các giải pháp hoàn thiện văn hóa tổ chức nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh tại agribank bến tre

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH








PHM MINH TUN








CÁC GII PHÁP HOÀN THIN VN HịA T CHC
NHM NỂNG CAO KT QU KINH DOANH
TI AGRIBANK BN TRE

LUN VN THC S KINH T











THÀNH PH H CHÍ MINH ậ NM 2015


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH






PHM MINH TUN

CÁC GII PHÁP HOÀN THIN VN HịA T CHC
NHM NỂNG CAO KT QU KINH DOANH
TI AGRIBANK BN TRE




CHUYÊN NGÀNH : QUN TR KINH DOANH
MÃ S : 60 34 01 02





LUN VN THC S KINH T






NGI HNG DN KHOA HC
TS.HOÀNG LỂM TNH





THÀNH PH H CHÍ MINH ậ NM 2015

LI CAM OAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cu đc lp ca tôi có s h tr ca
ngi hng dn khoa hc là TS. Hoàng Lâm Tnh. Nhng s liu nêu trong lun
vn đc chính tác gi thu thp t nhiu ngun khác nhau và đc trích dn t các
tài liu, tp chí ghi trong phn tài liu tham kho. Nhng ni dung nghiên cu và
kt qu nghiên cu trong lun vn là trung thc và đc rút ra t thc tin quá trình
nghiên cu.
Tôi xin hoàn toàn chu trách nhim trc Hi đng v kt qu lun vn ca
mình.

Tp.H Chí Minh, ngày 31 tháng 03 nm 2015
Tác gi lun vn


Phm Minh Tun

LI CM N

Trong quá trình thc hin lun vn, tác gi đã nhn đc s giúp đ và cng
tác ca các tp th và cá nhân.
Tác gi xin chân thành cám n Ban Giám hiu và các quý thy cô Trng i
hc Kinh t Tp.H Chí Minh, quý thy cô Khoa Qun Tr Kinh Doanh đã to mi
điu kin thun li, giúp đ tác gi trong quá trình hc tp, nghiên cu và hoàn
thành lun vn này.
c bit, tác gi xin bày t lòng kính trng và bit n sâu sc nht đn
TS.Hoàng Lâm Tnh – ngi trc tip hng dn - đã tn tình chu đáo ch bo, giúp
đ và truyn đt nhng kin thc quý báu cho tác gi trong sut quá trình hoàn
thành lun vn này.
Xin chân thành cám n Ban lãnh đo ca Ngân hàng nông nghip và Phát trin
nông thôn Bn Tre, gia đình, bn bè, đng nghip đã h tr và to điu kin thun

li cho tác gi hoàn thành lun vn.

Mt ln na xin chân thành cám n!

Tp.H Chí Minh, ngày 31 tháng 03 nm 2015
Tác gi lun vn


Phm Minh Tun
MC LC

TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
LI CM N
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC HÌNH
TÓM TT  TÀI
CHNG 1: TNG QUAN NGHIÊN CU 1
1.1. Lý do chn đ tài. 1
1.2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài 2
1.3. i tng và phm vi nghiên cu 2
1.4. Phng pháp nghiên cu ca đ tài. 2
1.5. ụ ngha thc tin ca đ tài 3
1.6. Kt cu ca đ tài. 3
CHNG 2 :C S LÝ THUYT VN HịA VÀ VN HịA T CHC 4
2.1. C s lý thuyt 4
2.1.1. Khái nim v vn hóa. 4
2.1.2. Khái nim Vn hóa t chc 6

2.1.3. Cu trúc VHTC 7
2.1.4. Nhng đc tính ca VHTC 9
2.1.5. Phơn loi VHTC 11
2.1.6. nh hng ca VHTC đn kt qu hot đng ca doanh nghip. 15
2.1.7. Các mô hình nghiên cu liên quan 16
2.2. Mô hình nghiên cu đ ngh. 18
2.2.1. Mô hình nghiên cu đ ngh. 18
CHNG 3: PHNG PHÁP NGHIÊN CU VÀ KT QU NGHIÊN
CU. 20
3.1. Quy trình và phng pháp nghiên cu. 20
3.1.3. iu chnh thang đo likert 23
3.2. C s lý thuyt kim đnh thang đo 26
3.3. Kt qu nghiên cu VHTC nh hng lên KQKD ca Agribank Bn
Tre. 28
3.3.2.1. Thng kê mô t mu: 28
3.3.5. iu chnh mô hình thc t ca Argibank chi nhánh Bn Tre 35
3.3.6. Tho lun kt qu và so sánh kt qu nghiên cu 36
CHNG 4: PHỂN TÍCH THC TRNG VN HịA T CHC NH
HNG KT QA KINH DOANH TI AGRIBANK BN TRE GIAI ON
2010 ậ 2014 38
4.1. Tng quan v Agribank 38
4.2. Gii thiu v Agribank Bn Tre 38
4.2.1. Lch s hình thành và phát trin 38
4.2.2. C cu t chc qun lỦ. 39
4.2.4. Các hot đng kinh doanh. 41
4.3. Thc trang kinh doanh ca Agribank Bn Tre giai đon 2010 - 2014. 42
4.3.1. Hot đng huy đng vn. 42
4.3.2. Hot đng s dng vn. 43
4.3.3. Hot đng dch v 43
4.3.4. Kt qu tài chính ca Agribank Bn Tre giai đon 2010-2014 45

