Tác động của nợ nước ngoài đối với tăng trưởng kinh tế thực nghiệm tại 19 quốc gia mới nổi đại học kinh tế 2015

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
  





PHM NGUYN HOÀI BO




TÁC NG CA N NC NGOÀI I VI TNG
TRNG KINH T
THC NGHIM TI 19 QUC GIA MI NI








LUN VN THC S KINH T

Tp. H Chí Minh - Nm 2015



B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM
  



PHM NGUYN HOÀI BO




TÁC NG CA N NC NGOÀI I VI TNG
TRNG KINH T
THC NGHIM TI 19 QUC GIA MI NI

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201




LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. Trn Th Hi Lý








Tp. H Chí Minh - Nm 2015

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan rng lun vn “Tác đng ca n nc ngoài đi vi tng
trng kinh t, thc nghim ti 19 quc gia mi ni” là công trình nghiên cu ca
riêng tôi.
Lun vn đc thc hin di s hng dn ca TS. Trn Th Hi Lý. Các thông
tin d liu đc s dng trong lun vn là trung thc và các kt qu trình bày trong
lun vn cha đc công b ti bt k công trình nghiên cu nào trc đây.



TP.HCM, ngày tháng nm 2015
Tác gi lun vn


Phm Nguyn Hoài Bo

MC LC

Trang
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các hình v, đ th
TÓM TT 1
1. GII THIU 2
2. KHUNG LÝ THUYT VÀ CÁC NGHIÊN CU THC NGHIM V
N NC NGOÀI VÀ TNG TRNG KINH T 5
2.1 Các khái nim v n nc ngoài và tng trng kinh t: 5
2.1.1 Khái nim N nc ngoài: Có rt nhiu đnh ngha v n nc
ngoài 5
2.1.2 Tng trng kinh t 5
2.1.3 Tác đng ca n nc ngoài đn tng trng kinh t 6
2.2 Giá tr ti hn ca n đi vi tng trng kinh t: 8
2.3 Nhng ch tiêu nhm đánh giá mc đ an toàn ca n nc ngoài đi
vi các quc gia có thu nhp thp 10
2.4 Các lý thuyt và nghiên cu thc nghim ca các nhà kinh t hc trên
th gii v mi quan h gia n và tng trng kinh t 13
2.4.1 Các lý thuyt và quan đim ca các nhà kinh t hc trên th gii
v mi quan h gia n nc ngoài đi vi tng trng kinh t. 13
2.4.2 Các công trình nghiên cu ca các nhà kinh t hc trên th gii
v tác đng gia n nc ngoài đi vi tng trng kinh t 15
3. PHNG PHÁP NGHIÊN CU 27
3.1 D liu nghiên cu 27
3.2 Phng pháp nghiên cu 28

3.3 Mô hình nghiên cu 29
4. KT QU NGHIÊN CU 38
4.1 Thng kê mô t 38
4.2 Ma trn h s tng quan 39
4.3 Mô hình tuyn tính: 42
4.4 Mô hình phi tuyn 46
4.5 Mô hình hi quy bin gi n 46
4.6 Mô hình Spline 49
4.7 Kim tra tính vng ( Robust) 52
4.7.1 Hi quy không có bin đu t 53
4.7.2 Hi quy vi d liu tính trung bình mi nm 54
4.8 Kt lun chung ca phn kt qu 55
5. KT LUN 59
Tài Liu Tham Kho 63
Ph Lc 67




DANH MC CH VIT TT

T vit tt
T đy đ
Ting Vit
FEM
Fixed effects method
Phng pháp tác đng c đnh
GDP
Gross Domestic Product
Tng sn phm quc ni

GLS
Generalized least squares
Phng pháp bình phng bé
nht
GMM
General Method of Moments

HIPCs
Highly Indebted Poor Countries
Các nc nghèo có mc n cao
IMF
International Monetary Fund
Qu tin t quc t
TFP
Total Factor Productivity
Nng sut các nhân t tng hp
WB
World Bank
Ngân hàng Th gii

DANH MC CÁC BNG

Trang

Bng 2.1: Tiêu chí đánh giá mc an toàn ca n nc ngoài đi vi quc gia thu
nhp thp (ngun IMF) 11
Bng 2.2: Tiêu chí đánh giá mc đ n nc ngoài ca World Bank ( ngun: World
Bank) 12
Bng 2.3: Mt s nghiên cu thc nghim v mi quan hn gia n nc ngoài và
tng trng kinh t 23

Bng 3.1: Các nc trong mu nghiên cu 27
Bng 3.2: Ngng n gi 36
Bng 4.1: Bng thng kê mô t 38
Bng 4.2: Ma trn h s tng quan 40
Bng 4.3: Bng h s nhân t phóng đi trng hp Debt/exports 41
Bng 4.4: Bng h s nhân t phóng đi trng hp Debt/GDP 42
Bng 4.5: Kt qu mô hình tuyn tính và phi tuyn ca n trên xut khu
(debt/exports) 44
Bng 4.6: Kt qu mô hình tuyn tính và phi tuyn ca n trên GDP (Debt/GDP) . 45
Bng 4.7: Kt qu mô hình hi quy bin gi n 47
Bng 4.8: Kt qu hi quy mô hình Spline 51
Bng 4.9: Kt qu mô hình hi quy không có bin đu t 53
Hình 4.10: Kt qu hi quy vi d liu tính trung bình mi nm 55
Bng 4.11: Bng kt qu ngng n 56
Bng 4.12: Mc thay đi ca tc đ tng trng khi n tng gp đôi 57
Bng 4.13: Tng kt kt qu ngng n và mc thay đi ca tc đ tng trng khi
n tng gp đôi. 58
DANH MC HÌNH V,  TH

