Đánh giá tình hình thu hút và sử dụng vốn ODA của Việt Nam trong thời gian vừa qua. Cần có những giải pháp gì để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn này trong thời gian tới

Website: Email : Tel : 0918.775.368
MỤC LỤC
Lời mở đầu Trang 2
A/ Thực trạng thu hút và sử dụng vốn ODA ở Việt Nam Trang 3
I. Tổng quát về vốn ODA với Việt Nam Trang 3
II. Tổng quát về vốn ODA Nhật Bản với Việt Nam Trang 3
III. Thu hút vốn ODA Nhật Bản vào Việt Nam qua các giai đoạn Trang 4
IV. Tình hình sử dụng vốn ODA Nhật Bản tại Việt Nam Trang 6
B/ Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ODA tại Việt Nam Trang 8
I. Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ODA từ Nhật Bản Trang 8
II. Giải pháp chung nâng cao hiệu quả sử dụng vốn ODA ở Việt Nam Trang 9
C/ Nguồn tham khảo Trang 12
LỜI MỞ ĐẦU
2010 là năm diễn ra nhiều sự kiện kinh tế và chính trị trọng đại của Việt Nam,
đồng thời cũng là cột mốc quan trọng trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước. Nhìn lại chặng đường đã qua, chúng ta có quyền tự hào bởi những thành tựu lớn đã
đạt được: tốc độ tăng trưởng GDP bình quân hàng năm đạt mức 7%, đời sống của nhân
dân ngày càng được nâng cao, chất lượng giáo dục, y tế, văn hóa và đời sống xã hội có
những bước tiến đáng kể; tình hình chính trị ổn đinh, an ninh quốc phòng được giữ vững,
quan hệ hợp tác quốc tế ngày càng được mở rông. Đạt được những thành công này bên
cạnh sự khai thác hiệu quả các nguồn lực trong nước thì sự hỗ trợ từ bên ngoài cũng đóng
một vai trò quan trọng và trong đó hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) đóng vai trò chủ
chốt. Thực tế cho thấy Việt Nam đã sử dụng có hiệu quá nguồn vốn này và vai trò của nó
đối với phát triển kinh tế xã hội là không thể phủ nhận.
Tuy nhiên, cái gì cũng có mặt trái của nó. Những vụ việc liên quan quan tới ODA
gần đây như: vụ PMU18, vụ sập nhịp dẫn cầu Cần Thơ, vụ PCI... đã dấy lên hồi chuông
báo động với tình hình thu hút và sử dụng vốn ODA của Việt Nam. Những vụ việc này
không chỉ gây thiệt hại lớn về người và của mà còn làm giảm uy tín của Việt Nam, nó thể
hiện những vấn đề nảy sinh trong đời sống xã hội và trong xử lý đối ngoại. Nhằm tìm hiểu
rõ bản chất của vấn đề, nhóm 11 lớp Kinh tế quốc tế_2 quyết định chọn đề tài: “Đánh giá
tình hình thu hút và sử dụng vốn ODA của Việt Nam trong thời gian vừa qua. Cần

có những giải pháp gì để nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn vốn này trong thời gian
tới?” để phân tích và thảo luận. Trong phạm vi bài viết, nhóm sẽ tập trung đề cập tới các
vấn đề liên quan tới nguồn vốn ODA của Nhật Bản – nhà đầu tư ODA số một tại Việt Nam
trong nhiều năm trở lại đây.
2
A/ Thực trạng thu hút và sử dụng vốn ODA của Việt Nam:
I/ Tổng quát về ODA với Việt Nam
Hỗ trợ phát triển chính thức (hay ODA, viết tắt của cụm từ Official Development
Assistance), là một hình thức đầu tư nước ngoài. Gọi là Hỗ trợ bởi vì các khoản đầu tư này
thường là các khoản cho vay không lãi suất hoặc lãi suất thấp với thời gian vay dài. Đôi khi
còn gọi là viện trợ. Gọi là Phát triển vì mục tiêu danh nghĩa của các khoản đầu tư này là
phát triển kinh tế và nâng cao phúc lợi ở nước được đầu tư. Gọi là Chính thức, vì nó
thường là cho Nhà nước vay.
