bài giảng hóa học phẩm nhuộm tổng hợp và kỹ thuật nhuộm in

HÓA H C PH M NHU M Ọ Ẩ Ộ
HÓA H C PH M NHU M Ọ Ẩ Ộ
T NG H P & K THU T Ổ Ợ Ỹ Ậ
T NG H P & K THU T Ổ Ợ Ỹ Ậ
NHU M IN Ộ
NHU M IN Ộ
CHEMISTRY OF SYNTHETIC
CHEMISTRY OF SYNTHETIC
DYES- DYEING & PRINTING
DYES- DYEING & PRINTING
TECHNOLOGY
TECHNOLOGY


THUỐC NHUỘM
VẬT LIỆU DỆT ( VẢI, SI,….)
NHUỘM HOẶC IN


SƠ ĐỒ CẤU TRÚC CỦA CÔNG TY DỆT
CÔNG TY DỆT
N.M
SI
N.M
DỆT
N.M
NHUỘM &
HOÀN TẤT
N.M

MAY &
THỜI TRANG


HÓA HỌC THUỐC NHUỘM

Thuốc nhuộm là những hợp chất hữu cơ
có màu ( gốc thiên nhiên và tổng hợp) rất
đa dạng về màu sắc và chủng loạò, chúng có
khả năng nhuộm màu, nghóa là bắt màu
hay gắn màu trực tiếp cho các vật liệu
khác.

Thuốc nhuộm chủ yếu dùng để nhuộm
vật liệu dệt từ xơ thiên nhiên ( bông , lanh,
gai, len, tơ tằm…), xơ nhân tạo (xơ visco,
axetat,…) và xơ tổng hợp (polyamit,
polyester, polyvinylic….)



HÓA HỌC THUỐC NHUỘM

Ngoài ra thuốc nhuộm còn được dùng để
nhuộm cao su, chất dẻo, chất béo , sáp, xà
phòng, để chế tạo mực in trong công nghiệp
in, chế tạo văn phòng phẩm, vật liệu làm ảnh
màu…

Thuốc nhuộm được chia làm hai nhóm lớn:


Phẩm màu hay phẩm nhuộm (dye) tan
trong môi trường sử dụng.

Bột màu hay pigment không tan trong môi
trường sử dụng, phân tán dưới dạng bột mòn
trong môi trường sử dụng.



CÁC THUY T MÀU Ế
CÁC THUY T MÀU Ế
L
L
ΧΗ Σ ΠΗℑΤ ΤΡΙ Ν ΠΗ Μ ΜℵΥ Ị Ử Ể Ẩ
ΧΗ Σ ΠΗℑΤ ΤΡΙ Ν ΠΗ Μ ΜℵΥ Ị Ử Ể Ẩ
Τ ΝΓ Η ΠỔ Ợ
Τ ΝΓ Η ΠỔ Ợ
THUYẾT MANG MÀU
THUYẾT MANG MÀU
THUY
THUY
Τ Ι Ν ΤẾ Đ Ệ Ử
Τ Ι Ν ΤẾ Đ Ệ Ử


L CH S PHÁT TRI N Ị Ử Ể
L CH S PHÁT TRI N Ị Ử Ể
PH M MÀU T NG H P Ẩ Ổ Ợ
PH M MÀU T NG H P Ẩ Ổ Ợ

Thời kỳ trước năm 1865
Sự phát triển hóa học thuốc
nhuộm từ năm 1865 đến hiện nay.


TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ
TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ

Từ thời tiền sử con người đã biết nhuộm lông
Từ thời tiền sử con người đã biết nhuộm lông
thú, vật liệu dệt và các vật dụng khác với các
thú, vật liệu dệt và các vật dụng khác với các
chất màu tự nhiên
chất màu tự nhiên
có nguồn gốc chủ yếu từ thực
có nguồn gốc chủ yếu từ thực
vật và động vật. Các chử tượng hình của người
vật và động vật. Các chử tượng hình của người
Ai Cập cổ đại được viết bằng mực từ các dòch
Ai Cập cổ đại được viết bằng mực từ các dòch
trích của các phẩm màu tự nhiên. Các hình vẽ
trích của các phẩm màu tự nhiên. Các hình vẽ
trên vách đá được vẽ bằng pigment vô cơ.
trên vách đá được vẽ bằng pigment vô cơ.

