đặc điểm nghệ thuật trong tác phẩm tập truyện của ông ivanpetrovich benkin quá cố” của a.x.puskin

Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
1
TR
TR
TR
TRƯỜ
ƯỜ
ƯỜ
ƯỜNG
NG
NG
NGĐẠ
ĐẠ
ĐẠ
ĐẠI
I
I
IH
H
H
HỌ
Ọ
Ọ
ỌC
C
C
CC
C
C
CẦ

Ầ
Ầ
ẦN
N
N
NTH
TH
TH
THƠ
Ơ
Ơ
Ơ
KHOA
KHOA
KHOA
KHOAKHOA
KHOA
KHOA
KHOAH
H
H
HỌ
Ọ
Ọ
ỌC
C
C
CX
X
X

XÃ
Ã
Ã
ÃH
H
H
HỘ
Ộ
Ộ
ỘI
I
I
IV
V
V
VÀ
À
À
ÀNH
NH
NH
NHÂ
Â
Â
ÂN
N
N
NV
V
V

VĂ
Ă
Ă
ĂN
N
N
N
B
B
B
BỘ
Ộ
Ộ
ỘM
M
M
MÔ
Ô
Ô
ÔN
N
N
NNG
NG
NG
NGỮ
Ữ
Ữ
ỮV
V

V
VĂ
Ă
Ă
ĂN
N
N
N
NGUY
NGUY
NGUY
NGUYỄ
Ễ
Ễ
ỄN
N
N
NTHANH
THANH
THANH
THANHTRONG
TRONG
TRONG
TRONG
MSSV:
MSSV:
MSSV:
MSSV:6106365
6106365
6106365

6106365
ĐẶ
ĐẶ
ĐẶ
ĐẶC
C
C
CĐ
Đ
Đ
ĐI
I
I
IỂ
Ể
Ể
ỂM
M
M
MNGH
NGH
NGH
NGHỆ
Ệ
Ệ
ỆTHU
THU
THU
THUẬ
Ậ

Ậ
ẬT
T
T
TTRONG
TRONG
TRONG
TRONGT
T
T
TÁ
Á
Á
ÁC
C
C
CPH
PH
PH
PHẨ
Ẩ
Ẩ
ẨM
M
M
M
“
“
“
“T

T
T
TẬ
Ậ
Ậ
ẬP
P
P
PTRUY
TRUY
TRUY
TRUYỆ
Ệ
Ệ
ỆN
N
N
NC
C
C
CỦ
Ủ
Ủ
ỦA
A
A
AÔ
Ô
Ô
ÔNG

NG
NG
NGIVAN
IVAN
IVAN
IVANPETROVICH
PETROVICH
PETROVICH
PETROVICH
BENKIN
BENKIN
BENKIN
BENKINQU
QU
QU
QUÁ
Á
Á
ÁC
C
C
CỐ”
Ố”
Ố”
Ố”C
C
C
CỦ
Ủ
Ủ

ỦA
A
A
AA.X.PUSKIN
A.X.PUSKIN
A.X.PUSKIN
A.X.PUSKIN
Lu
Lu
Lu
Luậ
ậ
ậ
ận
n
n
nv
v
v
vă
ă
ă
ăn
n
n
nt
t
t
tố
ố

ố
ốt
t
t
tnghi
nghi
nghi
nghiệ
ệ
ệ
ệp
p
p
pđạ
đạ
đạ
đại
i
i
ih
h
h
họ
ọ
ọ
ọc
c
c
c
Ng

Ng
Ng
Ngà
à
à
ành
nh
nh
nhNg
Ng
Ng
Ngữ
ữ
ữ
ữV
V
V
Vă
ă
ă
ăn
n
n
n
C
C
C
Cá
á
á

án
n
n
nb
b
b
bộ
ộ
ộ
ộh
h
h
hướ
ướ
ướ
ướng
ng
ng
ngd
d
d
dẫ
ẫ
ẫ
ẫn:
n:
n:
n:ThS.GV.
ThS.GV.
ThS.GV.

ThS.GV.TR
TR
TR
TRẦ
Ầ
Ầ
ẦN
N
N
NV
V
V
VĂ
Ă
Ă
ĂN
N
N
NTH
TH
TH
THỊ
Ị
Ị
ỊNH
NH
NH
NH
C
C

C
Cầ
ầ
ầ
ần
n
n
nTh
Th
Th
Thơ
ơ
ơ
ơ,
,
,
,n
n
n
nă
ă
ă
ăm
m
m
m2013
2013
2013
2013
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin

GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
2
ĐỀ
ĐỀ
ĐỀ
ĐỀC
C
C
CƯƠ
ƯƠ
ƯƠ
ƯƠNG
NG
NG
NGT
T
T
TỔ
Ổ
Ổ
ỔNG
NG
NG
NGQU
QU
QU
QUÁ
Á
Á
ÁT

T
T
T
PH
PH
PH
PHẦ
Ầ
Ầ
ẦN
N
N
NM
M
M
MỞ
Ở
Ở
ỞĐẦ
ĐẦ
ĐẦ
ĐẦU
U
U
U
1.Lýdochọnđềtài
2.Lịchsửvấnđề
3.Mụcđíchnghiêncứu
4.Đốitượngvàphạmvinghiêncứu
5.Phươngphápnghiêncứu

PH
PH
PH
PHẦ
Ầ
Ầ
ẦN
N
N
NN
N
N
NỘ
Ộ
Ộ
ỘI
I
I
IDUNG
DUNG
DUNG
DUNG
CH
CH
CH
CHƯƠ
ƯƠ
ƯƠ
ƯƠNG
NG

NG
NG1:
1:
1:
1:NH
NH
NH
NHỮ
Ữ
Ữ
ỮNG
NG
NG
NGV
V
V
VẤ
Ấ
Ấ
ẤN
N
N
NĐỀ
ĐỀ
ĐỀ
ĐỀCHUNG
CHUNG
CHUNG
CHUNG
1.1.KháiquátđặcđiểmnềnvănhọcNganửađầuthếkỷXIX

1.1.1.Bốicảnhlịchsử,xãhội
1.1.2.Tìnhhìnhvănhọc
1.2.Vàinétvềtácgiảvàtácphẩm
1.2.1.Tácgiả
1.2.1.1.Cuộcđờivàsựnghiệpsángtác
1.2.1.2.NhữngđónggópcủaPuskinđốivớinềnvănhọcNganửađầuthếkỷ
XIX
1.2.2.Tácphẩm“
TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”
1.3.Mộtsốvấnđềlíluậnchungvềnghệthuậtcủatruyệnngắn
1.3.1.Giớithuyếtvềnhânvật
1.3.2.Giớithuyếtvềkếtcấu
1.3.3.Giớithuyếtvềcốttruyện
1.3.4.Giớithuyếtvềkhônggiannghệthuật
1.3.5.Giớithuyếtvềthờigiannghệthuật
CH
CH
CH
CHƯƠ
ƯƠ
ƯƠ
ƯƠNG
NG
NG
NG2:
2:
2:
2:ĐẶ
ĐẶ
ĐẶ

ĐẶC
C
C
CĐ
Đ
Đ
ĐI
I
I
IỂ
Ể
Ể
ỂM
M
M
MNGH
NGH
NGH
NGHỆ
Ệ
Ệ
ỆTHU
THU
THU
THUẬ
Ậ
Ậ
ẬT
T
T

TX
X
X
XÂ
Â
Â
ÂY
Y
Y
YD
D
D
DỰ
Ự
Ự
ỰNG
NG
NG
NGNH
NH
NH
NHÂ
Â
Â
ÂN
N
N
N
V
V

V
VẬ
Ậ
Ậ
ẬT,
T,
T,
T,K
K
K
KẾ
Ế
Ế
ẾT
T
T
TC
C
C
CẤ
Ấ
Ấ
ẤU
U
U
UV
V
V
VÀ
À

À
ÀC
C
C
CỐ
Ố
Ố
ỐT
T
T
TTRUY
TRUY
TRUY
TRUYỆ
Ệ
Ệ
ỆN
N
N
NTRONG
TRONG
TRONG
TRONGT
T
T
TÁ
Á
Á
ÁC
C

C
CPH
PH
PH
PHẨ
Ẩ
Ẩ
ẨM
M
M
M“
“
“
“T
T
T
TẬ
Ậ
Ậ
ẬP
P
P
P
TRUY
TRUY
TRUY
TRUYỆ
Ệ
Ệ
ỆN

N
N
NC
C
C
CỦ
Ủ
Ủ
ỦA
A
A
AÔ
Ô
Ô
ÔNG
NG
NG
NGIVAN
IVAN
IVAN
IVANPETROVICH
PETROVICH
PETROVICH
PETROVICHBENKIN
BENKIN
BENKIN
BENKINQU
QU
QU
QUÁ

Á
Á
ÁC
C
C
CỐ”
Ố”
Ố”
Ố”
C
C
C
CỦ
Ủ
Ủ
ỦA
A
A
AA.
A.
A.
A.PUSKIN
PUSKIN
PUSKIN
PUSKIN
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
3
2.1.Nghệthuậtxâydựngnhânvậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvan
PetrovichBenkinquácố”củaA.Puskin

2.1.1.Nhânvậtđượcxâydựngquamiêutảngoạihình,hànhđộngmộtcáchgiản
dị,chânthậtvàsinhđộng
2.1.2.Nhânvậtđượcxâydựngquamiêutảtâmlívàsửdụngđốithoại,độc
thoạinộitâm
2.1.3.Nhânvậtđượcxâydựngquangônngữngườikểchuyện
2.2.Nghệthuậtxâydựngkếtcấutrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvan
PetrovichBenkinquácố”củaA.Puskin
2.2.1.Kếtcấutuyếntính
2.2.2.Kếtcấutâmlí
2.2.3.Kếtcấuvớikếtthúcbấtngờvàđểngỏ
2.3.Nghệthuậtxâydựngcốttruyệntrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvan
PetrovichBenkinquácố”củaA.Puskin
2.3.1.Cốttruyệnđơngiản,khôngcónhiềubiếncố,sựkiện
2.3.2.Yếutốngoàicốttruyện
2.3.2.1.Lờiđềtừ
2.3.2.2.Trữtìnhngoạiđề
CH
CH
CH
CHƯƠ
ƯƠ
ƯƠ
ƯƠNG
NG
NG
NG3:
3:
3:
3:ĐẶ
ĐẶ

ĐẶ
ĐẶC
C
C
CĐ
Đ
Đ
ĐI
I
I
IỂ
Ể
Ể
ỂM
M
M
MNGH
NGH
NGH
NGHỆ
Ệ
Ệ
ỆTHU
THU
THU
THUẬ
Ậ
Ậ
ẬT
T

T
TX
X
X
XÂ
Â
Â
ÂY
Y
Y
YD
D
D
DỰ
Ự
Ự
ỰNG
NG
NG
NGKH
KH
KH
KHÔ
Ô
Ô
ÔNG
NG
NG
NG
GIAN

GIAN
GIAN
GIANV
V
V
VÀ
À
À
ÀTH
TH
TH
THỜ
Ờ
Ờ
ỜI
I
I
IGIAN
GIAN
GIAN
GIANNGH
NGH
NGH
NGHỆ
Ệ
Ệ
ỆTHU
THU
THU
THUẬ

Ậ
Ậ
ẬT
T
T
TTRONG
TRONG
TRONG
TRONGT
T
T
TÁ
Á
Á
ÁC
C
C
CPH
PH
PH
PHẨ
Ẩ
Ẩ
ẨM
M
M
M
“
“
“

“T
T
T
TẬ
Ậ
Ậ
ẬP
P
P
PTRUY
TRUY
TRUY
TRUYỆ
Ệ
Ệ
ỆN
N
N
NC
C
C
CỦ
Ủ
Ủ
ỦA
A
A
AÔ
Ô
Ô

ÔNG
NG
NG
NGIVAN
IVAN
IVAN
IVANPETROVICH
PETROVICH
PETROVICH
PETROVICHBENKIN
BENKIN
BENKIN
BENKINQU
QU
QU
QUÁ
Á
Á
Á
C
C
C
CỐ”
Ố”
Ố”
Ố”C
C
C
CỦ
Ủ

