CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ

HỘI THI GIÁO VIÊN GIỎI VÒNG HUYỆN

Trả lời:
- Câu trần thuật đơn là loại câu do một cụm C – V tạo
thành, dùng để giới thiệu, tả hoặc kể về một sự việc, sự
vật hay để nêu một ý kiến.
- Ví dụ: Mẹ em là cô giáo.
C V
Câu trần thuật đơn là gì ? Cho ví dụ ?
KIỂM TRA BÀI CŨ:


a. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
b. Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của
một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó
nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
(Theo Ngữ văn 6, tập một)
c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
(Nguyễn Tuân)
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
1.Tìm hiểu ví dụ:
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu sau:

a. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
//
C V

b.Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng …cho sự diễn đạt.
(Theo Ngữ văn 6, tập hai)
//
C V
c.Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.

(Nguyễn Tuân)
//
C V
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.
//
C V
là+CDT
là+CĐT
là+CDT
là+TT
1.Tìm hiểu ví dụ:
Xác định chủ ngữ, vị ngữ :

a. Bà đỡ Trần là người huyện Đông Triều.
(Vũ Trinh)
b. Hoán dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm bằng tên của
một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan hệ gần gũi với nó
nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt.
(Theo Ngữ văn 6, tập một)
c. Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô là một ngày trong trẻo, sáng sủa.
(Nguyễn Tuân)
d. Dế Mèn trêu chị Cốc là dại.

a. Bà đỡ Trần không phải là người huyện Đông Triều.


b.
b.


Hoán dụ
Hoán dụ
không phải
không phải
là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm
là gọi tên sự vật, hiện tượng, khái niệm
bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan
bằng tên của một sự vật, hiện tượng, khái niệm khác có quan
hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn
hệ gần gũi với nó nhằm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn
đạt.
đạt.


c.
c.

Ngày thứ năm trên đảo Cô Tô chưa phải là một ngày trong
trẻo, sáng sủa.


d. Dế Mèn trêu chị Cốc
d. Dế Mèn trêu chị Cốc

chưa phả
chưa phả
i
i
là dại.
là dại.
Chọn những từ, cụm từ phủ định (không, không phải, chưa,
chưa phải) thích hợp để điền vào trước vị ngữ của các câu sau:

1. Tìm hiểu ví dụ:
2. Kết luận:
- Trong câu trần thuật đơn có từ là:
+ Vị ngữ thường được cấu tạo bởi:
là + DT(CDT)
là + ĐT(CĐT)
là + TT(CTT)
+ Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với các
cụm từ: không phải, chưa phải.
* Ghi nhớ: (SGK trang 114)
I. ĐẶC ĐIỂM CỦA CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ

CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
Xác định chủ ngữ, vị ngữ của các câu sau và cho biết vị ngữ của
các câu đó được dùng để làm gì?
1. Khóc là nhục.
2. Danh từ là những từ chỉ người, vật, hiện tượng, khái niệm.
3. Tre là cánh tay của người nông dân.
4. Bạn Lan là người có mái tóc dài, mượt mà, óng ả.

C V
//
Câu đánh giá
Câu định nghĩa
C V
//
C V
C V
Câu giới thiệu
Câu miêu tả
II.CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
//
//

Có các kiểu câu trần thuật đơn có từ là đáng chú ý như sau:
+ Câu định nghĩa;
+ Câu giới thiệu;
+ Câu miêu tả;
+ Câu đánh giá.
CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
II.CÁC KIỂU CÂU TRẦN THUẬT ĐƠN CÓ TỪ LÀ
- Người ta gọi chàng là Sơn Tinh.
Ví dụ: Xác định chủ ngữ, vị ngữ và cho biết câu sau có phải là
câu trần thuật đơn có từ “là” không ?
C
V
P1
P2

Lưu ý !

Không phải câu trần thuật đơn nào có từ “là” cũng được gọi
là câu trần thuật đơn có từ “là”.
=> Câu trên không phải câu trần thuật đơn nào có từ “là” vì
từ “là” trong câu chỉ có tác dụng nối động từ với phụ ngữ của
động từ chứ không làm một bộ phận của vị ngữ.
* Ghi nhớ: (sgk-115)

III. LUYỆN TẬP
Bài tập 1: THẢO LUẬN NHÓM: Thời gian 4 phút
Tìm câu trần thuật đơn có từ là, xác định chủ ngữ, vị ngữ và cho
biết các câu ấy thuộc kiểu câu nào ?
Nhóm 1-2: Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.
[…] Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê.
(Thép Mới)
Nhóm 3-4-5: Vua nhớ công ơn phong là Phù Đổng Thiên
Vương và lập đền thờ ngay ở quê nhà.
(Thánh Gióng)
Nhóm 6-7-8: Bồ các là bác chim ri
Chim ri là dì sáo sậu
Sáo sậu là cậu sáo đen
Sáo đen là em tu hú
Tu hú là chú bồ các.
(Đồng dao)
Bài tập 1: Tìm câu trần thuật đơn có từ là, xác định chủ ngữ, vị ngữ
và cho biết các câu ấy thuộc kiểu câu nào ?

- Bồ các là bác chim ri là câu giới thiệu
. . .
C V
ĐÁP ÁN

- Tre còn là nguồn vui duy nhất của tuổi thơ.
[…] Nhạc của trúc, nhạc của tre là khúc nhạc của đồng quê.


C



V



C



V



là câu đánh giá
- Vua nhớ công ơn phong là Phù Đổng Thiên Vương và
lập đền thờ ngay ở quê nhà.
=> Không phải là câu trần thuật đơn có từ là vì từ “là” có tác
dụng nối động từ với phụ ngữ của động từ.
C V 1
P

P



V2




Kiều Phương
Chợ nổi
Đảo Cô Tô
Lượm
Quan sát bốn bức tranh và viết đoạn văn ngắn trình bày cảm
nhận về bức tranh em thích nhất. Trong đoạn văn có câu trần thuật đơn
có từ “là” và nêu tác dụng của câu đó?
Bài tập 2:

Đoạn văn tham khảo:

Lượm là nhân vật mà em rất yêu thích. Bạn ấy là một
người liên lạc dũng cảm. Lượm luôn hồn nhiên, trong sáng.
Với cái chân thoăn thoắt, cái đầu nghênh nghênh làm em
nhớ mãi.
Lượm

HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ:
-
Học bài: + Đặc điểm câu trần thuật đơn có từ “là”.
+ Các kiểu câu trần thuật đơn có từ “là”

-
Bài tập: + Hoàn thành các bài tập SGK.
+ Viết đoạn văn từ năm đến bảy câu tả một người
bạn thân của em, trong đoạn văn có ít nhất một câu
trần thuật đơn có từ “là”. Nêu tác dụng của câu trần
thuật đơn có từ “là” trong đoạn văn.
- Chuẩn bị bài học: Câu trần thuật đơn không có từ “là”

24