I HC THÁI NGUYÊN
I HC NÔNG LÂM
Tên đề tài:
“U QU MÔ HÌNH TRNG CÂY KHOAI TÂY
V A BÀN XÃ QUANG HUY
HUYN PHÙ YÊN - T
KHÓA LUN TT NGHII HC
H o : Chính quy
Chuyên ngành : Khuyn nông
Khoa : KT & PTNT
Khóa : 2011 2015
Thái Nguyên 2015
I HC THÁI NGUYÊN
I HC NÔNG LÂM
Tên đề tài:
“U QU MÔ HÌNH TRNG CÂY KHOAI TÂY
V A BÀN XÃ QUANG HUY
HUYN PHÙ YÊN - T
KHÓA LUN TT NGHII HC
H o : Chính quy
Chuyên ngành : Khuyn nông
Khoa : KT & PTNT
Khóa : 2011 2015
ng dn : Th.S Trn Th Ngc
Thái Nguyên 2015
i
LI C
Sau thi gian hc tp tng và 4 tháng thc tp tt nghi
c hc tp, rèn luyn và nâng cao kin thc chuyên môn, kinh nghim, kh
ng kin thc thc tin ca cuc sng. T
em ng lc và vc sng thc t n thm
t thúc thi gian thc tp tt nghip t
bn khóa lun tt nghip.
u tiên ca khóa luc bày t lòng bi
sâu sc ti Ban giám hii hc Nông Lâm Thái Nguyên, Ban ch
nhim khoa Khuyn nông và phát trin nông thôn, các thn tình
ging dy, dìu dt em trong sut thi gian hc tp tng.
c bit, em xin bày t lòng bi kính trng sâu sc ti
cô ng dn Th.S Trn Th Ngc c tip ch bng
dn t em hoàn thành khóa lun tt nghip này.
ng thc gi li ci toàn th cán b ca khuyn
nông, Phòng Nông nghip và phát trin nông thôn, Phòng TN & MT, Cùng
toàn th cán b i dân xã và tu kin cho
em trong quá trình thc tp và hoàn thành khóa lun tt nghip này.
Cui cùng em xin bày t s bi
em trong sut quá trình thc tp.
Li cui em xin kính chúc các th ng, các cô,
chú, anh, ch cán b khuyn nông xã Quang Huy, cùng các bng nghip
sc khe, s thành công trong công vic và nhu tp nht.
Em xin trân trng c
Thái nguyên, tháng 06 năm 2015
Sinh viên
Hoàng Th
ii
Bii khí hu toàn cu
BVTV
Bo v thc vt
CBKN
Cán b khuyn nông
ng bng sông hng
ng bng sông cu long
HTX
Hp tác xã
UBND
y ban nhân dân
VAC- R
H thn - Ao - Chung - Rng
VAC
H thn Ao Chung
XHCN
Xã h ch
iii
1. 1
1.1. 3
1.2. 4
1.3. 4
2. 5
5
6
6
9
9
11
12
13
13
16
16
17
3.
30
30
30
30
30
30
iv
30
30
31
31
32
33
4 36
36
4 36
36
37
37
37
4 43
4.2.1. Tình hình 43
4.2.2
47
4.3 49
4.3 49
4.3.2
56
4.4
66
4.4 66
4.4.2.
khoai tây xã Quang Huy 66
5. 70
v
70
71
71
71
72
vi
10
11
12
13
13
14
31
2014) 39
43
- 2014 43
-2014 45
2014 49
51
2014 51
52
54
54
57
58
58
60
60
63
63
1
1
1.1. Tính cp thit c tài.
Trong nhn xut nông nghic nhiu kt
qun xut v ng, góp phn nâng cao
tng sc và sng các loi cây trc
s quan tâm ch o ca các cp, các ngành, cùng vi các chính sách h tr
cho h thng các công trình thy li phc v
tu kin cho v thành mt v sn xut phù hp vi nhiu loi
cây trng mang li hiu qu kinh t, nâng cao tng giá tr sn phm trong sn
xut nông nghip.
V k thut m
thâm canh, tp quán canh tác và nhu cu thc tin v sn xui sng mà
mng cây trng v
, khoai tây, rau các loi. Mi cây tru có nhm riêng và
có nhng yêu cu nhnh vi ngoi cnh và tha mãn mt ni dung kinh t
nhn phc, thc phm cho xã h
nhi sn xut nông nghip. V là ch la chn cây trng nào
kinh t p vu kin c th c sn xut.
