Mối quan hệ biện chứng giữa phát triển kinh tế và nâng cao đời sống nhân dân trong tư tưởng hồ chí minh

CHUYEN MUC
TRI^T
HOC -
CHiNH
TR| HQC - LUAT HQC
M6I
QUAN HE
BIEN
CHD'NG
GIOA
PHAT
TRISN
KINH
T6
VA
NANG
CAO
B6\
S6NG
NHAN DAN
TRONG TLf TU'6'NG HO CHI
MINH
vu
TOAN
Bai viet nghien
cifu
tw tirdng cua Ho Chi Minh ve moi quan he
bl$n
ch&ng
giOa
phat

trien kinh te va
vi$c
"khong
ngu-ng
nang cao dai song vat chat va tinh than cua nhin
dan". Phat
then
kinh te cung cap nguon
li/c
vat chat de hien thtic hoa chlnh sach cua
Dang va Nha
nw&c
ve cham lo dai song nhan dan, ma
trw&c
het va
tri/c
tiep la
ngwai
lao dqng. Nang cao dai song ngwai lao dong de phat huy nhan to con ngwai trong
phat trien
kinh
te, bao dam on djnh san xuat lau dai va ben
vOng
tren ca sa phat huy
tri tu$,
swc
sang
t^o
tCe
Iwc

lw(?ng
san xuat. Quan diem gan phat then kinh te vai nang
cao dai song vat
chat,
tinh than cua nhan dan con phan anh ban chat va muc tieu xay
dt/ng
mgt che dg xa hgi tien bg a
Vi$t
Nam hien nay.
iLf
tu'O'ng
bien
chipng
cua Ho Chi Minh
ve moi quan
h^
giira
phat trien kinh
t§
va
nang cao dai song nhan dan la mot trong
nhOng
nhan to dam bao
su'
phat trien
ben
vOng
trong cong cuoc giai phong,
xay
dLFng

va bao
v^
dat
nu'O'c.
Ti>
hoat
dgng thyc
tien,
Ho Chi Minh da
chi
ra
quy lugt van dgng xa hgi, do'i song cua
con
ngu-o-i,
ban chat cua cac cugc dau
tranh va xay
di/ng
xa hgi trong thai dgi
Vu Toan. Thgc
sT.
Tru-d-ng
Dgi
hpc Khoa hpc
X§
h$i
va
NhSn
vdn,
E)gi
hgc Qudc gia Thanh

ph6H6ChlMinh.
mai de khai quat thanh he thong ly lugn
each
mang va khoa hgc. Tu
tu-ang
cua
Nguai da gop
ph^n
phat triln hg thong ly
luan cua Chu nghTa Mac-Lenin trong
viec
phat huy cac nguon luc phuc vu phat
triln kinh
tl-xa
hgi
Vi$t
Nam trong thai
ky mai.
Tu tuang cua Ho Chi Minh ve phat trien
kinh
t6
va nang cao dai song vgt chat,
tmh than cua nhan dan gan lien vai cugc
dai hoat dpng
each
mgng cua Nguai.
Suot cugc dai, Nguai
"chi
c6 mgt
si/

ham muon, ham muon tpt bgc, la lam
sao cho nuac ta
dug-c
hoan toan dgc Igp,
VO
TOAN
-
MOI
QUAN
HE
BIEN CHl>NG
G|0'APHATTR|£N
-
dan ta
dup-c
hoan toan tu do, ddng bao
ai cung co cam an ao mac, ai cung duac
hgc hanh" (Tap 4, 2002, tr. 161). "Ham
mu6n"
ay la muc
tieu,
la con duang
each
mang gan
li^n
dpc lap dan tgc vai chu
nghTa xa hpi.
Khai ngudn tu he thong ly iuan each
mgng va khoa hgc cua chu nghTa Mae-
Lenin,