Ủ
ỦA
A
A
AA.PUSKIN
A.PUSKIN
A.PUSKIN
A.PUSKIN
3.1.Khônggiannghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovich
Benkinquácố”củaA.Puskin
3.1.1.KhônggianthiênnhiênNgachânthực,sinhđộng
3.1.2.Khônggianđờithườngbóhẹpvàtùtúng,chậtchội
3.1.3.Khônggiantâmlývớisựxêdịchđiểmnhìnkhônggian
3.2.Thờigiannghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovich
Benkinquácố”củaA.Puskin
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
4
3.2.1.Thờigiantuyếntính
3.2.2.Thờigiankíức
3.2.3.Thờigianđồnghiện
PH
PH
PH
PHẦ
Ầ
Ầ
ẦN
N
N

NK
K
K
KẾ
Ế
Ế
ẾT
T
T
TLU
LU
LU
LUẬ
Ậ
Ậ
ẬN
N
N
N
Tàiliệuthamkhảo
Mụclục
Nhậnxétcủacánbộhướngdẫn
Nhậnxétcủacánbộphảnbiện
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
5
PH
PH
PH
PHẦ

Ầ
Ầ
ẦN
N
N
NM
M
M
MỞ
Ở
Ở
ỞĐẦ
ĐẦ
ĐẦ
ĐẦU
U
U
U
1.
1.
1.
1.L
L
L
Lý
ý
ý
ýdo
do
do

doch
ch
ch
chọ
ọ
ọ
ọn
n
n
nđề
đề
đề
đềt
t
t
tà
à
à
ài
i
i
i
VănhọcNgathếkỉXIXlàmộttrongnhữngnềnvănhọcphongphúvàtiêntiến
củanhânloại,làmộttrongnhữngthànhtựurựcrỡnhấtcủalịchsửpháttriểnnghệ
thuậtThếgiới.Cóthểnóirằng,vănhọcNgathếkỉXIXđãsảnsinhranhiềungôisao
sángvớinhữngtêntuổivĩđạinhưPuskin,Lecmôntôp,Gôgôn,Đôxtôiepxki,Tônxtôi
vàSêkhôp,v.v…HọlànhữngngườilàmnênvẻvangcholịchsửvănhọcNgavàlàm
phongphúthêmchonềnvănhọcthếgiới.Trongsốđó,chúngtakhôngthểnàokhông
nhắcđếncônglaovànhữngđónggóptolớncủaPuskin.Đượcmệnhdanhlà“mặttrời
thicaNga”,là“khởiđầucủamọikhởiđầu”,Puskinlàmộttàinăngởnhiềumặt,là

nhàthơlỗilạccủanhândânNgavànhândânthếgiới,làngườihoànthiệnngônngữ
dântộcNga,ngườimởranhữngtrangmớicholịchsửvănhọcNga.Vớisựmởđường
củaông,vănhọcNgatừthếkỉXIXđãpháttriểnvớitốcđộphithường,đạtnhững
thànhcôngrựcrỡvàvươnđếntầmtiêntiếnnhấtcủanhânloại.M.Gorkiđãđánhgiá
vaitròcủaPuskin:“
CóthểnóirằngtrướcA.PuskinởnướcNgachưacómộtnềnvăn
họcxứngđángđượccôngchúngchúýđến,cóđượcchiềusâuvàphongphúngang
hàngvớinhữngthànhtựukỳdiệucủasángtácvănhọcChâuÂu
”[15;tr.13].
Vềsựnghiệpsángtác,hầunhưởthểloạinàoPuskincũngcónhữngđónggóp
vàcốnghiếnxuấtsắcnhưthơtrữtình,truyệnngắn,trườngca,tiểuthuyết,kịch,…Nhà
phêbìnhBiêlinxkiđãnhậnđịnh:“
ViếtvềPuskincónghĩalàviếtvềtoànbộnềnvăn
họcNga
”[4;tr.50].Vìvậy,nghiêncứunghệthuậtvănchươngPuskinsẽgiúpchúng
tađánhgiáđượcđầyđủhơnvềnhữngđónggópcũngnhưkhẳngđịnhtàinăngcủa
ôngđốivớinềnvănhọcthếgiớinóichung,nềnvănhọcNganóiriêng.
Trongsựnghiệpsángtácđồsộcủamình,vănxuôilàmộttrongnhữnglĩnhvực
đượcPuskintậptrungsángtácvàchiếmmộtvịtríquantrọngtrongvănnghiệp.Mặc
dùnhàvănchỉdành10nămcuốiđờiđểviếtvănxuôi(1827-1837)nhưngôngđãviết
tronggiaiđoạnmàsựnghiệpđangpháttriểnrựcrỡnhất,khingòibútcủaôngđãđến
độthuầnthục,điêuluyện.“
TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”
được
hoànthiệnvàonăm1830,làtácphẩmvănxuôihoànchỉnhđầutiêncủaPuskin,đồng
thờicũnglàmộtcáimốctrênđườngpháttriểnvănxuôihiệnthựcNga.Đâycũnglà
tácphẩmcóýnghĩađánhdấusựtrưởngthànhcủanhàvănPuskin–nhàvănthựctại,
làbướctiếnmớitrongquátrìnhsángtáccủaPuskin.“
TậptruyệncủaôngIvan
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin

GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
6
PetrovichBenkinquácố”
đãgâyđượcsựchúýđặcbiệttronglòngđộcgiảngaytừ
khixuấtbản.Tuynhiên,tácphẩmchođếnnayởViệtNamvẫnchưacómộtcông
trìnhnghiêncứunàođềcậpđếnmộtcáchtoàndiện,sâusắcvàcụthể.Bêncạnhđó,
quaviệctìmhiểutácphẩmbướcđầuchúngtôithấy“Đặcđiểmnghệthuậttrongtác
phẩm
TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố
củaPuskin”đóngvaitròhết
sứcquantrọngtrongviệcthamgiagópphầnbộclộquanđiểm,tưtưởngcũngnhư
dụngýnghệthuậtcủanhàvăn.Đólàlídovìsaochúngtôichọnđềtài“Đặcđiểm
nghệthuậttrongtácphẩm
TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố
của
Puskin”.
Việclựachọnđềtàinày,chúngtôihivọngđượcgópthêmmộttiếngnói,một
cáchnhìn,mộtsựđánhgiámớivềtruyệncủaPuskinnhằmcóthểcungcấpmộtphần
tưliệuchoviệchọctập,nghiêncứuvề“
TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkin
quácố”
nóiriêngvàcủavănxuôiPuskinnóichung.
2.
2.
2.
2.L
L
L
Lị
ị

ị
ịch
ch
ch
chs
s
s
sử
ử
ử
ửv
v
v
vấ
ấ
ấ
ấn
n
n
nđề
đề
đề
đề
Puskingiữmộtvaitrò,vịtríđặcbiệtvàhếtsứctolớnkhôngchỉđốivớinền
vănhọcNgamàcòncảtrênnềnvănhọcthếgiới.Đólà“
vịtrícủangườimởđầu,
ngườiđặtnềnmóng,mộtnềnmóngvữngchãiđểxâydựngnênlâuđàivănhọcNgađồ
sộvàtránglệ.Khôngcóaisauôngcóđượcvịtríđó,dùlànhữngđạivănhàonhư
LepTônxtôi,Đôxtôiepxki,Gôgôn…
”[4;tr.9].TêntuổicủaPuskingắnliềnvớinhững

thànhtựuvĩđạicủavănhọcNga,vớisựrađờivàpháttriểncủachủnghĩahiệnthực
phêphán,vớithờiđạicủachúngtangàynaycùngvớinhữngkiệttácvănhọcbấthủ,
vượtthờigian.Chínhvìnhữnggiátrịvănhọcvươnratầmnhânloạinhưthếmàđãcó
nhiềucôngtrìnhnghiêncứuởViệtNamcũngnhưởnướcngoàiviếtvềsựnghiệpsáng
táccủaPuskin,đặcbiệtlàvềvănxuôicủaông.Hầuhếtnhữngcôngtrìnhnghiêncứu
đãthừanhậnnhữngthànhcôngvàđónggóptolớncủaPuskin.
Trongquyển“
PuskinnhàthơNgavĩđại
”củatácgiảĐỗHồngChung,bình
luậnvềvănxuôiA.Puskin,Gôgônđềcao“
sựtrongsánghồnnhiênkhôngchúttiểu
xảo
”[3;tr.133]cònSécnưsepxkithìthừanhậnkhảnăng“
miêutảphongtụcvàđời
sốngcủacáctầnglớpnhândânNgakhácnhaumộtcáchtrungthựcvàsángsuốtlạ
lùng
”[3;tr.133].Bêncạnhđó,tácgiảcũngđưaranhậnđịnhrằng“
Quảthậtvănxuôi
PuskinvượtxatrìnhđộvănxuôiNgađươngthời,giảithoátnókhỏinhữnghạnchế
nhưgiáohuấnkhôkhan,duycảmnhạtnhẽo,cầukỳbóngbẩy,từngữnghèonàn.Văn
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
7
xuôiPuskinmớimẻ,thựcsựlàvănxuôinghệthuật
”[3;tr.3].Nhậnxétvề“
Tậptruyện
củaôngIvanPetrovichBenkinquácố
”,tácgiảđưaranhậnđịnh:“
Tậptruyệnlàkết
quảmộtquátrìnhtìmtòinhằmtáihiệncuộcsốngNga“đúngnhưnócó”.Puskinvới

tàiquansát,pháthiện,vớilòngnhânđạocaoquý,vớitinhthầnhàihướctếnhịđã
đemlạichochúngtanhữngtruyệnngắnthúvị.Tậptruyệnxácnhậnkhuynhhướng
dânchủhóađềtài,dânchủhóanhânvậtrấtrõcủanhàvăn
”[3;tr.144].Đâycũnglà
côngtrìnhdịchthuậtđầyđủvàsớmnhấtcácsángtácvănxuôicủanhàvănkèmtheo
nhữngnhậnđịnhngắngọnnhưngcótínhđịnhhướngtiếpnhậnrấtlớn.
NguyễnKimĐínhtrongbàiviết“
PuskinkhởiđiểmcủavănxuôihiệnthựcNga
thếkỉXIX
”trongquyển“
PuskintrướcngưỡngcửacủathếkỉXXI”
đãđưaranhận
địnhvềvănxuôicủaPuskin:“
tầmnhìnvănxuôiởPuskinlàtầmnhìnbaoquáthiện
thựcxãhộirấtrộnglớn,mộttầmnhìn“báchkhoa”…
”[15;tr.108].Cũngtrongbài
viếtnày,tácgiảcũngđãkhẳngđịnh:“
Vànhữngdòngngôntừtựsựnghệthuậtcủa
ôngcũngđánhdấukhởiđiểmcủatruyềnthốngđótrongvănxuôibềthếNgasuốttừ
Gogol,LermontovđếnL.Tolstoi,Dostoievski(…)bởilẽchúngthấmđượmsâusắc
nhữngtrangngôntừcủaPuskinthểhiệnsinhđộngnhữngtìmtòisángtạocủaôngvề
nộidung,vềngônngữbiểuđạt,vềthiphápkếtcấudiễntrìnhhànhđộng,khắchọa
tâmlí,tínhcáchnhânvật
”[15;tr.93].Đâylànhữngnhậnđịnhmangtínhkháiquát
nhằmnhấnmạnhvaitròvànhữngđónggópcủaPuskinvềvănxuôiđốivớinềnvăn
họcNga.
Trongquyển“
LịchsửvănhọcNgathếkỷXIX
”(Nhiềutácgiả)đãviết:“
Trong

