Lý luận chung về năng lực đấu thầu của các doanh nghiệp xây lắp

MỤC LỤC
Nguyễn Thị Hoa Quản lý Kinh tế 46B
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Nguyễn Thị Hoa Quản lý Kinh tế 46B
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Mai Văn Bưu
LỜI MỞ ĐẦU
Xây dựng là một trong những ngành kinh tế lớn của nền kinh tế quốc dân.
Là ngành mà quá trình mua bán lại xảy ra trước lúc bắt đầu giai đoạn thi công
xây dựng công trình hay chính là trước giai đoạn sản xuất, thông qua việc đấu
thầu, thương lượng và ký kết hợp đồng xây dựng. Quá trình này còn được tiếp
diễn qua các đợt thanh toán trung gian đến khi bàn giao và quyết toán công trình
xây dựng.
Đấu thầu trong giai đoạn hiện nay đã trở thành phương thức phổ biến trong
ngành xây dựng ở nước ta. Thông qua một quá trình xem xét, lựa chọn, cân nhắc
kỹ lưỡng, trên cơ sở cạnh tranh công khai lành mạnh giữa các nhà thầu sẽ tìm ra
một nhà thầu tối ưu nhất, mang lại hiệu quả cao nhất cho hoạt động xây dựng.
Điều này tạo ra môi trường cạnh tranh tốt cho các doanh nghiệp Xây dựng và
trên thực tế đấu thầu là hình thức cạnh tranh giúp cho việc thực hiện các dự án
đầu tư xây dựng cơ bản một cách có hiệu quả nhất.
Công ty cổ phần xây dựng số 1 Hà Nội thuộc Tổng Công ty xây dựng Hà
Nội là một doanh nghiệp vừa thực hiện nhiệm vụ quản lý, duy trì, khai thác hệ
thống cơ sở vật chất hạ tầng, cũng như các công trình công nghiệp và dân dụng
vừa đã thực hiện nhiều biện pháp để tăng khả năng thắng thầu trong nhiều năm
nay. Công ty đã thu được nhiều kết quả đáng khích lệ và phần nào khẳng định
được vị trí của mình trong Tổng Công ty cũng như trong thị trường xây lắp. Tuy
nhiên trong quá trình hội nhập, phát triển và mở cửa thị trường hiện nay đã đặt
ra nhiều cơ hội cũng như thách thức lớn. Vì vậy áp lực cạnh tranh không nhỏ đối
với Công ty nên vấn đề làm sao để nâng cao năng lực đấu thầu xây lắp là bài
toán mà Công ty cần tìm lời giải đáp. Với mong muốn tìm hiểu, nghiên cứu để
hiểu rõ hơn tầm quan trọng của năng lực đấu thầu đối với Công ty nên em đã lựa
chọn đề tài:

Nguyễn Thị Hoa Quản lý Kinh tế 46B
3
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Mai Văn Bưu
“ Một số giải pháp nâng cao năng lực đấu thầu của Công ty cổ
phần xây dựng số 1 Hà Nội”.
Chuyên đề tốt nghiệp này gồm ba chương chính:
Chương I: Lý luận chung về năng lực đấu thầu của các doanh nghiệp
xây lắp.
Chương II: Thực trạng hoạt động đấu thầu tại Công ty cổ phần xây
dựng số 1 Hà Nội.
Chương III: Một số giải pháp góp phần nâng cao năng lực đấu thầu
của Công ty cổ phần xây dựng số 1 Hà Nội.
Do kiến thức, thời gian và năng lực còn hạn chế nên chuyên đề này không
tránh khỏi những thiếu sót. Em mong nhận được những nhận xét, đóng góp ý
kiến của Thầy giáo, các cô chú phòng Tổ chức Lao động- Hành chính, anh chị
phòng Kinh tế thị trường để đề tài này được hoàn thiện và có ý nghĩa thực tế
hơn.
Em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của PGS.TS Mai Văn
Bưu, các cô chú phòng Tổ chức Lao động- Hành chính, các anh chị phòng Kinh
tế thị trường của Công ty cổ phần xây dựng số 1 Hà Nội đã giúp em hoàn thành
chuyên đề này.
Nguyễn Thị Hoa Quản lý Kinh tế 46B
4
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Mai Văn Bưu
Chương I
Lý luận chung về năng lực đấu thầu của các doanh nghiệp xây lắp
I. Tổng quan về đấu thầu đối với doanh nghiệp xây lắp.
1. Khái niệm chung về đấu thầu.
Trong nền kinh tế thị trường hầu như không tồn tại sự độc quyền cung cấp
bất kỳ một loại hàng hóa hay dịch vụ nào trừ một số loại hàng hóa đặc biệt như