Trang

Hình 2.1: ng cong Laffer ca n 7
Hình 2.2: Mi liên h gia “threshold effect” ca n và tng trng 10
Hình 4.1 Debt to Exports 48
Hình 4.2 Debt to GDP 49

1
TÓM TT
Trong lun vn, tác gi nghiên cu nhng tác đng tuyn tính và phi tuyn
tính ca n nc ngoài đi vi tng trng kinh t ca 19 nc mi ni là:

Bangladesh, Brazil, China, Colombia, Hungary, India, Indonesia, Malaysia,
Mexico, Morocco, Nigeria, Pakistan, Peru, Philippines, South Africa, Thailand,
Turkey, Venezuela, Vietnam thông qua vic s dng b d liu bng đng
(dynamic panel data) ca 19 nc mi ni trên trong giai đon t 1999-2013. T
đó, tác gi xây dng mô hình nghiên cu cho lun vn ca mình. Lun vn s dng
phng pháp fixed effects (FEM), GMM và GLS nhm đo lng tác đng tuyn
tính và phi tuyn tính ca n nc ngoài lên tng trng. Kt qu thu đc t vic
hi quy bng các phng pháp trên là n nc ngoài có tác đng cùng chiu vi
tng trng kinh t ti 19 nc mi ni  mc n thp nhng khi n nc ngoài
tng vt quá ngng thì nó li có tác đng ngc chiu vi tng trng kinh t.
ng thi, lun vn cng đa ra ngng n nc ngoài an toàn ca 19 quc gia
mi ni là 56% trên xut khu và 33,12% trên GDP. Và vic tng gp đôi n nc
ngoài s làm gim tc đ tng trng 0.7% đi vi ch tiêu Debt/GDP và 3.51% đi
vi ch tiêu Debt/exports.
2
1. GII THIU:
Trong nhng thp k qua, đã có nhiu nghiên cu thc nghim v mi quan h
gia n nc ngoài và tng trng kinh t  nhiu quc gia cng nh nhiu nhóm
quc gia trên th gii. Tuy nhiên, các nhà kinh t vn cha thng nht đc rng,
n nc ngoài có vai trò thúc đy hay kìm hãm tng trng kinh t. Mt s nhà
kinh t ng h vic vay n nc ngoài vì cho rng vic vay n nc ngoài s làm
tng ngun lc kh dng cho nn kinh t trong mt thi kì nht đnh, t đó làm tng
chi tiêu và to ra c hi đu t phát trin  mc cao mà không phi gim tiêu dùng
trong nc. ng thi, chính ngun vn b sung t bên ngoài này, giúp cho nhiu
quc gia khc phc tình trng chm phát trin và chuyn sang phát trin bn vng.
Tuy nhiên, n nc ngoài cng có mt bt li bi nu nó không đc phân b
hiu qu s không to ra đc ngun tin đ tr n. Bên cnh đó, do n nc ngoài
gn lin vi các yu t t giá, chi phí s dng n, lm phát, nên khi nn kinh t
ri vào tình trng lm phát cao, giá tr đng ni t suy gim so vi ngoi t vay n
dn đn quy mô n và gánh nng tr n ngày càng ln có th làm gim tng trng

kinh t. Thc t  các nc cho thy vic vay n và s dng n kém hiu qu dn
đn tình trng chìm đm trong khng hong n.
Nhng nhà kinh t hc không ng h vic vay n nh Todd J.Moss & Hanley
S.Chaing (2003) lp lun rng khi n quá nhiu, thông qua vic tr n vay, các
khon tr n cao có th cn tr tng trng do vic tr n s ly đi ngun ngoi hi
cn thit cho vic nhp khu t liu sn xut ca quc gia. Ngun d tr ngoi t
gim do đc s dng đ tr n s làm gim kh nng tip cn các ngun lc tài
chính bên ngoài gây bt li đn tng trng.
Nh vy, n nc ngoài có nh hng th nào đn tng trng kinh t ca các
quc gia trên th gii? nh hng ca n nc ngoài lên các quc gia liu có ging
nhau hay không? Thc t, có nhiu nghiên cu cng cho thy rng, tác đng ca n
nc ngoài đi vi các nc có thu nhp thp có th khác các nc th trng kinh
t mi ni, vì hu ht các nc có thu nhp thp không tip cn đc vi các th
3
trng vn quc t. ng thi, do s khác bit trong cu trúc nn kinh t gia hai
nhóm quc gia này nên n nc ngoài nh hng đn tng trng kinh t cng có
th thông qua nhiu kênh khác nhau. Do vy, khó có th nói liu n nc ngoài có
tác đng tích cc hay tiêu cc, thúc đy hay kìm hãm tng trng kinh t ca các
quc gia trên th gii là nh nhau.
Trong bài lun vn này, tác gi ch nghiên cu v tác đng ca n lên tng
trng kinh t ti nhóm các quc gia mi ni đ thy đc rõ nhng tác đng ca
ca n lên tng trng ti nhóm nc này nh th nào. Bi đi vi các quc gia có
nn kinh t mi ni, ngun vn t nc ngoài nói chung và n nc ngoài nói riêng
đóng vai trò quan trng trong quá trình tng trng và phát trin nn kinh t. Nhng
nm gn đây, nn kinh t ca các quc gia luôn b đe da bi các cuc khng hong
tin t, mà vic vay n nc ngoài luôn gn vi các ri ro tài chính. Chính vì vy,
các quc gia cn nm rõ tác đng ca n nc ngoài đn quá trình tng trng và
phát trin kinh t đ hoch đnh nhng chính sách qun lý hot đng vay n nc
ngoài mt cách hiu qu nht. Thy đc tm quan trng ca vn đ này, tác gi
chn đ tài “Tác đng ca n nc ngoƠi đi vi tng trng kinh t, thc