17 năm kể từ Hội nghị các nhà tài trợ dành cho Việt Nam họp tại Paris diễn ra vào tháng
11.1993, đánh dấu mốc Việt Nam bắt đầu nhận viện trợ ODA, từ các nhà tài trợ song
phương, đa phương cũng như các tổ chức phi chính phủ. Đa phần vốn vay ODA ưu đãi đều
dùng cho công cuộc xoá đói giảm nghèo, phát triển nông nghiệp nông thôn, giao thông vận
tải và thông tin liên lạc. Nguồn vốn này đã trở thành một phần không thể thiếu được trong
sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Hiện nay, ngân hàng thế giới là cơ quan viện trợ đa phương lớn nhất, Nhật Bản là quốc gia
viện trợ song phương lớn nhất cho Việt Nam. Ngoài ra theo số liệu đến năm 2008, hiện có
trên 50 Nhà tài trợ song phương và đa phương khác.
II. Tổng quát về ODA Nhật Bản với Việt Nam
- Từ năm 1992 đến hết năm 2009, Nhật Bản đã viện trợ cho VN gần 14 tỉ USD, chiếm 1/3
trong tổng số tài trợ của cộng đồng quốc tế dành cho VN.
- Những năm qua, các dự án vay vốn ODA Nhật Bản hầu hết tập trung trong lĩnh vực phát
triển cơ sở hạ tầng như năng lượng, giao thông, cảng biển, viễn thông… tại Việt Nam. Các
công trình như Nhiệt điện Phả Lại, Nhiệt điện Phú Mỹ, Thủy điện Hàm Thuận - Đa Mi,
Quốc lộ 10, Quốc lộ 18, cầu Bính... đã góp phần quan trọng đối với sự phát triển kinh tế -
xã hội của nước ta.

- Hai bên cũng đã nhất trí về việc Chính phủ Nhật sẽ tiếp tục cử các chuyên gia đến VN
nghiên cứu một số dự án lớn để chuẩn bị cho các năm tài khóa tiếp theo.
3
- Trước đó, nhằm đảm bảo nguồn vốn ODA của Chính phủ Nhật dành cho VN được sử
dụng hiệu quả, đúng mục đích, chính phủ hai nước đã thành lập một ban công tác hỗn hợp,
do Bộ KHĐT VN và Bộ Ngoại giao Nhật Bản làm đầu mối, nhằm kiểm soát chặt chẽ việc
sử dụng nguồn vốn vay này tại các dự án.
III. Thu hút vốn ODA Nhật Bản tại việt nam qua các giai đoạn
1.Giai đoạn từ 1992 -2007: Nguồn viện trợ ODA từ Nhật vào Việt Nam ở mức ổn
định
Nhật Bản đã liên tục dẫn đầu danh sách các quốc gia viện trợ ODA cho Việt Nam, chiếm
30% tổng khối lượng ODA mà các nước cam kết dành cho Việt Nam.
Hai bên đã thoả thuận chương trình viện trợ lâu dài của Nhật Bản cho Việt Nam nhằm vào
5 lĩnh vực chính là: phát triển nguồn nhân lực và xây dựng thể chế; xây dựng và cải tạo các
công trình giao thông và điện lực; phát triển nông nghiệp và xây dựng cơ sở hạ tầng nông
thôn; phát triển giáo dục đào tạo và y tế; bảo vệ môi trường. Ngày 2/6/04, Nhật Bản đã
công bố chính sách viện trợ ODA mới cho Việt Nam với 3 mục tiêu chính: Thúc đẩy tăng
trưởng, cải thiện đời sống - xã hội, hoàn thiện cơ cấu.