4.3.5. Th phn ca Agribank Bn Tre. 46
4.4. Thc trng VHTC ti Agribank Bn Tre giai đon 2010 ậ 2014 48
4.4.1. Phơn tích thc trang VHTC theo tng bin quan sát: 49
4.4.2. Thc trng trin khai “Cm nang Vn hóa Agribank” ti Agribank
Bn Tre 55
4.4.3. Thc trng mt s chính sách tác đng đn VHTC. 57
CHNG 5: CÁC GII PHÁP HOÀN THIN VN HịA T CHC NHM
NÂNG CAO KT QU KINH DOANH TI AGRIBANK 64
BN TRE 64
5.1. Tm nhìn và s mnh 64
5.1.1. Tm nhìn: 64
5.1.2. S mnh: 64
5.1.3. Mc tiêu đn nm 2020 64
5.1.3.1 Mc tiêu tng quát: 64
5.1.3.2. Mc tiêu c th: 65
5.2. Các gii pháp hoàn thin VHTC nhm nâng cao KQKD. 66
5.2.1. Mc tiêu quan đim xơy dng gii pháp. 66
5.2.1.3. Vn hóa t chc đnh hng ca Agribank Bn Tre. 66
5.2.2. Các gii pháp hoàn thin VHTC mang canh tranh nhm nơng cao
KQKD. 67
5.2.3. Gii pháp hoàn thin VHTC mang tính doanh nhơn nhm nơng cao
KQKD. 72
5.2.4. Các gii pháp hoàn thin VHTC mang tính hành chính nhm nơng
cao KQKD. 74
5.2.5. Các gii pháp hoàn thin VHTC mang tính tp th nhm nơng cao
KQKD. 76
KT LUN 79
TÀI LIU THAM KHO
PH LC

DANH MC CÁC T VIT TT
ACB
Ngân hàng thng mi c phn Á Chơu
AGRIBANK
Ngơn hàng Nông Nghip và Phát trin nông thôn Vit Nam
BIDV
Ngơn hàng thng mi c phn u T và Phát Trin Vit Nam
DONGA
Ngơn hàng thng mi c phn ông Á
KIENLONG
Ngơn hàng thng mi c phn Kiên Long
KQKD
Kt qu kinh doanh
LIENVIET
Ngơn hàng thng mai c phn Bu đin Liên Vit
MHB
Ngơn hàng thng mai c phn phát trin nhà đng bng Sông
Cu Long
NAMABANK
Ngơn hàng thng mi c phn Nam Á
NHTM
Ngơn hàng thng mi
SACOMBANK
Ngơn hàng thng mi c phn Sài Gòn Thng Tín
SCB
Ngơn hàng thng mi c phn Sài Gòn
SOUTHERN
Ngơn hàng thng mi c phn Phng Nam
VHTC
Vn hóa t chc

VIETTIN
Ngơn hàng thng mi c phn Công Thng Vit Nam
VNCB
Ngơn hàng thng mai c phn Xơy Dng
EFA
Exploratory Factor Analysis: Phơn tích nhơn t khám phá
KMO
H s Kaiser-Mayer-Olkin
Sig
Observed significance level: Mc Ủ ngha quan sát
SPSS
Statiscal Package for the Social Sciences: Phn mm thng kê cho
khoa hc xư hi
VIF
Variance inflation factor: H s nhơn t phóng đi phng sai

DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 2. 1: T l loi hình VHTC theo nghiên cu ti Malaysia 17

Bng 3. 1: Thang đo VHTC và KQKD ca Nguyn Tn Phong (2008) 24
Bng 3. 2: Thang đo, mư hóa VHTC và KQKD ti Agribank Bn Tre 25
Bng 3. 3: H s Cronbach Alpha ca các thang đo yu t VHTC và KQKD
(N= 165) 31
Bng 3. 4: Kt qu phân tích EFA và xoay nhân t vi các yu t VHTC 33
Bng 3. 5: Kt qu EFA và xoay nhân t đi vi yu t ph thuc KQKD 35
Bng 3. 6: So sánh trung bình và đ lch chun ca hai nghiên cu 36

Bng 4. 1: Bng tng hp tình hình hot đng kinh doanh Agribank Bn Tre
qua 4 giai đon 39
Bng 4. 2: Bng tng hp trình đ chuyên môn cán b nhân viên Agribank Bn

Tre nm 2014 40
Bng 4. 3: Kt qu thc hin các ch tiêu kinh doanh ca Agribank Bn Tre
giai đon 2010-2014 42
Bng 4. 4: Kinh doanh ngoi t ca Agribank Bn Tre 2010-2014 44
Bng 4. 5: Tc đ tng trng kinh doanh ngoi t 2010-1014 44
Bng 4. 6 :Bng tng hp dch v th Agribank Bn Tre 2010 - 2014 45
Bng 4. 7: Kt qu tài chính ca Agribank Bn Tre 2010 - 2014 45
Bng 4. 8: Kt qu tài chính ca Agribank Bn Tre 2010 - 2014 47
Bng 4. 9: Tng hp các bin theo nghiên cu đnh tính và đnh lng. 48
Bng 4. 11: Giá tr bình quân mt h s lng kinh doanh 2010-2014 59
Bng 4. 12: S lng cán b lưnh đo qun lý ti Agribank Bn Tre giai đon
2011 ậ 2014 60




DANH MC CÁC HỊNH

Hình 2. 1: Các mc đ VHTC 7
Hình 2.2 : Mô hình nghiên cu nh hng ca VHTC đn KQKD ca doanh
nghip ti Malaysia………………………………………………………………17
Hình 2. 3: Mô hình nghiên cu nh hng ca VHTC đn KQKD ca doanh
nghip 18
Hình 2. 4: Mô hình nghiên cu đ ngh 19

Hình 3. 1: Quy trình nghiên cu 20
Hình 4.1 : S đ t chc ti Agribank Bn Tre…………………………………40


