Luận văn thạc sĩ 2015 ảnh hưởng của chương trình phát triển cà phê bền vững đến nông hộ trồng cà phê ở việt nam trường hợp nghiên cứu tại huyện cư mgak, đăk lắk

B

GIÁO D

O

I H C KINH T THÀNH PH

H

CHÍ MINH

NG D Y KINH T FULBRIGHT

VÕ TH NHÃ VY

NG C

N CÀ PHÊ B N V NG

N NÔNG H

TR NG CÀ PHÊ

VI T NAM:

NG H P NGHIÊN C U T I HUY N

LU

C S CHÍNH SÁCH CƠNG

TP.H

KL K


B

GIÁO D

O

I H C KINH T THÀNH PH

H

CHÍ MINH

NG D Y KINH T FULBRIGHT

VÕ TH NHÃ VY

NG C

N CÀ PHÊ B N V NG

N NÔNG H

TR NG CÀ PHÊ

VI T NAM:

NG H P NGHIÊN C U T I HUY

KL K
Chuyên ngành: Chính sách cơng
Mã s : 60340402

LU

C S CHÍNH SÁCH CÔNG

NG D N KHOA H C:
TS. TR N TI N KHAI

TP.H


i

L
Lu
phê

ng c
Vi t Nam: T

hi

n cà phê b n v

ng h p nghiên c u t i huy

n trích d n và s li u s d ng trong lu

chính xác cao nh t trong ph m vi hi u bi t c a tôi. Lu
mc

n nông h tr ng cà
kL k

c

c d n ngu
t thi t ph n ánh

i h c Kinh t Thành ph H

ng d y

kinh t Fulbright.
Tác gi lu

Võ Th Nhã Vy


ii

L IC
u tiên,tơi xin chân thành c

n tình truy
h ct pt

ng d y Kinh t
t cho tôi r t nhi u ki n th c và h tr tôi trong su t th i gian

ng.

c bi t, tôi xin chân thành c
t

y Tr n Ti

ng

tài và

ng d n tôi th c hi n và hoàn thành lu

Bên c
trong t

anh ch

i

c

k L k g m S Nông nghi p và Phát tri n Nông thôn, UBND huy
t, UBND xã Ea Kpam, UBND th tr n Qu ng Phú

ch

i các doanh nghi

c p thông tin, s li u

tôi th c hi

a bàn t

th c hi n lu
Xin chân thành c

l i ph ng v n, cung

tài.

Cu i cùng, tôi xin c
k L k, các b n h

và các anh

i S K ho
tr

ng viên tôi trong su t th i gian h c t p và


iii

TĨM T T NGHIÊN C U
Ngành cà phê có vai trò quan tr ng trong vi c phát tri n kinh t xã h i c a t

k L k.

cà phê là s n ph m chi m t tr ng l n trong t ng s n ph m xã h i, kim ng ch
xu t kh u c a t nh và gi i quy t vi c làm cho kho
2

ng gián ti

kL

ng tr c ti

u ki n t nhiên thu n l i cho vi c phát tri n cây

cà phê, ngu n nhân l c d i dào và có nhi u kinh nghi
su t cà phê cao nh t c

n tích, s

c.

Tuy nhiên, ngành cà phê Vi

c d báo s g p nhi u thách th

xu t phát t vi c s n xu t cà phê c a nông dân. Các thách th

th

g

u vào cao d

t, ch

n hi u qu kinh t th p; ngu

ki

ng
cb c n

ng s ng c a nông dân b gi

Hi n nay,

gi i quy t nh ng t n t i trong quá trình s n xu t cà phê c a nơng dân, 52%

di n tích cà phê c a t nh

liên k t v i doanh nghi p th c hi n s n xu t cà phê theo các
ng nh n/xác nh ng m 4C, UTZ, RA, FT

hi

ng c

s n xu t cà phê c

CPBVtrong vi c

i nơng dân.

