Bài giảng vận chuyển các chất qua màng sinh chất sinh học 10

TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
Hình: sự vận chuyển thụ động qua màng sinh chất
I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
1. Khái niệm
- Vận chuyển thụ động là phương thức vận chuyển các chất qua
màng sinh chất mà không tiêu tốn năng luợng
2. Các cách vận chuyển:
+ Khuếch tán trực tiếp: Qua lớp phôtpholipit kép (gồm các chất
không phân cực và kích thước nhỏ).
+ Khuếch tán qua kênh prôtêin xuyên màng (gồm các chất phân cực
và phân tử lớn)
I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
1. Khái niệm
TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
3. Nguyên lí vận chuyển
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●

●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
Thí nghiệm về hiện tượng khuếch tán
CUSO
4
CUSO
4
KI
KI
- Khuếch tán: là sự
chuyển động của các
chất phân tán từ nơi
có nồng độ cao đến
nơi có nồng độ thấp.
●

●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●
●●
●

●
●
●
●
●
●
●
●
A
B
Thí nghiệm về hiện tượng thẩm thấu
Màng bán thấm
NướcĐường
+ Thẩm thấu: Hiện tượng nước tự do khuếch tán qua màng (Nơi
có nước nhiều đến nơi ít).
I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
2. Nguyên lí vận chuyển
MT ưu trương
MT đẳng trương
MTnhược trương
Tế́ bào
Chất tan
BA
C
I. VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
4. Các loại môi trường
TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
DỰA VÀO KIẾN THỨC ĐÃ HỌC EM HÃY GIẢI THÍCH
1/ Tại sao khi ngâm quả mơ chua vào đường sau một thời gian quả
mơ có vị ngọt, chua và nước ngâm mơ cũng có vị ngọt và chua?

2/ Khi xào rau làm thế nào để xào rau không bị quắt, dai mà vẫn
xanh dòn?
3/ Tại sao rau muống chẻ ban đầu thì thẳng, khi ngâm vào nước lại
cong theo một chiều?
TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
B A
C
Môi trường
nhược trương
Môi trường
đẳng trương
Môi trường ưu
trương
II. VẬN CHUYỂN CHỦ
ĐỘNG
1. Khái niệm:
Vận chuyển các chất từ nơi có
nồng độ thấp đến nơi có nồng độ
cao, tiêu tốn năng lượng.
2. Nguyên lý vận chuyển:
Dùng các “máy bơm” đặc chủng
cho từng loại chất cần vận chuyển.
3. Ý nghĩa:
Đảm bảo đầy đủ các chất cần
thiết cho tế bào.
Hình: sự vận chuyển chủ động
qua màng sinh chất
TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
videoplayback_5.flv
III. NHẬP BÀO VÀ XUẤT BÀO

1. Nhập bào
Hình: Các hình thức nhập bào
TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
Là phương thức đưa chất vào bên trong tế
bào bằng cách biến dạng màng sinh chất.
- Thực bào:
- Ẩm bào:
TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
III. NHẬP BÀO VÀ XUẤT BÀO
1. Nhập bào
* Khái niệm:
* Gồm 2 loại:
2. Xuất bào
TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT
III. NHẬP BÀO VÀ XUẤT BÀO
Là phương thức bài xuất ra
ngoài các chất bằng cách biến
dạng màng sinh chất.
Bài tập củng cố
Em hãy phân biệt vận chuyển thụ động và vận chuyển chủ
động?
Chất mang
Hướng vận
chuyển
Nhu cầu năng
lượng
Vận chuyển chủ
động
Vận chuyển thụ độngĐiểm phân biệt

Chất mang
Hướng vận
chuyển
Nhu cầu năng
lượng
Vận chuyển chủ độngVận chuyển thụ độngĐiểm phân biệt
ĐÁP ÁN
Không cần năng lượng Cần năng lượng
Từ nơi có nồng độ các
ch ấ t cao đ ế n n ơ i c ó
n ồ ng đ ộ th ấ p (theo
chiều gradien nồng độ)
Từ nơi có nồng độ các
chất thấp đến nơi có
nồng độ cao (ng ược
chi ề u gradien n ồng
độ)
Không cần chất mang
Cần chất mang
NN TH CIC
V
YC ƯU CÊ HÂ
Xuất bào và nhập bào là kiểu vận chuyển của
Các chất thông qua sự biến dạng của…
ĐA 1
ĐA 4
ĐA 3
ĐA 2
ĐA 5
ĐA 7

ĐA 6
1
2
3
7
4
6
5
TỪ KHOÁ 16
Đây là sự vận chuyển của các chất tan từ nơi
có nồng độ cao tới nơi có nồng độ thấp?
Giải
đáp
«
CHữ
???? ? ????
NÁTK H HCẾU
?? ? ????
?? ? ????
OT H ÀBCỰ
Hiện tượng màng tế bào biến dạng bao lấy
các chất rắn và đưa vào trong tế bào
??? ? ????
UẤT H HTMẨ
Sự khuếch tán của các phân tử nước qua
màng bán thấm được gọi là:…
????? ? ???? ? ??? ??
ỤHTNN C ỂYUH Đ Ộ NV GẬ
Đây là phương thức vận chuyển các chất qua
màng không tiêu tốn năng lượng?

Qúa trình này xảy ra hoàn toàn ngược với
quá trình nhập bào?
????? ? ????
GNƠƯĐ Ẳ RTGN
Đây là môi trường mà nồng độ chất tan ngoài
tế bào bằng nồng độ chất tan trong tế bào?
????? ? ???? ? ?
HCHNM À ISGN Ấ T
OX U ÀBTẤ
CÍT
Ể
ỰC CY HNV N C HẬ U
Hình: hoạt động của bơm Natri – Kali
TIẾT 9: VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT QUA MÀNG SINH CHẤT