VẬN DỤNG HỌC THUYẾT GIÁ TRỊ LAO ĐỘNG CỦA CÁC MÁC ĐỂ SỬ DỤNG CÓ HIỆU QUẢ NGUỒN LAO ĐỘNG Ở NƯỚC TA HIỆN NAY

BQ
GIAODI)C
VA
eAOT~O
HOC VISN CHINH TRI QUOC GIA
HO CHI MINH
NGUYEN HUU THAO
VjN
DUNG
HOC
THUYET
GIA
TRI
-
LAO
BONG
cuA cAc
MAc
BE
su
DUNG
co
Hl~u
QUA
NGUON
LAO
BONG
c}
Nlltfc
TA
HI~N

NAY.
Chuyen
nganh:
Kinh
te
chlnh
tri
Ma
so:
s.
02.
01
Lu~N
AN
r1€N
sr
KINH r€
Nglldi htillng ddn
khoa
h(Jc:
PGS. Vii Hii'u
Ngo~n
TS. Cao Duy
H~
LOI CAM
E>OAN
Toi
xin
cam
doan

day
h\
cong
trlnh
nghien
cuu
cua
rieng
tOi.
Cac
s6
li<$u
neu
trong
lu~n
an
la trung thlfc,
nhfi'ng ke't
lu~n
khoa
hQC
CUa
lu~n
an
chu'a tung
du'<jc
cong
b6
trong ba't ky cong trlnh
nao

khac.
-'
? A
-'
TAC
GIA
LU~N
AN
NGUYEN
HUU
THAO
NHUNG
CHU
VIET TAT
GNP:
Tdng
san
ph~m
qu6c
dan
IBM:
Cong
ty
may
tfnh
IBM
UNFPA: Quy
dan
s6
Lien

hi~p
qu6c
UNICEF: Quy Nhi dBng
Lien
hi~p
qu6c
UNESCO:
Cd
quan
van
h6a,
khoa
hQc
va
giao
dl;lc
Lien
hi~p
qu6c
WB: N
gan
hang
the"
gioi
OECD:
T6
chuc h9p hie va
phat
tri8n kinh
te"

MUG LUG
? -,
MOBAU
Chlidng
1: HQc
thuy€t
ghi
trj
-
lao
dQng
ciia
C.
Mac
-
cd
sd
ly
lu~n
trong
vi~c
sii' dl}ng ngu'6n
lao
dQng.
Trang
1
6
1.1. Nltilng n{ji dung
Cd
ban cua

Ttvc
tltuytt gia tri
-lao
d{jng cua C.Mac. 6
1.1.1.
H9C
thuye't
gh'i
tri- lao d9ng cua C.Mac - st; ke' thua va phat
tricSn.
6
1.1.2.
Gia tri-lao d9ng
ph~m
trii trung tam trong kinh
te'
h~mg
h6a.
11
1.1.3.
Cac
nhan
t6
anh
httdng
d6n
lttqng
gia
tri
hang

h6a
29
1.2. Qui luijt
gia
trj - cifn
cu
klwa
IUJC
cua nltilng cltinll sacll va 38
don bily kinll
te~
1.2.1. Qui
lu~t
gia
tri-
co sd ciia
cac
chinh sach
va
don blly kinh
te"
38
kich thich
vi~c
sli'
dl;}ng
c6
hi~u
qua
ngu6n lao

~9ng.
1.2.2. Quy
lu~t
gia tri-can
CU
khoa
hQC
CUa
nhfi'ng cong
Cl;J
dieu
tie"t
41
nen
san
xufrt
hang
h6a.
1.2.3.
St;
dln
thie"t
v~n
dl;}ng
h9c thuye"t
gia
tri - lao d9ng
43
ciia C.
Mac

d nude ta
1.3.
Nllilng vifn
dl
dijt ra trong vljn
dt,mg
llvc tlluytt giti trj-lao
d{jng.
46
1.3 .1. Vai tro ciia ngu6n lao
d<)ng
trong cfiu
th~mh
gia tri
hang
h6a. 46
1.3.2.
Sli'
dl;}ng
c6
hi~u
qua
ngu6n lao d9ng trong
v~n
dl;}ng
h9c 54
thuye"t
gia
tri-lao d9ng.
1.3.3.

V~n
dl;}ng
h9c thuye"t gia tri lao
d<)ng
ciia
C.Mac
trong kinh 58
te"
thi trttong
hi~n
d~i.
Chtio'ng
2:
Th\fc
tr~ng
su
d\)Dg
ngu'on lao d()ng
trong
qua
trlnh
v~n
d\)Dg
63
hQc
thuy~t
gbi
trj
- lao d()ng ctia C. Mac
lJ

nlioc
ta
hi~n
nay.
2.1. Tlttfc lrf!ng
sii
dlj.ng
nguiJ'n
lao d{jng
ii
nllllc ta 64
2.1.1. Tht;c
tr~ng
sii'
diJng ngu6n lao d9ng
qua
khu-
tu'
li~u
san
xufrt.
64
2.1.2.
Tht;c
tr~ng
sii'
dl;}ng
ngu6n lao
d<)ng
s6ng-

sue lao d9ng. 74
2.2. Nguyen nllan, bai
ll(Jc
kinlt nghi?m. 90
2.2.1.
Nguyen nhan
tac
d<)ng
rum
httlmg
~n
hi~u
qua
slt
d~g
ngu'on
lao
d<)ng.
~
2.2.2.
Bai
h<;>c
kinh
nghi~m.
93
2.3. Nllilng vtfn
dl
dijt ra tit tlll/c
trr,mg
sii

d11-ng
nguiJn lao dl)ng. 95
2.3.1. Xu httdng
v~n
dqng
cua
ngu6n lao dqng. 95
2.3.2.
Nhii'ng tac
dqng
til thi trttong. 107
Chtidng
3: Nhiing
quan
diim
va ghii
phap
cd
ban
v~n
dvng
118
hQC
thuy€t
gia
trj
- lao
d<}ng
cua
c.

Mac
di
sii'
dvng
co
hi~u
qua
ngu'on lao
d<}ng
0'
nlioc
ta.
3.1. Nllilng quan diim cd ban. 119
3.1.1.
Vt3
sv
phu
hqp
giii'a ngu'On
lao
d<?ng
qua
khu
vdi
ngu'On 119
lao
d<?ng
s6ng.
3 .1.2. Phat buy
n<)i

h;I'c,
tranh
thii
ngo~i
lt!c,
sii'
dt;1ng
ngu'on lao
d<)ng
121
phai tren co
scJ
nang cao
cWit
lttqng
v'e
l&oa h9c
ui
tu~.
3.1.3.
Phat
buy
ngu6n lt!c
con
ngttoi - ye'u
t6
co
ban
cho st!
phat

125
tri€n
nhanh
va b'€n vii'ng.
3.1.4.
Bdi
mdi,
hoan
thit$n
va
ddng
b<?
cac
chinh
sach
kinh
te.
130
3.2. Cdc giai
phdp
cd
ban
di
sii
d11-ng
co
hifu
qua ngudn lao di}ng. 135
3.2.1.
Nang

cao
hi~u
qua
sii'dt;1ng
ngu'On
lao dqng
hi~n
c6. 136
3.2.2.
ntn
dt,mg
ngu'on
lao
d<)ng
lanh
ngh'e
voi
hi~u
qua ngay cang cao.
137
3.2.3.
Nang
cao
chftt lttqng ngu6n lao
dqng
qua
khu
theo httdng c6 139
ham
lttqng

khoa
h9c c6ng
ngh~
cao.
3.2.4.
Si't
d~ng
h~p
ly
ngu'on
lao
d<)ng
theo huang" toan
d~ng
lao
d<)ng",
144
3.2.5.
Phat
tri€n thi tru'ong lao
dqng
theo co che' thi trttong. 148
3.2.6.
Giao
dt;1c
dao
t~o
theo httdng
nang
cao

ham
lttqng chftt
xam
154
trong
cftu thanh san phftm.
, ,
"
KETLU~N.
THUMl)C
TAl
LI~U
THAM KHAO.
PHl)
Ll)C.
164
?
~
MO
E>AU
1.
Tinh ca'p thie't ctia
d~
titi:
Lao
d<)ng
hi va'n
d~
muon thud, tan
t~i

mai mai vdi con nguoi
va
xa ht)i;
bdi
trong ba't
ell'
xa
ht)i nao, con ngu'oi muon tan
t~i
d~u
phai co san
ph~m
d~
thoa man nhu c'au, do
v~y
phai tie'n
hanh
lao dt)ng san xua't
d~
t~o
ra ciia cai
do.
Tuy
nhien, trong l!ch
sti'
co
nhi~u
quan
di~m
khac

nhau
v~
thu'oc do danh
gia ke't
qua
do lao dt)ng
t~o
ra each tie'p
c~n
va
ga:n
li~n
voi
l<;Ji
ich cua moi
giai ca'p, trong moi thai
di~m
ljch
sti'
nha't djnh.
Do
do,
vi~c
phan
tich
vai
tro,
vi tri ciia
cac
nguon

lao
d<)ng trong
ciu
thanh
gia
tri
hang
boa,
thlfc
tqng
stl'
dl}ng,
nguyen
nhan,
bai
hqc-
kinh
nghi~m
va
xu hu'dng
v~n
d<)ng ciia
cac
nguon
lao
d<)ng
ke
ca
ke"t
ciu