TịM TT  TÀI

Nghiên cu này đc thc hin nhm : Áp dng thang đo vn hóa t chc và
thang đo KQKD da trên công trình nghiên cu ca Deshpande, Farley( 1993) và
nghiên cu ca Md. Zabib Abdul Rashid, Murali Sambasivan and Juliana
Johari (2003) đã đc Nguyn Tn Phong(2008) kim đnh ti các doanh nghip
TP. HCM. T đó tác gi k tha và áp dng vào Agribank Bn Tre đ tìm nhng
nhân t vn hóa t chc tác đng đn KQKD ti Agribank Bn Tre. T kt qu
nghiên cu đa ra “Các gii pháp hoàn thin nhng yu vn hóa nhm nâng cao
KQKD” ca đn v.
Mô hình nghiên cu gm 4 thành phn vn hóa t chc đó là : vn hóa t
chc mang tính cnh tranh, vn hóa t chc mang tính doanh nhân, vn hóa t chc
mang tính hành chính, vn hóa t chc mang tính tp th. Các yu t vn hóa này
tác đng đn KQKD theo kt qu nghiên cu ca tác gi Nguyn Tn Phong(2008)
thc hin nghiên cu ti các doanh nghip trên đa bàn TP. HCM. K tha kt qu
nghiên cu, tác gi tin hành nghiên cu đnh tính ti Agribank Bn Tre, thành lp
bng câu hi kho sát s b 80 mu tin hành phân tích đnh lng bng phn mm
SPSS 22 nhm điu chnh và b sung các bin quan sát cho các thang đo phù hp
vi tình hình ca đn v. Sau đó tác gi tin hành nghiên cu đnh lng chính thc
vi 165 mu là các nhân viên làm vic toàn thi gian ti Agribank Bn Tre đ đánh
giá thang đo tìm mô hình đc thù cho đn v trên phn mm SPSS 22.
Kt qu nghiên cu cho thy thang đo vn hóa t chc và KQKD điu phù
hp trong nghiên cu này. Thang đo vn hóa t chc gm 4 thành phn nh trên t
12 bin quan sát phát trin thành thang đo vn hóa t chc gm 21 bin quan sát;
thang đo KQKD t 1 thành phn 4 bin quan sát. Kt qu phân tích th hi quy cho
thy các yu t vn hóa đu tác đng dng đn KQKD.
Vi nhng yu t vn hóa tìm đc tác gi phân tích thc trng VHTC ti
Agribank Bn Tre trên các ni dung :
 Thc trng trin khai “ Cm nang vn hóa Agribank”
 Phân tích thc trng các yu t HVTC theo các bin quan sát.
 Phân tích các chính sách tác đng đn các yu t VHTC.

 Phân tích vic thc hin các ch đ tác đng đn VHTC
T kt qu nghiên cu và phân tích thc trang VHTC, tác gi đa ra 4 nhóm
gii pháp gm: các gii pháp hoàn thin VHTC mang tính cnh tranh; các gii pháp
hoàn thin VHTC mang tính doanh nhân; các gii pháp hoàn thin VHTC mang
tính hành chính; các gii pháp hoàn thin VHTC mang tính tp th theo nhng bin
quan sát tìm đc ti Agribank vi mc tiêu phát trin và ci tin phm dch v
nâng cao s hài lòng ca khách hàng nâng cao nng lc canh tranh, gi vng và
nâng cao th phn nhm nâng cao kt qu kinh doanh ti Agribank Bn Tre.
1

CHNG 1: TNG QUAN NGHIÊN CU
1.1. LỦ do chn đ tài.
Ngày nay, VHTC có th đc coi là mt loi tài sn vô hình trên c s s kt
hp hài hoà các yu t cn thit trong mi doanh nghip, to s gn kt tng cá
nhân trong tp th doanh nghip, tp hp, phát huy mi ngun lc con ngi, làm
gia tng nhiu ln giá tr ca tng ngun lc con ngi đn l, góp phn vào s phát
trin bn vng ca doanh nghip. VHTC còn to ra s thng nht và tuân th cao
ca mi thành viên đi vi t chc, mt khác xây dng VHTC là mt yêu cu tt
yu ca chính sách phát trin thng hiu vì VHTC góp phn qung bá thng hiu
ca doanh nghip nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh ca doanh nghip.
VHTC là nhm to ra quy tc ng x cho doanh nghip mà không phi dùng
ti ch đo. VHTC không ch có tác dng thúc đy cho doanh nghip thc hin
phng thc kinh doanh “ly con ngi làm trung tâm”, mà còn làm cho nng lc
phát trin sn phm và nng lc đoàn kt hip đng tp th ca doanh nghip cao
hn, tng thêm s gn bó ca nhân viên vi đn v, nâng cao hiu qu kinh doanh.
VHTC nhm tiêu chun hoá các chc nng, nhim v, quyn hn; xây dng c ch
kt hp hài hoà các li ích đ doanh nghip tr thành ngôi nhà chung, là con thuyn
vn mnh ca mi ngi. VHTC còn to nên s khác bit hóa vi đi th cnh
tranh là cái mà đi th cnh tranh không th bt chc đc nh chin lc. Do đó
VHTC to nên li th cnh tranh cho doanh nghip to ra s khác bit vi đi th.

