
khai là nhng d án cho đu ra có giá tr ln hn đu vào đã s dng. Trong
trng hp phi chn mt d án trong s nhiu d án đc đ xut, phân tích li
ích - chi phí s giúp chn đc d án đem li li ích ròng ln nht. Tuy nhiên,
13
trong thc t cng có nhng vn đ khó khn phát sinh, nh vic xác đnh đâu là
chi phí, đâu là li ích cng đòi hi chúng ta phi cân nhc k lng. Trong khi
mt s đu vào, đu ra có th có các mc giá ph bin và n đnh thì mt s
khác li có mc giá bin đi trong quá trình trin khai d án. Và có th có mt
s đu vào, đu ra không đc đa ra buôn bán trên th trng. iu này khin
cho chúng ta cn phi đa ra nhng phng pháp đnh giá khác nhau.
Mc dù, phng pháp phân tích li ích - chi phí đc cho là phng pháp
hu hiu trong vic đánh giá hiu qu kinh t ca d án. Tuy nhiên, trong vic
la chn các d án công thì các tính toán chính tr và xã hi có tm quan trng ít
nht là ngang bng vi các li ích kinh t. Lúc đó, các tài nguyên thng đc
phân b da trên các quyt đnh chính tr, hiu qu xã hi ch không ch là hiu
qu kinh t. Do vy, có th hy vng rng: phng pháp phân tích li ích - chi
phí có th tác đng ti quyt đnh ca mt ngi còn đang do d hay có th đa
chúng ta đn vi la chn ti u gia các d án có tác đng chính tr, xã hi
tng t nhau.
Các nc phát trin thng áp dng phng pháp này trong vic thm đnh các
d án công và các d án t có quy mô rt ln vì phng pháp phân tích li ích -
chi phí là công c cn thit đ c tính li ích kinh t ca các d án, đc bit là
trong trng hp nu d án đc h tr bi các qu ca EU. Phng pháp phân
tích li ích - chi phí là cn thit vì hai lý do – th nht, phi ch ra rng d án
này có th thy đc trên quan đim kinh t, th hai chng minh s đóng góp
ca các qu EU cn thit đ các d án kh thi v mt kinh t. Hin nay Vit
Nam vic áp dng phng pháp này vn còn rt ít vì các tài nguyên thng đc
phân b da trên các quyt đnh chính tr, hiu qu xã hi, công bng và bình
đng.
Mt cách tng quan, phng pháp phân tích li ích - chi phí bao gm
các bc sau:
14
a. Nhn dng ca tt c các yu t (thun li và bt li) mà có th mang
đn cho cng đng t d án đó
b. Nhn dng các li ích và chi phí xã hi ca mi phng án
c. Lng hóa li ích và chi phí thành tin ca mi phng án
d. Lp bng li ích và chi phí hàng nm
e. Tính toán li ích xã hi ròng ca mi phng án
g. So sánh các phng án theo li ích xã hi ròng
h. Kim tra nh hng ca s thay đi trong gi đnh và d liu
i. a ra đ ngh cui cùng.
1.4.4. Quy trình thm đnh d án đu t công
- Công tác thm đnh d án đu t công thng cn xem xét nh hng
ca d án v tài chính (ngân sách), kinh t và phân phi thu nhp. Toàn b quy
trình thm đnh có th đc chia ra làm bn giai đon thm đnh và bn đim ra
quyt đnh trc khi d án đc chp thun sau cùng. Nhng giai đon này
đc th hin qua s đ sau.
- Giai đon ý tng và đnh dng là giai đon mang tính phôi thai cho
toàn b quy trình ca d án, ti giai đon này cn phi có mt xác đnh s b v
nhu cu tng đi ca d án. Nu ngay t giai đon này đã có bng chng cho
thy ngi s dng dch v do d án mang li không đa dch v này vào danh
mc u tiên s dng ca h thì có th t b ý đnh v d án trc khi tin hành
các nghiên cu tip theo.
- Giai đon nghiên cu tin kh thi là n lc đu tiên nhm đánh giá trin
vng chung ca d án, thng bao gm sáu lãnh vc nh sau:
+ Phân tích th trng hay sc cu nhm c tính, lng hóa và
lý gii
chng minh sc cu hàng hóa và dch v, giá c hay các nhu cu tng
đi v
dch v xã hi.
+ Phân tích k thut nhm xác đnh mt cách chi tit các thông s đu
15
vào ca d án và xây dng các c tính v chi phí.
+ Phân tích nhân lc và qun lý nhm đnh rõ chi tit nhu cu v nhân
lc cn thit cho vic thc hin cng nh vn hành d án, xác đnh và đnh
lng c th ngun nhân lc.
