vận dụng kiến thức liên môn giải quyết tình huống hoạt động tình nguyện góp phần bảo vệ môi trường

BÀI DỰ THI VẬN DỤNG KIẾN THỨC
LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC VẤN ĐỀ
THỰC TIỄN
1. Tên tình huống
Nhân kỉ niệm ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng Sản Hồ Chí Minh 26-3,
Đoàn Trường THPT Cao Bá Quát phát động chương trình thực hiện hoạt
động tình nguyện ngay tại khu vực của trường học với mỗi Chi đoàn. Với Chi
đoàn 11a8, sau khi trao đổi, cân nhắc bên cạnh việc duy trì công tác ủng hộ
đối với một số hộ nghèo trong khu vực xã Cổ Bi, ban cán sự lớp đã thống nhất
giải quyết các vấn đề liên quan đến môi trường sống quanh ta. Cụ thể là tổ
chức hoạt động “ Chủ nhật xanh” – giải quyết vấn đề vệ sinh và ô nhiễm môi
trường trên địa bàn xã Cổ Bi
2. Mục tiêu giải quyết tình huống
- Giúp bảo vệ môi trường sống xanh-sạch-đẹp
- Giúp bảo vệ sức khỏe con người
- Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của mỗi người
- Tích cực tuyên truyền, tham gia các hoạt động tập thể về bảo vệ môi
trường
- Nâng cao ý thức làm việc tập thể, củng cố tinh thần đoàn kết
3. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải
quyết tình huống
Để thực hiện bài thi này, trước hết cần có những hiều biết cơ bản về môi
trường và thực trạng môi trường thông qua nhiều lĩnh vực.
Chúng tôi dùng phương pháp khảo sát, đối chiếu, so sánh để tìm ra những nét
nổi bật về tình trạng ô nhiễm môi trường.
Môi trường là không gian sinh sống của con người và sinh vật, là nơi bao
gồm các nguồn tài nguyên cần thiết cho đời sống và sản xuất , là nơi chứa
đựng và phân hủy các chất thải do con người tạo ra trrong cuộc sống và hoạt

động sản xuất,…Môi trường có vai trò cực kì quan trọng đối với đời sống của
con người. Đó không chỉ là nơi tồn tại, sinh trưởng và phát triển mà còn là
nơi lao động và nghỉ ngơi, hưởng thụ và trau dồi những nét đẹp văn hóa,
thẩm mĩ…
4. Giải pháp giải quyết tình huống
- Vận dụng kiến thức của các môn học như: Vật lý, Sinh học , Địa lí , Giáo
dục công dân, Hóa học để giải quyết tình huống
- Thực hiện các biện pháp đơn giản và dễ dàng như:không xả rác bừa bãi,
thu gom rác thải và phân loại rác, trồng cây xanh trong khung cảnh sư
phạm, sử dụng áp phích, tranh tuyên truyền, cổ động, tổ chức buổi diễn
thuyết về trách nhiệm của học sinh trong việc bảo vệ một môi trường
sống trong lành hơn…
5. Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống .
a. Thực trạng
Khi con xã hội ngày càng phát triển thì nhu cầu của con người ngày càng
tăng số lượng tài nguyên được khai thác tăng lên càng cao để đáp độ phức
tạp phát triển của xã hội.Chức năng này của môi trường là chức năng sản
xuất tự nhiên:
-Rừng núi là nơi cung cấp nước với đa dạng sinh học và độ phì nhiêu cho đất
đai,nguồn gỗ và củi phục vụ cho đời sống,dược liệu vv cải thiện điều kiện
sinh thái
- Các ao hồ sông ngòi cung cấp nước dinh dưỡng là nơi tồn tại phát triển cho
t thủy sản
- Các động thực vật cung cấp nguồn lương thực ,thực phẩm thiết yếu cho con
người
- Nhiệt độ,không khí ,năng lượng mặt trời nước gió có chức năng duy trì trao
đổi chất
- Các quặng dầu mỏ cung cấp nguyên liệucho hoạt động sản xuất của con
người
Môi trường một không gian sống lý tưởng cho sinh vật và con người

