Hoàn thiện công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại chi nhánh Công ty xuất nhập khẩu da giầy Sài Gòn

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
L IM

U

Trong s nghi p cơng nghi p hố, hi n

i hố

t nư c, k tốn là m t

cơng c quan tr ng ph c v cho vi c qu n lý n n kinh t c v m t vĩ mô và vi
mô. Cơ ch th trư ng làm xu t hi n nhi u lo i hình doanh nghi p a d ng,
phong phú hơn các lo i s n ph m, hàng hố.
c nh tranh l n nhau
S

i u ó bu c doanh nghi p ph i

t n t i và phát tri n.

t n t i và phát tri n c a doanh nghi p ph thu c vào vi c doanh

nghi p có t bù

p ư c chi phí ã b ra trong quá trình s n xu t kinh doanh và

m b o có lãi hay khơng. Vì v y h ch tốn

y

, chính xác chi phí s n xu t

vào giá thành s n ph m là vi c làm c n thi t và h u hi u nh t

doanh nghi p

t ư c m c tiêu t i thi u hố chi phí s n xu t.
Hơn n a xét trên góc
ch nên v n

vĩ mơ do các y u t s n xu t nư c ta còn r t h n

ti t ki m chi phí s n xu t th c s là nhi m v quan tr ng hàng

u c a công tác qu n lý kinh t .
M t khác nhi m v c a k tốn là khơng nh ng h ch tốn
s n xu t mà cịn ph i làm th nào

y

chi phí

ki m sốt ch t ch vi c th c hi n ti t ki m

chi phí s n xu t, ph c v t t công tác h giá thành s n ph m áp ng yêu c u
c a ch
ra quy t

h ch toán kinh doanh,

ng th i cung c p thông tin h u ích cho vi c

nh, nâng cao hi u qu s n xu t kinh doanh.

Chi nhánh công ty xu t nh p kh u da gi y Sài Gòn là m t doanh nghi p
s n xu t m t hàng truy n th ng là giài v i theo các ơn
l n và liên t c òi h i chi nhánh ph i luôn chú tr ng

t hàng v i kh i lư ng
n cơng tác h ch tốn chi

phí s n xu t và tính giá thành s n ph m.
Nhìn nh n úng vai trị h ch tốn chi phí s n xu t và tính giá thành s n
ph m t i chi nhánh, trong th i gian th c t p tìm hi u th c t t i chi nhánh em
quy t

nh i sâu nghiên c u

tài "Hồn thi n cơng tác h ch tốn chi phí

s n xu t và tính giá thành s n ph m t i chi nhánh Công ty xu t nh p kh u
da gi y Sài Gòn"
N i dung c a

tài bao g m 3 ph n


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Ph n I: Lý do nghiên c u

tài t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành

s n ph m trong các doanh nghi p s n xu t.
Ph n II: Th c tr ng t ch c k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá
thành s n ph m t i chi nhánh công ty xu t nh p kh u da gi y Sài Gòn.
Ph n III: M t s ý ki n nh m hồn thi n cơng tác t p h p chi phí s n
xu t và tính giá thành s n ph m t i chi nhánh công ty xu t nh p kh u da gi y
Sài Gòn.
M c dù em ã c g ng nhưng do th i gian th c t p cịn ít và kh năng b n
thân còn h n ch nên bài vi t không th tránh kh i nh ng thi u sót. Em r t
mong ư c s góp ý t n tình c a cơ giáo và hư ng d n c a ơn v th c t p.


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Ph n I: Lý do nghiên c u

tài

I. Chi phí s n xu t và phân lo i chi phí s n xu t
1. Khái ni m v chi phí s n xu t kinh doanh.
Trong b t kỳ hình thái kinh t xã h i nào thì vi c s n xu t

ug nv is v n

ng và tiêu hao các y u t cơ b n t o nên quá trình s n xu t ó.
lao

ng,

i tư ng lao

ng và s c lao

doanh nghi p là quá trình ngư i lao
i tư ng lao

ng

ng. ho t

ó là tư li u

ng kinh doanh c a các

ng s d ng tư li u lao

ng tác

ng vào

t o ra s n ph m nh m tho mãn nhu c u c a xã h i. Ba

y u t này ư c k t h p và tiêu hao trong quá trình s n xu t. Như v y
hành s n xu t hàng hoá ngư i s n xu t ph i b chi phí v thù lao lao
li u lao

ng và

i tư ng lao

ti n

ng, v tư

ng.

V y, chi phí s n xu t kinh doanh là bi u hi n b ng ti n c a tồn b hao phí v
lao

ng s ng và lao

ng v t hoá mà doanh nghi p chi ra

xu t kinh doanh trong m t th i kỳ nh t

e ti n hành s n

nh.

2. Phân lo i chi phí s n xu t kinh doanh.
Trong th c t , chi phí bao g m nhi u lo i khác nhau v i n i dung kinh t
khác nhau. Vì v y

qu n lý và ki m tra ch t ch vi c th c hi n các

nh m c

chi phí, tính tốn ư c hi u qu , ti t ki m chi phí t ng b ph n s n xu t và tồn
xí nghi p. C n ph i ti n hành phân lo i chi phí s n xu t kinh doanh. Tuỳ theo
yêu c u c a cơng tác h ch tốn và qu n lý ta có th có các cách phân lo i chi phí

khác nhau, m i cách phân lo i có tác d ng khác nhau, áp ng nhu c u thông tin
cho qu n tr doanh nghi p. Tuy nhiên, v m t h ch tốn, chi phí s n xu t thư ng
ư c phân theo các tiêu th c sau:
a) Phân theo y u t phí: (hay chi phí s n xu t kinh doanh ư c phân theo n i
dung kinh t ). Cách phân lo i này d a vào n i dung kinh t ban
c a kho n chi ã chi ra, khơng tính
trong q trình s n xu t.