Nh m góp ph n tìm câu tr l i cho v
chu i tìm hi u quy n l
ng c

trên, lu

ng khung phân tích qu n tr

, cách th c th c hi n c a nông dân t
CPBV mang l

khi th c hi

ng th i phát hi n nh

n ngh chính sách.

K t qu phân tích cho th
nơng h . V kinh t
ki m chi phí

ng tích c
c gi

ng, các nơng h có ý th c b o v
ng t

t

t c, b tiêu chu n c

ng t

nc i
c ti p c n

m b o. Tuy nhiên, ngu n

hi n nay hoàn toàn ph thu c vào doanh nghi p

n l c này không t n t i lâu dài. Vì v y, lu
t tc

c nh n thêm giá

t. V xã h i, các nông h

v i các TBKHKT m i, s c kh e và an toàn c a nông h
phát tri

i v i các

c ti t ki m, không v t

rác th i lung tung, c i thi
l

nh, ch

u vào t 5,9-8,4%, ngoài ra khi bán s n ph m nông h

ng. V
thi

kL k

xu t m t s

c ti p c n, t p hu n các TBKHKT nh m tuân th

quy


iv

M CL C
L

.............................................................................................................. i

L IC

................................................................................................................... ii

TÓM T T NGHIÊN C U ............................................................................................... iii
M CL C

.................................................................................................................. iv

DANH M C T

VI T T T ........................................................................................... vi

DANH M C B NG ....................................................................................................... vii
DANH M C HÌNH ....................................................................................................... viii
DANH M C H P ........................................................................................................... ix
DANH M C PH L C.................................................................................................... x
GI I THI

TÀI................................................................................. 1

1.1. B i c nh nghiên c u ....................................................................................................................1
1.2. M c tiêu nghiên c u ....................................................................................................................6
1.3. Câu h i nghiên c u ......................................................................................................................6
1.4.

ng và n i dung nghiên c u..............................................................................................6

1.5.

u .............................................................................................................6

1.6. Ngu n thông tin ...........................................................................................................................7
1.7. C u trúc lu

.........................................................................................................................7

T NG QUAN LÝ THUY T NGHIÊN C U VÀ KHUNG PHÂN TÍCH .. 8
2.1.

ng nh n/ xác nh n cà phê b n v ng ...............................................................8

2.1.1. Khái ni m ........................................................................................................ 8
2.1.2. T ng quan

.................................................................. 8

2.2. Chu i giá tr ............................................................................................................................... 12
2.2.1. Khái ni m ...................................................................................................... 12
2.2.2. Chu i giá tr cà phê toàn c u .......................................................................... 13
2.2.3. Chu i giá tr cà phê Vi t Nam ........................................................................ 13
2.3. Các nghiên c u có liên quan..................................................................................................... 15
2.3.1.

ng c a ch ng nh

2.3.2.

ng c

n nông dân

Columbia ............................. 15

n nông dân

Braxin ........................ 15

2.4. Khung phân tích........................................................................................................................ 15
K T QU NGHIÊN C U VÀ TH O LU N ......................................... 17


v

3.1.

a bàn nghiên c u ................................................................................................... 17

3.2. Các chính sách, h tr c
3.3. Các th ch

c trong vi c phát tri n cà phê b n v ng. ......................... 19

c và xã h i h tr

.................................................. 20

3.3.1. S Nông nghi p và Phát tri n nông thôn (S NNPTNT)................................. 20
3.3.2. Trung tâm khuy n nông t nh .......................................................................... 20
3.3.3. H i nông dân, khuy n nông xã ....................................................................... 21
3.3.4. UBND huy

................................................................................. 22