nghim ti 19 quc gia mi ni”.  tìm hiu sâu hn v tác đng ca n nc
ngoài lên tng trng kinh t, tác gi đt ra hai câu hi:
_ N nc ngoài có tác đng đn tng trng kinh t ti các quc gia mi ni
hay không?
_ Mi quan h gia n nc ngoài và tng trng kinh t ti các quc gia mi
ni trên là mi quan h gì?
Mc tiêu nghiên cu ca đ tài là thông qua vic phân tích, nghiên cu mi
quan h ca n nc ngoài đi vi tng trng kinh t ti 19 quc gia mi ni đ
rút ra nhn xét và đ xut mt s bin pháp nâng cao hiu qu qun lý n nc
ngoài đi vi các quc gia mi ni.
 thc hin nghiên cu ca mình, tôi thu thp d liu t 19 quc gia mi ni
là Bangladesh, Brazil, China, Colombia, Hungary, India, Indonesia, Malaysia,
4
Mexico, Morocco, Nigeria, Pakistan, Peru, Philippines, South Africa, Thailand,
Turkey, Venezuela, Vietnam. Thi gian thu thp d liu t 1999 – 2013. Phng
pháp nghiên cu bao gm phng pháp fixed effects (FEM), phng pháp
Generalized Least Squares (GLS) và phng pháp Generalized method of moments
(GMM).
Cu trúc ca lun vn gm nhng phn quan trng sau:
Phn 2: Khung lý thuyt và tng quan nhng nghiên cu trc đây. Trong phn
này, tôi s trình bày lý thuyt và s lc nhng nghiên cu trc đây v tác đng
ca n nc ngoài đn tng trng kinh t.
Phn 3: Phng pháp nghiên cu. Trong phn này tôi trình bày v d liu nghiên
cu, mô hình, và phng pháp nghiên cu.
Phn 4: Ni dung và kt qu nghiên cu. Trong phn này tôi trình bày kt qu đt
đc và kt lun cho kt qu nghiên cu.
Phn 5: Kt Lun

5
2. KHUNG LÝ THUYT VÀ CÁC NGHIÊN CU THC NGHIM V

N NC NGOÀI VÀ TNG TRNG KINH T
2.1 Các khái nim v n nc ngoƠi vƠ tng trng kinh t:
2.1.1 Khái nim N nc ngoài: Có rt nhiu đnh ngha v n nc ngoài
Theo T đin thut ng v ngân hàng và tài chính ca Nhà xut bn Peter
Collin, tái bn nm 1997, N nc ngoài là khon vay n ca mt quc gia t mt
quc gia khác, nói cách khác, ch n thng trú  nc ngoài và con n thng trú
trong nc. Nh vy, n nc ngoài bao gm các khon n trên th trng n ni
đa nhng ch n là nhng ngi không c trú ni đa.
Theo World Bank, n nc ngoài là: khon n ca quc gia đc cho vay t
ngi không c trú ni đa. Khon n phi tr bng ngoi t, hàng hóa, dch v. Các
khon n bao gm n công, n đc chính ph bo lãnh, n ca doanh nghip và
các t chc khác.
Tóm li: n nc ngoài là tng các khon n ca quc gia t ngi cho vay 
nc ngoài (ngi cho vay không c trú ni đa) bao gm các ngân hàng thng
mi, chính ph hoc các t chc tài chính quc t. Nhng khon vay đó, k c lãi
sut thng phi tr bng ngoi t mà khon vay đc thc hin.
2.1.2 Tng trng kinh t:
Tng trng kinh t là s gia tng ca tng sn phm quc ni (GDP) hoc
tng sn phm quc gia (GNP) hoc quy mô sn lng quc gia tính bình quân trên
đu ngi (PCI).
Quá trình tng trng th hin s tng trng ca các ngun lc nh tài
nguyên thiên nhiên, vn, lao đng, công ngh, qun lý, quan h, th trng Tng
trng kinh t bao hàm c tng trng theo chiu sâu, s lng và cht lng, ngn
hn và dài hn…Nhiu công trình nghiên cu trong và ngoài nc đã lng hóa
đc tác đng ca các ngun lc tng trng thông qua các mô hình nh mô hình
tái sn xut gin đn ca C.Mác, tái sn xut m rng ca V.I.Lênin, mô hình các
giai đon tng trng kinh t ca W.Rostow hoc Solow hoc hàm sn xut ca
Cob Douglas.
6
Tng trng kinh t có nhiu mô hình khác nhau nh tng trng kinh t theo

