Luận văn thạc sĩ 2015 tác ĐỘNG của THANH PHẦN sở hữu vốn nước NGOÀI đến KHẢ NĂNG SINH lời của các NGÂN HÀNG TMCP VIỆT NAM

B GIÁO DC VĨ ĨO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
___________________


TRN THỄI PHNG NAM



TỄC NG CA THÀNH PHN S HU VN
NC NGOĨI N KH NNG SINH LI CA CÁC
NGÂN HĨNG THNG MI C PHN VIT NAM




LUN VN THC S KINH T





Tp. H Chí Minh – 2015

B GIÁO DC VĨ ĨO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH
___________________


TRN THỄI PHNG NAM

TỄC NG CA THÀNH PHN S HU VN
NC NGOĨI N KH NNG SINH LI CA CÁC
NGÂN HĨNG THNG MI C PHN VIT NAM


Chuyên ngành: Ngân hàng
Mã s: 60340201


LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
PGS.TS. Trn Hoàng Ngân


Tp. H Chí Minh – 2015
LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca riêng tôi, cha
công b ti bt c ni nào. Mi s liu s dng trong lun vn này là nhng thông
tin xác thc.
Tôi xin chu mi trách nhim v li cam đoan ca mình.
TP. H Chí Minh, ngày 23 tháng 06 nm 2015
Tác gi lun vn



Trn Thái Phng Nam

MC LC
Trang
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các hình
Danh mc ph lc
M U 01
Chng 1 – C s lý lun 04
1.1. Tóm lc nghiên cu 04
1.2. Các khái nim liên quan đn đi tng nghiên cu 04
1.2.1. Thành phn s hu vn nc ngoài 04
1.2.2. Kh nng sinh li ca các ngân hàng TMCP
06
1.3. Tng quan các kt qu nghiên cu trc đây 10
1.4. nh hng nghiên cu 13
Chng 2 – Thc trng tác đng ca thành phn s hu vn nc ngoƠi đn
kh nng sinh li ca các ngân hàng TMCP Vit Nam 16

2.1. Vn đ nhà đu t chin lc nc ngoài 16
2.2. Thc trng v tác đng ca thành phn s hu vn nc ngoài đn kh nng
sinh li ca các ngân hàng TMCP trong nc 20
Chng 3 –Mô hình c lng và kt qu nghiên cu thc nghim 25
3.1. D liu và phng pháp nghiên cu 25
3.1.1. D liu và chn mu 25
3.1.2. Phng pháp nghiên cu 31
3.2. Kt qu nghiên cu thc nghim 37
3.2.1. Nhóm mô hình s dng ROA làm bin ph thuc 37
3.2.2. Nhóm mô hình s dng ROE làm bin ph thuc 42
3.2.3. Nhóm mô hình s dng NIM làm bin ph thuc 44
3.2.4. Nhóm mô hình s dng NNIM làm bin ph thuc 46
3.2.5. Nhóm mô hình s dng CIR làm bin ph thuc 49
3.2.6. Phân tích mc đ cnh tranh trong ngành ngân hàng khi xem xét đn tác
đng ca s hu nc ngoài 52

Chng 4 –Tho lun kt qu nghiên cu vƠ đ xut gii pháp 57
4.1. Tho lun kt qu nghiên cu 57
4.2.  xut gii pháp nhm tng cng tác đng tích cc ca thành phn s hu
vn nc ngoài đn kh nng sinh li ca các ngân hàng TMCP Vit Nam 62
4.2.1. i vi c quan qun lý Nhà nc 62
4.2.2. i vi các ngân hàng TMCP 65

KT LUN 68
Tài liu tham kho
Ph lc

DANH MC CÁC T VIT TT

S th t

T vit tt

Ni dung đy đ
1
ABB
Ngân hàng Thng mi c phn An Bình
2
ACB
Ngân hàng Thng mi c phn Á Châu
3
ADMIN

T l chi phí qun lý trên tng tài sn bình quân
4
AGE
S nm hot đng ca ngân hàng đn ngày quan sát
5
CIR
T l chi phí trên thu nhp hot đng
6
CAR
T l an toàn vn ti thiu
7
DOM
T l s hu vn nc ngoài di 5%
8
EQ
T l vn c phn trên tng tài sn
9
EXIM
Ngân hàng Thng mi c phn Xut nhp khu Vit
Nam
10
FDI
u t trc tip nc ngoài
11
FIPERCENT
T l s hu vn nc ngoài
12
FEM
Phng pháp dùng mô hình c lng c đnh nhân
t

13
HQT
Hi đng qun tr
14
LDR
T l d n trên huy đng vn
15
MIN
T l s hu vn nc ngoài t 5% đn 15%
16
MAJ
T l s hu vn nc ngoài trên 15%
17
MDB
Ngân hàng Thng mi c phn Phát trin Mekong
18
NIM
T sut thu nhp lãi cn biên
19
NNIM
T sut thu nhp ngoài lãi cn biên
20
NHNN
Ngân hàng Nhà nc
21
NPL
T l n xu
22
ROA
T sut sinh li trên tng tài sn bình quân