3.3.5. Vi n Khoa h c K thu t Nông lâm nghi p Tây Nguyên (Wasi) ...................... 22
3.4. K t qu tri

i Vi

k L k ................................... 23

3.4.1. K t qu

..................................................................... 23

3.4.2. K t qu

.................................................................. 24

3.4.3. K t qu

.................................................................... 26

3.4.4. K t qu

..................................................................... 26

3.5. Cách th c tri
3.5.1.

m nghiên c u............................................... 27
c ti

c ch ng nh n ........................................................ 27

3.5.2. Hình th c h p tác, quy n l

c a các bên khi liên k t tham gia

.................................................................................................. 27
3.6. M t s phát hi n t các doanh nghi p liên k
3.7. Vai trị c
3.7.1.

i v i nơng h thơng qua kh o sát t
m c a các h

....................... 29
m nghiên c u ... 30

c kh o sát ................................................................ 30

3.7.2. Ti p nh n và áp d ng thông tin khoa h c k thu t .......................................... 31
3.7.3. Th c hành các bi n pháp KHKT .................................................................... 35
3.7.4. Ch

t..................................................................................... 43

3.7.5. Chi phí, l i nhu n........................................................................................... 45
3.7.6. Thơng tin v bán s n ph m............................................................................. 46
3.7.7.

a các nông h ............................................................................. 47
K T LU N VÀ KI N NGH .................................................................. 48

4.1. K t lu n ..................................................................................................................................... 48
4.2. Ki n ngh ................................................................................................................................... 49
4.3. H n ch c

tài ..................................................................................................................... 50

TÀI LI U THAM KH O ............................................................................................... 51
PH L C

................................................................................................................. 54


vi

DANH M C T VI T T T

T vi t t t

Tên Ti ng Vi t

Tên Ti ng Anh

4C

B nguyên t c chung cho c
cà phê

CAFECONTROL

Công ty c ph
nh cà phê
và hàng hóa xu t nh p kh u

CPBV

Cà phê b n v ng

DTTS

Dân t c thi u s
c ti

FDI

ng

c ngồi

i cơng b ng

FT

Common Code for the Coffee
Community

Foreign Direct Investment
Fairtrade
Fairtrade Labelling
Organization International

FLO
NNPTNT
RA

Liên minh r

Rainforest Alliance

SAN

M

Sustainable Agriculture
Network

TBKHKT

Ti n b khoa h c k thu t

TNHH

Trách nhi m h u h n

UBND
WASI

i nông nghi p b n v ng

y ban nhân dân

Vi n Khoa h c K thu t Nông Lâm
nghi p Tây Nguyên

The Western Highlands
Agriculture Forestry Science
Institue


vii

DANH M C B NG
B ng 1.1: S

ng xu t kh u và kim ng ch xu t kh u cà phê c a t

kL kt

-2014 ....................................................................................................................................... 4
B ng 1.2: Tình hình th c hi n

it

B ng 2.1

kL

............ 5

.............................................. 10

B ng 2.2
n

................................................................................................................................... 12

B ng 2.3
......................................................................................................................... 12
B ng 3.1: S

ng ch ng nh n 4C và s

B ng 3.2: S

ng ch ng nh n UTZ và s

ng bán 4C t i Vi t Nam t
ng bán UTZ t i Vi t Nam t

B ng 3.3: Tình hình bón phân cho cây cà phê (% s h

-2014 ......... 24
-2014 ... 26

u tra) ...................................... 35

B ng 3.4

... 36

B ng 3.5

................................................ 37

B ng 3.6

......................................... 38

B ng 3.7

................................................................ 39

B ng 3.8: Tình hình t a cành (% các h ) ........................................................................... 40
B ng 3.9
B ng 3.10
B ng 3.11: Hi u qu s n xu t c

............................................................... 41
.................................................................................. 42
..................................................... 45