khinêulênnhữngvấnđềcơbảncủathựctếnướcNga,Puskinđãthểhiệnnhiềumặt
khácnhaucủacuộcsốngdântộcNga.ToànbộsángtáccủaPuskinlàquyển“Bách
khoatoànthư”củaxãhộiNgađầuthếkỷXIX(…).Đứngvềmặtnghệthuậtmàxét,
PuskinđãđưavàovănhọcNgaphươngphápsángtácmới–phươngpháphiệnthực.
Thisĩđãthểhiệncuộcsốngmộtcáchchânthật,phábỏnhữnghìnhthứcgòbócủa
chủnghĩacổđiển,tìnhcảmlãngmạn.Puskincòncócôngxâydựngngônngữvănhọc
Nga
”[6;tr.79].Về“
TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”
theođánhgiá
củacácnhànghiêncứu:“
ĐâylàtácphẩmvănxuôihiệnthựcNgađầutiênđượcxuất
bảnởNgavàonăm1831(…)Puskinđemnhữngconngườithực,nhữngbứctranh
sinhhoạt,vuisướng,đaubuồncụthểcủacuộcđờiđểthaythếhìnhảnhnhữngcon
ngườilýtưởngcủacáctruyệnngắntheochủnghĩatìnhcảm(…)Trong
“
Truyệnngắn
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
8
củaôngBenkin”,Puskincũnglêntiếngchốngkhuônsáolãngmạnchủnghĩatrong
vănxuôiNga.Kếtthúctruyện“Phátsúng”,“Bãotuyết”đãphábỏlốikếtthúcvõ
đoán,mangtínhchấtbikịchrẻtiềnnhưthườngthấytrongcáctácphẩmlãngmạn”
[6;
tr.72].Nhìnchung,nhữngnhậnđịnhtrênđãđềcậpđếnvấnđềđặcđiểmnghệthuật
trongsángtáccủaPuskinnhưngvẫncònmangtínhkháiquát,cáctácgiảvẫnchưađi
sâuvàophântíchnhữngđặcđiểmvềnghệthuậttrongtácphẩm“
Tậptruyệncủaông
IvanPetrovichBenkinquácố
”.

Ởgiáotrình
LịchsửvănhọcNga
(Nhiềutácgiả)đãkhẳngđịnh:“
Mỗitruyện
ngắncủaPuskinđúnglà“ngắn”,“ngắn”vềhìnhthức,vềngôntừnhưngkhôngngắn
vềnộidung.Khốilượngtừngữkhôngnhiều,gọnnhẹ,khôngthừa
”[4;tr.99].Bên
cạnhđó,tácgiảcũngđãđềcập:“
TậptruyệncủaôngBenkinlàtruyệnngườidânbình
thườngtrongcuộcsốngbìnhthường.Đólàtácphẩmcónộidunglớnvàhìnhthức
nhỏ.TậptruyệnđãchiếmđượccảmtìnhvàsựthánphụccủaL.Tônxtôi.Ôngđãđọcđi
đọclạinhiềulầnvànhiềulầnkhuyênngườikhácđọc
”[4;tr.100].Nhữngnhậnđịnh
trênchothấyrằngcáctácgiảcũngđãđềcậpđếnđặcđiểmnộidungvànghệthuật
trong“
TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố
”,tuynhiênvẫncònmang
tínhkháiquát,chungchung,chưađisâunghiêncứuvấnđềvềđặcđiểmnghệthuật
trongtácphẩmmộtcáchcụthể.
Haytrongquyển“
LịchsửvănhọcNgathếkỉXIX
”dotácgiảHoàngXuânNhị
biênsoạn,nhậnxétvềtruyệnngắnPuskin,nhànghiêncứuviết:“
Đólàsựtáitạo
nhằmdiễntảcuộcsốngcủaconngườibìnhthườngtrongtácphẩmmộtcáchtrung
thực,khôngtôvẽ…TruyệnngắncủaPuskincógiátrịhiệnthựctolớn.Nóxâydựng
được“hìnhtượngconngườinhỏbé”đạidiệnchonhữngtầnglớpthấpkémtrongxã
hội.Truyệnngắnđánhdấusựhìnhthànhcủaphươngphápsángtácmớitheochủ
nghĩahiệnthực
”[12;tr.103].

Còntrongquyển“
VănhọcNgatrongnhàtrường
”,tácgiảHàThịHòacũng
nhậnxétvềtruyệnngắnPuskin:“
Khắcphụcnhữnghạnchếdolỗiviếtcủacácnhà
văntheokhuynhhướngtìnhcảmchủnghĩa,lãngmạnchủnghĩa,Puskinđãđemlại
chotruyệnngắnNgakhảnăngphảnánhsinhđộnghiệnthực,đồngthờicógiátrị
nhânđạosâusắc
”vànhậnxétvề
TậptruyệnvừacủaôngBenkin
:“
Mỗitruyệntrong
sốđólàmộtbứctranhsinhhoạt,mộtcảnhđờichânthực,sinhđộngrấttiêubiểucho
cáctầnglớpxãhộiNgađươngthời(…)cốttruyệnthườngđơngiản,khôngcónhững
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
9
tìnhtiếtlikì,đầykịchtính.Mạchkểthườngtheotrìnhtựthờigian,khôngcónhữngsự
cắtlớp,xáotrộncácthờigian
”[9;tr.26].
TrongmộtsốbàibáonghiêncứuvềA.Puskinnhư:NguyễnKimĐính,
Puskin–khởiđiểmcủavănxuôihiệnthựcNgathếkỉXIX
,Tạpchívănhọcsố5,1999;
HàVănLưỡng,
NhữngđổimớicủavănxuôiPuskinđốivớivănxuôiNgađầuthếkỉ
XIX
,TạpchíSôngHươngsố124,1999;ThànhĐứcHồngHà,
Ngônngữđốithoại
trongvănxuôiPuskin
,TạpchíVănhóaNghệthuậtsố306,2009 v v cũngđãnghiên

cứuvềnhữngthànhtựuvàảnhhưởngcủacácsángtácPuskinđếnnềnvănxuôicổ
điểnNga.
Tómlại,cácbàiviết,côngtrìnhnghiêncứutrênđềuđềcậpđếntinhthầnhiện
thựctrongvănxuôiPuskin,thừanhậnPuskinchínhlàngườiđặtnềnmóng,khẳng
địnhsựthắnglợichochủnghĩahiệnthực.Tuynhiên,hầuhếtcáccôngtrìnhnghiên
cứunàychỉdừnglạiởnhữngmặtkháiquát,chungchung,trongđóphươngdiệnnghệ
thuậttrongtácphẩmvănxuôicủaPuskinítnhiềuvẫnđangđượcbỏngỏ,cụthểlàở
tácphẩm
TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố
”.Vớiđềtài“
Đặcđiểm
nghệthuậttrongtácphẩmTậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố
của
Puskin”chúngtôimuốnđềcậprõhơn,cụthểhơnvềvấnđềnày.Nhữngýkiến,nhận
địnhtrênsẽlànguồntưliệuthamkhảohữuíchchochúngtôitrongquátrìnhnghiên
cứuđềtài.
3.
3.
3.
3.M
M
M
Mụ
ụ
ụ
ục
c
c
cđí
đí

đí
đích
ch
ch
chnghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n
nc
c
c
cứ
ứ
ứ
ứu
u
u
u
Vớiđềtài“Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm
TậptruyệncủaôngIvan
PetrovichBenkinquácố
củaPuskin”,chúngtôimuốnlàmrõhơnvềnhữngđặcsắc
nghệthuậttrongtácphẩm
TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố
đểtừđó

cóthểrútravaitrò,ýnghĩacủanhữngđặcđiểmnghệthuậtđótrongviệcthểhiệntư
tưởng,quanđiểmcủanhàvăn.Ngoàira,việcnghiêncứunàygiúpchúngtôicóthể
đưaramộtsốkếtluậnvềphongcáchnghệthuậtvàthipháptruyệnngắncủaPuskin,
đồngthờiquađóđểthấyđượcnhữngđónggópvàkhảnăngsángtạocủanhàvăn
Puskin.
4.
4.
4.
4.Đố
Đố
Đố
Đối
i
i
it
t
t
tượ
ượ
ượ
ượng
ng
ng
ngv
v
v
và
à
à
àph

ph
ph
phạ
ạ
ạ
ạm
m
m
mvi
vi
vi
vinghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n
nc
c
c
cứ
ứ
ứ
ứu
u
u
u

Vềđốitượngnghiêncứu:Dohạnchếvềkhảnăngngoạingữ,chúngtôikhông
cóđiềukiệntiếpcậnnguyêntáctậptruyệnmàchỉsửdụngbảndịchđểnghiêncứutác
phẩm“
TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố
”trongquyển“
A.Pushkin
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
10
Tuyểntậpvănxuôi
”củacáctácgiảHoàngTôn–NguyễnDuyBình–CaoXuân
Hạo–PhươngHồng–ThủyNguyêndịch(1999),NhàxuấtbảnVănnghệTPHCM.
Vềphạmvinghiêncứu:Xéttrêntổngthểcáctruyệnngắntrong“
Tậptruyện
củaôngIvanPetrovichBenkinquácố”
sẽcónhiềuhướngnghiêncứuvàkhaithác
khácnhauvềcácphươngdiệncủatậptruyện.Tuynhiên,ởđềtàinàydogiớihạnvề
phạmvinghiêncứunênchúngtôichỉtậptrungnghiêncứuvềđặcđiểmnghệthuật
trongtácphẩm“
TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”
ởmộtsốphương
diệnnghệthuậttiêubiểu.Cụthểlàchúngtôisẽtậptrungnghiêncứuvàocácphương
diệnchínhlà:
nghệthuậtxâydựngnhânvật;nghệthuậtxâydựngkếtcấu;nghệthuật
xâydựngcốttruyện;khônggianvàthờigiannghệthuật
.
5.
5.
5.
5.Ph

Ph
Ph
Phươ
ươ
ươ
ương
ng
ng
ngph
ph
ph
phá
á
á
áp
p
p
pnghi
nghi
nghi
nghiê
ê
ê
ên
n
n
nc
c
c
cứ

ứ
ứ
ứu
u
u
u
Đểgiảiquyếtvấnđềmộtcáchhiệuquảchúngtôivậndụngmộtsốphương
phápsau:
Phươngpháplịchsử:Khiđivàokhảosát“Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm
TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố
củaPuskin”,chúngtôiđặtcácvấn
đềvănhọcvàotrongbốicảnhlịchsửxãhộicũngnhưtìnhhìnhvănhọcnướcNgathế
kỷXIX.Quađó,chúngtôicóthểtìmhiểutácphẩm
TậptruyệncủaôngIvan
PetrovichBenkinquácố
củaPuskinchịuảnhhưởngcủahoàncảnhlịchsửxãhộinhư
thếnàovàtácgiảA.Puskinđãkếthừa,pháttriểnnềnvănhọcđórasao.Đểtừđó,
chúngtôicóthểrútranhữngnhậnxétvàđánhgiákháchquan,đầyđủvềnhữngđặc
điểmnghệthuậttrongtácphẩm
TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố
của
Puskin.
Phươngpháphệthống:Đểviệcnghiêncứutheomộttrìnhtựnhấtđịnhvàlàm
rõhơnvấnđề,chúngtôilầnlượthệthốngcácvấnđềtheomộttrìnhtựhợplínhằm
triểnkhaimộtcáchhiệuquả.
Phươngphápphântích–tổnghợp:Chúngtôivậndụngphươngphápphântích
đểđưaranhữnglílẽ,dẫnchứngvàlígiảivấnđềmộtcáchhợplí,từđórútranhững
nhậnxét,đánhgiá,làmsángtỏnhữngvấnđềcơbảncủatácphẩm.Saukhiđãphân
tíchtrìnhbàycácývàđưaranhữngnhậnđịnh,đánhgiávềvấnđềđãnêu,cuốicùng
tổnghợplạicácýđãđượcphântíchvànhậnxétđónhằmđưarakếtluậnchung.

Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
11
Ngoàira,trongquátrìnhthựchiệnđềtài,chúngtôicònsửdụngmộtsốthaotác
nhưchứngminh,bìnhluận,sosánhđốichiếunhằmgiúpchođềtàiđượcthựchiện
hoànchỉnh,đảmbảoyêucầu,mụcđíchđãđềra.
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
12
PH
PH
PH
PHẦ
Ầ
Ầ
ẦN
N
N
NN
N
N
NỘ
Ộ
Ộ
ỘI
I
I
IDUNG
DUNG
DUNG

DUNG
CH
CH
CH
CHƯƠ
ƯƠ
ƯƠ
ƯƠNG
NG
NG
NG1:
1:
1:
1:NH
NH
NH
NHỮ
Ữ
Ữ
ỮNG
NG
NG
NGV
V
V
VẤ
Ấ
Ấ
ẤN
N

N
NĐỀ
ĐỀ
ĐỀ
ĐỀCHUNG
CHUNG
CHUNG
CHUNG
1.1.
1.1.
1.1.
1.1.Kh
Kh
Kh
Khá
á
á
ái
i
i
iqu
qu
qu
quá
á
á
át
t
t
tđặ

đặ
đặ
đặc
c
c
cđ
đ
đ
đi
i
i
iể
ể
ể
ểm
m
m
mn
n
n
nề
ề
ề
ền
n
n
nv
v
v
vă

ă
ă
ăn
n
n
nh
h
h
họ
ọ
ọ
ọc
c
c
cNga
Nga
Nga
Ngan
n
n
nử
ử
ử
ửa
a
a
ađầ
đầ
đầ
đầu

u
u
uth
th
th
thế
ế
ế
ếk
k
k
kỷ
ỷ
ỷ
ỷXIX
XIX
XIX
XIX
1.1.1.
1.1.1.
1.1.1.
1.1.1.B
B
B
Bố
ố
ố
ối
i
i

ic
c
c
cả
ả
ả
ảnh
nh
nh
nhl
l
l
lị
ị
ị
ịch
ch
ch
chs
s
s
sử
ử
ử
ử,
,
,
,x
x
x

xã
ã
ã
ãh
h
h
hộ
ộ
ộ
ội
i
i
i
CuốithếkỷXVIIIđầuthếkỷXIXởChâuÂulàthờikỳtanrãcủachếđộ
phongkiếntrướcsứctấncôngmạnhmẽcủacáchmạngtưsản.NướcNgalúcnàydưới
sựcaitrịcủaAlechxanIcótiếnhànhmộtsốcảicáchnhưngNgavẫnlàmộtnước
nôngnghiệplạchậu,chủnghĩatưbảnchỉmớibắtđầupháttriển.
Cuộcchiếntranháiquốcnăm1812đãthứctỉnhýthứcdântộcvàtinhthần
cáchmạngcủanhândânNga.ChínhnhữngngườidânNgađãđánhtanhơn60vạn
quânxâmlượccủaNapôlêông,giảiphóngđấtnước,đồngthờigópphầngiảiphóng
châuÂu.Caotràoyêunướcnăm1812vàtinhthầnđấutranhcủaquầnchúngđãảnh
hưởngmạnhmẽđếnmộtsốngườiquýtộctiếnbộ.Cáctổchứccáchmạngbímậtra
đời,đángchúýlàtổchứcNamxãrađờinăm1812vàBắcxãrađờinăm1822.
NhânngàylễđăngquangcủaNicôlaiIlênngôithaychoAlếchxăngIvừachết,
nhữngngườiquýtộccáchmạngđãdựavàomộtsốđơnvịquânđộitiếnhànhcuộc
khởinghĩavàongày14thángChạpnăm1825nhằmlậtđổchếđộnôngnôchuyênchế.
Khởinghĩabịthấtbạivìthiếusựủnghộcủanhândânnhưngcuộckhởinghĩađãcóý
nghĩavôcùngquantrọngđốivớilịchsửxãhộivàsựpháttriểnvănhọcNga.
NicôlaiImởđầutriềuđạicủamìnhbằnghànhđộngkhủngbốtànnhẫnnhững
ngườithamgiacuộckhởinghĩathángChạp.Yrasứccủngcốnhànướcchuyênchế,

thiếtlậpbộmáycảnhsát,mậtthámmạnhmẽ,bópnghẹttựdongônluậnvàtheodõi
nghiêmngặthệthốnggiáodục.Tuynhiên,cáccuộckhởinghĩacủanôngdânvẫndiễn
rathườngxuyên,liêntụctrênkhắpnướcNga.
ThờikỳnàycòncónhữngsựkiệnđángchúýlàNgahoàngđemquânsangdập
tắtphongtràocáchmạngHungari;giúpPhápđànápcáchmạng1848ởPari;gây
chiếnởphíaNamnhằmmởrộnglãnhthổ(chiếntranhcrưm1854-1856).NướcNga
thấtbại,năm1855NicôlaiIchết,kếtthúcmộtgiaiđoạnđentốitronglịchsửnước
Nga.
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
13
NửađầuthếkỷXIX,ởNgađãdiễnramâuthuẫnsâusắcgiữagiaicấpthốngtrị
(địachủ,quýtộc)vàgiaicấpbịtrị(nôngnô,nôngdân).Mâuthuẫnnàyđãlàmnảy
sinhcuộcđấutranhgaygắttrênlĩnhvựctưtưởngbêncạnhnhữngcuộcđấutranhbạo
độngcủanôngdân.
Năm1833,chínhquyềnNgahoàngmàđạidiệnlàBộtrưởngBộgiáodục
Uvarôprasứctuyêntruyềnkhẩuhiệuphảnđộng“Chếđộchuyênchế,chínhgiáovà
tínhnhândân”.Khẩuhiệunàythựcchấtlàmuốnchegiấubộmặtthốinátcủachếđộ
chuyênchế,bảovệngôivịcủaNgahoàng,đánhlừadưluận.Tuynhiênnóđãbịdư
luậnđươngthời,nhấtlànhữngngườicáchmạngcôngkíchquyếtliệt.Nhiềucuộcđấu
tranhtưtưởnggaygắtdiễnratronggiaiđoạnnày.
Trongnhữngnăm40củathếkỉXIX,vấnđềvậnmệnhnướcNgacàngđượcđặt
ragaygắthơn.NhữngngườiquýtộcvàgiớitríthứcNgaráoriếtđitìmmộtcon
đườngpháttriểnchonướcNga.Lúcnàyxuấthiệnhaipháiđốilậpvàđấutranhlẫn
nhauđểlựachọnchovậnmệnhcủanướcNga:đólàpháisùngSlavơvàpháisùngTây
phương.
PháisùngSlavơchorằngnướcNgasẽpháttriểntheoconđườngđộcđáo,riêng
biệtcủaphươngÐông.HọlýtưởnghóanướcNgacổxưa,bảovệchếđộquânchủ,
truyềnbátưtưởngthỏahiệpgiữangaivàngvànhândân.Ðạidiệncủapháinàylà
Kômiacôp,Kipeepxki.Trongkhiđó,pháisùngTâyphươngchorằngnướcNgasẽđi

conđườngcủachâuÂu.Họchủtrươngchủnghĩatựdocảilương,coinhànướcquân
chủlậphiếnlàlýtưởngcủamình.Ðạibiểucácnhómnàylàcácnhàkhoahọc
Granôpxki,Cavêlin;cácnhàvănBotkin,Catcôp Sailầmcơbảncủahaipháinàylà
quáxarờivớinhữngđòihỏicủanhândân,củathờiđại.Banđầucảhaipháiđềucó
thiệnchíthayđổichếđộnôngnônhưngcảhaipháiđềumắcsailầmcơbản:Phái
Slavơthìbảothủ,pháisùngTâyPhươngthìmấtgốc.
VượtlêntrêncảhaipháinàylàGhecxenvàBêlinxki.Họphêphánkịchliệtcả
khuynhhướngbảothủcủapháisùngSlavơlẫnkhuynhhướngtựdocủapháiTây
phương.Lê-ninđánhgiácaovaitròcủaGhecxenvàBêlinxkitronglịchsửtưtưởngvà
xãhộiNga:“Họđitớichủnghĩaduyvậtbiệnchứngvàdừngbướctrướcchủnghĩa
duyvậtlịchsử”(Lênin).Ðâylàhainhàtưtưởnglớnnhấtcủathờiđạisaucáchmạng
thángChạp.
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
14
1.1.2.
1.1.2.
1.1.2.
1.1.2.T
T
T
Tì
ì
ì
ình
nh
nh
nhh
h
h

hì
ì
ì
ình
nh
nh
nhv
v
v
vă
ă
ă
ăn
n
n
nh
h
h
họ
ọ
ọ
ọc
c
c
c
SangđầuthếkỉXIX,chủnghĩacổđiểnvẫncònthoithópsống,nhữngnhàvăn
nhưĐecgiavin,Khêraxcôpvẫncòntiếptụcsángtác.Mộtsốnhàlýluậnphêbìnhvẫn
cốbảovệnhữngnguyêntắcsángtáccổđiểntruyềnthốngnhưngđãsuyyếudần.Nhìn
chungcácnhàvăncổđiểnđãlumờdần,tácphẩmcủahọcũngngàycàngnghèonàn,
khôcạn.Bêncạnhđó,“Hộitọađàm”lúcnàyvẫncònhoạtđộngnhằmbảovệcáicũ.

