ĐA DẠNG SINH HỌC Ở VỊNH HẠ LONG

ĐA DẠNG SINH HỌC Ở
VỊNH HẠ LONG
Vịnh Hạ Long chính là một trường học
lớn - đó là nhận xét của Tổ chức Bảo tồn
động thực vật hoang dã quốc tế (FFI).
Tại hội thảo khoa học về Vịnh Hạ Long, tổ
chức ngày 21-11-2007 ở Hà Nội, một lần
nữa điều đó lại được ông David Brown,
Giám đốc Dự án Con thuyền sinh thái tại Hạ
Long của FFI nhắc tới trong tham luận của
mình.
Cọ Hạ Long
- loại thực
vật đặc hữu
chỉ có ở vịnh
Cơ sở để FFI đánh giá Vịnh
Hạ Long là một trường học lớn là bởi nơi
đây chứa đựng đầy đủ các giá trị về địa
chất, địa mạo, văn hóa lịch sử và nhất là đa
dạng sinh học.
Theo các nhà khoa học thì đa dạng sinh
học luôn được thể hiện ở các cấp độ khác
nhau như đa dạng gen, đa dạng loài và đa
dạng hệ sinh thái. Trong đó, ở cấp độ sinh
thái Vịnh Hạ Long có thể chia làm hai hệ
sinh thái lớn là: Hệ sinh thái rừng kín
thường xanh mưa ẩm nhiệt đới và hệ sinh
thái biển ven bờ. Đối với hệ sinh thái rừng
thường xanh mưa ẩm nhiệt đới, các nhà
khoa học đã xác định được tổng số loài
thực vật sống trên các đảo ở Vịnh Hạ Long

là trên 1.000 loài.
Một số quần xã các loài thực vật khác nhau
được tìm thấy như các loài ngập mặn, các
loài thực vật ở bờ cát ven đảo, các loài mọc
trên sườn núi và vách đá, trên đỉnh núi hoặc
mọc ở cửa hang hay khe đá. Các nhà
nghiên cứu của Hiệp hội bảo tồn thiên nhiên
Hạ Long
thế giới (IUCN) đã phát hiện được 7 loài
thực vật đặc hữu chỉ có ở Vịnh Hạ Long là
cây riềng Hạ Long, thiên tuế Hạ Long, khổ
cử đại tím, cọ Hạ Long, khổ cử đại nhung,
móng tai Hạ Long, ngũ gia bì Hạ Long.
Theo thống kê, hệ sinh thái rừng thường
xanh mưa nhiệt đới ở Vịnh Hạ Long và Bái
Tử Long có 477 loài mộc lan, 12 loài dương
xỉ và 20 loài thực vật ngập mặn, 4 loài động
vật lưỡng cư, 10 loài bò sát, 40 loài chim và
14 loài thú. Căn cứ vào các kiểu thảm thực
vật và rừng, các nhà khoa học chia hệ sinh
thái rừng thường xanh mưa nhiệt đới ở
Vịnh Hạ Long ra làm 4 loại chính: Rừng ẩm
mưa mùa trên núi đá, dạng cây bụi trên nền
khô núi đá, rừng ngập mặn và thực vật ở
hang động núi đá.
Đối với hệ sinh thái biển và ven bờ, sự
phong phú về đa dạng sinh học càng được
thể hiện rõ với 6 dạng sinh thái tiêu biểu. Cụ
thể là hệ sinh thái vùng triều và vùng ngập
mặn, phân bố tại khu vực Hạ Long và vùng

phụ cận với 20 loài thực vật ngập mặn.
Theo thống kê, rừng ngập mặn ở Vịnh Hạ
Long là nơi sinh sống của 169 loài giun
nhiều tơ, 91 loài rong biển, gần 40 loài
chim, 10 loài bò sát và còn nhiều loài khác
chưa được nghiên cứu hết.
Hệ sinh thái đáy cứng, rạn san hô - một
trong những đặc thù của Vịnh Hạ Long - là
hệ sinh thái có năng suất sinh thái cao, giúp
làm sạch môi trường nước, tập trung ở khu
vực Hang Trai, Cống Đỏ, Vạn Giò... Các rạn
san hô ở đây thường có cấu trúc kiểu riềm
bờ, mặt bằng rạn trong và ngoài. Hiện nay,
đã thống kê được Vịnh Hạ Long có 232 loài
san hô. Rạn san hô Hạ Long cũng là nơi cư
trú của 81 loài chân bụng, 130 loài nhuyễn
thể hai mảnh vỏ, 55 loài giun nhiều tơ và 57
loài cua.
Hệ sinh thái đáy mềm là dạng hệ sinh thái
của quần thể cỏ biển. Cỏ biển ở Hạ Long có
5 loài, có tác dụng chắn sóng và làm sạch
nước biển. Đây cũng là nơi cư trú ưa thích
của 140 loài rong biển, 3 loài giun nhiều tơ,
29 loài nhuyễn thể, 9 loài giáp xác. Hệ sinh
thái bãi triều không có rừng ngập mặn thì
thường phân bố ở đới thấp, với những loài
nhuyễn thể hai mảnh vỏ và giun biển có giá
trị dinh dưỡng cao như sá sùng, hải sâm,
sò, ngao...
Hệ sinh thái tùng, áng

càng làm tăng thêm sự
đa dạng sinh học ở
vịnh Hạ Long
Đặc biệt, Vịnh Hạ Long còn có hệ sinh thái
hang động và tùng, áng mà hiếm nơi nào có
được. Áng là các hồ chứa nước nằm giữa
các đảo; tùng là vùng nước có một cửa
tương đối kín, ít sóng. Đây là những điều
kiện tự nhiên tạo nên các hệ sinh thái đặc
biệt, làm tăng thêm sự đa dạng sinh học
của Vịnh Hạ Long.