23
ROE
T sut sinh li trên vn ch s hu bình quân
24
REM
Phng pháp dùng mô hình c lng nhân t ngu
nhiên
25
SIZE
Quy mô ca ngân hàng Thng mi c phn
26
TMCP
Thng mi c phn
27
TCTD
T chc tín dng
28
VCB
Ngân hàng Thng mi c phn Ngoi thng Vit
Nam

DANH MC CÁC BNG
Bng 2.1:
T l góp vn ca nhà đu t chin lc nc ngoài ti mt s ngân hàng
TMCP Vit Nam

Bng 3.1:
Tng hp các bin s dng trong mô hình, đnh ngha các bin và nhng
k vng v du ca h s ca các bin

Bng 3.2: Tóm tt mt s đc tính ca bin dùng trong mô hình
Bng 3.3: Kt qu nhóm mô hình s dng ROA làm bin ph thuc
Bng 3.4: Kt qu nhóm mô hình s dng ROE làm bin ph thuc
Bng 3.5: Kt qu nhóm mô hình s dng NIM làm bin ph thuc
Bng 3.6: Kt qu nhóm mô hình s dng NNIM làm bin ph thuc
Bng 3.7: Kt qu nhóm mô hình s dng CIR làm bin ph thuc
Bng 3.8: Kt qu nhóm mô hình c lng thng kê H









DANH MC CÁC HÌNH
Hình 2.1: Ch s đánh giá kh nng sinh li ca ABB qua các nm

Hình 2.2: Ch s đánh giá kh nng sinh li ca ACB qua các nm




DANH MC PH LC
Ph lc 1:
Danh sách các ngân hàng ly mu cho bài nghiên cu
Ph lc 2: Giá tr các bin s dng trong mô hình
Ph lc 3: Các mô hình c lng
Ph lc 4: Ma trn h s tng quan gia các bin

Ph lc 5: Các kt qu c lng mô hình kt xut t chng trình Eview 6.1
Ph lc 6: Kt qu phân tích tng quan nghch






- 1 -


M U
1. LÝ DO CHN  TÀI
Cùng vi s tng trng ca nn kinh t, h thng tài chính – ngân hàng
trong nc ngày càng khng đnh vai trò quan trng trong quá trình phát trin kinh
t nói chung. Bên cnh đó, vi s gia tng mnh m v s lng và cht lng ca
dòng vn đa quc gia trong hn hai thp niên va qua, vn đ v kh nng nh
hng ca vn đu t nc ngoài đn kh nng sinh li ca các ngân hàng ngày
càng đc quan tâm hn.
Theo đó, đ tài này đc thc hin nhm tìm hiu liu có mi quan h nào
gia thành phn s hu vn nc ngoài và kh nng sinh li ca các ngân hàng
TMCP trong nc hay không. T đó giúp đa ra nhng nhn đnh khách quan và
toàn din v vn đ đu t nc ngoài trong lnh vc ngân hàng ti Vit Nam. ng
thi đây là c s đ xut các bin pháp giúp qun lý và s dng hiu qu ngun vn
nc ngoài di góc đ các ngân hàng.
2. MC TIÊU NGHIÊN CU
Theo các nghiên cu trc đây, có rt nhiu kt lun v mi tng quan gia
thành phn s hu vn nc ngoài và kh nng sinh li ca các ngân hàng đc
thc hin  nhiu quc gia trên th gii. Tuy nhiên đi vi mt nn kinh t chuyn
đi nh Vit Nam thì nghiên cu tng t nu đc thc hin s có kt qu nh th

nào? Do đó đ tài này đc thc hin nhm kim nghim mi quan h nhân qu
gia thành phn s hu vn nc ngoài và kh nng sinh li ca các ngân hàng.
ng thi xác đnh mc đ cnh tranh trong ngành ngân hàng do thành phn s hu
vn nc ngoài mang li.
3. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
- i tng nghiên cu: thành phn s hu vn nc ngoài, kh nng sinh
li ca các ngân hàng TMCP Vit Nam.
- 2 -


