Thúc đẩy hoạt động xúc tiến xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam

Website: Email : Tel : 0918.775.368
LỜI MỞ ĐẦU
Tính tất yếu của đề tài
Đẩy mạnh xuất khẩu nông sản là một trong những chủ trương lớn của
Đảng và Nhà nước ta từ khi đổi mới đến nay. Việt Nam là một nước nông
nghiệp với hơn 70% lực lượng lao động làm nghề nông, đất đai màu mỡ và
khí hậu nhiệt đới gió mùa tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các
loại nông sản như lúa gạo, cà phê, cao su, chè, hạt tiêu, điều... Do đó, chúng ta
luôn tự hào về những thành tựu trong xuất khẩu thời gian gần đây như: đứng
thứ hai về xuất khẩu gạo của thế giới, đứng đầu về xuất khẩu cà phê-ca cao...
Năm 2009, mặc dù vẫn chịu những ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng và suy
thoái kinh tế toàn cầu nhưng kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng này vẫn đạt
hơn 15,2 tỷ USD, vượt 8,5% chỉ tiêu mà Chính phủ đề ra (14 tỷ USD).
Tuy nhiên, tổng giá trị xuất khẩu nông sản vẫn chưa tương xứng với
tiềm năng vốn có của nó. Người nông dân và doanh nghiệp vẫn chưa nhận
thức được đầy đủ tầm quan trọng của vấn đề này và cũng chưa nhận được sự
hỗ trợ kịp thời. Bên cạnh đó, nền nông nghiệp còn bộc lộ những lỗ hổng cần
phải giải quyết ngay như vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm, dây chuyền công
nghệ sản xuất, bảo quản sản phẩm, quy trình đóng gói...
Cùng với đó là xu thế toàn cầu hóa và khu vực hóa nền kinh tế thế giới
đã và đang ảnh hưởng sâu rộng đến từng quốc gia trong đó có Việt Nam. Quá
trình hội nhập kinh tế quốc tế của nước ta được đánh dấu bởi những sự kiện
quan trọng như: gia nhập vào Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN),
tham gia vào diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), là
thành viên của tổ chức thương mại thế giới (WTO)... Đó thực sự là cơ hội và
cũng là thách thức không nhỏ đối với hàng nông sản của Việt Nam. Do đó, để
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
đưa nông sản Việt Nam vươn ra thị trường thế giới và khẳng định được vị thế
của nó thì cần phải đẩy mạnh hơn nữa hoạt động XTTM.
Sau một thời gian thực tập ở Cục xúc tiến thương mại, em nhận thấy

hoạt động XTTM đối với hàng nông sản xuất khẩu bên cạnh những thành
công nhất định thì vẫn còn những tồn tại cần khắc phục để đẩy mạnh hoạt
động xuất khẩu nông sản của Việt Nam. Do đó, em chọn đề tài: “Thúc đẩy
hoạt động xúc tiến xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam”.
Mục đích nghiên cứu
Phân tích thực trạng hoạt động XTTM đối với hàng nông sản qua đó
đánh giá những kết quả đạt được, những mặt còn tồn tại trong công tác
XTTM đối với mặt hàng này.
Từ đó đề xuất một số giải pháp, kiến nghị phù hợp nhằm thúc đẩy hoạt
động xuất khẩu hàng nông sản của Việt Nam trong thời gian tới.
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động XTTM đối với hàng nông sản của
Việt nam.
Phạm vi nghiên cứu: Chuyên đề tập trung nghiên cứu hoạt động XTTM
hàng nông sản của Việt Nam ở 3 khía cạnh: quốc gia, các hiệp hội ngành
hàng, tổ chức XTTM và doanh nghiệp.
Phương pháp nghiên cứu
Chuyên đề sử dụng các phương pháp tổng hợp, phân tích, so sánh các
số liệu và nghiên cứu lấy số liệu từ các báo cáo tổng hợp, các trang web, sách
báo, tạp chí liên quan tới đề tài này để thực hiện đề tài nghiên cứu.
Kết cấu của chuyên đề
Ngoài lời mở đầu, bảng chữ cái viết tắt, kết luận, danh mục tài liệu
tham khảo, chuyên đề được kết cấu thành 4 chương:
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Chương 1: Tổng quan về công tác quản lý của Nhà nước về XTTM và
hệ thống tổ chức XTTM tại Việt Nam
Chương 2: Thực trạng hoạt động xúc tiến xuất khẩu hàng nông sản của
Việt Nam
Chương 3: Đánh giá hoạt động xúc tiến xuất khẩu hàng nông sản của