ciia
no,
nham
stl'
dl}ng
co
hi~u
qua
cao,
trong
qua
tdnh
v~n
dl}ng
hqc
thuye't
gia
tri-
lao
dt)ng
ciia
C.Mac,
dang
Ia va'n
d~
cip
bach
va
can
thie't

d
nude
take
ca
tru'dc ma:t
va
lau
dai.
Hon nua,
vi~c
phan tich mt)t each co
h~
thong
h<;>c
thuye't gia tri-lao dt)ng
ciia
C.Mac, nha't Ia nhung nhan
to
ca'u thanh
lu'<;Jng
gia
tri
hang
hoa
la lao dt)ng
qua
khu
Va
lao dt)ng song; tren
CO

sd do
CO
nh~n
thuc dung
V~
tinh khoa
hQC,
tinh thoi
d~i.
Ia
th~t
slf c'an thie't va co y nghia quan
tr<;>ng
trong
xay
dtfng kinh
te' thi tru'ong
hi~n
d~i.
E>ang
thoi
lam
sang
to
co sd ly
lu~n,
vi tri, vai tro ciia
hQC
thuye't
gia

tri-lao dt)ng trong
Vi~c
ho~ch
d!nh
cac
chfnh sach kinh te,
cac
don
b~y
kinh te,
t~o
cac
dt)ng ltfc tang tru'dng kinh te.
E>ay
chinh
la
nhung
va'n
d~
d~t
ra
dO'i
void~
tai: "V{ln
d~:~ng
hf)C
thuytt
gia
trj-
lao df)ng

CUa
c.
Mac
di
sit
d~:~ng
co hi?u
qua
nguiJn lao df)ng
1J
nlifJc
ta
hi?n
nay".
1
2.
Tinh hlnh
nghi~n
cti'u
d~
tai:
Voi vai tro, vi tri va
srf
c'an
thie't ciia
d~
tai nhu'
da
neu tren, thrfc
ti~n

da c6
nhi~u
cong
trlnh
khoa h9c, nghien ctlu, chuyen khao, bai vie't,.lien quan de'n
nh~n
thuc va
v~n
d\}ng
h9c thuye't
gia
tti-lao dt)ng ciia C.Mac theo
nhi~u
phu'ong
di~n
khac nhau: Nhflng nguyen ly
v'e
himg h6a-ti'en
t?
trong tac
phdm
"Tu
ban"
cua
C.
Mac
va y nghfa
thiJi
sf! cua chung, ciia GS.TS.
B6

The' Tung;
M9t
sfl
vfin de kinh
tt
chfnh
trt Mac-Lenin va thai
dfl.i,
ciia PGS.TS.
Nguy~n
Van
Th~o;
Chu nghfa Mac- Lenin va
thai
dt;li
chung ta- khfa
cr;mh
kinh
tt
chfnh trt ciia PGS.TS. Phan Thanh Pho; Chu
nghfa Mac-Lenin va thai
dt;li
chung
ta,
ciia OS.
B~ng
Xuan Ky; Chtit xdm khoa h9c la
hang
h6a
ciia TS.

Cao
Duy
H~;
Cdch
tiip
ctJ_n
mdi
ve
nang
sufit va
vi~c
ling
df:tng
vao Vi?t Nam, ciia GS. TS.
Nguy~n
E)inh Phan;
Phdt
huy
nqi
lf!c
di
xay
df!ng va
phdt
triin
dfit nude, ciia
PGS.Vu
Huu
Ngo~n;
H9c

thuyit
gid
trj va
Sf!
vtJ_n
df:tng
vao
vi~c
phdt
triin
kinh
ti
tht
truong
a
nude
ta,
ciia
PGS.TS.
Boan
Tn;mg
Nha

Ngoai
ra,
con
c6
nhi~u
bai
viet

da
duqc
dang
tren
cac
t~p
chi
nhu:
T~p
chi
Lao
d(jng
va
xa
h(ji,
T~p
chi
C(jng
san,
T~p
chi
Thong
tin
khoa
hQc
xa
h(ji,
T~p
chi
nghien

cuu
ly
lu~n

Nhin
chung,
nhung
cong
tdnh
khoa
hQc
tren
day
it
nhieu
da
phan
tich,
ly
giai
tren
cac
m~t
khac
nhau
ve
hQC
thuyet
gia
tri

lao
d(jng.
Tuy
nhien
chua
c6
slf
t~p
hqp,
phan
tich
m(jt
each
h~
thong,
toan
di~n
vi~c
v~n
dqng
hQc
thuyet
gia
trj-lao
d(jng
ciia
C.Mac
d€
sii'
dqng

c6
hi~u
qua
ngu<sn
lao
d(jng
d
nude
ta.
Ngoai
vi~c
ke
thua,
chQn lQc
tu
cac
thanh
tlfu
da
co,
b6
sung
nhung
hi€u
biet
moi,
lu~n
an
trlnh
bay

n(>i
dung
cot
loi,
lao
d(>ng
t~o
ra
gia
trL
nham
v~ch
ra
cac
quap
di€m
va
giai
phap
co
ban
d€
sii'
dqng
c6
hi~u
qua
ngu<sn
lao
d(jng

d
Vi~t
Nam
hi~n
nay.
2
3.
MQc
dich va
nhi~m
V\1
nghien
cuu
3.1.
M1,1c
dich
Tren
co
sa
nhfi'ng
lu~n
di~m,
nguyen
ly
trong
h<;>c
thuye't
gia
tri-lao d()ng
cua

C.Mac
vatU
tht,tc
tr~ng
sti'
d!Jng nguBn
lao
d()ng trong
thai
gian
qua, IDIJC
dich
nghien
CUu
cua
lu~n
an
la
tim kie'm
cac
quan
di~m
va
gia_i
phap
d~
sti'
d!Jng c6
hi~u
qua

cao
nhat
nguBn
lao
d()ng
(J
nu'oc ta,
nh~m
d~t
du'<Jc
mt.Jc
tieu
dan
giau, nttoc
m~nh,
xa
h()i
cong
b~ng,
van minh.
3.2.
Nhi?m
V{l
Mr)t la:
Trinh
bay
st,t
c'an thie't
khach
quan

cua
vi~c
v~n
dJJng nhfi'ng
lu~n
di~m,
nguyen
ly
co
ban
trong
h<;>c
thuye't
gia
tri-
lao
d<)ng
cua
C.Mac,
co
sa
ly
lu~n
d€
sti'
d!Jng c6
hi~u
qua
nguBn
lao

d<)ng
(J
nu'oc ta
hi~n
nay
_,
Hai
la:
Phan
tich tht,tc
tr~ng
sU'
d!Jng nguBn lao
d<)ng
<.~
nttoc
ta
trong thai
gian
qua
tren
cac
m~it:
seilu'<jng,
chat
lu'<jng,
ccJ
cau,
quy
mo, trlnh

d(),
phan
b6,
xu httong
v~n
d()ng. Tu d6,
rut
ra
nguyen
nhan, bai
h<;>c
kinh
nghi~m
d6i voi
vi~c
sU'
d!Jng ngu6n lao d()ng trong
v~n
d!Jng
h<;>c
thuyet
gia
tri-lao d()ng
cua
C.Mac
(J
Vi~t
Nam.
Ba
la:

V~ch
ra
nht1ng
quan
di€m
co
ban,
dinh httong
d6i
voi
vi~c
sti'
d!Jng
nguon
lao
d()ng.
Neu
cac
giai
phap
d€
t~n
d!Jng
nang
lt,tc
san
xuat
san
c6
ding

nhu'
vi~c
nang
cao
chat
lu'<Jng,
s6ltt<jng
cua
nguBn lao d()ng
nh~m
sti' d!Jng
d~t
hi~u
qua
kinh
te
cao.
4.
Dol
tli(/ng va
ph~m
vi
nghien
CUll
4.J.Doz
tlif/ng
nghien
cuu
B6i
tu'<Jng

nghien
cU'u
nguon lao d()ng a nttoc ta
bao
gBm
lao
d<)ng
qua
3
khu
va lao dt)ng s6ng tren
cac
m~t:
s6
lu'<Jng,
quy mo, co
c~u.
trinh dt), phan
b6, thlfc
tr~ng
sti'
d1;1ng,
xu
huang
v~n
dt)ng ctia chung vdi tu' each la
cac
bt)
ph~n
co

ban
c~u
thanh
lu'<Jng
gia
trj
hang
h6a, trong
h9c
thuye"t
gia
trj - lao
dt)ng ctia
C.Mac.
4.2.
Pht;zm
vi nghien cuu
BS
dam
bao
tfnh logfch, tfnh
h~
th6ng,
lu~n
an gioi
h~n
trinh bay nt)i
dung
c6t
lOi

nh~t
la
lao dt)ng
t~o
ra
gia
trj
hang
h6a,
cac
bt)
ph~n
c!u
thanh
gia
trj, nhii'ng nhan t6 anh
hu'CJng,
xu hu'dng
v~n
dt)ng ctia
cac
nhan t6 d6
la
lao
dt)ng
qua
khu
va lao dt)ng s6ng, quan diSm va giai phap dS
sti'
dl}ng co