hng ni sinh hay hng ngoi sinh hoc kt hp c hai mô hình, tùy vào điu
kin ca tng quc gia mà s dng chin lc tng trng kinh t khác nhau. Tóm
li, tng trng kinh t là quá trình tích ly giá tr gia tng ca mt nn kinh t t
các ngun lc trong và ngoài nc. Nó đc thúc đy bng các yu t nhân lc,
ngun tài nguyên, t bn, công ngh…
2.1.3 Tác đng ca n nc ngoài đn tng trng kinh t:
Các lý thuyt v kinh t cho rng mc vay n nc ngoài hp lý  các nc
đang phát trin s kích thích tng trng kinh t. Các quc gia  giai đon đu phát
trin vi lng vn nh hn s có nhng c hi đu t vi t sut hoàn vn cao hn
so vi các nn kinh t phát trin. Câu hi đt ra  đây là ti sao mc n tích ly cao
quá mc hp lý li có th dn ti tng trng kinh t thp hn. S lý gii tt nht có
th xut phát t lý thuyt “Debt overhang”
1
.
Theo Krugman (1988)
2
đnh ngha “debt overhang” là tình trng trong đó s
tin d kin đ chi tr n nc ngoài s gim dn khi dung lng n tng lên. Lý
thuyt này cho rng nu n ca mt quc gia trong tng lai vt quá kh nng tr
n ca quc gia đó thì các chi phí d tính đ chi tr cho các khon n s kìm hãm
đu t trong nc và đu t nc ngoài. Do các nhà đu t s lo s rng khi quc
gia đó sn xut càng nhiu thì s b các nc đánh thu nng hn đ chi tr cho các
khon n nc ngoài, vì vy, các nhà đu t thng không b các chi phí đu t
hin ti đ thu v sn lng cao hn trong tng lai. iu này s nh hng xu
đn tng trng.
Lý thuyt “debt overhang” còn đi đn kt qu rng hn, đó là mc n nc
ngoài quá cao s làm gim các u đãi ca chính ph cho các hot đng ci t c cu
và tài khóa do vic cng c tình hình tài khóa quc gia có th làm tng áp lc tr n
cho nc ngoài. Nhng bt li này đi vi công cuc ci t đang là mi quan ngi

1
“Debt overhang” tm dch là vic vay n quá mc dn đn vic đu t s không hiu qu
2
Krugman, Paul, 1988, “Financing vs. forgiving a debt overhang: Some analytical issues,” NBER Working
Paper No. 2486 (Cambridge, Massachusetts: National Bureau of Economic Research).
7
ln  các nc có thu nhp thp, ni mà vic ci cách c cu là cn thit đ duy trì
tc đ tng trng.
Bên cnh đó, “debt overhang” cng đng thi kìm hãm đu t và tng trng
do gây ra s lo ngi v các quyt đnh ca chính ph. Khi quy mô n tng lên, khó
có th chc rng chính ph s vin ti nhng chính sách gì đ gii quyt các khon
n phi tr. Thc t, ngi ta cho rng chính ph có th dùng các công c tác đng
đn đu t đ chi tr các khon n (theo Agenor và Montiel 1996)
3
.
T lp lun này, ta xem xét đn đng cong Laffer v n  Hình 2.1, cho thy
rng tng n càng ln s đi kèm vi kh nng tr n càng gim. Phn dc lên ca
đng cong, ta thy dung lng ca n càng tng thì kh nng tr n cng tng lên.
Trên phn dc xung ca đng cong, ta li thy dung lng n càng tng li đi
kèm vi kh nng tr n càng gim.
Hình 2.1: ng cong Laffer ca n

(Ngun: Catherine Pattillo, Helene Poirson, and Luca Ricci, “ External Debt and
Growth” (2004) IMF Working Paper Rearch Department.)
4


