Luận văn thạc sĩ Tác động của tỷ giá thực lên cán cân thương mại Việt Nam

BQ GIAO DVC
VA
I>AO
T~O
TRUONG
1>~1
HQC KINH
TE
TP.HCM
MAl
Till
QuE
TAM
TAC DONG CUA TY GIA
THUC
LEN
cAN
cAN
THUONG
MAI
VIETNAM
• •
Chuyen nganh: Tai chinh - Ngan hang
Ma s6: 60340201
LU~N
VAN
T~C
Si
KINH
TE
NG

UC
H HVONG DAN KHOA
HQ
C:
PGS.TS NGUYEN NGQC
f>TNH
TP.HB
Chi
Minh
- Nam 2013
LOI CAM BOAN
To
i xin
co
lai cam
doan
rfulg day h\ cong trinh
ng
hi
en
ctru cua
to
i
v6
i
S\I
giup
do
cua
thAy

hu6ng dftn la PGS.
TS
NguySn NgQc Dinh;
sf>
l
i~u
th6ng
ke
la trung th\fc
va
n{)
i
dung,
k~t
qua
nghien
Clru
CUa
lu~n
van
nay
chua
tirng
duqc
cong b6 trong
bfit
CU
cong
trinh m\o cho
t6

i thai
di~m
hi
~n
nay.
TP
HCM, ngay 22
th{mg
11
nam 2013
~
Mai
Thi
Qu~
Tam
MVCLVC
Trang
Trang
ph\1
bia
Liri
cam
doan
M\)C
I\)C
Danh
ffi\)C
cac
hinh
ve,

d6
thj
ModAu

.





.



.




1
Chtr<Yng
1: Gi&i
thi~u



.

.

2
1.1.
v
~
n
de nghien c(ru 2
1.2.
Mvc
tieu nghien
Clru

.

.



3
1.3.
£>f>i
tuQTlg
nghi
en
Clru

3
1.4
Phuon
g phap nghien
cl.ru

.4
1 5 K
J. J.
b'
.
h
'~
' 4
.
et
cau at ng ten
cuu











.

.
ChtrO'ng 2: TAng
quan
nghien
cu11
• •• • • • • •• •• •.• • 6
2.1. Co
so
Ly thuy€t

.

6
2.1.1.
Ty
gia
hf>i
doai. .




.

.



.

6
2.1.1.1
Phan
l
o~
i
t:Y
gia
hf>i
doai

.

6
2.1.1.2
Cac nha.n
t6
fu1h
hu6ng
d€n
tY
gia

.

.

.



8
2.1.1.3
Vai
tro
va
tac d()ng
cua
tY
gia

.

.

14
2.1.2.
Can
can
thuong
m~i

.

17
2.1.3.
Hi~n
tm
;mg
duang
cong
chu
J
va
m()t
s6
nhan
t6
tac d()ng
Len
cac can thuong
mc;ti
theo ly thuy€t
duang
cong J

18
2.1.4.
H~
s6
co
gian

xu~t
nh~p
khAu
va
di8u
k
i
~n
Marshall
-Lerner
.

.

18
2.2. Cac nghien
cl.ru
tht,.rc
nghi~m
li
en quan

.

.

19
Chtr«ng 3: Thii t ki nghien c
ll'u

.

23
3.1
Xiy
d\fllg mO blob nghien
cU
~
u




.



.

.

23
3
.1.1. Cac

mo
hinh
va
ki~m
dinh
Slr
dl,lll
g trong
lu~
van

23
3.1.1.1
Ki
~
m
dinh
nghi
~
m
dan
vi (Unit roots test)

24
3 .1.1.2
Xac
dinh
d9
trS t6i da, t6i
uu

.

.

.





25
3.1.1.3
Ki~m
tra
tl,l'
tuang
quem
ctia ph§n
du



26
3 .1.1.4
Ki
~
m
dinh tinh
6n

dinh mo hinh Var
v6i
d9 trS
duq
c
chQn

26
3.1.1.5
Ki
~
m
djnh
d6ng
lien
k~t
th
eo
phuan
g
ph
ap
Johan
se
n

26
3.1.1.6 Mo hinh
hi
~

u
chinh sai
s6
ECM


27
3.1.1.7
Ki
Sm djnh nhan qua Granger

.







.

27
3.1.1.8
Pha
n tich ham phtm
ung
dgy

.

28
3.1.1.9 Phan tich
phuong
sa
i phan ra

.



.

.

.




28
3.1.2. T
hu
th
~
p
va tinh toan
sA
li

~ u

28
3.2.
Cac
btr
&c
tiio
hanh
ki
~
m
djnh

29
Chuan
g 4:
Th
ao
lu
~
n
k
~
t
qu
a nghien c
tl'u

.





.

30
4.1
Ki
~
m
dinh m
fii
qu
an
h
~
g
ifi'a
can
din
thtr«ng
m~i
va ty gh\ th\fC da
phU'
O'
og
(R

EE
R) .








30
4.
1.1
Trtrimg h
Ql>
V
i
~
t
Nam
-Hoa
kf

30
4.1.1.1
Ki
~
m
djnh tinh dirng

30
4.1.1.2
Xac
djnh
d(>
tr~
t6i
da
va t6i
uu
ctia
mo
hinh

.


31
4.1.1.3 Ki€m djnh
tl,l'
tuang
quan phfin
du
.

.

.

32
4.1.1.4
Ki
~
m
dinh tinh 6n dinh ctia mo
hin
h



.

.



33
4.1.1
.5
K~t
qua
ki~m
dinh
mo
hinh Var.

33

4.1.1.6
Ki~m
dinh granger.

34
4.1.1.7
Ham phan ung

.



35
4.1.1.8
Phan tich phan ra phuong sai



35
4.1.2
T
rtr
img
h
Q'P
Vi~
t
Na
m - N
h

~
t
ban

36
4.1.2.1
Ki
~
m
dinh tinh dirng (ki6m dinh
nghi~m
don vi) 36
- '
I.
4.1.2.2 Xac djnh do tre toi da
va
toi
uu cua
mo
hinh





37
4.
1.2.3 Kiem djnh
tv
tuong quan

ph~n
du



38
4.1.2.4
Ki~m
djnh tinh
An
djnh cua
mo
hinh

.38
4.1.2.5
K€t qua mo hinh Var

.39
4.1.2.6
Ki8m dinh Granger trong Var

39
4.1.2.7
Ki6m
dinh ham thuc
dAy

.40
4.1.2.8 Phan tich phuong sai phan ra

.


.40
4.
1.3 T
ruim
g
hQ'P
V
i
~
t
Na
m - Nhom 8
nu
O'c
quan
h
~
thuon
g m
~
i

IO'n
c
ua
V
i
~
t
N
am

41
4.1.3.1
Ki8m
djnh tinh dirng
(kiSm
dinh
nghi~m
don vi)





42
, ,
,
J
4.1.3.2 Xac dinh do tre
tOi
da va

to
i uu

.43
4.1.3.3
Ki~m
dinh
tv
tuong quan
ph
~
n
du





.


44
4.1.3.4
Ki
~
m
djnh tinh
An
dinh cua mo hinh

44
4.1.3.5
K~t
qua
hAi
quy mo hinh Var

.44
4.1.3.6
Ki~m
djnh Granger trong Var

.45
4.1.3.7
Ki6m
dinh
ham
thuc
dAy

.45
4.1.3.8
Phan tich phan ra phuong sa
i.

.46
4.2
Ki
~
m

dj
nb
m6i
qu
an
h
~
gifra
Ca
n can
thu
ong
m
~
i
va
cy
gia t
h'!
C
SO
ng
phtron
g
(R
ER)
V
i
~
t

Nam -
Han
Qu
6c


.

.

.












.46
4.2.1
Ki
~
m
djnh
tinh

dirng
(ki~m
djnh
nghi
~m
dan
vi)

.46
4
X'
dinh
d~
~
;.
. '
:.
. .
~
'
.2.2
ac
. 9 tre
t01
da
va tor
uu
cua
rno
hlnh

.47
4
2
3
K
.
J.
d'nh
h
).
d 48
. .
1em
1
tl,r
tuang quan p an u .








.

.
4.2.4

Ki~m
djnh tinh
6n
djnh
cua
mo
hinh


.49
4.2.5
Ki~m
dinh
dBng lien
k
~t

.








.

.

49
4.2.6
K
~t
qua
mo
hinh
VECM
.


.



.

. 50
4.2.7
Ki
~m
dinh Granger



.

51
4.2.8
Ki
~
m
dinh
ham
thll'c
dfry
(IRF)








51
Chtrong
5:
K~t
lu~n
va
ki~n
nghj

52
5.1.
Tom
tit
k~t
qua
nghien
cll'u



.