Cây khoai tây (Solanum Tuberosum. L) vc, ng
thi là cây thc phm có giá tr c trng nhic trên th gii.
Khoai tây (solanum tuberosum L.) là cây h cà (Solanaceae), chi Solanum,
vc, cây thc phm và th ng
cao, va là nguyên liu cho công nghip ch bin và là mt hàng xut khu có
giá tr cao. Do có kh p vi nhit
cao, c c trng rt ph bin.
2010, 18,6 trit trên th gi trng khoai tây. Sng
2
trung bình là 17,4 tn/ha. c, thc phm ngn ngày,
có giá tr hoai tây vi lp v còn nguyên là ngun cung
cp kali tuyt vi, rt tt cho tim mch. Ch mt c khoai có th cung cp
khong kali mi ngày. Vitamin C: Vitamin này trong khoai tây
cc k cao, nó là cht chng oxy hóa hiu nghim giúp nh các phân t t
do, có th gim s ta t bào. Vitamin C sn xut collagen giúp
kt ni nhau. Cht Mt c khoai tây trung bình (148g)
nguyên v có cha 2g chc 8% nhu cc khuyn ngh hàng ngày.
Tiêu th chc v có th m giác no gia các b
Cht chng ô xy hóa: Khoai tây cha glutathione nhiu nht so vi các loi
rau c khác - là cht chng oxy hóa có th giúp chng li mt vài bnh ung
. Trong mt nghiên cu so sánh t ng chng oxy hóa ca
khoai tây, t chuông, cà rt, hành tây và bông ci xanh, khoai tây ch
th hai sau bông ci xanh. Carbonhydrate: Tha carbonhydrate phc
hp là ngu, có kh ng trt nhiu
vùng ti Vit Nam 14.
Trong nhng khá ph bin ti
các vùng trung du và min núi phía Bc nhm tn dng v khí
hu, tc làm và thu nhng hóa
cây trng, góp phm bc ti ch cho min núi. Tuy
nhiên vic phát trin din tích trng khoai tây min núi nói chung còn nhiu
hn ch v ging, k thut trng tr Chính vì vy mà trong nh
vic phát trin sn xung vi tin có,
t và sng còn thp.
t tnh min núi, kinh t nông nghip vn là lúa, ngô, màu
và cây . Trong nh n tích tr c nói
3
c m rng. Phát trin cây
t này có nhiu li th bi vì:
c có thng ngng t
80 90 ngày, n/ha, t
t 25 30 tn/ha. Khoai tây là lo c d trng, sinh
ng và phát trin tt, d sâu bnh. Sn phm thu hoch d
tiêu th và d i hóa. Mt khác rt phù hp vi công thc luân canh
truyn thng vi 2 v lúa xuân và v lúa mùa. Cây khoai tây n
thâm canh s mang lng hàng hóa ln, có giá tr xut khu làm nguyên
liu cho công nghip ch bin.
Vu kin khí hu, thi tip cho s phát trin
cây khoai tây trong v
i th u nhà khoa hc
nghiên cu v mô hình trng khoai tây v có nghiên cu
mt cách liên tc trên c khía cnh hiu qu t nh
khoa hc cho vic nghiên cu mô hình trng khoai tây cho v
cùng quan trc bit là vic trng khoai tây nh
Xut phát t yêu cu ca thc tic s ng ý ca Khoa Kinh t
và Phát tring i hc Nông Lâm Thái Nguyên cùng vi s
ng dn trc tip ca cô giáo Th.s Trn Th Ngn hành nghiên
c Đánh giá hiệu quả mô hình trồng cây khoai tây vụ đông năm
2014 trên địa bàn xã Quang Huy - huyện Phù Yên - tỉnh Sơn La”.
1.2.
Nghiên cu thc trng và hiu qu mô hình trng cây khoai tây trong
v i xã Quang Huy - huyn Phù Yên - t
4
1.3.