+ Phân tích hiu qu kinh t nhm điu chnh các d liu tài chính theo ý
ngha kinh t, thm đnh chi phí và li ích ca d án trên quan đim ca c
nn kinh t.
+ Phân tích hiu qu xã hi nhm thm đnh d án theo quan đim ca
nhng đi tng đc hng li t d án và nhng đi tng phi chu chi
phí t d án. Nu đc, cn phi lng hóa li ích th hng và chi phí
phi chu ca các nhóm này.
- Giai đon nghiên cu kh thi là giai đon nghiên cu kh nng d án có
th đáp ng các tiêu chí v tài chính, kinh t và xã hi mà chính quyn đ ra
cho các khon đu t hay không. Chc nng ca giai đon này là nhm tng
cng mc đ chính xác các tính toán nhng bin s ch cht nu d án cho
thy có trin vng thành công. Chính vào cui giai đon này là lúc mà quyt
đnh quan trng nht phi đc đa ra là liu có nên chp thun d án không.
- Giai đon thit k chi tit là lúc phi xác đnh rõ các yêu cu k thut, tng
cng đ chính xác ca mi d kin đã đc s dng trong các phn phân
tích trc đó đ có th xây dng k hoch vn hành chính thc. Sau khi quy
trình này hoàn tt, d án s đc xem xét li mt ln na đ xác đnh có còn đáp
ng đc nhng tiêu chun đ ra đ đc phê duyt và thc hin hay không.
- Giai đon thc hin d án bao gm vic điu phi và phân b tài
nguyên hay ngun lc đ d án có th hot đng. Mt k hoch đúng đn giai
đon này là rt quan trng đ bo đm d án không b trì hoãn mt cách không
cn thit, cng nh hình thành các quy trình hành chính phù hp đ điu phi
hài hòa mi hot đng cn thit đ thc hin d án.
16
1.5. Kinh nghim mt s tnh, thành ph v đu t công
Bài hc kinh nghim ca Thành ph H chí Minh
- Ci cách hành chính là u đim ni bt ca thành ph H Chí Minh
+ Mô hình “Mt ca liên thông” ti S K hoch và u t vi c quan
thu và công an đã gii quyt th tc cp giy chng nhn đng ký kinh doanh,
con du, mã s thu ch trong 15 ngày. i vi các d án đu t nc ngoài, nhà
đu t ch np h s mt ln ti S K hoch và u t, và S K hoch và u
t đm nhn vic ly ý kin các b ngành liên quan hoc Chính ph (đi vi các
d án đc bit) và có thi hn tr theo giy hn.
+ Nhà đu t bt c nc nào trên th gii đu có th vào các trang Web
ca thành ph đ tìm hiu và đng ký th u tiên trc khi đn đu t. Thi gian
đn, thành ph s m h thng cp phép đu t nc ngoài qua mng đ to
thun li cho các nhà đu t.
- a dng các kênh huy đng vn: i vi kênh huy đng vn qua ngân
hàng, các ngân hàng liên tc điu chnh lãi sut tin gi linh hot kèm theo nhiu
hình thc khuyn mi hp dn nên thu hút lng vn ln nhàn ri trong dân c;
thành lp qu phát trin đô th - thông qua qu này huy đng vn bng cách phát
hành trái phiu đô th thành ph. i vi ngun NSNN, nhm tng ngun thu
ngân sách, ngành tài chính và thu cn tng cng phân cp thu cho các qun,
huyn; kiên quyt chng tht thu, chng buôn lu, gian ln thng mi, trn lu
thu, n đng thu…đu giá quyn s dng đt; ngoài ra gii ngân nhanh chóng
các d án ODA đã đc Chính ph cam kt.
Bài hc kinh nghim ca tnh Khánh Hòa
Vi nhng đnh hng phát trin nhm đa du lch thành mt ngành kinh t
mi nhn ca tnh nhà, cùng vi đa lý thun li, thiên nhiên u đãi v tài
nguyên du lch, UBND tnh đã tng cng đu t vào kt cu h tng du lch và
17
m ra nhiu c hi đu t cho các nhà đu t trong nc và ngoài nc tham gia
phát trin kt cu h tng.
-Trong thi gian qua, tnh Khánh Hoà đã xây dng quy hoch s dng đt,
quy hoch phát trin ngành du lch, quy hoch xây dng chi tit các khu vc
kinh t tim nng du lch ca tnh; Tp trung đu t t ngun vn ngân sách nhà
nc theo hng đng b, có trng tâm, trng đim làm c s kích thích phát
trin du lch; u tiên đu t phát trin kt cu h tng ti các trng đim phát
trin du lch, các khu du lch tng hp, khu du lch chuyên đ, các đim du lch
tim nng các vùng sâu vùng xa; xây dng mi các công trình h tng phc v
du lch và dân sinh, to s liên kt gia trung tâm du lch thành ph Nha Trang
ti các vùng du lch trng đim.