hi~u
qua
ngu5n lao dt)ng
CJ
nu'dc ta.
5. Cd
si'J
ly
lu~n,
ngu'on
tti
li~u,
phtidng
phap
nghien cuu.
- Cd
Sd
lj
lzt4n
di
nghien
CUu
cua lzt4n
{m:
Chti ngh1a duy
v~t
bi~n
chung
va chti
ngh1a duy

v~t
ljch
sti',
H9c thuye"t gia tri- lao dt)ng ctia
C.Mac
trong
bt)
Tu' ban,
H9c
thuye"t kinh
te"
ctia V.I. Lenin, cac van
ki~n
B~i
ht)i
Bang
ct)ng san
Vi~t
Nam.
- Nguiin
tuli?u
tham khao:
Tai
li~u
v'e
Ljch
sti'
cac
h9c
thuye"t kinh

te",
cac
bai
vie"t
trong
T~p
chi
Lao
dt)ng
va
Xa
ht)i,
Thong
tin
ly
lu~n,
T~p
chi
C()ng san,
Phat
triSn kinh
te',
Bao
Nhan
dan,
Bao
Sai
Gon giai ph6ng,
cac
tu'

li~u
qua
di'eu tra
khao
sat
- Phlldng
phap
nghien cuu:
Lu~n
an
sti'
d1;1ng
phu'ong
phap
duy
v~t
bi~n
chung· va
duy
v~t
ljch
sti',
phu'ong
phap
logfch va ljch
sti',
phan
tfch va t6ng
I
h<Jp,

tie"p
c~n
trlfc tiep
n()i
dung lao d()ng
t~o
ra
gia tri, tie'p thu c6
phe
phan,
ch9n
l9c nhii'ng
ket
qua
nghien
cU'u
tit
kinh te' h9c
hi~n
d~i
c6 lien quan
de"n
n()i dung
cua
d'e
tai.
4
6.
Bong gop moi
v~

khoa
hQC
cua
lu~n
an.
Qua
Vi~c
trlnh
bay,
phan
tfch
Va
lu~n
giai
nhfi'ng
n(}i
dung
da
du'QC
Xac
djnh,
lu~n
an
co
nhii'ng
dong
gop
moi
sau
day:

M(Jt
la: Vfln
d'e
giai quye't
vi~c
lam
a nu'oc ta
hi~n
nay phai
du'<;1c
xem
xet
ca
hai ye'u
t6
la tu'
li~u
san xuflt va sue lao d()ng. Do d6, phai c6 quan
di~m
toan
di~n
trong
vi~c
sii'
dl;lng
ngu'On
lao d()ng, khong chi
ngu'On
lao d()ng
s6ng

rna con ca lao
d()ng qua khll',
nh[t
Ia
phai
~o
ra
slf phu
h<;1p
tren cac
m~t:
sfSltt<;mg,
ch[t
ltt<;1ng,
trlnh
d(),
co
c[u,
quy mo, phan b6
h<;1p
ly

trong m6i nganh ciing nhu' tren
ph~m
vi toan
b()
n'en
kinh te' qu6c dan.
Hai la:
Phan

tich
danh
gia,
rut
ra
nguyen
nhan
va
bai
h9c
kinh
nghi~m
tu
thlfc
tr~ng
sii'
dl;lng
ngu'On
lao d()ng a nu'oc ta, ciing nhu' xu hu'ong
v~n
d()ng
cua
chung,
d~
c6 ke'
ho~ch
phan
b6
m()t each
h</p

ly
cac
yeu
tfS
co
ban
dau
vao
cua
qua
tdnh
san
xu[t,
nham
t~n
dl;Jng
t6i
da
ngu'On
lao d()ng
san
c6.
Ba la:
f)~
thoa
man
nhu cau
xa
h()i
v'e

s6
ltt<;1ng,
ch[t
lu'<;1ng
ciing nhu'
v'e
chung
lo~i
san
ph~m
phai
da
d~ng
h6a
v'e
lao
d(}ng
Cl;l
th~,
nghia
la
phai md
r()ng
phan
cong
lao
d()ng
xa
h()i,
phat

tri~n
nganh ngh'e moi, ph an
b6
h<;:fp
ly
giua
cac
nganh, ciing nhu' trong
tUng
nganh,
nham
t~o
ra
nhi'eu
gia
tri
sii'
dl;lng voi chi
phi
trong m6i
don
vi
hang
hoa
ngay
cang giam.
BiJn
la:
Lu~n
an

cung
c[p
nhung
co
sa
ly
lu~n
va
thong tin,
tu'
li~u
din
thiet
nham
phl;lc
v1;1
t6t
cho
cong
tac nghien crru
khoa
h9c,
giang
d~y,
vi~c
quan
ly
va
sii'
dl;lng

ngu'On
lao
d()ng
(J
nu'oc ta.
7.
Bo'
CQC
cua
lu~n
an.
Ngoai
phan
md
dau,
ket
lu~n,
thu'
ffil;JC,
tai
li~u
tham
khao
va
phl;l
ll;JC,
lu~n
an
g'Om,
3 chu'ong 8 tiet:

5
Chu'dng 1
_,
, - ? ,
HOC THUYET GIA
TRI-
LAO
f>ONG
CUA C. MAC
Cd
Sd
LV
LU~N
TRONG
VU~C
SU
DUNG
NGUON
LAO
f>QNG
1.1. Nhung
nf}i
dung cd ban cua
hQc
thuye't gia
tri
- lao d()ng
cua
C.Mac
1.1.1.

HQc
tlzuytt giti
tri-
lao dl)ng cua C.Mtic -
sTj
kt
tlzita
va
plzat
triin
Kbai
ni~m
gia tri c6 ljch
sii'
hlu doi,
b~t
ngu6n
tU'
trong trie't h9c
c6
d'.J.,i.
Gia tri
hi~u
theo nghia danh
tit:
Ut
sr{
djnh gia, gia.
Tu
the' ky XIX

tro
di, khai
ni~m
gia tri
dtt<;Jc
sii'
d1;1ng
r<)ng
rai trong
nhiۤu
nganh,
nhiۤu
b<)
mon khoa h9c,
nhfft
la trong khoa h9c kinh t€.
Theo trie't
hQC,
gia tri la nhung djnh nghia
vۤ
m~t
xa
h<?i
cua
cac
khach
th~
trong the' gioi xung quanh, nhung tac
d1;1ng
t:ich

cr{c
va tieu
cr{c
cua
cac
khach
th~
ffy
doi voi con ngttoi va xa
h<?i:
Gia tri
bat
ngu'On
tu cac
d~c
t:inh
cua
sr{
v~t
ho~c
hit';n
ttf<;Jng;
song n6 khong phai la
cai
von
c6
thien nhien ban cho
sr{
v~t
ho~c

hit';n
ttt<;sng,
khong phai ke't
cffu
don thu'an
tu
ben
trong
cua
ban than khach
th~.
rna do khach
th~
hi thu hut vao
ph'.J.m
vi t6n
t'.li
cua
xa
h<?i
va con ngu'oi

{ 14},
bi~u
thi
cac
quan
ht$
thr{c
ti~n

cua
con ngu'oi doi voi
sr{
v~t
va
hit';n
ttt<;sng
xung quanh.
Xufft
phat
tt)' d6i
ttf<;Jng
nghien
CUll
va
d~c
tru'ng rieng cua tung khoa
h9c,
rna khai nit';m gia trj
du'<;Jc
sii'
d1;1ng
c6
n<?i
ham
r<)ng,
h<fp
khac nhau.
Vl
v~y,

khong
th~
du'a
ra
m<?t
khai nit';m chung
vt§
gia trj cho
tfft
ca
cac
khoa
h9c;
k~
ca
ph'.J.m
vi hyp Ia linh
vr{c
kinh t€. Hon nua, do ljch
sii'
cua moi
thoi
d'.J.i
nh~n
thuc,
l<;Ji
:ich
kinh
t€
khac nhau, nen quan nit';m

vۤ
gia trj
ciJng khac
nhau.
f)~c
bit';t ngay nay,
Sr{
phat
tri~n
CUa
khoa
hQC
- cong
nght$,
sr{
chuy~n
d6i sang kinh
t€
thi
tru'ong, khai nit';m gia tri c6
th~
du'<;fc
hi~u
tren
rfft
nhit§u
nghia, trong
nhit§u
linh
vr{c

kinh
t€
xa
h<)i.
6
Han m1a,
gan
voi
d6i
tttqng
nghien
cuu
ciia
tung
khoa
hQc
l~i
c6
each
sap
xe'p
h~
th6ng
cac
gia
trj
theo
m()t
s61Inh
vrfc nha't

djnh.
Chiing
h~n,
h~
th6ng
cac
gia
tri
kinh
te',
cac
gia
trj
chinh
trj
va
tu'
tu'dng,
cac
gia
trj
v~
van
boa,
d~o
due,
cac
gia
trj
nhan

van.
Hay
c6
th~
phan
chia
thanh:
"Cac
gia
tri
v~t
cha't
va
cac
gia
trj tinh th'an,
cac
gia
trj
ca
nhan
va
cac
gia
trj xa h()i,
cac
gia
tri
dan
t()c

va
cac
gia
trj
toan
c'au,
cac
gia
trj
d~o
due
va
cac
gia
trj
thlfc dl}ng,
cac
gia
trj tb§:m
my
Va
cac
gia
trj
khoa
hQC"
{ 14, 3
}.
Trong ph'an tranh
lu~n