.





52
5.2.
H~n
ch~
ctia
nghien
cll'u


.

.



.

.



.



53
5.3
D~
xu
At
tir
k~t
qua
nghien
ctl'u .


.

.

54
Tai
li~u
tham
khao
.
Ph1,111}C
01:
Thu
nh~p
tb1}'C
ctia
Vi~t
Nam
va
cac
ntrcYC
d6i
tac
tir

n
am
1996
d~n
nam
2012,
nam
g6c 2005.
Ph1,1c
l1,1c
02:
Ty
gia
danh
nghia
cac
ntr6'c
so
v&i
Vi~t
Nam
tir
nam
1996
d~n
nam
2012.
Ph1,111}C
03
:

Chi
s6
ghi
tieu
dung
Vi~t
Nam
va
cac
DU'cYC
tir
nam
1996
d~n
nam
2012,
nam
g6c 2005.
Ph1,1l1,1c
04:
Ty
gia
th1}'c
cac
nuo
·c
d6i
v&i
Vi~t
Nam

tir
n
am
1996
d~n
nam
2012,
nam
g6c
2005
.
Ph1,1l1,1c
05:
K~t
qua
ki~m
djnh
tinh
dimg
cac
bi~n
trong
mo
hinh
.
Ph1,1l1,1c
06:
K~t
qu
a

mo
hinh
Var
gifra
Vi~t
Nam-
Hoa
ky,
Nb~t
Ban
va
nh6m
8 ntr6'c.
Pht,~
lt,~c
07:
K~t
qua
ki~m
djnh
mo
hinh
hi~u
chinh
sai
sA
VECM
gifra
Vi~t
Nam -

Han
QuAe.
Pht,~c
lt,~c
08:
Bang
tAng
hQl>
xuit
nh~p
khAu
Vi~t
Nam
dAi
v6i cac
dBi
tac.
Pht,~
lt,~
c
09:
Bing
tinh
GDP
th\fC
cua
V
i
~t
Nam

tit
nam
1996
d
~
n
nam
2012.
D
AN
H
Ml)C
CAC
HiN
H vE, DO THJ
Tran
g
Hinh 2.1 :
Can
can
thuang
m~i
va
1~
phat
t1r
n
am
2002 - 2010

17
'
},
-
Hinh
2.2 : Do
thi
bi
eu
dien
duemg
co
ng J
18
Tnr
O'
ng h
Q'P
ki ~
m
djnh
anh
hU'
img
ctia
tY
gia
thv

c
da
p
htron
g len
ca
n
ca
n
tbu<YD.
g m, i V
i
~t
Nam
va
Hoa
K)'











30
Hinh

4.1.1
Ki
~
m
tra tinh
dung
cua
cac
bi€n trong mo hlnh 6
mu
c Level 30
Hinh
4.1.2
Ki
~m
tra tinh dirng
cua
cac bi€n trong mo hinh 6
sa
i phan
b~c
1

.31
B
. 4 1 3
K:.
•
k'l
dinh dA

~
J d • A hlnh 31
ang . . et qua 1
em
. Q
tr
e
t01
a cua mo

,
't
-
J.
Ban
g 4.1.4
Ket
qua
kiem
dinh
d9
tre toi
uu



32
' •
.l.
Bang 4.1.5 Ket

qu
a kiem
dinh
tlJ
tuan
g quan phan
du
32
' .
).
H
inh
4.1.6 Ket
qua
kiem dinh tinh
on
dinh cua mo
hinh
33
Hinh
4.1.7
Ket
qua
ki
~
m
dinh
Gran
ger
tr

ong
Var
34
Hinh
4.1.8 K
et
qua
ham
phan
(rng
dAy
35
Ban
g 4.1.9
K
~t
qu
a
phan
tich
phan
ra
phuan
g sai 35
Trtr<mg h
Q'
p
ki
~
m

djnh
a
nh
hU'
img
ciia
tY
gia tht}'C da phU'ong len
ca
n
di
n
thU'ong
m~i
V
i
~
t
Nam
va
Nh
~
t
ban

36
Hinh 4.2.1
Ki
~
m

tra tfnh dirng
cua
cac bien trong
mo
hinh
6
muc
Level
36
Hlnh
4.2.2
Ki
~
m
tra tinh dirng
cua
GDPNhat
trong
mo
hinh 6 sai phan
b~c
1
36
Ban
g 4.2.3 K€t
qua
ki~m
dinh
d<)
tr

€ t6i
da
cua
mo
hinh

37
,
.,
-
/
Bang
4
.2
.4 K
et
qua kiem
dinh
d9
tr
e toi
uu
37
Hinh
4.2.5 K€t
qua
k
i
~
m

dinh
tlJ
tuang
quan
phArr
du


38
Hinh 4.2.6
K
~t
qu
a
ki
~
m
dinh tinh 6n djnh cua mo hinh 38
Hinh 4.2.7
K
~t
qu
a
ki
~
m
d!nh
Gran
ger
trong V

ar
39
Hlnh
4.2.8 K€t
qua
ham
phan
un
g d
Ay
.40
Hinh 4.2.9
K~t
qua
pharr
tich
pharr
ra phuong sai .40
TrU'irng
hQll
ki~m
djnh
anh
hU'O'ng
cua
tY
gia th\fC
da
phU'ong len can din
thU'011g

m~i
Vi~t
Nam va nhom 8
DU'O'c
dfii tac
41
Hinh 4.3.1 Top
10
Export Partner
in
2012
41
Hinh 4.3.2 Top
10
Import Partner in 20
12

41
Hinh 4.3.3
Ki
~m
tra t
inh
di.rng
CUa
cac
bi~n
trong
mo
hinh

(y
muc Level
42
Hinh 4.3.4
Ki~m
tra tinh dung cua cac bien trong mo hinh 6 sai phan
b~c
1
42
B
. 4 3 5
K" . k' A d'nh d"
~
". d . " hinh
43
ang . . et qua
tern
t Q tre
t01
a cua mo

.,
A - ,
Bang 4.3.6 Ket qua kiem dinh
d()
tre toi
uu

43
Hinh 4.3.7
K~t
qua
ki~m
djnh tv tuong quan ph§n
du

44
'
.1.
•
Hinh 4.3.8 Ket qua kiem dinh tfnh on dinh cua
mo
hinh

.


.44
Hinh 4.3.9 Ket qua
ki~m
d!nh Granger trong Var
45
Hinh 4.3.10 Ket qua h
am
phan
t'rng
dAy

.45
Hlnh 4.3.11 Ket qua phan tich phan ra phuong sai
46
Ki~m
djnh m8i
quan
b~
gifra can can
tbU'O'Dg
m~i
Va
cy
gia tb\fC
SOng
pbU'O'Dg
(RER) giu·a
Vi~t
Nam va
Han
Qu6c
46
Hinh 4.4.1 Ki€m tra tinh
di.rng
cua cac
biSn
trong
mo

hinh a
mt'rc
Leve1
.46
H'mh
4.4.2
Ki~m
tra tinh
di.rng
cua cac bien trong mo hinh
C!
sai
pharr
b~c
1
.47
Hinh 4.4.3 KSt qua ki€m dinh
d()
tr@
t6i
da
cua mo hinh
.47
Hinh 4.4.4 Ket qua ki€m dinh
d()
tr@
t6i uu cua
mo
hinh
.48

Hlnh 4.4.5 Ket qua
ki~m
dinh tv tuong quan
phk
du

48
Hinh 4.4.6 KSt qua ki€m dinh tinh 6n dinh cua mo hinh
.49
, '
l.
,
Bang 4.4.7
Ket
qua kiem dinh dong lien ket .49
Bang 4.4.8 K€t qua
kiSm
dinh Granger trong Var
51
Hinh 4.4.9: Ket qua ham
pharr
ung
diy

51
1
MODAU
Trang
mA
y n

tl
m gfin day,
n
~n
kinh
t
~
Vi~t
Nam
da trai qua nhfrng thang trfim
do
Anh
huang
cua cu()c khung h
oAng
titi
chinh tofm d u cling
nhu
xuAt
phat
tir
nhfrng
vAn
d~
n
()i
t~i
cua
n
~

n
kinh
t€:
tang tru&ng cao nhung
chua
6n dinh,
l
~m
phat
tang
cao (nam 2008) va
d~c
bi
~
t
han nita
Ia
tinh
tr~n
g
tham
h1,1t
can can vang lai
btt
ngu6n tir tham
h1,1t
can can
thuan
g
m~i

ngay cang gia tang.
Ben
c~n
h
d6, moi truemg
dfiu
tu
t~i
Vi~t
Nam c
hu
a
duqc
cai
thi
~
n
nhu
mong dqi, dong
vb
n
dAu
tu
tn,rc
ti€p va
gian
ti~p
nu
6c
ngoai vao

