Phương pháp và nghệ thuật quản lý trong khoa học quản lý

PHPHƯƠNG PHÁP VÀ ƯƠNG PHÁP VÀ
NGHỆ THUẬT QUẢN LÝNGHỆ THUẬT QUẢN LÝ
GV:GV: NGUYNGUYỄN XUÂN PHONGỄN XUÂN PHONG
CHCHƯƠƯƠNG VING VI
KẾT CẤU NỘI DUNGKẾT CẤU NỘI DUNG
I. I. PHƯƠNG PHÁP QUẢN LÝPHƯƠNG PHÁP QUẢN LÝ
1.1. Lý luận chung về phương pháp quản lý1.1. Lý luận chung về phương pháp quản lý
1.2. Một số phương pháp chủ yếu trong 1.2. Một số phương pháp chủ yếu trong
quản lýquản lý
1.3. Một số yêu cầu vận dụng các phương 1.3. Một số yêu cầu vận dụng các phương
pháp quản lýpháp quản lý
II. II. NGHỆ THUẬT QUẢN LÝNGHỆ THUẬT QUẢN LÝ
2.1. Khái niệm 2.1. Khái niệm
2.2. Vai trò Quản lý2.2. Vai trò Quản lý
2.3. Cơ sở khoa học của nghệ thuật quản lý2.3. Cơ sở khoa học của nghệ thuật quản lý
2.4. Một số mưu kế truyền thống2.4. Một số mưu kế truyền thống
II PHƯƠNGPHƯƠNG PHÁPPHÁP QUẢNQUẢN LíLí
11 11 LýLý luậnluận chungchung vềvề phphươươngng pháppháp
quảnquản lýlý
11 11 11 PhươngPhương pháppháp
KháiKhái niệmniệm::
ThuậtThuật ngữngữ phphươươngng pháppháp bắtbắt nguồnnguồn từtừ
tiếngtiếng HyHy lạplạp (methodos)(methodos) cócó nghĩanghĩa làlà
concon đưđường,ờng, côngcông cụcụ nhậnnhận thứcthức
Từ điển Tiếng Việt:
Phương pháp là hệ thống cách thức sử
dụng để tiến hành một hoạt động có mục
đích cụ thể.
Từ điển triết học:
Phương pháp là cách thức vận dụng hệ
thống nguyên tắc (rút ra từ những tri thức

về các qui luật khách quan) để điều chỉnh
những hoạt động có mục đích của con
người.

Vai trò của phVai trò của ph
ươươ
ng phápng pháp
 ĐịnhĐịnh hhưướngớng chocho hoạthoạt đđộngộng củacủa concon ngngưườiời

NângNâng caocao hiệuhiệu quảquả hoạthoạt đđộngộng

QuyếtQuyết đđịnhịnh chấtchất llưượngợng hoạthoạt đđộngộng
TínhTính chấtchất củacủa phphươươngng pháppháp

PhươngPhương phỏpphỏp rấtrất phongphong phỳphỳ

CựngCựng mộtmột kếtkết quảquả nhưngnhưng cúcú thểthể cúcú nhiềunhiều phươngphương
phỏpphỏp khỏckhỏc nhaunhau

PhươngPhương phỏpphỏp càngcàng đỳngđỳng thỡthỡ kếtkết quảquả càngcàng cao,cao,
phươngphương phỏpphỏp khụngkhụng phựphự hợphợp cúcú thểthể khụngkhụng đạtđạt kếtkết
quảquả nhưnhư mongmong muốnmuốn

PhươngPhương phỏpphỏp cúcú đượcđược phụphụ thuộcthuộc vàovào trỡnhtrỡnh độ,độ, năngnăng
lực,lực, thúithúi quen,quen, kinhkinh nghiệm,nghiệm, tớnhtớnh cỏchcỏch củacủa chủchủ thểthể
1.1.2. Ph1.1.2. Phươương pháp quản lýng pháp quản lý
 KháiKhái niệmniệm::
LàLà cáchcách thứcthức màmà chủchủ thểthể quảnquản lýlý
táctác đđộngộng vàovào đđốiối ttưượngợng quảnquản lýlý
theotheo nhữngnhững nguyênnguyên tắctắc nhấtnhất

địnhđịnh
nhằmnhằm thựcthực hiệnhiện mụcmục tiêutiêu quảnquản lýlý
đđãã đđềề rara
 ĐặcĐặc điểmđiểm,, tínhtính chấtchất củacủa phphươươngng
pháppháp quảnquản lýlý::
PPQLPPQL rấtrất đđaa dạngdạng,, phongphong phúphú
PPQLPPQL xâyxây dựngdựng trêntrên ccơơ sởsở mụcmục tiêutiêu,, songsong
phảiphải phùphù hợphợp vớivới đđốiối ttưượngợng
TrongTrong quáquá trìnhtrình quảnquản lý,lý, phphươươngng pháppháp cócó thểthể
thaythay đđổiổi chocho phùphù hợphợp vớivới đđốiối ttưượng,ợng, hoànhoàn cảnh,cảnh,
đđiềuiều kiệnkiện
SựSự táctác đđộngộng củacủa cáccác PPQLPPQL cócó mụcmục đđích,ích, nhằmnhằm
phốiphối hợphợp hoạthoạt đđộng,ộng, bảobảo đđảmảm sựsự thốngthống nhấtnhất củacủa
hệhệ thốngthống
 ĐặcĐặc điểm,điểm, tínhtính chấtchất củacủa phphươươngng
pháppháp quảnquản lýlý
ChủChủ thểthể quảnquản lýlý cócó thểthể lựalựa chọnchọn phphươươngng pháppháp
nhnhưưngng khôngkhông đưđượcợc tùytùy tiệntiện đđặtặt rara phphươươngng pháppháp
SửSử dụngdụng phphươươngng pháppháp quảnquản lýlý vừavừa làlà khoakhoa
họchọc vừavừa làlà nghệnghệ thuậtthuật