quốc phòng, điện…Có rất nhiều nhà sản xuất, nhà cung cấp một loại hàng hóa
và dịch vụ. Trong nền kinh tế thị trường người tiêu dùng bao gồm các nhà đầu
tư và gọi chung là người mua, luôn mong muốn có được hàng hóa tốt nhất với
chí phí thấp nhất. Do đó mỗi khi người mua có nhu cầu mua sắm một loại hàng
hóa dịch vụ náo đó họ thường tổ chức các cuộc đấu thầu cho các nhà thầu, gồm
các nhà cung cấp hàng hóa và dịch vụ cạnh tranh với nhau về giá cả, công nghệ,
kỹ thuật và chất lượng. Trong cuộc đấu thầu ấy nhà thầu nào đưa ra được mẫu
hàng hóa và dịch vụ đáp ứng tốt nhu cầu của người mua với giá cả hợp lý thì sẽ
được chấp nhận trao hợp đồng. Tùy theo nhu cầu sử dụng mà người mua sẽ đưa
ra các yêu cầu, các thông tin cơ bản về chất lượng hành hóa, thời hạn thanh toán,
phương thức thanh toán và các yêu cầu khác của hợp đồng, yêu cầu của kỹ
thuật. Như vậy không phải khi nào người mua cũng yêu cầu chất lượng hàng
hóa và dịch vụ tốt nhất. Nhà thầu căn cứ vào những thông tin trong đề nghị chào
hàng để gửi hồ sơ dự thầu đến cho chủ đầu tư hay người mua. Nếu trong trường
hợp có nhiều đơn dự thầu cùng đáp ứng các yêu cầu của chủ đầu tư hay người
mua thì nhà thầu nào có giá chào hàng thấp nhất sẽ được chọn để trao hợp đồng.
Như vậy: Đấu thầu là phạm trù kinh tế tồn tại trong nền kinh tế thị trường
trong đó người mua đóng vai trò tổ chức để các nhà thâu( những người bán)
cạnh tranh nhau. Mục tiêu của người mua là có được hàng hóa và dịch vụ thõa
mãn các yêu cầu của mình về kỹ thuật, chất lượng và chi phí thấp nhất. Mục tiêu
của Nhà thầu là giành quyền cung cấp hàng hóa và dịch vụ đó với giá cả bù đắp
các chi phí đầu vào đồng thời đảm bảo mức lợi nhuận cao nhất có thể. Hay có
Nguyễn Thị Hoa Quản lý Kinh tế 46B
5
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Mai Văn Bưu
thể hiểu ngắn gọn: “ Đấu thầu là quá trình lựa chọn nhà thầu đáp ứng được các
yêu cầu của bên mời thầu trên cơ sở cạnh tranh giữa các nhà thầu.”
Qua khái niệm trên thì chúng ta có thể thấy được bản chất của đấu thầu là
qua trình mua bán đặc biệt , trong đó người mua( bên mời thầu) có quyền lựa
chọn cho mình người bán( nhà thầu) tốt nhất một cách công khai. Một số người

lại nhầm lẫn giữa “đấu thầu” và “đấu giá”. Đấu thầu xảy ra trong trường hợp
cung người bán > cầu người mua trái ngược đấu giá là cung người bán< cầu
người mua.
2. Một số khái niệm liên quan.
Để hiểu rõ hơn khái niệm đấu thầu chúng ta làm rõ hơn một số khái niệm
liên quan chặt chẽ với khái niệm đấu thầu. Theo quy chế đấu thầu:
- “ Bên mời thầu” là chủ dự án, chủ đầu tư hoặc pháp nhân đại diện hợp
pháp của chủ dự án, chủ đầu tư được giao trách nhiệm thực hiện công việc đấu
thầu.
- “ Nhà thầu” là cá nhân, tổ chức kinh tế trong và ngoài nước có đủ điều kiện
để tham gia và ký kết hợp đồng. Nhà thầu phải đảm bảo về sự độc lập về tài chính
của mình. Trong đấu thầu xây lắp nhà thầu là nhà thầu xây dựng. Nhà thầu có thể
tham gia độc lập hay liên doanh với các nhà thầu khác.
- “ Nhà thầu phụ” là những đơn vị được thuê để thực hiện từng phần công
việc hoặc hạng mục công trình vì nhiều lý do trong đó thường là những công
việc đòi hỏi các nghành chuyên môn hóa khá riêng biệt, đôi khi còn là yêu cầu
kiến trúc đòi hỏi những kỹ năng, kỹ xảo đặc biệt nào đó. Nhà thầu phụ có thể
được chủ đầu tư hoặc nhà thầu chính chọn nhưng cần được sự nhất trí giữa chủ
đầu tư và nhà thầu chính.
- “ Gói thầu là toàn bộ dự án hay một phần công việc của dự án được chia
theo tính chất kỹ thuật hoặc trình tự được thực hiện dự án, có quy mô hợp lý và
đảm bảo tính đồng bộ của dự án. Trong trường hợp mua sắm gói thầu cá thể là
một hoặc một loại đồ dùng, trang thiết bị hoặc phương tiên. Gói thầu được thực
Nguyễn Thị Hoa Quản lý Kinh tế 46B
6
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Mai Văn Bưu
hiện theo một hoặc nhiều trường hợp( khi gói thầu được chia thành nhiều phần).
- “ Hồ sơ mời thầu” là toàn bộ tài liệu do bên mời thầu lập bao gồm các yêu
cầu cho một gói thầu được dùng làm căn cứ để nhà thầu chuẩn bị hồ sơ dự thầu
và bên mời thầu đánh giá hồ sơ dự thầu.