Vi~t
Nam
chua
tang tru6ng v
frn
g
chtc.
Hi
~
n
tr~ng
nay
c
htc
cht n
se
gay
sue
ep
khong nh6
d~n
can can thanh toan qubc t€
v~
kha nang
chbng
do
cac cu sbc ben ngoai va tinh
b~n
vil'ng cua
n~n

kinh t€ khi
dl,l'
trii
n
go~i
hbi
cua
Vi~t
Nam
c6 xu hu6ng thu
h
~
p.
Thea
k€t
qu
a nghien
cuu
cua tac gia
Ya
smina Guechari (20 12) thi ty gia
thl,l'c
anh
hu
ang len can
can
thuang
m~i
a Algeria
ha

y n6i each khac pha gia n
()i
t~
se cai
thi~n
can can
thuan
g
m~i.
Nhung
a
Vi~
t
Nam thi ty gia
thl,l'
c
c6
tac d()ng len can can
thuang
m~i
khong hay pha
gia
n()i
t~
c6
cai
thi~n
can can thuang
m~i
hay khong va

d6 cling chinh Ia mvc
ti
eu nghien c
uu
cua
bai
lu
~
van nay.
Bai
lu
~n
van cho th§y anh
huan
g cua
tY
gia
thl,I'C
len can can thuang
m~i
ung
v&i
rung
truan
g
hqp
, tirng d6i tac
c1,1
t
h

~
se
khac nhau. Tir d6,
d~
xuA
t m
()t
s6 giai
phap cai
thi
~
n
can can
thuang
m
~i
theo tirng giai
do~
phat
tri~n
cua
n~n
kinh t€
giup
cy
gia dong
tf>t
vai tro
CUa
minh la

CO
ng C
l,l
di
~
u
ti
€t
vi
IDO
n~n
kinh t
€.
2
Cbuong
1:
Gi6i
tbi~u
11
V
" dl.
h'"
,
. .
an
e
ng
ten
CU'u.
Muc

ty gia
hi~n
nay
c6
dam bao
k:ha
nang
qulh
tranh cua hang h6a
Vi~t
Nam
hay cung
cAp
m()t moi tru<mg bn dinh d€ kinh
t~
phat
tri~n
?
Xung
quanh v§n
d~
tren
c6
nhi~u
quan
di~m
k:hac
nhau.
C6
y

ki~n
cho
r~ng
ngan hang nha
nu&c
d.n
phai
pha gia
m~h
ti~n
dbng so
v6
i
muc
ty gia
hi~n
t?i
d~
nang cao kha nang c?nh cua
hang
h6a
xu§t
k:hfiu
va
d~
xu§t tha nbi hoan tofm
t)i
gia d€ thi truang
n,r
dinh do?t

muc ty
gia
phu hqp.
Tuy
nhien ciing c6 y
ki~n
nguqc
l?i,
d6
la chinh sach ty gia
c~n
phai 6n dinh
d~
bn
dinh kinh
t~
vi
mo
,
6n
dinh
gia
ca
va
ki~m
ch~
)?ffi
phat.
Ben
C?nh d6,

xu
hu6ng
qu6c
t~
h6a
va
tofm
c~u
h6a dang di€n ra
h~t
sue
sau
s~c
tren ph?m vi toan
th~
gi6i
da
t?o ra
nhi~u
ca
h()i
va thach thuc cho
Vi~t
Nam
trong
qua trinh
h()i
nh
~p
.

Ty
gia
va
chfnh sach ty gia duqc xem Ia nhan t6 vo cung
nh?y cam, tac d()ng sau r()ng t6i
mc;>i
m~t
dai
s6ng
kinh
tS
-
xa
h
()i
cua
m()t
qu6c gia
va
la
chi~c
cAu
n6i quan trQng
giua
kinh
t~
trong
nu&c
v&i
cac

k:hu
v~,tc
kinh
t~
ben
ngoai thong
qua cac ho?t d()ng thuang
ID?i,
d~U
tu
va
tai chinh qu6c
t~.
Khong it
n
~n
kinh
t~
lam
vao
tinh tr?ng kh6 khan do
ry
gia gay ra. v 6i chinh sach
tY
gia h6i
doai,
chinh phu cac qu6c gia c6
th~
dua
n~n

kinh
t~
thoat
k:hoi
nhiing
can
k:hung
hoang tai chinh, k:hung hoang gia
d
~u

nhung cling
c6
th~
vi
m()t
chinh sach
ty
gia
k:hong
hqp
ly
c6
th~
dua
n~n
kinh
t~
rai vao tinh tr?ng suy thoai nghiem
tr<;mg.

Trong
han
10 nam tr& l?i day, can can thuang
ID?i
cua
Vi~t
Nam
thuang
xuyen & trong tinh
tr~g
tham h\lt, l?i di€n
bi~n
phuc
t?p va
c6
chi~
u
hu6ng gia tang
&
muc
cao.
Bi~u
nay da c6 tac d()ng va
anh
hu&ng t6i
nhi~u
can d6i kinh
t~
vi
m6

k:hac
cua
d§t
nu6c
cling
nhu
gay ra nhfing lo ng?i nh§t dinh
tu
phfa Chinh phu va
cac
CO'
quan quan Jy
nha
llUOC
trong
vi~c
ki~m
soat
va
di~u
chinh can can thuang
ID?i,
gop ph§n tich
CI,IC
VaO
f>n
dinh va phat
tri~n
kinh
t~

theo
chi~U
hu6ng
b~n
viing.
Tru6c
tlnh hlnh d6,
d~c
bi~t
Ia
trong giai do?n
hi~n
nay, khi
Vi~t
Nam dang
trong
qua trinh dfty m?nh cong
nghi~p
hoa,
hi~n
d?i hoa d§t
nu
6c,
th~,tc
hi~n
chuy€n
d6i
mo
hinh
phat

tri~n
g~n
voi
ta
i
du
true nen kinh
ts
, h9i
nh~p
qu6c
t~
sau r9ng
3

, thi
vi~c
nghien c(ru
{mh
hu
ang cua ty gia t
ht,rc
da
phuang
(REER), ty gia
tht,rc
song
phuan
g (RER) len can can
thuang

m
~
i
Vi~t
Nam
trong
ng~n
h
~
n
va
dai
h~n
Ia
vi~c
lam
cAn
thi~t.
Dbng
thai
d€
xuAt
m9t s6 giai phap
nh~m
hoan
thi~n
chinh sach
tY
gia a
Vi~t

Nam, giup
cy
gia hoan thanh t6t vai tro cua minh d6i v6i n€n kinh
t~
-
cong
C\l
h6 trq
du
y tri kha nang
c~nh
tranh
cua
hang h6a
Vi
~
t
Nam trong
m~u
djch
, ,
quoc te.
Ng
hien c(ru anh
hu
ang cua
cy
gia
tht,rc
da

phuang
(REER) len can can
thuang
m~i
a
Vi~t
Nam
qua 3 truong hqp:
»
Vi~t
Nam
va
d6i tac thuang
m~i
V
i~
t
Nam
nh~p
khAu
chi~m
tY
trQng
l
6n
-
Nh~t
Bfm.
»
Vi~t

Nam
va
d6i tac t
hu
ang
m
1;1i
Vi~t
Nam
xuAt
khAu
chi~m
ty
trQng
l6n
-
HoaKy.
»
Vi~t
Nam
va
phk
con
l~i
cua
th~
gi6i
(t
ieu
bi~u

la top 8
nu6c
quan
h
~
xuAt
nh~p
khAu
l6n v6i
Vi~t
Nam).
Nghien c(ru
anh
hu6ng
cua ty gia
tht,rc
song
phuang
(RER) len can can
thuan
g
m1;1i
a
Vi~t
Na
m qua
truang
hqp:
V
i

~t
Nam
- Han Qu6c.
1.2. Myc tieu nghien cfru.
»
Ty
gia
tht,rc
da
phuan
g c6 anh
huan
g len can can
thua
ng m?i
Vi~t
Nam
khong?
»
H
i~u
(mg
duang
cong J c6 t6n
t~i
a
Vi~t
Nam
khong?
1.3

I>Bi
hrC}'Ilg
nghien cfru.
Nghien c(ru
dva
tren
m
~
u
du
li
~u
quan sat Ia xu
At
nh~p
khA
u
Vi~t
Nam
v6
i
d6i tac
nghien cuu, thu nh?p thvc
Vi~t
Nam, thu
nh~p
thvc cac
nu6c
d6i tac,
tY

gia
t
ht,r
c song
phuang
va
ty gia
tht,r
c da
phuang
theo quy
ti.r
narn 1
996
d~n
nihn 2012.
Vi~c
xac djnh d6i tac nghien cuu v6i
V
i
~t
Nam
can
cu
vao
muc
d9 quan
h ~
ngo1;1i
thuang

cua
nu6c
d6
v6i
V
i
~t
Nam, cac
nu6c
n
~m
trong top
10
nu6c quan
h~
xu
At
khAu,
nh~p
khAu l6n cua
Vi~t
Nam nam 20
12
duqc
cong b6 bai Quy
ti
€n
t~
th~
gi6i (IMF).