3
Agenor, P.R and Montiel P., 1996. Development Macroeconomics, Princeton, New Jersey: Princeton
University pres

4
Catherine Pattillo, Helene Poirson, and Luca Ricci, (2004). What are the channels through which External
Debt affects Growth? IMF Working Paper African and Pacific Departments
8
nh đng cong Laffer ca n là đim mà ti đó s tng lên trong tng n
bt đu to ra gánh nng cho đu t và các hot đng khác. im này còn có liên
quan đn đim mà ti đó n bt đu nh hng ngc chiu đn tng trng. Do
đó,  mc n hp lí, vay n tng lên s có tác đng tích cc đn tng trng. Nu,
tng n tích ly ln s cn tr tng trng.
2.2 Giá tr ti hn ca n đi vi tng trng kinh t:
Hu qu ca cuc khng hong kinh t toàn cu nm 2008 đã làm cho n công
tng lên đáng k ti hu ht các nc đã và đang phát trin hin nay. S gia tng đó
liu có đt đn mc đ mà ti đó nó có th làm chm tng trng kinh t? Nu n
vt qua ngng, có th tác đng đ tng trng mnh m đc hay không? Nu
n gi  mc đ cao trong thi gian dài thì điu gì s xy ra?
Các nghiên cu cng đã ch ra rng n nc ngoài s tác đng tích cc đn
tng trng cho đn mt ngng n nht đnh, gi là “threshold level”(tm dch là
ngng n). Tuy nhiên khi vt quá ngng này, n bt đu tác đng ngc chiu
đn tng trng.
Theo nghiên cu ca Pattillo và các cng s (2011)
5
đã tìm ra các kt qu cho
thy mi quan h phi tuyn dng đng cong Laffer ca n cng nh mi liên h
giá tr ti hn “threshold level” gia dung lng n nc ngoài và tng trng. Tác
gi đã s dng b d liu cho 93 nc đang phát trin trong giai đon 1969-1998,
ông đã chng minh nh hng ca n nc ngoài tác đng ngc chiu đn tng
trng GDP bình quân đu ngi ti t l giá tr hin ti ròng ca n trên xut khu
là 160-170% và trên GDP là 35-40%. Dung lng n ln vt ngng có th nh
hng ngc chiu đn tng trng do tác đng xu đn tích ly vn sn xut và
tng trng nng sut các nhân t tng hp (TFP – hay còn gi nng sut s dng

vn). Pattillo và các cng s (2004) đã áp dng mô hình tng trng cho 61 nc
đang phát trin  Châu Phi, Châu Á, Châu M Latinh và Trung ông trong giai
đon 1969-1998. Kt qu cho thy khi n tng gp đôi thì s làm gim 1% tng

5
Catherine Pattillo, Helene Poirson, and Luca Ricci, (2011). External Debt and Growth. IMF Working Paper
African and Pacific Departments
9
trng, thông qua vic làm gim c tng trng tích ly vn sn xut bình quân đu
ngi và tng trng nng sut các nhân t tng hp (hiu qu s dng vn).
Theo Cohen (1993)
6
, mi quan h gia giá tr ca n và đu t có th đc mô
t tng t nh đng cong n Laffer: khi tng n tng cao hn mc “ngng n”,
các khon chi tr d kin cho n nc ngoài s gim. iu này hàm ý rng s tng
lên trong giá tr ca n s làm cho s tin chi tr cho n tng lên cho đn mc
“ngng n”, tc là phía bên trái đng cong Laffer. Còn  phía bên phi, giá tr n
tng lên thì s tin d kin cho vic tr n ca quc gia đó gim đi tng đi. T
đó, ngi ta d đoán có mt đng cong Laffer mô t mi tng quan gia n nc
ngoài và tng trng kinh t.
Các nghiên cu cng đã ch ra đó chính là mi quan h “threshold effect” gia
mc n nc ngoài và tng trng kinh t. C th, n nc ngoài có mi quan h
hình ch U ngc vi tng trng kinh t (hình 2.2). Khi các nc bt đu vay n,
các khon n này có xu hng tác đng tích cc đn tng trng. Khi t l n tng
lên quá đim A, vic vay n tng s cn tr tng trng mc dù n đóng góp dng
trong tng trng, tình hình ca nn kinh t lúc này s ti t hn trc khi nc đó
vay n.  đây, đim A đc coi là đim th hin “mc n ti đa hóa tng trng”.
Mc n ti đim B là mc n mà ti đó tng trng bt đu mang giá tr âm, tình
hình nn kinh t lúc này s ri vào tình trng suy thoái. Nh vy, t nhng nghiên
cu ca nhng tác gi trên, ta thy  đây có s tn ti ca ngng n, đây là đim

ti hn.

6
Cohen, Daniel, 1993, “Low Investment and Large LDC Debt in the 1980s,” American Economic Review,
Vol. 83, No. 3 (June), pp. 437–49
10
Hình 2.2: Mi liên h gia “threshold effect” ca n vƠ tng trng

Ngun: Catherine Pattillo, Helene Poirson, and Luca Ricci, (2011). External Debt
and Growth. IMF Working Paper African and Pacific Departments

2.3 Nhng ch tiêu nhm đánh giá mc đ an toàn ca n nc ngoƠi đi
vi các quc gia có thu nhp thp.
Mc dù cha có ch tiêu đy đ đ đánh giá mc đ an toàn ca n nc ngoài
đi vi tng quc gia nhng đ đánh giá đc mc đ an toàn ca n nc ngoài,
các nhà kinh t cng đã xây dng mt h thng các ch tiêu nhm xác đnh đc
mc đ nh hng ca n đi vi tng trng kinh t ca các quc gia có thu nhp
thp. T đó, h đa ra nhng tiêu chí chung nht đ đánh giá mc an toàn ca n
nc ngoài.
Theo quan đim ca IMF ch tiêu đánh gia mc an toàn ca n nc ngoài đi
vi các quc gia có thu nhp thp da vào hin giá ròng ca n và t l thanh toán
n. Mt chính sách n yu đng ngha vi an toàn v n, mt chính sách n mnh
đng ngha vi kém an toàn v n.
11
Bng 2.1: Tiêu chí đánh giá mc an toàn ca n nc ngoƠi đi vi quc
gia thu nhp thp (ngun IMF)
Gánh nng n theo tiêu chun DSF