n cơng d ng,

u

ng nh t

a i m phát sinh c a chúng

nư c ta tồn b chi phí s n xu t kinh doanh ư c

chia làm 7 y u t sau:
+ Y u t nguyên v t li u: g m t t c giá tr nguyên v t li u chính, v t li u
ph , ph tùng thay th , công c d ng c … s d ng vào s n xu t, kinh doanh


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
(tr giá tr dùng khơng h t nh p l i kho và ph li u thu h i cùng v i nhiên li u,
ng l c).
+ Y u t nhiên li u,

ng l c s d ng vào quá trình s n xu t kinh doanh trong

kỳ (tr s dùng không h t nh p l i kho và ph li u thu h i)
+ Y u t ti n lương và các kho n ph c p lương, ph n ánh t ng s ti n lương
và ph c p mang tính ch t lương ph i tr cho công nhân viên ch c.
+ Y u t BHXH, BHYT, KPC : Trích theo t l quy

nh trên t ng s ti n

lương và ph c p lương ph i tr công nhân viên ch c.
+ Y u t kh u hao TSC : Ph n ánh t ng s kh u hao TSC

ph i trích trong

kỳ c a t t c TSC s d ng cho s n xu t kinh doanh trong kỳ.
+ Y u t chi phí d ch v mua ngoài: là s ti n tr cho các lo i d ch v mua
ngoài ph c v cho ho t

ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p (như i n,

nư c…)
+ Y u t chi phí khác b ng ti n: Ph n ánh toàn b chi phí khác b ng ti n chưa
ph n ánh vào các y u t trên dùng vào ho t

ng s n xu t kinh doanh trong kỳ.

b) Phân theo kho n m c chi phí trong giá thành s n ph m (hay phân theo
công d ng kinh t ).
Căn c vào ý nghĩa c a chi phí trong giá thành s n ph m và

thu n ti n cho

vi c tính giá thành tồn b , chi phí ư c phân theo kho n m c. Cách phân lo i
này d a vào công d ng c a chi phí và m c phân b chi phí cho t ng
Theo quy

nh hi n hành, giá thành công xư ng s n ph m

i tư ng.

Vi t Nam bao g m

3 kho n m c chi phí sau:
- Chi phí nguyên v t li u tr c ti p: ph n ánh tồn b chi phí v ngun v t
li u chính, ph , nhiên li u… tham gia tr c ti p vào vi c s n xu t, ch t o s n
ph m hay th c hi n lao v , d ch v …
- Chi phí nhân cơng tr c ti p: Bao g m ti n lương, ph c p lương và các
kho n trích cho các qu BHXH, BHYT, KPC

theo t l v i ti n lương phát

sinh
- Chi phí s n xu t chính: là nh ng chi phí phát sinh trong ph m vi phân
xư ng s n xu t (tr chi phí ngun v t li u và nhân cơng tr c ti p).


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Ngồi ra, khi tính ch tiêu giá thành s n ph m toàn b (giá thành

y

) thì

ch tiêu giá thành cịn bao g m các kho n m c chi phí qu n lý doanh nghi p và
chi phí bán hàng. Cách phân lo i này s t o i u ki n thu n l i cho vi c tính giá
thành là ch y u.
c) Phân theo cách th c k t chuy n chi phí.
Tồn b chi phí s n xu t kinh doanh ư c chia thành chi phí s n ph m và chi
phí th i kỳ.
- Chi phí s n ph m: là nh ng chi phí g n li n v i các s n ph m ư c s n xu t
ra ho c ư c mua
- Chi phí th i kỳ: là nh ng chi phí làm gi m l i t c trong m t kỳ nào ó, nó
khơng ph i là m t ph n giá tr s n ph m ư c s n xu t ra ho c ư c mua nên
ư c xem là các phí t n c n ư c kh u tr ra t l i t c c a th i kỳ mà chúng
phát sinh.
d) Phân theo quan h c a chi phí v i kh i lư ng cơng vi c, s n ph m hồn
thành.
thu n l i cho vi c l p k ho ch và ki m tra chi phí,
ra các quy t

ng th i làm căn c

nh kinh doanh, tồn b chi phí s n xu t kinh doanh l i ư c

phân theo quan h v i kh i lư ng công vi c hồn thành. Theo cách này chi phí
ư c chia thành bi n phí và
-

nh phí (chi phí c

nh phí.

nh): là nh ng chi phí khơng thay

s n ph m, chi phí, cơng vi c thay
+ T ng

i. Như v y nh phí có 2

nh phí gi ngun khi m c

ho t

ng thay

i khi kh i lư ng
c i m:

i trong ph m vi phù

h p và t n t i c khi khơng có s n xu t s n ph m.
+

nh phí m t ơn v s n ph m s thay

- Bi n phí: là nh ng chi phí thay

i khi s n lư ng thay

i khi s n lư ng thay

i.

i như chi phí

nguyên v t li u chính, ti n lương cơng nhân s n xu t, bi n phí có 3
sau:
+ Bi n phí m t ơn v s n ph m khơng

i

+ Bi n phí b ng khơng khi doanh nghi p khơng ho t
+ T ng bi n phí bi n

i khi s n lư ng thay

i

ng

c i m


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Tóm l i, có r t nhi u cách phân lo i chi phí s n xu t, m i cách

u có ý nghĩa

riêng c a nó trong vi c t ch c k tốn t p h p chi phí s n xu t c a các doanh
nghi p.

ng th i chúng có quan h m t thi t v i nhau, b sung cho nhau v i

m c ích chung góp ph n giúp các doanh nghi p qu n lý t t chi phí s n xu t và
giá thành s n ph m.
II. Giá thành s n ph m và các lo i ch tiêu giá thành.
1. Khái ni m giá thành
ánh giá ch t lư ng kinh doanh c a doanh nghi p, chi phí ph i ư c xem
xét trong m i quan h ch t ch v i m t th hai cũng là m t cơ b n c a q trình
s n xu t, ó là k t qu s n xu t thu ư c.
Quan h so sánh ó ã hình thành nên ch tiêu: "Giá thành s n ph m" kho n
hao phí v lao
quan

ng s ng và lao

ng v t hoá mà doanh nghi p ã b ra có liên

n kh i lư ng công vi c, s n ph m, lao v

ã hoàn thành. Giá thành s n

ph m là m t ch tiêu kinh t t ng h p th hi n các m t ho t

ng s n xu t kinh

doanh trong doanh nghi p, là thư c o m c tiêu hao

p trong quá trình

s n xu t, là m t căn c

bù

xây d ng phương án giá c c a s n ph m hàng hoá.