Đếnnăm1816,“Hộitọađàm”ngừnghoạtđộng.Sựtanvỡtổchứcchứngtỏđộingũ
nhữngngườibảovệchủnghĩacổđiểnđãphânhóa,mộtsốngườiđãsớmthấynhững
hạnchếvàlêntiếngphêphánnhữngtácphẩmcủachủnghĩacổđiểnNga.Chủnghĩa
cổđiểnđiđếnkếtthúcnhưngnhữnggìtốtđẹpvẫnđượckếthừa,nângcao,nhấtlà
trongsángtáccủaPuskinvànhữngngườithángChạp.
Chủnghĩatìnhcảmvẫntiếptụcpháttriểnvàđấutranhthaythếchủnghĩacổ
điểnđồngthờichuẩnbịchochủnghĩalãngmạnrađời.
ChủnghĩatìnhcảmbắtđầupháttriểnởNgatừcuốithếkỷXVIIIvàlàmột
bướctiếncủavănhọcNga.ĐầuthếkỷXIXchủnghĩatìnhcảmtiếptụcpháthuy
nhữngưuđiểmnhưquantâmđếnquyềnsốngcủacánhânconngười,tìnhyêuthathiết,
tìnhbạnthủychung,niềmsaymêthiênnhiênđẹpđẽ.Chủnghĩatìnhcảmlàmgiàucó
thêmcácthểloạinhưkýsự,truyệnngắn,thơtrữtình“thínhphòng”,truyệnlịchsửvà
kịch,nângcaotrìnhđộvănxuôitrướckiabịcoithườnglênđịavịxứngđáng,làmcho
ngônngữthêmtrongsáng,thanhnhã.Chủnghĩatìnhcảmcũngbácbỏnhữngquytắc
nghiêmngặtcủachủnghĩacổđiển,mởrộngphạmvi“tựdosángtạo”chonhàvăn.
CaramdinlàđạibiểulớnnhấtcủachủnghĩatìnhcảmNga.Thuộctrườngphái
CaramdincòncóĐmitơriep,nhàthơngụngônGiucôpxkithờitrẻ,VaxiliLivôvits
Puskin,nhàviếtkịchÔdêrôp.
Tuynhiên,chủnghĩatìnhcảmNgavốncónhữngnhượcđiểmkhókhắcphục,
donógắnliềnvớigiaicấpquýtộcnênnặngtínhchấtônhòa,bảothủ.Cácnhàvăn
tìnhcảmchủnghĩađãthivịhóacuộcsốngnôngthôn,tôđiểmthựctạiNgađentối,
xóamờnhữngquanhệápbứcbóclộtcủađịachủvớinôngdân.Cácnhàvăntìnhcảm
chủnghĩaquáquantâmđếntìnhcảmvàtựhạnchếmìnhtrongphạmvinhỏhẹp,riêng
tưmàxalạvớiđờisốnghiệnthựcvàcuộcđấutranhhàngngàycủanhândân.Tuychủ
nghĩatìnhcảmcóquantâmđếnsựpháttriểnngônngữdântộcnhưngđócũngchỉlà
nhữngcảicáchcảilương,kémtriệtđểvàthiếudânchủ.
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
15
KhicaotràoyêunướcdấylênsauchiếntranhVệquốcthìchủnghĩatìnhcảm

khôngcócơsởtồntạivàpháttriểnnữa.Nóđứngngoàicuộcđấutranhxãhộiđangsôi
sục,nóvẫnnuôigiữảotưởngvềsựhòahợpgiữađịachủvànôngdân.Tronghoàn
cảnhmới,quanniệmthẩmmỹ,lýtưởngthẩmmỹ,tưtưởngxãhộiđãcơbảnthayđổi
dẫnđếnsựhìnhthànhmộtkhuynhhướngvănhọcmớithaythếchochủnghĩatình
cảmkhôngcònphùhợpvớithựctếlịchsử.Chủnghĩalãngmạnrađờivàtrởthành
mộtsựkiệnvănhọcnổibậttrong15nămđầuthếkỷ,đánhdấumộtbướcpháttriển
quantrọngcủanềnvănhọcNgathếkỷXIX.
ChủnghĩalãngmạnởNgarađờidoảnhhưởngtừchủnghĩalãngmạnphương
Tâyvàdokếthừanhữngtruyềnthốngvănhọctrướcnó.Nhưngsựrađờicủanóchủ
yếulàdovănhọcđãphảnánhthựctạiNgatrướckhởinghĩathángChạp,phảnánh
tinhthầncáchmạngquýtộccủathờiđại,phảnánhnhữngxuhướngmớitrongđời
sốngxãhộinhằmchốngchếđộphongkiến,giảiphóngnôngnô.Chủnghĩalãngmạn
Ngarađờimộtthờigianthìphânhóathànhhaikhuynhhướngkhácnhaulàchủnghĩa
lãngmạntiêucựcvàchủnghĩalãngmạntíchcực.GiucôpxkivàBachiuscôplàngười
sánglậprachủnghĩalãngmạnnhưngcũnglàđạibiểuchokhuynhhướnglãngmạn
tiêucực.
Trongnhữngnăm1815-1825,nổranhữngcuộctranhluậnchungquanhvấnđề
tínhnhândântrongvănhọc,vấnđềthơbalatcủaCatênin,vấnđềtrườngcacủa
Puskinvànhiềuvấnđềkhác.Thựcchấtcủanhữngcuộctranhluậnnàylàsựđấutranh
giữachủnghĩalãngmạntíchcựcvớicáctràolưulạchậukhác,giữakhuynhhướng
cáchmạngvàbảothủ.
Sựkiệnnổibậtvềvănhọctrongthờikỳnàylàsựxuấthiệnbảntrườngca
“RuxlanvàLiutmila”(1820)vànhữngbảntrườngcaphươngNamcủaPuskin.Cóthể
thấy,nhữngsángtáccủaPuskintrongthờikỳnàykhôngnhữngđánhdấusựthắnglợi
củachủnghĩacáchmạngtrướcchủnghĩatìnhcảmvàchủnghĩacổđiểnnóichung,mà
nócònđánhdấusựthắnglợicủadòngvănhọclãngmạntíchcựctrướcdòngvănhọc
lãngmạntiêucực,bảothủ.
SaukhicuộckhởinghĩathángChạpthấtbại,nướcNgarơivàomộtthờikìcực
đentối.Vănhọclúcnàygắnbóvớithựctạihơnvàbắtđầuphêphánthựctại.Bên
cạnhđólàsựpháttriểnsongsongcủadòngvănhọcchâmbiếm.Crưlôplàđạibiểu

xuấtsắcnhấtvàlàngườicócôngchuẩnbịchochủnghĩahiệnthựcNgasaunày.Lấy
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
16
đềtàingaytrongcuộcsốngcủacáctầnglớphạlưunghèokhổ,ôngđãsángtác120
bàithơngụngônvớinộidunglàcuộcsốnglầmthanđentốicủangườinôngdân.Đây
làmộtsựchuẩnbịtíchcựcchokhuynhhướnghiệnthựcrađờitrongnhữngnăm20
củathếkỷXIX.
Tácphẩmđầutiênđánhdấusựrađờicủachủnghĩahiệnthựclàtiểuthuyết
bằngthơ
ÊpghênhiÔnhêghi
sángtáctừnăm1823đếnnăm1831củaPuskin.Tháng2
năm1825,chươngđầutiêncủatiểuthuyếtđượcinthànhsách.Beelinxkiđãgọitác
phẩmnàylà“CuốnbáchkhoavềđờisốngNga”.Cũngtrongnăm1825Puskinhoàn
thànhmộttácphẩmquantrọngkháclàvởbikịchlịchsử
BôrixGôđunôp.
Cuốinăm
1825ôngviếttruyệnthơ
BátướcNulin
vàinnăm1828.Tínhchấthiệnthựccũngbiểu
hiệntrongtuyểntậpthơtrữtìnhcủaPuskininvàocuốinăm1825đầunăm1826.Như
vậy,cóthểnóirằngPuskinlàngườiđãmởraconđườngmớichovănhọcNga.Chủ
nghĩahiệnthựctừđâyđượchìnhthành,vănhọcđivàothựctại,lấycuộcsốngvàthời
đạilàmđốitượngkhámphá,sángtạo.Chủnghĩahiệnthựctrởthànhmộtphươngpháp
sángtác,kếtthúcmộtquátrìnhhìnhthành,mởđầuchoquátrìnhpháttriểnrựcrỡvề
sau.
BêncạnhnhữngtácphẩmcủaPuskin,chủnghĩahiệnthựccònđượckhẳngđịnh
bởivởkịch“Khổvìtrítuệ”củangôisaosớmtắtGribôeđôp.Tácgiảđãdựngnênbức
tranhhiệnthựcvềcuộcsốngNganhữngnăm10và20thếkỷXIX,mộtmặtvạchrõ
chântướngcủabọnquanlạithamnhũng,chủnôtànbạo,phêphánxãhộithượnglưu,

mặtkhácxâydựngthànhcôngvềhìnhtượngngườichiếnsĩthángChạp,đạidiệncho
lớpthanhniêntiếnbộđươngthời.Đólàmộttínhcáchđiểnhình,cótínhlịchsửcụthể,
gắnbóvớihoàncảnhxãhội,vừacótínhkháiquátvừacótínhcábiệt.
Cuốntiểuthuyếtnổitiếng“
Nhânvậtcủathờiđạichúngta
”(1840)của
Lecmôntôpđãcắmmộtcáimốcmớitrênbướcđườngthắnglợicủachủnghĩahiện
thựcphêphán.Lecmôntôp(1814-1841)vừalànhàthơlãngmạnvừalànhàvănhiện
thực.Trongtácphẩm,Lecmôntôpđãpháttriểnkhuynhhướngtâmlý,khámpháđến
cùngthếgiớinộitâmphứctạp,chuẩnbịchonhữngnghệsĩtâmlýbậcthầysaunày
nhưĐôxtôiepxki,Tônxtôi,Sêkhôp.
Gôgôn(1809-1852)làngườikhẳngđịnhsựthắnglợidứtkhoátcủachủnghĩa
hiệnthựcNgaquatácphẩm“
Nhữnglinhhồnchết
”(1842).VănxuôiGôgônlàthành
tựuquantrọngcủachủnghĩahiệnthựcNga.TrườngpháihiệnthựccủaGôgônngày
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
17
càngđôngđảođộingũnhữngngườitrẻtuổinhưĐôxtôiepxkivới“Nhữngngườicùng
khổ”(1846),Tuôcghenhepvới“Bútkíngườiđisăn”(1847),Ghecxenvới“Aicótội
(1846-1847).Họthừakếvàpháthuynhữngthànhtựucủanhữngngườiđặtnềnmóng.
Chủnghĩahiệnthựckhẳngđịnhvịtríởtấtcảcácthểloại.
Trênmặttrậnlýluận,phêbình,Bêlinxki(1811-1848)làngườichủtướng,ông
đãchiếnđấukiêncườngbảovệnhữngnguyêntắcsángtáccủacácnhàhiệnthựcđầu
tiênvàphêphántriệtđểnhữngkẻthùcủachủnghĩahiệnthực.Nhữngbàiviếtcủaông
cótínhcáchpháthiệnnhữngtàinăngvănhọcmới,nhữngbướcpháttriểnmớicủavăn
họcNga.ChínhôngđãkhẳngđịnhvaitròtolớncủaPuskintrongviệcmởđầumột
khuynhhướngsángtácmới,khẳngđịnhLecmôntôp,Gôgôntrongviệcđánhdấusự
thắnglợicủachủnghĩahiệnthựcNga.