- Phm vi nghiên cu: thành phn s hu vn nc ngoài và kh nng sinh
li ca 32 ngân hàng TMCP Vit Nam trong giai đon 6 nm 2008 – 2013.
4. PHNG PHỄP NGHIểN CU
Bài nghiên cu này s dng kt hp hai phng pháp là nghiên cu tài liu
và nghiên cu thc nghim. Nghiên cu thông qua tài liu mang tính mô t, nhm
xác đnh mi tng quan gia thành phn s hu vn nc ngoài và kh nng sinh
li ca ngân hàng thông qua vic thu thp và phân tích báo cáo tài chính ca các
ngân hàng TMCP thuc mu trong khong thi gian nghiên cu.
ng thi phng pháp nghiên cu thc nghim đc thc hin thông qua
vic áp dng mô hình kinh t lng đc s dng ti các bài nghiên cu trc cho
b s liu thu thp t báo cáo tài chính ca các ngân hàng. C th, phng pháp hi
quy d liu dng bng s đc s dng đ c lng các mô hình do đc tính b d
liu và nhng đc đim vt tri mà phng pháp hi quy d liu bng mang li
trong nghiên cu thc nghim.
5. ụ NGHA THC TIN CA  TÀI
Nghiên cu v mi tng quan gia thành phn s hu vn nc ngoài và
kh nng sinh li ca các ngân hàng là mt vn đ đã đc thc hin ti nhiu quc
gia trên th gii, tuy nhiên ti Vit Nam cha có nhiu bài nghiên cu ch rõ mi
quan h này cng nh đ xut các gii pháp liên quan. Thông qua vic nghiên cu
vi b d liu ca các ngân hàng TMCP Vit Nam, đ tài này giúp các nhà qun tr

ngân hàng, các c đông, c quan ban hành và thc thi chính sách nh NHNN và
Chính ph, c quan qun lý đu t có cái nhìn đy đ hn v tác đng ca thành
phn s hu vn nc ngoài đn kh nng sinh li ca các ngân hàng, vn là mt
mc xích quan trng trong nn kinh t.


- 3 -


6. KT CU LUN VN
Ngoài phn m đu và phn kt lun, lun vn đc chia thành 4 chng
chính, c th nh sau:
- Chng 1: C s lý lun
- Chng 2: Thc trng tác đng thành phn s hu vn nc ngoài đn kh
nng sinh li ca các ngân hàng TMCP Vit Nam
- Chng 3: Mô hình c lng và kt qu nghiên cu thc nghim
- Chng 4: Tho lun kt qu nghiên cu và đ xut gii pháp












- 4 -

CHNG 1: C S LÝ LUN
1.1. Tóm lc nghiên cu
Vn đu t nc ngoài vào Vit Nam ngày càng tng, đc bit trong lnh vc
tài chính ngân hàng. Do đó bài nghiên cu đc thc hin nhm kim tra mi tng
quan gia thành phn s hu vn nc ngoài và kh nng sinh li ca các ngân
hàng TMCP trong nc vi phng pháp kim đnh thng kê và hi quy cho mu
32 ngân hàng TMCP trong giai đon sáu nm (2008 – 2013).
Thông qua kt qu nghiên cu thc nghim, tác gi nhn thy s hu vn
nc ngoài có tác đng tích cc đn kh nng sinh li ca các ngân hàng, đc bit
đi vi t sut thu nhp ngoài lãi cn biên. ây là c s quan trng đ các ngân
hàng, c quan qun lý Nhà nc có cái nhìn toàn din v vic tip nhn, s dng và
qun lý hot đng đu t nc ngoài trong lnh vc tài chính ngân hàng.
1.2. Các khái nim liên quan đn đi tng nghiên cu
1.2.1. Thành phn s hu vn nc ngoài
Trc ht cn làm rõ khái nim “ngân hàng TMCP”: ti Vit Nam, khái
nim này đc hiu là các ngân hàng có hot đng kinh doanh, thng mi theo mô
hình c phn và tuân theo các lut riêng ca Chính ph và các quy ch, quy đnh
ca NHNN khi hot đng. Gi là ngân hàng TMCP đ phân bit vi mt s loi
hình ngân hàng khác nh ngân hàng thng mi nhà nc, ngân hàng thng mi
liên doanh và chi nhánh ngân hàng thng mi nc ngoài ti Vit Nam.
Ngoài ra, mt ngân hàng TMCP có quyn phát hành c phn và bán ra công
chúng, ngi s hu c phn do ngân hàng nào phát hành đc gi là c đông ca
ngân hàng TMCP đó, trng hp ngân hàng có niêm yt c phiu ti sàn chng
khoán thì c phn ca ngân hàng này s đc mua – bán t do trên th trng chng
khoán, ngi s hu c phn có th là các cá nhân hoc t chc trong và ngoài
nc vi t l s hu c phn ti đa theo quy đnh ca Nhà nc.
- 5 -