4
1.4.
PhU'O'Dg
phap
nghien
cfru:
Cac
mo
hlnh
nghi
en
CtlU
Stl' dl}ng.
Lu~n
van
sir d\lllg
nhi~u
phuang
phap
nhu
: phan tich,
mo
tA
th6ng ke, phan
tich dinh luqng
va
hbi
quyo
Tir cac n
gubn

du
li~u
tu
T6ng
Cl,lC
th6ng ke, Ngan hang
TMCP
Cong
Thuang
Vi~t
Nam
,
Quy
Ti~n
t~
qu6c (IMF), Ngan hang th€ gi6i
(WB),
Ngan
hang
phat
tri€n ch
au
A
(ADB)
, 0 0 0 cong b6 trong khofmg thai gian
17
nam
tu
Q 1 I 1996 d€n
Q4/20

12, cac s6
li
~u
nay
duqc
t6ng hqp, tinh to an
va
dua
vao
mo
hinh ki€m dinho
Ngoai
ra
, bai
lu
~n
van
cling ti€n h
anh
ki€m djnh m6i quan
h~
giua
tY
gia
va
can
can
thuang
m~i
Vi~t

Nam
thong qua ki€m djnh dbng
li
en k€t theo
phuang
phap
Johansen,
mo
hinh
hi~u
chlnh
sa
i s6
VECM
, mo hinh
Var.oo
qua
d6 danh gia rnuc
d<)
tac
d<)ng
cua
ty
gia d6i v6i
h
o~t
d(>ng
xudt
nh~p
khd

uo
1.5
K
~
t
cAu
bai
nghien
cfru.
Nghien cll'u
duqc
th\fc
hi~n
v6i
k€t cdu
gbm
5
chuang:
CbtrO'ng 1: GiOi
thi~u.
Chuang
1 duqc th\fc
hi
~n
v6i
ml,lc
tieu cung cdp nhfrng ly
do
chinh th\fc
hi~n

d~
tai
"ki€m
djnh tac
d<)ng
cua
ty
gia
thl,l'C
l
en
can can
thuang
m~i
"
tir d6
d~
XUdt
gia
i phap h
oan
thi
~
n
chinh sach ty gia g6p
ph~n
vao
ca
i
thi~n

can
can
thuang
m~i
,
Sl,l'
6n
djnh
va
phat
tr
i
en
kinh t€ trong giai
do~
cong
nghi~p
h
6a
,
hi~n
d~i
h6a
va
h
<)i
nh~p
n~n
kinh t€ th€ gi6io
Ben

c~nh
d6,
Chuang
1 cling cung cdp cho
nguai
d<;>c
v~
IDl,lC
tieu, d6i
tuqng
ngbien c(ru,
cac
mo
hinh
va
phuang
phap nghien
CU
U sti
dl,lng
trong
lu~n
VWl
nay o
ChtrO'Dg
2:
Tang
quan
nghien
cfru.

Ml,lc
tieu
cua
chuang
2 la cung cdp
cho
nguai
d<;>c
nhftng ca
so
ly thuy€t
c6
lien quan d€n ty gia:
phan
lo~i
va
each tinh
tung
lo~i
ty ghi, cac y€u t6 anh
hu6ng
d€n ty ghi, vai tro
va
tac
d<)ng
cua
tY
gia
d6i
v6i

n~n
kinh t€ trong giai
do~n
h<)i
nh~p
n~n
kinh t€ th€ gi6i.
00
Ben
c~n h
d6, bai
lu~n
van
cling gi6i
thi~u
cac nghien
c(ru
tru6c
day
v~
tac
d(>ng
cua
ty
gia
len
can can
thuang
m~i
d€ lam

n~n
tang cho
5
bai
lu~
van
va
giup
nguai
doc c6 cai nhin t6ng quan
han
v€ tac
d<)ng
cua
tY
gia
th\Ic len can
din
thuang
m~i.
Chuong 3:
Thi~t
k~
nghien cliu.
Chuang 3 gi
&i
thi~u
cho nguoi doc mo hinh
va
cac

ki~m
dinh duqc
sl:r
dl,mg
trong lu?n van cfing nhu y nghia cua timg
ki~m
djnh
nh~m
giup ngucri doc
n~m
b~t
thu
tl,l'
cac bu&c ti€n hanh
ki~m
djnh. Ngoai ra, chuang 3 cfing nhu trinh bay each
thu th?p va tinh toan cac bi€n sfr d\)ng trong bai
lu
~n
van.
ChtrO'Dg
4:
Thao
lu~n
k~t
qua nghien cuu.
Chuang
nay trinh bay
va
thao

lu
~n
k€t
qua
ki~m
dinh trong ttrng trucmg hqp
nh~m
xem
xet va danh gia m6i quan
h~
giiia
ty
gia thtJc da phuang (REER),
ty
gia
thvc
song (RER), thu
nh~p
thvc trong nu6c, thu
nh~p
thtJc d6i tac va can can
thuang
m~i
Vi~t
Nam trong
tung
truang hqp cv
th~
tl.r
nam

1996
d€n nam 2012.
Chtrong 5:
K~t
lu~n
va
ki~n
nghj.
Chuang
5 t6ng k€t
l~i
k€t qua
ki~m
djnh cua bai
lu~
van
va neu ra nhiing
h~n
ch€ cua bai lu?n van. Ben
c~nh
d6,
chuang
5 cling
d€
xuftt m9t s6 giai phap
nh~
hoan
thi~n
chinh sach
ry

gia 6
Vi~t
Nam
gop ph§n cai
thi~n
can
din
thuang
m~i
Vi~t
Nam,
d~c
bi~t
trong thai gian t6i khi
Vi~t
Nam
h9i
nh~p
qu6c
t€
ngay cang
sau
r<)ng.
Chrrong
2: TAng
quan
nghien
cifu.
2.1. Co·
sO'

ly
thuy~t.
2ll
'T'l
r ' ' b
J.
'd
, .
• • •
11.;
1
g1a
01
oa1.
2.1.1.1
Phan
lo~i
tY
gia
hAi
doai.
6
Do cac rn6i quan
h~
kinh t€, chinh trj, xa h9i khong chi b6
h~p
trong
ph~;tm
vi qu6c gia rna con
duqc

rn&
r9ng ra voi
phAn
con
l~;ti
cua
th€ gioi. Cac quan
h
~
nay
th€
hi~n
qua
trinh
Ju
an
chuy~n
hang hoa, v6n tren
ph~;tm
vi toan th€ gi6i. Qua trinh
nay lam xudt
hi~n
nhu
cAu
v~
n
go~i
t~
d~
thanh toan cac

h<;rp
dbng
ngo~;ti
thucmg va
d§u
tu
qu6c
t€.
Do
rn6i dbng
ti~n
chju anh
huang
cua
nhi~u
nhan t6 khac nhau nen
c6
sue
rnua ciing khac nhau, vi
v~y
,
m5i qu6c gia phai xac djnh
cy
1~
trao d6i giua
ti€n
t~
cua
nu6c
rninh v6i

ti~n
t
~
cua qu6c gia khac.
Tu
d6 xudt
hi
~n
ph~
tru "t)'
gia h6i doai".
Ty
gia
h6i doai gicta h
ai
dbng
ti~n
chinh Ia gia
ca
cua dbng
ti~n
nay
tinh
bing
rn<)t
s6
dan
vj dbng
ti~n
kia.