Trước nữa đầu thế kỷ 19, hầu hết tất cả các chất
Trước nữa đầu thế kỷ 19, hầu hết tất cả các chất
màu có nguồn gốc từ động vật, thực vật hoặc
màu có nguồn gốc từ động vật, thực vật hoặc
khoáng chất và thường được khai thác, sản xuất

khoáng chất và thường được khai thác, sản xuất
và chuyên chở từ các nơi xa có
và chuyên chở từ các nơi xa có
tính bất ổn đònh
tính bất ổn đònh


phụ thuộc vào tính bất thường của tự nhiên.
phụ thuộc vào tính bất thường của tự nhiên.




TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ
TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ

Từ khi có cuộc cách mạng công nghiệp xảy ra ở
Từ khi có cuộc cách mạng công nghiệp xảy ra ở
châu u đặc biệt là công nghiệp dệt phát triển
châu u đặc biệt là công nghiệp dệt phát triển
chín muồi khảng năm
chín muồi khảng năm
1850
1850
, các chất màu tổng
, các chất màu tổng
hợp có chất lượng đáng tin cậy đã được sản xuất
hợp có chất lượng đáng tin cậy đã được sản xuất
thay thế dần các phẩm màu tự nhiên.
thay thế dần các phẩm màu tự nhiên.


Việc tổng hợp hai hai loại phẩm tự nhiên là
Việc tổng hợp hai hai loại phẩm tự nhiên là
phẩm màu thiên thảo (madder) và indigo
phẩm màu thiên thảo (madder) và indigo
đánh
đánh
dấu những bước quan trọng trong lòch sử phẩm
dấu những bước quan trọng trong lòch sử phẩm
màu tổng hợp.
màu tổng hợp.


TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ
TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ

Phẩm màu thiên thảo ( madder) được khai thác
Phẩm màu thiên thảo ( madder) được khai thác
từ rễ cây
từ rễ cây
Rubia tinctorum
Rubia tinctorum
có thành phần chất
có thành phần chất
màu chính là alizarin
màu chính là alizarin
(1,2
(1,2

dihydroxyanthraquinon).
dihydroxyanthraquinon).
Các xơ cellulose được
Các xơ cellulose được
nhuộm với chất màu này bằng quy trình nhuộm
nhuộm với chất màu này bằng quy trình nhuộm
cầm màu với phèn tạo thành phức kim loại màu
cầm màu với phèn tạo thành phức kim loại màu
đỏ (còn gọi là màu đỏ Thổ Nhó Kỳ)ø không tan
đỏ (còn gọi là màu đỏ Thổ Nhó Kỳ)ø không tan
trên xơ sợi. Quy trình nhuộm này phức tạp, mất
trên xơ sợi. Quy trình nhuộm này phức tạp, mất
nhiều thời gian ( hơn một tháng) và bất lợi về
nhiều thời gian ( hơn một tháng) và bất lợi về
kinh tế nên có nhiều hạn chế mặc dù sản phẩm
kinh tế nên có nhiều hạn chế mặc dù sản phẩm
có độ bền màu cao.
có độ bền màu cao.


TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ
TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ

Phẩm màu indigo là một trong những phẩm màu
Phẩm màu indigo là một trong những phẩm màu
tự nhiên quan trọng nhất có nguồn gốc từ cây
tự nhiên quan trọng nhất có nguồn gốc từ cây
Indigofera tinctoria
Indigofera tinctoria
(Ấn độ). Lá cây này có chứa

(Ấn độ). Lá cây này có chứa
dẩn xuất glucosid của indoxyl. Khi lên men, lá
dẩn xuất glucosid của indoxyl. Khi lên men, lá
giải phóng ra indoxyl tự do sẽ bò oxy hóa nhanh
giải phóng ra indoxyl tự do sẽ bò oxy hóa nhanh
chóng bởi không khí tạo thành indigo tan trong
chóng bởi không khí tạo thành indigo tan trong
nước. Ở châu u, indigo còn được tìm thấy trong
nước. Ở châu u, indigo còn được tìm thấy trong
cây tùng lam (woad) Độ bền ánh sáng và bền giặt
cây tùng lam (woad) Độ bền ánh sáng và bền giặt
của indigo rất tốt, nó được sử dụng để nhuộm xơ
của indigo rất tốt, nó được sử dụng để nhuộm xơ
cotton và len theo
cotton và len theo
phương pháp nhuộm hoàn
phương pháp nhuộm hoàn
nguyên.
nguyên.


TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ
TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ

Trước khi tổng hợp được phẩm màu indigo và
Trước khi tổng hợp được phẩm màu indigo và
thiên thảo,
thiên thảo,
năm 1771 P. Woulfe
năm 1771 P. Woulfe

đã tìm ra
đã tìm ra
acid
acid
picric
picric
được xem là chất màu tổng hợp đầu tiên.
được xem là chất màu tổng hợp đầu tiên.
Phẩm màu acid này được sử dụng để nhuộm xơ
Phẩm màu acid này được sử dụng để nhuộm xơ
tơ tằm có màu vàng ánh xanh ( vàng chanh)
tơ tằm có màu vàng ánh xanh ( vàng chanh)

Năm 1826 Uverdorben
Năm 1826 Uverdorben
chưng cất indigo thu được
chưng cất indigo thu được
anilin
anilin
là chất trung gian quan trọng để tổng hợp
là chất trung gian quan trọng để tổng hợp
thuốc nhuộm
thuốc nhuộm


TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ
TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ

Năm
Năm

1825 Faraday
1825 Faraday
phát hiện ra benzen và đến măm
phát hiện ra benzen và đến măm
1845
1845
Zini và Hofmann
Zini và Hofmann
tìm ra qui trình nitro hóa và khử hóa để
tìm ra qui trình nitro hóa và khử hóa để
tổng hợp anilin
tổng hợp anilin

Năm 1840 Mansfield
Năm 1840 Mansfield
tìm ra được nhựa than đá là nguồn
tìm ra được nhựa than đá là nguồn
nguyên liệu phong phú để thu được benzen.
nguyên liệu phong phú để thu được benzen.

Năm 1856 Perkin
Năm 1856 Perkin
(Anh) tổng hợp được thuốc nhuộm
(Anh) tổng hợp được thuốc nhuộm
Anilin Purple ( tên khác là Mauvein hoặc Mauve) bằng
Anilin Purple ( tên khác là Mauvein hoặc Mauve) bằng
phản ứng oxi hóa anilin bằng dichromat.
phản ứng oxi hóa anilin bằng dichromat.
Năm 1857
Năm 1857

phẩm
phẩm
màu này được sản xuất và đưa ra thò trường
màu này được sản xuất và đưa ra thò trường






TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ
TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ

Sự thành công của Perkin thúc đẩy rất lớn cho việc tìm
Sự thành công của Perkin thúc đẩy rất lớn cho việc tìm
kiếm và tổng hợp các chất màu trên cơ sở anilin.
kiếm và tổng hợp các chất màu trên cơ sở anilin.
Năm
Năm
1856
1856
phẩm màu triphenylmetan đầu tiên do
phẩm màu triphenylmetan đầu tiên do
Natason
Natason
tìm
tìm
ra là
ra là
Magenta

Magenta
được thương mại hóa năm
được thương mại hóa năm
1859
1859
.
.



