B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
0O0
PHAN TH ÁI LINH
HOÀN THIN H THNG ÁNH GIÁ KT
QU THC HIN CÔNG VIC TI NGÂN
HÀNG TMCP PHNG ÔNG
LUN VN THC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2011
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
0O0
PHAN TH ÁI LINH
HOÀN THIN H THNG ÁNH GIÁ KT
QU THC HIN CÔNG VIC TI NGÂN
HÀNG TMCP PHNG ÔNG
Chuyên ngành: Qun tr kinh doanh
Mã s: 60.34.05
LUN VN THC S KINH T
Ngi hng dn khoa hc:
TS. INH CÔNG TIN
TP. H Chí Minh – Nm 2011
i
LI CM N
Tôi xin trân trng bit n Quý Thy, Cô khoa Qun tr kinh doanh và Phòng Qun
lý đào to sau đi hc đã to điu kin tt trong hc tp, nghiên cu và truyn đt
nhng kin thc quý báu cho tôi trong thi gian va qua.
Tôi xin t lòng bit n sâu sc đn TS. inh Công Tin đã tn tâm hng dn giúp
tôi hoàn thành lun vn này.
Xin chân thành cám n Ban Tng giám đc, Phòng Nhân s và các bn đng
nghip ti Ngân hàng TMCP Phng ông đã to điu kin thun li cho tôi trong
vic thu thp s liu trong quá trình nghiên cu lun vn trên.
TP.HCM, tháng 12 nm 2011
Ngi thc hin
PHAN TH ÁI LINH
ii
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi v Hoàn thin h thng đánh
giá kt qu thc hin công vic ti Ngân hàng TMCP Phng ông, di s hng dn
khoa hc ca TS. inh Công Tin. Tt c các s liu và kt qu nghiên cu trong lun vn
này là hoàn toàn trung thc.
Tác gi
PHAN TH ÁI LINH
iii
DANH MC CÁC KÝ HIU CH VIT TT
CBNV Cán b nhân viên
CNTT Công ngh thông tin
G Giám đc
KHCN Khách hàng cá nhân
KHDN Khách hàng doanh nghip
OCB Orient Comercial Bank (Ngân hàng TMCP Phng ông)
PTSP&DVKH Phát trin sn phm và dch v khách hàng
QHKH Quan h khách hàng
QLTD Qun lý tín dng
TG Tng giám đc
TMCP Thng mi c phn
DANH MC CÁC BNG
Trang
Bng 1.1 Bng đánh giá tm quan trng các yêu cu công vic ca Th ký TG 19
Bng 2.1 S lng CBNV theo đ tui tính đn 30/04/2010 26
Bng 2.2 S lng CBNV theo gii tính tính đn 31/07/2010 27
Bng 2.3 S lng CBNV theo chc danh công vic 27
Bng 2.4 S lng CBNV theo chc danh công vic 29
Bng 2.5 S lng CBNV tuyn mi và ngh vic theo các nm 30
Bng 3.1 Bng kho sát ý kin qun lý ti OCB v la chn phng pháp
đánh giá 58
Bng 3.2 Bng tng hp ý kin kho sát ca các Qun lý ti OCB v la chn phng
pháp đánh giá 58
Bng 3.3 Bng tiêu chí đánh giá dành cho chc danh Trng phòng Nhân s 60
Bng 3.4 Bng mc tiêu ca công vic tuyn dng nhân s có tính tng thích 62
Bng 3.5 Bng phân loi chi tit mc đ tha mãn yêu cu khi thc hin đánh giá kt
qu thc hin công vic 64
iv
Bng 3.6 Bng phân loi chi tit mc đ tha mãn yêu cu khi thc hin đánh giá
nng lc nhân viên 65
DANH MC CÁC BIU
Trang
Biu đ 2.1 S lng CBNV OCB phân theo đ tui 26
Biu đ 2.2 S lng CBNV OCB phân theo gii tính 27
Biu đ 2.3 S lng CBNV OCB theo chc danh công vic 28
Biu đ 2.4 S lng CBNV OCB theo trình đ 29
Biu đ 2.5 Tình hình tuyn mi và ngh vic ti OCB qua các nm 30
DANH MC CÁC HÌNH
Trang
Hình 1.1 Thang đo quan sát thành qu ca chc danh i din quan h
khách hàng 13
Hình 3.1 Hình minh ha s đ các chc nng h thng đánh giá 71
Hình 3.2 Hình minh ha s đ các mc chi tit ca mu biu 71
Hình 3.3 Màn hình thông tin lc mu biu 72
Hình 3.4 Màn hình th hin quá trình đánh giá 73
Hình 3.5 Màn hình th hin Duyt đánh giá 74
Hình 3.6 Màn hình tng hp kt qu đánh giá 75
DANH MC CÁC S
Trang
S đ 1.1 S đ quy trình nghiên cu 3
S đ 1.3 Quy trình đánh giá kt qu thc hin công vic theo phng pháp MBO . 15
S đ 3.1 S đ tin hành phân tích công vic 45
v
MC LC
Trang
LI CM N i
LI CAM OAN ii
DANH MC CÁC KÝ HIU CH VIT TT iii
DANH MC CÁC BNG iii
DANH MC CÁC BIU iv
DANH MC CÁC HÌNH iv
DANH MC CÁC S iv
PHN M U 1
I. LÝ DO CHN TÀI 1
II. MC ÍCH VÀ MC TIÊU NGHIÊN CU 2
III. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU 2
IV. PHNG PHÁP NGHIÊN CU 2
V. NI DUNG NGHIÊN CU 4