Nhng nm gn đây, Agribank Bn Tre t chc, trin khai “Cm nang vn
hóa Agriabank”, thc hin đi mi phong cách giao dch, t chc cuc thi tìm hiu
“Cm nang vn hóa Agribank” do Hi đng thành viên ban hành nhm.
- VHTC tr thành ngun ni lc trong hot đng kinh doanh ca Agribank
Bn Tre.
- VHTC tr thành nhng gii pháp qun tr điu hành cng c uy tín, v th
ca Agribank Bn Tre.
- VHTC tr thành phm cht, đo đc, np sinh hot và làm vic ca cán b
nhân viên, tr thành truyn thng ca Agribank Bn Tre, cng c nim tin
2

ca khách hàng, chim lnh th phn, m rng th trng, nâng cao sc cnh
tranh v cht lng ca các dch v trên đa bàn Bn Tre.
Vi nhng lý do trên nên tác gi chn đ tài “Các gii pháp hoàn thin vn
hóa t chc nhm nâng cao kt qu kinh doanh ti Agribank Bn Tre” làm đ
tài cho lun vn thc s ca mình góp phn nâng cao hình nh và tính cnh tranh
Argibank Bn Tre trong điu kin hi nhp ngày nay.
1.2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài gm:
- Xác đnh các yu t VHTC tác đng đn KQKD ca Agribank Bn Tre.
- Kho sát, phân tích thc trng các yu t VHTC tác đng đn KQKD ti
Agribank Bn Tre.
-  xut các gii pháp đ hoàn thin vn hóa t chc nhm nâng cao KQKD
ti Agribank Bn Tre
1.3. i tng và phm vi nghiên cu
- i tng nghiên cu: Các yu t vn hóa t chc tác đng đn KQKD ca
Agribank Bn Tre.
- Phm vi nghiên cu: Agribank Bn Tre, các chi nhánh trc thuc, Phòng
giao dch trc thuc.
- i tng kho sát: Các cán b qun lý, và nhân viên ti Agribank Bn Tre

các chi nhánh trc thuc và các Phòng giao dch trc thuc.
1.4. Phng pháp nghiên cu ca đ tài.
 tài s dng nhng phng pháp nghiên cu sau:
+ Phng pháp đnh tính: da trên mc tiêu nghiên cu, lý thuyt v VHTC,
lý thuyt KQKD, các thang đo đã đc kim đnh nc ngoài và trong nc đ hình
thành mô hình nghiên cu. Sau đó tin hành nghiên cu đnh tính bng phng
pháp 20 ý kin, k đn là phng vn tay đôi, sau cùng là tho lun nhóm chuyên gia
+ Phng pháp đnh lng: d liu đc thu thp thông qua kho sát da
trên bng câu hi tng hp qua bc nghiên cu đnh tính, tin hành kho sát s b
và chính thc là các nhân viên làm vic ti Agribank Bn Tre. Mu điu tra trong
3

nghiên cu chính thc đc thc hin bng phng pháp ly mu thun tin nhân
viên làm vic toàn thi gian ti Agribank Bn Tre. Sau đó d liu đc x lý bng
phn mm SPSS 22 đ đánh giá thang đo, phân tích nhân t khám phá.
+ Phng pháp phân tích tình hung: thông qua các thông tin th cp bao
gm các quy đnh v tài liu vn hóa ca Agribank Bn Tre và “Cm nang vn hóa”
do Hi đng thành viên ban hành.
1.5. ụ ngha thc tin ca đ tài
Giúp Agribank Bn Tre nhn dng đc VHTC làm c s cho Ban giám đc
điu chnh các nhân t vn hóa nh hng đn KQKD ca đn v to nên s khác
bit hóa so vi các đi th cnh tranh góp phn phát trin và gi vng, phát trin th
phn dn đu  tnh Bn Tre
1.6. Kt cu ca đ tài.
Lun vn đc kt cu thành 5 chng
Chng 1: Tng quan vn đ nghiên cu.
Chng 2: C s lý thuyt v Vn hóa và Vn hóa t chc.
Chng 3: Phng pháp nghiên cu và kt qu nghiên cu.
Chng 4: Thc trang vn hóa t chc nh hng đn KQKD ti Agribank
Bn Tre giai đon 2010 – 2014.

Chng 5: Các gii pháp hoàn thin VHTC nhm nâng cao KQKD ti
Agribank Bn Tre giai đon 2015 – 2020.
Kt lun
Tài liu kham kho
4

CHNG 2 :C S Lụ THUYT
2.1. C s lỦ thuyt
2.1.1. Khái nim v vn hóa.
Vn hóa là mt khái nim mang ni hàm rng ln, liên quan đn mi mt cuc
sng con ngi do vy có nhiu cách hiu. Trong cuc sng hàng ngày vn hóa
thng đc hiu là vn hc, th ca, m thut, sân khu, phim nh. Mt cách hiu
thông thng khác: vn hóa là cách sng bao gm phong cách n mc, n ung, c
x và c đc tín, tri thc đc tip nhn.Vn hóa đc xem nh mt lnh vc đc
bit ca đi sng xã hi. Nó là trung tâm đnh hng giá tr và điu tit mi hot
đng ca con ngi, đng thi còn là quá trình nhân hóa chính bn thân con ngi
trong đi sng xã hi. Ngày nay, có hàng trm cách tip cn v vn hóa trên các
lnh vc nghiên cu khác nhau.
Có rt nhiu đnh ngha khác nhau v vn hóa. Theo E.Heriôt thì “cái gì còn
li khi tt c nhng cái khác quên đi – cái đó là vn hóa”. Theo nhà xã hi hc
Herskovist trong cun “Man and this work” cho rng“ vn hóa là li sng ca mt
tp đoàn ngi và xã hi là tp th đc t chc bi cá nhân tuân theo li sng đó.
Nói rõ hn thì xã hi là t chc ca con ngi, còn nhng hot đng ca h là vn
hóa”. Bên cnh đó, V. Dobrianp mt nhà xã hi hc Mácxít, ngi Bungari cng
nhn đnh rng: Bt c xã hi nào cng tn ti bi ba yu t hp thành nên h tng
tác xã hi, đó là hot đng xã hi - ch th xã hi - quan h xã hi.
 Nhng hot đng xã hi c bn là: Hot đng tái sinh ra loài
- Hot đng
sn xut vt cht - Hot đng sn xut tinh thn - Hot đng giao tip - Hot đng
điu tit (qun lý)