B ng 3.12: Tình hình bán s n ph m c a các nông h (% s

ng) ................................. 47


viii

DANH M C HÌNH
Hình 1.1: T tr ng m t s m t hàng trong t ng xu t kh u nhóm nơng s n, th y s
Hình 1.2: T l s

ng cà phê Vi t Nam so v

Hình 1.3: T l s

ng cà phê xu t kh u c a Vi t Nam so v

...................................... 2

Hình 1.4: Di n tích tr ng cà phê c a các t
Hình 2.1: C

....... 1

............... 2
......................................... 3

c

........................................................................... 11

Hình 2.2: Chu i giá tr cà phê tồn c u ...................................................................................... 13
Hình 2.3: T l xu t kh u các lo i cà phê c a Vi t Nam ............................................................ 13
Hình 2.4: Chu i giá tr cà phê t i Vi t Nam ............................................................................... 14
Hình 2.5: Chu i giá tr

k L k ...................................... 14
n tr chu i ........................................................................ 16

Hình 3.1: B

hành chính t

k L k ................................................................................ 17

Hình 3.2: Di

a bàn huy

........................................... 18

Hình 3.3: Phát tri n thành viên c a 4C t i Vi t Nam t 2007-2014 .......................................... 23
Hình 3.4: Di
Hình 3.5: Phát tri n thành viên c a UTZ t i Vi
Hình 3.6: Di

-2014 t i Vi t Nam 24
k L k t 2009-2014 .................... 25
-2014 t i Vi t Nam và

k L k .................................................................................................................................................................. 25
Hình 3.7: Thu nh p chính c a các h kh o sát (%) .................................................................... 31
Hình 3.8: S l n ti p xúc v i cán b khuy n nông c a huy n, xã và công ty (%) ..................... 32
Hình 3.9: Các ngu n ti p thu KHKT c

tr ng (%) .............................................. 32

Hình 3.10: Các bi n pháp k thu t các h

c ti p c n (%) ... 33

Hình 3.11: Các h áp d ng ki n th c k thu

c vào th c t s n xu t (%) ........................ 34


ix

DANH M C H P

H p 1: Tình hình t p hu n TBKHKT t i xã Ea Ki t ....................................................... 21
H p 2: Tình hình t p hu n TBKHKT t i
H p 3: Tiêu chu n ch

................................................... 22

ng 7.2 c a Nestle .................................................................. 44


x

DANH M C PH L C

Ph l c 1: B ng câu h i kh o sát quá trình s n xu t cà phê c a nông h .......................... 54
Ph l

cung c p thông tin, ph ng v n....................................... 65

Ph l

u................................................................................. 66

Ph l c 4: B quy t c c

.......................................................... 69

Ph l c 5: Chi phí s n xu t cà phê trong th i k kinh doanh ........................................... 76
Ph l c 6: Phi u tham gia t nguy n ................................................................................ 80
Ph l c 7: S nông h ...................................................................................................... 82
Ph l c 8: Hình nh các bu i t p hu n c a doanh nghi p ................................................. 83
Ph l c 9: Hình nh th

a c a tác gi .......................................................................... 84


1

GI I THI

TÀI

1.1.
Cà phê là m t trong nh ng m t hàng nông s n xu t kh u chính c a Vi t Nam, trong nhóm
xu t kh u nông lâm th y s
ng th i, s

ng xu t kh u cà phê c a Vi

th 2 th gi i (sau Braxin)2 (Hình 1.2 và 1.3)
t n3, xu t kh

ng th 2 (sau g o)1

tr ng xu t kh

s

ng
t 1,4 tri u

t trên 1,66 tri u t n v i kim ng ch xu t kh u trên 3,4 t USD4. Vì

v y, ngành cà phê có vai trò quan tr ng trong vi c phát tri n kinh t c a Vi t Nam.
Hình 1.1: T tr ng m t s m t hàng trong t ng xu t kh u nhóm nơng s n, th y s n

Ngu n: C c xu t nh p kh u (2014)

1

C c xu t nh p kh u (2014)
ICO, 2015, trích trong Hi p h i Cà phê Ca cao Vi t Nam, 2015
3
B Nông nghi p và Phát tri n nơng thơn, 2015, trích trong Hi p h i Cà phê Ca cao Vi t Nam 2015
4
T ng c h i quan, 2015, trích trong Hi p h i Cà phê Ca cao Vi t Nam, 2015
2