VI. Ý NGHA KHOA HC VÀ THC TIN CA TÀI NGHIÊN CU 4
VII. NHNG IM NI BT CA LUN VN 4
CHNG 1: TNG QUAN LÝ THUYT V H THNG ÁNH GIÁ KT QU
THC HIN CÔNG VIC 5
1.1. Khái nim v h thng đánh giá kt qu thc hin công vic 5
1.2. Mc đích ca vic đánh giá kt qu thc hin công vic 5
1.3. Ni dung, trình t thc hin đánh giá kt qu thc hin công vic 7
1.3.1. Xác đnh các tiêu chí cn đánh giá: 7
1.3.2. La chn phng pháp đánh giá thích hp 8
1.3.3. Xác đnh ngi đánh giá và hun luyn v k nng đánh giá thc hin công
vic 9
1.3.4. Thông báo cho nhân viên v ni dung, phm vi đánh giá 10
1.3.5. Thc hin đánh giá kt qu công vic và xác đnh mc tiêu mi cho nhân viên:10
1.4. Các phng pháp đánh giá kt qu thc hin công vic ca nhân viên 10
1.4.1. Phng pháp xp hng (Category Rating Methods): 11
1.4.2. Phng pháp so sánh (Comparative methods) 12
1.4.3. Phng pháp tng thut (Narrative methods) 12
vi
1.4.4. Phng pháp Hành vi/Mc tiêu 13
1.4.5. Qun tr theo mc tiêu (MBO) 14
1.4.5.1. Khái nim 14
1.4.5.2. Quy trình đánh giá kt qu thc hin công vic theo phng pháp MBO:14
1.4.5.2.1. u đim ca h thng qun lý theo mc tiêu 15
1.4.5.2.2. Hn ch ca h thng qun lý theo mc tiêu 16
1.4.6. Phng pháp phân tích đnh lng 16
1.5. Tiêu chí đánh giá nng lc nhân viên 20
1.6. Các li thng mc phi khi đánh giá kt qu thc hin công vic 21
1.7. Trách nhim ca phòng Nhân s trong công tác đánh giá thc hin công vic ca
nhân viên 22
1.8. Tóm tt chng I 23
CHNG 2: THC TRNG CA H THNG ÁNH GIÁ KT QU THC HIN
CÔNG VIC TI NGÂN HÀNG TMCP PHNG ÔNG 24
2.1. Gii thiu v Ngân hàng TMCP Phng ông 24
2.1.1. Thông tin chung v Ngân hàng TMCP Phng ông 24
2.1.2. Mô hình t chc 25
2.1.3. c đim hot đng kinh doanh 25
2.2. c đim ngun nhân lc 26
2.2.1. c đim ngun nhân lc theo đ tui và gii tính 26
2.2.1.1. Theo đ tui 26
2.2.1.2. Theo gii tính 26
2.2.2. C cu ngun nhân lc theo chc danh công vic 27
2.2.3. C cu ngun nhân lc theo trình đ chuyên môn 29
2.2.4. Tình hình tuyn mi và ngh vic 30
2.3. Thc trng đánh giá kt qu thc hin công vic ti Ngân hàng TMCP Phng
ông 30
2.3.1. Mc đích ca vic đánh giá kt qu thc hin công vic 31
2.3.2. Ni dung, trình t thc hin đánh giá kt qu thc hin công vic ca nhân
viên: 31
2.3.2.1. Xác đnh các tiêu chí cn đánh giá 31
vii
2.3.2.2. La chn phng pháp đánh giá kt qu thc hin công vic ti OCB 36
2.3.2.2.1. Xác đnh các tiêu chí đánh giá: 36
2.3.2.2.2. Phân loi các mc đ tha mãn yêu cu khi thc hin công vic 36
2.3.2.2.3. ánh giá tm quan trng (trng s ) ca mi nhóm yêu cu đi vi hiu qu
thc hin công vic ca nhân viên: 37
2.3.2.2.4. ánh giá tng hp v nng lc thc hin công vic ca nhân viên 38
2.3.2.3. Xác đnh ngi đánh giá và hun luyn k nng đánh giá thc hin công
vic: 38
2.3.2.4. Thông báo cho nhân viên v ni dung, phm vi đánh giá 39
2.3.2.5. Thc hin đánh giá kt qu công vic và xác đnh mc tiêu mi cho nhân
viên 40
2.3.3. Các li thng mc phi khi đánh giá kt qu thc hin công vic 40
2.3.4. Trách nhim ca phòng Nhân s trong công tác đánh giá kt qu thc hin
công vic ca nhân viên 42
2.3.5. ánh giá chung 42
2.3.5.1. Thành tu đt đc 42
2.3.5.2. Nhng vn đ cn gii quyt 42
CHNG 3: MT S GII PHÁP HOÀN THIN H THNG ÁNH GIÁ KT QU
THC HIN CÔNG VIC CA NHÂN VIÊN TI NGÂN HÀNG TMCP PHNG
ÔNG 44
3.1. Mc tiêu chin lc ca OCB trong giai đon 2010 - 2015 44
3.1.1. Mc tiêu ca Ngân hàng 44
3.1.2. Mc tiêu chin lc trong công tác qun tr ngun nhân lc 44
3.2. Xây dng nhng yu t c s đ làm cn c thit lp tiêu chun đánh giá 46
3.2.1. Phân tích công vic 46
3.2.2. Xây dng bng mô t công vic 49
3.2.3. Phân công công vic 50
3.3. Các gii pháp kin ngh mang tính lâu dài 53
3.3.1. Hoàn thin c ch tin lng 53
3.3.2. Xây dng vn hóa đánh giá nghiêm túc, hiu qu 53
3.3.3. Xây dng đi ng cán b nhân s có nng lc 54
3.3.4. Nâng cao hiu qu đánh giá kt qu thc hin công vic t phía lãnh đo 55