- c thc trng, hiu qu kinh t, xã hng ca
mô hình trng cây khoai tây trong v a bàn xã Quang
Huy - huyn Phù Yên - t
- c nhng nhân t n hiu qu ca mô hình
trng cây khoai tây trong v a bàn xã Quang Huy - huyn Phù
Yên - t
- xuc mt s ng và gii pháp nhm phát trin cây
khoai tây và nhân ra bàn xã.
1.4.
- Nâng cao kin thc, k u kinh nghim thc t phc
v cho công tác nghiên cng.
- Là tài liu tham kho cho các nhà nghiên cu khoa hc có liên quan.
- u tham kho tt cho các nhà qu c
khuyn nông t
5
2
khoa hc c tài
V n tr thành v sn xut chính c
mang li hiu qu , góp ph p và ci thi i sng
i dân vùng nông thôn. Nhng ca bii
khí hu toàn cu (c tin sn xut nông nghi
m, rét hi, khô hng xuyên và có chiu
t bin ngày càng rõ rt. Sn xut nông nghip ca tnh
u chung s ng b kéo dài thi gian
ng, thu hoch ch ng 10 - 15 ngày. Gieo trng cây v
u trng sau ngày 30/9 khi ra hoa, kt qu
gp rét s ng lt thm chí không cho thu hoch.
gii quyt v trên, trong nhp
ca t u gii pháp hu hiu nhm ng phó v
b u ging cây trng phù h h tng phc v ti tiêu,
áp dng tin b k thut vào sn xugieo thng bng giàn s kéo tay,
thâm canh lúa ci tii hoá kht, thu hoch Nhy
nhanh ti, chi thi v tránh nhu kin bt thung
thm bo thi gian sn xut v i din tích và sng cao nht.
Nh y mh s
c trin khai, vic ng dng các tin b khoa hc k thut
vào sn xuc quan tâm, nhic trin
khai thc hin, các ging cây trng v t, ch ng cao
n xut, tng c tp quán canh tác la
nông dân, nâng cao hiu qu sn xut trên mt din tích
6
cc trong vic chuyn du kinh tc bit khoai tây là mt cây trng
có giá tr ng và giá tr kinh t c chú
trng trong vic phát trin và nhân rng.
t tnh min núi phía Tây Bc ta vi dit t
32.493 km
2
và dân s trên 1 tri nh rt chú
trng vào vic m rng di t nông nghi t, sn
c thc phm nhng nhu cu ngày càng cao ca nn
kinh t. Nh l
trii dân tng v
cu sn xut 3 v t và phm cht khoai tây còn thp.
Có rt nhiu nguyên nhân dn tình tr t thp và cht
yu là do thiu phân b ging
và ngun ging chng kt hp vi k thup ca
i dân trng khoai tây. Vì v m rng din tích khoai tây thì v
cp thit là phi là phi có git cao và nh. Ging tt là
ti t cao, phm cht tt song không phi bt k u kin
sinh thái nào git tit ca nó.
* Mô hình
Mô hình là hình m mô phng hoc th hing nghiên cu,
nó ph c n nht và gi c bn cht c i
ng nghiên cu
Mô hình sn xut là hình mu trong sn xut kt hp ca các ngun lc
u kin sn xut c th, nhc mc tiêu v sn phm và li
ích kinh t
* Phân loại mô hình chung và mô hình sản xuất
Có nhiu cách phân loi tip c i
ng, mc tiêu nghiên cu và gii hn c tài, chúng tôi ch tp trung vào
mt s cách phân loi sau:
7
nghiên c vn dng vào thc tin sn
xui ta chia mô hình thành 2 loi:
- Mô hình lý thuyt: Bao gm h thng các quan nim, lý luc
phân tích khoa hc hoi dc, các
i suy vi các thông s nh i ta
c bn cht ca các v nghiên cu.
- Mô hình thc nghim: D mô hình lý thuy mà vn
dng, trin khai nhng v nghiên cu trong thc t.
tip cn theo quy mô ca các yu t và phm vi
nghiên cu ca kinh t hi ta chia mô hình thành 2 loi:
- Mô hình kinh t vi mô: Mô pha các v kinh t c
th trong các t bào kinh t, các b phn ca nn kinh t.