Hầu hết các phát minh cuối những năm 1850 đầu những
Hầu hết các phát minh cuối những năm 1850 đầu những
năm 1860 là các chất màu họ triphenylmetan như
năm 1860 là các chất màu họ triphenylmetan như
Hofman Violet (1863)
Hofman Violet (1863)
và
và
Girard Violet Imperial (1860).
Girard Violet Imperial (1860).


Nicolson và Gilbee đã bước đầu hệ thống hóa các quá
Nicolson và Gilbee đã bước đầu hệ thống hóa các quá
trình tổng hợp phẩm màu và đã
trình tổng hợp phẩm màu và đã
sulfo hóa
sulfo hóa
các dẫn xuất N-
các dẫn xuất N-

phenyl của Magenta tạo ra các phẩm màu có độ tan
phenyl của Magenta tạo ra các phẩm màu có độ tan
trong nước tốt hơn. Đây được xem như
trong nước tốt hơn. Đây được xem như
phẩm nhuộm acid
phẩm nhuộm acid


đầu tiên.
đầu tiên.


TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ
TH I KỲ TR C NĂM 1865Ờ ƯỚ

Một bước tiến quan trọng là tổng hợp được phẩm màu
Một bước tiến quan trọng là tổng hợp được phẩm màu
azo
azo
Bismarck Brown
Bismarck Brown
bởi
bởi
Martius năm 1863
Martius năm 1863
. Cấu trúc
. Cấu trúc
của loại phẩm màu này chưa được làm sáng tỏ cho đến
của loại phẩm màu này chưa được làm sáng tỏ cho đến
khi

khi
Griess
Griess
chứng minh được
chứng minh được
phản ứng ghép đôi azo
phản ứng ghép đôi azo
giữa
giữa
muối diazoni và amine. Griess phát minh ra phản ứng
muối diazoni và amine. Griess phát minh ra phản ứng
diazo hóa năm 1858 dẫn đến việc tổng hợp lớp phẩm màu
diazo hóa năm 1858 dẫn đến việc tổng hợp lớp phẩm màu
quan trọng nhất sử dụng hiện nay là
quan trọng nhất sử dụng hiện nay là
phẩm màu azo
phẩm màu azo
.
.



Đến giữa thập niên 1860, các nhà hóa học đònh hướng
Đến giữa thập niên 1860, các nhà hóa học đònh hướng
nghiên cứu về cấu trúc của thuốc nhuộm và hệ thống hóa
nghiên cứu về cấu trúc của thuốc nhuộm và hệ thống hóa
các nghiên cứu. Năm 1865, các viện nghiên cứu và công
các nghiên cứu. Năm 1865, các viện nghiên cứu và công
nghiệp phẩm màu ở Đức phát triển mạnh là đầu tàu phát
nghiệp phẩm màu ở Đức phát triển mạnh là đầu tàu phát

triển cho các nền công nghiệp và viện nghiên cứu phẩm
triển cho các nền công nghiệp và viện nghiên cứu phẩm
màu cho các nước khác ở châu u như Anh và Pháp.
màu cho các nước khác ở châu u như Anh và Pháp.




TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ
TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ

Sự phát triển của hóa học hữu cơ nhất là về cấu tạo đã
Sự phát triển của hóa học hữu cơ nhất là về cấu tạo đã
thúc đẩy cho sự phát triển của hóa học thuốc nhuộm đánh
thúc đẩy cho sự phát triển của hóa học thuốc nhuộm đánh
dấu bằng phát minh công thức của benzen.
dấu bằng phát minh công thức của benzen.
Grade và
Grade và
Liebeman
Liebeman
đã tổng hợp được
đã tổng hợp được
alizarin
alizarin
sau 37 năm phẩm
sau 37 năm phẩm
nhuộm này được cô lập từ cây thiên thảo bằng phương
nhuộm này được cô lập từ cây thiên thảo bằng phương
pháp thăng hoa.

pháp thăng hoa.