2

Hình 1.2: T l s

ng cà phê Vi t Nam so v

Braxin
12%

3%
3%
3%

Indonexia
34%

Colombia
Ethiopia

3%
3%

Peru

4%

Honduras
8%

Mêhicơ
8%

Hình 1.3: T l s

19%

Uganda

ng cà phê xu t kh u c a Vi t Nam so v

Braxin
13%

3%
2%
3%

Indonexia
32%

Colombia
Ethiopia

3%
4%

Peru

4%

Honduras
10%

Mêhicô
5%

21%

Uganda

Ngu n: ICO, 2015, trích trong Hi p h i Cà phê Ca cao Vi t Nam,2015.
Hi

c tr ng ch y u

5

ha , chi m 90% di n tích cà phê c a c

khu v c Tây Nguyên v i di n tích 573.401
c (641.700 ha)6.

k L k có

di n tích cà phê l n nh t 204.390 ha chi m 35,7% di n tích cà phê c a các t nh Tây

5
6

Ban ch
o Tây Nguyên (2015)
B Nông nghi p và Phát tri n nông thôn (2015)

3

Nguyên và chi m 32% di n tích cà phê c a c

c; ti p theo là các t nh

k

Nông, Gia Lai, Kon Tum (hình 1.4)7.
Hình 1.4: Di n tích tr ng cà phê c a các t

Di n tích (ha)
250000
204390
200000
157307
150000

118469
100000

79122

50000
14113

T nh

0

Kon Tum

Gia Lai

Ngu n: Niên giám th ng kê các t nh Tây Nguyên, 2014, trích trong Ban ch

V i di n tích cà phê l n nh t c
vi c làm

o Tây Nguyên, 2015.

n xu t cà phê t

ng và

ng xu t kh

(B ng 1.1), Cà phê là s n ph m

chi m t tr ng l n trong t ng s n ph m xã h i, kim ng ch xu t kh
ng tr c ti
t

n ngu n thu nh p c

( y ban Nhân dân t

453.441 t

ng xu t kh

k L k, 2014).

ng cà phê c

t 229.988 t n v i kim ng ch xu t kh
kL

phê là cây tr ng ch l c giúp phát tri n kinh t xã h i c a t nh.

7

a t nh và

i dân sinh s

tri u USD9. V i nh ng k t qu mà ngành cà phê mang l i, t

Niên giám th ng kê các t nh Tây Nguyên, 2014, trích trong Ban ch o Tây Nguyên, 2015.
S Nông nghi p và Phát tri n nông thơn t
k L k (2015)
9
S
k L k, 2014, trích trong UBND t
k L k, 2014.

8

o

i có liên quan8;

i tr c ti p s n xu

ng th i v i s

kL

a bàn
kL

t

t 479,775
nh cây cà


4

B ng 1.1: S

ng xu t kh u và kim ng ch xu t kh u cà phê c a t

L kt

k

-2014

2010

S

Kim ng ch (1.000 USD)

2013

2014

487.748

412.182

462.433

453.441

356.937

ng xu t kh u (t n)

2012

399.098

ng (t n)

2011
311.096

298.181

223.909

229.988

502.367

650.098

621.570

465.216

479.755

Ngu n: S Nông nghi p và Phát tri n nông thôn t

k L k (2015)

v y, ngành cà phê có vai trị r t quan tr ng trong vi c phát tri n kinh t c a Vi t Nam
n tích tr ng cà phê l
Tuy nhiên, ngành cà phê Vi

k L k nói riêng.