voi d. Duyring ve gia tri, Ph. Angghen cho ding:
Con
bay
giO
th1
xin
b~n
dQC
tl! do
chQn
lay
lo~i
gia tri nao rna m!nh thich
nhat
trong
nam
lo~i
gia
trj rna d. Duyring du'a ra cho chung ta: " gia trj san xuat, do
t1!
nhien rna ra;
hay
gia
tri phan phoi do slj htt hong ciia con ngu'oi
t~o
ra, va
n6
c6
di€m
d~c

bi~t
la du'qc do
bang
slj tieu phi sue ltjc kh6ng
nam
trong gia tri d6;
hay
ba la gia
tri
dttqc do bang thoi gian lao d()ng; hay b6n la gia trj dttqc do bang
chi·
phi tai san xuat;
hay
cu6i cung gia trj du'qc do
bang
tien c6ng. Stj ltja
chQn
th~t
la
phong phu, slj Ian
l()n
th~t
la hoan toan, va chung ta chi con bie't cung 6ng d.
Duyring keu len rang:
HQc
thuye't gia trj la bon
da
thii' vang dung d€ xac djnh
philm
chat

ciia
cac
hQc
thuye't kinh
te'
" {55, 27 5}.
Duoi
g6c
d()
khoa
hQc
kinh
te',
gia
trj
la
m()t trong nhung
ph~m
tru
co
ban, ion
t~i
gan
Hen voi nhung
co
sd ly
lu~n
kinh te' nha't djnh,
nhat
la trong

kinh
te'
hang
h6a.
Do
v~y,
h'au nhu' tat
ca
cac
nha
kinh te'
hQC
deu
quan
tam
nghien
cll'u;Iy
giai
theo
nhieu
g6c d(), tren
cac
phu'ong
di~n
va
linh vljc
khac
nhau,
th~m
chi

doi
l~p
nhau.
)l
Quan
ni~m
d'au
tien
ve
gia
trj
la
ciia
nha
kinh
te'
hQC
Xenophon
(444-
346
TCN).
Ong
cho
rang
gia
tri
la
m()t
cai
g1

t6t
dyp,
gia
trj ciia m()t
v~t
7
phl;l
thUQC
VaO
tfnh
CO
fch
cua
no
Va
ffiUC
dQ
bie't
sti'
dl;lng
CUa
con ngu'di.
Con
Aristote
(384 - 322
TCN)
l~i
cho
ding
gia

trj chi
du'<;Jc
bi~u hi~n
trong
trao
d6i
san
ph§:m.
E>e'n
thoi
Trung
C6,
vdi
quan
di~m
d~
cao
vai
tro ctia
lao
d()ng,
Thomas
D'
Aquin (1224 - 1275)
cho
dng,
gia
ca
san
xua't

la
lao
d()ng,
la
tieu
chu§:n ctia
gia
ca
cong
b~ng.
Dudi
g6c
dQ
nay
ong
la
ngu'oi
d~t
n~n
tang
cho
ly
lu~n
gia
trj
-lao
d()ng.
Nguai
d'au tien neu ra nguyen ly gia trj - lao d()ng la William
Petty

(1623 - 1687), ong
da
khAng djnh
gia
trj do lao d()ng
t~o
ra, dBng thai chi ra
each
xac
djnh
d~i
luqng
gia
trj va cho
ding
phai la'y
nang
sua"t
lao dt)ng trung
binh trong
nhi~u
nam
d~
lo~i
tru tinh
tr~ng
ngftu nhien.
Ong
da
neu

len
lu~n
di~m
n6i tie'ng:
"Lao
dt)ng la cha,
da"t
la
my
cua
mqi
cua
cai ", ngh1a
Ia
theo
ong
ngu5n g6c
cua
mqi
cua
cai
la
tt,t
nhien va lao dt)ng.
Tuy
nhien,
trong
ly
lu~n
gia

tri
ctia
W.Petty
v~n
con
nht1ng khie'm
khuye't
nha't
djnh;
chAng
h~n
theo
ong
"lao
d()ng
va
da't
dai
la
co
sd
tt,t
nhien
ctia
gia
ca
mqi
v~t
ph£m";
nguon

g6c
ctia
gia
tri
chi
c6
lao
d()ng
khai
thac
b~c
va
vang
t~o
ra,
con
nht1ng
lo~i
lao
d()ng
khac
chi
t~o
ra
cua
cai
d
muc
dQ
so

sanh
vdi
lao
d()ng
t~o
ra
ti~n
t~.
Ong
giai
thich:
Gia
tri
hang
h6a
chinh
la
st,t
phan
anh
gia
tri
ti~n
t~.
cung
nhu'
anh
sang
cua
m~

t
trang
la
slf ph
an
chie'u cti a
anh
sang
m~t
troi;
ho~c
gia
trj
du'<Jc
bi~u
hi~n
du'di
hinh
thuc
kh£u
ph'an
thl}'c
ph§:m,
do
ti~n
lu'ong
ctia
ngu'oi
cong
nhan

quye't
djnh;
ong
da
nh'am
l~n
lao
d()ng -
nguon
g6c
ctia
gia
trj -
vdi
lao
dqng
cq
th~
t~o
ra
gia
tri
sti'
dqng.
F.
Quesnay
thUQC
tru'dng
phai
Trqng

nong
da
phat
tri~n
tu'
tu'dng
v~
st,t
trao d6i
ngang
gia,
nghla
la
khi
mua
ban
phai
du'qc
can
b~ng
d
ca
hai
ben,
trao d6i
gia
trj vdi
gia
trj ngang
gia,

do lao dt)ng san
xuat
t~o
ra.
8
Robert
Jacques
Turgot (1727 - 1771), la ngttoi
benh
vlfc cho ly
lu~n
chu
quan va
da
dtta
ra
hai
lo~i
gia
trj.
Theo
d6,
gia
trj chu quan Ia slf danh
gia
v~t
ph~m.
dlfa
vao
y

nghi
cua minh; con gia trj khach quan Ia
v~t
ph~m
du'QC
thj
tru'ong
ch[p
nh~n
va
bigu
hi~n
trong trao d6i.
V~y
Ia, theo R.J.Turgot
gia
trj
do feb
lQi
cua
v~t
ph~m
quye't djnh,
chu
khong phili do lao d()ng
t~o
ra.
Con
Adam
Smith (1723 - 1790), each danh

gia
toan
di~n
bon ve lao
d()ng
t~o
ra
gia
trj.
Theo
ong:
t[t
ca
cac
lo~i
lao d()ng san
xu[t
deu
t~o
ra gia
tri,
lao d()ng Ia thu'oc do cu6i cung cua gia trj. Ong
da
d~
c~p
cac
nhan t6 tac
d()ng de'n
gia
ca

tlf nhien,
gia
ca
thj tru'ong, cung, c'au
va
cac
lo~i
d()c quyen

Tuy nhien, ong
l~i
sai l'am, khi neu hai djnh nghia gia trj trai
ngu'Qc
·
nhau, nh'am
lin
gifi'a phan ph6i gia trj va hlnh thanh gia trj va da khong tfnh
de'n m()t
b()
ph~n
he't sue c'an thie't trong
c[u
thanh gia trj la lao d()ng qua khu
(gia trj
tu'
li~u
san xu[t). Nhfi'ng
h~n
che' nay, ve sau
C.Mac

nh~n
xet: "Chfnh
A.
Smith
da
ngay
tho roi vao
m¢t
mau
thuin
thu'ong xu yen

"
Quan
digm
ve
gia trj
cua
David Ricardo (1772 - 1823) la do lao d()ng
t~o
ra, khong chi trong san
xu[t
hang h6a gian don rna ngay
ca
trong nen san
xu[t
tu'
ban chu nghia {76, 5}.
Theo
ong,

fch
lQi
la
tuy~t
d6i c'an thie't, nhttng
khong
phai
la thu'oc do
cua
gia
trj trao d6i; chfnh s6
lu'Qng
lao
d<)ng
c6 djnh
trong
m<)t
v~t
se
quy
djnh
gia
trj trao d6i
cua
v~t
d6.
Ong
da
khac
phi.JC

du'QC
h~n
che'
cua
A.Smith, kh£ng djnh r6 bon ve
c[u
thanh
lu'Qng
gia
trj khong chi
c6 lao
d()ng s6ng rna con c6
ca
lao d()ng qua khu. D.Ricardo cho
r~ng:
Gia trj
cua
cac
hang
h6a
bie'n d6i khong chi c6 lao
d<)ng
trlfc tie'p dung vao
vi~c
san
XUfft
ra chung, rna con
CO
ca
lao

d<)ng
danh cho cac cong
Ci.J
may
IDOC,
cac
CO
sd dung vao
vi~c
san
xu[t
ra chung.
Theo
ong
m<)t
slf tie't
ki~m
lao
d<)ng,
bao
giO
cfing
din
de'n m()t slf
giam
gia trj tu'ong d6i cua
m¢t
hang
h6a d ph'an lao
9

d()ng s6ng c'an thie't,
ho~c
la d b9
ph~n
lao d()ng
v~t
h6a; nghia
la
htqng gia tri
khong
nhfi'ng chi c6 lao d()ng
hi~n
t~i,
rna con c6
ca
lao d()ng
qua
khu
.
.E>6i
vdi nha kinh te'
h<;>c
Jean
Baptiste
Say
(1767 - 1823)
l~i
phil djnh
gia
tri do lao d()ng

t~o
ra.
Ong
dtta ra
h<;>c
thuye't "tinh
hfi'u
dt,mg" va cho
ding
san
xu!t
t~o
ra
tfnh
hfi'u
dt,mg
va truy'en gia tri cho cac
v~t,
tinh
hfi'u
dt,mg
ciia
v~t
cang
cao thi
gia
tri
cua
v~t
cung

cang
cao. Nghia la, theo ong cua cai
cang
nhi'eu thi
gia
tri
cang
IOn,
ong
da
l!y
tlf nhien thay the' cho lao d()ng,
th~m
chi
con
cho
ding
tham gia vao
vi~c
san
xu!t
t~o
ra
gia
tri la lao d()ng,
d!t
dai va ttt
ban trong ly thuye't
"ba
nhan t6" ciia ong.