3.3.5. Nâng cao vai trò, nhim v ca phòng Nhân s trong công tác đánh giá 55
viii
3.4. Gii pháp xây dng và hoàn thin h thng đánh giá kt qu 56
3.4.1. Thit lp nhóm d án trc khi tin hành xây dng h thng đánh giá 56
3.4.2. La chn phng pháp đánh giá: 56
3.4.2.1. Cn c trên kt qu kho sát ý kin ban lãnh đo OCB: 56
3.4.2.2. Cn c trên u đim ca phng pháp MBO: 60
3.4.3. Tin trình đánh giá theo phng pháp MBO 61
3.4.3.1. Xác đnh tiêu chí đánh giá và phân b mc tiêu cho nhân viên 61
3.4.3.1.1. Nguyên tc SMART: 61
3.4.3.1.2. m bo mc tiêu phi tng thích: 62
3.4.3.1.3. Khuyn khích tham gia trong thit lp mc tiêu 64
3.4.3.2. Phân loi mc đ tha mãn các yêu cu khi thc hin công vic: 64
3.4.3.3. Xác đnh ngi đánh giá và hun luyn v k nng đánh giá công vic 67
3.4.3.4. Xác đnh chu k đánh giá 67
3.4.3.5. Hình thc đánh giá 67
3.4.3.6. Thông báo cho nhân viên v ni dung, phm vi đánh giá 68
3.4.3.7. Tin hành phng vn đánh giá 68
3.4.3.7.1. Chun b phng vn 68
3.4.3.7.2. Yêu cu nhân viên t đánh giá: 69
3.4.3.7.3. Khuyn khích nhân viên cùng tham gia vào bui phng vn đánh giá: 69
3.4.3.7.4. Bày t t đánh giá cao ca lãnh đo đi vi nhân viên: 69
3.4.3.7.5. Luôn th hin tinh thn h tr nhân viên: 69
3.4.3.7.6. Tho lun kt qu đánh giá: 70
3.4.3.7.7. Thit lp mc tiêu mi cho nhân viên: 70
3.4.3.7.8. Nhng quan tâm cá nhân v phát trin ngh nghip 71
3.4.3.8. Xác đnh tn ti trong quá trình đánh giá và ci tin liên tc 71
3.5. Kin ngh s dng phn mm trong vic xây dng và áp dng h thng đánh giá 71
3.6. Tóm tt chng III 77
KT LUN 79
TÀI LIU THAM KHO
PH LC
Trang ph lc
Ph lc 1. Các mu biu đánh giá I
Ph lc 2. Mu bn mô t công vic ti OCB XI
Ph lc 3. Mu bng đng ký mc tiêu cá nhân XIII
1
PHN M U
I. LÝ DO CHN TÀI
Con ngi là mt trong nhng nhân t quan trng nht quyt đnh s thành công
ca doanh nghip. phát huy đc tính tích cc t nhân t này đòi hi k nng qun
lý ca nhà lãnh đo, trong đó k nng đánh giá kt qu thc hin công vic là tng đi
khó và là mt trong nhng công tác quan trng nht trong qun tr ngun nhân lc.
ánh giá kt qu thc hin công vic là mt trong nhng công c hu hiu nht
mà các t chc thng s dng đ duy trì, thúc đy hiu sut làm vic ca nhân viên và
là công c đ cng c giá tr, vn hóa t chc. ánh giá kt qu thc hin công vic
đúng s giúp lãnh đo đt cp di vào đúng v trí, đúng công vic đc giao và đúng
vi kh nng. Ngc li, khi cp di đc cp trên đánh giá đúng nng lc s đng
viên h làm vic tt. Chính vì vy, Ngân hàng TMCP Phng ông cn hoàn thin h
thng đánh giá kt qu thc hin công vic nh th nào đ đt đc nhng li ích trên
là mt vn đ cn nghiên cu.
Ngân hàng TMCP Phng ông đc thành lp t nm 1996, có b dày hot
đng 15 nm, quy mô nhân s khong 1500 ngi đn cui nm 2010, nhng đn nay
OCB vn cha có h thng đánh giá kt qu thc hin công vic ca nhân viên khoa hc
và hiu qu, tt c vic đánh giá đu da trên cm tính, ch tiêu đánh giá không rõ ràng.
Do vy, vic đánh giá kt qu thc hin công vic không chính xác, không hiu qu,
không đt nhng mc đích nh mong mun ca cp lãnh đo ti OCB. T đó đã nh
hng hàng lot vn đ liên quan đn qun tr ngun nhân lc nh: tng lng, khen
thng, đ bt b nhim, đào to….dn đn không to đng lc tt cho nhân viên làm
vic cng nh Ngân hàng không qun lý hiu qu ngun nhân lc ca mình. Nhân viên
bt mãn vì lng thp, cho rng công vic không phù hp, thng không công bng
trong khi Ngân hàng cn c trên kt qu kinh doanh không th tng lng cho cán b
nhân viên vì nng sut lao đng thp, vòng ln qun này cha gii quyt đc do bt
ngun t công tác đánh giá kt qu thc hin công vic.
T nhng thc trng trên, tác gi quyt đnh chn đ tài: “ Hoàn thin h thng
đánh giá kt qu thc hin công vic ti Ngân hàng TMCP Phng ông” nhm
nghiên cu và đ xut các quy trình và gii pháp xây dng mt h thng đánh giá khoa
hc, hiu qu và phù hp vi Ngân hàng.