- Tip tc hoàn chnh c ch qun lý đu t, to môi trng thông thoáng
v đu t phát trin du lch, đn gin hoá th tc hành chính và phát trin các
dch v h tr đu t đ thu hút các nhà đu t. To s bình đng gia đu t
trong và ngoài nc, gia t nhân và nhà nc, m rng các hình thc thu hút
đu t c trong và ngoài nc nh các hình thc BOT, BTO, BT
- Vn dng chính sách và gii pháp to và s dng vn phát trin du lch,
huy đng các ngun vn đ gii quyt đc nhu cu đu t nh vn t ngun
tích lu GDP du lch, vn vay ngân hàng vi t l lãi sut u đãi; thu hút vn
nhàn ri trong dân qua h thng ngân hàng; vn thông qua c phn hoá các
doanh nghip; dùng qu đt đ to ngun vn thông qua hình thc đu giá
quyn s dng đt. Thu hút vn đu t trc tip nc ngoài (FDI) hoc liên
doanh vi nc ngoài, vn ODA
18
Kt lun chng 1
Lý thuyt v đu t đu ch ra rng đu t là nhân t quan trng đi vi
tng trng kinh t và gia đu t và tng trng kinh t có mi quan h tng
quan vi nhau. Vì vy, mun tng trng kinh t thì phi gia tng đu t.
Trong giai đon nn kinh t đang có nhng bc chuyn đi, đu t
công có vai trò rt quan trng nhm s dng các ngun vn đu t có hiu qu
hn. c đim ca đu t vào các loi hàng hoá công là nhu cu vn ln, lâu thu
hi vn, hoc không th thu hi vn trc tip phn ln do Chính ph cung cp
nhm đm bo phúc li xã hi và to đng lc thúc đy đu t ca các thành
phn kinh t khác phát trin.
19
Chng 2: Thc trng đu t công ca tnh Bình Thun
2.1 Gii thiu tng quan chung v tnh Bình thun
2.1.1 V trí đa lý
Bình Thun là mt tnh duyên hi Nam Trung b, lin k vi vùng kinh t
trng đim phía nam, nm gia hai thành ph ln là thành ph H Chí Minh và
thành ph Nha Trang. Phía Bc và ông Bc giáp Ninh Thun, phía Tây Bc
giáp Lâm ng, phía Tây giáp ng Nai và phía Tây Nam giáp Bà Ra - Vng
Tàu. Bình Thun có quc l 1A và đng st thng nht đi qua. i b phn
lãnh th Bình Thun là đi núi thp và đng bng ven bin nh hp. Din tích t
nhiên ca toàn tnh là 7.830 km2, Chiu dài b bin 192km, dân s 1,3 triu
ngi, lc lng lao đng là 734.500 ngi.
V đn v hành chính, t
nh có 10 đn v hành chính bao gm: 1 thành ph,
1 th xã và 8 huyn. Thành ph Phan Thit là trung tâm kinh t - xã hi ca tnh
Bình Thun.
Bình Thun có v trí thun li đ phát trin kinh t, đc bit là phát trin
du lch bin và ngh dng, ngành ch bin thy sn, nông sn và ngành khai
thác khoáng sn. Nhng cng có bt li trong thu hút vn đu t vào các ngành
công nghip ch bin và công nghip nng vì kt cu h tng cha tht s phát
trin đ có th thu hút các ngun vn đu t mnh m trong và ngoài nc, cha
đ sc cnh tranh vi các tnh nm trong vùng kinh t trng đim phía nam v
thu hút ngun nhân lc và khoa hc k thut.
2.1.2. Khái quát tình hình tng trng và phát trin kinh t xã hi
Trong thi k đu tách tnh t nm 1991 đn này, kinh t ca tnh đã có
nhng bc tng trng vt bc. Trong giai đon 1991-1995, tng trng kinh
t bình quân là 12,02 % song giai đon 1996-2000 tng trng kinh t ca tnh
li gim xung 10,16% điu này cho thy tc đ tng trng kinh t ca tnh
20
không n đnh, vi biên đ dao đng khá ln. Do tác đng ca cuc khng
hong tài chính - tin t khu vc ông Nam Á (đu nm 1998) và nhng hn
ch trong ni b nn kinh t đã nh hng xu đn kinh t tnh Bình Thun. Du
hiu là s chng li trong tng trng kinh t tnh.
Mc tng trng kinh t giai đon 1996-2000 mc 10,16%, mc dù tng
trng kinh t thp hn giai đon 1991-1995 mc 12,02% nhng vn cao hn so
vi mc tng trng bình quân chung ca c nc 8,2%.