PV ca n (%)
T l thanh toán n (%)

Xut khu
GDP
Thu ngân
sách
Xut khu
Thu ngân
sách
An toàn
100
30
200
15
30
Trung bình
150
40
250
20
35
Kém an
toàn
200
50
300
25
40
_ T l PV ca n/xut khu: đc tính bng t s phn trm gia hin giá ca
n nc ngoài và các ngun thu t xut khu hàng hóa, dch v. Ch tiêu này liên
quan đn kh nng tr n ca quc gia t ngun thu xut khu.
_ T l PV ca n/GDP: đc tính bng t s phn trm gia hin giá ca n

nc ngoài và tng trng thu nhp bình quân đu ngi thc. Ch tiêu này liên
quan đn kh nng tr n ca quc gia t ngun thu nhp trong nc.
_ T l PV ca n/Thu ngân sách: đc tính bng t s phn trm gia hin
giá ca n nc ngoài và các ngun thu t ngân sách nhà nc. Ch tiêu này liên
quan đn kh nng tr n ca quc gia t thu ngân sách nhà nc.
_ T l thanh toán n/xut khu: đc đo lng bng t s phn trm gia giá
tr tr n hàng nm bao gm c vn gc ln lãi n và thu t xut khu hàng hóa và
dch v. ây ch tiêu đánh giá kh nng thanh toán n bng ngoi t ca các quc
gia vay n trong ngn hn.
_ T l thanh toán n/thu ngân sách: đc đo lng bng t s phn trm gia
giá tr tr n hàng nm bao gm c vn gc ln lãi n và thu t ngân sách nhà nc.
ây là ch tiêu đánh giá kh nng thanh toán n bng ngun thu ngân sách.
12
_T l thanh toán n/xut khu và t l thanh toán n/thu ngân sách đc IMF
đa vào nhm đánh giá tính vng ca n. Mt quc gia đm bo kh nng thanh
khon đòi hi t l thanh toán n/xut khu thp hn 15% và t l thanh toán n/thu
ngân sách thp hn 10%.
Bên cnh các ch tiêu đánh giá mc an toàn ca n nc ngoài đi vi các
quc gia có thu nhp thp ca IMF, Ngân hàng th gii (WB) cng đa ra các tiêu
chi đánh giá mc đ n ca quc gia vay n.
Bng 2.2: Tiêu chí đánh giá mc đ n nc ngoài ca World Bank ( ngun:
World Bank)
Ch s
Mc đ bình
thng
Mc đ khó
khn
Mc đ trm
trng
1. T l % tng s n nc ngoài

so vi GDP
≤ 30%
30-50%
≥ 50%
2. T l % tng s n nc ngoài
so vi kim ngch xut khu
hàng hóa, dch v
≤ 165%
165-200%
≥ 200%
3. T l % ngha v tr n so vi
kim ngch xut khu hàng hóa
và dch v
≤ 18%
18-30%
≥ 30%
4. T l % ngha v tr n so vi
GDP
≤ 2%
2-4%
≥ 4%
5. T l % ngha v tr lãi so vi
kim ngch xut khu hàng hóa
và dch v
≤ 12%
12-20%
≥ 20%
Da vào các ch s trên, các t chc tài chính quc t có th đánh giá mc đ
n và kh nng tr n ca các quc gia. ng thi các ch s này cng là c s đ
13

các quc gia vay n tham kho nhm xác đnh tình trng n đ đa ra nhng chin
lc vay phù hp vi tình hình kinh t ca quc gia mình
2.4 Các lý thuyt và nghiên cu thc nghim ca các nhà kinh t hc trên
th gii v mi quan h gia n vƠ tng trng kinh t
n nay, trên th gii có rt nhiu hc gi nghiên cu v tác đng ca n nc
ngoài đn tng trng kinh t. H đã đa ra nhng lý thuyt, quan đim cng nh
công trình nghiên cu nhm làm rõ hn tác đng ca n nc ngoài đn tng trng
kinh t.
2.4.1 Các lý thuyt và quan đim ca các nhà kinh t hc trên th gii v
mi quan h gia n nc ngoài đi vi tng trng kinh t.
in hình cho lý thuyt v mi quan h gia n nc ngoài và tng trng
kinh t là lý thuyt “debt overhang”-“d n quá mc”. Theo Benedict Clements
(2003)
7
“d n quá mc” làm suy gim đu t và tng trng kinh t bi đ ri ro
tng s tác đng ngc chiu lên đu t. ng thi, nó cng làm tng đ ri ro đi
vi các hành đng và chính sách mà chính ph phi làm đ đáp ng nhng ngha v
tr n. C th,  mc đ n nc ngoài cao s làm chính ph hn ch các hot đng
tái c cu và tài khóa do vic cng c tài khóa quc gia có th làm tng áp lc tr
n nc ngoài.
ng thi, Benedict Clements còn đa ra quan đim v thanh toán n nc
ngoài cng có kh nng làm nh hng đn tng trng kinh t do làm gim đu t
t nhân. Khi các yu t khác không đi, thanh toán n cao có th làm tng thâm ht
ngân sách, gim tit kim công. iu này ln lt có th làm tng lãi sut hoc làm
gim ngun tín dng sn có ca đu t t nhân, t đó làm gim tng trng kinh t.
Tr n cao cng có th có nhng bt li đn các thành phn ca chi tiêu công bng
cách sit cht các ngun lc sn có cho c s h tng làm nh hng tiêu cc đn
tng trng kinh t.