Con
theo Thomas Robert Malthus
(1766-
1834) lttqng gia
tq
hang h6a bao
g5m ba b9
ph~n,
song khac J.B. Say d ch6: lao d()ng rna hang h6a c6 th€ mua
dttqc bang nhung chi phi d€ san
xu!t
ra n6, cac chi phi nay bao
g5m
chi phi
v'e
lao
d()ng s6ng, lao d()ng
v~t
h6a va loi
nhu~n
ttt ban ung trttdc.
Simonde
de
Sismondi (1773 - 1842), nha kinh
te
h<;>c
ti~u
ttt san, c6 bttoc
tien
xa bon khi nghien

cll'u
v'e
gia tri-lao d()ng, ngttoi
d'au
tien dtta ra khai
ni~m
"Thoi gian lao d9ng xa h9i
c'an
thiet"
d~
xac djnh
ltt<;1ng
gia
tri.
Song ong da sai
I'am
khi cho ding san
ph~m
xa h9i
g'om
hai b9
ph~n:
m9t la ph'an cua cong
nhl'm
hay tfen lttong, hai la
ph'an
l<;ji
nhu~n
cua nha ttt ban va
~ia

to
cua dja chu, ong
g<;>i
d6 la "sieu gia
tri
".
Ca'u
thanh gia
tri
nhtt
v~
y thi khong ph
iii
do lao
d()ng
t~o
ra.
Pierre
Joseph
Proudhon (1809 - 1865), dtta ra
khai
nit$m
"gia
tri
c!u
thanh
",
nghia
la
m()t

hang
h6a nao d6, c6 slf llfa
ch<;>n
ciia con ngttoi,
dtt<;Jc
thi trttong thti' thach va xa h9i thua
nh~n
- trd thanh gia trj. Nhtt
v~y
theo
ong
gia
tri do con ngttoi nghi ra .
.E>i€m
qua
cac
quan nit$m
v'e
gia tri, chung to rang lich
sti'
khong chi
d~t
ra
yeu
c'au c'an phai tie'p
tt,IC
nghien
CUu
ph~m
tru gia trj rna

COn
doi hoi phai
10
c6
m9t
h<;>c
thuye't
gia
trj
dung
d~n,
nhiim
kh~c
pht;~c
nhfi'ng
h~n
che' ciia
cac
nha
kinh te'
h<;>c
tntoc
d6. B'Ong thai,
ph
an
tfch d'ay dii
tren
cac
m~t
cha't,

ltt<;Jng,
hinh
thai
bi~u
hi~n
va
quy
lu~t
gia
tri
va
d~c
bi~t
la
v~n
dt;~ng
h<;>c
thuye't
gia
trj-lao
d9ng
trong
xay
dlfng
va
phat
tri~n
kinh te' thj tru'ong
hi~n
nay.

H<;>c
thuye't
kinh
te' ctia
C.Mac
n6i chung, trong
d6
h<;>c
thuye't
gia
trj-lao
d()ng
n6i
rieng
ra
doi
va
khong
ngung
du'<;Jc
b6
sung
hoan
thi~n,
phat
tri€n
da
dap
ung
du'<;Jc

yeu
c'au doi hoi
khach
quan
d6.
{IJ~Giti
tri -
lao
dqng, ph{lm tru trung tam trong ./dnh
tt
hang hoa
Lao
d9ng
t~o
ra
gia
trj
la
m9t
ph~m
tn) trll'u
tu'<;Jng,
lao d()ng
hao
phi chi
trd thanh
gia
tri
khi
d~t

trong
quan
h~
so sanh, trao d6i. Vi
v~y,
vi~c
tie'p
c~n
·
trlfc tie'p n()i
dung
h<;>c
thuye't
gia
tri - lao d()ng
g~p
nhi'eu
kh6
khan. Do d6,
trong thlfc
ti<§n
ho~t
d()ng kinh te',
t~ong
thu'ong ngu'oi
ta
chi n6i de'n
gia
ca
va

v~n
dt;~ng
quy
lu~t
gia
trj-gia
ca
la
di'eu
hi~n
nhien.
Trong
lu~n
an, phu'ong
phap
nghien cuu
la
tie'p
c~n
trlfc tie'p n()i
dung
c6t
loi
lao
d()ng
t~o
ra
gia
tri, chi r6
cac

b9
ph~n
ca'u
thanh
gia
trj
la
lao d()ng
qua
khu
va
lao
dQng s6ng;
cac
nhan
t6
anh
httdng de'n
lu'<;Jng
gia
trj, xu hu'dng
v~n
d()ng ctia
cac
nhan
t6
d6
trong kinh te' thj trttong
hi~n
d~i;

nha't la
qua
trinh cong
nghi~p
h6a,
hi~n
d~i
boa
d
Vi~t
Nam.
'!
Vi
v~y,
vi~c
nghien cilu
h<;>c
thuye't
gia
trj-lao d()ng ctia
C.Mac
d€
v~n
dt;~ng
trong ph
at
tri~n
kinh te'
hang
boa

nhi'eu thanh
ph
'an
c6
t'am
quan
tr<;>ng
d~c
bi~t.
V.I.
Lenin
da
chi ro:
Nghien
cilu slf
phat
sinh,
phat
tri~n
va
dit$t vong ciia
nhfi'ng
quan
h~
san
xuat
cua
m()t
xa
h()i

nhat
djnh trong ljch su,
d6
la
n()i
dung
h<;>c
thuye't
cua
C.Mac.
Cai
dang
th6ng trj
xa
h()i
Tu'
ban
la
san xua't
hang
h6a,
cho
nen
slf ph
an
tfch ctia
C.Mac
b~t
d'au
tu

hang
h6a. /
f)~
d~t
de'n
mt;~c
dfch
cu6i
cung
la
nghien cilu
tim
ra
quy
lu~t
v~n
d()ng,
11
v~ch
ro
ban
ch!t
ciia chii nghia
tu'
ban,
C.M~c
biit d'au
tu
vi~c
phan tlch

hang
h6a.
Ong
vie't:
"Trong
nhung
xa
hQi
do phu'ong thuc san
xu!t
tu' ban chu nghia
chi
phoi,
th1
ciia cai
bi~u hi~n
ra
la m9t
dO'ng
hang h6a k.h6ng
fo,
con
tUng
hang
h6a
ffiQt
th}
bi~U hi~n
ra
la

hinh thai nguyen
tO'
CUa
CUa
cai fy.
V1
V~Y
cong
CUQC
nghien
cU'u
ciia chong ta biit
d'au
b~ng
vi~c
phan tfch hang h6a " {50,
61
} .
1Sd
di,
di~m
xu!t
ph
at
nghien
cU'u
ciia
C.Mac
ttl'
kinh te'

hang
h6a
la do:
M9t la: Chii nghia tu' ban ra doi tren
co
sd
m9t
n~n
san
xu!t
hang
h6a
phat
tri~n
cao,
va
chi trong thoi gian
r!t
ngiin
da
t~o
ra
mQt
khoi lu'qng cua cai
b{ing
t!t
ca
cac phu'dng thuc san
xu!t
tru'oc c9ng

l~i.
Hai
la:
D~c
tntng
kinh
t€
ciia chii
nghia
tu'
ban
la
m¢t
nen
kinh
t€
hang
h6a.
Do
d6,
vit$c
nghien
cti'u
cac
h1nh
thai
t€
bao
cua
n6(hang

boa),
cai
dang
"thong
tri"
nen
san
xwlt
tu'
ban
chu
nghia,
c6 y
nghia
quan
trQng
trong
xay
dqng,
phat
tri&n
kinh
t€,
lam
sang
to
ban
chit
cua
chii

nghia
tu'
ban.
Ba la: Nghien
CUu
ph~m
tn) gia tri-lao d()ng con la stj ke' thua lich
sii',
ke
thua nhung nhan
tO'
h<;Jp
ly, nhung
vfn
d~
rna
CaC
nha kinh
te
hQC
tu'
san
CG
di~n
d~t
ra, song chu'a giai
quyet
Va
lam
sang

to du'qc
CO
sd
kboa
hQC
CUa
no.):
1.2.l.l.Gid
trj trao
ddi-
chcing
qua
chlla
sdn phdm cua lao
df)ng.
B€
nghien
cti'u
thqc
th€
(chit)
ciia
gia
tri,
d~i
lu'qng
gia
tri;
C.Mac
di

tu
h1nh
thuc
bi€u
hit$n
ben
ngoai
la
gia
tri
trao
d6i
de"n
ban
chit
ben
trong Ia
'lao
d¢ng
t~o
ra
gia
tri,
tu
gia
tri sit dl}ng
de"n
gia
tri
lam