Can
c(r
vao tieu thuc gia tri cua ty gia, bao gbrn:
Ty
gia
danh
nghia
: la ty gia
su
d\lng hang ngay trong giao djch tren thj tru6ng
ngo~;ti
h6i, n6 chinh la gia
ca
cua
m<)t
dbng
ti~n
bi~u
t
hi
qua rn9t dbng
ti~n
khac rna
chua
d€
c~p
d€n
tuang
quan
sue

mua
hang hoa
va
djch
V\1
gicta chung.
Ty
gia
hBi
doai
danh
ng
hi
a
song
phu011g:
La
gia
ca
cua
rn9t dbng ti€n so v6i
m<)t
dbng
ti~n
khac rna chua d€
c~p
d€n chenh
l
~ch
l

~;trn
phat
giua
hai nu6c.
Ty
gia h6i
do
ai
danh
nghia
da
pbu
·O'
ng
(NEER):
NEER
khong phai Ia ty gia, n6 la rn9t chi s6
duqc
tinh ra
bing
each ch9n ra
m9t s6
lo~;ti
ngo~;ti
t~
d~c
trung (r6
ti~n
t~)
va

tfnh ty gia trung binh cac ty gia danh
nghia
cua cac dbng
ti~n
c6 th
am
gia vao r6 ti€n
t~
v6i ty trQng
tY
gia
tuang
(rng.
Tac6:
wj: ty tn;mg
db
ng
ti~n
thu
j;
e}
:
cy
gia danh nghia dbng
ti~n
j 6 thai
ky
quan sat i.
7
Ty

gia h6i
doai
thvc:
la
cy
gia danh nghia
duqc
di~u
chinh boi
tuang
quan gia ca
trong
nu6c
va
ngoai nu6c.
Ty
gia
thvc
song
phl.l'ong {RER).
Ty gia
duqc
xac
dinh tren
ca
so
ty gia danh nghia da
duqc
di~u
chinh bai

cy
1
~
1~m
phat a trong nu&c
va
a ngoai nu6c,
do
d6 n6 phan anh
tuang
quan sue mua
giua n9i
t~
va
ngo~i
t~.
Ty
gia
thvc
d~i
di~n
cho
kha
nang
c~nh
tranh qu6c
t~
cua
nu6c
d6.

Ty
gia
thvc
song
phl.l'ong
lY
tr~ng
thai
tin
h.
E•Pf
E = -
r
ph
Trong
do:
E:
cy
gia danh nghia, 1
ngo~i
t~
= n VND.
P
h;
P r:
Muc
gia trong
nu&c
va
muc

gia
nu6c
ngoai.
Er
=
1:
d6ng tiSn trong
nu6c
va
d6ng tiSn
nu6c
ngoai
c6
ngang gia
sue
mua.
Er
>
1:
NQi
t~
bi djnh gia
th~p
va
nguqc
l~i.
Ty
gia
th~;~·c
song

pbl.I'O'ng
lY
tr~ng
thai
d()ng:
Lacy
gia tinh
to{m
sv
v~n
d9ng cua
cy
gia
thvc
ti.r
thai ky nay sang
thai
ky khac thong qua
vi~c
di€u chinh ty gia danh
nghia
v6i
1~
phat
giua
hai qu6c gia c6 d6ng tiSn dem so sanh.
Trong
do:
e~
:chi

s6 ty gia danh
nghTa
thai
di~m
t so v6i thai di€m 0.
CPI~t:
chi s6 gia
nu6c
ngoai a thai
di~m
t so
vm
thai
di~m
0.
CPigt: chi s6 gia trong
nu&c
a thai di€m t so
v&i
thai di€m 0.
8
Ty ghi
thl}'C
da
phU'o·ng REER
(real
effective exchange rate).
Ty
gia th\Ic
song

phuong
chi cho chung ta
bi~t
duQ'c
S\I
len gia hay xu6ng gia
cua d6ng
n(>i
t~
so voi
m(>t
d6ng
ngo~i
t~.
Ngay nay, quan
h~
thuong
m~i
Ia
da
phuong,
m(>t
nuoc
c6
quan
h~
buon ban voi rftt
nhi~u
nuoc
tren

th~
gioi.
v§n
d~
duQ'c
d~t
ra Ia
t~i
m(>t
thai
di~m
nhftt dinh lam sao c6 th€
bi~t
duqc d6ng
n(>i
t~
len
gia
bay giam gia
so
voi cac d6ng
ti~n
cua cac qu6c gia kbac
c6
quan
h~
m~u
dich,
hay n6i
each khac

la
him sao
d~
c6 th€
bi~t
duQ'c
tuong quan s
ue
mua hang h6a cua
d6ng
n(>i
t~
v6i cac d6ng
ngo~i
t~.
D€
c6
cai nhin toan
di~n
hon
v~
vi
th~
c~nh
tranh
CUa
hang h6a trong
nUOC
VOi
cac

df>i
tac
thuong
m~i
khac
nguai
ta dung ty gia
th\IC
da phuong.
Trong d6:
CPI
1
REER = L
1
":
1
e
1
1
* w
1
* -
1
CPI1
e}
: ty gia
d6ng
n(>i
t~
so

voi d6ng
ti~n
j 6 thai
di~m
i so voi thai di€m 0.
Wj
: ty trQng d6ng
ti~n
j trong quan
h~
ngo~i
thucrng voi
Vi~t
Nam.
CPI/:
chi s6 gia
cua
d6ng
ti~n
j
t~i
thai
di~m
i so vm thai di€m 0.
CPi
i:
chi
s6
gia cua
d6ng

n(>i
t~
trong
nuoc
t~i
thai di€m i so voi thai di€m 0.
Ty
gia tht.rc
din
bing.
La
muc
ty gia rna
t~i
d6
n~n
kinh
t~
d6ng
thai
d~t
can bfulg ben trong (can
bAng
tren thi trucrng hang boa phi
m~u
dich) va can
bing
ben ngoai (can
bing
tai

khoan vang
lai). Ty gia th\Ic
can
bing
c6
m6i quan
h~
m~t
thi~t
voi cac
bi~n
s6 kinh
t~
khac, n6
th~
hi~n
d(>
nh~y
cua
cac
bi~n
kinh
t~
d6i
voi
chinh sach kinh
t~
vi
mo
d~c

bi~t
la trong ngiin va trung
h~n.
2.1.1.2
Cac
nhan
t8
anh
hu<Yng
d~n
tY
gia
hAi
doai.
Ty
gia h6i doai bi chi ph6i b6i nhi€u
y~u
t6
va
r~t
kh6
nh~n
thuc. Sau day Ia
m(>t
vai nhan
tf>
CCY
ban anh
hu6ng
d~n

cy
gia.
9
*
Ty
I~
l~m
phat
ttr011g
d6i.
L(ilm
phat la
hi~n
tuqng
giam gia tri hay
sue
mua cua m()t d6ng ti€n, rna
bi~u
hi
~n
Ia
S\f
tang len cua gia
ca
trong
n~n
kinh
t€.
S\f thay
df>i

trong
cy
I~
l~m
phat
tucmg d6i
c6
th~
anh
hu6ng
d~n
ho;;tt
d()ng
thuong
m;;ti
, r6i
d~n
luQt
nhung
ho;;tt
d(>ng
thu
ong
m;;ti
nay tac d()ng
tro
l
;;t
i
d~n

c~u
ti
~n
va cung
ti~n
va vi
th~
tac
d(>ng
d~n
ty
gia h6i doai.
Tren thi truemg xufit
nh~p
khAu:
Khi mot
nu6c
co
l(ilm
phat cao hon,
sue
mua
d6ng
n()i
t~
giam,
v6i
ty
gia khong d6i, hang hoa djch
v1,1

trong
nu6c
d~t
bon tren thi
truemg
nu6c
ngoai trong khi hang
bo
a djch
V\J
nu6c
ngoai re bon tren thi trucmg
trong nuoc.
Theo
quy
lu ~t
cung
c~u
,
cu
dan trong
nu6c
se
chuy~n
sang dung hang
ngo(ili
nhi€u hon vi gia
re
bon
dart d€n

nh~p
khAu
tang
,
c~u
ngo~i
t~
tang va cu6i cung
ngo;;ti
t~
l
en
gia.
Tuong
t\f,
vi
tang gia
cu
dan
nu
6c
ngoai se dung it hang
nh~p
khAu
hon nen
ho;;tt
d()ng xu:it
khAu
cua minh giam sut, cung
ngo;;ti

t~
tren thi truang giam
l
am
n
go~i
t~
tang
gia.
Nhu
v~y
l;;tm
phat tang
anh
hu6ng
d~n
ca
cung va
c~u
ngo;;ti
t~
theo
huang
tang gia
ngo;;ti
t
~
.
£>~
ro hon

v€
v:in d€
ty
gia thay dbi
nhu
th~
nao khi c6
S\1'
thay d6i trong ty
l
~
l
;;tm
phat
cua
cac
nu6c
,
ta
se
nghien
cuu
m()t ly
thuy~t
quan
trc
;mg - ly
thuy~t
ngang
gia

sue
mua.
Day
Ia
phuong
phap di€u chinh ty gia giua hai ti€n
t~
d~
can
b~ng
sue
mua cua hai d6ng tiSn.
Ly
thuy~t
ngang
gia stl'c
mua
tuy~t
dtli.
Ly
thuy~t
nay cho
rAng
ty gia ch
in
h Ja
cy
s6
gifra
muc

gia
ca
chung cua hai
nu6c.
E>i€u
m\y di€n ta boi
cong
thuc: Ra
b=
P J
I\
Tro
ng d6 R
ab
Ja
tY
gia g
iua
d6ng tiSn
Ava
d6ng
ti~n
B.
Pa,
Pb
Ia
muc
gia ca chung 6
nu
6c

Ava
nu6c
B.
Theo
hinh
thuc
tuy~t
d6i, con
duqc
goi la
"lu~t
m(>t
gia" cho
r~ng
gia ca cua
cac
sfm
phAm
gi6ng nhau cua hai
nu
6c
khac nhau
se
b~
ng
nhau khi
duqc
tfnh
b~ng
m()t d6ng ti€n chung.