2
II. MC ÍCH VÀ MC TIÊU NGHIÊN CU
1. Mc đích
tài nghiên cu nhm nâng cao hiu qu qun tr ngun nhân lc ti Ngân hàng
TMCP Phng ông.
2. Mc tiêu
Mc tiêu chính ca đ tài nghiên cu bao gm:
- Phân tích thc trng h thng đánh giá kt qu thc hin công vic ti Ngân hàng
TMCP Phng ông, t đó xác đnh nhng thành tu đt đc và vn đ tn ti cn
khc phc.
- xut gii pháp hoàn thin h thng đánh giá kt qu thc hin công vic ti Ngân
hàng TMCP Phng ông mt cách phù hp, khoa hc đ áp dng thc tin ti
OCB.
III. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
1. i tng nghiên cu:
i tng nghiên cu ca đ tài này là h thng đánh giá kt qu thc hin công
vic ti Ngân hàng TMCP Phng ông .
2. Phm vi nghiên cu:
Nghiên cu đc thc hin ti Ngân hàng TMCP Phng ông, mt Ngân hàng có
h thng chi nhánh, phòng giao dch phân b t Bc vào Nam. Tuy nhiên, đ ly ý kin
ch chn mu kho sát ch yu tp trung vào cán b nhân viên ti các phòng ban Hi s
và mt s chi nhánh trc thuc Ngân hàng.
Vi thi gian nghiên cu có hn, tác gi ch đa ra mt s gii pháp hoàn thin h
thng đánh giá kt qu thc hin công vic c bn nht, quan trng và thit thc nht
nhm áp dng đc trong điu kin hin ti ca Ngân hàng TMCP Phng ông.
IV. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
Tác gi rút ra s đ quy trình nghiên cu nh sau:
3
S đ 1.1: S đ quy trình nghiên cu
1. Phng pháp chn vùng kho sát
Mng li Ngân hàng TMCP Phng ông bao gm: Hi s chính, 1 S giao dch, 26
chi nhánh, 48 Phòng giao dch và 3 Qu tit kim, đ tài ch tp trung nghiên cu ti
Hi s và mt s chi nhánh trc thuc.
2. Phng pháp thu thp s liu
2.1 . Thu thp s liu th cp
- Sách, báo, tp chí
- Tham kho các đ tài nghiên cu có liên quan
- Tham kho mt s bài vit trên các trang website
2.2. Thu thp s liu s cp
- Phng pháp quan sát, tng hp, phân tích s liu
- Phng pháp thng kê mô t, kho sát ý kin ca cp qun lý đ làm c s đ xut
mt s gii pháp
Phân tích th
c trng
HT GNV ti OCB
xut gii pháp
hoàn thin h thng
đánh giá
Phân tích s liu
Lý do chn đ tài
Mc tiêu nghiên cu
i tng, phm vi
nghiên cu
Chn vùng kho
sát
Thu thp s liu
S liu
s cp
Xác đnh vn đ
nghiên cu
S liu
th cp
4
V. NI DUNG NGHIÊN CU
Ni dung chính ca lun vn đc kt thành 3 chng:
Phn m đu
Chng I: Tng quan lý thuyt v h thng đánh giá kt qu thc hin công vic
Chng II: Thc trng ca h thng đánh giá kt qu thc hin công vic ti Ngân
hàng TMCP Phng ông.
Chng III: Mt s gii pháp và kin ngh nhm hoàn thin h thng đánh giá kt
qu thc hin công vic ti Ngân hàng TMCP Phng ông.
Kt lun
VI. Ý NGHA KHOA HC VÀ THC TIN CA TÀI NGHIÊN CU
tài phân tích nhng thc trng ca h thng đánh giá kt qu thc hin công vic ti
Ngân hàng TMCP Phng ông, t đó đ xut gii pháp xây dng mt h thng đánh
giá mi khoa hc, phù hp vi thc tin ti OCB, giúp nâng cao hiu qu qun tr ngun
nhân lc ti Ngân hàng.
VII. NHNG IM NI BT CA LUN VN
tài nghiên cu mang tính áp dng thc tin, tác gi hoàn thin h thng đánh
giá kt qu thc hin công vic theo phng pháp Qun tr theo mc tiêu MBO
(Managerment By Objectives), đây là phng pháp đánh giá đc nhiu doanh nghip
áp dng hin nay. Phng pháp này giúp nhân viên hiu rõ mc tiêu công vic, nâng cao
hiu qu làm vic, đánh giá đúng ngi đúng vic và hn ch đc vic đánh giá mang
tính cm tính, trong đó có bc phng vn đánh giá giúp cp qun lý và nhân viên cùng
tho lun trc tip đ gii quyt nhng mâu thun trong quá trình đánh giá cng nh
cùng tho lun kt qu và đa ra mc tiêu mi cho nhân viên.
Ngoài ra, trong đ tài tác gi đa ra kin ngh áp dng công ngh thông tin vào công tác
xây dng và áp dng h thng đánh giá kt qu thc hin công vic thông qua chng
trình phn mm Qun lý Nhân s - Tin lng đang áp dng ti OCB(iHRP-OCB). Gii
pháp này s giúp OCB tit kim đc thi gian và chi phí trong vic xây dng và áp
dng h thng đánh giá kt qu thc hin công vic.
5
CHNG 1: TNG QUAN LÝ THUYT V H THNG ÁNH GIÁ
KT QU THC HIN CÔNG VIC
1.1. Khái nim v h thng đánh giá kt qu thc hin công vic
- ánh giá kt qu thc hin công vic là tin trình đánh giá mc đ hoàn thành công
vic ca nhân viên theo mc tiêu đã đt ra trong mt giai đon nht đnh. Quá trình
đánh giá din ra liên tc và kt qu là mt tài liu xác nhn quá trình thc hin công
vic chính thc ca nhân viên trong k đánh giá. Tài liu này xác đnh mc đ thc
hin công vic ca nhân viên trên c s các tiêu chun đã đc thit lp trc.