Ho Chi Minh khang djnh dpc lap
dan tgc la muc tieu uu tien hang dau cua
each
mang Viet Nam. Ope lap dan toe
gan vai giai phong con nguai va xay
dung chu nghTa xa hpi. Dpc lap dan tpc
d^
con nguai co dieu
ki#n
phat trien toan
dien.
Ho Chi Minh khang dinh "neu nuac
dpc lap ma dan khong dupe huang hanh
phue,
tu do thi dgc lap cung chang co y
nghTa gi" (Tap 4, 2002, tr. 56). Caeh thue
xay dung va bao ve nen dgc lap, tu do
cung quan trpng va can thue
hign
nhu
dau tranh de c6 duo'c nen dpc lap, tu do.
Duang loi xay dung nen kinh te ma da
dupe Ho Chi Minh sam y thuc va tra
thanh npi dung, mue tieu de cham lo cho
nhan dan co cugc song ngay cang sung
tuc han, hanh phuc han.
1.
COI TRQNG PHAT
TR|£N
KINH

it.
VA
DOI S6NG
NHAN
DAN
Qua trinh phat trien kinh te khong
th§
tach rai khoi cae yeu t6 lieh su xa hgi.
Viet Nam suot chilu dai lich su gan vai
nong nghiep, nong dan, nong
thon.
Be
phat trien kinh
tl dit
nuac,
H6
Chi Minh
da sam y thuc liy nong nghiep lam nln
tang.
Nguai vilt: "Viet Nam la mpt nuac
song ve nong nghiep. Men kinh te cua ta
lay canh nong lam goe. Trong cong cugc
xay dung nuae nha Chinh phu trong
mong vao nong dan, trong cay vao nong
nghiep mpt phan lan. Nong dan ta giau
thi nuae ta
giau.
Nong nghiep ta thinh thi
nuac ta thinh" (Ho
Chi

Minh, tgp 4, 2002,
tr. 215). ChLPng kiln nan doi nam 1945
da cuap di han 2 trieu sinh mgng nguai
Viet Nam, Chu
tjeh H6
Chi Minh nhan
mgnh y nghTa quan trong cua viee tang
gia san xuit thong qua thi dua yeu nuac.
Nguai vilt: "Chung ta thi dua lam nhieu,
lam nhanh la e6t tang nhanh muc song
cua nhan dan lao dong va tang nhanh
tieh
lijy
de xay
di/ng
eong nghiep, ma
mang kinh tl" (Ho Chi Minh, tap 10, 2002,
tr. 90). Viee tang gia san xuat khong
chi
tao dilu kien vat chat dl nang eao dai
song va xoa doi giam ngheo ma con la
each
dl
gii> viing
tu do dgc lap. Thi dua
yeu nuac truo'c
hit
la dl
"digt
giac doi"

dam bao su sinh t6n. Muon co luang
thue thi mgi tang lap nhan dan phai day
manh tang gia san
xuSt,
trong nhilu logi
cay luang thuc, thuc
diy
chan
nuoi
Muln phat
triln
ben vung, eon
ngucxi
ean phat trien hai hoa vai
ti/
nhien.
"Dong bao muon an a tuam tat thi phai
CO go. Muln co
g6
thi phai trong eay"
(H6
Chi Minh, tap 10,
2002,
tr. 46). Lao
dgng san xuat dong vai tro quan trgng
doi
vai phat triln kinh te, la nhu eau ton
tgi
tit ylu khach quan. Phat triln kinh te
phai bat nguon tu ngi luc, npi lyc ylu thi

chn
phai eai
bien.
"Biln nen kinh te lac
hau thanh mot nln kinh te xa
hgi chii
nghTa vai cong
nghidp
va nong
nghi?p
hien dgi, khoa hpe va ky thuat tien
tien"
(HO
Chi Minh, tap 9, 2002, tr. 588).
Ve each thue xay dung
kinh
te dat nuac,
Nguai eho rang, phat then nong
nghidp
de tao dilu
kipn
cho cac nganh ngoai
nong nghipp ma mang phat
trien.
Tu mpt
quoc gia eo xuat phat
diem
thip, muln
TAP
CHf KHOA HOC XA

HQI
sg 8 (192)
2014
phat then kinh te can phai tao tien de vat
chat vung chac, khong the nong voi ma
bo
qu6n
tich luy
v^
kinh te. Muln xay
di/ng
chu nghTa xa hpi thanh cong thi
phai lam din din,
tCrng
buac,
phai cai
tgo quan he san xuat thich ho'p doi vai
tung thanh phan lao dgng. Doi vai nong
dan khi tham gia san xuit
hgp
tac xa thi
phai
CO
thu nhap cap han nong dan lam
rieng le. Doi
vai
giai
thg"
thu eong, tieu
thuang ,