Việt Nam
Chương 4: Một số giải pháp để thúc đẩy hoạt động xúc tiến xuất khẩu
hàng nông sản của Việt Nam
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ CỦA NHÀ NƯỚC VỀ XTTM
VÀ HỆ THỐNG CÁC TỔ CHỨC XTTM TẠI VIỆT NAM
1.1. Tổng quan về công tác quản lý của nhà nước về XTTM
1.1.1. Tổng quan chung
1.1.1.1. Khái niệm
Quản lý nhà nước về XTTM là tổng hợp các chính sách và biện pháp
mà các cơ quan quản lý Nhà nước sử dụng nhằm góp phàn làm cho các hoạt
động XTTM đạt hiệu quả cao cả về kinh tế và xã hội, khắc phục hoặc hạn chế
những tiêu cực của thị trường trong lĩnh vực XTTM và nhằm bảo vệ lợi ích
chính đáng của các bên liên quan trong hoạt động XTTM.
1.1.1.2. Chức năng
Nhà nước thực hiện chức năng về quản lý hoạt động XTTM thông qua
các hoạt động chính như sau:
- Xây dựng và thực hiện luật pháp về quản lý kinh tế
- Tạo môi trường pháp lý cho sản xuất kinh doanh
- Xác định phương hướng, mục tiêu, chiến lược phát triển kinh tế
xã hội
- Lập chương trình kế hoạch phát triển kinh tế xã hội
- Kiểm tra, giám sát hoat động…
1.1.1.3. Đối tượng quản lý Nhà nước về XTTM
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Các hoạt động XTTM của doanh nghiệp: marketing, quảng cáo, tuyên
truyền, khuyến mại, tham gia các HCTL.

Các hoạt động XTTM của các tổ chức XTTM và các hiệp hội ngành
hàng bao gồm các hoạt động như thăm dò khảo sát thị trường, tư vấn và đào
tạo nguồn nhân lực, cung cấp thông tin thương mại phục vụ doanh nghiệp, tổ
chức diễn đàn, hội thảo.
1.1.2. Khái quát thực trạng hoạt động quản lý của nhà nước
về XTTM
Công tác quản lý nhà nước về XTTM trong thời gian gần đây đặc biệt
là sau khi Việt Nam ra nhập vào WTO ngày càng được quan tâm và hỗ trợ
thiết thực phục vụ doanh nghiệp xuất khẩu.
Một là, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý theo hướng ngày càng
hoàn thiện và đồng bộ, cải cách thủ tục hành chính thông thoáng, tạo điều
kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, tạo dựng và hoàn thiện môi trường kinh
doanh theo cơ chế thị trường. Cụ thể như sau:
- Xây dựng hệ thống văn bản pháp luật cụ thể và rõ ràng, phù hợp
với các quy định và thông lệ quốc tế ( Luật thương mại năm 2005, Luật
doanh nghiệp, Luật đầu tư năm 2005…)
- Thực hiện chính sách tự do hoá thương mại và mở cửa nền kinh
tế, cắt giảm hàng rào thuế và phi thuế, tạo điều kiện thuận lợi hỗ trợ các
doanh nghiệp xuất khẩu.
- Đơn giản hoá các thủ tục hành chính, xuất nhập khẩu cho doanh
nghiệp.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Thực hiện chính sách tỷ giá hối đoái linh hoạt theo diễn biến của
thị trường, cho vay với lãi suất thấp, tài trợ xuất khẩu.
- Đặc biệt là việc thành lập Cục XTTM và các tổ chức XTTM đã
thiết thực phục vụ, hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu.
Hai là, từng bước xây dựng chiến lược, quy hoạch tổng thể XTXK theo
ngành hàng, khu vực thị trường phù hợp với chiến lược phát triển kinh tế của
đất nước.