N~u
c6
m()t chenh
l~ch
trong gia
ca
khi
dugc
tinh
bAng
m(>t
d6ng
ti~n
chung
thi
muc
c~u
se
djch
ch u
y~n
d~
cac
gia
ca
nay
g~p
nhau.
10
Ly

tbuy~t
ngang
gia sfrc
mua
ttrO'ng dBi.
Theo
thuy~t
nay,
SIJ
thay d6i ty gia trong
m<)t
thai
ky
nf10
d6 ty
J~
v6i
SIJ
thay
d6i
muc
gia ca chung cua thai
kY
d6. Hlnh thuc
tuang
d6i giai thich cho kha nang
b~t
hoan hao
cua
thi

tnrang
nhu
ch
i phi
v~n
chuy8n,
thu~
quan

Hinh
thuc
nay
cong
nh~n
rfuJg
do cac
b~t
hoan hao cua thi
truang
nen gia
ca
cua cac san
ph~m
gi6ng nhau 6 cac
nu6c
khac nhau
se
khong
nh~t
thl~t

b~g
nhau khi tinh
b~g
m<)t
d6ng
ti~n
chung.
Tuy
nhien, ty
1~
thay a6i trong gia ca sfm
ph~m
se
phAn
nao gi6ng
nhau khi
duqc
tinh
b~g
d6ng
ti~n
chung va
tY
gia
se
khong gifr nguyen rna se
di~u
chinh
dB
duy tri ngang gia trong chi s6 gia ca m6i

cua
ca
hai nu6c.
Qua
chung
minh, du6i tac
d(>ng
cua
l~m
phat thi ty gia can
b~g
m6i
duqc
xac dinh Ia:
l+lh
St+t
=
St
(l
+
er)
=St
[-r]
1+
1
V6i:
S
1
;
St+t:

tY
gia 6 thai diem
tva
(t
+
l).
Ih
, Ir :
1~
phat
trong
nu6c
va
nu6c
ngoai.
Tuy
nhien, ly
thuy~t
nay khong phai luon luon dting trong
thvc
te do nhfrng
nguyen nhan nhu: ngoai chenh
l~ch
l~m
phat, ty gia con chiu anh
huang
cua cac
nhan t6 khac,
d6
Ia sai

bi~t
trong lai
su~t,
muc
thu
nh~p
va cac
bi~n
phap ki8m soat
cua
Chinh phu. Ngay trong quan
h~
ngo~i
thuang,
ben
c~h
sv
chi ph6i cua
l
~m
phat
va
cac
bi~n
phap ki8m soat cua Chinh phu, thl
SIJ
rang
bu(>c
b6i cac
hQ'p

dbng
ngo~
i
thuang,
SIJ
khong d6ng
nh~t
v~
cac
m~t
hang gifra cac qu6c gia cilng gop
phAn
h~
che
sv
chuyen d}ch
sue
cAu
khi
c6
chenh
l~ch
l~m
phat. Tir
d6
ngan can S
IJ
bi~n
d<)ng
cua

ty gia theo chenh
l~ch
l~m
phat
nhu
ly thuyet PPP
da
dtJ bao.
* Lai
suit
tuong
dBi.
Muc
chenh
l
~ch
v~
Hii
su~t
gifra cac
nu6c
Ia
y~u
t6 thu hai anh
huang
den ty
gia.
Nu6c
m\o
c6

lai
su~t
ti~n
gu
i
ng~n
h~n
cao
han
lai
s
u
~t
ti~n
gui
cua
cac mr6c
khac
thi v6n
ngAn
h~n
se
chay vao
nhim
thu
phAn
chenh
l~ch
do
ti~n

lai
t~o
ra.
11
M6i quan
h~
gifra
Hii
s
u~
t
tren thi t
ru
ang
ti€n
t~
v&i
cy
gia tren tbi truang h6i
doai se
duqc
hi~u
ro thong qua
vi~c
nghien ctru
hi~u
ung
Fisher qu6c
t~
va

ly
thuyet
ngang gia
Uii
su~t
(IRP). Hai ly thuyet nay khac nhau 6 cac ham y sau:
IRP
gia
i thich vi sao
cy
gia
ky
h~ khac
v&i
ty gia giao ngay
va
muc do
chenh
l~ch.
Ly
thuy~t
nay lien quan
d~n
m<)t
thai
di~m
nh~t
d!nh (ty gia
ky
h~)

,
kbiog
dinh ty gia h6i doai chiu
anh
huang
st,r
sai
bi
~
t
trong
Hii
s
u~t.
Theo
IRP
, d6ng
ti€n
cua
mot qu6c
gia
nao
d6
c6
Uti
s
u~t
th~p
han thl
nh~t

dinh se
Ia
phfui
bu
ky
h~
(p) cho
hqp
d6ng
ky
h~n
d6i vm d6ng ti€n cua mot qu6c gia khac c6
Hii
s
u~t
cao
han.
p =
l+ih-
1
l+if
Nguqc
l
~i,
hi
~u
trng Fish
er
qu6c
te

chu trQng
d~n
vi~c
cy
gia giao ngay cua
m<)t
d6ng ti€n
se
thay d6i theo thai gian,
kh~ng
dinh
ring
cy
gia
giao ngay se thay
d6i theo chenh
l
~ch
lai
su~t
giua
hai
nu&c.
Theo ly
thuy~t
hi~u
ung
Fisher qu6c te,
cy
su~t

sinh lqi tir
dfru
tu
trong
nu&c
tinh trung binh se
b~g
ty
s
u~t
sinh lqi c6
hi~u
lt,rc
tu
dfru
tu
nu
&c
ngoai.
Tuc
la:
ih
=
(1
+
ir)
x
(I
+
er)

- 1
V
&i:
ih, ir : lai
su~t
d6ng noi
t~
,
d6ng
ngo~i
t~.
l+ih
1
er
=
l+if
Trong
tht,rc
te,
cy
gia t
hi
truang
thuang
l
~ch
kh6i ty gia
duqc
hinh thanh
tr

en
ca
so
ngang gia lai
su~t
,
boi le
tr~g
thai can
b~ng
lai suftt
cua
ty gia chi t6n
t~i
trong
m<)t
s6
di€u
ki~n
nh~t
d!nh
nhu
chu
chuy~n
v6n tren thi truang tai chinh phai
hoan toan
tv
do, chi phi giao dich
b~ng
khong, rui ro trong

d~u
tu
vao cac tai san tai
chinh
bkg
nhau

Trong cac n€n kinh
t~
,
cac di€u
ki~n
nay r§t kh6 t6n
t~i
nhu nhau
lam cho m6i quan
h~
ngang gia lai
su~t
khong the
duqc
duy trl chinh xac
mQi
luc,
mQi
nai. Cho
du
ngang gia lai sudt c6 the khong
duqc
duy tri trong

tht,rc
te, thi n6
12
van c6
th
~
dong m¢t
va
i tro
huu
ich trong phan tich kinh
t€
, nguoi ta c6
th~
sir
d\}ng
tY
gia xac dinh theo ngang gia lai su§t
nhu
la chu
An
d~
quyet dinh
xem
d6ng
ti~n
cua m¢t
nu
6c
Ia

du6i
gia
hay qua gia
so
v6
i d6ng
ti~n
khac.
0 cac
nu
6c c6
n~n
kinh
t€
thj truang phat tri€n,
mfr
c lai su§t cao Ia cong
C\l
d~
chfmg
l
~
m
phat va n6 thuong
dug
c sir
dl,m
g
d
~