Cuộc sống hàng ngày của con người cần một không gian nhất định để hoạt
động như nghỉ ngơi làm việc vv,Như vậy môi trường đòi hỏi phải đủ tiêu
chuẩn về các mặt sinh lý hóa vv
Nhưng hiện nay tình trạng môi trường đang ô nhiễm trầm trọng,cuộc sống
của con người trên Trái Đất cũng đang bị đe dọa. Đây là một trong những
vấn đề nóng bỏng, nhức nhối, gây bức xúc trong dư luận xã hội cả nước hiện
nay.Vấn đề này đang đe dọa trực tiếp đến sự phát triển kinh tế- xã hội bền
vững, sự tồn tại của các thế hệ hiện tại và tương lai.Vì vậy việc vận dụng kiến
thức đã học để giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường là rất quan trọng và cần
thiết cho xu hướng xã hội ngày nay.
Ô nhiễm môi trường là hiện tượng môi trường tự nhiên bị bẩn đồng thời
các tính chất vật lí, hóa học, sinh học của môi trường bị thay đổi, gây tác hại
tới đời sống của con người và các sinh vật khác.Ô nhiễm môi trường bao
trùm tất cả các dạng ô nhiễm. Tuy nhiên, có ba loại ô nhiễm môi trường chính
là : ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm không khí, và ô nhiễm đất. Môi trường đang
bị ô nhiễm do nhiều nguyên nhân khác nhau như: do tác động của con người,
do
hóa chất bảo vệ thực vật, các chất hóa học, chất phóng xạ…
- Ô nhiễm nước là sự thay đổi theo chiều tiêu cực của các tính chất vật lý –
hoá học – sinh học của nước, với sự xuất hiện các chất lạ ở thể lỏng, rắn làm
cho nguồn nước trở nên độc hại với con người và sinh vật. Làm giảm độ đa
dạng sinh vật trong nước. Xét về tốc độ lan truyền và quy mô ảnh hưởng thì ô
nhiễm nước là vấn đề đáng lo ngại hơn ô nhiễm đất.
Nước bị ô nhiễm là do sự phủ dưỡng xảy ra chủ yếu ở các khu vực nước
ngọt và các vùng ven biển, vùng biển khép kín. Do lượng muối khoáng và hàm
lượng các chất hữu cơ quá dư thừa làm cho các quần thể sinh vật trong nước
không thể đồng hoá được. Kết quả làm cho hàm lượng ôxy trong nước giảm
đột ngột, các khí độc tăng lên, tăng độ đục của nước, gây suy thoái thủy vực.
Ở các đại dương là nguyên nhân chính gây ô nhiễm đó là các sự cố tràn dầu.
Ô nhiễm nước có nguyên nhân từ các loại nước,chất thải công nghiệp được

thải ra lưu vực các con sông mà chưa qua xử lí đúng mức; các loại phân bón
hoá học và thuốc trừ sâu ngấm vào nguồn nước ngầm và nước ao hồ; nước
thải sinh hoạt được thải ra từ các khu dân cư ven sông gây ô nhiễm trầm
trọng,ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân,sinh vật trong khu vực.
xuống đường không đúng nơi qui định, ảnh hưởng đến sức khỏe của mọi
người. Nguồn nước bị ô nhiễm do dân cư ven các con sông thải chất sinh hoạt
xuống sông . Người dân chẳng may sử dụng phải nguồn nước này , hay sống
gần những nơi bị ô nhiễm sễ dễ mắc các bệnh về đường ruột, bệnh ngoài da,
bệnh đau mắt hột,…Đặc biệt ảnh hưởng nhiều nhất là nghành nuôi trồng
thủy sản.

Ô nhiễm môi trường không khí là sự có mặt một chất lạ hoặc một sự biến đổi
quan trọng trong thành phần không khí, làm cho không khí không sạch hoặc
gây mùi khó chịu, giảm thị lực khi nhìn xa do bụi.
Hiện nay, ô nhiễm khí quyển là vấn đề thời sự nóng bỏng của cả thế giới chứ
không phải riêng của một quốc gia nào. Môi trường khí quyển đang có nhiều
biến đổi rõ rệt và có ảnh hưởng xấu đến con người và các sinh vật. Ô nhiễm
khí đến từ con người lẫn tự nhiên. Hàng năm con người khai thác và sử dụng
hàng tỉ tấn than đá, dầu mỏ, khí đốt. Đồng thời cũng thải vào môi trường một
khối lượng lớn các chất thải khác nhau như: chất thải sinh hoạt, chất thải từ
các nhà máy và xí nghiệp làm cho hàm lượng các loại khí độc hại tăng lên
nhanh chóng.
Ô nhiễm từ xe gắn máy cũng là một loại ô nhiễm khí đáng lo ngại.
Điều đáng lo ngại nhất là con người thải vào không khí các loại khí độc như:
CO
2
, đã gây hiệu ứng nhà kính. Theo nghiên cứu thì chất khí quan trọng gây
hiệu ứng nhà kính là CO
2
, nó đóng góp 50% vào việc gây hiệu ứng nhà kính,