Tómlại,đặcđiểmnổibậtcủavănhọctronggiaiđoạnnàylàsựchuyểndầntừ
chủnghĩalãngmạnsangchủnghĩahiệnthực.Sựchuyểnbiếnnàyđãđánhdấumột
bướctiếnquantrọngcủavănhọcNgatrongviệcphảnánhcuộcsống.Cácthểloạivăn
xuôi,tiểuthuyếtvànhiềuvởkịchhiệnthựcnổitiếngxuấthiện,ngàycàngchiếmưu
thếvàpháttriểnmạnh.ĐángchúýlànhữngsángtáccủaPuskin,Lecmontopvà
Gogon.
1.2.
1.2.
1.2.
1.2.V
V
V
Và
à
à
ài
i
i
in
n
n
né
é
é
ét
t
t
tv
v
v

về
ề
ề
ềt
t
t
tá
á
á
ác
c
c
cgi
gi
gi
giả
ả
ả
ảv
v
v
và
à
à
àt
t
t
tá
á
á

ác
c
c
cph
ph
ph
phẩ
ẩ
ẩ
ẩm
m
m
m
1.2.1.
1.2.1.
1.2.1.
1.2.1.T
T
T
Tá
á
á
ác
c
c
cgi
gi
gi
giả
ả

ả
ả
1.2.1.1.
1.2.1.1.
1.2.1.1.
1.2.1.1.Cu
Cu
Cu
Cuộ
ộ
ộ
ộc
c
c
cđờ
đờ
đờ
đời
i
i
iv
v
v
và
à
à
às
s
s
sự

ự
ự
ựnghi
nghi
nghi
nghiệ
ệ
ệ
ệp
p
p
ps
s
s
sá
á
á
áng
ng
ng
ngt
t
t
tá
á
á
ác
c
c
c

AlêcxanđrơXecgâyevichPuskinsinhngày6tháng6năm1799tạithủđô
Matxcơva,trongmộtgiađìnhquýtộcthượnglưu.Ôngtrảiquatuổithơêmđềmvàcó
điềukiệntiếpthuvănhọckhásớm.ChaônglàXecgâyLivôvichPuskinlàmộtngười
yêuthíchvănchươngvàsânkhấu.ChúcủaPuskin,VaxiliLivôvichlàmộtnhàthơnổi
tiếngđươngthời.Lúcnhỏ,PuskinđãđượchọcvàđọcrấtnhiềutácphẩmvănhọcNga,
nhiềubàithơvàvănxuôiPháp,làmquenvớivănhọcdângianNgaphongphúquabà
nhũmẫuArinaRôđiônôpnavàbáclãobộcNikitaCôdơlôp.Tấtcảnhữngđiềukiện
thuậnlợiđóđãthúcđẩytàinăngvănhọcPuskinsớmđượcnảynởvàpháttriển.
Năm1811,PuskinvàohọctạitrườngLixê,ngôitrườngđặcbiệtdànhriêngcho
conemgiađìnhquýtộc,nhằmđàotạomộtlớpngườitrungthànhvớiNgahoàng.
Puskinhọctậpđượcnhiềutrênghếnhàtrường,đặcbiệtcácthầygiáovàcácnhàthơ
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
18
lớncổđiểnvàhiệnđạiđãcóảnhhưởngsâusắc,nhiềumàuvẻđếncậuthiếuniênđang
đinhữngbướcđầutrênconđườngthơ.
Năm1814,tờ“NhữngthôngtinchâuÂu”đăngbàithơđầutiêncủaPuskin
“
Gửingườibạnlàmthơ
”.Puskinnhấnmạnh:thơcaphảihữuích,phảiphụcvụxãhội.
Puskintựnguyệnphấnđấuthànhnhàthơ,hơnnữathànhnhàthơhữuíchchođời.
Năm1815,ôngviết“NhữngkỷniệmHoàngthôn”nhưmộtlờitổngkếtchặng
đườngđầuđờicủathinhânvàđãđượcđọctrongbuổilễratrường.
Tháng6năm1817,PuskintốtnghiệptrườngLixê,đượcbổnhiệmlàmthưkýở
Bộngoạigiao.ĐiềukiệnlàmviệcnàyđãgiúpchoPuskincódịptiếpxúcvớixãhội
thượnglưu,nhưngcũngchínhtrongcơnlốcthượnglưunàyPuskinđãsớmnhậnrasự
trốngrỗng,phùphiếmvàtìmcáchdứtrakhỏimọicámdỗnguyhiểmđó.Thờikỳnày,
PuskinđãchorađờimộtsốbàithơcónộidungchốngchếđộchuyênchếNgahoàng
như:“Tựdo”(1817),“NhữngcâuchuyệnthầnthoạiNoel”(1818),“GởiSađaép”
(1818),“Làng”(1819)…NhữngbàithơcủaPuskinđãlàmchoNgahoànggiậngiữvà

quyếtđịnhđàyPuskinđiXibia.Thếnhưng,vớilòngyêumếntàinăngvàkhâmphục
nhữngtưtưởngtựdo,cáchmạng,nhiềunhàthơ,nhàvăncóuytínnhưnhàthơ
Đecgiavin,nhàvănCaramdin,nhàthơGiucôpxkiđãrasứcbảovệPuskin.Cuốicùng
NgahoàngphảinhượngbộvàđàyPuskinđiphươngNam.
TrongthờigianlưuđàyởphươngNam(1820-1824),Puskincódịpđinhiềunơi
nhưCapcadơ,Crưm,Kisinhôp,Ôđexa.Thờikỳnàyđượcxemnhưthờikỳlãngmạn
rựcrỡcủanhàthơ.Puskinsángtácđượcnhiềuthơtrữtìnhvàtrườngcanhư“Ánh
sángcủabanngàyđãtắt”(1820),“Ngườitù”(1822),“Conchimnhỏ”(1823),“Hỡi
sóngcảaingănchặn”(1823),“Ngườigieogiốngtrênđồngvắng”(1823).Viếttrường
ca“RutxlanvàLiutmila”(1820),“NgườitùCapca”(1820-1821),“Anhemkẻcướp”
(1821-1822).Nhữngtácphẩmnàyđãphảnánhsựbấtmãnkhôngthỏahiệpcủatầng
lớpthanhniêntiếnbộđươngthờiđốivớitrậttựxãhộihiệnhành.Vớinhữngtácphẩm
này,Puskinđãtrởthànhđạidiệnchokhuynhhướngvănhọclãngmạncáchmạng.
Năm1823,ôngbắtđầuviếttiểuthuyếtthơ
EpghênhiÔnhêghin
đánhdấubước
đầuchothểnghiệmphươngphápsángtácmới–phươngpháphiệnthực.
NhậnthấyviệclưuđàyPuskinvềphươngNamkhôngthểđànápđượctinh
thầncủaông,NgahoàngquyếtđịnhđẩyPuskinvềphươngBắc.Tháng7năm1824,
PuskinrờiÔđêxavềphươngBắcsốngởlàngMikhailôpxkoe.Puskindườngnhưphải
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
19
sốngtrongcôđơnvàcáchlihoàntoàn.Ngườithânduynhấtcủaônglúcnàylànhũ
mẫuArinaRôđiônôpna.Ôngluônsốngtrongsựquảnthúcgắtgaocủachínhquyền
địaphương.SốngtạilàngMikhailôpxkoe,Puskinvẫntiếptụcgặpgỡ,tiếpxúc,tìm
hiểucuộcsốngcủanhữngngườilaođộngbìnhdị.Puskintiếnhànhghichép,sưutầm
vànghiêncứuvềvănhóadângian.Ôngtìmthấytrongcôngviệccủamìnhmộtniềm
lạcquanmớimẻ,mộttinhthầnmớiởnhândân.Puskinbắttayvàonghiêncứulịchsử
dântộcvàviếtvởkịchlịchsử

BôritGôđunôp
(1825).Cũngtrongthờigiannày,
Puskintiếptụcviếttiểuthuyếtthơ
EpghênhiÔnhêghin
.
Năm1824,ôngviếttrườngca“
ĐoànngườiSưgan
”,thơ“
Gửibiển
”.
Năm1825,ôngviếtvởbikịchlịchsử“
BôritGôđunôp
”,bàithơ“
Buổitốimùa
đông”,“Conđườngmùađông”,“GửiK”,“Láthưbịđốtcháy
”…
SauthấtbạicủacuộccáchmạngthángChạpcuốinăm1825ởPêtecbua,chính
quyềnđãxemxétlạitấtcảcácấnphẩmchốngđốichínhquyềncủaPuskintrướcđóvà
quyếtđịnhbuộcôngbịquảnthúctạigiavàcóchínhsáchkiểmduyệtnghiêmkhắccác
tácphẩmcủanhàthơ.
Năm1826,NgahoàngNicôlaiIchogọiPuskinvềsốngởMatxcơvaviếtthơ
“
Nhũmẫu
”,“
Nhàtiêntri
”.
Năm1827,ôngtrởvềPêtecbuavàđãsángtácthơ“
Ariôn
”(1827),truyệnngắn
“

NgườidađencủavuaPiốtĐạiđế
”.
Năm1828,ôngviết“
TrườngcaPôntava
”,thơ“
CâyAnsa
”.
Năm1829sauchuyếnđiCapcavề,ôngcónhữngsángtácnhưbàithơ“
Trên
đồiGruziađêmxuống
”,“
GửitớiXibia
”và“
Tôiyêuem
”.
Năm1830,Puskinviết“
Nhữngbikịchnhỏ,Lũquỷ
”vàhoànthànhtiểuthuyết
thơ
EpghênhiÔnhêghin.
Cũngtrongthờigiannày,ôngviết“
TậptruyệncủaôngIvan
PetrovichBenkinquácố
”đượcxemlàtácphẩmvănxuôihoànchỉnhđầutiêncủa
Puskinđồngthờicũnglàmộtcáimốctrênconđườngpháttriểnvănxuôihiệnthực
Nga.
Năm1831,PuskinkếthôncùngtiểuthưNataliaGôntsarôvatạiMatxcơvavà
sauđóquaylạilàmviệcởBộngoạigiao.HainămsauôngđượccửvàoHànlâmviện.
Năm1832,ôngviếttiểuthuyết“
Đubrôpxki

”.
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
20
Năm1833,ôngtrởlạiPêtecbua,nhờsựưuáicủaSahoàngNicôlaiIchếđộ
quảnthúcđượcnớilỏng.Thờigiannày,ôngviếttrườngca“Kỵsĩđồng”,truyệnngắn
“Conđầmpích”,bàithơ“Mùathu”.
Tronggiaiđoạnsángtácsaunày,Puskinchúýnhiềuvềkịchvàvănxuôi.Năm
1836,chorađờitruyện“Ngườicongáiviênđạiúy”làđỉnhcaocủavănxuôiPuskin,
tácphẩmđượcxemlà“Cuốnbáchkhoatoànthưbằngvănxuôi”củađờisốngNga
cuốithếkỷXVIII.Đồngthờiôngcùngbạnbècũngpháthànhtạpchí“Ngườicùng
thời”.
Từnăm1830trởđi,nhữngâmhưởngcủachủnghĩalãngmạnkhôngcòntrong
sángtáccủaPuskin.Chủnghĩahiệnthựctrởthànhxuhướngchungtrongsángtáccủa
Puskin.
Ngày10tháng2năm1837,Puskinquađờitrongniềmtiếcnuốikhônnguôicủa
nhândânNgavànhândânthếgiới.
1.2.1.2.
1.2.1.2.
1.2.1.2.
1.2.1.2.Nh
Nh
Nh
Nhữ
ữ
ữ
ững
ng
ng
ngđó