- Quy định số 279/2005/QĐ-TTg ngày 03 tháng 11 năm 2005 của
Thủ tướng Chính phủ về ban hành Quy chế xây dựng và thực hiện Chương
trình xúc tiến thương mại quốc gia giai đoạn 2006-2010;
- Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 80/2009/QĐ -
TTg sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế xây dựng và thực hiện
Chương trình XTTM quốc gia giai đoạn 2006-2010 ban hành kèm theo
Quyết định 279/2005/QĐ-TTg ngày 03/11/2005 của Thủ tướng Chính phủ.
Ba là, Nhà nước thực hiện công tác điều tra, phối kết hợp hoạt động
XTXK trên cả nước, tổ chức kiểm tra giám sát việc thực hiện các hoạt động
XTTM.
- Quy trình thực hiện xem xét và chấp thuận cho thương nhân tổ
chức khuyến mại có các văn bản liên quan sau: Luật Thương mại năm
2005; Nghị định số 37/2006/NĐ-CP ngày 04 tháng 4 năm 2006 của Chính
phủ quy định chi tiết Luật Thương mại về hoạt động xúc tiến thương mại
và các quy định pháp luật hiện hành về hoạt động khuyến mại; Thông tư
liên tịch số 07/2007/TTLT-BTM-BTC ngày 06 tháng 7 năm 2007 của liên
Bộ Thương mại – Tài chính hướng dẫn thực hiện một số điều về khuyến
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
mại và hội chợ, triển lãm thương mại quy định tại Nghị định số
37/2006/NĐ-CP ngày 04 tháng 4 năm 2006 của Chính phủ quy định chi
tiết Luật Thương mại về hoạt động xúc tiến thương mại.
- Quy trình thực hiện đăng ký tổ chức hội chợ triển lãm ở nước
ngoài gồm có các văn bản được Chính phủ ban hành như sau: Nghị định số
37/2006/NĐ-CP ngày 04 tháng 4 năm 2006 của Chính phủ quy định chi
tiết Luật Thương mại về hoạt động xúc tiến thương mại; Thông tư liên tịch
số 07/2007/TTLT-BTM-BTC ngày 06 tháng 7 năm 2007 của liên Bộ
Thương mại – Tài chính hướng dẫn thực hiện một số điều về khuyến mại
và hội chợ, triển lãm thương mại quy định tại Nghị định số 37/2006/NĐ-
CP ngày 04 tháng 4 năm 2006 của Chính phủ quy định chi tiết Luật

Thương mại về hoạt động xúc tiến thương mại.
1.1.3. Một số đánh giávề công tác quản lý nhà nước về
XTTM
1.1.3.1. Ban hành các văn bản như luật, quyết định, thông tư,
nghị định của Nhà nước, Chính phủ và các Bộ ngành có liên quan để
quản lý hoạt động XTTM
Thời gian qua, Chính phủ và các Bộ ban ngành đã ban hành văn bản
pháp luật quy định cụ thể về hoạt động XTTM đối với hàng nông sản qua đó
tạo khung pháp lý cụ thể, rõ ràng và thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu của
doanh nghiệp như:
Quyết định số 3009/QĐ-BNN-CB, ngày 03/10/2008 của Bộ nông
nghiệp và phát triển nông thôn phê duyệt “Chương trình XTTM của ngành
nông nghiệp và phát triển nông thôn giai đoạn 2009-2010”.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Quyết định số 2832/QĐ-BNN-CB ngày 16/9/2008 của Bộ Nông nghiệp
và phát triển nông thôn ban hành: “Quy chế quản lý và sử dụng kinh phí
XTTM của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn làm căn cứ để triển khai
thực hiện XTTM của ngành”.
Quyết định số 3178/QDD-BNN-CB ngày 16/10/2008 của Bộ Nông
nghiệp và phát triển nông thôn phê duyệt “ Đề án phát triển thương mại nông
lâm thủy sản đến năm 2020”.
Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 80/2009/QĐ - TTg
sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế xây dựng và thực hiện Chương
trình XTTM quốc gia giai đoạn 2006-2010 ban hành kèm theo Quyết định
279/2005/QĐ-TTg ngày 03/11/2005 của Thủ tướng Chính phủ.
Điều đó thế hiện sự quan tâm hỗ trợ của Chính phủ và các bộ ngành
liên quan đến hoạt động này. Tuy nhiên, hệ thống văn bản vẫn còn có những
thiếu sót và khiếm khuyết do đó cần sửa đổi và bổ sung để hoàn thiện khung
pháp lý cho công tác quản lý hoạt động XTTM của nhà nước. Hệ thống các tổ