Thiết lập được công thức cấu tạo cơ bản của phẩm màu
Thiết lập được công thức cấu tạo cơ bản của phẩm màu
anthraquinon
anthraquinon
và tổng hợp được các phẩm màu
và tổng hợp được các phẩm màu
anthraquinon khác qua quá trình brom hóa và kiềm chảy.
anthraquinon khác qua quá trình brom hóa và kiềm chảy.
Cùng thới gian này
Cùng thới gian này
Perkin và Caro
Perkin và Caro
cũng tổng hợp đước
cũng tổng hợp đước
alizarin bằng quá trình sulfo hóa và kiềm chảy. Đến măm
alizarin bằng quá trình sulfo hóa và kiềm chảy. Đến măm
1873
1873
công ty Perkin and Sons ( Anh) đã sản xuất lượng lớn
công ty Perkin and Sons ( Anh) đã sản xuất lượng lớn
chất màu này và đạt đến
chất màu này và đạt đến
435 Tấn/n
435 Tấn/n
ă
ă

m
m
.
.


TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ
TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ

Năm 1866 Martius và Griess tổng hợp đước
Năm 1866 Martius và Griess tổng hợp đước
Aniline
Aniline
Yellow ( 4-aminoazpbenzen)
Yellow ( 4-aminoazpbenzen)
bằng phản ứng đi azo hóa và
bằng phản ứng đi azo hóa và
ghép đôi anilin với chính nó, sau đó thực hiện phản ứng
ghép đôi anilin với chính nó, sau đó thực hiện phản ứng
sắp xếp lại (rearrangement) với xúc tác acid.
sắp xếp lại (rearrangement) với xúc tác acid.

Năm 1870 Kekule tổng hợp và thiết lập được cấu trúc
Năm 1870 Kekule tổng hợp và thiết lập được cấu trúc
của thuốc nhuộm
của thuốc nhuộm
hydroxyazo.
hydroxyazo.


Năm 1875 Caro điều chế đước
Năm 1875 Caro điều chế đước
phẩm nhuộm baz azo
phẩm nhuộm baz azo
Chrysoidine
Chrysoidine
, và sau đó một năm Roussin tổng hợp các
, và sau đó một năm Roussin tổng hợp các
thuốc nhuộm acid azo đầu tiên
thuốc nhuộm acid azo đầu tiên
Orange I và Orange II
Orange I và Orange II


dùng cho len. Từ đó danh sách phẩm màu azo ngày càng
dùng cho len. Từ đó danh sách phẩm màu azo ngày càng
tăng và cho đến hiện nay chúng là loại thuốc nhuộm quan
tăng và cho đến hiện nay chúng là loại thuốc nhuộm quan
trọng nhất và được sử dụng rộng rãi nhất.
trọng nhất và được sử dụng rộng rãi nhất.


TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ
TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ

Năm 1873, Croissant khám phá ra
Năm 1873, Croissant khám phá ra
thuốc nhuộm lưu
thuốc nhuộm lưu

huỳnh
huỳnh
và phương pháp nhuộm chúng tương tự như
và phương pháp nhuộm chúng tương tự như
phương pháp nhuộm hoàn nguyên
phương pháp nhuộm hoàn nguyên



Phương pháp nhuộm azoic
Phương pháp nhuộm azoic
được thực hiện đầu tiên vào
được thực hiện đầu tiên vào
năm 1880 bởi công ty Read Holliday and Sons (Anh): bảo
năm 1880 bởi công ty Read Holliday and Sons (Anh): bảo
hòa xơ sợi với dung dòch kiềm của dẫn xuất phenol hoặc
hòa xơ sợi với dung dòch kiềm của dẫn xuất phenol hoặc
naphthol, sau đó xử lý xơ với dung dòch
naphthol, sau đó xử lý xơ với dung dòch
muối diazoni
muối diazoni
của
của
amine thơm bậc nhất.
amine thơm bậc nhất.