 Ch th xã hi gm: Cá nhân - Nhóm - Th ch xã hi - Xã hi tng th.
 Quan h xã hi gm có: Quan h sn xut - Quan h tiêu dùng - Quan h
trao đi - Quan h phân tích.
Vn hóa là s k tha t các kinh nghim và nim tinh đc đúc kt t cuc
sng (Sapir,1911). Vn hóa là tng hp giá tr ca hành đng suy ngh, quá kh và
hin ti ca mt xã hi. Nó là s tng hp c các truyn thng, th tc, phng
5

pháp đc k tha ( Bogardus, 1934). Vn hóa là nhng mô hình hành đng minh
th và ám th đc truyn đt da trên nhng biu trng, là nhng yu t đc trng
ca tng nhóm ngi… H thng vn hóa va là kt qu hành vi, va tr thành
nguyên nhân to điu kin cho hành vi tip theo (Kroeber và Kluckhohn, 1952).
Nm 2002, UNESCO đã đa ra khái nim vn hóa nh sau: “Vn hóa nên
đc đ cp đn nh mt tp hp ca nhng đc trng v tâm hn, vt cht, tri
thc và xúc cm ca mt xã hi hay mt nhóm ngi trong xã hi và nó cha đng,
ngoài vn hc ngh thut, c cách sng, phng thc chung sng, h thng giá tr,
truyn thng và đc tin”. Có th thy khái nim vn hóa ca UNESCO (2002) bao
hàm đy đ ý ngha nht: vn hóa bao gm toàn b các giá tr vt cht và tinh thn,
có tính k tha t lch s, ch th là con ngi và các mi quan h, là nhng qui
tc, giá tr, quan đim chung đc xã hi tha nhn.
Do đó khi tip cn khái nim vn hóa, tùy tng mc tiêu, mc đích khác nhau
ca ngi nghiên cu mà da trên cách tip cn khác nhau và t đó hình thành các
đnh ngha khác nhau v khái nim vn hóa. Xem xét mi tng quan gia vn hóa
và xã hi chúng ta có th la chn ra bn cách tip cn ch yu sau, đó là : tip cn
giá tr hc, tip cn hot đng, tip cn nhân cách và tip cn ký hiu hc. C bn
góc tip cn này tuy khác nhau nhng chúng đu da trên nhng nguyên tc chung
đó là da trên mi quan h gia tn ti xã hi và ý thc xã hi, da trên hình thái
kinh t xã hi và nhng nguyên tc hot đng ca trit hc Mác nh nguyên tc
thc tin… Tùy cách tip cn khác nhau, cách hiu khác nhau mà có nhng đnh
ngha khác nhau v khái nim này. Mi đnh ngha đu có đim mnh, đim yu ca

nó. Có th nó ch đ cp đn mt khía cnh này mà b qua khía cnh kia ca khái
nim vn hóa. Nhim v ca chúng ta là phi xut phát t đi tng nghiên cu mà
chn đnh ngha cho phù hp, đ qua đnh ngha nó s giúp chúng ta làm sáng t ni
dung cn nghiên cu và làm cho vic nghiên cu thun li và có hiu qu hn.
Nhng dù đnh ngha có khác nhau nh th nào đi chng na thì bao gi nó cng có
đim chung đó là: vn hóa là cái do con ngi to ra, cái đc hu ca con ngi.
Mi th vn hóa đu là vn hóa thuc v con ngi, các th t nhiên không thuc
6

v khái nim vn hóa. Vn hóa là đc trng cn bn, phân bit con ngi vi đng
vt, cng là tiêu chí cn bn, phân bit sn phm nhân to và sn phm t nhiên
(Trn Ngc Thêm, 2009).
2.1.2. Khái nim Vn hóa t chc
Khái nim VHTC thng đc đnh ngha theo nhiu cách khác nhau bi
nhiu nhà nghiên cu.Tuy nhiên, VHTC là đng lc thúc đy hành vi ca nhân viên
và là tài sn vô hình ca t chc (Lismen, Chan, Margaret, Shaffer, v.v…2004).
VHTC rt khó sao chép, bt chc do tính đc thù phc tp tính t nh, và khéo léo
ca vn hóa. Có th xem xét mt s đnh ngha ca mt vài tác gi tiêu biu sau.
Tác gi Luthans (1992) đnh ngha VHTC bao gm các chun mc đo đc,
h thng giá tr nim tin và bu không khí ti môi trng làm vic ca t chc.
Theo quan đim ca Schein (1992) vn hóa là mt hình thc ca các gi thuyt c
bn – đc phát minh, khám phá, phát trin bi mt nhóm khi h hc cách đi phó
vi các vn đ liên quan đn vic thích nghi vi bên ngoài và hi nhp vi bên
trong – đã phát huy tác dng và đc coi nh có hiu lc và do đó đc truyn đt
cho các thành viên mi thc hin theo. Còn hai tác gi Recado và Jolloy (1997), khi
nói đn VHTC, ngi ta thng nói v h thng giá tr và nim tin đã đc hiu và
chia s bi các thành viên trong mt t chc. VHTC có th giúp đnh hình và xác
đnh các hành vi ng x ca các thành viên và các chính sách t chc.
Vn hóa th hin trình đ nhn thc ca mt t chc – có ngha là chúng cha
đng nhng phm cht đc thù có th s dng đ phân bit vi các t chc khác v

mt phng din nào đó (Gold, 1982). VHTC là kt qu t kinh nghim ca nhóm
và nó âm thm nh hng mt cách sâu sc. VHTC bao gm nhng gì có giá tr, s
chi phi ca phong cách lãnh đo, ngôn ng và các ký hiu, các quy trình và thói
quen, các khái nim v thành công đc trng cho t chc (Schein, 2004).
Tóm li, các khái nim VHTC mà các nhà nghiên cu đa ra có các đc tính:
 Gii thích theo bn cht các mi quan h gia con ngi: xem cá nhân
nh là thành phn ca t chc, t chc nh mt phn ca xã hi.
7