Nha nuac cin huang
din
giup
do"
de hg co dieu
ki^n
cai tiln
each
lam an. Doi vai nha tu san cong thuang
thi khong xoa bo quyin sa huu ve tu lieu
san xuit nhung huang hg hogt dgng
nham lam
Ip'i
cho quoc kl dan sinh (Ho
Chi Minh, tgp 9, 2002, tr. 589). Nguai chi
r5 "san xuat nong
nghidp
cung cap
nguyen
li^u,
vgt
Ii0u
de khoi phyc tieu
cong
nghidp,
thu cong
nghidp,
cong
nghiep
va

cung cap lam tho san de ma
rpng quan
h$
buon ban vai cac nuac
ngoai"
(Hi
Chi Minh, tgp 8, 2002, tr. 91);
"Nong nghiep khong phat trien thi cong
nghi$p cung khong phat trien
dup-e"
(Hi
Chi Minh, tgp 10, 2002, tr. 619). Chu tjeh
Ho Chi Minh khang dinh "Mat tran kinh tl
gom
CO
cong
nghidp,
buon ban, nong
nghiep. Nganh nao cung quan trpng.
Nhung luc nay, quan trgng nhat la nong
nghidp,
vi "co
thi/c
mai vuc duo'c dao"
(Tap
5.
2002, tr. 687). Trong phat trien
kinh te, cac thanh phan kinh tl ton tgi
mli quan
h?

cpng
sinh,
trong do ba mat
quan trgng la "nong
nghigp.
cong nghiep,
thuang
nghi$p.
Ba mgt cong tac quan he
m§t
thiet vai nhau. Thuang nghiep la cai
khau
giua
n6ng
nghigp
va cong nghipp"
(Hi
Chi Minh, tgp 8, 2002, tr. 174).
Dilu
n^y
c6 nghTa la
ph^t
trien mgnh nong
nghipp khong chi de cung cip du luang
thuc trong dan ma con cung cap nguyen
lieu,
nong san cho eac nha may phuc vu
chi
biln xuit khau.
Ngugc

iai, thuc day
phat triln cong nghiep de cung cip du
hang tieu dung can thiet cho dan, phuc
vu san xuit nong nghiep. Phat trien
thuang nghiep de tao dong luc don bay
cho kinh tl phat
triln.
Hang hoa lam ra
nhilu nhung tac nghen trong luu thong
thi san xuit dinh tre,
nguIn
vln cgn kiet
dan,
khong con kha nang tai san xuit.
Dl phat triln san xuit, Chu tjch Ho Chi
Minh chu trpng phat triln luc lugng san
xuit va tang nang suit lao dgng, dac biet
trong ITnh vuc cong nghiep: "Quan trgng
nhit trong dai
sing
cua nhan dan la vin
de an. Dl giai quylt tot vin de an thi san
xuat luang thuc phai doi dao. Muon nhu
vay thi cong nghiep phai giup cho nong
nghiep co nhilu may lam thuy lgi, may
cay, may bua, nhieu phan hoa hgc,
v.v " (Ho Chi Minh, tap 11, 2002, tr.
352).
Muc tieu sau eung cua phat triln
kmh tl qu6c dan la "xay dung dai song

am no sung suang cho nhan dan" (Ho
Chi Minh, tap 10, 2002, tr. 545).
Tu thuc tiln cua mot nln kinh te thugc
dja,
Ho Chi Minh da sam hinh thanh tu
tuang vl viec xay dung mpt nln kinh te
dgc lap, dan ehu, va dinh huang xa hgi
chu nghTa. Xay dung quan he san xuat
mai qua viec quoc huu hoa ruong dat,
thue hien chu truang nguai cay co ruong,
kich thich san xuat, tgo viec lam bang
viec bo suu thul cho dan cay ngheo
dong thai ma mang cong
nghigp
va nong
nghiep (Tap 3, 2002, tr. 2). Trong giai
doan
1945
- 1954, Ho Chi Mmh da sam
chu truang thua nhan quan
he
sa huu
VO
TOAN
-
MOI
QUAN
HE
BIEN
CHCTNG