Vì vy, khái nim “s hu vn nc ngoài” trong bài nghiên cu này nhm
ám ch các phn vn ca ngân hàng TMCP đc s hu bi cá ngân hay t chc
nc ngoài thông qua vic mua c phiu ca ngân hàng đó trên th trng chng
khoán hoc di hình thc mt nhà đu t chin lc ca ngân hàng. Theo đó “t l
s hu vn nc ngoài” chính là t l phn trm s c phn đc nm gi bi c
đông nc ngoài trên tng s vn c phn ca mt ngân hàng TMCP.
Nhà đu t nc ngoài có th mua c phn ca c đông ca ngân hàng trong
trng hp ngân hàng bán c phn đ tng vn điu l hoc bán c phiu qu hoc
trong trng hp ngân hàng chuyn đi hình thc pháp lý thành ngân hàng c phn.
Ngoài ra, nhà đu t nc ngoài đc hiu là bao gm t chc nc ngoài và cá
nhân nc ngoài. T chc nc ngoài là t chc thành lp và hot đng theo pháp
lut nc ngoài và chi nhánh ca các t chc này ti nc ngoài và ti Vit Nam,
các qu đóng, qu thành viên, công ty đu t chng khoán thành lp và hot đng 
Vit Nam có t l tham gia góp vn ca bên nc ngoài trên 49%. Còn các cá nhân
đc hiu là nhà đu t nc ngoài khi cá nhân này không mang quc tch Vit
Nam.
Riêng đi vi trng hp đi vi nhà đu t chin lc nc ngoài thông
qua s hu vn trc tip hay gián tip phi là t chc nc ngoài có nng lc tài
chính và có cam kt bng vn bn ca ngi có thm quyn v vic gn bó li ích
lâu dài vi ngân hàng Vit Nam và h tr ngân hàng Vit Nam chuyn giao công
ngh hin đi, phát trin sn phm, dch v ngân hàng, nâng cao nng lc tài chính,
qun tr, điu hành.
Hin nay ti Vit Nam theo quy đnh ca NHNN, gii hn v t l s hu c
phn ca mt cá nhân nc ngoài không đc vt quá 5% vn điu l ca mt
ngân hàng, không quá 15% vn điu l đi vi mt t chc nc ngoài, và không
vt quá 20% vn điu l đi vi mt nhà đu t chin lc nc ngoài. Theo đó,
tng mc s hu c phn ca các nhà đu t nc ngoài không đc vt quá 30%
- 6 -

vn điu l ca mt ngân hàng. Trong mt s trng hp khác vi quy đnh phi có
ch đo thc hin c th ca Th tng Chính ph.

1.2.2. Kh nng sinh li ca các ngân hàng TMCP

Kh nng sinh li là thc đo hiu qu bng tin, là mt trong nhng điu
kin đ duy trì cân bng tài chính. Ngoài ra, vic đánh giá kh nng sinh li phi
da trên mt khong thi gian tham chiu nht đnh. Do đó, khái nim kh nng
sinh li đc áp dng trong mi hot đng kinh t s dng các phng tin vt cht,
con ngi và tài chính, th hin bng kt qu thu v trên các phng tin b ra.

Kh nng sinh li có th áp dng cho mt hoc mt tp hp tài sn.  cp đ
ngân hàng, kh nng sinh li là kt qu ca vic s dng tp hp các tài sn vt cht
và tài sn tài chính, tc là vn kinh t mà ngân hàng nm gi. Bên cnh đó, kh
nng sinh li cn ít nht đ đ đáp ng đc hai đòi hi trc ht là: đm bo duy
trì vn cho ngân hàng và tr đc các khon lãi tin gi hay chi phí đu vào và đm
bo hoàn tr khon huy đng vn. Lãi thu đc t các hot đng sinh li trong nm
tài chính có th đc trích chia cho c đông hoc vn duy trì di dng vn d tr.
Nu không tính đn thu và lãi, kh nng sinh li ca tp hp tài sn phi cho phép
tích lu đ tin đ đm bo vn kinh doanh, đm bo hoàn tr ngun vn huy đng,
đóng góp vào vic tng vn và tr li nhun đu t cho các c đông ca ngân hàng.

 đo lng kh nng sinh li ca mt ngân hàng có rt nhiu ch tiêu, tuy
nhiên trong đó có mt s ch tiêu quan trng nht đc s dng hin nay nh: T l
thu nhp trên vn ch s hu vit tt là ROE, t l thu nhp trên tng tài sn vit tt
là ROA, t l thu nhp lãi cn biên vit tt là NIM, t l thu nhp ngoài lãi cn biên
vit tt là NNIM và t l chi phí trên thu nhp vit tt là CIR.

ROE hay t l thu nhp trên vn ch s hu đc tính bng cách ly thu

nhp ròng ca ngân hàng chia cho vn ch s hu bình quân vi công thc nh sau:
ROE =
Thu nhp ròng
Vn ch s hu bình quân

- 7 -


Trong đó ch tiêu vn ch s hu bình quân là trung bình cng giá tr vn
ch s hu đu nm và cui nm ca ngân hàng. Giá tr này th hin hiu sut s
dng vn ch s hu to ra li nhun ca ngân hàng. Chng hn nh ROE ca mt
ngân hàng là 12,5%, ch s này cho thy rng rng c 100 đng vn ch s hu đu
t s to ra 12,5 đng li nhun ròng sau thu. Do đó t l này càng cao chng t
kh nng sinh li ca ngân hàng càng cao.
ROA hay t l thu nhp trên tng tài sn đc tính bng cách ly thu nhp
ròng ca ngân hàng chia cho tng tài sn bình quân theo công thc sau:
ROA =
Thu nhp ròng
Tng tài sn bình quân