Giai đon 2001 - 2005, nhng ci cách mnh m v pháp lý và kinh t
v mô ca Vit Nam trong tin trình hi nhp kinh t quc t và n lc cao ca
các đa phng nói riêng và Bình Thun nói chung đã giúp nn kinh t tnh đt
đc mc tng trng khá cao, bình quân là 14,3%/nm,
trong đó: công nghip
chim t l 26%, dch v 38%, nông nghip 36%. Nh vy, trong giai đon
2001-2005 t trng ngành dch v chim t trng cao do kinh t bt đu phát
trin theo hng du lch bin và ngh dng, du lch ca tnh thu hút mt s
lng ln du khách đn tham quan và ngh dng ti Bình Thun (1,5 triu du
khách).
Giai đon 2006-2010, mc tng trng kinh t bình quân ca tnh là
12,84%. Tc đ tng trng kinh t có xu hng gim nu tr nm 2008 là
16,2%. Nm 2006 tc đ tng GDP 13,9%, nm 2007 là 12,1%, nm 2008 là
16,2%, nm 2009 c là 10,1%, nm 2010 c là 12%. Mc dù, nm 2009 nn
kinh t th gii b suy thoái nghiêm trng đã nh hng xu đn nn kinh t Vit
Nam nói chung và kinh t tnh nói riêng nhng tc đ tng trng kinh t ca
tnh vn đt mc 10,1% cao hn mc bình quân chung ca c nc.
Nm 2010, tc đ tng trng kinh t đt 12% thp hn mc k hoch đ
ra (14 - 15%) nhng vn tng cao hn so vi các giai đon trc đây, trong đó:
t trng ngành công nghip là 28 - 29%, dch v là 41 - 42 % và nông lâm - ng
21
nghip là 31- 30%. GDP bình quân đu ngi là 20,71 triu đng tng đng
1.089 USD, tng gn 19,03%, gp 2,7 - 2,8 ln nm 2000 (7,7 triu đng tng
đng 403 USD).
Biu đ 2.1: Tng trng kinh t ca tnh t 1991-2010
Ngun: Cc thng kê Bình Thun
Tng trng kinh t ca tnh Bình Thun trong giai đon 2001 - 2010
mc khá, bình quân đt 12,4%, th hin rõ nét qua vic tng trng ca c 3
nhóm ngành: nhóm ngành nông lâm thy sn tng bình quân 7%/ nm; công
nghip xây dng tng 16%/nm; dch v tng 15,1%/nm. C cu các nhóm
ngành có s chuyn dch tích cc. T trng nhóm ngành nông lâm thy sn đã
gim t 40% nm 2001 xung còn mc 20,5% nm 2010. T trng dch v tng
điu qua các nm t 36,45% nm 2001 lên 44,6% nm 2010 và là nhóm chim
t trng cao. Trong đó: ngành du lch đã phát trin nhanh và chim t trng cao
trong các nhóm ngành dch v.
12.02
10.16
14.3
12.84
0
2
4
6
8
10
12
14
16
1991
-
1995
1996
-
2000
2001
-
2005
2006
-
2010
GDP
22
Biu đ 2.2: Tng trng các ngành kinh t t nm 2001 -2010
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
GDP
Nông lâm thy sn
Công nghip - Xây
dng
Dch v
Ngun: Cc thng kê Bình Thun
2.2. Thc trng đu t công trên đa bàn Bình Thun
2.2.1. Tng vn đu t trên đa bàn
Vn đu t phát trin trên đa bàn tnh Bình Thun nhng nm gn đây
tng rt nhanh góp phn rt ln vào vic thúc đy tc đ tng trng ca tnh. T
nm 2001 đn này t l đu t trên GDP tng bình quân 39,91%/ nm. T
30,29% nm 2001 đã tng lên 40,73% nm 2005, sau đó gim nh vào nm 2007
còn 37,74% và mt dù, b nh hng bi khng hong kinh t nhng vn đu t
nm 2008 vn tng 39,84% so vi nm 2007.
So sánh đu t trong ba khu vc thì t l đu t trên tng GDP ca khu
vc kinh t t rt ln, cao hn so vi khu vc công, nm 2001 khu vc công
chim 11,21% khu vc t 18,03%; nm 2005 khu vc công 14,79% khu vc t
24,97%, nm 2007 khu vc công 8,89% khu vc t 28,08%; nm 2010 khu vc
công 11,49% khu vc t 39,01%. Trong giai đon 2001 – 2010, khu vc t phát
trin mnh, đc bit trong lnh vc du lch - dch v. Vi đu t theo hình thc
BOT, PPP, Nhà nc đã khuyn khích khu vc t phát trin mnh m thông qua
vic xây dng đng giao thông phc v cho ngành du lch ca tnh nhà phát
trin. Vn đu t ca khu vc công trong giai đon này ch tp trung phát trin