- H thng đánh giá kt qu thc hin công vic theo “lát ct dc” bao gm toàn b
quy trình đánh giá, phng pháp đánh giá, các bng biu mu đánh giá…
H thng đánh giá kt qu thc hin công vic theo “lát ct ngang” bao gm hai loi
hình đánh giá là đánh giá nng lc và đánh giá thành tích (hay đánh giá mc đ hoàn
thành công vic). Trong đó, đánh giá nng lc chun nht da vào T đin nng lc
ca Công ty hoc là tiêu chun chc danh công vic. Vic đánh giá nng lc có mc
tiêu phc v cho công tác tuyn dng, đào to phát trin, luân chuyn cán b, b
nhim, sa thi nhân s., gn lin vi đnh hng l trình công danh cho nhân viên.
Còn đánh giá thành tích da trên kt qu công vic thc hin ca nhân viên. Phng
pháp ph bin là dùng h thng KPI và qun lý theo mc tiêu (MBO). Mc tiêu đánh
giá thành tích ch yu phc v công tác lng thng, nht là lng mm và thng
cui k kinh doanh, nó cng là mt cn c chính xác chng minh nng lc nhân viên
đ phc v các công tác thng tin hay sa thi, luân chuyn
1.2. Mc đích ca vic đánh giá kt qu thc hin công vic
Trong trang 237-238, sách Qun tr ngun nhân lc ca tác gi Trn Kim Dung,
nm 2011, NXB Tng hp TP.HCM có trình bày mc đích ca vic đánh giá kt qu
thc hin công vic nh sau:
Các chng trình đánh giá kt qu thc hin công vic ca nhân viên đc s
dng rng rãi t nhng nm 1980 khi cnh tranh trên th trng tr nên gay gt, các
doanh nghip bt buc phi chú trng và khuyn khích nhân viên thc hin tt các
6
mc tiêu, yêu cu trong công vic. ánh giá kt qu thc hin công vic chính thc
đc s dng trong nhiu mc đích khác nhau nh:
- Cung cp thông tin phn hi cho nhân viên bit mc đ thc hin công vic
ca h so vi tiêu chun mu và so vi các nhân viên khác, t đó, giúp nhân viên
điu chnh, sa cha các sai lm nu có trong quá trình làm vic.
- Kích thích, đng viên nhân viên có nhng ý tng sáng to, phát trin nhn
thc v trách nhim, và thúc đy n lc thc hin công vic tt hn thông qua
nhng điu khon v đánh giá, ghi nhn, h tr
- Lp các k hoch ngun nhân lc. Cung cp thông tin làm c s cho vic lp
các k hoch ngun nhân lc nh đào to, tr lng, khen thng, thuyên chuyn
nhân viên, ci tin c cu t chc v.v
- Phát trin nhân viên thông qua vic giúp t chc xác đnh ngi lao đng nào
cn đào to, đào to lnh vc nào đ phát huy ti đa tim nng ca cá nhân và
đóng góp nhiu nht cho doanh nghip.
- Truyn thông, giao tip làm c s cho nhng cuc tho lun gia cp trên và
cp di v vn đ liên quan đn công vic. Thông qua s tng tác và quá trình
phn hi hiu qu, hai bên hiu nhau tt hn, quan h tt đp hn. ng thi,
phát trin s hiu bit v công ty thông qua đàm thoi v các c hi và hoch
đnh ngh nghip.
- Tuân th quy đnh pháp lut là c s khách quan, công bng cho vic thng
cp, khen thng và k lut.
- Hoàn thin h thng qun tr ngun nhân lc ca doanh nghip. Các thông
tin đánh giá nng lc và kt qu thc hin công vic ca nhân viên s giúp doanh
nghip kim tra li cht lng ca các hot đng qun tr ngun nhân lc khác
nh tuyn chn, đnh hng và hng dn công vic, đào to, tr công, v.v
ánh giá kt qu thc hin công vic s tác đng lên c t chc ln các cá nhân.
Nhân viên, đc bit nhng ngi có xu hng t đánh giá h thp; nhng ngi
có kt qu thc hin công vic không cao hoc nhng ngi không tin tng là
vic đánh giá là công bng, hp lý s cm thy lo lng, s hãi, thm chí không an
tâm khi làm vic trong doanh nghip. Ngc li, nhng nhân viên thc hin công
7
vic mc đ xut sc, có nhiu tham vng, cu tin s coi vic đánh giá kt qu
thc hin công vic nh nhng c hi giúp h khng đnh v trí ca h trong
doanh nghip và thêm c hi thng tin trong ngh nghip.