Ch tiêu giá thành ph i g n v i t ng lo i s n ph m ho c lao v c th , ch tiêu
này tính tốn

i v i s lư ng s n ph m, lao v

ã hoàn thành k t thúc tồn b

quy trình s n xu t hay m t s giai o n c a quá trình s n xu t (bán thành ph m)
ch khơng tính cho các s n ph m ang trên dây truy n s n xu t.
V i công th c : Giá tr = C + V + m
C: Hao phí lao

ng quá kh (t c là giá tr c a tư li u s n xu t và tiêu hao

trong quá trình s n xu t s n ph m).
V: Hao phí lao

ng s ng (chi phí nhân cơng g m ti n lương, các kho n ph

c p có tính ch t lương, các kho n trích theo lương).
m: Giá tr m i do lao

ng s ng sáng t o ra trong quá trình t o ra giá tr s n

ph m.
Chúng ta th y giá thành là m t b ph n c a giá tr bao g m V và m t ph n
c a C và hồn tồn khơng có m. Trên ý nghĩa ó thì giá thành s n ph m ư c

coi là xu t phát i m

xây d ng giá c .

i u ó có nghĩa là các nhà s n xu t


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
ln ln mong mu n giá c c a s n ph m mình bán ra l n hơn giá thành s n
ph m s n xu t ư c và s chênh l ch này ln có m t s h p d n kỳ di u thúc
y các nhà doanh nghi p tìm m i cách tăng cư ng

n m c có th , v i m c

ích t i a hố l i nhu n.
2. Phân lo i giá thành s n ph m:
áp ng yêu c u qu n lý, h ch toán và k ho ch hoá giá thành cũng như
yêu c u xây d ng giá c c a hàng hoá, giá thành ư c xem xét dư i nhi u góc
, nhi u ph m vi tính tốn khác nhau. V lý lu n cũng như trên th c t , ngoài
các khái ni m giá thành xã h i, giá thành cá bi t cịn có các khái ni m giá thành
cơng xư ng, giá thành tồn b …
a- Phân theo th i i m tính và ngu n s li u

tính giá thành.

Theo căn c này giá thành s n ph m ư c chia thành 3 lo i:
- Giá thành k ho ch: là giá thành ư c xác

nh trư c khi bư c vào kinh

doanh trên cơ s giá thành th c t kỳ trư c và các

nh m c các d toán chi phí

c a kỳ k ho ch.
- Giá thành

nh m c: giá thành

nh m c cũng ư c xác

u s n xu t s n ph m. Nhưng giá thành

nh m c ư c xây d ng trên cơ s các

nh m c v chi phí hi n hành t i t ng th i i m nh t
(thư ng là ngày

u tháng) nên giá thành

thay

nh m c chi phí

i c a các

nh trư c khi b t

nh trong kỳ k ho ch

nh m c luôn thay

i phù h p v i s

t ư c trong quá trình th c hi n k ho ch

giá thành.
- Giá thành th c t : là ch tiêu ư c xác

nh sau khi k t thúc quá trình s n

xu t s n ph m d a trên cơ s các chi phí th c t phát sinh trong quá trình s n
xu t s n ph m.
Cách phân lo i này có tác d ng trong vi c qu n lý và giám sát chi phí, xác
nh ư c các nguyên nhân vư t (h t)
ó i u ch nh k ho ch ho c

nh m c chi phí trong kỳ k ho ch. T

nh m c cho phù h p.

b) Phân theo ph m vi phát sinh chi phí
Giá thành ư c chia thành: giá thành s n xu t và giá thành tiêu th .


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
- Giá thành s n xu t (cịn g i là giá thành cơng xư ng): là ch tiêu ph n ánh
t t c các chi phí phát sinh liên quan

n vi c s n xu t, ch t o s n ph m trong

ph m vi phân xư ng s n xu t.
- Giá thành tiêu th (cịn g i là giá thành tồn b hay giá thành
tiêu ph n ánh toàn b các kho n chi phí phát sinh liên quan
tiêu th s n ph m. Giá thành tiêu th
Giá thành
toàn b c a
s n ph m

xu t c a s n

) là ch

n vi c s n xu t,

ư c tính theo cơng th c:

Giá thành s n
=

y

Chi phí qu n

Chi phí

lý doanh

+

ph m

+

bán hàng

nghi p

V y cách phân lo i này có tác d ng giúp cho nhà qu n lý bi t ư c k t qu
kinh doanh (lãi, l ) c a t ng m t hàng, t ng lo i d ch v mà doanh nghi p kinh
doanh. Tuy nhiên, do nh ng h n ch nh t

nh khi l a ch n tiêu th c phân b

chi phí bán hàng và chi phí qu n lý cho t ng m t hàng, t ng lo i d ch v nên
cách phân lo i này ch còn mang ý nghĩa h c thu t, nghiên c u.
III. M i quan h gi a chi phí s n xu t và giá thành s n ph m
- Gi ng nhau:
+ Chi phí s n xu t và giá thành s n ph m
nh ng chi phí doanh nghi p ã b ra cho ho t

u là bi u hi n b ng ti n c a
ng s n xu t.