Trong đó ch tiêu tng tài sn bình quân là trung bình cng giá tr tng tài
sn đu nm và cui nm ca ngân hàng. Giá tr này dùng đ đánh giá hiu sut s
dng tài sn to ra li nhun ca ngân hàng. Ví d ROA ca mt ngân hàng là 7,5%
cho thy c 100 đng tài sn ca ngân hàng dùng đ đu t s to ra 7,5 đng li
nhun ròng sau thu. Do đó t l thu nhp trên tng tài sn càng cao thì kh nng
sinh li ca ngân hàng càng ln, th hin hot đng ca ngân hàng càng hiu qu.
NIM hay t l thu nhp lãi cn biên đc hiu là chênh lch gia lãi sut đu
vào (lãi sut huy đng vn) và lãi sut đu ra (lãi sut cho vay) ca mt ngân hàng,
đ tính thu nhp lãi cn biên ly thu nhp lãi thun chia cho tng tài sn có sinh li
bình quân theo công thc sau:

NIM =
Thu nhp lãi thun
Tng tài sn cósinh li bình quân

Gi s NIM ca mt ngân hàng là 4,3 có ngha bình quân 100 đng tài sn
có sinh li bình quân ca ngân hàng to ra 4,3 đng thu nhp t lãi. Do đó t l này
càng cao thì chng t kh nng sinh li ca ngân hàng càng ln.
NNIM hay t l thu nhp ngoài lãi cn biên đc tính bng cách ly thu nhp
ngoài lãi thun chia cho tng tài sn có sinh li bình quân theo công thc sau:
- 8 -


NNIM =
Thu nhp ngoài lãi thun
Tng tài sn có sinh li bình quân

Nu mt ngân hàng có NNIM rt cao so vi NIM chng t ngân hàng này ít
ph thuc vào hot đng cho vay mà thu nhp ch yu đn t thu dch v, thu nhp
khác ngoài lãi. Gi s NNIM là 2,3 có ngha là c 100 đng tài sn có sinh li bình
quân to ra 2,3 đng thu nhp ngoài lãi. Do đó t l này càng cao chng t ngân
hàng có kh nng sinh li cao và hot đng càng hiu qu.
CIR hay t l chi phí trên thu nhp là mt trong nhng ch s tài chính quan
trng, đc bit trong vic đánh giá hot đng ngân hàng vì nó th hin đc mi
quan h gia chi phí và thu nhp ca ngân hàng đó. Ch s đc tính bng cách ly
chi phí hot đng (chi phí qun lý và chi phí c đnh nh lng, chi mua tài sn c
đnh nhng không bao gm chi phí d phòng cho các khon n xu, n khó đòi)
chia cho tng thu nhp hot đng, theo công thc sau:
CIR =
Chi phí hot đng
Tng thu nhp hot đng

T l này cho nhà phân tích có cái nhìn rõ hn v hiu qu hot đng ca
ngân hàng, do đó t l này càng nh thì ngân hàng càng hot đng hiu qu. Chng
hn nh t s này là 0,7 cho thy chi phí hot đng ca ngân hàng chim 70% tng
thu nhp hot đng.
T nhng khái nim trên cho thy mi t l đo lng kh nng sinh li đc
s dng trong tng trng hp khác nhau nhng phn ánh chung mt ý ngha là kh
nng sinh li và hiu qu hot đng ca ngân hàng. ROA là mt thông s ch yu
v tính hiu qu qun lý, nó ch ra kh nng ca HQT ngân hàng trong quá trình
chuyn tài sn ca ngân hàng thành thu nhp ròng. Ngc li, ROE là mt ch tiêu
đo lng t l thu nhp cho các c đông ca ngân hàng, nó th hin thu nhp mà
các c đông nhn đc t vic đu t vào ngân hàng. T l thu nhp lãi cn biên, t
l thu nhp ngoài lãi cn biên và t l chi phí trên thu nhp là các thc đo tính hiu
- 9 -


qu cng nh kh nng sinh li. Chúng ch ra nng lc ca HQT và nhân viên
nhân hàng trong vic duy trì s tng trng ca các ngun thu (ch yu là thu t các
khon cho vay, đu t và phí dch v) so vi mc tng ca chi phí (ch yu là chi
phí tr lãi cho tin gi, nhng khon vay trên th trng tin t, lng nhân viên và
phúc li). Trong đó, t l thu nhp lãi cn biên đo lng mc chênh lch gia thu t
lãi và chi phí tr lãi mà ngân hàng có th đt đc thông qua hot đng kim soát
cht ch tài sn có sinh li và theo đui các ngun vn có chi phí thp nht. Trái li,
t l thu nhp ngoài lãi cn biên đo lng mc chênh lch gia ngun thu ngoài lãi,
ch yu là ngun thu phí t các dch v vi các chi phí ngoài lãi mà ngân hàng phi
chu (gm tin lng, chi phí sa cha, bo hành thit b, và chi phí tn tht tín
dng, các chi phí tài tr thng mi và mt s chi phí khác). Khi cnh tranh trên th
trng tín dng gia tng và các khon cho vay kém cht lng ngày càng nhiu thì
mt s ln các ngân hàng đã chú trng vào vic tng ngun thu ngoài lãi. Nhng
khon thu dch v này cng c tng ngun thu, giúp tng thu nhp ròng cho c đông

ca ngân hàng, do đó các nhà qun lý ngân hàng hin nay đang n lc gia tng tài
sn có sinh li, đng thi hn ch t trng tài sn không sinh li (tin mt, tài sn c
đnh và tài sn vô hình) trong tng tài sn.