1.3. Ni dung, trình t thc hin đánh giá kt qu thc hin công vic
Mi doanh nghip s áp dng nhng cách đánh giá khác nhau. Trong phn ni
dung này, tác gi đã trích mt phn ni dung, trình t thc hin đánh giá kt qu
thc hin công vic t trang 239-242, sách Qun tr ngun nhân lc ca tác gi
Trn Kim Dung, nm 2011, NXB Tng hp TP.HCM nh sau:
1.3.1. Xác đnh các tiêu chí cn đánh giá:
Bc đu tiên trong quá trình đánh giá, các nhà lãnh đo cn xác đnh các lnh
vc, k nng, kt qu nào cn đánh giá và nhng yu t này liên h vi vic thc
hin các mc tiêu ca doanh nghip nh th nào. Các tiêu chí đánh giá kt qu
thc hin công vic cn đáp ng nguyên tc SMART:
C th, chi tit: Các tiêu chí phi phn ánh đc s khác bit gia ngi
thc hin công vic tt và ngi thc hin công vic không tt (S).
o lng đc. Các tiêu chí phi đo lng đc và không quá khó khn
trong vic thu thp d liu hoc d liu quá phân tán (M)
Phù hp thc tin: Các tiêu chí thc hin công vic gn kt vi kt qu thc
t, kh thi, hp lý (A)
Có th tin cy đc. Các tiêu chí đo lng thc hin công vic phi nht
quán, đáng tin cy. Nhng ngi đánh giá khác nhau cùng xem xét kt qu
thc hin công vic ca mt nhân viên, thì phi có kt lun không quá khác
nhau v kt qu thc hin công vic ca nhân viên đó (R).
Thi gian thc hin/hoàn thành công vic (T). Tiêu chí đánh giá cn xem
xét kt qu hoàn thành công vic tng ng vi thi gian quy đnh.
Thông thng, nhng tiêu chí này có th suy ra t bng mô t công vic và bao
gm c hai phn: Tiêu chun hành vi và tiêu chun v kt qu thc hin công
8
vic. Ví d, Trng phòng kinh doanh ca công ty có th s đc đánh giá theo
các tiêu thc sau:
Kt qu tài chính:
o Doanh s
o T l li nhun
o T l d n quá hn/doanh s
Phát trin th trng, khách hàng
o Báo cáo nghiên cu th trng
o Hiu qu ca chng trình khuyn mãi
o Th phn
o ánh giá ca khách hàng
o Phát trin mng li đi lý, ca hàng
o ánh giá ca chính quyn đa phng
o Doanh s sn phm mi
ào to và phát trin nhân viên trong phòng và bn thân
o ào to và phát trin nhân viên trong phòng
o ào to bn thân
Quy trình làm vic
o Thit lp quy trình làm vic (bán hàng, chm sóc khách hàng, v.v…)
1.3.2. La chn phng pháp đánh giá thích hp
Trong thc t có rt nhiu phng pháp đánh giá kt qu thc hin công vic
khác nhau và không có phng pháp nào đc cho là tt nht cho tt c mi t
chc. Ngay trong ni b mt doanh nghip, cng có th s dng các phng
pháp khác nhau đi vi các b phn, đn v khác nhau hoc đi vi các nhóm
nhân viên thuc các chc nng khác nhau nh bán hàng, sn xut, tip th, hành
chính. v.v…
9
1.3.3. Xác đnh ngi đánh giá và hun luyn v k nng đánh giá thc hin công
vic
ánh giá kt qu thc hin công vic thng thc hin gia cán b qun lý trc
tip và cp di. Tuy nhiên, đ công tác đánh giá khách quan, chính xác hn, có
th thu hút các đi tng khác tham gia đánh giá nh sau:
ánh giá ca cán b qun lý trc tip (cp trên mt bc) và cán b qun lý
cp trên (cp trên hai bc). Ví d: Trng phòng Kinh doanh và t trng
Kinh doanh cùng tham gia đánh giá kt qu thc hin công vic ca nhân viên
Kinh doanh. iu này tránh đc s thiên v t phía mt cán b qun lý và
tng thông tin cho vic đánh giá, đng thi gim đc áp lc cho Trng
phòng phi đánh giá quá nhiu nhân viên trong phòng.
ánh giá bi đng nghip ca ngi đc đánh giá: Nhng đng nghip
cùng làm chung công vic mt t/đi hoc đng nghip ngang chc v
thng xuyên có liên lc trong công vic (ví d trng phòng) s tham gia
đánh giá v mc đ hp tác, h tr trong công vic. iu này khuyn khích
tinh thn đng đi, hp tác, giúp đ ln nhau trong công vic.
ánh giá bi nhân viên cp di ca ngi đc đánh giá v uy tín lãnh
đo và s phân công, h tr đ cp di hoàn thành nhim v đc giao.
ánh giá bi khách hàng v nng lc phc v, thái đ phc v tn ty đi
vi khách hàng (nu có), s dng đi vi công vic có giao tip nhiu vi bên
ngoài ca nhân viên kinh doanh, tip th, bán hàng, v.v…hoc khách hàng bên
trong là các b phn trong t chc (đi vi công vic ca nhân viên Hành
chính, Nhân s, v.v…).
T đánh giá: Ngi lao đng t đánh giá bn thân vi các tiêu chí theo quy
đnh.
Nhn thc sai lnh v tm quan trng ca đánh giá, s dng phng pháp không
thích hp hoc xác đnh các nguyên tc, các tiêu chun và đim đánh giá không
chính xác s dn đn tình trng không công bng, lãng phí hoc làm cho quyt
đnh tr lng, khen thng không chính xác. Do đó, nhng ngi làm công tác
10
đánh giá kt qu thc hin công vic ca nhân viên cn đc hun luyn v quan
đim, nhn thc và các k nng đánh giá
1.3.4. Thông báo cho nhân viên v ni dung, phm vi đánh giá
Thông thng, khi giao công vic cho nhân viên, nhà qun tr phi thông báo cho
nhân viên bit ngay v tiêu chun, phm vi s đánh giá kt qu thc hin. Tuy
nhiên, trc khi thc hin đánh giá chính thc mt tun, nhà qun tr vn cn
thông báo li cho nhân viên v ni dung, phm vi đánh giá, s ch rõ lnh vc cn
đánh giá, đánh giá nh th nào và tm quan trng ca kt qu đánh giá đi vi c
doanh nghip ln nhân viên.