c d báo s g p nhi u thách th

xu t phát t vi c s n xu t cà phê c a nông dân. Các thách th

c là 1) Di n tích tr
trên
ch

c ch ra m t cách tóm

t xa quy ho ch; 2) Nhi u di

t d c, xói mịn, b c màu, ho c thi u ngu

i, d

ng th p, hi u qu kinh t không cao; 3) Nông h
i cà phê trong mùa khơ, góp ph n d

c tr ng

n tình tr

t và

ng s d

c ng

c ng m nghiêm tr ng

ng thâm canh quá m c, và s d ng sai cách
các hóa ch t nơng nghi
lý, d

u phân bón ho c b o v th c v t khơng h p

n chi phí s n xu t quá cao; và 5) Thu hái khi t l cà phê chín m i kho ng 70%

làm gi m ch

o qu n (Tr n Ti n

Khai, 2013). Vì v y, làm th
phê c a nông dân là m t v

gi i quy t nh ng t n t i trong quá trình s n xu t cà
c n ph i nghiên c u.

Hi n nay, cùng v i m c tiêu mang l i l i nhu n kinh t , vi
ng

duy trì tài nguyên thiên nhiên, b

h p v i các chu n m c qu c t
tiêu dùng trên th gi i,

it

t hi

c

u ki n xã h i và làm vi c phù

ng các yêu c u ngày càng cao c

i v i s n xu

ch ng nh n/xác nh

Liên minh r ng

ng th

i x có trách nhi m v i

CPBV bao g

i

cà phê có
cà phê b n v ng (CPBV). T i Vi t
i công b ng (Fairtrade - FT);

Rainforest Alliance - RA); UTZ Certified và B quy t c chung cho

ng cà phê (Common Code for the Coffee Community - 4C). V i l i ích

trình CPBV mang l i, nhi

n khai áp d ng các b quy t c, tiêu chu n


5

c a các

trình CPBV nh m gi i quy t các t n t i trong quá trình s n xu t cà phê c a
c bi t là t

k L k.

n nay di n tích s n xu

CPBV trong toàn t nh là 104.425 ha, chi m 52% di n tích tồn t nh,

n

xu t theo tiêu chu n UTZ Certified có di n tích 26.625 ha; cà phê xác nh n 4C có di n tích
70.000 ha; cà phê ch ng nh n RA có di n tích 7.400ha; cà phê ch ng nh n FT có di n tích
ng 1.2).
B ng 1.2: Tình hình th c hi

it

kL

4C

UTZ Certified

RA

Fairtrade

S h

64.041

22.656

3.200

210

Di n tích (ha)

70.000

26.625

7.400

400

Ch ng nh n/Xác nh n

Ngu n: UBND t

k L k (2014),

i di n 4C và UTZ t i Vi t Nam (2015)

M c dù, di n tích cà phê t i t nh

k L k th c hi

52% di n tích cà phê và t

m

c hi

kL k

hi

ng c
trên di n r ng

b các t n t i trong vi c s n xu t cà phê c

i pháp xóa
nghiên c u v

này tác

gi ch n huy
Trong các huy n tr ng cà phê

k L k, huy

n có di n tích tr ng cà

phê l n nh t t nh v i t ng di n tích cà phê là 35.922 ha chi m 18% di n tích cà phê tồn
t

duy nh t tri

v i di n tích 15.071

ha, chi m 45,7% trên t ng di n tích cà phê kinh doanh g m 9.081 h
trình CPBV 10.
V i nh ng lý do nêu trên, tác gi ch
phê b n v

ng c
Vi t Nam: T

kL k
gi i quy t các v

n nông h tr ng cà phê

nh

nghiên c u s

ng h p nghiên c u t i huy n

ng c

còn t n t i trong quá trình s n xu t c
n ngh chính sách giúp nông dân phát tri

v ng.
10

UBND huy

.

n cà

c
ng th i
ng b n


6

1.2. M c tiêu nghiên c u
tài t p trung nghiên c

ng c

di n kinh t , xã h

n các nơng h

ng thơng qua

canh tác; 2) b o v

các khía c nh: 1) k thu t
t và ch

s n xu t; và 5) l i nhu

ng th i, nghiên c

tri

ng h t cà phê; 4) chi phí

n phát hi

khuy n ngh các chính sách h tr phù h p.