Điểm qua các công trình xây dựng trọng điểm trên cả nước đã và đang thực hiện, khá
nhiều công trình có sự hỗ trợ tài chính của Chính phủ Nhật như cầu Bãi Cháy, nhà ga hành
khách quốc tế mới sân bay Tân Sơn Nhất, đường cao tốc Đông Tây Sài Gòn, đường hầm
Hải Vân, nhà máy nhiệt điện Phả Lại…
2. Năm 2008:
Do vụ việc các quan chức PCI Pacific Consultants International, (Công ty Tư vấn Quốc tế
Thái Bình Dương) Nhật Bản trong năm 2008 liên quan đến việc đưa hối lộ Ban Quản lý dự
án PMU tại Thành phố Hồ Chí Minh, cụ thể là ông Huỳnh Ngọc Sĩ, Giám đốc Ban Quản lý
PMU Đông- Tây một khoản 820.000 USD để thắng thầu dự án đại lộ Đông –Tây tại tp
HCM, Nhật Bản tuyên bố ngừng viện trợ ODA cho Việt Nam vào ngày 4/12/2008, đóng
băng khoảng 700 triệu đô la đã cấp vào năm 2008.
4

3. Từ ngày 23/2/2009: Nhật Bản chính thức nối lại nguồn viện trợ ODA cho Việt
Nam sau những động thái của chính phủ Việt Nam trong việc xử lý các quan chức
liên quan đến tham nhũng trong vụ PCI.
Ngày 31/3, tại Hà Nội, Bộ trưởng Kế hoạch & Đầu tư Võ Hồng Phúc cùng Đại sứ
Nhật Bản tại Việt Nam Sakaba Matsuo đã chính thức ký công hàm nối lại vốn ODA
và ký kết hợp định vay vốn tổng trị giá 83,2 tỉ yên ( 900 triệu USD) cho 4 dự án, đó là: Dự
án xây dựng hệ thống đường sắt nội đô TP. Hà Nội (tuyến 2 giai đoạn 1: Nam Thăng Long
- Trần Hưng Đạo); Dự án cải thiện môi trường TP. Hải Phòng (giai đoạn II); Dự án thoát
nước nhằm cải thiện môi trường Hà Nội (giai đoạn II) tiếp nối giai đoạn 1 với mục tiêu
hoàn thiện hệ thống thoát nước lưu vực sông Tô Lịch; Dự án tín dụng ngành giao thông để
cải tạo mạng lưới đường bộ quốc gia (giai đoạn II).
Sau sự cố hối lộ PCI, hai Chính phủ Việt Nam và Nhật Bản đã tích cực phối hợp với nhau
trong việc xử lý những sai phạm,tham nhũng trong các dự án ODA của Nhật Bản và đã
“thuyết phục” được phía Nhật Bản nối lại viện trợ. Hai nước cũng đã thành lập ủy ban hỗn
hợp phòng chống tham nhũng trong các dự án ODA của Nhật Bản và thành lập một cơ
quan hỗ trợ đấu thầu trực thuộc Bộ Kế Hoạch và Đầu Tư để gia tham gia hội đồng thẩm
định thầu với vai trò bên thứ ba. Trong đó Việt Nam sẽ tăng cường tính minh bạch trong
quá trình chọn thầu và phía Nhật cam kết đẩy mạnh hoạt động giám sát.
4. Năm 2010:
Nhật Bản nâng vốn ODA cho Việt Nam lên mức kỷ lục
Ngày 2/3, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Võ Hồng Phúc và Đại sứ Nhật Bản tại Việt
Nam Sakaba Mitsuo đã ký công hàm trao đổi về việc Chính phủ Nhật Bản cung cấp cho
Chính phủ Việt Nam 25,822 tỷ Yên ODA, thuộc đợt 2 tài khóa 2009 của Nhật Bản, được
cung cấp triển khai 5 dự án: dự án xây dựng nhà ga hành khách - cảng hàng không quốc tế
Nội Bài; dự án đường nối cầu Nhật Tân đi sân bay Nội Bài; dự án xây dựng cầu Cần Thơ;
dự án khôi phục cầu quốc lộ 1 giai đoạn 3 đoạn Cần Thơ - Cà Mau và dự án phát triển cơ
sở hạ tầng khu công nghệ cao Hòa Lạc.
Với khoản vay này, cam kết ODA của Nhật Bản dành cho Việt Nam trong tài khóa 2009
5