+ Chi phí là s bi u hi n v m t hao phí, giá thành là bi u hi n v m t k t qu
c a quá trình vì v y chúng gi ng nhau v b n ch t và là 2 m t th ng nh t c a
m t q trình.
+ Chi phí s n xu t trong kỳ là cơ s , căn c

tính giá thành s n ph m công

vi c lao v hồn thành, s ti t ki m hay lãng phí chi phí

u nh hư ng tr c ti p

n giá thành s n ph m. Qu n lý giá thành luôn g n li n v i qu n lý chi phí s n
xu t.
- Khác nhau:
+ Chi phí s n xu t luôn g n li n v i t ng th i kỳ phát sinh chi phí cịn giá
thành l i g n v i kh i lư ng s n ph m công vi c lao v hoàn thành.


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
+ Chi phí s n xu t trong kỳ bao g m c nh ng chi phí s n xu t ã tr trư c
trong kỳ chưa phân b trong kỳ này và nh ng chi phí ph i tr kỳ trư c nhưng kỳ
này m i phát sinh nhưng không bao g m chi phí tr trư c c a kỳ trư c phân b
cho kỳ này và nh ng chi phí ph i tr kỳ này chưa th c t phát sinh. Còn giá
thành s n ph m thì ngư c l i nó ch liên quan

n chi phí ph i tr trong kỳ và

chi phí tr trư c ư c phân b trong kỳ.
+ Chi phí s n xu t khơng ch liên quan
còn liên quan

n c s n ph m h ng và s n ph m d dang. Còn giá thành s n

ph m không liên quan
l i liên quan

n chi phí s n ph m d dang và s n ph m h ng nhưng

n chi phí s n xu t c a s n ph m d dang kỳ trư c chuy n sang.

S khác nhau trên càng th hi n rõ
T ng giá
thành s n

n nh ng s n ph m hồn thành mà

cơng th c sau:

Chi phí s n
=

xu t d dang

ph m

u kỳ

V y khi giá tr s n ph m d dang

Chi phí
+

phát sinh
trong kỳ

Chi phí s n

+

xu t d dang
cu i kỳ

u kỳ và cu i kỳ b ng nhau thì t ng giá

thành s n ph m b ng chi phí s n xu t.
IV. Nhi m v và n i dung t ch c k toán t p h p chi phí s n xu t và
tính giá thành s n ph m trong doanh nghi p
1. Nhi m v k tốn t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m
trong doanh nghi p.
Trong công tác qu n lý doanh nghi p chi phí s n xu t và giá thành s n ph m
là nh ng ch tiêu quan tr ng luôn ư c các nhà doanh nghi p quan tâm vì chúng
g n li n v i k t qu ho t

ng s n xu t kinh doanh. Thông qua các s li u k

toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m cung c p các nhà lãnh
o, qu n lý doanh nghi p bi t ư c chi phí và giá thành th c t c a t ng lo i
ho t

ng, t ng lo i s n ph m, lao v cũng như toàn b k t qu ho t

xu t kinh doanh c a doanh nghi p

ng s n

phân tích, ánh giá tình hình th c hi n các

nh m c, d tốn chi phí, tình hình s d ng lao

ng v t tư, ti n v n có hi u

qu , ti t ki m… hay lãng phí, tình hình th c hi n k ho ch giá thành s n ph m


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
t

ó

ra các bi n pháp h u hi u, k p th i nh m h th p chi phí s n xu t kinh

doanh và yêu c u qu n tr doanh nghi p.
Vi c phân tích, ánh giá úng

n k t qu ho t

ng s n xu t kinh doanh ch

có th d a trên giá thành s n ph m chính xác. V ph n mình, tính chính xác c a
giá thành s n ph m l i ch u s

nh hư ng c a k t qu t p h p chi phí s n xu t.

Do v y t ch c t t cơng tác k tốn t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành
s n ph m

m b o xác

nh

úng n i dung, ph m vi chi phí c u thành trong

giá thành s n ph m, lư ng giá tr các y u t chi phí ã ư c chuy n d ch vào s n
ph m (công vi c, lao v ) ã hồn thành có ý nghĩa quan tr ng và là yêu c u c p
bách trong i u ki n n n kinh t th trư ng.

áp ng ư c nh ng yêu c u

qu n lý chi phí s n xu t và giá thành s n ph m k toán th c hi n t t các nhi m
v sau:
- Xác

nh úng

i tư ng k toán t p h p chi phí s n xu t theo úng

i

tư ng tính giá thành s n ph m.
- T ch c k toán t p h p chi phí s n xu t theo úng

i tư ng ã xác

nh và

phương pháp k toán t p h p chi phí s n xu t thích h p.
- Xác

nh chính xác chi phí v s n ph m làm d cu i kỳ.

- Th c hi n tính giá thành s n ph m k p th i, chính xác theo úng

i tư ng

tính giá thành và phương pháp tính giá thành h p lý.
- Th c hi n phân tích tình hình th c hi n

nh m c, d tốn chi phí s n xu t,

tình hình th c hi n k ho ch giá thành s n ph m
cho lãnh
dài

o doanh nghi p ra các quy t

có nh ng ki n ngh

xu t

nh thích h p trư c m t cũng như lâu

i v i s phát tri n s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.

2. N i dung k toán t p h p chi phí s n xu t và tính giá thành s n ph m
trong doanh nghi p
2.1. Phương pháp h ch tốn chi phí s n xu t
a-

i tư ng h ch tốn chi phí s n xu t

Chi phí s n xu t trong doanh nghi p s n xu t bao g m nhi u lo i v i n i
dung kinh t và công d ng khác nhau, nó phát sinh

a i m khác nhau. M c

ích c a vi c b ra chi phí là t o ra s n ph m, lao v và vi c t o ra s n ph m


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
ư c th c hi n

các phân xư ng, b ph n khác nhau theo quy trình cơng ngh

c a doanh nghi p xác

nh

i tư ng h ch tốn chi phí s n xu t là vi c xác

gi i h n t p h p chi phí mà th c ch t là xác
chi phí. Vì v y

nh

nh nơi phát sinh chi phí và ch u

i tư ng h ch tốn chi phí s n xu t trong doanh nghi p s n xu t

c n d a vào nh ng cơ s sau:
+ T ng phân xư ng, b ph n, t

i s n xu t hay toàn doanh nghi p

+ T ng giai o n (bư c cơng ngh hay tồn b qui trình).
+ T ng ơn

t hàng, h ng m c cơng trình

+ T ng nhóm s n ph m
+ T ng b ph n, chi ti t s n ph m.
Vi c xác

nh

ph i d a vào

i tư ng h ch tốn chi phí s n xu t trên doanh nghi p c n

c i m t ch c s n xu t kinh doanh ;

c i m quy trình công

ngh s n xu t;

c i m phát sinh chi phí, m c ích cơng d ng c a chi phí và

u c u, trình

qu n lý c a doanh nghi p.