- “ Hồ sơ dự thầu” là các tài liệu do nhà thầu lập theo yêu cầu của hồ sơ
mời thầu.
- “ Giá gói thầu” là giá được xác định cho từng gói thầu trong kế hoạch dự
thầu của dự án trên cơ sở tổng mức đầu tư hoặc tổng dự toán, dự toán được
duyệt.
- “ Giá dự thầu” là giá do nhà thầu ghi trong hồ sơ dự thầu sau khi đã trừ đi
phần giảm giá( nếu có) bao gồm toàn bộ các chi phí cần thiết để thực hiện gói
thầu.
3. Vai trò của đấu thầu đối với các doanh nghiệp xây lắp.
Để thực hiện các công việc của quá trình đầu tư xây dựng cơ bản chủ đầu tư
có thể lựa chọn các phương thức: tự làm, giao thầu, đấu thầu. Mỗi phương thức có
những đặc trưng và điều kiện ứng dụng riêng. Nhưng so với các phương thức tự
làm và phương thức giao thầu, phương thức đấu thầu có những ưu điểm nổi trội,
mang lại với lợi ích to lớn với cả chủ đầu tư và cả các nhà thầu. Mục tiêu của đấu
thầu nhằm thực hiện tính cạnh tranh công bằng, minh bạch trong quá trình đấu
thầu để lựa chọn được nhà thầu thích hợp đảm bảo cho lợi ích kinh tế của dự án.
Đấu thầu có vai trò hết sức to lớn đối với doanh nghiệp xây lắp, chủ đầu tư và đối
với Nhà nước.
3.1. Đối với chủ đầu tư.
•Đấu thầu giúp chủ đầu tư lựa chọn được nhà thầu đáp ứng được các yêu
cầu dự án của mình với chi phí hợp lý nhất và chất lượng cao nhất.
•Đấu thầu giúp chủ đầu tư thực hiện có hiệu quả yêu cầu về xây dựng công
trình: tiết kiệm vốn đầu tư cơ bản, thực hiện đúng tiến độ xây dựng công trình,
bảo đảm đúng tiến độ xây dựng.
•Đấu thầu giúp chủ đầu tư tăng cường quản lý vốn đầu tư, tránh thất thoát,
Nguyễn Thị Hoa Quản lý Kinh tế 46B
7
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Mai Văn Bưu
lãng phí vốn.
•Bảo đảm quyền chủ động, tránh được tình trạng phụ thuộc vào một nhà