7

Clements Benedict, Rina Bhattacharya, and Toan Quoc Nguyen (2003). External Debt, Public Investment,
and Growth in Low-Income Countries. IMF Working Paper Fiscal Affairs Department.
14
Theo Todd J.Moss & Hanley S.Chiang (2003)
8
đa ra lý thuyt cho rng“ d
n quá mc” cao s làm suy gim đng c đu t vì các nhà đu t cho rng khon
n vay trong tng lai ging nh mt khon thu đánh trên li nhun. Chính vì vy,
các khon n ln s cn tr tng trng kinh t. Bng cách gii thích các t l n
nh n so vi xut khu, n so vi thu ngân sách ca chính ph, hoc n so vi
GDP, là các ch tiêu đi din cho các loi thu d kin trong tng lai và có mi
quan h tng quan ngc chiu vi đu t và tng trng kinh t. Các hi quy d
liu bng ca nhng nn kinh t b hn ch tín dng đã cho thy rng t l n trên
xut khu có mi tng quan ngc chiu và có ý ngha đn t l đu t so vi
GDP và tc đ tng trng thu nhp bình quân đu ngi, nhng t l n trên thu
ngân sách có mi tng quan không đáng k vi c đu t và tng trng.
Theo Catharine Pattillo, Helene Poirson, and Luca Ricci (2004)
9
tác đng ca
n lên tng trng có th xy ra đi vi tt c các ngun chính ca tng trng kinh
t, đc bit là thông qua kênh hiu qu đu t hay tng trng các nhân t tng hp
và nhóm tác gi đa ra hai lý l đ chng minh quan đim trên. u tiên, h đa ra
khái nim “d n quá mc” ng ý rng khi n nc ngoài tng cao, các nhà đu t
gim k vng v li nhun d kin vì mt phn li nhun này ging nh mt loi
thu bin dng, do đó, nhà đu t nc ngoài và trong nc không đc khuyn
khích dn đn làm chm s tích ly vn. Mt khác các nhà đu t s gim đu t 
các nc đang n nn cao vì s không chc chn rng liu ngun vn t vic vay
n có thc s s dng đúng mc đích hay không. Th hai, tác đng ca “d n quá
mc” có th s làm cho chính ph s dng công c thu cao đ chi tr n, làm xu
đi môi trng đu t. Bi nó s làm tng s không chc chn và bóp méo s phân

b đu t bng cách to ra nhng tác nhân làm các nhà đu t t b các d án dài
hn và chn d án ngn hn vi các tác đng ít tích cc lên tng trng nng sut

8
Todd J. Moss , Hanley S. Chiang , (2003). The Other Costs of High Debt in Poor Countries: Growth, Policy
Dynamics, and Institutions . Center for Global Development Washington DC.
9
Catherine Pattillo, Helene Poirson, and Luca Ricci, (2004). What are the channels through which External
Debt affects Growth?. IMF Working Paper African and Pacific Departments
15
dài hn. Không ch có vy, vic “d n quá mc” có th làm cho chính ph ít tin
hành các cuc ci cách ln nh: t do hóa thng mi hay điu chnh tài chính.
iu này khng đnh rng: “d n quá mc” tác đng đn tng trng không ch
thông qua kênh khi lng đu t, mà còn thông qua mt môi trng chính sách
kinh t v mô yu kém làm nh hng đn hiu qu đu t. ng thi Pattillo và
các cng s còn cho rng tn ti mi quan h phi tuyn gia n và các ngun lc
ca tng trng kinh t. i vi các nc có n  mc thp, hay trung bình, n có
tác đng cùng chiu đn tng trng kinh t nhng nu n  mc cao thì s có tác
đng ngc chiu. ng thi, vi các nc mc n cao, tác đng ca n lên tng
trng kinh t hu nh luôn luôn có ý ngha.
Savvides (1992)
10
khng đnh, nu mt quc gia có khi lng n cao không
th tr n nc ngoài thì s nh hng đn kinh t ca đt nc. Bi vì, quc gia đó
ch đc hng mt phn li t s gia tng sn lng hay xut khu, phn còn li
ca s gia tng đó đc dùng đ thanh toán các món n cho các ch n. Nh vy,
đi vi các quc gia đi vay nói chung, vic “d n quá mc”ging nh mt mc
thu sut cn biên cao, do đó làm gim li nhun đ đu t và không khuyn khích
vic hình thành vn trong nc. Tác đng không khuyn khích ca “d n quá
mc” có th nh hng đn tit kim và đu t t nhân và có th nh hng đn tt

c các khon n nc ngoài đc vay bi chính ph. Chính ph có ít đng lc đ
tin hành nhng chính sách thúc đy s hình thành ngun vn trong nc hoc làm
gim tiêu dùng hin ti đ nn kinh t tng trng cao trong tng lai và có th tr
n cao hn.
2.4.2 Các công trình nghiên cu ca các nhà kinh t hc trên th gii v tác
đng gia n nc ngoài đi vi tng trng kinh t.
Bên cnh nhng lý thuyt nêu  trên, các chuyên gia kinh t còn đa ra các
nghiên cu thc nghim v tác đng ca n nc ngoài lên tng trng kinh t. Các
tác gi tp trung vào vic đo lng nh hng ca các bin kinh t v mô tác đng