1.3.5. Thc hin đánh giá kt qu công vic và xác đnh mc tiêu mi cho nhân
viên:
Cán b qun lý so sánh, phân tích kt qu thc hin công vic ca nhân viên vi
tiêu chí đc giao, tránh đ tình cm, n tng ca nhà lãnh đo nh hng đn
kt qu đánh giá, tìm hiu nhng điu nht trí và nhng điu cha nht trí trong
cách đánh giá, ch ra nhng đim tt cng nh nhng đim cn khc phc, sa
cha trong thc hin công vic ca nhân viên.
iu quan trng trong đánh giá thc hin công vic là cn vch ra các phng
hng, cách thc ci tin thc hin công vic, đ ra các ch tiêu mi cho nhân
viên. đm bo cho các ch tiêu này là kh thi, lãnh đo cn quan tâm tìm hiu
thêm nhân viên cn nhng s h tr nào t phía công ty và nhân viên có các
chng trình hành đng c th nào trong tng khong thi gian nht đnh. Thi
gian dành cho trao đi mc tiêu, cách thc, chng trình hành đng, k hoch
mi nên nhiu hn thi gian đánh giá kt qu công vic đã thc hin.
1.4. Các phng pháp đánh giá kt qu thc hin công vic ca nhân viên
ánh giá kt qu thc hin công vic bao gm mt s phng pháp chính theo s đ
sau:
11
S đ 1.2 – Các phng pháp đánh giá kt qu thc hin công vic
(Ngun: Hình 7.5 - Phng pháp đánh giá thành qu, Sách Qun tr Ngun nhân lc
ca Bùi Vn Danh – Nguyn Vn Dung – Lê Quang Khôi, nm 2011, NXB Phng
ông).
Tác gi trích mt s phng pháp đánh giá kt qu thc hin công vic đc trình bày
c th t trang 226 đn trang 232 trong sách Qun tr ngun nhân lc ca Bùi Vn Danh
- Nguyn Vn Dung – Lê Quang Khôi, nm 2011, NXB Phng ông nh sau:
1.4.1. Phng pháp xp hng (Category Rating Methods):
Là phng pháp đánh giá kt qu thc hin công vic đn gin nht, mà nhà qun tr s
cho đim mc thành qu nhân viên, trên mt biu mu đc bic đc chia thành các loi
thành qu.
Thang đánh giá đ th (Graphic Rating Scale): Ngi đánh giá cho đim thành qu
nhân viên trên mt thang liên tc, thang này đc s dng rng rãi vì d thc hin,
nhng ngi đánh giá d mc sai sót, do ph thuc quá nhiu vào chính biu mu đ
xác đnh thành qu.
Biu mu đánh giá theo thang đánh giá đ th (xem Bng 1.1 - Ph lc 1 )
Phng pháp
đánh giá phân loi
Thang đo đánh giá đ th
Danh mc kim tra
Phng pháp
hành vi/mc tiêu
Tip cn đánh giá hành vi
Qun lý theo mc tiêu (MBO)
Phng pháp so sánh
Xp hng
Theo phân phi xác sut
Phng pháp tng thut
S kin quan trng
Bn nhn xét
Xem xét thc t
Phng pháp đánh
giá kt qu thc
hin công vic
12
Danh mc đánh giá (Checklist): Gm mt danh sách các phát biu hay t ng. Phát
biu kim tra ca ngi đánh giá đi din nhiu nht cho đc đim và thành qu ca
nhân viên. Danh mc có th điu chnh đ gán các trng s khác nhau cho các phát
biu hay t ng, và các kt qu có th đnh lng. Mt s phát biu đin hình nh:
o K vng có th hoàn thành công vic đúng thi hn
o Ít khi làm vic ngoài gi
o Có tính hp tác và tr giúp
o Chp nhn s phê bình
o Phn đu đ t ci thin
1.4.2. Phng pháp so sánh (Comparative methods)
So sánh thành qu ca các nhân viên làm cùng b phn, gm các k thut:
Xp hng (Ranking): Gm vic lit kê mi nhân viên có thành qu t cao nht đn
thp nht, có đim yu là quy mô khác bit gia các nhân viên không th xác đnh rõ,
có th vt qua mc đ nào đó bng cách gán đim đ th hin quy mô ca s khác
bit.
Phân b thành qu ( Forced Distibution): Là k thut trong đó xp hng (đim) ca
thành qu nhân viên đc phân b theo đng cong hình chuông (Bell Shape Cure)
hay phân b chun (Normal). Phng pháp này gi đnh trong mt nhóm nhân viên,
đng cong thành qu tuân theo phân b chun. Vài đim yu là qun tr viên có th
không mun sp xp nhân viên nào nhóm cao nht hay thp nht, và phi gii thích
khi nhân viên thc mc ti sao h li b xp nhóm này trong khi ngi khác nhóm
kia, ngoài ra không th gi đnh đng cong thành qu tuân theo phân b chun khi
nhóm nh (di 30 ngi).
1.4.3. Phng pháp tng thut (Narrative methods)
òi hi vit bn thông tin đánh giá, liên quan các h s và mô t hot đng nhân viên
S kin quan trng (Critical incident): Qun tr viên duy trì h s v c hot đng thun
li và bt li v thành qu nhân viên. Khi mt s kin quan trng liên quan đn mt
nhân viên din ra s đc ghi li và danh sách các s kin này đc lu gi trong thi
13
k đánh giá, có th phi hp các phng pháp khác nhau đ lý gii các nguyên nhân ti
sao nhân viên đc đánh giá nh vy.