xây dựng trong xây dựng công trình.
• Tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng và cạnh tranh lành mạnh giữa các
đơn vị xây dựng.
•Thúc đẩy nâng cao trình độ và năng lực đội ngũ các bộ kinh tế và kỹ thuật
của chính các chủ đầu tư.
3.2.Đối với các nhà thầu.
•Đấu thầu giúp cho các nhà thầu phát huy đến mức tối đa tính chủ động
trong việc tìm kiếm các cơ hội tham dự đấu thầu.
•Đấu thầu giúp các nhà thầu hoàn thiện các mặt quản lý, nâng cao năng lực
của của đội ngũ cán bộ quản lý trong tham dự đấu thầu và thực hiện công trình
đã thắng thầu.
•Đầu tư có trọng điểm nhằm nâng cao năng lực kỹ thuật và công nghệ.
•Thúc đẩy nâng cao hiệu quả kinh tế khi giá bỏ thầu thấp nhưng vẫn thu
được lợi nhuận…
3.3. Đối với Nhà Nước.
• Trong điều kiện xây dựng nền kinh tế mở, với nhiều công trình quy mô
lớn, yêu cầu kỹ thuật phức tạp, đấu thầu là phương thức hiệu quả để xây dựng cơ
sở hạ tầng kỹ thuật đáp ứng các yêu cầu của đất nước.
•Đấu thầu còn được xem như một phương pháp quản lý dự án có hiệu quả
nhất, được xem như là nguyên tắc trong quản lý dự án của Nhà Nước.
•Đấu thầu là phương thức phù hợp với thông lệ quốc tế cho nên nó tạo ra
môi trường thu hút các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào thị trường xây dựng
Việt Nam.
•Công tác quản lý Nhà Nước về đấu thầu trong đầu tư xây dựng ngày càng
hoàn thiện góp phần chống tham nhũng đồng thời tạo môi trường tốt cho các
doanh nghiệp hoạt động.
4. Các loại hình đấu thầu.
Dựa vào đặc điểm của đối tượng mà bên mời thầu muốn mua ta có thể chia
làm 3 loại hình đấu thầu: Đấu thầu mua sắm hàng hóa,dịch vụ; đấu thầu xây
lắp; đấu thầu lựa chọn đối tác thực hiện dự án.

Nguyễn Thị Hoa Quản lý Kinh tế 46B
8
Chuyên đề thực tập tốt nghiệp GVHD: PGS.TS. Mai Văn Bưu
4.1. Đấu thầu mua sắm hàng hóa.
Khái niệm hàng hóa rất rộng, nó bao gồm máy móc thiết bị, dây chuyền sản
xuất, nguyên vật liệu, vật liệu, thành phẩm, bán thành phẩm, bản quyền sở hữu
công nghiệp, bản quyền sở hữu công nghệ…Còn các dịch vụ khác ở đây được
hiểu là các dịch vụ ngoài những dịch vụ tư vấn đã nêu ở trên, các dịch vụ này có
thể là dịch vụ vận chuyển, dịch vụ bảo hiểm, dịch vụ sữa chữa bảo hành…Đấu
thầu mua sắm hàng hóa và các dịch vụ khác là quá trình lựa chọn nhà thầu cung
cấp hàng hóa, dịch vụ đạt yêu cầu về chất lượng và có giá hợp lý nhất.
4.2.Đấu thầu xây lắp.
Đấu thầu xây lắp là quá trình lựa chọn nhà thầu để thực hiện các công việc
trong lĩnh vực xây lắp như xây dựng công trình, hạng mục công trình và lắp đặt
thiết bị cho các công trình, hạng mục công trình. Đấu thầu xây lắp được tiến
hành ở giai đoạn thực hiện dự án khi mà những ý tưởng đầu tư được thể hiện
trong báo cáo nghiên cứu khả thi sẽ trở thành hiện thực. Tuyển chọn được nhà
thầu xây lắp có vai trò rất quan trọng đối với sự thành công của dự án. Trên thực
tế đã có những dự án do nhà thầu xây lắp không đủ năng lực thực hiện công việc
khiến cho dự án bị đình trệ, công trình không được đưa vào sử dụng đúng tiến
độ hoặc chất lượng công trình kém và ảnh hưởng lớn đến sự phát huy hiệu quả
của chủ đầu tư sau này.
Như vậy đấu thầu xây lắp có thể hiểu là quá trình mua bán đặc biệt, sản
phẩm là các công trình xây dựng. Trong lĩnh vực xây lắp, các nhà thầu chủ yếu
cạnh tranh nhau bằng giải pháp kỹ thuật, chất lượng công trình và giá cả, đặc
biệt giải pháp thực hiện luôn là yếu tố quan trọng để giành thắng lợi. Tuy nhiên
với các trường hợp yêu cầu kỹ thuật không cao thì giá lại là yếu tố quan trọng
giúp nhà thầu thắng lợi.
4.3. Đấu thầu lựa chọn đối tác thực hiện dự án.
Khi chủ đầu tư có ý tưởng về một dự án đầu tư nhưng do một hạn chế nào

đó( có thể do hạn chế về tài chính hoặc kỹ thuật) mà không thể tự tiến hành
chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư và thậm chí vận hành kết quả của đầu tư thì
Nguyễn Thị Hoa Quản lý Kinh tế 46B
9