CH
4
là 13%,,nitơ 5%, CFC là 22%, hơi nước ở tầng bình lưu là 3%
Nếu như chúng ta không ngăn chặn được hiện tượng hiệu ứng nhà kính thì
trong vòng 30 năm tới mặt nước biển sẽ dâng lên từ 1,5 – 3,5 m (Stepplan
Keckes). Có nhiều khả năng lượng CO
2
sẽ tăng gấp đôi vào nửa đầu thế kỷ sau.
Điều này sẽ thúc đẩy quá trình nóng lên của Trái Đất diễn ra nhanh chóng.
Nhiệt độ trung bình của Trái Đất sẽ tăng khoảng 3,60 °C (G.I.Plass), và mỗi
thập kỷ sẽ tăng 0,30 °C.
Theo các tài liệu khí hậu quốc tế, trong vòng hơn 130 năm qua nhiệt độ Trái
Đất tăng 0,40 °C. Tại hội nghị khí hậu tại Châu Âu được tổ chức gần đây, các
nhà khí hậu học trên thế giới đã đưa ra dự báo rằng đến năm 2050 nhiệt độ
của Trái Đất sẽ tăng thêm 1,5 – 4,50 °C nếu như con người không có biện
pháp hữu hiệu để khắc phục hiện tượng hiệu ứng nhà kính.
Một hậu quả nữa của ô nhiễm khí quyển là hiện tượng lỗ thủng tầng ôzôn.
CFC là "kẻ phá hoại" chính của tầng ôzôn. Sau khi chịu tác động của khí CFC
và một số loại chất độc hại khác thì tầng ôzôn sẽ bị mỏng dần rồi thủng.
Chính vì vậy con người cần phải có những biện pháp hữu hiệu để khắc phục
hiện tượng hiệu ứng nhà kính này.
Nói đến đây ta còn nhận ra, những vấn đề này cũng liên quan đến môn Địa và
môn Sử. Vì sự tham vọng làm bá chủ thế giới nên các cuộc chiến tranh xung
đột đã xảy ra. Tiêu biểu như nước Việt Nam thân yêu của chúng ta. Nước ta là
một nước có vị trí địa lí thuận lợi, giàu tài nguyên thiên nhiên nên sớm bị các
nước tư bản dòm ngó xâm chiếm.Như chúng ta đã biết , khi mỗi cuộc chiến
tranh đi qua nó để lại những hậu quả nghiêm trọng gây ảnh hưởng vật chất
lẫn tinh thần, gây nhiều mất mát, đau thương…Và điều đó khiến cho môi
trường ngày càng ô nhiễm nặng nề. Qua đó cho chúng ta thấy những môn học
giúp ích cho ta rất nhiều, nó giúp ta nhận ra một bài học đáng quí là:tôn

trọng hòa bình, độc lập, không nên gây chiến tranh xâm lược. Điều đó sẽ giúp
bầu không khí của chúng ta trong lành hơn,các nước tập trung vào phát triển
kinh tế để ngày một vững mạnh hơn.
Ô nhiễm môi trường đất là hậu quả các hoạt động của con người làm thay
đổi các nhân tố sinh thái vượt qua những giới hạn sinh thái của các quần xã
sống trong đất.
Môi trường đất là nơi trú ngụ của con người và hầu hết các sinh vật cạn, là
nền móng cho các công trình xây dựng dân dụng, công nghiệp và văn hóa của
con người. Đất là một nguồn tài nguyên quý giá, con người sử dụng tài
nguyên đất vào hoạt động sản xuất nông nghiệp để đảm bảo nguồn cung cấp
lương thực thực phẩm cho con người. Nhưng với nhịp độ gia tăng dân số và
tốc độ phát triển công nghiệp và hoạt động đô thị hoá như hiện nay thì diện
tích đất canh tác ngày càng bị thu hẹp, chất lượng đất ngày càng bị suy thoái,
diện tích đất bình quân đầu người giảm. Riêng chỉ với ở Việt Nam, thực tế suy
thoái tài nguyên đất là rất đáng lo ngại và nghiêm trọng Thế nhưng hiện
tượng xả rác xuống đất hiện nay đã trở nên phổ biến.Biểu hiện cụ thể như: ăn
xong một que kem hay một chiếc kẹo người ta vứt que, vứt giấy xuống đất.
Uống xong một lon nước ngọt hay chai nước suối vứt lon vứt chai ngay tại
chỗ vừa ngồi mặc dù thùng rác để cách đó rất gần. Thậm chí khi ăn xong một
tép kẹo cao su, họ cũng không mang đến thùng rác mà vo tròn rồi vứt ngay
tại chỗ mà không nghĩ đến người khác… Vậy do đâu mà hiện tượng xả rác
bừa bãi lại tràn lan như vậy? Điều đó cũng là một vấn đề quan trọng làm ô
nhiễm môi trường đất. Đó là những thói quen xấu lười biếng và lối sống lạc
hậu ích kỉ chỉ nghĩ đến quyền lợi cá nhân của một số người. Họ sống theo
kiểu: “ Của mình thì giữ bo bo, của người thì để cho bò nó ăn”. Họ nghĩ đơn
giản chỉ cần nhà mình sạch còn ai bẩn thì mặc kệ. Việc giáo dục ý thức giữ
gìn, bảo vệ môi trường sống chưa được quan tâm đúng mức đặc biệt khi vứt
túi ni lông xuống lòng đất, sau hàng chục năm cũng không thể tiêu hủy được
gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của con người. Riêng chỉ với Việt
Nam, thực tế suy thoái tài nguyên đất là rất đáng lo ngại. Với nhịp độ gia