sang
to
.
thqc
th€
gia
tri
hang
boa
la
lao d()ng.
Bay
chfnh
la
n¢i
dung,
co
sd
khoa
h<;c
d€
nghien
cuu
cac
v!n
de
khac
trong kinh t€
hang
n6i

chung,
cling
nhu'
nen
san
xu!t
tu'
ban
chii
nghia
n6i
rieng.
12
Trude
he't,
hang
h6a
la
m<)t
v~t
dl;lng
ben
ngoai,
la
m<)t
v~t
nho co
nhii'ng
thu<)c
tinh

t1,t
nhien
ciia chung, thoa
man
du'qc
m<)t
nhu
diu
nao
do ciia
con ngu'oi
thong
qua
trao d6i,
mua
ban.
Tu
djnh ngh1a
nay
cho
th!y
khong
phai
bitt
ky
v~t
phffm
nao
ciing la
hang

boa,
v~t
phffm
mu6n
trd thanh
hang
boa
phai
co
cac
dieu
ki~n
nh!t
djnh:
phai
thoa
man
du'qc
m<)t
nhu
cau
nao do
ciia con ngu'oi,
do
lao
d<)ng
t~o
ra, thong
qua
trao d6i,

mua
ban.
Hai
hang
boa
co
gia
tri
sii'
dl;lng
khac
nhau, nhu'ng co thg trao
doi
ngang
bang
du'qc
vdi
nhau, bdi
chung
co
digm
chung
.deu
la
san
phffm ciia
lao
d<)ng,
la
slf

hao
phi
sue
llfc noi
chung
ciia con ngu'oi.
C.Mac
vie't:
"Trong
cac
san phffm
d6
khong
con
l~i
cai
g'i
ca,
tnr
cai
thljc thg hu'
ao
nhu' nhau,
m<)t
slf ke't tinh don
thuan,
khong
phan
bi~t
lao

d<)ng
ciia con ngu'oi, tuc
la
m0t
slf
chi
ph(
ve
sue
lao
d<)ng
ciia con ngu'oi,
khong
kg de'n h'inh thuc ciia slj chi phi
do"
[50, 66]. Nhu'
v~y,
t!t
ca
nht1ng
san
phffm du'di
goc
d<)
la ke't
qua
eli
a
que!
tr'inh san

xu!t,
th'i
chung
deu
la
san phffm ciia lao
d<)ng,
sue
lao
d<)ng
cua
con
ngu'oi
da
du'qc
chi
phi
vao
san
xu!t,
lao
d<)ng
ciia con ngu'oi
da
du'qc tich
lay
vao
san
phffm.
La

nht1ng tinh thg ciia
cua
cai, thlfc thg
xa
h<)i
chung
cho
tat
ca
cac
v~t
ffy
deu
la
nht1ng
gia
trj-nht1ng
gia
tri
hang
boa.
Co
sd
chung
dam
bao
cho
qua
tr'inh
trao

doi
chinh
la
lao
d<)ng
hao
phi-
la
gia
trj
hang
hoa.
Dung
ve
m~t
gia
tri, tilt
ca
cac
hang
h6a
chi
la
nht1ng
s6
lu'qng
lao
d<)ng
v~t
hoa hay

lao
d<)ng
ke't tinh
trong
hang
hoa.
Gia
trj
hang
boa
la
do
lao
d<)ng
ciia ngu'oi
san
xuat
hang
hoa
t~o
ra.
V~t
phffm
nao
khong
phai
la
san
phffm
cua

lao
d<)ng
th'i
khong
phai
la
hang
boa
nhu':
khong
khi,
anh
sang

Gia
tri
la
m<)t
ph~m
tn) trll'u tu'qng, no
hoan
toan trai ngu'qc vdi tinh
ch!t
tho
k~ch
ciia
v~t
thg
hang
boa.

Gia
tri
khong
co
m<)t
nguyen
tii'
v~t
ch!t
nao
ca
13
nen
chung ta
khong
thS narn
Iffy
va
nh1n
tha'y
du'<Jc.
Hon
nfi'a,
gia tri
la
m¢t
ph~rn
tru ljch su, n6 chi t6n
t~i
trong di'eu

ki~n
ljch
su
nha't djnh, nghia la c6
san xufft
hang
h6a,
CO
trao d6i,
bUQC
ngu'oi rnua
Va
ngu'oi
ban
phai
quan tam
tinh toan thl lao d¢ng
hao
phi rnoi
du<Jc
biSu
hi~n
duoi hlnh thuc gia tri.
Vi
v~y,
gia tri
phan
anh quan
h~
xa

hQi,
quan
h~
san xua't,
la
quan
h~
gifi'a ngu'oi
voi ngu'oi thong
qua
v~t
rna
hang
h6a
la
moi gioi.
Gia
tri
luon c6 tinh
v~t
h6a, n6 phai
du'<JC
ke't tinh vao trong rn9t san
ph~m
nha't djnh.
Vi
v~y,
lao d9ng
dang
tiep

di~n.
chu'a
ket
thuc
qua
tdnh
san
xua't
chua
t~o
ra
hang
h6a
thl
chua
c6
gia
trj. Gia tri la
m9t
ph~m
tru
d~c
tru'ng
cho
hang
h6a, bon
nfi'a
n6
d~c
tru'ng

v'e
lu'<Jng
cho
qua
tdnh
trao d6i, la co so
de
tinh toan so sanh voi nhau trong trao d6i.
Gia tri
hang
h6a
la lao
d¢~g
cua
ngu'oi san xua't
hang
h6a
ket
tinh trong
hang
h6a, nen
lu<Jng
gia tri
hang
h6a
chinh Ia
lu<Jng
lao d9ng tieu hao
dS
san

xua't
ra
hang
h6a
d6
quyet
djnh va
du'<Jc
do
bang
don vi thai gian nhli ngay,
gio

Nhu'
v~y,
gia
tri
su
d1;1ng
hay
cua
cai
c6 gia tri chi
la
do lao d¢ng
tril'u
tu'qng cua con ngu'oi
da
du'<Jc
v~t

h6a hay
v~t
cha't
h6a
o trong d6.
Lli<;lng
cua
cai "thlfc thS
t~o
ra
gia tri"
chua
dlfng o trong do chinh
bang
lu<Jng
lao d¢ng
hao phi dS san xua't ra
hang
h6a
d6.
Khi n6i
lu'<Jng
gia
tri
hang h6a la
lu'<Jng
lao
d<)ng
hao phi cung
c'an

hieu rang
khong phai la
hao phi lao
d<)ng
n6i chung bdi xa
h<)i
c'an
san
ph~m.
c'an
hao phi sue
llfc
dS
t~o
ra n6, nen hao phi sue hfc la
m<)t
ph~m
tril
vinh
vi~n.
Vi
v~y,
chi hao phi
lao
d<)ng
nao rna
ket
qua cua n6
g~n
voi

nhfi'ng
hanh vi rnua ban
di~n
ra,
bu<)c
ngu'oi
ban va ngu'oi
mua phai tinh den lao d¢ng hao phi,
lam
co sd
dS
xac djnh cac ti
l~
trao
d6i
gifi'a
cac gia
tq
stl'
d\}ng
khac nhau thl hao phi lao
d<)ng
ket tinh vao trong san
ph~rn
a'y
rnoi trd thanh lao d¢ng
trUu
tli<;lng
~0
ra gia

tri
hang h6a.
14
Ne'u
lu'<Jng
gia
tri
hang
h6a
chi la
lu'<Jng
lao d()ng tieu
hao
d€
san
xuat
ra
hang
h6a
quye't djnh
se
c6 nhi'eu van
d'e
nffy
sinh trong
tht;tc
te".
Cung
m()t san
phffm,

nhu'ng di'eu
ki~n
san xuat,
tdnh
d()
ky
thu~t
khac
nhau, ngu'oi tich
ct;tc,
ngu'oi lu'oi bie'ng, ngu'oi
kbeo
leo,
ngu'oi
V\}ng
v'e

, nghJa la
cang
keo
dai thoi
gian san
xuat
bao nhieu
cang
c6 gia tri
hang
h6a nhi'eu
bay
nhieu.

Vi
v~y,
lu'<Jng
gia
tri
hang
h6a
khong
phai
du'<Jc
quye"t djnh
bai
thoi gian
hao
phi
lao d()ng
ca
bi~t
rna
du'<Jc
xac
djnh bdi thoi gian lao d()ng
xa
h()i
din
thie"t.
C.Mac
vie"t:
"Thoi
gian lao d()ng xa h()i

din
thie"t
la
thoi gian lao d()ng
doi hoi d€ san
xuat
ra m()t
gia
tri
sti'
dvng nao d6 trong nht1ng dieu
ki~n
san
xuat
binh thu'ong ciia
xa
h()i, voi m()t trlnh
d()
thanh
th~o
trung binh va m()t
cu'ong
d()
trung binh trong xa h()i d6 " {50 - 67}.
Tu
vit$c
phan
tich
tren
day

cho
thay
co
sa
chung
ciia
quan
h~
tr(\,o
ddi
giua
cac
hang
h6a
la
lao
d<)ng -
gia
tri
hang
h6a;
lao
d<)ng du'oi hlnh
thai
v~t,
tuc
lao
d<)ng
v~t
h6a.