Bn nhn xét (Essay): òi hi qun tr viên vit bn nhn xét ngn mô t thành qu
ca mi nhân viên trong thi gian đánh giá, giúp ngi đánh giá linh hot hn so vi
phng pháp khác, và cng thng đc kt hp vi các phng pháp khác.
ánh giá thc tin (Field Review): Liên quan vic chn ngi và phng pháp đánh
giá, ngi đánh giá có th là b phn ngun nhân lc hoc mt ngi đánh giá đc
lp ngoài t chc, phng vn qun tr viên v thành qu ca mi nhân viên. Kt qu
đánh giá đc xem xét li bi giám sát viên nu cn thay đi.
1.4.4. Phng pháp Hành vi/Mc tiêu
Phng pháp đánh giá quan sát hành vi đc thc hin trên c s quan sát các hành vi
thc hin công vic ca nhân viên. Phng pháp này cn c vào hai yu t:
- S ln quan sát.
- Tn s nhc li ca hành vi.
(Trích Phng pháp đánh giá hành vi, trang 245, sách Qun tr ngun nhân lc ca
Trn Kim Dung, nm 2011, NXB Tng hp TP.HCM)
Thông qua phng pháp đánh giá này nhà qun tr s đánh giá đc tình hình thc hin
công vic ca nhân viên. Theo phng pháp này, các hành vi đi vi công vic đc mô
t khách quan và đc thc trích ra t bn ghi chép nhng v vic quan trng.
Ví d, Thang đo quan sát thành qu ca i din dch v khách hàng nh sau:
S dng cm t thích hp đ gii thích sn phm
Cung cp thông tin b sung thích hp khi khách
hàng đt câu hi
Gii thiu khách hàng mt sn phm khác khi sn
phm khách hàng yêu cu không có
Kin ngh khách hàng không ch đi sn phm đã
ht hàng
Tranh lun vi khách hàng v tính phù hp ca sn
phm đt yêu cu
5
4
3
2
1
Xut sc
t yêu cu
Không đt yêu cu
14
Hình 1.1 – Thang đo quan sát thành qu ca chc danh i din quan h khách hàng
(Ngun: Hình 7.8, Thang đo quan sát thành qu (Tình hng k nng dch v khách
hàng, sách Qun tr Ngun nhân lc ca Bùi Vn Danh, Nguyn Vn Dung, Lê Quang
Khôi, nm 2011, NXB Phng ông)
Ðây là phng pháp khc phc đc nhiu nhc đim ca mt s phng pháp khác.
Tuy nhiên, nó cng có hn ch nh các hành vi đc s dng hng v hot đng hn
là hng v kt qu và ph thuc vào trình đ ngi đánh giá.
1.4.5. Qun tr theo mc tiêu (MBO)
1.4.5.1. Khái nim
Qun lý theo mc tiêu (MBO) là mt h thng qun lý liên kt mc tiêu ca t chc vi
kt qu công vic ca tng cá nhân và phát trin ca t chc vi s tham gia ca tt c
các cp bc qun lý.
Mô hình này do Drucker phát trin t cui nhng nm 50 ca th k 20 và tip tc đc
phát trin bi nhà nghiên cu Odiorne (1965) vi tên gi là Qun lý theo mc tiêu
(Management by Objectives - MBO). Xut phát t thc t là các nhà qun lý đã b "sa
đà" quá nhiu vào các chui công vic hàng ngày mà quên đi mc tiêu chính ca h.
MBO khuyn khích vic m rng s tham gia ca mi cp bc qun lý vào quá trình lp
k hoch chin lc nhm tng cng kh nng thc hin k hoch, thay vì ch có mt
s ít lãnh đo cp cao làm vic này. Mi thành viên không ch hiu rõ nhng mc tiêu,
đnh hng ca t chc mà còn nhn thc rõ vai trò và trách nhim ca h trong quá
trình đt đc mc tiêu ca t chc.
( Ngun: Khái nim MBO ca tác gi Nguyn Th L Hoa đng trên trang website
ngày 30/05/2011).
1.4.5.2. Quy trình đánh giá kt qu thc hin công vic theo phng pháp MBO:
Qun lý bng mc tiêu là mt quá trình gm các bc theo s đ sau:
15
S đ 1.3 – Quy trình đánh giá kt qu thc hin công vic theo phng pháp MBO
(Ngun: Hình 8.1 – Quá trình qun tr theo mc tiêu, trang 246 sách Qun tr ngun
nhân lc ca Trn Kim Dung, nm 2011, NXB Tng hp TP.HCM)
1.4.5.2.1. u đim ca h thng qun lý theo mc tiêu
- ây là mt phng pháp h tr các nhà qun lý trong vic lp k hoch chin
lc thng nht và xuyên sut toàn b t chc. T đó, phát trin mi quan h gn
kt gia mc tiêu công vic ca nhân viên và mc tiêu công vic ca cp trên,
tng cán b hiu đc giá tr đóng góp ca công vic đang làm vào mc đích
chung ca t chc.
- Áp dng MBO s thay đi quan nim v giá tr và tiêu chun ca qun lý, chuyn
h thng đánh giá hiu qu công vic t dng theo thâm niên (Seniority based
personnel system) sang h thng đánh giá theo kt qu công vic (performance
based personnel). C ch qun lý này khuyn khích s cnh tranh, t đó to đc
đng lc cho các nhân viên cam kt đóng góp nhiu hn.
Xác đnh mc tiêu ca t chc
Xác đnh mc tiêu ca b phn
Xác đnh mc tiêu ca nhóm/cá nhân
Phát trin k hoch hành đng
Thc hin
Phân tích, điu chnh mc tiêu
ánh giá kt qu