Có rt nhiu các nhân t v mô và vi mô nh hng đn kh nng sinh li
ca mt ngân hàng TMCP nh: các chính sách, pháp lut ca Nhà nc, ch s lm
phát, tc đ tng trng kinh t hay các yu t ni ti ca ngân hàng nh t l n
xu, kh nng huy đng vn, kh nng cho vay, nng lc tài chính ca ngân hàng,
nng lc lãnh đo hay trình đ đi ng cán b nhân viên. Trong đó, mt nhân t có
nh hng ln đn kh nng sinh li ca ngân hàng chính là nng lc v tài chính,
th hin  phn ln các ngân hàng có thành phn nc ngoài s hu vn. Ngoài ra,
vic nhà đu t nc ngoài góp vn vào mt ngân hàng còn nh hng đn tính
minh bch trong hot đng ca ngân hàng. Trên thc t đã có nhng khác bit đáng
k  các ngân hàng bt đu có t l s hu vn c phn bi nhà đu t nc ngoài
s đc phân tích ti Chng 2. ng thi đ có nhng đo lng c th v tác
đng ca thành phn s hu vn nc ngoài đn kh nng sinh li ca mt ngân
- 10 -


hàng TMCP, các phân tích đnh lng vi kt qu nghiên cu s đc trình bày c
th ti Chng 3.
1.3. Tng quan các kt qu nghiên cu trc đây
Các đ tài nghiên cu v tác đng ca thành phn s hu vn nc ngoài
cho nhiu kt qu không đng nht. Nh trong đ tài ca (Anindya P.Susanto và
Rofikoh Rokhim, 2011) khi nghiên cu v tác đng ca t l s hu nc ngoài
đn hiu qu, cnh tranh và ri ro trong ngành ngân hàng Indonesia, tác gi s dng
báo cáo tài chính ca 115 ngân hàng thng mi trong thi k 6 nm vi ROA,
ROE và NIM nh các bin ph thuc. Kt qu chng minh rng ngân hàng nc
ngoài có u th hn ngân hàng ni đa xét theo kh nng sinh li
(ROA, NIM) và

hiu qu s dng chi phí
(CIR).  cp đ ngành ngân hàng, kt qu ca bài nghiên
cu này phát hin rng s tng lên ca s hu nc ngoài làm gim kh nng sinh
li, tng tính cnh tranh và ri ro.
Trong h thng ngân hàng Indonesia, s hu
nc ngoài to ra s khác bit đi vi các bin kh nng sinh li, ngoi tr NIM.
Cùng có kt qu nh trên, mt nghiên cu khác  th trng Hàn Quc do (Moon
và Woosik, 2012) thc hin tuy cha đc công b chính thc nhng đã đt mt s
kt qu kh quan trng vic xem xét tác đng ca s hu nc ngoài và kh nng
sinh li ngân hàng  Hàn Quc. Bài nghiên cu s dng d liu thu thp t báo cáo
tài chính ca 18 ngân hàng thng mi trong giai đon 1998 – 2006 vi các ch s
đo lng hiu qu ca các ngân hàng bao gm thu nhp biên, lãi sut cho vay, lãi
sut tin gi, ROA, ROE, tng chi phí và NNIM nhm so sánh nng sut gia các
ngân hàng trong và ngoài nc. Kt qu cho thy các ngân hàng có hn 50% s hu
nc ngoài vt tri hn ngân hàng trong nc v hiu qu, nng sut và các ch s
liên quan đn s n đnh. Tuy nhiên, s hu nc ngoài không nh hng đn hiu
qu ngân hàng khi đo lng bng các ch tiêu ROA, ROE. S hu nc ngoài cng
có tác đng rt tích cc đn nng sut ca các ngân hàng tính theo tài sn bình quân
đu ngi, gim t l n xu. Nghiên cu này cng xem xét tác đng vic qun lý
là ngi nc ngoài đi vi hot đng ngân hàng. Tuy nhiên, không ging nh s
- 11 -


hu nc ngoài, qun lý là ngi nc ngoài hu nh không có nh hng đn hiu
sut ca các ngân hàng. Còn (
Levine, 1996), cng cho rng các ngân hàng có s
hu nc ngoài và là các ngân hàng ln s tip tc chim ly các ngân hàng t nhân
quy mô nh và mt ngày nào đó thng tr ngành công nghip ngân hàng, b li sau
lng các ngân hàng t nhân nh, ngân hàng nông thôn và ngân hàng chính ph.
Quan đim tiêu cc luôn cho rng các ngân hàng nc ngoài s hoc ch phc v