 Các khái nim liên quan đn kim soát hành vi: các chun mc, kinh
nghim, quy tc ngm, quy đnh buc các thành viên phi tuân theo.
 H thng các giá tr, nim tin, cách nhn thc, phng pháp t duy đc
tha hng t lch s và đc t chc tha nhn.
 Nhng nét đc trng ca t chc.
 VHTC là yu t tác đng đn hiu qu hot đng, là yu t giúp t chc
thích nghi vi môi trng.
2.1.3. Cu trúc VHTC
Theo Schien (2004), VHTC chia làm ba mc đ (level) khác nhau da trên
mc đ cm nhn các giá tr vn hóa trong t chc theo s đ sau:

Hình 2. 1: Các mc đ VHTC
(Ngun :  Th Phi Hoài, 2009, trang 20)
2.1.3.1. Mc đ th nht: Nhng quá trình và cu trúc hu hình ca t
chc:
Bao gm tt c nhng hin tng và s vt mà mt ngi có th nhìn thy,
nghe và cm nhn khi tip xúc vi t chc có nn vn hóa xa l nh:
- Kin trúc, cách bày trí, công ngh, sn phm.
- C cu t chc, các phòng ban ca doanh nghip.
- Các vn bn quy đnh nguyên tc hot đng ca doanh nghip.
- L nghi và l hi hàng nm.

- Các biu tng, logo, khu hiu, tài liu qung cáo ca doanh nghip.
Nhng quá trình và cu trúc
hu hình ca doanh nghip
(Artifacts)

Nhng giá tr đc chp nhn
( Espoused Values)
Nhng quan nin chung
(Basic Underlying
Assumptions)
Mc đ th nht
Mc đ th hai
Mc đ th ba
8

- Ngôn ng, cách n mc, phng tin đi li, chc danh, cách biu l cm
xúc, hành vi ng x thng thy ca các thành viên các nhóm làm vic trong doanh
nghip.
- Nhng câu chuyn và nhng huyn thoi v t chc.
- Hình thc mu mã sn phm.
- Thái đ và cung cách ng x ca các thành viên doanh nghip.
ây là cp đ vn hóa có th nhn thy ngay trong ln tip xúc đu tiên, nht
là các yu t vt cht nh: kin trúc, bài trí, đng phc,… Cp vn hóa này có đc
đim chung là nh hng nhiu ca tính cht công vic kinh doanh ca doanh
nghip, quan đim ca ngi lãnh đo… Tuy nhiên, cp đ vn hóa này d thay đi
và ít khi th hin đc nhng giá tr thc s trong VHTC.
2.1.3.2. Mc đ th hai (Espoused Values):
Bao gm nhng giá tr đc tuyên b là nhng quy đnh, trit lý, mc tiêu
chin lc và nhng mc tiêu riêng ca doanh nghip, là kim ch nam cho hot
đng ca toàn b nhân viên và đc doanh nghip công b rng rãi ra công chúng.

Nhng giá tr đc công b cng có tính hu hình vì ngi ta có th nhn bit
và và din đt chúng mt cách rõ ràng chính xác. Chúng thc hin chc nng hng
dn các thành viên trong doanh nghip cách thc đi phó vi mt s tình th c bn
và rèn luyn cách ng x cho các thành viên mi trong t chc.
2.1.3.3. Mc đ th ba ( Basic underlying Assumptions)
ó là nhng quan nim chung: nhng ý ngha nim tin, nhn thc, suy ngh và
tình cm có tính vô thc, mc nhiên đc công nhn trong doanh nghip. Trong bt
c cp đ vn hóa nào (vn hóa dân tc, vn hóa kinh doanh, VHTC ) cng đu có
quan nim chung, đc hình thành và tn ti trong mt thi gian dài, chúng n sâu
vào tâm lý trong hu ht các thành viên trong nn vn hóa đó.
 hình thành đc các quan nim chung mt cng đng vn hóa phi tri qua
quá trình hot đng lâu dài, va chm và x lý nhiu tình hung thc tin. Vì th khi
hình thành các quan nim chung khó b thay đi.
9

Mt khi t chc hình thành đc quan nim chung, tc là các thành viên cùng
nhau chia s và hot đng theo đúng quan nim chung đó, h s rt khó chp nhn
nhng hành vi đi ngc li.
ng thi, đây là nét đc trng ca quan đim Shein v VHTC, đó là h thng
nhng chun mc các giá tr có th đc vit ra và có th không vit ra. Tuy nhiên
nó vn là phng thc mà mi ngi phi làm, là giá tr ct lõi ca VHTC.
Nh vy, VHTC là mt ch đ phc tp, mc dù có s không nht trí gia các
nhà nghiên cu v khái nim này, song phn ln các đnh ngha đã nhn dng tm
quan trng ca nhng chun mc và giá tr chung mà nhng giá tr và chun mc
này ch dn các hành vi ca các cá nhân trong t chc. Nhng giá tr và chun mc
này không ch đc dy cho nhng nhân viên mi trong t chc mà còn là lc
hng tâm hng dn mi thành viên trong t chc thc hin.
2.1.4. Nhng đc tính ca VHTC
2.1.4.1. Tính hp thc ca hành vi:
Khi các cá nhân trong t chc tng tác vi nhau h s dng cùng ngôn ng,