Năm 1883 một bước tiến lớn trong các phương pháp
Năm 1883 một bước tiến lớn trong các phương pháp

nhuộm khi Gries triển khai thuốc nhuộm disazo sulfo hóa
nhuộm khi Gries triển khai thuốc nhuộm disazo sulfo hóa
có ái lực tự nhiên với cellulose mà không cần cầm màu
có ái lực tự nhiên với cellulose mà không cần cầm màu
gọi là
gọi là
thuốc nhuộm trực tiếp
thuốc nhuộm trực tiếp
.
.
Sau đó vài năm Bottiger
Sau đó vài năm Bottiger
đưa ra thuốc nhuộm trực tiếp nổi tiếng trên cơ sở là
đưa ra thuốc nhuộm trực tiếp nổi tiếng trên cơ sở là
benzidine
benzidine
dùng cho cotton là
dùng cho cotton là
Congo Red.
Congo Red.


TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ
TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ

Năm 1885 Meldola và Nietzki đã điều chế phẩm azo từ
Năm 1885 Meldola và Nietzki đã điều chế phẩm azo từ
muối diazoni và acid salicylic và nhuộm len đã xử lý với
muối diazoni và acid salicylic và nhuộm len đã xử lý với
crom bằng phẩm này đạt được độ bền giặt cao. Đây là

crom bằng phẩm này đạt được độ bền giặt cao. Đây là
những bước khởi đầu cho
những bước khởi đầu cho
phẩm nhuộm azo phức kim loại
phẩm nhuộm azo phức kim loại


và dẩn đến nhiều sự phát triển quan trọng sau.
và dẩn đến nhiều sự phát triển quan trọng sau.

Năm 1897 công ty Đức BASF đã thành công trong việc
Năm 1897 công ty Đức BASF đã thành công trong việc
sản xuất
sản xuất
indigo tổng hợp
indigo tổng hợp
và một số chất màu indigo tự
và một số chất màu indigo tự
nhiên.
nhiên.

Năm 1901 Bohn tại BASF đã tổng hợp được màu xanh
Năm 1901 Bohn tại BASF đã tổng hợp được màu xanh
indantthron họ
indantthron họ
quinoid
quinoid
từ aminoantraquinon và acid
từ aminoantraquinon và acid
cloacetic có tên gọi là Indantrhen Blue B

cloacetic có tên gọi là Indantrhen Blue B


TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ
TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ

Trong thập niên
Trong thập niên
1900-1910
1900-1910
, hàng loạt
, hàng loạt
thuốc nhuộm hoàn
thuốc nhuộm hoàn
nguyên họ quinoid
nguyên họ quinoid
được phát hiện và tổng hợp ứng dụng cho
được phát hiện và tổng hợp ứng dụng cho
nhuộm vải cotton. Cùng thời gian này các thuốc nhuộm trực
nhuộm vải cotton. Cùng thời gian này các thuốc nhuộm trực
tiếp từ acid J và các dẫn xuất Napthol AS cũng phát triển
tiếp từ acid J và các dẫn xuất Napthol AS cũng phát triển
làm tăng độ bền màu và đa dạng màu sắc của phẩm nhuộm
làm tăng độ bền màu và đa dạng màu sắc của phẩm nhuộm
azoic
azoic



Năm 1913 Herzberg tìm được các

Năm 1913 Herzberg tìm được các
thuốc nhuộm acid xanh
thuốc nhuộm acid xanh
dương
dương
từ bromamin và arylamin.
từ bromamin và arylamin.



Trong những năm Thế Chiến thứ nhất (1914-1918)
Trong những năm Thế Chiến thứ nhất (1914-1918)
sự phát
sự phát
triển của hóa nhọc thuốc nhuộm chậm lại tuy nhiên cũng có
triển của hóa nhọc thuốc nhuộm chậm lại tuy nhiên cũng có
phát hiện quan trọng là tổng hợp được thuốc nhuộm Neolan
phát hiện quan trọng là tổng hợp được thuốc nhuộm Neolan
–
–
thuốc nhuộm phức crom của phẩm nhuộm cầm màu azo
thuốc nhuộm phức crom của phẩm nhuộm cầm màu azo


của Hiệp hội công nghiệp hóa chất ( Society of Chemical
của Hiệp hội công nghiệp hóa chất ( Society of Chemical
Industry ( Bastle)
Industry ( Bastle)
năm 1915
năm 1915

.
.




TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ
TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ

Sau chiến tranh năm 1920 thuốc nhuộm hoàn nguyên
Sau chiến tranh năm 1920 thuốc nhuộm hoàn nguyên
màu xanh lá cây Cadelon Jade Green được sản xất bởi
màu xanh lá cây Cadelon Jade Green được sản xất bởi
công ty ICI
công ty ICI



Trong thập niên
Trong thập niên
1920-1930
1920-1930
có sự phát triển không
có sự phát triển không
ngừng về công nghệ
ngừng về công nghệ
nhuộm hòan nguyên và nhuộm
nhuộm hòan nguyên và nhuộm
azoic.
azoic.


Năm 1922 thuộc nhuộm Ionamin tiền thân của
Năm 1922 thuộc nhuộm Ionamin tiền thân của
thuốc
thuốc
nhuộm phân tán
nhuộm phân tán
ra đời.
ra đời.

Năm 1934 thuốc nhuộm
Năm 1934 thuốc nhuộm
phthalocianin đồng
phthalocianin đồng
đầu tiên
đầu tiên
được sản xúât bởi công ty ICI có tên gọi là
được sản xúât bởi công ty ICI có tên gọi là
Monastral
Monastral
Fast Blue BS
Fast Blue BS
.
.


TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ
TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ

Trong những năm sau 1930 sự ra đời của các loại xơ tổng

Trong những năm sau 1930 sự ra đời của các loại xơ tổng
hợp như nylon 66 ( DuPont) và nylon 6 (IG) năm 1939,
hợp như nylon 66 ( DuPont) và nylon 6 (IG) năm 1939,
poly( etylen terephtalat) năm 1941 bởi Whinfield và Dickson,
poly( etylen terephtalat) năm 1941 bởi Whinfield và Dickson,
Terylen (ICI) và Dacron (DuPont) năm 1954.
Terylen (ICI) và Dacron (DuPont) năm 1954.



Trong những thập niên 1950-1960, rất nhiều thuốc nhuộm
Trong những thập niên 1950-1960, rất nhiều thuốc nhuộm
phát triển đa số là các thuốc nhuộm azo và anthraquinon
phát triển đa số là các thuốc nhuộm azo và anthraquinon
biến tính với các nhóm thế và mạch nhánh phụ khác nhau
biến tính với các nhóm thế và mạch nhánh phụ khác nhau
dùng làm thuuốc nhuộm phân tán.
dùng làm thuuốc nhuộm phân tán.



Năm 1953 khi Stephen và Rattee tại ICI khảo sát trên
Năm 1953 khi Stephen và Rattee tại ICI khảo sát trên
thuốc nhuộm hoạt tính họ diclotriazin và phát triển họ
thuốc nhuộm hoạt tính họ diclotriazin và phát triển họ
thuốc nhuộm hoạt tính Procion. Tiếp theo đó lần lượt các họ
thuốc nhuộm hoạt tính Procion. Tiếp theo đó lần lượt các họ
thuốc nhuộm hoạt tính khác ra đời như cloropyrimidin,
thuốc nhuộm hoạt tính khác ra đời như cloropyrimidin,
cloroquinoxalin, floropyrimidin và vynyl sulfon.

cloroquinoxalin, floropyrimidin và vynyl sulfon.