b) Trình t h ch tốn chi phí s n xu t.
Tuỳ thu c vào

c i m s n xu t c a t ng ngành, ngh , t ng doanh nghi p,

vào m i quan h gi a các ho t
vào trình

ng s n xu t kinh doanh trong doanh nghi p,

công tác qu n lý và h ch tốn… mà trình t h ch tốn chi phí

các

doanh nghi p khác nhau thì khơng gi ng nhau. Tuy nhiên có th khái quát
chung vi c t p h p chi phí s n xu t qua các bư c sau:
- Bư c 1: T p h p các chi phí cơ b n có liên quan tr c ti p cho t ng

i

tư ng s d ng.
- Bư c 2: Tính tốn và phân b lao v c a các ngành s n xu t kinh doanh ph
có liên quan tr c ti p cho t ng

i tư ng s d ng trên cơ s kh i lư ng lao v

ph c v và giá thành ơn v lao v .

- Bư c 3: T p h p và phân b chi phí s n xu t chung cho các lo i s n ph m
có liên quan.
- Bư c 4: Xác

nh chi phí s n xu t d dang cu i kỳ

Tuỳ theo phương pháp h ch toán hàng t n kho áp d ng trong doanh nghi p
mà n i dung, cách th c h ch tốn chi phí s n xu t có nh ng i m khác nhau.


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
C) Phương pháp h ch tốn chi phí s n xu t
C1- H ch tốn chi phí nguyên v t li u tr c ti p
Chi phí nguyên v t li u tr c ti p bao g m chi phí v các lo i nguyên v t li u
chính, v t li u ph , nhiên li u… ư c xu t dùng tr c ti p cho vi c ch t o s n
ph m.
i v i nh ng v t li u khi xu t dùng có liên quan tr c ti p

n t ng

i

tư ng t p h p chi phí riêng bi t (phân xư ng, b ph n s n xu t ho c s n ph m,
lo i s n ph m,…) thì h ch tốn tr c ti p cho

i tư ng ó.

Trư ng h p v t li u xu t dùng có liên quan

n nhi u

i tư ng t p h p chi

phí, khơng th t ch c h ch tốn riêng ư c thì ph i áp d ng phương pháp phân
b gián ti p

phân b chi phí cho các

b thư ng ư c s d ng là phân b theo

i tư ng có liên quan. Tiêu th c phân
nh m c tiêu hao, theo h s , theo

tr ng lư ng, theo s lư ng s n ph m. Công th c phân b như sau:
Chi phí NVL phân b
cho t ng

i tư ng

=

Tiêu th c phân b
c a t ng

x

H s phân b

i tư ng

T ng chi phí NVL c n phân b
H s phân b = ----------------------------------------T ng tiêu th c phân b
Chi phí NVL tr c ti p ư c căn c vào các ch ng t xu t kho tính ra giá th c
t v t li u tr c ti p xu t dùng và căn c vào các
xu t ã xác

nh

i tư ng t p h p chi phí s n

t p h p.

* Tài kho n s d ng
theo dõi các kho n chi phí NVL tr c ti p, k toán s d ng tài kho n 621"Chi phí NVL tr c ti p".
Tài kho n này ư c m chi ti t theo t ng

i tư ng t p h p chi phí (phân

xư ng, b ph n s n xu t, s n ph m…)
Bên N : Giá tr NVL xu t dùng tr c ti p cho ch t o s n ph m hay
th c hi n lao v , d ch v .
Bên Có: - K t chuy n chi phí NVL tr c ti p vào TK 154 "Chi phí s n


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
xu t kinh doanh d dang"
- Giá tr th c t NVL dùng không h t nh p l i kho.
TK 621 cu i kỳ khơng có s dư. TK này có th m chi ti t theo t ng

i

tư ng t p h p chi phí s n xu t.
* Phương pháp h ch toán
- Trư ng h p doanh nghi p áp d ng phương pháp kê khai thư ng xuyên
(KKTX): Sơ

1.

TK 151, 152, 331,

TK 621

TK 154

111, 112
(2)
(1)

TK 152
(3)

(1) V t li u dùng tr c ti p ch t o s n ph m, ti n hành lao v , d ch v
(2): K t chuy n chi phí nguyên v t li u tr c ti p
(3) V t li u dùng không h t nh p l i kho
- Trư ng h p doanh nghi p áp d ng phương pháp ki m kê

nh kỳ (KK K)


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

Sơ

2: H ch tốn t ng h p chi phí NVL tr c ti p theo phương pháp

KK K

TK 611

TK 331, 111, 311

Giá tr v t li u
nh p trong kỳ

TK 621

Giá tr NVL xu t

TK 631

K t chuy n CFVL,

dùng cho SXSPDV
d ng c vào GTSP
TK 151, 152
d ch v

Giá tr v t li u t n kho
i ư ng cu i kỳ

Giá tr v t li u t n kho, i ư ng

u kỳ

C2. H ch tốn chi phí nhân cơng tr c ti p
Chi phí nhân cơng tr c ti p là nh ng kho n ti n ph i tr cho công nhân tr c
ti p s n xu t s n ph m, tr c ti p th c hi n các lao v , d ch v như ti n lương
chính, lương ph , và các kho n ph c p có tính ch t lương. Ngồi ra chi phí
nhân cơng tr c ti p cịn bao g m các kho n óng góp cho các qu BHXH,
BHYT, KPC

do ch s d ng lao

doanh theo m t t l nh t

ng ch u và ư c tính vào chi phí kinh

nh v i s ti n lương phát sinh c a công nhân tr c

ti p s n xu t.
V ngun t c cách h ch tốn chi phí nhân công tr c ti p cũng tương t như
v i chi phí NVL tr c ti p.
* Tài kho n s d ng