nhng phân khúc th trng d tính nht và có li nht hoc ch phc v các doanh
nghip liên quan đn nc ngoài. Ngân hàng nc ngoài ít có đóng góp cho tng
trng kinh t tng th vì mc tiêu ca h ch yu là phân khúc tiêu dùng phi sn
xut (tín dng).
Tóm li, u đim ca ba công trình nghiên cu trên là đã ch ra đc các
bin ph thuc nh ROA, ROE, NIM, NNIM, CIR đ giúp đánh giá kh nng sinh
li và hiu qu hot đng ca ngân hàng, theo đó trong bài nghiên cu này tác gi
đã k tha và tip tc s dng các bin ph thuc trên đ đánh giá kh nng sinh li
ca các ngân hàng TMCP trong nc. ng thi các bài nghiên cu trên đã s dng
mt tp hp mu lng đi ln bao gm các ngân hàng TMCP ni đa và nc
ngoài.
Tuy nhiên cng ti Indonesia, bài nghiên cu ca (Miki Hamada, 2013) li
cho kt qu ngc li thông qua vic đánh giá nh hng ca đu t nc ngoài
trong ngành ngân hàng đn hành vi ca các ngân hàng, mà c th là kh nng cp
tín dng cho các doanh nghip va và nh. Mt mu gm 69 ngân hàng trong
khong thi gian 2001 – 2009 đã đc s dng, ROA và NIM là hai ch tiêu chính
đ đánh giá kh nng sinh li ca các ngân hàng này vi phng pháp kim đnh
OLS đn thun. Kt qu cho thy đu t nc ngoài nh hng tiêu cc đn hot
đng các ngân hàng, bên cnh đó ngân hàng có vn đu t nc ngoài cha hn đã
hot đng hiu qu hn. Trong khi đó, mt vài quc gia đã áp dng nhiu hn ch
lên dòng vn nc ngoài bng cách quy đnh gii hn v t l s hu vn nc
ngoài. Chng hn nh mt vài quc gia ông Nam Á, gii hn t l s hu nc
- 12 -


ngoài dao đng t 30% đn 51%. Trên c s các d liu bng ca 80 quc gia trong
giai đon 1988 - 1995, (Claessens, Demirgiiu-Kunt và Huizinga, 2000) thy rng
 các nc phát trin, ngân hàng nc ngoài có lãi sut biên, chi phí qun lý và li
nhun thp hn các ngân hàng trong nc, ngc li đi vi các nc đang phát
trin. Nhiu nghiên cu xuyên quc gia và các trng hp gn đây cng cho thy

các ngân hàng nc ngoài hiu qu hn các đi th cnh tranh trong nc  các
nc đang phát trin (Clarke và cng s, 2002). C th, (Peria và Mody, 2004)
cho thy trong 5 nn kinh t M Latinh trong thi gian cui nhng nm 1990 các
ngân hàng nc ngoài có th có chênh lch lãi sut thp hn, thông qua vic gim
chi phí hành chính. Ngoài ra (Claeys và Hainz, 2007) ch ra rng ngân hàng nc
ngoài có chênh lch lãi sut thp nht trong 10 nc ông Âu thi k sau khi tách
khi Nga, ngoài ra có nhiu nghiên cu khác cng h tr cho kt lun này nh
(Denizer, 1999) cho trng hp ca Th Nh K, (Clarke cùng cng s, 2000) và
(Bajaras cùng cng s, 2000) ln lt cho trng hp ca Argentina và Columbia.
Ti Hàn Quc nh các nghiên cu ca (Kim và Lee, 2004), (Jeon và Miller, 2005),
(Jeon và Yi, 2008), và (Byun, 2007) đu kt lun rng s hu nc ngoài có tác
đng tích cc đi vi mt s ch tiêu liên quan đn kh nng sinh li ca các ngân
hàng thng mi.
Tóm li, các bài nghiên cu trên có mt u đim chung là dùng phng pháp
nghiên cu rt đa dng vi phng pháp c lng bng mô hình hi quy, phng
pháp thng kê mô t, theo đó đi vi bài nghiên cu này tác gi đã k tha bng
cách s dng phng pháp đnh lng thông qua c lng mô hình bng hi quy
d liu dng bng, bên cnh đó vic thng kê mô t tính cht các bin đng thi
đc thc hin.
Ti Vit Nam tuy đã có mt s tác gi nghiên cu v vn đ tác đng ca s
hu vn nc ngoài đn hot đng ca ngân hàng, nhng ni bt có th k đn công
trình ca (Trng Quc Cng, 2014), bài nghiên cu cho rng s hu nc
ngoài ban đu có tác đng tích cc nhng nu tng đn mt gii hn s tr thành
- 13 -


tiêu cc đi vi kh nng sinh li ca các đnh ch tài chính. Bài nghiên cu này
kim đnh tác đng ca s hu nc ngoài ti kh nng sinh li ca các công ty
hot đng trong lnh vc tài chính – ngân hàng, tác gi s dng mô hình hi quy d
liu bng cho mt mu gm 21 công ty niêm yt trên hai sàn chng khoán Vit