1.3. Câu h i nghiên c u
Câu 1:

n các nông h tr ng cà phê trên ba
n kinh t , xã h

ng? Nh ng thu n l

n khai

Câu 2: Gi i pháp chính sách nào giúp nơng h tr ng cà phê phát tri

ng

b n v ng?

1.4.

ng và n i dung nghiên c u
ng nghiên c u: Ho

c

ng c

m nghiên c u và vai trò

i v i vi c c i thi

b ov

ng sinh thái cho ngành cà phê t

N i dung nghiên c u: Cách th c tri n khai
th hình th c liên k t v i nông dân, quy n l
doanh nghi p; nông dân th c hi

c nh ng v

ng, hi u qu kinh t và

k L k.
a các doanh nghi p c
c a các bên

a

nào c th nơng dân có

c các u c u khơng, th c hi n
quy

t, ch

u giúp nơng dân gi i

gì, nơng dân g

trình CPBV.
1.5.
Tác gi th c hi n nghiên c u b

nh tính. S d ng th ng kê mơ t và

th ng kê so sánh cùng v i k t qu ph ng v

ng ch ng và d li

nh tính

cho nghiên c u.
u tra và lý do ch

m nghiên c

c trình bày c th trong Ph l c 3).

7

1.6.
D li u th c p: T ng h p s li u t UBND t

k L k, UBND huy

Nông nghi p và Phát tri n nông thôn, Vi n Nơng Lâm nghi p Tây Ngun (Wasi)
i di
D li

p chí.
p: Ph ng v n các doanh nghi

ng và thông tin t phi

i u

tra các h nông dân.
1.7. C u trúc lu
Lu

:
êu b i c nh nghiên c u; câu h i nghiên c u; m c tiêu nghiên c u;

và n i dung nghiên c u;

ng

u.

2: Gi i thi u t

CPBV, lý thuy t v chu i giá tr và

th c hi n nghiên c u.
Trình bày k t qu tri
phân tích s

h tr cu

t i Vi
c

phân tích m i liên k t gi a

doanh nghi p và nông h trong vi c s n xu t cà phê có ch ng nh n;
CPBV trong s n xu t cà phê
t s k t lu n quan tr
ngh chính sách.

k L k;

ng c a

n nông h .
n

8

T NG QUAN LÝ THUY T NGHIÊN C U VÀ KHUNG PHÂN TÍCH
2.1.

ng nh n/xác nh n cà phê b n v ng

2.1.1. Khái ni m
Theo Cao y Th gi i v

ng và Phát tri n Liên H p Qu c,1987, trích trong Châu

, 2013 Phát tri n b n v ng là s phát tri
i kh

h

hoà Nam Phi, 2002

ng nhu c u c a hi n t i mà

ng nhu c u c a h .

hái Giang, 2012

.
CPBV
nay, the

c

CPBV

2.1.2.
2.1.2.1

CPBV4C

Hi p h

i s b o tr c a Hi p h

và Phát tri n K thu

c. M c tiêu c a Hi p h i là c i thi

ng d a trên B quy t c 4C (Ph l c 4)
quy t

phát tri n b n v

c và T ch c H p tác
u ki n kinh t , xã h i,
i trà. B

nh nh ng th c hành b n v ng b t bu c các tác nhân trong chu i giá tr cà
n CPBV 4C ph i tuân theo. Theo Hi p h i 4C

h m vi b n v ng c a 4C g m:

Xã h

u ki n s

u ki n làm vi c t t c

a h và

ng làm thuê.
ng: b o v r ng nguyên sinh, b o t n các ngu n tài nguyên thiên nhiên
ng sinh h

ng.