GIIJA
PHATTRI£N
tu nhan
va
phat trien kinh
tl
nhilu thanh
phan
vai su
da dang
vl
cac loai hinh
sa
huu(Tap7, 2002,
tr.
221).
2.
MOI
QUAN
He
GIOA
PHAT
TRIEN
KINH
T^
VA
NANG
CAO DO'I SONG VAT
CHAT
VA

TINH
THAN
COA
NHAN
DAN
Ben cgnh viec khang dinh
tam
quan
trong
va
mue
tieu
cua
phat trien kinh
tl.
Ho
Chi
Minh
con
khing djnh
mil
quan
he ehgt
che
giua phat triln kinh
tl va
nang eao dai
sing
vat chit, tinh thin cua
nhan

dan lao
dgng,
Nlu nhu
phat triln
kinh
tl
CO
kha
nang giup tang cuang
nguIn
luc vat
chat,
tao ca sa va
tiln
dl
dl hien thuc
hoa cac
chinh sach
xa hgi
thi nang
cao
dai sing
vat
chit, tmh than
cua nhan
dan tra
thanh dgng
luc
thuc
diy phat trien kinh

tl.
Phat triln kmh
tl
la
eon
duang giai quylt
vi>ng
chac
ve
viec
lam,
nang
cao thu
nhap
va mue
sing,
cai
thien
dai
song
vgt
chit
va
tinh
thin eua nhan dan lao dgng. Bien chung
giu'a
phat trien kinh
tl va
nang
cao dai

song nguai
lao
dong thuc chat
la
giai
quylt
mil
quan
he
giija
phat trien kinh
tl
va phat triln
xa hpi.
Phat triln kinh
tl
eung
cip
nguon
luc dl xoa doi
giam
ngheo,
bao dam an
sinh
va
phuc
lgi
xa
hpi,
duy tri an

ninh trat
tu va 6n
dinh
chinh tri-xa
hgi.
Nhan
tl
hang
diu cua
Iue lugng
san
xuat chinh
la
nguai
lao
dpng.
Do do
nang
cao dai
sing
nhan
dan
lao
dong thuc chit
la dl
phat triln
sue
san
xuit,
lam ban dgp

viJng
ehac
cho
In
djnh phat triln kinh
tl
bin
vCpng.
Trong phat triln kinh
tl,
viec
phu
thuoc
vao
cae
nguIn
luc huu hgn nhu tai
nguyen thien nhien
(dit
dai,
khoang
san, )
se dl
lam gia tang tinh trang
bit
In moi truang sinh thai
va
khung hoang
kinh te-chinh tri-xa hpi.
Chi

co
phat trien
nguIn
luc con
nguai
mO\
dam bao cho
su phat trien kinh
tl-xa
hgi
mpt
each
ben
viJng.
Chu tjch
Ho Chi
Minh
dgc
biet
coi
trong viec nang
eao dan tri, dao tao va
su dung nhan
tai
phuc
vu cho
phat trien
kinh
tl dit
nuae. Muln tang nang suit

lao dpng
can
phai "diet giac
dot",
ehit
lugng
sing
dugc
cai
thien
thi
viec
diu
tranh giai phong dan tgc, giai phong
eon
nguai
mai c6 y
nghTa.
Chu
tjch
Hi
Chi
Minh
dat ra yeu ciu:
"Chung
ta
phai
ra
sue dau tranh
lam

eho nhan dan
ai
cung
an no, mae im,
eo
viee lam,
co gia
nghf,
dugc hoc tap"
(Hi
Chi Minh, tap 9, 2002,
tr. 554).
Nhu vgy, phat triln kinh
tl va
nang
cao
dai song
vat
chit, tinh than
eua
nhan
dan
lao
dgng theo
Ho Chi
Minh chinh
la
6k
giai quyet
vin dl dan