thut ng và nhng l nghi liên quan ti nhng s tôn kính và cách c x (Nguyn
Hu Lam, 2007).
2.1.4.2. Các chun mc
ó là nhng tiêu chun ca hành vi, nhng tiêu chun này không rõ ràng, song
nó to ra nhng ràng buc đi vi các thành viên trong t chc và đòi hi nhng
ngi mi ti cn phi tuân th đ có th chp nhn. Bên cnh đó, nhng chun
mc chính thc đc vit ra trong ni quy, quy ch, lut l và nhng th tc đ mi
ngi tuân th. Song, phn ln các chun mc là không chính thc, bt thành vn.
2.1.4.3. Các giá tr chính thng
Giá tr th hin nhng phán quyt c bn v các dng c th ca hành vi hoc
tình trng cui cùng là đc a thích hay không a thích (đi vi cá nhân hay xã
hi). Giá tr này là quan trng bi nó là c s cho hiu bit v thái đ, đng c,
cng nh nh hng đn nhn thc. Mt cá nhân gia nhp mt t chc vi nhng
nhn thc v cái mà h có th làm và nhng điu mà h không th làm. Tt nhiên,
10

nhng nhn thc này không phi là mt s t do v giá tr. Trái li, nó cha đng
nhng s din đt ca cá nhân v cái gì đúng và cái gì sai. Hn na, nó ngm đnh
nhng hành vi hoc kt cc nào đó là đc u thích hn nhng hành vi kt cc
khác. Nh là kt qu, giá tr che ph, làm m s khách quan hp lý. Nói chung là
giá tr nh hng đn hành vi ca thành viên trong t chc.
Bên cnh đó, có nhng giá tr ch yu mà t chc tán thành, ng h và mong
đi nhng ngi tham gia chia s nó. ây chính là các giá tr chính thng, nhng
giá tr này đc nói, đc thông báo công khai nh nhng nguyên tc và nhng giá
tr mà t chc và các thành viên c gng đt ti (Nguyn Hu Lam, 2007).
2.1.4.4. Trit lý
Là nhng chính sách, nhng t tng xác đnh nhng nim tin ca t chc v
cách thc đi x vi ngi lao đng, khách hàng, ngi tiêu dùng, nhng trit lý
này ch dn hot đng ca t chc và các thành viên ca nó (Nguyn Hu Lam,
2007).

2.1.4.5. Nhng lut l
Có nhng nguyên tc cht ch liên quan ti vic chp nhn là thành viên ca
t chc. Nhng ngi mi luôn phi hc hi nhng điu này đu đc chp nhn là
thành viên mt cách đy đ ca nhóm và ca t chc (Nguyn Hu Lam, 2007).
2.1.4.6. Bu không khí t chc
Là tng th nhng cm giác đc to ra t nhng điu kin làm vic, nhng
cách thc c x và tng tác, và nhng cách thc mà các thành viên quan h vi
khách hàng và bên ngoài ( Nguyn Hu Lam, 2007).
2.1.4.7. Nhng k nng thành công
Nhng nng lc và kh nng đc bit ca các thành viên trong t chc đ thc
hin thành công công vic trong lnh vc đc bit. Nhng thành công này đc phát
trin và truyn li cho th h sau mà không cn vit ra thành vn bn.
Các nhà nghiên cu vn còn tranh lun v nhng đc tính nói trên. Ví d, nh:
có s tranh lun v s tng đng và khác bit gia VHTC và bu không khí t
chc, trong các t chc ca các quc gia khác nhau tm quan trng ca các đc tính
11

trên là không ging nhau. Chng hn nh đi vi các công ty M thì vic thc hin
các ch tiêu tài chính đóng vai trò quan trng trong giá tr VHTC, trong khi đó các
công ty Nht Bn li xem trng s trung thành và uy tín ( Nguyn Hu Lam, 2007).
Tuy nhiên, có mt s nhn thc sai lm cho rng các t chc có vn hóa ging
nhau. Thc cht, các t chc đu có vn hóa ca nó, song vn hóa ca mi t chc
đu gn lin vi vn hóa ca xã hi mà t chc đó tn ti. Theo quan đim này,
VHTC là nhn thc chung đc nm gi bi các thành viên ca t chc. Nhng
thành viên ca t chc phi chia s và có chung nhn thc này. Tuy nhiên, mc đ
chia s là không ging nhau, vì th có vn hóa chính thng và vn hóa nhóm trong
t chc.
Vn hóa chính thng là nhng giá tr ct lõi đc chia s bi đa s các thành
viên trong t chc. Ví d nh, nhiu t chc trên th gii hin nay đã to ra đc
nhng giá tr ct lõi đc chia s gia các thành viên trong t chc ca nó, nh:

lòng trung thành vi công ty, có trách nhim vi nhng nhu cu ca khách hàng,
sáng to, cht lng sn phm…Nhng giá tr này to ra vn hóa chính thng trong
t chc, hng dn hành vi hàng ngày ca nhân viên.
Mt quan đim quan trng na là vn hóa nhóm trong t chc, đó là nhng giá
tr đc chia s bi thiu s các thành viên trong t chc. Vn hóa nhóm là kt qu
ca nhng vn đ hoc nhng kinh nghim đc chia s bi các thành viên ca mt
b phn, đn v trong t chc. Vn hóa nhóm làm yu và xói mòn VHTC nu nó
mâu thun vi vn hóa chính thng và vi các mc tiêu tng th. Tuy nhiên, các
công ty thành công ch ra rng không phi bao gi cng vy. Phn ln các vn hóa
nhóm đc hình thành đ giúp các thành viên ca nhóm gii quyt nhng vn đ c
th hàng ngày.
2.1.5. Phơn loi VHTC
Có nhiu cách phân loi VHTC, tt c các cách phân loi đu có nhng giá tr
bi chúng cung cp mt cách nhìn bao quát hn v nhng hình thc t chc khác
nhau có th xut hin và đc áp dng trong thc t. Cách phân loi VHTC rt khác
nhau v cách tip cn và mc đ phc tp.
12