dap ung yeu d u can
thi~p
vao
n
~n
kinh t€. Ngoai ra, chinh sach lai su§t con
du
gc
su d\lng vao
ID\lC
dich
di~u
chinh
gia tri d6i
ngo~
i
cua n¢i
t~.
*
Tinh
tr~ng
can
din
thanh
toan
quae
t~.
Cung
cAu
v~

ngo~i
t~
tren thi tru
ong
la nhan t6 anh huemg tn
,rc
ti€p den
sv
bien d¢ng cua
tY
gia. Cung
cAu
ngo~i
t
~
l
~
i
chju
SlJ
anh
huang
cua
nhi~u
yeu t6 khck
nhau trong d6 c6 can can thanh toan qu6c te,
d
~c
bi~t
Ia

h
o~t
d¢ng xu§t
nh
~
p
khAu
va tai khoan v6
n.
Khi xu
At
khAu tang, cung
n
go~i
t~
se
tang lam ty gia giam. Ngugc
l
~i,
khi
nh
~p
khAu
hang hoa dich V\l tang,
cAu
n
go~
i
t~
tang lam

cy
gia tang. Tac d¢ng cua
hai
hi~n
tugng
tren Ia n
gu
gc
chi~u
trong
v
i
~c
hinh thanh
tY
gia h6i doai. Ty gia h6i
doai cu6i
cimg se tang hay giam
ph\1
thu¢c vao
luQ'Il
g
cu
ng
cA
u
n
go~i
t~
tr

en
thi
truong
ngo~i
h6i. Neu
m¢t
nu6c
c6
th~n
g
du
tlurang
m~i
,
cung
n
go~i
t
~
l6n han
cfru
ngo~i
t~,
ty gia h6i doai se giam, d6ng n¢i
t~
len gi
a.
Khi tham h\lt thucrng
m
~

i
,
tY
gia h6i doai se tang, d6ng n¢i
t~
giam gi
a.
* Mfre
dq
tang
hay
giam
thu
nhap
qu
ae
dan
gifra
eac
mr<Ye.
Neu thu
nh~p
tuang
d6i trong
nu6
c tang so
v6
i cac mr
6c
khac con cac

y~u
t6
khac
coi
nhu
khong d6i, thi
d~n
den xu hu6ng tieu dung hang
ngo~i
nhi~u
h
an
hay
nhu
cAu
nh
~p
khAu
tan
g.
Tu
d6, lam tang
cA
u
v~
n
go~
i
t~
con nhu

cAu
nu6c ngoai
d6i
v&i
hang trong nu&c khong d6i
dfin
den
ngo~
i
t~
tang gia.
Ngugc
l
~i,
neu thu
nh
~
p
tucrn
g d6i trong
nu&c
giam thi d6ng
ngo~i
t~
se giam gia.
13
*
s.,.
· can
tbi~p

ciia cbinh phil.
Thong qua cac tA chuc kinh doanh
ngo
~
i
h6i, nha
nu
6c
chu
d<}ng
tac
d<}ng
vao cu
ng
cdu
n
go~i
t~
bing
v
i
~c
mua
ban
n
go~
i
t~
d
~

tri!
C
ti
~p
di
~
u
chJnh ty gia. Khi
chinh
phil dong vai tro Ia
ngu
cri
mua
ngo~i
t
~
thi lam cho
c~
u
d6ng
ti
~
n
d6 tang len,
dful
d~n
d6ng
ti~n
d6 tang gia. Th\fc t€ cho th§y, can
thi

~p
tn,rc ti€p cua ngan hang
trung uang tren thi trucrng
ngo~i
h6i khong phai luc nao cling
d~t
duqc
mvc
ti
eu do
CO
S\l ap dao
cua
cac
h,rc
fui
trucrng.
Khi chinh phu can
thi~p
vao thi
truan
g h6i doai rna
di~u
chi
nh
S\l'
thay d6i
trong mire cung
ti
~

n
t
~
thi
du
qc
gQ
i
la
can
thi~p
khong
vo
hi
~
u
h6a. N€u chinh phu
can
thi~p
vao thi
truang
h6i doai trong khi v§n duy tri
mu
c cung
ti
~n
t
~
thi duqc
g<;>i

la can
thi
~p
vo
hi~u
h6a.
Can
thi~p
gian
ti~p
thong qua cbinh sach cua cbinh pbu.
Chinh sach
v~
lai su§t, ki€m soat
l
~
m
phat
va thu
nh ~p
qu
6c
dan. Khi nhfrng
thong s6
vi
mo nay thay d6i
se
k
eo
theo nhilng t

ha
y d6i trong giao djch
ngo~i
thuong, giao djch
v6
n
giua
cac
cu
dan nu6c
d6
v6i
nu6c
ngoa
i.
H
~
qua la cung
c~u
n
go~i
t~
va
ty
gia
h6i
do
ai cling thay d6i.
Can
tbi~p

ghin
ti~p
qua
cac h
ang
rao
cua chinh phii.
Chinh sach danh thu8 vao hang
nh~p
khAu
ho~c
ap dvng
h~n
n
g~ch
d6i v6i
hang
nh~p
khAu d€
h~n
ch8
nh~p
khAu
.
Vi~c
tang thu8
nh
~p
khAu lam gia hang
nh

~
p
khAu
tang, nhu
c~u
nh~p
khAu
se
giam d6ng nghia v6i
c~u
n
go~
i
t~
giam xu6ng va
gia
don
vi
n<}i
t~
trong
nu6c
tang len.
Vi~c
ap
dl,lll
g
h~
n
g~c

h
nh
im
h~n
ch8 s6
}UQ'Il
g hang
boa
nh~p
kh
~
u
anh
hu6ng
d8n
S\l'
bi
€n
d<}ng
cua ty gia.
M9t v§n
d
~
chinh
cua
vi~c
sli
d1,1n
g cac hang n
io

Ia chinh phil cac
nu
6c
khac
c6 th€ tra dlia
l~i
bin
g cac hang rao cua h
Q.
H~u
qu
a
se
gay
ca
n
tra
cho qua trinh h9i
nh
~p
kinh t€ qu6c t€
rn
a chinh
cu
dan cac
nu6c
d6 phai ganh chju.
14
*
Y~u

t8
tam
ly
va
nhii'ng dt,r lfoan
v~
cy
gia
hBi
lfoai.
Nhan t6
cGng
quan
tn
;mg
tac dong
d~n
ty gia d6 Ia tam ly s6 dong. Cac
h
o~t
d{)ng
mua
ban
t~o
n
en
c
un
g
cAu

n
go~i
t~
tren thi truong. Cac
ho~t
d{)ng
nay
l
~
i
bj
chi ph6i boi
y~u
t6 dim ly, cac tin d6n
cG
ng
nhu
cac
ky
VQ
ng vfw
luang
lai. Di€u
nay giai
thfch
t
~
i
sao,
gia

ngo~i
t~ hi
~
n
t~i
l
~
i
ph{tn
a
nh
CclC
ky
VQng
CUa
dan Chung
trong tuang lai.
N~u
mQi
nguoi
ky
VQng
r
~ng
t)' gia
se
tang trong
tu011g
lai,
mQi

ngu
oi d6
xo
di
mu
a
ngo~i
t
~
thi ty gia
se
tang ngay trong
hi
~
n
t~i.
M~t
khac, gia
ngo~i
t~
r§t
nh~y
cam
v&i
thong tin cGng
nhu
cac chinh sach
cua
chinh
phi1.