sinh, trong
do
truac tien
la dam bao cho mgi
nguai
duge
an no,
mac am,
co nha a, luc dau
Im
CO
thulc ehua trj. "Dan sinh
la
cai
gi?
La cai an, eai mac, cai a. Ba cai do deu
quan trpng"
(Hi
Chi
Minh,
tap 10,
2002,
tr.
446). Muc
dich
cua
each
mang giai
phong,
doc lap

dan tpc,
va chu
nghTa
xa
hpi
la "cai
thign
khong ngung
dai
sing
cua nhan
dan"
(Hi
Chi
Minh,
tap 10,
2002,
tr. 184).
Nang
cao dai
sing
vat
chit
va
tinh thin
cua
nguai
lao
dpng
dugc thuc hien tren nguyen

tic
phan
phii
"lam theo nang
luc,
hudng
theo
lao
dpng"
la
dgng
luc
phat triln kinh
tl
bin
viing.
Dan muln giau,
nln
kinh
tl co
tieh
luy
thi
phai
dua vao sue
minh
la
ehinh.
Su
van

dong
cua mpt nln
kinh
tl phu
thupc
vao
nang
luc tu
than
cua
chinh
nen kinh
te
do.
Do vgy
viec
eai
thien
dai
TAP CHf KHOA HQC XA HQI so 8 (192) 2014
song cung phai do nhan dan lao dong tu
giup minh la chinh, muon dai song dan
dugc nang cao thi phai ra
sue
lao dpng
san xuat ra cua cai vat chit. Hai ylu tl
san xuit va nang cao dai
sing
co moi
quan he mat thiet vai nhau, tac dong

thuc diy lln nhau trong qua trinh phat
trien.
"Dai song vi nhu chile thuyen,
san xuit vi nhu nuac. Muc nudc len
cao thi con thuyen eang
nii
len eao"
(Hi
Chi Minh, tgp 8, 2002, tr. 141).
B%
kich
thich tinh chu dpng tich cue cua ngudi
lac
dOng,
Ngudi cho rang can phai thue
hipn tot cong bang xa hpi, noi di ddi vdi
lam.
"Khong sg thieu, chi sg khdng cdng
bang;
Khong sg ngheo, ehi sg Idng dan
khong yen" (Ho Chi Minh, tap 12, 2002,
tr. 185).
Cd the ndi rang quan diem bien
chO'ng
eua
Hi
Chi Minh ve moi quan he
giO'a
phat triln kinh te va nang eao ddi
sing

nhan dan la ca sd cho nhiing thay doi
tich cue trong viec hipn thue hda chu
truang,
dudng toi
each
mang Viet Nam
trong thdi ky mdi. Dd la ca sd dl Dang
Cgng san Viet Nam
(2011,
tr. 75, 79) xac
dinh "xay dung ca ciu kinh tl hgp ly,
hien dai, cd hieu qua va ben vung, gan
chat che cong nghiep, ndng nghiep va
djch vu; Bao dam phat then hai hda giO'a
eac vung,
miln;
thuc day phat trien
nhanh eae vung kinh te trpng diem, dong
thdi tgo dilu kien phat trien eac viing cd
nhilu khd khan. Xay dyng nln kinh tl
dgc lap, tu chu, dong thdi ehu dong, tich
cue hpi nhap kinh te quoc tl; Phat
trien
hai hda ddi sdng vat chit va ddi
sing
tinh
thin,
khong ngung nang eao ddi
song eua mpi thanh vien trong xa hoi ve
an,

d, dl Igi, hgc tgp,
nghi
ngai,
chua
bpnh va nang cao the chat, gin nghTa vu
vdi quyin lgi, cong hiln vdi hudng thu,
Igi ich ca nhan vdi Igi ich tgp the va cpng
ding
xa hgi". •
TAI
LIEU
TRfCH
DAN
1.
Dang Cgng san
Vi#t
Nam.
2011.
Van ki$n
Dai hgi dai biiu
toan
quoc lin thir
XI.
Ha Npi:
Nxb.
Chinh tri Quoc gia.
2.
Ho Chi Minh. 2002.
loan
t$p.

Tap 3, 4, 5, 7, 8, 9,10, 11, 12. Ha Npi: Nxb. Chinh tn Quoc
gia.