Nam (HoSE và HNX) trong giai đon 2009 – 2013 vi bin ph thuc ROA, ROE
và Topin’s Q ch kh nng sinh li ca công ty. Kt qu nghiên cu cho thy t l
s hu ca c đông nc ngoài có tác đng đáng k lên kh nng sinh li ca doanh
nghip khi bin ph thuc là ROA, ROE nhng không có ý ngha vi Topin’s Q.
Dù vy, khi càng tng t l s hu nc ngoài đn mt mc nht đnh thì kh nng
sinh li các công ty bt đu gim. im hn ch ca bài nghiên cu này chính là s
lng mu nh vi thi gian nghiên cu tng đi ngn và mu không đng nht
do chn tác công ty trong lnh vc tài chính ngân hàng nói chung.
Tóm li, thông qua các bài nghiên cu trc nhn thy đ đánh giá tác đng
ca thành phn s hu vn nc ngoài lên kh nng sinh li ca ngân hàng các tác
gi ch yu s dng phng pháp phân tích hi quy vi bin ph thuc là các ch
tiêu th hin kh nng sinh li ca ngân hàng nh ROA, ROE, NIM, NNIM, cá bit
mt s bài nghiên cu còn s dng ch tiêu CIR đ đánh giá hiu qu s dng chi
phí to ra thu nhp ca ngân hàng, vi ba nhóm kt qu chính: mt là s hu vn
nc ngoài có tác đng tích cc lên kh nng sinh li ngân hàng nhng nu tng
đn mc đ nht đnh s tr nên tiêu cc; hai là s hu vn nc ngoài càng tng
thì ngân hàng càng hot đng kém hiu qu; ba là s hu vn nc ngoài không nh
hng đn kh nng sinh li ca ngân hàng.
1.4. nh hng nghiên cu
Vit Nam là mt nn kinh t chuyn đi đã và đang đón nhn rt nhiu s
quan tâm tích cc ca các nhà đu t nc ngoài. Nhng nm va qua, nh nhng
n lc không ngng mà Vit Nam đã đt đc nhng thành tu nht đnh, kinh t
xã hi phát trin khá bn vng, vt qua các cuc khng hong, n lc hi nhp và
- 14 -


tng bc khng đnh v th trên trng quc t. Sp ti là giai đon nc rút đ
hoàn thành k hoch đn nm 2020 s c bn tr thành nc công nghip, chính vì
th Vit Nam cn mt lng vn ln dành cho phát trin, va đ phc hi kinh t
sau khong thi gian khng hong do lm phát leo thang và khát vn trm trng. Do

đó, dòng tin đu t t nc ngoài là nhân t quan trng và rt cn thit đ Vit
Nam đt đc mc tiêu đã đ ra.
Do tm quan trng ca dòng vn đu t nc ngoài nên có khá nhiu bài
nghiên cu trc đây đc thc hin, phân tích nhiu khía cnh khác nhau ca vn
đ. Tuy nhiên, hu ht các bài nghiên cu trong nc thng tp trung vào phân
tích ngun vn FDI và các tác đng tích cc v mô do dòng tin này mang li hoc
tng tác gia cu trúc vn nói chung lên giá tr doanh nghip mà thiu quan tâm
ti ngun vn đu t nc ngoài vào các mc xích quan trng trong nn kinh t,
chính là các ngân hàng thng mi.
Vì nhng nguyên nhân khách quan trên bài nghiên cu này đc thc hin
nhm đánh giá hiu qu ca dòng vn nc ngoài  mc đ vi mô thông qua vic
kim đnh mi quan h gia thành phn s hu vn nc ngoài đi vi kh nng
sinh li ca các ngân hàng thng mi. Vn đ nghiên cu tuy không mi trên th
gii nhng bài nghiên cu này đc hoàn thành vi hy vng bng phng pháp
thc nghim có th làm sáng t nhng khim khuyt mà các bài nghiên cu trc
đây cha gii quyt đc cho trng hp ca Vit Nam, đng thi có th áp dng
cách thc nghiên cu cho th trng các quc gia mi ni trong khu vc.
V phng pháp, tip thu đim tích cc trong các bài nghiên cu trc, tác
gi tin hành thu thp s liu t báo cáo tài chính ca mt s ngân hàng TMCP Vit
Nam (32 ngân hàng) và dùng phng pháp hi quy d liu dng bng đ c lng
mô hình đánh giá tác đng ca thành phn s hu vn nc ngoài đn kh nng
sinh li ca các ngân hàng đc th hin thông qua các bin ph thuc ROA, ROE,
NIM, NNIM, CIR s đc trình bày c th ti Chng 3.