chức XTTM, các hiệp hội ngành hàng và doanh nghiệp xuất khẩu thì ngày
càng tăng trong khi đó bộ máy quản lý của Nhà nước còn thiếu, đặc biệt là
Cục XTTM cơ quan trực tiếp thực hiện thì nguồn nhân lực không nhiều để
phát huy hết vai trò quản lý các hoạt động XTTM trên cả nước. Bên cạnh đó,
hoạt động vẫn mang nặng tính bao cấp, nguồn kinh phí hỗ trợ còn ít và
chậm...
1.1.3.2. Đối với công tác quản lý các Chương trình XTTM
trọng điểm quốc gia nói chung và các chương trình XTTM đối với
ngành hàng nông sản của Việt Nam
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Chương trình xúc tiến thương mại (XTTM) quốc gia được thực hiện từ
năm 2003 (giai đoạn 2003-2005 gọi là Chương trình xúc tiến thương mại
trọng điểm quốc gia trên cơ sở Thông tư 86/2002/TT-BTC ngày 27/9/2002 và
Quy chế xây dựng và quản lý chương trình XTTM trọng điểm quốc gia ban
hành tại Quyết định 0104/2003/QĐ-BTM ngày 23/1/2003). Chương trình
XTTM quốc gia giai đoạn 2003-2005 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt
theo đề nghị của Bộ Thương mại (nay là Bộ Công Thương) nhằm phát triển
xuất khẩu và nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa Việt nam, tập trung vào
các mặt hàng trọng điểm và thị trường trọng điểm. Trong giai đoạn 2006-
2010, công tác quản lý Chương trình XTTM quốc gia ngày càng hoàn thiện
và có nhiều đổi mới tích cực. Đặc biệt là các chương trình XTTM đối với
ngành hàng NLTS được tổ chức và giám sát bởi các cơ quan có chức năng
của nhà nước nên trong thời gian gần đây Chương trình XTTM quốc gia đóng
vai trò quan trọng trong hoạt động XTTM của cả nước. Tuy nhiên, quá trình
tổ chức, quản lý và điều phối chương trình 3 năm đầu tiên cũng bộc lộ nhiều
bất cập, đặc biệt là cơ chế và định mức hỗ trợ của Nhà nước đối với các hạng
mục quá rườm rà, không thuận lợi cho doanh nghiệp tiếp cận với nguồn vốn
hỗ trợ. Quy định về nội dung các hoạt động XTTM trong diện được xem xét
hỗ trợ đề cập không cụ thể, dễ gây tranh cãi hoặc cách hiểu khác nhau.

1.1.3.3. Điều phối các chương trình HCTL, tiếp nhận đăng
ký các chương trình khuyến mại cho doanh nghiệp
Đối với công tác điều phối các chương trình HCTL trong và ngoài nước
được chú trọng và tiến hành thường xuyên. Các thủ tục cấp giấy phép, đăng
ký thực hiện XTTM hiện nay được giảm nhẹ và thời gian thực hiện nhanh
chóng. Bên cạnh đó, công việc đăng ký, cấp giấy phép, theo dõi và quản lý
hoạt động XTTM trong lĩnh vực HCTL, khuyến mại, quảng bá sản phẩm đã
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
được phân cấp đến các tỉnh, thành phố. Tuy nhiên, công tác quản lý đối với
các hoạt động này đôi khi không kiểm soát được nội dung và chất lượng, thủ
tục còn rườm rà, mang nặng tính hình thức do đó các cơ quan quản lý cần có
chế tài xử lý nghiêm khắc và có các biện pháp để ngày càng hoàn thiện hơn
nữa.
1.2. Hệ thống các tổ chức XTTM tại Việt Nam
Sơ đồ 1.1: Sơ đồ các tổ chức Xúc tiến thương mại của Việt Nam
Nguồn: Cục XTTM
1.2.1. Ở cấp quốc gia
Hoạt động XTTM của nước ta được phối hợp thực hiện ở các bộ ban
ngành và nhiều cơ quan của Chính phủ, trong đó Bộ Công thương là đơn vị
chủ chốt đối với thực hiện các hoạt động xúc tiến thương mại.
Bộ Công thương: là cơ quan nghiên cứu và hoạch định chính sách,
soạn thảo các văn bản liên quan đến hoạt động XTTM, đàm phán ký kết các
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
hiệp định thương mại song phương và đa phương, là cầu nối giữa các tổ chức
XTTM trong nước với các thương vụ và cơ quan đại diện của Việt Nam tại
nước ngoài, thực hiện các hoạt động thông tin thương mại, nghiên cứu thị
trường, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực…
Cục xúc tiến thương mại: là tổ chức trực thuộc Bộ Công Thương,

thực hiện chức năng quản lý nhà nước về xúc tiến thương mại, thương hiệu và
đầu tư phát triển ngành công nghiệp và thương mại theo quy định của pháp
luật.
Cục Xúc tiến thương mại có nhiệm vụ và quyền hạn chủ yếu sau:
- Giúp Bộ trưởng Bộ Thương mại định hướng công tác xúc tiến
thương mại: xây dựng hoặc tham gia xây dựng chính sách, các văn bản
quy phạm pháp luật về xúc tiến thương mại; trình cấp có thẩm quyền ban
hành các quy trình, quy phạm, quy chuẩn về xúc tiến thương mại; hướng
dẫn và kiểm tra việc thực hiện các quy định trên sau khi được duyệt.
- Nghiên cứu, dự báo và định hướng về thị trường trong nước và
ngoài nước để phát triển thị trường và sản phẩm thương mại; thu thập, xử
lý và cung cấp thông tin thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp công tác xúc tiến
thương mại.
- Tổ chức tập huấn nhắm nâng cao năng lực cho cán bộ làm công
tác xúc tiên thương mại và bồi dưỡng kỹ năng tác nghiệp trong thương mại
cho cán bộ quản lý và kinh doanh thương mại.
- Chỉ đạo và hướng dẫn các Sở Thương mại về quản lý nhà nước
và nghiệp vụ xúc tiến thương mại.
- Giúp Bộ trưởng Bộ Thương mại chỉ đạo các đại diện thương mại
ở nước ngoài tiến hành công tác xúc tiến thương mại.
- Thực hiện hợp tác quốc tế về xúc tiến thương mại.
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
- Thực hiện các hoạt động quản lý nhà nước khác về xúc tiến
thương mại do Bộ trưởng Bộ Thương mại giao.
Bộ Kế hoạch và đầu tư: thực hiện các hoạt động xúc tiến thương mại
và đầu tư nước ngoài.
Bộ Tài chính: thực hiện các hoạt động cung cấp nguồn kinh phí hỗ trợ
của nhà nước cho các chương trình XTTM.
Bộ Văn hoá – Thể thao và du lịch: thực hiện các hoạt động xúc tiến

thương mại du lịch, thực hiện công tác quản lý nhà nước về hoạt động quảng
cáo, khuyến mại trên phạm vi cả nước.
Ngoài ra các Bộ ngành khác cũng có các hoạt động xúc tiến thương mại
và phối hợp với Bộ công thương để hỗ trợ, giúp đỡ doanh nghiệp trong quá
trình phát triển sản phẩm, sản xuất và xuất khẩu nông sản, thâm nhập vào thị
trường quốc tế.
1.2.2. Các tổ chức XTTM và các hiệp hội ngành hàng
Hiện nay, số lượng các tổ chức XTTM ngày càng tăng lên về số lượng
cũng như chất lượng và hiệu quả hoạt động. Đặc biệt là phòng thương mại và
công nghiệp Việt Nam (VCCI) và các hiệp hội ngành hàng NLTS như Hiệp
hội chế biến và xuất khẩu thuỷ sản, Hiệp hội cà phê ca cao Việt Nam, Hiệp
hội chè, Hiệp hội lương thực …
1.2.3. Các tổ chức kinh doanh dịch vụ XTTM
Bao gồm các công ty quàng cáo, tư vấn kinh doanh, dịch vụ thông tin,
tư vấn quản lý chất lượng, thiết kế và phát triển sản xuất, tư vấn pháp lý… các
tổ chức này cũng góp phần không nhỏ trong công tác marketing quảng bá
hình ảnh doanh nghiệp, thương hiệu sản phầm đến người tiêu dùng, là cầu nối
quan trọng giữa doanh nghiệp với người tiêu dùng hiện nay.
Website: Email : Tel : 0918.775.368