tăng dân số và tốc độ phát triển công nghiệp, hoạt động đô thị hóa như hiện
nay thì diện tích đất canh tác ngày càng bị thu hẹp, chất lượng đất ngày càng
suy thoái,…Đất bị ô nhiễm có thể trở lên cằn cỗi, không thích hợp cho cây
trồng. Điều nay sẽ ảnh hưởng đến các cơ thể sống khác trong lưới thức ăn .
Chính vì vậy việc vận dụng các kiến thức đã học giúp ích cho chúng ta rất
nhiều trong cuộc sống, nó giúp cho chúng ta giải quyết những tình huống bất
ngờ mà ta không nghĩ đến, một cách thông minh hơn, ngắn gọn hơn và đầy
đủ nhất.
b. Giải quyết vấn đề
- Biện pháp hóa học:
+ Giảm lượng chất hóa học thải ra môi trường
+ Thay thế túi nilon bằng các loại túi dễ phân hủy
+ Đấu tranh đòi các cơ quan nhà máy phải có bộ phận xử lí nước thải
+ Thu gom vỏ bao bì sạch sẽ, góp phần cho đất có thể tái sinh
+ Không sử dụng các loại phân bón có hại cho giới sinh vật biển
+ Tránh sự cố tràn dầu
- Biện pháp sinh học: Ô nhiễm môi trường khí quyển tạo nên sự ngột ngạt
và "sương mù", gây nhiều bệnh cho con người. Nó còn tạo ra các cơn
mưa axít làm huỷ diệt các khu rừng và các cánh đồng.
+ Trồng cây phủ xanh đất trống, đồi trọc
+ Tái sử dụng rác thải
- Ý thức ( GDCD): Do môi trường sinh thái bị ô nhiễm , cá tôm chết nhiều
hoặc bị bệnh tác hại nghiêm trọng đến sản lượng, kinh tế người dân tốn
kém nhiều trong việc cải tạo môi trường. Các bạn thử nghĩ xem nếu môi
trường bị ô nhiễm nước nặng nề thì cuộc sống của chúng ta sẽ như
thếnào? Bởi nước là một thứ quan trọng không thể thiếu.Do sự quản lí
không tốt , và sử dụng lãng phí, nhiều nơi thiếu nước trầm trọng như ở
các tỉnh nam trung bộ, tây nguyên, tây bắc…chính vì vậy, mỗi chúng ta
cần có ý thức hơn trong việc bảo vệ nguồn nước để giúp môi trường
ngày một xanh-sạch-đẹp. Qua đó ta thấy các môn học rất cần thiết trong

mỗi chúng ta, nó bổ trợ cho ta trong nhiều lĩnh vựcNâng cao hiểu biết, ý
thực được vai trò và trách nhiệm của cá nhân trong việc bảo vệ môi
trường, kêu gọi, vận động, tuyên truyền người dân nâng cao ý thức,
chấp hành quy định bảo vệ môi trường.
6. Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống

Mỗi người chúng ta ai cũng biết hoạt động bảo vệ môi trường là hoạt động
giữ cho môi trường trong lành sạch đẹp, phòng ngừa, hạn chế tác động xấu
đối với môi trường, ứng phó sự cố môi trường; khắc phục ô nhiễm, suy
thoái, phục hồi và cải thiện môi trường; khai thác sử dụng hợp lí và tiết
kiệm tài nguyên thiên nhiên; bảo vệ đa d ạng sinh học. Đất nước ta trong
thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa với sự ra đời và phát triển của nhiều
nhà máy, xí nghiệp với lượng chất thải và khí thải ra môi trường rất lớn,
nếu không có hoạt động bảo vệ môi trường, không xử lí chất thải trước khi
thải ra môi trường thì gây ra hậu quả rất nghiêm trọng đối với sức khỏe,
tính mạng con người và sự phát triển bền vững của đất nước. Nhờ hoạt
động bảo vệ môi trường đã phần nào hạn chế được những tác hại do chất
thải và khí thải của các nhà máy, xí nghiệp,… Bên cạnh đó hoạt động bảo vệ
môi trường môi trường càng có ý nghĩa hơn nữa khi thế giới hiện nay đang
đứng trước thực trạng là Trái đất đang nóng dần lên, thì vấn đề bảo vệ môi
trường không còn là nhiệm vụ của mỗi cá nhân mà là của toàn nhân loại.
Bảo vệ môi trường là một trong những vấn đề sống còn của nhân loại, là
nhân tố đảm bảo sức khỏe và chất lượng cuộc sống của nhân dân; góp phần
quan trọng vào việc phát triển kinh tế xã hội, ổn định chính trị, an ninh quốc
gia và thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc tế của nước ta. Thật vậy, nhìn vào
thành tựu phát triển của một đất nước người ta sẽ nhìn vào môi trường của
đất nước đó, vì đó là một diện mạo của một dân tộc, đất nước đó có phát
triển hay không thì môi trường ở đó có sạch sẽ hay không? Đều này chúng
ta càng thấy rõ nhất trong thực tế hiện nay như: Ai cũng biết đối với con

người chúng ta thì sức khỏe là vốn quý nhất của con người, nhờ có sức
khỏe con người mới có thể học tập, lao động và tham gia các hoạt động
khác của xã hội, có sức khỏe mới góp phần bảo vệ và xây dựng đất nước,
góp phần thúc đẩy đất nước phát triển. Chính hoạt động bảo vệ môi trường
sẽ góp phần bảo vệ sức khỏe cho con người, môi trường sống trong lành,
sạch đẹp thì con người mới có sức khỏe tốt. Ngoài ra môi trường trong lành,
sạch đẹp còn tạo điều kiện cho các lĩnh vực khác phát triển như du lịch: Du
khách trong nước và nước ngoài sẽ tìm đến các khu du lịch
của Việt Nam khi họ tìm được sự trong lành, thoải mái,… Không những vậy
để kinh tế phát triển thì cũng không thể không nói đến hoạt động bảo vệ môi
trường, nếu chỉ chú trọng vấn đề sản xuất mà không lo bảo vệ môi trường
thì sản phẩm của họ dù có chất lượng như thế nào cũng sẽ bị xã hội quay
lưng, cụ thể như công ty bột ngọt Vedan đã gây ô nhiễm sông Thị Vải giờ
đây sản phẩm Vedan đã bị mọi người quay lưng không sử dụng nửa, điều
này ảnh hưởng không nhỏ đến lợi ích của cá nhân, tổ chức và của toàn xã
hội. Ngoài ra, hiện nay các nhà khoa học đã dự báo khoảng 20 năm tới
chúng ta có thể sẽ sống trong biển nước do trái đất đang nóng dần lên khiến
băng ở hai cực tan ra nếu ngay từ bây giờ chúng ta không có những hoạt
động bảo vệ môi trường một cách thiết thực… Và còn rất nhiều rất nhiều
những tác hại xấu do ô nhiễm môi trường mang lại, cho nên chúng ta đừng
vì lợi ích nhất thời của bản thân mà hủy hoại môi trường sống của mình,
hãy biết sống cho mình và cho người khác, hãy cùng nhau bắt tay góp phần
công sức nhỏ nhoi của mình để tham gia bảo vệ môi trường…
Từ những vấn đề trên chúng ta phần nào thấy được ý nghĩa thiết thực
của hoạt động bảo vệ môi trường là giúp bảo vệ sức khỏe, tính mạng
của con người, ngăn chặn và hạn chế được những sự cố môi trường,
thúc đẩy mọi hoạt động xã hội phát triển, góp phần thúc đẩy đất nước
phát triển… Cho nên mỗi người chúng ta hãy cùng nhau chung tay
tham gia hoạt động bảo vệ môi trường bằng những việc làm cụ thể.
Chúng ta hãy cùng nhau làm cho thế giới sạch hơn để bảo vệ sự sống

cho chúng ta, sự phát triển bền vững của đất nước và sự sống còn của
toàn nhân loại. “Hãy cứu lấy trái đất” là khẩu hiệu chung của toàn
nhân loại hiện nay.