M<)t
m~t,
hang
h6a
bi€u
hi~n
ra
ben
ngoai
Ia
cac
gia
tri sti' dl}ng,
tuc
la
n<)i
dung
v~t
chat
ciia
cua
cai,
khong
k€
hinh
thai
xa
h<)i
ciia
cua

cai
d6
nhu'
the"
nao;
va
m~t
khac
voi
tinh
each
"la
nhung
tinh
th€
cua
thtjc
th€
xa
h<)i
chung
cho
tat
ca
cac
v~t
cho
nen
cac
v~t

ay
d~u
Ia
nhung
gia
trj",
san
ph§:m
cua
lao
d<)ng.
Lttqng
gia
tri con tuy thu()c vao tfnh
chat
ciia lao d()ng,
ne"u
tinh
chat
lao
d()ng
khac
nhau thllu'qng lao d()ng hao phi cilng
khac
nhau;
cho
nen
din
phan
bi~t,

lam
sang
to tfnh
chat
lao d()ng phuc
t~p
va
lao d()ng gian don.
Lao
d()ng
gian
don
la
lao
d<)ng
c6 trinh
d<)
kie'n thuc t6i thi€u rna
bat
ky
m()t sue
lao
d<)ng
nao
cling c6 th€
tie"n
hanh
du'qc; con lao d()ng
phuc
t~p

la
lao d()ng c6 kie'n thuc
cao
doi hoi trlnh
d<)
thanh
th~o
kheo
leo
tay
nghe,
15
phai qua tntong, lop dao
te;to
b6i du'ong. Khi tfnh tmin,
so
sanh
lu'<;fng
gia trj
d~
trao d6i c6
th~
quy
v~
m<?t
don
vj
chung, d6 la lao d¢ng gian don.
Tht,tc
ti~n

c6 hang tram hang ngan
loe;ti
san phffm nhu'ng nho quy
v~
di~m
chung
a"y
(lao d¢ng gian don),
m<?t
slf quy d6i
nhu'
v~y
la hoan toan phil
h<;fp,
la co sd
d~
c6
th~
trao d6i
du'<;fc
thu~n
lqi,
d~
dang,
k~
ca
nht1ng
loe;ti
san
phffm rna

lao d¢ng
c6
tfnh
cha"t
phuc
te;tp
nhat.
Vit%c
phan chia lao d¢ng phuc
te;tp
va lao d¢ng gian don khong phai
di~n
ra
trt,fc
tie'p, rna la sau lung
nht1ng
ngu'oi san xuat,
vit%c
quy d6i lao
d¢ng phuc
t~p
thanh lao d¢ng gian don do
t~p
quan lau ngay, quen dan
te;to
ra. Hon
nt1a,
tht,fc
ti~n
trao d6i

le;ti
du'QC
th~
hit%n
thong qua gia ca nen cang
lam
mo
nhe;tt
vit%c
quy d6i tfnh chat
git1a
cac
loe;ti
lao d()ng
khac
nhau trong
qua trlnh
te;to
ra san phffm.
Hon
ncra,
luqng gia tri la
m(H
de;ti
lu'<;fng
khong
c6
dinh tuy
thu<?c
vao

sue san
xua"t
cua lao d()ng d cac giai
doe;tn
phat
tri~n
khac nhau; khi
n~n
san
XUat
chu'a phat
tri~n,
cong
Cl.J
lao
dQng
COn
tho
SO,
may
IDOC,
trang thie't
hi
le;tc
h~u.
sue san xuat cua lao
dQng
con thffp, thl hao
phllao
d()ng trong

mQt
don
vi
san phffm se rat
IOn.
E>i~m
n6i
b~t
trong
hQc
thuye't
gia
trj-
lao dQng
eli
a
C.Mac
la
V£!-Ch
ra
mau
thu~n
n()i
te;ti,
co
ban
cua
nen san
xua"t
hang

h6a
d6 la mau
thu~n
git1a lao d()ng
Cl.J
th~
Va
lao d()ng
trtiU
tu'<;fng,
lao dQng
tu'
nhan
Va
lao
d()ng
xa
h()i,
lao
d()ng phuc
te;tp
va lao d()ng
gian
don rna
hau
nhu'
tat
ca
cac
nha

kinh te'
hQC
tru'oc d6
da
roi
vao
be' ufc.
Chla
kh6a
ly
giai
van de
nay
chfnh la tfnh
chat
hai
m~t
Clla
lao d()ng san
XUat
hang
h6a,
Se
du'QC
tie'p
tl;lC
phan
tfch trong tie't tie'p theo nay.
16
1.2.1.2. Tfnh chdt hai m(it cua lao d9ng san xudt hang

h6a-
Cf/ng hitn
quan
trr;mg
cua C.Mdc trong kinh
tt
hang h6a.
Van
d~
hang
boa,
m6i
quan
h~
giua
hai
thUQC
tfnh
ghi
tri sll'
d~ng
va
ghi tri
da
du'qc
nhi~u
nha
kinh te'
hQc
d~

c~p,
song
hQ
chua
ly
giiU
v'i
sao
hang
boa
co
hai
thu9c
tinh cfing nhu'
mau
thu~n
giua
chong.
CO'ng
hie'n
quan
trQng
va
n6i
b~t
trong
hQc
thuye't
gia
trj-

lao dQng
cua
C.Mac
chinh
la
tinh chfft
hai
m~t
cua
lao
d9ng
san
xua't
hang
boa,
no
da
pha
tan
du'<;Jc
dam
"may
mu th'an
bi"
che
d~y
trong
hang
h6a.
Ong

vie't:
"Toi
la
ngu'oi d'au
tien
da
chung
minh illQt
each
c6
phe
phan
tinh
chat
hai
m~t
cua
lao
d<)ng
chua
dt,tng trong
hang
boa.
VI
day
la
diSm
xuat
phat
rna

nh~n
thuc
cua
khoa
kinh te'
chinh
tri
xoay
xung
quanh,
cho
nen
d
day,
no c'an
phai
du'<;Jc
xem
xet
m<?t
each
tu'ong
t~n
hon
nua"
{50, 71}. ,
Sd
dT
tinh chfft hai
m~t

cua
lao
d<)ng
san xua't
hang
h6a
c6 vi tri va vai
tro quan trQng nhu'
v~y,
bdi lao d9ng
Cl;J
th€
t~o
ra gia tri
sll'
d~;Ing,
la nhan
to
CI;I
thS
boa
m9t
buoc
v~
hang boa,
la
co sd d€ nghien
cti'u
cac
van

d~
khac
trong
kinh
te'
hang
h6a.
- Lao dt)ng
Cf:i
thi-
co
sJ
ly luqn
mJ
r9ng phan cong lao dt)ng
xa
hr)i
Lao
d<)ng
c~
thS
la
lao
d<)ng
du'qc biSu
hi~n
du'di h'inh
thuc
c~
thS

cua
nhung
ngh~
nghi~p
chuyen
mon
nhat
djnh,
m6i
m<?t
lao
d<)ng
c~
thS
du'qc
xac
djnh
tren
b6n
d~c
tru'ng:
t~o
ra
san
phifm co
cong
d~ng
g'i,
d6i
tu'qng

lao
dQng
nao,
sll'
d~ng
tu'
li~u
lao
dQng
nao,
phu'ong
thuc
ho~t
d<)ng
ra
sao?
Chinh
nho
cac
d~c
tru'ng
tren,
trong tht,tc te'
chong
ta
c6
thS
phan
bi~t
YO

s6
cac
lo~i
lao
d<)ng
c~
thS
khac
nhau:
lao
d<)ng
c~
thS
cua
ngu'oi
lam
ru<)ng,
thq
may,
th<;J
dong
tau,
th<;J
m<)c

va cfing
nho
v~y
rna ke't
thuc

m6i
qua
tr'inh
lao
d9ng
c~
thS
d~u
t~o
ra
m<?t
gia
tri
sll'
d~ng
nhat
djnh.
17
Do gia
tti
sit
dt,mg
la
ph~m
t:rU
vinh
vi~n
nen lao d()ng
c1,1
th€

ding
t'On
~i
vTnh
vi~n.
Xa
h()i cang phat tri€n thl
vi~c
thoa man nhu
c'au
ngay cang cao, doi hoi phai
c6
nhi~u
gia
tti
sit
dl)ng, khong chi la
s6
lu'<Jng
rna
ca
v~
chfft
lu'<Jng
va chting
lo~i.
Voi y nghia d6,
vi~c
nghien
cU'u

lam
sang to lao d()ng
cl)
th€ cling chfnh
la
nghien
cU'u
co sa
khoa
h9c
ctia ph an cong lao d()ng trong kinh te' thj tru'ong
hi~n
nay.
Lao
dr)ng
qt
thi
duqc xem xet tren cdc
mc;it
sau day:
Thli nhat: D6
la
lao
d()ng c6 ich, san
xuff't
ra
gia
tri
su
d1,1ng.