Năm 1956 thuốc nhuộm hoạt tính ra đời đánh dầu một buốc
Năm 1956 thuốc nhuộm hoạt tính ra đời đánh dầu một buốc
tiến quan trọng trong công nghệ nhuộm là tạo được liên kết
tiến quan trọng trong công nghệ nhuộm là tạo được liên kết
cộng hóa trò giữa sơ xợi và thuốc nhuộm
cộng hóa trò giữa sơ xợi và thuốc nhuộm




TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ
TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ

Từ sau những năm 1970 các nghiên cứu về chất
Từ sau những năm 1970 các nghiên cứu về chất
màu không còn tập trung nhiều vào sự phát triển
màu không còn tập trung nhiều vào sự phát triển
cấu trúc thuốc nhuộm mới. Các nhà nghiên cứu và
cấu trúc thuốc nhuộm mới. Các nhà nghiên cứu và
sản xuất thuốc nhuộm tập trung vào hợp lý hóa và
sản xuất thuốc nhuộm tập trung vào hợp lý hóa và
tối ưu hóa quy trình sản xuất với chi phí thấp và
tối ưu hóa quy trình sản xuất với chi phí thấp và
sản xuất sạch ít ô nhiểm môi trường và sinh thái.
sản xuất sạch ít ô nhiểm môi trường và sinh thái.


Hầu hết các hướng phát triển mới hiện nay trong
Hầu hết các hướng phát triển mới hiện nay trong
hóa học thuốc nhuộm và công nghệ nhuộm được
hóa học thuốc nhuộm và công nghệ nhuộm được
tập trung vào các ngành công nghệ cao như dược
tập trung vào các ngành công nghệ cao như dược
phẩm, chẩn đoán bệnh, laser và điện quang học
phẩm, chẩn đoán bệnh, laser và điện quang học
cũng như viecä nhuộm màu cho các đối tượng khác
cũng như viecä nhuộm màu cho các đối tượng khác
xơ sợi .
xơ sợi .


TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ
TH I KỲ SAU NĂM 1865Ờ
Trong những năm gần đây thế giới tập
trung nghiên cứu thuốc nhuộm đa chức
năng như thuốc nhuộm phân tán – hoạt
tính nhuộm các xơ pha nhiều thành để
phần và sản xuất các loại thuốc nhuộm dễ
phân hủy môi trường.


S
S
PHÁT TRI N C A LÝ Ự Ể Ủ
PHÁT TRI N C A LÝ Ự Ể Ủ
THUY T MÀU S CẾ Ắ
THUY T MÀU S CẾ Ắ


Hóa học thuốc nhuộm và hóa học hữu cơ có liên
Hóa học thuốc nhuộm và hóa học hữu cơ có liên
quan mật thiết với nhau trong thế kỷ 19. Sự phát
quan mật thiết với nhau trong thế kỷ 19. Sự phát
triển của hóa học thuốc nhuộm thúc đẩy sự phát
triển của hóa học thuốc nhuộm thúc đẩy sự phát
triển hóa học cấu trúc của các chất hữu cơ.
triển hóa học cấu trúc của các chất hữu cơ.

Các nhà khoa học luôn mong muốn tìm hiểu nguồn
Các nhà khoa học luôn mong muốn tìm hiểu nguồn
gốc màu sắc của thuốc nhuộm đặc biệt là từ khi
gốc màu sắc của thuốc nhuộm đặc biệt là từ khi
thuyết điễn tử của phân tử phát triển ở cuối thế kỷ
thuyết điễn tử của phân tử phát triển ở cuối thế kỷ
19 đầu thế kỷ 20. Do vậy cần phải quan tâm đến sự
19 đầu thế kỷ 20. Do vậy cần phải quan tâm đến sự
phát triển của các thuyết màu từ khi thuốc nhuộm
phát triển của các thuyết màu từ khi thuốc nhuộm
đầu tiên được tổng hợp đến tiến triển của chúng
đầu tiên được tổng hợp đến tiến triển của chúng
dẫn đến các thuyết hiện đại từ đó mà các máy tính
dẫn đến các thuyết hiện đại từ đó mà các máy tính
hiện đại có thể được sử dụng để dự đoán màu của
hiện đại có thể được sử dụng để dự đoán màu của
thuốc nhuộm trước khi nó được tổng hợp.
thuốc nhuộm trước khi nó được tổng hợp.