9

Kinh t : phát tri n kinh t

cho phúc l i xã h

n v ng. Phát

tri n kinh t bao g m thu nh p h p lý cho t t c các thành viên trong chu i cà phê,
ti p c n th

ng cà phê và sinh k b n v ng

2.1.2.2

n
Guatemala.

Kapek,

-

v
UTZ,

trong

t

Th

.
2.1.2.3
Liên minh r
thi

CPBV RA
c thành l

ch c ch ng nh n cho cà phê thân

ng. M c tiêu c a Liên minh r

b o t n sinh thái và phát tri
ngun t

kh

y tính hi u qu nơng nghi p,

i. Thông qua B tiêu chu n (Ph l c 4) g m 10

c xây d ng d a trên các ch

ng lành m nh, công b ng xã h i và

, các thành viên tham gia ch ng nh n RA s góp ph n làm gi m nh r i ro
iv

ng và xã h i do các ho

thi n liên t c. Ch ng nh n RA

ng nông nghi p gây ra thơng qua ti n trình c i

c qu n lý b i t ch c M

i nông nghi p b n v ng

(Sustainable Agriculture Network - SAN).
2.1.2.4
Fairtrade Labelling Organization International FLO)


10

4)

B ng 2.1: S
4C

Khơng có u

FT

RA

UTZ Certified

n
nơng dân.

UTZ

FLO

SAN

Khơng có u

Khơng có u

2.1.2.5

thành viên

G

; riêng FT

.
ngồi bao bì
s

có

g.

.


11

.
Hình 2.1: C p

c

m (2015)

các

thành

2.1.2.6 Tình hình

s
4C, UTZ, RA, FT

khơng quá 40%

.

19,74%; cà phê UTZ


12

31%; cà phê RA
36,92%; cà phê FT
).

ây
trình CPBV.
B ng 2.2

cà

4C

UTZ

RA

FT

660

394

219

358

49

122

115

94

7,42%

30,96%

52,51%

26,26%

Coffee Barometer (2012), trích trong Wasi (2013)
B ng 2.3:

4C

UTZ

RA

FT

2280

727

455

440

450

224

168

145

19,74%

30,81%

36,92%

32,95%
Barometer(2014)

2.2.
2.2.1.
Chu i giá tr là nh ng ho

ng c n thi

còn là khái ni

t s n ph m (ho c m t d ch v ) t lúc
n s n xu

tiêu dùng cu i cùng và v t b sau khi

n khi phân ph i t

i

d ng (Kaplinsky 1999; Kaplinsky và Morris

2001, trang 4).
p, chu i giá tr là t t c các ho
s n xu t ra s n ph m nh

nh. T t c các ho

c th c hi n trong m
ng này t o thành m

tn i

13

i s n xu t v

i tiêu dùng. M t khác, m i ho

ng l i b sung giá tr cho thành

ph m cu i cùng (M4P, 2008).
ng, chu i giá tr là m t ph c h p nh ng ho
khác nhau th c hi

i s n xu t

ng do nhi

i ch bi

m t nguyên li u thô thành s n ph m cu

i tham gia
m bi n

c bán l (M4P,2008).

2.2.2.
Chu i giá tr

c hình thành d a trên s g n k t c a các tác nhân có ch

xu t tr c ti p bao g

i tr

n

i thu mua, nhà xu t kh u, nhà rang xay (Hình 2.2).

Hình 2.2: Chu i giá tr cà phê tồn c u

Ngu n: L y t Coffee Barometer (2014), hình 2, trang 2
2.2.3.
Cà phê xu t kh u c a Vi t Nam ch y u là cà phê nhân xơ (Hình 2.3).
c hình thành d a trên s g n k t c a các tác nhân có ch
ti p bao g

i tr ng,

i lý thu mua, nhà xu t kh u (Hình 2.4).

Hình 2.3: T l xu t kh u các lo i cà phê c a Vi t Nam

i giá tr
n xu t tr c