đó
đó
đóng
ng
ng
ngg
g
g
gó
ó
ó
óp
p
p
pc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
aPuskin
Puskin
Puskin
Puskinđố
đố
đố
đối

i
i
iv
v
v
vớ
ớ
ớ
ới
i
i
in
n
n
nề
ề
ề
ền
n
n
nv
v
v
vă
ă
ă
ăn
n
n
nh

h
h
họ
ọ
ọ
ọc
c
c
cNga
Nga
Nga
Ngan
n
n
nử
ử
ử
ửa
a
a
ađầ
đầ
đầ
đầu
u
u
u
th
th
th

thế
ế
ế
ếk
k
k
kỷ
ỷ
ỷ
ỷXIX
XIX
XIX
XIX
Trảiquacuộcđờiđầysónggióvàngắnngủi,nhưngPuskinđãkịplàmcho
nướcNgabiếtbaokỳtích.Chỉtronghaichụcnămôngđãkhaiphánhữngconđường
nghệthuậtmớimẻmàởcácnướckhácngườitaphảiđihàngtrămnăm.Ônglàngười
đãcáchtânhàngloạtthểloạivàđềtàivănhọc,làngườitiếpthunhữngthànhtựucủa
thếhệđitrướcđểcảicáchvănhọcvàcảicáchngônngữNgamộtcáchtoàndiện.
TrongsựpháttriểncủachủnghĩalãngmạnNga,Puskingiữmộtvaitròquan
trọng.Từthơtrữtìnhđếntrườngca,conđườngPuskinđilàconđườngnỗlựctìmtòi,
cáchtân,giảiquyếtnhữngnhiệmvụluônluônmớidocuộcđấutranhxãhộivàđấu
tranhvănhọcđặtra.PuskinđãcùngvớicácnhàthơthángChạpnhưRưlêep,
Đavưđôp,Viademxki,Đenvich…đãtạonênmộtthờihuyhoàngcủathơNga.Họlà
nhữngngườicócôngđốivớidòngvănhọclãngmạncáchmạngNga.
Cóthểnóirằng,phảiđếnPuskinvàđếnnăm1825vănhọcNgađãpháthiện
chủnghĩahiệnthực.Puskinlàngườiđặtnhữngnềnmóngđầutiênvàkhẳngđịnhsự
chiếnthắngcủachủnghĩahiệnthựcNgathếkỷXIXvàđãtrởthànhmộtngôisaomai
hiếmhoitrênbầutrờivănhọcÂuChâulúcđó.Puskinđãthựchiệnbướcchuyểnbiến
từchủnghĩalãngmạnđếnchủnghĩahiệnthực.CácsángtáccủaPuskinđãkhơi
nguồnchosựpháttriểnmạnhmẽkhuynhhướngbaoquáthiệnthựcxãhộirộnglớn

Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
21
vớinhiềutầnglớpxãhộikhácnhau,thểhiệnnhiềuvấnđềmangtínhthờiđại,Puskin
đãđisâuvàonhữngngõngáchkhuấtkín,phứctạpcủatâmlýconngườimàsaunàylà
cácnhàvănvĩđạiL.Tônxtôi,Đôxtôiepxkitiếpthuvàpháttriểnthành“phépbiện
chứngtâmhồn”.
Vềphươngdiệnđổimới,trongvănhọcthếgiớihiếmcóthiêntàinàonhư
Puskinđemlạinhiềucáchtântrongmọilĩnhvực:thơtrữtình,trườngca,truyệnkể
dângian,bikịch,truyệnngắn,tiểuthuyết,bútký,vănchínhluận,ngôntừsángtác,đề
tàivănhọc,…
Lànhàthơtrữtìnhđặcsắc,Puskinđồngthờicũnglàcâybútvănxuôisắcsảo.
Trongmườinămsángtáccuốicùng(1827-1837),Puskindồnnhiềutâmsứcchovăn
xuôi.Tuysốlượngkhôngnhiềunhưngmỗitácphẩmcủaôngđềulànhữngtìmtòicó
giátrịđặtnềnmóngchovănxuôihiệnthựcNgathếkỉXIX.
VănxuôitrướcPuskinlàthứvănxuôiduycảm,kiểucách,giảtạovàhìnhthức.
CólẽtrừnhàvănRadiepcòncáctácgiảkhácchỉmớidừnglạiởbềmặt,ởsựthểhiện
mộtcáchhờihợt,sơsàivềcuộcsống,xalạvớinhữngvấnđềquantrọng,cấpthiếtcủa
nhândân,củađấtnước,củathờiđại.Ngônngữvănxuôilạichưathoátkhỏinhữngảnh
hưởngcủatiếngcổ,tiếngnướcngoài,cònchưađủsứcdiễntảđượcnhữngđiềuphong
phú,tếnhị.KhicácnhànhàvănNgatrướcvàkhiđóđãkhôngtheokịpđượccuộc
sống,khôngtìmrađượcmộthướngđimớiphùhợpthìPuskinđãmạnhdạnmởramột
conđườngmớichonềnvănhọcNganóichungvàchonềnvănxuôibâygiờ.Đến
Puskin,chủnghĩahiệnthựcphêphánbắtđầutrởthànhmộtphươngphápsángtác
quantrọng.Vìvậy,Puskinđượccoilàngườiđặtnhữngviênđátảngchonềnmóng
mớimẻvàvữngchắcchothểloại.M.Gorkiđãtừngnhậnđịnh:“
Puskinđãđặtnền
móngchovănxuôiNgahiệnđại,mạnhdạnđưavàovănhọcnhữngđềtàimớivà
trongkhigiảithoátnềnvănhọcrakhỏiảnhhưởngcủatiếngPháp,Đức,đồngthời
cũnggiảithoátnềnvănhọcrakhỏichủnghĩaduycảmnhạtnhẽomànhữngtácgiả

trướcPuskinđềumắcphải.NgoàiraPuskincũnglàngườiđặtnềntảngchosựhòa
hợpgiữachủnghĩalãngmạnvàchủnghĩahiệnthực,sựhòahợpchođếnnayvẫnlà
đặctrưngtiêubiểucủanềnvănhọcNga,làmnócómộtâmhưởngriêng,mộtdiện
mạoriêng
”[3;tr.134].
Ngoàicáctiểuthuyếtnổitiếng,Puskincònlàtácgiảcủanhiềutruyệnngắnđạt
đếnđộmẫumực,cổđiểncủavănhọcthếgiới.TruyệnngắncủaPuskinđượccoilà
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
22
khởiđầucủavănxuôihiệnthựcNga.ÔngđãđemlạichotruyệnngắnNgakhảnăng
phảnánhsinhđộnghiệnthực,đồngthờicógiátrịnhânđạosâusắc.Nhiềuthànhtựu
rựcrỡcủatruyệnngắnNgasaunàyđãbắtnguồntừtruyệnngắncủaPuskin.
ĐếnvớisânkhấuNgathếkỷXIX,Puskincũngthựchiệnmộtcuộccáchmạng,
gópphầnđưakịchNgavươnlênđỉnhcaocủavănhọcnhânloại.Ôngđãpháthiệnvà
đưavàotácphẩmcủamìnhkịchtínhcủahiệnthựcchâuÂuthếkỷXIX,cũngnhưlý
giảimốiliênhệgiữakịchtínhtrongtâmhồnconngườivớikịchtínhcủathờiđạivàsố
phậnnhândân.
Puskinđãcắmnhữngcộtmốclớnkhôngchỉchocácthểloạivănhọcmàcòn
chohàngloạtđềtàimangnộidunghiệnthựcvànhânbảnsâusắc.Nhiềuhìnhtượng
nhânvậtcủaôngtrởthànhbấthủ,trongđóhìnhtượngvề“conngườinhỏbé”vàhình
tượng“conngườithừa”lànhữngđónggópđángkểcủaPuskinđốivớinềnvănhọc
Ngavàthếgiới.
Cóthểnói,PuskinlànhàthơNgavĩđại,“
làniềmtựhàocủamỗingườiNga,là
đạidiệnxứngđángnhất,toànvẹnnhấtchovănhọcNga
”[4;tr.50].Ôngđãdànhtrọn
cuộcđờimìnhcốnghiếnchosựnghiệpvănchương,làngườitổngkếtsựpháttriển
củatoànbộvănhọcNgavàlàngườikhaisángnhữngđỉnhcaochóingờinhất,đưavăn
họcNgalênmộttrongnhữngvịtríhàngđầucủavănhọcnhânloại.Cuộcđờingắn

ngủinhưngtàinăngcủaPuskinđủsứcđểtỏasángtrênthiđàn.Ôngđãđểlạisự
nghiệpsángtácphongphú,mộtdisảnvănhóalớnlaotừnhữngbàithơtrữtìnhtuyệt
diệu,hàngchụcbảntrườngcabằngthơ,truyệncổtíchthơvàcảtiểuthuyếtbằngthơ.
Đặcbiệthơn,Puskincònlàthiêntàivềvănxuôi,nhiềutruyệnngắn,truyệndàicủa
ôngđạtđếnsựmẫumực.Tácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquá
cố”làmộttrongnhữngtácphẩmthànhcôngtrongsángtạonghệthuậtcủaPuskin.
1.2.2.
1.2.2.
1.2.2.
1.2.2.T
T
T
Tá
á
á
ác
c
c
cph
ph
ph
phẩ
ẩ
ẩ
ẩm
m
m
m
“
“

“
“T
T
T
Tậ
ậ
ậ
ập
p
p
ptruy
truy
truy
truyệ
ệ
ệ
ện
n
n
nc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
aô
ô

ô
ông
ng
ng
ngIvan
Ivan
Ivan
IvanPetrovich
Petrovich
Petrovich
PetrovichBenkin
Benkin
Benkin
Benkinqu
qu
qu
quá
á
á
ác
c
c
cố”
ố”
ố”
ố”
“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”
đượcviếtnăm1830gồm
nămtruyện“Phátsúng”,“Bãotuyết”,“Ôngchủhiệuđámma”,“Ngườicoitrạm”và
“Côtiểuthưnôngdân”.ĐâylàtácphẩmvănxuôihoànchỉnhđầutiêncủaPuskin,