Theo Wallach (1983) có ba loi VHTC là hành chính, sáng to và h tr đ
đo lng VHTC:
 Vn hóa hành chính: loi hình vn hóa quy đnh rõ ràng v quyn hn, trách
nhim và công vic đc lên k hoch và t chc tt. VHTC này da trên quyn lc
và s kim soát.
 Vn hóa sáng to: đnh hng kt qu và môi trng làm vic đy th
thách. Nn vn hóa sáng to ch yu tp trung vào h thng ni b ca t chc và
tìm kim li th cnh tranh, nó khuyn khích s ci m tip nhn suy ngh mi và
nng lc ni b sn sàng trong vic áp dng thành công nhng ý tng mi, quá
trình mi hoc sn phm mi.
 Vn hóa h tr: làm vic theo nhóm, tin tng khuyn khích và môi trng
đnh hng con ngi.

Denison (1990) đã chia vn hóa làm bn thành phn nh sau :
 Vn hóa hòa nhp: đc trng tâm ch yu vào vic lôi cun s tham gia ca
các thành viên trong t chc đ đáp li s thay đi nhanh chóng ca môi trng bên
ngoài. Vn hóa hòa nhp thng tp trung vào vic quan tâm đn nhu cu ca ngi
lao đng và coi đó là cách thc đ đt kt qu lao đng cao. Vic ngi lao đng
tham gia nhit tình và cun hút có tác dng nâng cao tinh thn trách nhim và tinh
thn làm ch, nh đó mà hành đng mt cách có ý thc và t giác hn trong các
công vic ca t chc. Vn hóa hòa nhp bao gm các yu t: vic phân chia quyn,
làm vic nhóm, kh nng phát trin.
 Vn hóa nht quán: hng trng tâm vào nhng vn đ bên trong t chc
và vào vic kiên trì xây dng, gi gìn mt môi trng n đnh. Nhng t chc áp
dng trit lý này thng c v cho vic vn dng mt phng pháp có h thng, bài
bn, nht quán trong các hot đng. Hình tng, tm gng đin hình, giai thoi
thng đc s dng đ c v cho s hp tác và cng c truyn thng. Các chính
sách và bin pháp đc son tho nhm cng c thêm trit lý “truyn thng”. S
nhit tình ca các thành viên ca mi thành viên ch đc xp  v trí th yu, tuy
nhiên đim yu này ca t chc đc cân bng bi mc đ nht quán, đng thun
13

và hp tác gia các thành viên. Sc mnh t chc đc to ra t s hòa đng và
hiu qu. Vn hóa nht quán bao gm các yu t: giá tr công ty, trao đi, hp tác và
chính sách khen thng.
 Vn hóa thích ng: đc trng bi chin lc chú trng đn môi trng bên
ngoài đ đt đc tính mm do và d thay đi nhm phù hp vi yêu cu môi
trng. Vn hóa thích ng nhm nhn mnh đn nhng chun mc, nim tin có tác
dng tng cng nng lc phát hin, x lý và chuyn hóa nhng tín hiu t môi
trng bên ngoài vào các hành vi thích ng ca t chc. Loi hình t chc này có
th cn có kh nng điu chnh c cu hay thích nghi vi nhng yêu cu v hoàn
cnh và cách thc hành đng ca các công vic. Vn hóa thích ng bao gm các
yu t: Sáng to trong công vic, quan tâm khách hàng, đào to và phát trin.

 Vn hóa s mnh: nhng t chc quan tâm đn vic đáp ng nhng đòi hi
ca môi trng bên ngoài nhng không cn thit phi có nhng thay đi nhanh
đc coi là phù hp vi vn hóa s mnh. Vn hóa s mnh rt coi trng s hòa
đng v s mnh chung ca t chc, s mnh chung làm cho công vic ca mi
thành viên trong t chc có ý ngha hn so vi nhng gì th hin trong các bn mô
t công vic và trách nhim ca h. Ngi lao đng hiu k hn và có đnh hng rõ
hn v vai trò và s mnh ca h trong t chc. Nhng ngi lãnh đo t chc đnh
hng hành vi ca h bng cách ch rõ mc tiêu tng lai mong mun và làm cho
nó có ý ngha đi vi tt c mi ngi. Vn hóa s mnh bao gm các yu t: chin
lc, tm nhìn, mc tiêu.
VHTC là s chia s nhng giá tr và nim tin giúp cho các thành viên trong t
chc hiu đc chc nng ca t chc cung cp cho h nhng chun mc v hành
vi trong t chc (Deshpande & Webster, 1989). Mô hình này phân loi VHTC da
vào tính linh hot ca t chc và s n lc đt đc mc tiêu ca t chc. Theo đó,
mô hình này phân thành bn dng ca VHTC bao gm: Vn hóa t chc mang tính
cnh tranh, vn hóa t chc mang tính doanh nhân, vn hóa t chc mang tính hành
chính và vn hóa t chc mang tính tp th (Deshpande et al, 1993; Moll and
Wlach, 2003).