N~u
c6
tin
d6n
r~n
g
Chinh phu
se
h6
trq
xuftt khftu,
h~n
c
h
~
nh
~p
khftu
d~
giam tham
h1,1t
thu011g
m~i
,
m
Qi
nguoi
se
d6ng
Io~t

ban
ngo~i
t~
va
cy
gia
se
giam nhanh chong.
Tuy
nhien nhung bien
d{)ng
nay bao gio cu
ng
mang tinh ch§t
ngin
h~n.
* Nhii'ng
y~u
tB
chinh
trj
va
lfi~u
ki~n
kinh
t~.
Cac
chinh sach
thu~
,

muc
d9
tang tru6ng kinh
t
~,
chinh sach
d!u
tu cua cac
qu6c
gia deu c6
th
~
anh huang
d~n
sv
djch
ch
u
y~n
cac lu
6ng
v6n d§u
tu
giiia cac
nu
6c, tu d6 tac d()ng len ty gi
a.
T6m
l~i
:

Ty
gia bi
ch
i ph6i dbng thai boi tftt ca cac y€u t6 tren
v&i
muc
d9
m~nh
y€
u khac nhau
cua
tung
nhan t6,
vi~c
tach roi va lm
;mg
hoa a
nh
huang
cua tung
nhan t6 la
vi~c
lam khong
th~.
Cac nhan t6 tren khong tach roi rna tac
d{)ng
t6ng
hqp
, c6
th

~
tang
cuang
hay at
c
h
~
Ifill
nhau
d~n
t)' gia l
am
cho
cy
gia
lu
on
bi~n
d{)ng
khong ngirng.
Va
i tro va
cuang
d{)
t
ac
d()ng cua tirng nhan t6 d6i v6i ty gia
l
~i
ph1,1

thu()c vao tinh hinh kinh
t~
- tai chinh cua m6i
nu&c
trong tirng thai ki phat
t ri
~
n.
2.1.1.3
Vai
tro
va
tac
d()ng
cua
cy
gia
trong
n~n
kinh
t~
m<Y
.
Vai
tro
cua
cy
gia.
Ty
gia c6 vai tro quan trQng trong chinh sach

ti~n
t~,
n6 Ia
m1,1c
ti
eu cua
chinh sach ti€n
t~
rn
a
mQi
qu6c gia deu hu&ng t6i.
6n
djnh gia tri d6ng tien, nang
cao
uy
tin
cua
d6ng
ti€n qu6c gia
va
bao dam v§n
de
chu
qu
yen tien
t~,
khu
y~
n

khich xu§t khftu,
tr
en
co
so
d6 tang ngu6n thu
n
go~i
t~
cho dftt nu&c, giam
dAn
tham
15
h1,lt
can can thuang
mc;ti,
cai
thi~n
can can thanh toan qu6c
t€,
tc;to
moi
tru<mg
dfiu
tu
6n
djnh,
hfip
dfin
nhAm

gop
phfin
quan
trc
;
mg
trong
v
i
~c
thu hut v6n
dfiu
tu nu6c
ngoai p
h1,1
c
V1,l
cho qua trinh cong
nghi~p
hoa,
h
i
~n
dc;ti
hoa
dfit
nu6c.
Tac
dQng
tY

gia
trong
n~n
kinh
t~
m<r.
Ty
gia chju tac
d<)ng
cua nhi€u
y€u
t6 khac nhau nhung d6ng thai n6 ciing
tac
d<)ng
t6i nhi€u
m~t
khac nhau cua
n€n
kinh
t€
trong d6 quan trong
nhftt
la
t6i
hoc;tt
d<)ng
xufit
nh~p
kh!u,
dfiu

tu
va tin
d1,1ng
qu6c
t€.
Qua d6 anh huang tnJc ti
€p
d~n
t6c d¢ tang tru<mg kinh
t~
,
tinh can
b~ng
hay
b<)i
thu,
b<)i
chi cua can can thanh
toan qu6c
t~,
tinh thay d6i hay 6n dinh cua chi s6 l
c;tm
phat, sue mua d6i
n<)i
, d6i
ngoc;ti
cua d6ng ti€n qu6c gia.
*
Ty
gia h8i

doai
va
ho~t
dQng
thtrO'Dg
m~i
quae
t~.
Ty gia hl
m<)t
cong
C1,l
kinh
t~
vi
mo chu
y~u
d~
di€u ti€t can can thuang
mc;ti
qu6c
t€
theo
m1,1c
tieu djnh tru6c cua nha nu6c. N6 ra dai
tu
hoc;tt
d<)ng
thuang
mc;ti

qu6c
t€
va quay
tr&
lc;ti
tac
d<)ng
thuc
d!y
hoc;tt
d<)ng
ngo~i
thuang phat
tri~n.
Khi thay d6i t)i gia thi kh6i
luQ'Jl
g xudt kh!u thuang it co gian trong
ng~n
hc;tn
nhung
l~i
co
gHin
nhi€u trong dai
h~n.
Nguyen nhan chu
y~u
la do:
•!•
Thu nhfit, phlm ung cua nguai tieu dung thuang

di~n
ra
ch~m.
•!•
Thu
hai Ia do
phfm
(rng cua nguoi san xufit
di~n
ra
ch~m
,
ngoai ra cac hqp
d6ng
nh~p
kh!u
dfiu
vao thuang duqc
ky
k~t
tu
tru6c nen khong
th~
d~
huy
b6 trong
ng~n
hc;tn.
•!•
Thu ba, do t6n

tc;ti
cc;tnh
tranh khong hoan hao tren thi truang, nhilng nha xudt
kh!u nu6c ngoai khong
d~
gi chju
d~
mfit
thi phfin cua minh 6 nu6c c6 d6ng
ti€n pha gia, nhfrng nha xufit kh!u nu6c ngoai
c6
th~
hc;t
gia
xufit
kh!u
d~
tang tinh
cc;tnh
tranh.
Tac
d<)ng
cua ty gia khong chi tac
d<)ng
d~n
m~t
kh6i
lu
Q'Jlg
hang h6a

xufit
kh!u rna con tac
d<)ng
d€n t6ng gia trj.
Ch~ng
hc;tn
trong
tru<mg
hqp ty gia tang,
trong khi kh6i
luQ11
g xu
fit
kh!u gia tang thi gia hang xufit
khfiu
tinh
bkg
ngoc;ti
t~
16
l~i
giam, khi€n
cho
chi€u hu&ng
bi
€n a6i ctia t6ng gia trj h
ang
h6a
xuAt
khdu tinh

b~g
ngo~i
t
~
l~i
khong ro rang.
:Day
chinh la
hi~u
(rng gia ca
va
hi~u
ung kh6i
luc;mg
do
vi~c
thay a6i ty ghi
t~o
ra.
Hi~u
frng rong ctia tac
d(>ng
cy
gia len t6ng kim
ng~ch
xuAt
khdu
se
ph1,1
thu(>c

vao tfnh tr9i ctia
hi~u
frng kh6i luqng hay
hi
~u
(rng
gia ca.
Tuy nhien,
tY
gia tang chi kich thich cung xu
At
kh§u trong
thai
gian
ng~n
nhung trong dai
h~n
,
chi phi san
xuAt
ctia doanh
nghi~p
tinh
b~ng
n9i
t~
c6 xu
hu6ng
tang do
cac

nguyen
nhan
sau:
thu
nhAt
, cac doanh
ng
hi
~
p
san xu§t hang
xuAt
khdu c6
su
dt,mg cac nguyen
li~u
nh~p
khAu
;
thu
hai,
sa
u khi n9i
t~
girun gia, thi chi
s6 gia tieu
dung
se
c6
xu

hu&ng tang
tu
d6 lam
cho
ti€n
luang
thl,l'c
t€ ctia
nguai
lao
d(>ng
giam xu6ng.
Trong
dai
h~,
doanh
nghi~p
se
phai giai quy€t v§n
a6
nay
bftn
g
each
tAng
ti€n luang danh nghia lam chi
phi
san
xuAt
tang len.

*Ty
gia
va
sao
hrc;rog,
coog
an
vi~c
lam
va
l~m
phat.
v
6i
sao
hrc;rog va
vi~c
lam.
B6i
v6i
cac linh
VI,J'C
san xu§t chti y€u
dl,l'a
tren ngu6n
ll,l'
c trong nu6c thi khi
ty gia tang,
tAng
kha nang

c~h
tranh cho hang n9i dja, giup phat
tri~n
san
xuch
ru
do
t~o
them
cong
an
vi~c
lam
giam
thAt
nghi~p
,
tang
san
luqng
qu6c gia.
v
6i
I~m
ph
at.
K.hi
cac
y€u t6 khac khong d6i, ty gia tang lam tang gia
cac

m?t hang
nh~p
khdu tinh
b~ng
n9i
t~.
Cac
h(>
gia dinh,
cac
nha san
xuAt
su
d1,1ng
d~u
vao
nh~p
kh§u
phai mua
hang
nh~p
kh§u
v6i
muc
gia tang
cung
ty
1~
pha
gia. K€t qua muc gia

chung trong n€n kinh t€
tra
nen cao
han
d~c
bi~t
la n€n kinh t€
nh6
,
m6
cua
v6i th€
gi6i ben ngoai
c6
xuAt
khdu
va
nh~p
khdu chi€m ty
I
~
cao
so
v6i
thu
nh~p
qu6c gia.
*
Gia
chfrng

khoan.
K.hi
ty
gia thay d6i, n6
se
tac d()ng len gia
ca
cua
cac
l
o~
i
chung
khoan tren
thi
truang.
Ching
h~n,
khi ty gia tang len, cac nha
d~u
tu
se
"d6 d6n" vao mua cac
l
o~i
chung
khoan niem y€t
b~ng
dbng
ti~n

len
gia
d6.
Nguqc
l~i,
khi ty gia cua
m9t