đánhdấusựtrưởngthànhcủaPuskin–“nhàvăncủathựctại”,đồngthờicũnglàmột
cáimốctrênconđườngpháttriểnvănxuôihiệnthựcNga.
Tácphẩmlànhữngcâuchuyệndomộtquýtộcluivềsốngtrongvùngđồngquê,
têngọiIvanPetrovichBenkinghilạinhữngmẫutruyệnrờitừnhữngngườikểkhác
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
23
nhau.Tronglờimởđầu,tácgiảPuskinđãmượndanhnhàxuấtbảnđểnóivềxuấtxứ
củatácphẩmvàchobiếtrằngđâykhôngphảilàtậptruyệndomìnhviếtmàlànhững
dicảocủamộtnhàquýtộctênlàIvanPetrovichBenkinđãmất.ÔngBenkinlàngười
dòngdõiquýphái,cógiatưđiềnsảnhẳnhoi,làngườicóhọcthức,hamđọcsáchvở
vàyêuchuộngviếtláchtiếngNga,tínhtìnhtrunghậu,thậtthàvàhaythươngngười.
Nhữngtruyệnnàylàôngnghengườitatrựctiếpkểlạivàcóghirõtêntuổi,địavị,
chứctướccủangườikể,tênlàngxãthìđượclấyởvùngquêcủaông.
Cáccâuchuyệnlànhữngchuyệnvặttrongdângian,khôngcócácvấnđềthuộc
vềtâmlýhaymiêutảnhưngnhờtàinăngcủaPuskinnhữngcâuchuyệnkểđãđược
thuậtlạibằngmộtgiọngđơngiản,bìnhdị,trongsángvàmangnhữngnétriêngđặc
biệtcủaPuskin.
“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”
làbướctiếnmớitrongquá
trìnhsángtáccủaPuskin.Ởđây,ôngđãđưanàngthơcủamìnhthâmnhậpvàođời
sốnghiệnthực,vàocuộcsốnghàngngàycủadânthường.Đặcbiệthơn,trongtác
phẩm,ngườiđọcsẽbắtgặphìnhảnhnhữngnhânvậttiểuthương,tiểuviênchức,nông
dânvàtấtcảnhữngconngườinhỏbémàlâunayítđượcvănhọcđềcậpđến.Từđây
ngườiđọccódịphiểubiếtvềcôngviệclàmănsinhsốngcủanhữngngườinghèokhổ,
tâmtìnhnguyệnướccủahọ,theohọtớinhữnglàngquêxahaytớinhữngkhuphố
nghèovenđô.Mỗimộtcâuchuyệnlàmộtbứctranhsinhhoạt,mộtcảnhđờirấtchân
thực,sinhđộngtiêubiểuchocáctầnglớpxãhộiNgađươngthời.Secnưsepxkitừng
nhậnđịnh:
“PuskinlàngườiđầutiênmiêutảnhữngphongtụcNgavàcuộcsốngcủa

cáctầnglớpnhândânNgakhácnhauvớimộtsựchínhxáclạthườngvàsâusắc
”[4;
tr.97].Sựquansáttinhtế,nhạybén,cáchdiễnđạtgiảndịtựnhiênmàcôđọng,hàm
súccùngvớitấmlòngnhânđạoyêuthương,Puskinđãtạochovănxuôisứchấpdẫn
mớimẻvàlâubền.
1.3.
1.3.
1.3.
1.3.M
M
M
Mộ
ộ
ộ
ột
t
t
ts
s
s
số
ố
ố
ốv
v
v
vấ
ấ
ấ
ấn

n
n
nđề
đề
đề
đềl
l
l
lí
í
í
ílu
lu
lu
luậ
ậ
ậ
ận
n
n
nchung
chung
chung
chungv
v
v
về
ề
ề
ềngh

ngh
ngh
nghệ
ệ
ệ
ệthu
thu
thu
thuậ
ậ
ậ
ật
t
t
tc
c
c
củ
ủ
ủ
ủa
a
a
atruy
truy
truy
truyệ
ệ
ệ
ện

n
n
nng
ng
ng
ngắ
ắ
ắ
ắn
n
n
n
1.3.1.
1.3.1.
1.3.1.
1.3.1.Gi
Gi
Gi
Giớ
ớ
ớ
ới
i
i
ithuy
thuy
thuy
thuyế
ế
ế

ết
t
t
tv
v
v
về
ề
ề
ềnh
nh
nh
nhâ
â
â
ân
n
n
nv
v
v
vậ
ậ
ậ
ật
t
t
t
Vănhọclàloạihìnhnghệthuậtđặcbiệtthểhiệnsựkhámphá,giaotiếp,chiếm
lĩnhhiệnthựcởcảbềrộngvàbềsâucủanó.Trongđó,nhânvậtchínhlàmộttrong

nhữngphươngthứchữuhiệuvàđắclựcđểthểhiệnsựgiaotiếp,kháiquáthiệnthực
mộtcáchhìnhtượng.Chínhvìvậymàkháiniệmvềnhânvậtđượcsửdụngrộngrãi
trongvănhọc,nhấtlàtrongcáctácphẩmtựsự.Tuynhiên,cáchđịnhnghĩavềnhân
Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
24
vậtcónhiềuýkiếnkhácnhau,songnhìnchungvẫncónhữngđiểmtươngđồngvà
điểmgặpgỡdễthấytrongquanniệmcủacácnhàlýluậnlàxemnhânvậtlà“
con
ngườiđượcmiêutảtrongvănhọcbằngphươngtiệnvănhọc
”[11;tr.277],là“
hình
tượngnghệthuậtvềconngười,mộttrongnhữngdấuhiệuvềsựtồntạitoànvẹncủa
conngườitrongnghệthuậtngôntừ
”[7;tr.202].
Trongquyển
Từđiểnthuậtngữvănhọc
,cáctácgiảLêBáHán,TrầnĐìnhSử,
NguyễnKhắcPhithìchorằnggiớihạncủanhânvậtvănhọckhôngchỉthuhẹpởcon
ngườimàcòn“
đượcsửdụngnhưmộtẩndụ,khôngchỉmộtconngườicụthểnàocả
màchỉmộthiệntượngnổibậttrongtácphẩm
”[7;tr.202].Cụthểhơn,trongquyển
“
150thuậtngữvănhọc
”tácgiảLạiNguyênÂngiảithích:“
nhânvậtvănhọccókhilà
cácconvật,cácloạicây,cácsinhthểhoangđườngđượcgánchonhữngđặcđiểm
giốngvớiconngười
”[1;tr.209].Chẳnghạn,đólànhândântrongtiểuthuyết

Chiến
tranhvàhoàbình
củaL.Tolstoi,nhânvậtđámđôngtrongtiểuthuyết
Sốđỏ
củaVũ
TrọngPhụng,đồngtiềnlànhânvậtchínhtrongbộtiểuthuyết
Tấntròđời
củaBalzac,
làchiếcquantàitrongtruyệnngắn
Chiếcquantài
củaNguyễnCôngHoan.Tínhước
lệđượcxemlàđặctínhnổibậtcủanhânvật.Bởithế,khôngthểđồngnhấtnhânvật
vớiconngườicóthậttrongđờisống,ngaycảkhitácgiảxâydựngnhânvậtvớinhững
nétrấtgầngũivớinguyênmẫucóthật.
Vănhọckhôngthểthiếunhânvật,bởivìđólàhìnhthứccơbảnđểquađóvăn
họcmiêutảthếgiớimộtcáchhìnhtượng.Bảnchấtvănhọclàmộtquanhệđốivớiđời
sống,nóchỉtáihiệnđượcđờisốngquanhữngchủthểnhấtđịnh,đóngvaitrònhư
nhữngtấmgươngcủacuộcđời.Thôngquaxâydựngnhânvậtnhàvăntáihiệnbức
tranhđờisốngvàbộclộquanđiểm,cátínhsángtạo,quađóphảnánhquátrìnhphát
triểncủatưduynghệthuật.“
Nhàvănsángtạonhânvậtđểthểhiệnnhậnthứccủa
mìnhvềmộtcánhânnàođó,vềmộtvấnđềnàođócủahiệnthực.Nhânvậtchínhlà
dẫndắtngườiđọcvàomộtthếgiớiriêngcủađờisốngtrongmộtthờikỳlịchsửnhất
định
”[5;tr.126].
Nhânvậtvănhọcchỉxuấthiệnquasựtrầnthuật,miêutảbằngphươngtiện
nghệthuật.Cácphươngthứcthểhiệnnhânvậthếtsứcđadạng.
Trướchết,nhânvậtđượcmiêutảquachitiết.Vănhọcvừadùngchitiếtđể
miêutảchândung,ngoạihình,tảhànhđộng,tâmtrạngthểhiệnnhữngquátrìnhnội
tâmvừađểmôtảngoạicảnh,môitrường,đồvậtxungquanhconngười.

Đặcđiểmnghệthuậttrongtácphẩm“TậptruyệncủaôngIvanPetrovichBenkinquácố”củaA.X.Puskin
GVHD:TrầnVănThịnhSVTH:NguyễnThanhTrong
25
Ngoàira,nhânvậtcònđượcthểhiệnquamâuthuẫn,xungđột,sựkiện.Các
mâuthuẫn,xungđộtluôncótácdụnglàmnhânvậtbộclộcácphầnbảnchấtsâukín
củanó.Nhưngnhânvậtthườngbộclộmìnhnhiềunhấtlàquahànhđộng,ýnghĩ,việc
làm.Cóthểmiêutảnhânvậtmộtcáchtrựctiếpnhưngcũngcóthểmiêutảnhânvật
mộtcáchgiántiếpquasựcảmnhậncủamọingườixungquanh.
Nhưvậy,cóthểthấynhânvậtlàvấnđềtrungtâmcủatácphẩmvănhọc,nócó
tầmquantrọngđặcbiệtvàlàphươngtiệncơbảnđểnhàvănchiếmlĩnh,kháiquáthiện
thựcmộtcáchhìnhtượng.Thôngquathếgiớihìnhtượngtrongtácphẩm,nhàvănbộc
lộcảmquancủamìnhtrướccuộcsống,gửigắmvàonhânvậtnhữngtưtưởng,ướcmơ
khátvọnghaynhữngtâmsựthầmkíncủamình.Nhânvậtcũnglànơiđểnhàvănthể
hiệnquanđiểmnghệthuậtvàlýtưởngthẩmmỹcủachínhbảnthânmìnhvềconngười.
Chínhvìnhânvậtcóvaitròlàtrungtâmcủatácphẩmvănhọc,nênviệcxâydựng
nhânvậttrởthànhvấnđềcốttử,thenchốtcủatácphẩmtựsự.Nhàvănkhisángtạora
nhânvậtvàsắpxếp,xâydựngnhânvậttheomộthệthốngnhấtđịnhtrongtácphẩm
vănhọcđềumangýđồvàtưtưởngnghệthuậtcủamình.Vìthế,hiểuđượccáchsắp
đặthệthốngnhânvật,nộidungvàýnghĩacủanócũngchínhlàđãkhámpháđượccác
tầngbậcgiátrịtrongmộttácphẩmcụthể.
1.3.2.
1.3.2.
1.3.2.
1.3.2.Gi
Gi
Gi
Giớ
ớ
ớ
ới

i
i
ithuy
thuy
thuy
thuyế
ế
ế
ết
t
t
tv
v
v
về
ề
ề
ềk
k
k
kế
ế
ế
ết
t
t
tc
c
c
cấ

ấ
ấ
ấu
u
u
u
Kếtcấulàphươngtiệncơbảncủasángtácnghệthuật.Mộttácphẩmnghệthuật
nếuthiếuvắngkếtcấuthìbảnthânnóchưathànhmộtchỉnhthểnghệthuật.Kháiniệm
vềkếtcấucũngcónhiềucáchhiểukhácnhau.
Theo
Từđiểnthuậtngữvănhọc
,cáctácgiảLêBáHán,TrầnĐìnhSử,Nguyễn
KhắcPhixácđịnh:
“Kếtcấutácphẩmlàtoànbộtổchứcnghệthuậtsinhđộngcủatác
phẩm(…)Kếtcấutácphẩmkhôngbaogiờtáchrờinộidungcuộcsốngvàtưtưởng
trongtácphẩm
”(…).
Bấtcứmộttácphẩmnghệthuậtnàocũngcómộtkếtcấunhất
định.Kếtcấulàphươngtiệncơbảnvàtấtyếucủakháiquátnghệthuật
”[7;tr.156].
NhànghiêncứuLạiNguyênÂnlạichorằng:“
Kếtcấulàsựsắpxếp,phânbố
cácthànhphầnhìnhthứcnghệthuật,tứclàcấutạotácphẩmtùytheonộidungvàthể
tài.Kếtcấugắnkếtcácyếutốcủahìnhthứcvàphốithuộcchúngvớitưtưởng
”[1;
tr.167].
TrongcuốnLíluậnvănhọc,tácgiảHàMinhĐứcchorằng:“
Kếtcấulàsựtạo
thànhvàliênkếtcácbộphậntrongbốcụccủatácphẩm,làsựtổchức,sắpxếpcác