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
theo dõi chi phí nhân cơng tr c ti p, k tốn s d ng TK 622- "Chi phí
nhân cơng tr c ti p".
Bên N : Chi phí nhân cơng tr c ti p s n xu t s n ph m, th c hi n lao v ,
d ch v
Bên Có: K t chuy n chi phí nhân cơng tr c ti p vào tài kho n tính giá thành

TK 622 cu i kỳ khơng có s dư và cũng có th

ư c m chi ti t theo t ng

tư ng t p h p chi phí s n xu t.
* Phương pháp h ch toán
- Trư ng h p doanh nghi p áp d ng phương pháp kê khai thư ng xuyên
Sơ

3: Sơ

h ch tốn t ng h p chi phí nhân cơng tr c ti p (KKTX)

TK 334

TK 622

TK 154

Ti n lương và ph c p ph i
tr cho CN tr c ti p s n xu t

K t chuy n vào tài
kho n tính giá thành

TK 335
Trích trư c lương ngh phép
c a CN tr c ti p s n xu t
TK 338
Trích BHXH, BHYT, KPC

theo ti n lương CN s n xu t
TK 111, 141
Các kho n chi tr c
ti p b ng ti n

- Trư ng h p doanh nghi p áp d ng phương pháp ki m kê

nh kỳ

i


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Sơ

4: Sơ

h ch tốn t ng h p chi phí nhân cơng tr c ti p (KK K)

TK 334

TK 622

TK 631

Ti n lương và ph c p ph i
tr cho CN tr c ti p s n xu t

K t chuy n vào tài
kho n tính giá thành

TK 335
Trích trư c lương ngh phép
c a CN tr c ti p s n xu t
TK 338
Trích BHXH, BHYT, KPC
theo ti n lương CN s n xu t
TK 111, 141
Các kho n chi tr c
ti p b ng ti n

C3. H ch tốn chi phí tr trư c
* Khái ni m và n i dung
Chi phí tr trư c (cịn g i là chi phí ch phân b ) là các kho n chi phí th c t
ã phát sinh nhưng chưa tính h t vào chi phí s n xu t kinh doanh c a kỳ này mà
ư c tính cho hai hay nhi u kỳ h ch tốn sau ó.

ây là nh ng kho n chi phí

phát sinh m t l n quá l n ho c do b n thân chi phí phát sinh có tác d ng t i k t
qu ho t

ng c a nhi u kỳ h ch tốn. Chi phí tr trư c bao g m các kho n sau:

- Giá tr công c , d ng c nh xu t dùng thu c lo i phân b nhi u l n (t 2
l n tr lên).
- Giá tr s a ch a l n TSC ngoài k ho ch.


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN

- Giá tr bao bì luân chuy n,

dùng cho thuê

- D ch v mua ngoài tr trư c ( i n, i n tho i, v sinh, nư c…)
- Chi phí bán hàng, chi phí qu n lý doanh nghi p ch k t chuy n (v i doanh
nghi p có chu kỳ kinh doanh dài).
- Chi phí mua b o hi m tài s n, b o hi m kinh doanh, l phí giao thơng, b n
bãi
- Chi phí nghiên c u, thí nghi m, phát minh, sáng ch … (giá tr chưa tính vào
TSC vơ hình).
- Lãi th mua TSC (th tài chính)…
* Tài kho n s d ng
K toán s d ng TK 142- "Chi phí tr trư c"
Bên N : Các kho n chi phí tr trư c ã phân b vào chi phí kinh doanh
Bên Có: Các kho n chi phí tr trư c th c t

ã phân b vào chi phí kinh

doanh
Dư N : Các kho n chi phí tr trư c th c t

ã phát sinh nhưng chưa phân b

vào chi phí kinh doanh
TK 142 Chi ti t thành 2 ti u kho n
Ti u kho n 1421: Chi phí tr trư c
Ti u kho n 1422: Chi phí ch k t chuy n
* Phương pháp h ch tốn
Sơ

5: Sơ

TK 111, 112, 331

h ch tốn chi phí tr trư c
TK 142

TK 627, 642, 241

153, 342
Chi phí tr trư c

Phân b d n chi phí

th c t phát sinh

tr trư c vào các kỳ

TK 641, 642

TK 911


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
K t chuy n CF bán hàng
K t chuy n CF bán hàng

chi phí qu n lý vào TK

chi phí qu n lý

k t qu

C4: h ch tốn chi phí ph i tr
* Khái ni m và n i dung
Chi phí ph i tr (cịn g i là chi phí trích trư c) là nh ng kho n chi phí th c t
chưa phát sinh nhưng ư c ghi nh n là chi phí c a kỳ h ch toán.

ây là nh ng

kho n chi phí trong k ho ch c a ơn v mà do tính ch t ho c yêu c u qu n lý
nên ư c tính trư c vào chi phí kinh doanh cho các

i tư ng ch u chi phí nh m

m b o cho giá thành s n ph m, lao v , chi phí bán hàng, chi phí qu n lý kh i
t bi n tăng khi nh ng kho n chi phí này phát sinh.
Chi phí ph i tr trong doanh nghi p bao g m:
- Ti n lương phép c a công nhân s n xu t (v i các doanh nghi p s n xu t
mang tính th i v )
- Chi phí s a ch a TSC trong k ho ch
- Thi t h i v ng ng s n xu t trong k ho ch
- Chi phí b o hành s n ph m trong k ho ch
- Lãi ti n vay chưa

n h n tr

- Ti n thuê TSC , m t b ng kinh doanh, d ng c , công c … chưa tr
- Các d ch v mua ngoài s cung c p

* Tài kho n s d ng:
Các kho n chi phí ph i tr

ư c theo dõi, ph n ánh trên TK 335- "Chi phí

ph i tr ".
Bên N : Chi phí ph i tr th c t phát sinh
Bên Có: Các kho n chi phí ph i tr

ư c ghi nh n ( ã trích trư c) vào chi phí

trong kỳ theo k ho ch
Dư Có: Các kho n chi phí ph i tr
t chưa phát sinh.