10
Andreas Savvides, (1992). Investment slowdown in developing countries during the 1980s: Debt overhang
or foreign capital inflows?
16
nh th nào đn tng trng kinh t và ph bin là đo lng nh hng ca n nc
ngoài, ngha v tr n, đu t ni đa, đu t nc ngoài,… đn tng trng kinh t.
Di đây, tác gi tóm lc mt vài công trình nghiên cu đin hình v mi quan h
ca n nc ngoài đn tng trng kinh t ca mt s quc gia trên th gii làm c
s nn tng nghiên cu thc nghim cho bài nghiên cu tng trng kinh t ti các
nc có nn kinh t mi ni, c th nh sau:
Nghiên cu ca Catherine Pattillo, Helene Poirson, and Luca Ricci (2011)
“External Debt and Growth”-“N nc ngoài và tng trng kinh t” s dng b d
liu bng đng ca 93 nc đang phát trin, các vùng Sub-Sahara Châu Phi, Châu
Á, Châu M La Tinh và Trung ông trong giai đon 1969-1998 đ nghiên cu mi
quan h gia n nc ngoài và tng trng kinh t  các quc gia này. C th,
Pattillo và các cng s đánh giá tác đng tuyn tính ca n nc ngoài lên tng
trng kinh t thông qua vic s dng mô hình:
Y
it
= 

it
+ X
it
+ D
it
+ 
it
(1)
Trong đó,
Y
it
: Bin ph thuc là Tc đ tng trng GDP ngang giá sc mua thc
X
it
: Bao gm 8 bin đc lp là Thu nhp bình quân đu ngi ly tr mt nm, t l
đu t trên GDP, t l tuyn sinh các trng trung hc, t l tng dân s, đ m ca
ca nn kinh t, cán cân ngân sách trên GDP, t l v tng trng ca t giá thng
mi và t l thanh toán n trên xut khu.
D
it
: Các ch tiêu n gm N nc ngoài so vi GDP, N nc ngoài so vi xut
khu, Giá tr hin ti ròng ca n trên xut khu và Giá tr hin ti ròng ca n trên
GDP.
Mô hình này đc chia làm 4 mô hình nh trong đó bao gm đy đ các bin (X),
mt ch tiêu (D) ln lt đc thay th vào mô hình (1)
Y
it
= 
it
+ X

it
+ Debt/
exports
+ 
it
Y
it
= 
it
+ X
it
+ Debt/
GDP
+ 
it
Y
it
= 
it
+ X
it
+ NPV of Debt/
exports
+ 
it

Y
it
= 
it

+ X
it
+ NPV of Debt/
GDP
+ 
it
17
T mô hình này, theo Pattillo và cng s có nhiu lý do thuc v lý thuyt cho
rng mt mô hình tuyn tính có th không đ đ xác đnh tác đng ca n lên tng
trng kinh t vì mi quan h này là phi tuyn. Trên thc t, tác đng ca n có th
tác đng cùng chiu lên tng trng khi  mc đ thp vì vic vay n nc ngoài
làm gim bt nhng hn ch thanh khon trong nn kinh t. Tuy nhiên, tác đng ca
n có th tr nên tiêu cc khi n nc ngoài tr nên quá mc vì d n quá mc có
th làm tng trng kinh t b suy gim. Do đó, theo Pattillo và các cng s, các
c lng tuyn tính s không c lng đc mi quan h phi tuyn gia n và
tng trng.
Chính vì vy, đ đánh giá mc đ n mà ti đó tác đng biên ca n lên tng
trng kinh t tr nên ngc chiu, Pattillo và các cng s s dng mô hình phng
trình bc hai:
Y
it
= 
it
+ X
it
+ D
it
+D
2
it

+ 
it
(2)
Nu h s ca ch s n có tác đng cùng chiu và h s ca ch s n bình
phng có tác đng ngc chiu thì mi quan h gia n và tng trng kinh t là
phi tuyn hay mi quan h theo đng cong n Laffer đc xác nhn. Kt qu cho
thy tác đng phi tuyn ca n đi vi tng trng, khi n vt qua “đim ti hn”
thì vic tng thêm n bt đu có tác đng ngc chiu đn tng trng. Vi quc
gia có mc n trung bình, t l n tng gp đôi s làm gim tc đ tng trng bình
quân đu ngi hàng nm t mt phn ba đn mt phn hai phn trm. Cng theo
nghiên cu này, tác gi còn cho rng n cao làm gim tc đ tng trng vì làm
gim hiu qu đu t hn là vic gim s lng đu t.
Và công trình nghiên cu này còn s dng thêm hàm spline đ h tr mi
quan h đng cong Laffer trong trng hp đi vi các nc giàu tài nguyên và
các nc này có xu hng bt thng trong d liu.
Hàm Spline:
Y
it
= 
it
+ X
it
+ D
it
+
X
(D
it
–D
*

it
)Z + 
it
(3)
Trong đó: