Thị trường và lợi thế so sánh của sản xuất Ngô lai ở Đồng bằng Sông Cửu Long

1

THỊ TRƯỜNG VÀ LỢI THẾ SO SÁNH CỦA SẢN XUẤT NGÔ LAI
Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG

1

1
, Lê Quý Kha
1

I. ĐẶT VẤN ĐỀ
 g, Vit Nam nhp ng ngô liên tc t 1,6
triu tn () n 2,26 triu tn () và p 3,875
triu tn, kim ngch nhp khu t 326,3 tri2011) và 1.002,1 tri
4) (AGROINFO, 2014; Tng cc Hi quan, 2014)   ng nhu cu ch
bin th6,4-7 triu tn chim 90%) (MARD, 2014) vì ng cung
ngô t sn xut na  (4,8-5,2 triu t).
Chic ca ngành nông nghip Vit Nam là sn xut
ngô (ngô lai)  gim dn và tin thay th ng ngô nhp khu da vào
vic n tích trng ngô lên 1,4-1,5 triu ha trong nhng
i (AGROINFO, 2014)  nhng vùng t trng lúa kém hiu qu  .
Nghiên cu này nhm tr li câu hCó nên sn xut ngô trong ni
a và nht là   ging ngô nhp khu không. Nhiu v cn phi
xem xét toàn di(a) Din tin v cungcu ngô trên th ng th gii 
nào?, (b) Bing giá ngô trên th ng th gii và  Vit Nam ra sao?, (c) Ngô sn
xut na  có li th  nào so vi ngô nhp khu v giá
c?
II. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
 c mc tiêu, các pnghiên cu c  dng: (a) Thu
thp thông tin th cp (Desk research) t các ngun tin chính thc ca MARD,

AGROINFOR, USDA, FAO, GSO, và báo cáo ca các tnh   (b) K tha kt
qu u tra và phân tích hiu qu sn xut ngô lai ca 360 h nông dân  3 tnh Long
An, Hng Tháp (H Cao Vit & cng s, 2014). (c) Phân tích thng kê
mô t (Descriptive Statistics) và thng kê so sánh (Comparatice Statistics) áp dng
trong phân tích li th ngô th gii và na vi phn mm
SPSS 16.0 và Microsoft Excel.







(1).Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam
2

III. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
1. Cung và cầu ngô trên thị trường thế giới và Việt Nam

Hình 1. Dit, sng ngô trên th gii qua các niên v 2001-13.
Nguồn: AGROINFO, 2014.
1.1. Sản lượng và lượng cung ngô trên thế giới
Din tích, st ngô trên th gi
 niên v 2001-n niên v 2013-14. Din tích t 173,3 triu ha trong niên v
2001-u ha trong niên v 2013-.
n 2001-13. Sng ngô th gi

t là 2% (Hình 1).
Hoa K c du v sng ngôt trên 353 triu tn trong niên v
2013-14, k n là Trung Qut trên 217 triu tng hàng th ba là Brazil vi

sng 80,5 triu tn, khi EU-ng th i sng gn 65 triu tn. Các
qu, Argentina, Mexico có sng t 22-30 triu tn trong
niên v 2013-2014. Tng sn ng ngô ca các c này chim 83% sng ngô
th gii (Hình 2).
.000
1.000
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
Tan/ha
Trieu ha, trieu tan
Nien vu
Diên tích (triệu ha)
3


Hình 2. Sng ngô ca mt s quc gia trên th gii, niên v 2013-14.

Nguồn: AGROINFO, 2014.
Tng cung ngô trên th giliên tc t niên v 2001
ch y(Hình 3ng
ngô d tr ng không l tr thp nht là 104 triu t
cao nht 152 triu tn, trung bình khong 131 triu tBng 1).
1.2. Lượng cầu ngô trên thế giới
Tng cu ngô th gii  mc gn vng sn ngô sn xu
(Hình 3 và Bng 1 niên v 2001-n 2013-14, m
ng cung). Lng cu chim t 83-87%
tng d tr cm 13-17% tng cung ngô 
ng ngô s d    m 60-70% t ng tiêu th ngô c 
(Bng 1).

Hình 3. ng cung và cu ngô trên th gii, 2001-14.
Nguồn: Tính toán từ AGROINFO, 2014.

-
100,000
200,000
300,000
400,000
Mỹ
Trung Quốc
Brazil
EU-27
Ukraine
Ấn độ
Argentina
Mexico
Nam phi

Canada
Nga
Indonesia
Nigeria
Philippines
Ethiopia
Serbia
Các nước …
1000 tan
0
200
400
600
800
1000
1200
0
200
400
600
800
1000
1200
Tong tieu thu (trieu tan)
Tong san luong, du tru (trieu
tan)



4

Bng 1. ng cung và cu ngô trên th gii, 2001-14.
Niên v
Sng
(triu tn)
Tng
cung
(triu tn)
Tng tiêu
th
(triu tn)
Tiêu th

(triu tn)
D tr ca

(triu tn)
S dng

nuôi (%)
Tiêu th
trong

2001/02
601.8
729.5
625.6
436.9
151.5
69.8

85.8
2002/03
603.9
755.4
628.5
434.0
126.9
69.1
83.2
2003/04
627.4
754.3
649.6
446.4
104.7
68.7
86.1
2004/05
716.8
821.5
690.2
476.5
131.3
69.0
84.0
2005/06
700.7
832.0
707.5
479.1

124.5
67.7
85.0
2006/07
716.6
841.1
730.4
479.9
110.7
65.7
86.8
2007/08
795.5
906.2
774.5
499.2
131.7
64.5
85.5
2008/09
800.9
932.6
785.2
482.9
147.5
61.5
84.2
2009/10
825.6
973.1

826.4
491.6
146.6
59.5
84.9
2010/11
835.9
982.5
852.4
503.5
130.1
59.1
86.8
2011/12
889.3
1019.4
884.8
508.4
134.6
57.5
86.8
2012/13
868.8
1003.4
865.3
518.8
138.1
60.0
86.2
2013/14

981.9
1120.0
951.0
576.0
169.0
60.6
84.9
2014/15
988.1

1143.0
971.2
594.2
172.8
61.2
85.0
Nguồn: Tính toán từ số liệu của AGROINFO, 2014 & USDA, 2015.
Các quc gia tiêu th ngô nhiu nht trên th ging quc gia
có s ng ln nht, bao gm Hoa K, Trung Quc, khi EU-27, Brazil, Mexico
ching ngô tiêu th ca th gii. Riêng Hoa K tiêu th gn 300 triu tn
(chim 85% sng ngô sn xut), Trung Quc tiêu th 200 triu tn (chim 97%).
Hoa K xut khu mng ngô khá ln (50 triu tn), Brazil (20,5 triu
tn), Ukraine (20 triu tn), Argentina (9,5 triu tn), chim 74% tng sng ngô
xut khu ca th gii trong niên v 2013-14 (Hình 4).
Các quc gia nhp khu ngô là Nht Bn (15,5 triu tn), EU-27 (14 triu tn),
Mexico (11 triu tn), Hàn Quc (9,5 triu tn), Ai Cp (7 triu tn), Iran (5 triu tn),
Colombia (4,5 triu tn), Trung Quc (4 triu tc này chim 65% tng
nhp khu ngô ca các quc gia trên th gii (AGROINFO, 2014).

5

Hình 4. Xut khu ngô ca mt s c trên th gii, niên v 2013-14
Nguồn: AGROINFO, 2014.
1.3. Tình hình sản xuất và nguồn cung ngô trong nội địa
Theo Tng cc Thng kê, dit, sng ngô ca Vit Nam luôn
ng t 2005  nay (Bng 2).
Bng 2. Din bin dit, sng ngô ca Vit Nam t n nay
Ch tiêu
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Din tích
(1000 ha)
1052,6
1033,1
1096,1
1140,2
1089,2
1125,7
1121,3
1156,6
1172,5

1200,0

sut
(t/ha)
36,0
37,3
39,3
40,1
40,1
41,1
43,1
43,0
44,3
47,0
Sn
ng
(1000
tn)
3787,1
3854,6
4303,2
4573,1
4371,7
4625,7
4835,6
4973,6
5193,5
5650,0
-
10,000

20,000
30,000
40,000
50,000
1000 tan
6

Din tích trng ngô t 1,172 triu hat 44,3 t/ha, st
5,193 triu tu
tn ngô ) so vn tích c phân b trên 6 vùng sinh thái (Hình 5). Tc
 n tích ngô khon 2007-m vi t hàng
 6). Phn ln din tích ngô  vùng Trung du và min núi phía
B (Hình 7). Din tích ngô   chim 3% din tích
ngô c c, ít bing, mi mt phn din tích t lúa,
mía hoc cây màu có hiu qu thp sang ngô lai.  u kin t
nhiên và ti.
.

Hình 6. Bing din tích trng ngô  Vit Nam, 2007-13.
Nguồn: www.gso.gov.vn. Niên giám thống kê, 2013.
1096.1
1140.2
1089.2
1125.7
1121.3
1156.6
1172.5
1040
1060
1080

1100
1120
1140
1160
1180
2007 2008 2009 2010 2011 2012 

1000 ha
Tây Nguyên
22%

7%


3%


8%


42%


Trung
18%
Hình 5. Di
Nguồn: www.gso.gov.vn. Niên giám thống kê, 2013.

7

Hình 7. Bing din tích ngô  các vùng sinh thái, 2007-2013
Nguồn: www.gso.gov.vn. Niên giám thống kê 2013
1.4. Nhu cầu tiêu thụ ngô ở Việt Nam
Do nhu cu tht, trng, s
mc dù sn xuc liên tng, tình trng  cu vn din
ra. D báo nhu cu ngô  Vit Nam khong 7,15 triu tu
tSo vng ngô sn xuu ht khong  2
triu tn ngô. c t  i nhng ngô ln. N
nhp 2,2 triu tn ngô s ng và 65% v giá tr so v
8). ng ngô tiêu th na ch yu là nguyên liu cho ngành công nghip ch bin
th, v ng cu t 3,5 - 4 triu tn  . Các
c cung ngô cho Vit Nam gm có:  , Argentina, Brazil và M n tháng
11/2014, 3,875 triu tn nhp khu t các quc gia này, so vi cùng k 
2013. Ch yu t  (630,1 ngàn tn), Brazil (1.993,4 ngàn tn), Argentina (303,2
ngàn tn) (Tng Cc Hi quan, 2014). ippines (2014), chúng ta
m nhp và tái xu n hàng triu tn. Vì vy s liu thiu
ht khong 2 triu t n xuc hi
c 5,19 triu tn (2013) so vi nhu cu 7,15 triu t
cu.

Hình 8. S ng và giá tr nhp khu ngô ca Vit Nam, 2011-13
Nguồn: AGROINFO, 2014.
0.0
100.0
200.0
300.0
400.0
500.0
600.0

2007 2008 2009 2010 2011 2012 Sơ bộ 2013
Năm
1000 ha
 
 Tây Nguyên
 
0
1000
2000
3000
2011 2012 2013
1600
1700
2200
326.3
500.68
538.65
Trieu USD, nghin Tan
Nam
Số lượng nhập
Giá trị nhập
8

2. Biến động giá ngô hạt trên thị trường thế giới và ở Việt Nam
Giá ngô trên th ng th ging gim và bing theo mùa v.
Ngiá gim mnh, t 290 USD/tn còn 190 USD/tn vào cu
(Hình 9). Giá nhp khu tháng 10  2014 t   là 5.197 ng/kg, Argentina
ng/kg) (Tng cc Hi quan, 2014). Giá ca các quc
gia này khá cnh tranh vi giá ngô sn xuc.

Hình 9. Bing giá ngô trên th ng th gii, 2011-14.
Nguồn: AGROINFO, 2014.

Hình 10. Bing giá ngô trong th ng na, 2011-14.
Nguồn: AGROINFO, 2014.
iá ngô th ng na ít bing  bin thiên thp t 1,6-
7,4%). Trong nmc giá t 6.150 - ng/kg (Bng 3). Tn
2011 - tháng 5/2014, giá bing quanh mng/kg (Hình 10). Có s 
quan yu (r=0,066) gia giá ngô c và th gii, chng t giá th gii không nh
ng nhin giá ngô na. Gn 2011-ng giá ngô na không
gim, trong khi giá ngô th gii li gim sâu ng sng th gin
kho và cnh tranh gic sn xut ngô.

150
200
250
300
350
USD/tan
Thang
5000
5500
6000
6500
7000
7500
8000
đ/kg
Thang
9

Bng 3. Giá ngô bình quân trên th ng na, 2011-2014
Ch tiêu
2011
2012
2013
5 u
2014
Bình quân
chung
Giá bình quân
ng/kg)
6.687
6.356
6.647
6.611
6.559
 lch chun
ng/kg)
495
100
240
250
328
 bin thiên (%)
7.4
1.6
3.6
3.8
5.0

Nguồn: Tính toán từ số liệu của AGROINFO, 2014
Vi mc giá th ng na khá bình y, to thun li cho doanh
nghip ch bin th gim giá thành thn
2014 giá nhp khu bình quân t tháng 1-11 (s liu Tng cc Hi quan, 2014)
  mc ng/kg, ngang bng hoc thn xut ngô  mt s
t.
3. Lợi thế so sánh về giá ngô sản xuất nội địa ở vùng ĐBSCL
3.1.Chi phí sản xuất và giá thành ngô ở Việt Nam so với ngô nhập khẩu
 ng giá th gii tip tc gim t 2013 n tháng 6/2014, giá ngô xut
khu t Hoa K  mc thng/kg (Hình 12) và giá nhp khu bình quân
  ch  khong  ng/kg
1
và giá n a   ng/kg  
nhiu, nhch t 1.200-ng/kg. u
y ngô sn xut na rt khó cnh tranh vi ngô nhp khu v giá, 
chng ngô na . n thy cn có nhng
t cao, h giá thành sn xui li nhun cho nông dân.


Hình 11. Chênh lch giá ngô ti Vit Nam và giá ngô nhp khu t M, 2012-14.
Nguồn: AGROINFO, 2014
3.2.Giá thành sản xuất ngô tại ĐBSCL


1
Tính toán t s liu nhp khu bp ca Tng cc Hi quan. Statistics of import by country/territory-
main imports. October 2014 và Statistics of main imports by fortnight in firsthalf of November 2014.
10

Kt qu kho sát   3 tnh Long Anng Tháp

và Hu Giang trong các niên v 2013-14, HT 2014, XH 2014 cho thy
giá thành bình quân  mc ng/kg ngô (Bng 4) v t bình quân t
7.700-8.288 kg/ha và tng chi khong 33,1 tri ng/ha. Tuy nhiên, vi nhng h
trng ngô lai thua l, chi phí sn xut khá cao,  mc 34,68 tring/ha, giá thành cao,
u so vi giá nhp khu cùng thm). Nhng
h sn xut ngô lai chuyi t c li nhun do chi phí sn xut
thp  mc bình quân 31 trit cao 9,1 tn/ha và giá thành khá thp 
mng/kg.
 có th cnh tranh vi ngô nhp khu, sn xut ngô c và 
i gim chi phí sn xut thông qua các bin pháp k thut
i hóa) và ging.
Bng 4. Giá thành ngô ng/kg) thành phm phân theo tnh và theo v
Tnh/v
Trung bình*
Nhóm h thua l**
Nhóm h có li**
Phân theo tỉnh


Long An
5.405
6.827
4.145
ng Tháp
3.473
4.446
3.331
Hu Giang
4.554
5.061

3.481
Phân theo vụ


Xuân Hè
4.314
5.308
3.269
Hè Thu
4.051
4.900
3.526

4.478
6.007
3.618
Trung bình
4.304
5.709
3.556
Chú thích: * Tính trung bình 262 mẫu. ** Trung bình của 91 hộ thuộc nhóm thua lỗ và
171 hộ thuộc nhóm có lợi nhuận.
Ti Long An nhng h trng ngô có hiu qu  mng/kg, thp
 1.000-ng so vi giá ngô nhp khu cùng thm4).
Giá thành ngô trong v ông Xuân khá cao  mc bình quân ng/kg và
thp trong v Hè Thu khong ng/kg. Nhng h trng ngô có hiu qu sn
xut giá thành khá thp trong v XH và HT t 3.300-ng/kg. Vi mc giá thành
i thy, sn xut ngô  ng Tháp và Hu Giang trong v Hè Thu có
li th cnh tranh so vi giá ngô nhp khu.  nhng tnh khác và trong v ng
h có k thut canh tác tt, chi phí sn xut th có li th

thp v giá thành.
 5. 

Long An



Giá 
43,4
92,9
69,8
72,5

56,6
7,1
30,2
27,5

100,0
100,0
100,0
100,0
11

giá ngô bình quân 
 và so sánh thành ngô :
ngô 
có 73ngô ngô 
 . giá ngô
, có  giá ngô . 

ngô ngô có
ngô Trong khi 
ngô .
 5

Xuân Hè
Hè Thu

Trung bình

Giá 
70,8
81,7
67,0
72,5

29,2
18,3
33,0
27,5

100,0
100,0
100,0
100,0
ên canh tác ngô Hè Thu vì 
ngô , th ngô  
2013. Trong
vngô 2014 có 29-có giá thành 
ngô               -3.600

 4 6).
4. Những nhân tố ảnh hưởng đến lợi thế cạnh tranh của sản xuất ngô lai ở ĐBSCL
Kt qu u chi phí sn xut ca 360 h cho thy:
Tng chi phí sn xut ngô lai khá cao (33,16 tring/ha), do chi
phí cao cho mua ht ging (8,6%; 2,7 tring/ha), phân bón (30-35,5%; 11,0 triu
ng/ha), ng (38,2%; 12,7 tring/ha). i vi nhóm h sn xut
hiu qu, chi phí sn xut gim  mc 31 tring/ha. Nt ngô lai  
còn thp (so vi t ngô  Hoa K, Brazil, Argentina và Trung Quc), t t 7,7-
8,3 tn/ha. Mt s h có th sn xut vt bình quân 9,1 tc li
nhun khá cao. còn -
ngô 
H thng tiêu th, kênh phân phi và logistic ca chui cung ng ngô còn nhiu
hn ch. Ngô thành ph l h trng ngô ký kt hp
ng vi các doanh nghip rt thp (bình quân 21% h,  ng Tháp là 4%). Nông dân
bán ngô vi giá c nh. Mt s doanh nghip ký hp
ng vi nông dân m gi ng tiêu th không nhiu, giá mua ngang
12

bng giá th ng, thanh toán chm.  c Hòa tnh Long An, vic ký kt hng
thc hing b, nông dân ch ng sn xuu v
ký kt còn rt hn ch. Lng ngô và s h ký kt hng (30%) vn còn thp so vi
sng ngô hàng v.
Ngô sau khi thu hoch có  cao (trên 21%), nht là trong v Hè Thu, không
n tr nên nông dân bán ngô  lái, chp nhn mc giá bán gim
thp t 100-ng/kg so vi ngô 
Chui cung ng ngô t h n các nhà máy ch bin th
qua h th các p, xã. Nông dân bán ngô ngô c thu
n chuyn các trm trung chuyn hoc tri lý thu
ngô thu mua  v (tnh c,
Bà Ra  c giao cho các nhà máy ch bin th 

Sóng Thng Nai), Bình Chánh (Tp.H Chí Minh). Ngô
a bàn các tc chuya bàn Khu
công nghip Trà Nóc (Ct s khu ch xut, khu công nghip tp trung 
các tng Tháu Giang. Nhà máy ch bing khá
xa ngun cung ngô nguyên liu.
Li th so sánh ca ngô lai trên nht chuyi t lúa  mt s tnh
 sn xut lúa. Chi phí sn xut
ngô  112-133% (Bng 7ng thu ch -58%.
i nhun t ngô lai t 56-214%. Chính vì th, trong thc t, nhiu
h nông dân sau khi trông vài v ngô li quay tr li canh tác lúa hoc cây trông khác.
 Long An, trong v    ngô lai có hiu qu rt thp hoc l, li
nhun th,  Hu Giang, ngô HT có hiu qu rt thp, và thp
 Chính vì vy,  Long An, ch nên canh tác v ngô lai HT và không nên canh
tác trong v   Hu Giang khá phù hp vi ngô  nông dân
chuyn v  nht lúa kém hiu qu sang ngô lai cn phi có nhng
bin pháp k thut nhm gim chi phí sn xu    t ngô, chính sách
khuyn khích v giá c.







13

Bng 7. So sánh hiu qu sn xut ca cây ngô lai và cây lúa






*
Long An




Hè Thu
74,0
48,1
41,1

136,8
48,4
-(1948,5)
Trung bình ***
130,7
51,7
11649,0
H Giang




Hè Thu
101,0
-1,8
-(350,6)


26,4
8,8
1,7
Trung bình ***
100,2
-9,5
-(882,4)
Trung bình




Hè Thu
112,1
58,3
56,0

133,5
24,3
214,2
Trung bình ***
122,6
39,3
153,6
Chú thích: * Tỷ lệ tổng chi và tổng thu ngô lai cao hơn lúa. ** Tỷ lệ lợi nhuận từ lúa
cao hơn ngô lai. *** Tính từ số liệu trung bình của 3 vụ lúa Hè Thu, Đông Xuân & Thu
Đông, và 3 vụ ngô Xuân Hè, Hè Thu & Đông Xuân.
Nhìn chung,ngô  do 
nhng lot lúa có th chuyi sang trng ngô ri rác,
không tp trung nên .

IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
ngô lai, lngô lai  khi canh tác 
 , 
.
ngô 
ngô 
ngô ngô 
cao, 
ngô 
2. Kiến nghị
ngô 
   ,
 
ngô
ngô.

14

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. AGROINFO (2014). Thị trường thức ăn chăn nuôi năm 2012 và triển vọng
2013. Báo cáo thường niên ngành hàng Việt Nam.
2. AGROINFO (2014). Thức ăn chăn nuôi. Báo cáo thường niên 2013 triển vọng
2014.
3. AGROINFO (2014). Thị trường thức ăn chăn nuôi Quý 2-2015. Báo cáo ngành
hàng Việt Nam.
4. H Cao Vit & Lê Quý Kha (2014). Đánh giá hiện trạng và hiệu quả sản xuất
ngô lai ở ĐBSCL.
5. H Cao Vit và cng s (2014). Báo cáo nghiệm thu. Đề tài nhánh: Điều tra
tình hình chuyển đổi ngô lai trên đất lúa kém hiệu quả ở Đống bằng sông Cửu

Long.
6. Tng Cc Thng kê (2014). Niên giám thống kê 2013.
7. Trang web
8. Trang web B Nông nghip M.
9. Trang web Tng cc thng kê. . Statistics of import
by country/territory-main imports. October 2014 và Statistics of main imports
by fortnight in firsthalf of November 2014.
10. The Philippine Maize Federation),
/>smuggling/130177/.
Ngày nhn bài: 15/12/2014
i phn bin: PGS.TS. Nguyt
Ngày phn bin: 19/12/2014
Ngày duy