ã tính vào chi phí kinh doanh nhưng th c


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
* Phương pháp h ch toán

Sơ

6:

TK 334

TK 335

Ti n lương phép, lương ng ng

vi c th c t ph i tr

TK 622

Trích trư c lương phép, lương
ng ng vi c c a CNSX

TK 241, 331, 111, 112

TK 627, 641, 642

Các chi phí ph i tr khác

Tính trư c chi phí ph i tr

th c t phát sinh

khác vào chi phí kinh doanh

C5. H ch tốn các kho n thi t h i trong s n xu t
a- H ch toán thi t h i v s n ph m h ng
* Khái ni m và phân lo i
S n ph m h ng là s n ph m không tho mãn các tiêu chu n ch t lư ng và

c

i m k thu t c a s n xu t v m u s c, kích c , tr ng lư ng, cách th c l p ráp.
Tuỳ theo m c

hư h ng mà s n ph m h ng ư c chia làm 2 lo i:

- S n ph m h ng có th s a ch a ư c: là nh ng s n ph m h ng mà v m t
k thu t có th s a ch a ư c và vi c s a ch a ó có l i v m t kinh t .
- S n ph m h ng không s a ch a ư c: là nh ng s n ph m mà v m t k
thu t không th s a ch a ư c ho c có th s a ch a ư c nhưng khơng có l i
v m t kinh t .
* Phương pháp h ch toán


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
- S n ph m h ng trong

nh m c: Giá tr thi t h i bao g m giá tr s n ph m

h ng không s a ch a ư c và ph n chi phí s a ch a s n ph m tái ch tr

i ph

li u thu h i (n u có) tồn b ph n thi t h i này tính vào chi phí s n xu t s n
ph m và ư c h ch toán như

i v i chính ph m

Khái qt trình t h ch tốn:
+ T p h p chi phí s a ch a:
N TK lq 621, 622, 627
Có TK 152, 153, 334…
+ K t chuy n chi phí s a ch a
N TK 154
Có TK 621, 622, 627

+ Khi hồn thành:
N TK 155: giá thành s n ph m
N TK 111, 112, 152: Ph li u thu h i
Có TK 154
- S n ph m h ng ngoài

nh m c: là nh ng s n ph m n m ngồi d ki n,

khơng ư c ch p nh n, nên giá tr thi t h i c a nh ng s n ph m này ph i ư c
theo dõi riêng.

ng th i xem xét t ng nguyên nhân gây ra s n ph m h ng

có bi n pháp x lý.
Sơ

7: H ch toán thi t h i s n ph m h ng ngồi

TK 152, 153, 334
Chi phí s a ch a

TK 1381.SPHN M

TK 821, 415

Giá tr thi t h i th c v
SP h ng ngoài

TK 154, 155,

nh m c

TK 1381, 152

157, 632
Giá tr s n ph m h ng

nh m c

Giá tr thu h i


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
khơng s a ch a ư c

b i thư ng

b. Thi t h i ng ng s n xu t
Trong th i gian ng ng s n xu t vì nh ng nguyên nhân ch quan ho c khách
quan. Các doanh nghi p v n ph i b ra m t s kho n chi phí
ng như ti n lao

duy trì ho t

ng, kh u hao TSC , chi phí b o dư ng… Nh ng kho n chi

phí chi ra trong th i gian này ư c coi là thi t h i v ng ng s n xu t v i nh ng
kho n chi phí v ng ng s n xu t theo k ho ch d ki n, k toán ã theo dõi
TK 335- chi phí ph i tr . Trư ng h p ng ng s n xu t b t thư ng do không ư c
ch p nh n nên m i thi t h i ph i theo dõi riêng. Cu i kỳ sau khi tr ph n thu h i

(n u có, do b i thư ng), giá tr thi t h i th c t s

ư c tr vào thu nh p như

kho n chi phí th i kỳ.
Sơ
TK 334

8: H ch toán t ng h p thi t h i ng ng s n xu t
621, 622, 627

154 chi ti t

821

S thi t h i
th c t
T p h p CF th c K t chuy n thi t h i

138, 111

t ng ng s n xu t trong t/gian ng ng SX
152, 111

giá tr b i thư ng
s n xu t

C6. H ch toán chi phí s n xu t chung
* Khái ni m và tài kho n s d ng
Chi phí s n xu t chung là nh ng chi phí c n thi t còn l i

s n xu t s n

ph m sau chi phí nguyên v t li u tr c ti p và chi phí nhân cơng tr c ti p. ây là
nh ng chi phí phát sinh trong ph m vi các phân xư ng b ph n s n xu t c a
doanh nghi p.


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
theo dõi các kho n chi phí s n xu t chính, k tốn s d ng TK 627- chi
phí s n xu t chung. TK 627 m chi ti t theo t ng phân xư ng, b ph n s n xu t,
d ch v
Bên N : Chi phí s n xu t chính th c t phát sinh trong kỳ
Bên Có: K t chuy n, phân b chi phí s n xu t chính vào chi phí s n ph m hay
lao v , d ch v
- Các kho n ghi gi m chi phí s n xu t chính
TK 627 cu i kỳ khơng có s dư do ã k t chuy n hay phân b h t cho các lo i
s n ph m, d ch v , lao v và ư c chi ti t thành 6 ti u kho n.
+ TK 6271: Chi phí nhân viên phân xư ng: ph n ánh chi phí v lương chính,
lương ph , các kho n ph c p ph i tr cho nhân viên phân xư ng và các kho n
óng góp cho các qu b o hi m, xã h i, BHYT, KPC

trích theo t l v i ti n

lương phát sinh c a nhân viên phân xư ng.
+ TK 6272: Chi phí v t li u: Bao g m các kho n chi phí v v t li u s n xu t
chung cho phân xư ng như xu t s a ch a, b o dư ng máy móc, thi t b , nhà
c a, kho tàng, v t ki n trúc (trư ng h p t làm), các chi phí v t li u cho qu n lý
phân xư ng (gi y, bút, văn phòng ph m…)
+ TK 6273: Chi phí d ng c s n xu t: là nh ng chi phí v cơng c d ng c

s n xu t dùng cho phân xư ng
+ TK 6274: Chi phí kh u hao TSC

ph n ánh kh u hao TSC

thu c các

phân xư ng s n xu t kinh doanh chính, s n xu t kinh doanh ph như máy móc,
thi t b .
+ TK 6277: Chi phí d ch v mua ngồi: bao g m nh ng chi phí d ch v th
ngồi ph c v cho s n xu t kinh doanh c a các phân xư ng, b ph n như chi phí
s a ch a TSC , nư c, i n tho i…
+ TK 6278: Chi phí b ng ti n khác: là nh ng chi phí cịn l i ngồi các chi phí
k trên như chi phí h i ngh , l tân, ti p khách, giao d ch… c a phân xư ng, b
ph n s n xu t.


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Ngồi ra tuỳ theo u c u qu n lý c a t ng doanh nghi p t ng ngành, TK 627
có th m thêm m t s ti u kho n khác

ph n ánh m t s n i dung ho c y u

t chi phí.
* Phương pháp phân b chi phí s n xu t chung
Do chi phí s n xu t chính có liên quan

n nhi u lo i s n ph m, lao v , d ch

v trong phân xư ng nên c n thi t ph i phân b kho n chi phí này cho t ng

i

tư ng theo tiêu th c phù h p. Trong th c t , thư ng s d ng các tiêu th c phân
b chi phí s n xu t chính như phân b theo

nh m c, theo gi làm vi c th c t

c a công nhân s n xu t, theo ti n lươnog công nhân s n xu t.
phân b cho t ng

nh m c

i tư ng ch u chi phí s d ng cơng th c.

M c chi phí s n xu t chính T ng chi phí s n xu t chung
phân b cho t ng

xác

i tư ng

Tiêu th c phân

= ---------------------------------- x b c a t ng
T ng tiêu th c phân b

i tư ng

* Phương pháp h ch tốn

Trong kỳ t p h p chi phí t tài kho n liên quan vào bên n TK 627. Cu i kỳ
phân ra các kho n gi m chi phí vào nh ng tài kho n liên quan cịn l i phân b
chi phí s n xu t chính cho t ng

i tư ng k t chuy n vào TK 154 (v i doanh

nghi p s d ng phương pháp kê khai thư ng xuyên) vào TK 631 (v i doanh
nghi p s d ng phương pháp ki m kê
Sơ

nh kỳ).

9: H ch toán t ng h p chi phí s n xu t chung

TK 334, 338
Chi phí nhân viên

TK 627

TK111, 112

Các kho n ghi gi m
chi phí s n xu t chung

TK 152, 153
Chi phí v t li u
d ng c
TK 142, 335

TK 154

THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
Chi phí tr trư c
chi phí ph i tr

Phân b CFSXC cho t ng
i tư ng (theo PP:KKTX)

TK 214
Chi phí kh u hao TSC
TK 111, 112, 331…
Chi phí mua ngồi và
chi phí khác b ng ti n

TK 631
Phân b CFSXC cho t ng
i tư ng (theo PP: KK K)

2.2. T ng h p chi phí s n xu t, ki m kê và ánh giá s n ph m d dang
a. T ng h p chi phí s n xu t
* Tài kho n t ng h p
trên chúng ta ã nghiên c u cách h ch toán và phân b các lo i chi phí s n
xu t. Các chi phí s n xu t k trên cu i cùng

u ph i t ng h p vào bên N TK

154- chi phí s n xu t kinh doanh d dang (n u doanh nghi p áp d ng phương
pháp kê khai thư ng xuyên) vào bên N TK 631; "Giá thành s n xu t" (n u
doanh nghi p áp d ng phương pháp ki m kê

nh kỳ).

- TK 154: ư c m chi ti t theo t ng ngành s n xu t, t ng nơi phát sinh chi
phí, t ng lo i s n ph m, lao v , d ch v … c a các b ph n s n xu t kinh doanh
chính, s n xu t kinh doanh ph (k c th ngồi gia cơng ch bi n).
N i dung k t c u TK 154
Bên N : T p h p các chi phí s n xu t trong kỳ (chi phí nguyên v t li u tr c
ti p, chi phí nhân cơng tr c ti p, chi phí s n xu t chính).
Bên Có: Các kho n gi gi m chi phí s n ph m
T ng giá thành s n xu t th c t hay chi phí th c t c a s n ph m, lao v , d ch
v

ã hoàn thành.
Dư N : Chi phí th c t c a s n ph m, lao v , d ch v d dang chưa hoàn

thành.


THƯ VIỆN ĐIỆN TỬ TRỰC TUYẾN
- TK 631 ư c h ch toán chi ti t theo

a i m phát sinh chi phí (phân xư ng,

b ph n s n xu t) và theo lo i, nhóm s n ph m, chi ti t s n ph m, lao v tương
t TK 154.
N i dung k t c u TK 631.
Bên N : Ph n ánh giá tr s n ph m d dang

u kỳ và các chi phí s n xu t

phát sinh trong kỳ liên quan t i ch t o s n ph m hay th c hi n lao v , d ch
v …
Bên Có: K t chuy n giá tr s n ph m d dang cu i kỳ
+ T ng giá thành s n ph m, lao v , d ch v hoàn thành
+ Giá tr thu h i ghi gi m chi phí t s n xu t
TK 631 khơng có s dư
* Phương pháp h ch toán