- Mô hình kinh t : Mô phng bit nh
nin nht v v kinh t chung, v s phát trin tng th ca nn
kinh t.
vào phm vi sn xut ci ta chia mô hình thành
2 loi:
- Mô hình sn xua
ngành sn xung trch v
nông nghip, mô hình thy s
- Mô hình sn xut liên ngành là mô hình kt hp gia các ngành sn
xut nhm phát huy tt nht s h tr nhau ca các ngành sn xut trong quá
trình làm ra sn phn xut nông - công nghip, mô hình sn
xut nông lâm kt hp, mô hình nông - lâm - np, mô hình VAC, mô
hình VAC-
* Mô hình sn xut :
a ngành sn xui ta
chia mô hình thành các loi :
8
- Mô hình thun nông v trng trot.
- ng, sn xut cây con
- Mô hình trng trt hp
- Mô hình tng hp trng trt - - lâm nghip
- Mô hình chuyên lâm nghip
-
vào quy mô din tích, loài cây và sn phm hàng hóa ch lc
trong mô hình sn xui ta chia ra :
- c gm: lúa, ngô, khoai, s
- Mô hình cây công nghip: mía, cà phê, chè
- gm: cam, vi, nhãn
- n tp gm: nhiu loi cây, nhiu tng hiu qu
kinh t không cao
mô hình gm có:
- Mô hình trng trt
- Mô hình trng hoa
-
vào h sinh thái ca vùng nghiên cu mô hình gm :
- Mô hình: cây công nghip - - ao - cây nông nghip
- Mô hình: cây nông nghip - - - cây lâm nghip
- Mô hình- - cây lâm nghip 1.
Tóm li mô hình là công c nghiên cu khoa hc
hình hóa là nghiên cu h tht tng th. Nó giúp cho các nhà khoa
hc hiu bi thng, nh các mô hình ta có th kim
tra li s n ca các s lic và các gi nh rút ra nó giúp
ta hi thông phc tp.
9
Vic thc hin mô hình giúp cho các nhà khoa hc i nông dân
có th c s phù hp và kh ng ca mô hình cây trng
vt nuôi ti 1 khu v nh tt nht nhi
li ích tu qu nh
2.4.
2.4.1 Tình hình sản xuất khoai tây trên Thế giới
Trong giá trên vi toàn ngày
25 tháng 3 qua ra Cusco - Peru bàn
cây cho cao trên ít
ngô, lúa mì hay lúa Cây các nhà khoa là
cho này, là khoai tây. i cây này
100 gia, và là không trong
toàn
Khoai tây là không trên và
khoai tây toàn 2008 340
Tiêu dùng khoai tây các phát nay,
khoai tây toàn
canh tác và hàm cao, khoai tây là thu
cho hàng nông dân. Cusco, là trong
khoai tây, 2008, tiêu góp vào nâng cao
vai trò khoai tây trong nông trong an ninh và kinh
là các nghèo cho khoai tây là sáng
thân Pêru, giá t cao chính
giá và khích bánh mì
làm khoai tây.
Trung khoai tây
72 2007. Các chuyên gia nông ra
10
khoai tây thành cây chính trên các cánh
này. Tuy nhiên, phát Trung tâm Khoai tây (CIP) và
FAO cho ích khoai tây vào
trong cây các nông
trong các tài nguyên, và các
khoai tây nâng cao kháng
sâu và tính trong i
Din tích
( Triu ha)
t
( Tn/ha)
Sng
( Triu tn)
2010
18,69
17,85
333,62
2011
19,27
19,46
374,99
2012
19,28
18,95
365,36
2013
19,46
18,91
367,99
(Nguồn: FAO,2014)
Qua bng s liu 2.1 cho thy din tích khoai tây ca th gii trong
nh nh tri
2013 toàn th gii trc 19,46 tri7 tri
din n 0,58 triu ha so v
0,1 triu ha so v. V t khoai tây
trung bình ca toàn th git thp nht (17,85 tn/ha), gim 0,51
tn/ha so vu t t gim 0,04 tn/ha
so v. V s st cao nht 374,99 triu
t triu tn so vt
11
có s gim sút nên sng ch t 333,62 triu tn, thn 34,37 triu tn
so v.
2.4.2 Tình hình sản xuất khoai tây ở Châu Âu
Khoai tây là mt loi cây trng quan trng trong khu ph
ngung rt tt cho nhii dân Châu Âu. Vì th khoai tây là
cây trc trng nhiu c, Anh, Tây
T c trong khi EU có din tích trng khoai
tây lên ti 100.000 ha.
Din tích
( Triu ha)
t
( Tn/ha)
Sng
( Triu tn)
2010
6,10
17,65
107,66
2011
6,13
21,08
129,22
2012
5,98
19,48
116,50
2013
5,73
19,73
113,05
(Nguồn: FAO,2014)
Châu Âu có
và s
2013
12
2.4.3 Tình hình sản xuất khoai tây ở Châu Á
Châu Á có nn sn xut khoai tây ln nht th gii, trong my thp k
g ng phát trin m
(1982 2002) sp 3 ln so vi cá
t 25 triu tn 75 triu tn), tp trung
Trung Quc, Nht Bn, Cng hòa dân ch nhân dân Triu Tiên, Hàn
Quc có din tích trng khoai tây là 3,5 triu
ha vt 13,1 tn/ha, st khong 4,6 triu tu
n (t 1986 1996). Hin nay Trung Quc là quc gia
trng nhiu khoai tây nht th gii.
Din tích
( Triu ha)
t
( Tn/ha)
Sng
( Triu tn)
2010
9,18
17,32
159
2011
9,57
18,33
175,42
2012
9,66
18,03
174,17
2013
10,06
17,94
180,48
(Nguồn: FAO,2014)
13
2.4.4 Tình hình sản xuất khoai tây ở khu vực Đông Nam Á
Á
Din tích
( Nghìn ha)
t
( Tn/ha)
Sng
( Triu tn)
2010
248
15,42
3,82
2011
263
15,31
4,03
2012
268
15,71
4,21
2013
274
16,03
4,39
(Nguồn: FAO,2014)
Qua bng s liu 2.4 cho thy khu vc
trng rt ít và phát trin chu so vi khu v toàn
khu vc trc 248 c 26 nghìn
ha, din tích trng khoai tây t
khoai tây khu vc này còn thp so vt bình quân ca th gii
2.4.5. Tình hình sản xuất khoai tây ở Việt Nam
Trong thi gian qua, nht là k t u thp k 90, din tích rau, c, qu
ca Vit Nam phát trin nhanh chóng và ngày càng có tính chuyên canh cao.
ng din tích tru trên c t trên 600
nghìn ha, gn so vng bng sông H
vùng sn xut ln nht, chim khong 29% sng rau, c, qu toàn quc.
n th
ng Hà Nng rau ln th 2 ca c c, chim 23%
sng rau ca c t, thu chuyên
canh sn xut rau cho xut khu và cho nhu cu tiêu th thành th, nht là th
ng thành ph H Chí Minh và cho c th ng xut kh
n t u thp k 90, tng su các loi
nh t 3,2 triu tt xp x 8,9 triu t
14
Nha qua, th ng rau qu ng phát trin nhanh.
ng hi nhu kin m rng th u kin tt
cho sn xut phát triu ca Vit Nam ch yu là
c XHCN (chim 98% sng xut khu)
th ng này nh bé và không phát trit khu rau qu Vit
Nam mi ch t con s 56,1 trit mc k
lc vi giá tr 330 trip gn 6 l
2000, chim 2,2% trong tng giá tr xut khu ca Vi
nhiên, t n nay kim ngch xut khu rau qu ca Vit Nam gim
xut khu rau qu ch t 200 triu USD, gim
39,4% so vt 152 triu USD, gim 24,4% so vi
Hin nay Vi t khu sn phm rau qu
c. Các mt hàng xut kha, chui, nhãn vi, thanh
t và các loc qu. Các th ng xut khu chính ca Vit
Nam là Trung Qut Bn, Hàn Quc. G
rng sang mt s c, Nga, Hà Lan và nht là M. Xut
khu nông sn nói chung và rau qu nói riêng sang M nh m
khi hii Vit M c ký kt. Hin nay, kim ngch xut
khu rau qu sang M chim gn 10% tng kim ngch.
Din tích
( ha)
t
( Tn/ha)
Sng
( tn)
2010
37.100
12,0
446.200
2011
39.000
13,6
530.400
2012
40.000
13,0
520.000
2013
23.077
13,6
313.847
(Nguồn: FAO,2014)
15
c nhp nc ta t
n tích khoai tây c ta ch i 1000
c trng r n t, Cao B
i nhu nhc yêu
cu sn xuc bng mi giá, mt khác do cuc cách mng xanh
min Bc, lúa Xuân thay th lúa Chiêm mà dic m
r c trc 100.000 ha, mi
2.000 ham xu
2010 t 37.100 ha.
S liu bng 2.5 cho thy, din tích trng khoai tây cc ta giai
n 2005 - ng m rng và t n 2011-2013 li gim so
vcn tích tr
t 41.161 n tích li gim 4.060 ha
so v n n tích gim gn mt na so v
2012. t lt cao nht 13,6 t, thp
nhn/ha), gim 3,0 tn/ha so v.
Vic nm trong vùng khí hu nhii gió mùa. Vào mùa
ó nhi trung bình 15 - 25
o
C, thun lng và
phát trin. V t, các nhà nghiên cu cho rt khoai tây
ti Vit Nam có th t 40 tn/ha. Kt qu thc t cho th
sut có th t 30 tn/ha nu có ging tt bình quân hin nay
mt khong 11 - 12 tn/ha, mà nguyên nhân là do chng c ging.
Tuy nhiên so vi các loi cây tr n v
thi vt, và giá tr s dng cho nên vic sn xut khoai tây cc
ta trong nhi ngun thu nhp khá
cho các h n cho sn xut nông nghing và
bn vng.
16
2.5.1. Nghiên cứu trên thế giới
Bp và khoai tây là hai loc chính Peru. Do có ngun
gc t Peru nên hin nay, tr s ca Trung tâm khoai tây quc t t ti
th t trong nhng trung tâm nghiên cu ging khoai tây
ln nht trên th gii, có s tham gia cc. Ti
ta nghiên c lai tc nhng ging khoai tây có th chng chi vi s
i khí hu hin nay. Sau khi nghiên cu thành công, các ging khoai tây
s c chuyc trên th gii nông dân trng. Nhii
quen gi trung tâm thí nghim này là ngân hàng gen khoai tây.
T ch p qu
quc t khoai tây. K hoch tôn vinh loi c t bin pháp
xoa du cp thi nn nhic khi mà go và lúa mì
t.
khoai
khoai tây.
Mt s gic nghiên cng tc trên th gii:
1. Ging Solara
- Ngun gc. Gic công nhn chính th
- m: Thng 90 - 95 ngày (v ng,
tán gn, c nhiu (8 - 10 c/cây). Dng c hình ovan, mt c rt nông, v c
màu vàng, rut c màu vàng. Chi r b trung bình.
t t 200 - 240 tt 300 t/ha. Ít nhim bnh mc
y cm vi bnh héo xanh.
17
2. Ging Sinora
- Ngun gc Hà Lan. Gic công nhn cho phép sn
xut th tháng 11/2008.
- m: Thng 85 - 90 ngày (v ng,
tán gn, c khá (7 - 8 c/cây). Dng c hình tròn, c ln, mt c nông, v c
màu vàng, rut c màu vàng. Ch bin.
t t 200 - 220 t/ha, tt 300 t/ha. Nhim trung bình bnh
mm virút và bnh héo xanh.
3. Ging Diamant
- Ngun gc Hà Lan. Gic kho nghim t
- m: Thng 90 - 95 ngày (v ng,
tán gn, c khá (6 - 7 c/cây). Dng c hình ôvan, mt c nông, v c màu
vàng, rut c màu vàng nht t 180 - 200 tt 250
t/ha. Ít nhim bnh m nhim bnh gh.
4. Ging Atlantic
- Ngun gc Úc. Công nhn chính thng dùng
ch bin.
- m: Thng 95 -100 ngày (v ng,
tán gn, c khá (6 - 7 c/cây). Dng c hình tròn, mt c nông, v c màu
vàng, rut c màu vàng nhc bit thích hp cho ch bin s
sut t 220 - 230 tt 320 t/ha. Ít nhim bnh m
bnh héo xanh và virut 4.
2.5.2. Nghiên cứu ở Việt Nam
Vit Nam khoai tây là cây trng mi nhp ni t i
c n tích trng khoai tây ch
khon lên ti 102.000 ha - 1980 và cho
t t 15 - 20 tn