Vl
v~y
m8i
m<?t
lo~i
lao
d()ng
c1,1
th€
khac
nhau
se
t~o
ra
cac
gia
trj
sit
d1,1ng
khac
nhau.
Nhu
c'au
xa
h()i
mu6n
c6
nhi~u
gia
trj

sit
d1,1ng
phong
phu, tfft
ye"u
c'an c6 nhi'eu
chung
lo~i
lao
d()ng
c1,1
th€. Voi
t:u'
each d6,
duong
nhien
xa
h()i c'an
phai
md
r<)ng
phan
c6ng
lao d()ng,
phat
tri~n
nhi'eu
nganh
nghe
moi,

da
d~ng
ve
lao
d()ng
c1,1
th€,
t~o
st,t
phong
phu
v~
gia
trj
sit
d1,1ng
d€
thoa
man
nhu
diu.
Hd!)
nua,
mu6n
c6
san
ph§:m,
xa
h<?i
phai

c6
cac
ye"u
to
san
xu!t
cau
thanh
tu'dng
ling
d~
lao
d<)ng
c1,1
th€ c6
th~
di~n
ra
m<?t
each
nhip nhang, blnh thu'ong va
c6
hit%u
qua
cao.
Thli hai:
Lao
d<)ng
Cl,l
th€ voi

t:u'
each
t~o
ra
gia
trj
su
dl,lng, n6 d6i
l~p
voi
mQi
lo~i
lao d()ng
c1,1
th€
khac
nhau,
la
di'eu
kit%n
c'an
thiet
cho con ngu'0i
Va
Xa
h{)i,
khong
phl,l
thUQC
Vao

bat
ky
hlnh thai kinh
te
Xa
h{)i
nao,
}a
m{)t
Slf
tat
ye'u
tt,t
nhien,
vinh
ci'tu.
Nghia
la
xa
h()i
nao
cling c'an
den
lao d()ng
c1,1
th~
d~
san
xua't
ra

cac
gia
tri
su
d1,1ng,
chi c6
dieu
d~c
tntng
ctia lao
d<)ng
c1,1
th~
khac
nhau, thl hlnh thuc
bi~u
hit%n
khac
nhau.
' Thli ba:
D~c
tru'ng
cua
kinh
t€
hang
h6a
la
san
xuat

ra
san
ph§:m
d~
ban.
Vl
v~y,
lao
d<)ng
c1,1
th~
t~o
ra
gia
tri
su
d1,1ng
kh6ng
phai
cho
chfnh
ban
than
ngl10i
san
xu!t
rna
la
cho
ngu'0i

khac,
cho
xa
h()i.
Do
d6, trong
qua
trlnh
san
xuat
kinh
doanh
ctia
cac
doanh
nghi~p,
cac
nganh
cling nhu' toan
b¢
18
n~n
kinh
te'
qu6c dan
c'an
phiH
tie'p
c~n
voi nhu

c'au
ctia xa h9i
d~
san xua't ra
nhfi'ng
gia trj
SU
dt,mg
phil
h<;jp
VOi
nhu
c'a_u
thl.
lao
d<)ng
Cl;J
th~
moi
du'<;jc
thua
nh~n.
E>ay
chinh la each giai quye't mau
thu~n
ctia san xua't hang h6a, mau
thu~n
gifi'a
lao
d<}ng

Cl;J
th~
Va
lao
d<)ng
trUu
tu'<;jng,
gifi'a
lao
dQng
tu'
nhan
Va
lao
d<)ng
xa
h<)i
trong
n~n
kinh te' hang h6a, kinh
te'
thi
tru'ong o
Vi~t
Nam.
Thti tu: Lao
d<}ng
Cl;J
th~
chi c6

th~
di~n
ra khi ke't
h<;jp
voi cac
ye'u
t6
ctia llfc
ltt<;1ng
tt! nhien
va
dlfa vao
llfc
ltt<;1ng
tlf
nhien. Boi lao
d<)ng
khong phai
la
ngu<sn
g6c
duy nha't
cua
nhung
gia
tri su
dl;}ng,
mu6n co
cua
cai

phai
co ke't
cau
v~t
chat
c'an thie't la
tu'
lit$u
san xua't (trong do co
cac
d6i
tttqng
lao d9ng).
Vl.
v~y,
xa
hQi
c'an
phai
c6 ke'
ho~ch
phan b6
h<;1p
ly
gifi'a
·
cac
ye'u
t6
CUa

n~n
san xua't
Xa
hQi
d~
CO
du'<;jC
ffiQt
CO
ca'u
lao
d<)ng
Cl;J
th~
tttong ung,
nhAm
san
x~a't
ra chting
lo~i
san
ph~m
dap ung nhu
c'au
xa
h<)i.
Hon
nfi'a,
mu6n c6
nhi~u

lao
d<)ng
Cl;J
th~
phai
mo
r<)ng,
phat
tri~n
phan cong
lao
d<)ng
xa h9i khong chi trong
ph~m
vi
qu6c gia
rna
ca tren
ph~m
vi
qu6c
te'.
- Lao dqng tritu
tuqng-
co
sJ
crla qud trinh trao
do?i
Tren thi tru'ong,
m~c

du
cac hang h6a
c6
gia
tri
su
dl;lng
khac nhau, song
chung
l~i
c6
th~
trao d6i
du'<;jc
ngang
bAng
voi nhau. Sd di
nhu'
v~y
boi chung
deu
c6 cai chung bj che
Ia'p,
"~n
chua" ben trong -
Ia
san
ph§:m
cua lao
d<)ng

va
du'<;jc
bi~u
hit$n
qua gia trj trao d6i. Gia trj trao d6i la m6i quan
ht$
ve
lu'qng, la ti
1~
trao d6i giua cac gia tri su
dl;lng
khac nhau, song chung c6
slf
dBng
nha't
Ve
cha't, la san
ph§:m
CUa
lao
dQng
khong
k~
de'n tinh chat
Cl;J
th~
cua
n6
nhu'
the' nao.

Lao
d<)ng
truu tu'qng - lao
d9ng
xa
hQi
cua
nhung ngttoi
san
xuat
hang
hoa, lao dQng noi chung khong
phl;l
thUQC
vao
hl.nh
thuc
Cl;J
th~
CUa
no. Khac
VOi
lao dQng
Ct.}
th~,
lao dQng truu
tu'<;Jng
khong
CO
Slf

khac
19
nhau
v~
cha't.
Dii
cho lao dQng
duqc
thlfc
hi~n
du'oi hinh thuc
c6
ich
nao
di
chang
m1a,
thi
n6
v~n
la slf ke't tinh
ct.ia
lao dQng.
Lao
dQng truu tu'qng la slf
hao
phi sue lao dQng
ct.ia
con nguoi,
khong k6

de"n
hinh thuc
Cl.,l
th6 cua
n6
nhu' the' nao. Nghia la du'oi g6c
d<)
lao
d<)ng
trii'u
tu'<Jng
t~o
ra gia tri hang boa la stf
dBng
nhat
v~
chat, khong con
phan
bi~t
v~
m~t
sinh ly
giii'a
cac
lo~i
lao
d<)ng
CI;I
th6 khac nhau.
Lao

d<)ng
trii'u
tu'<Jng
la
stf
giong nhau
v'e
cha't cua tat
ca.
m<;>i
lao
d<)ng
san
XUat
bang boa, cho
du
lao
d<)ng
Cl;l
tb6
t~O
ra gia trj
sii'
di;Ing
n~to,
lao
d<)ng
tu'
nhan, ca nhan, hay lao
d<)ng

t~p
th6, lao
d<)ng
xa
h<)i,
nhu'ng trong gia tri, n6
d'eu
bi6u
hi~n
thanh
mQt
b<)
ph~n
cua toan
b<)
lao
d<)ng
xa
h<)i
n6i chung:}ao
d<)ng
ciia nhung
ngu'oi
san xua't hang h6a.
Lao
d<)ng
trii'u
tu'<Jng
khong phai la
m<)t

khai
fii~m
sinh
v~t
rna
la
m<)t
khai
ni~m
xa
h<)i.
Lao
d<)ng
trii'u
tu'<Jng
t~o
ra gia
tQ
hang h6a la
m<)t
ph~m
till
ljch
sii',
chi rieng
CO
trong
n'en
san
XUat

bang boa,
tfnh
chat
Xa
h<)i
cua lao
d<)ng
du'QC
b<)c
1<)
ra khi trao d6i hang h6a.
St!
bang nhau ciia hang h6a
v'e
m~t
gia
trj
c6
nghia
Ia
Stf
bang nhau
v'e
lao
d<)ng
da hao phi d6 san xuat
ra
hang h6a d6. Lao
d<)ng
t:rUu

tu'<Jng
phan anh quan
h~
san xuat, quan
h~
giii'a
nhii'ng
ngu'oi
san xuat hang
h6a.
Tinh chat hai
m~t
ciia lao
d<)ng
chua dtfng trong hang h6a cho ta thay
r6
qua trinh lao
d<)ng
Cl;l
th6 la qua trinh bao
tBn
Va
di
chuy6n gia tq
tu'
li~U
san
XUat
vao san phim,
t~o

ra gia
tri
sii'
di;Ing;
d6ng thoi d6 cung la lao
d<)ng
trii'u tu9ng,
t~o
ra gia
tQ
hang h6a.
Do
d6, chi khi
ke"t
thuc
m<)t
qua trinh lao
d<)ng
CI;I
th6
t~o
ra
san phim, moi c6 hang h6a
c6
gia
tri
sii'
di;Ing.
Vi
v~y

ne"u
khong c6 lao
d<)ng
CI;I
th6, khong c6 gia
trj
sii'
di;Ing
thi
tat
ye'u
cling khong
c6
lao
d<)ng
trii'u
tu'<Jng-
gia
tQ
hang h6a.
20