VaiVai
tròtrò
phph
ươươ
ngng
pháppháp
quảnquản
lýlý
::

–– ĐịnhĐịnh hhưướngớng thựcthực hiệnhiện mụcmục tiêutiêu quảnquản lýlý
–– PPQLPPQL đđúngúng đđắnắn cócó thểthể khkhơơii dậydậy đưđượcợc nhữngnhững tiềmtiềm
nnăăng,ng, kíchkích thíchthích hoạthoạt đđộngộng sángsáng tạotạo củacủa chủchủ thểthể QLQL
–– LàLà yếuyếu tốtố nnăăngng đđộngộng nhấtnhất trongtrong ccơơ chếchế quảnquản lý,lý, PPPP cócó
khảkhả nnăăngng đđiềuiều chỉnhchỉnh kịpkịp thờithời vớivới sựsự biếnbiến đđổiổi củacủa đđốiối
ttưượngợng vàvà môimôi trtrưườngờng
–– LàmLàm chocho hoạthoạt đđộngộng QLQL tuântuân thủthủ quiqui luật,luật, nguyênnguyên tắctắc
đđồngồng thờithời phùphù hợphợp vớivới đđốiối ttưượngợng QLQL
–– LàLà ccơơ sởsở nângnâng caocao chấtchất llưượngợng hiệuhiệu quảquả trongtrong thựcthực hiệnhiện
cáccác chứcchức nnăăngng quảnquản lýlý
–– LàmLàm chocho hoạthoạt đđộngộng QLQL mangmang tínhtính xãxã hộihội sâusâu sắcsắc ((đđốiối xửxử
vớivới concon ngngưườiời mangmang tínhtính nhânnhân vvăăn,n, mềmmềm dẻo,dẻo, linhlinh hoạthoạt ))

PhânPhân loạiloại phphươươngng pháppháp quảnquản lýlý
–– TheoTheo cấpcấp bậcbậc quảnquản lýlý::

PhPhươươngng pháppháp quảnquản lýlý cấpcấp caocao (cấp(cấp trungtrung ươương)ng)

PhPhươươngng pháppháp quảnquản lýlý cấpcấp trungtrung giangian

PhPhươươngng pháppháp quảnquản lýlý cấpcấp ccơơ sởsở
–– TheoTheo lĩnhlĩnh vựcvực hoạthoạt đđộngộng::

PhPhươươngng pháppháp quảnquản lýlý kinhkinh tếtế

PhPhươươngng pháppháp quảnquản lýlý vvăănn hoáhoá

PhPhươươngng pháppháp quảnquản lýlý xãxã hộihội

TheoTheo nộinội dungdung táctác đđộngộng::


PhPhươươngng pháppháp tâmtâm lýlý giáogiáo dụcdục

PhPhươươngng pháppháp tổtổ chứcchức hànhhành chínhchính

PhPhươươngng pháppháp kinhkinh tếtế
1. 2. Một số ph1. 2. Một số phươương pháp quản lý ng pháp quản lý
chủ yếuchủ yếu
Một
số
PPQL
PP Tâm lý - Giáo dục
PP Hµnh chÝnh - Tæ chøc
PP Kinh tế
Thảo luận về phThảo luận về phươương pháp QLng pháp QL
a.a.
PhPhươương pháp tâm lýng pháp tâm lý
giáo dụcgiáo dục
b.b.
PP hành chính PP hành chính tổ chứctổ chức
c.c.
PP kinh tếPP kinh tế
Nội dung thảo luận về:Nội dung thảo luận về:
–– Khái niệmKhái niệm
–– ƯƯu và hạn chếu và hạn chế
–– LLưưu ý khi vận dụng u ý khi vận dụng
1.2.1. Ph1.2.1. Phươương pháp tâm lýng pháp tâm lý giáo dụcgiáo dục
aa KháiKhái niệmniệm::
LàLà phphươươngng pháppháp chủchủ
thểthể QLQL táctác đđộngộng tớitới ýý

thứcthức củacủa đđốiối ttưượngợng
quảnquản lýlý thôngthông quaqua cáccác
biệnbiện pháppháp tâmtâm lý,lý, ttưư
ttưưởng,ởng, tìnhtình cảmcảm nhằmnhằm
tạotạo rara sựsự tíchtích cực,cực, tựtự
giácgiác củacủa cáccác đđốiối ttưượngợng
trongtrong hệhệ thốngthống QLQL
đểđể
hoànhoàn thànhthành tốttốt mụcmục
tiêutiêu
bb ƯuƯu điểmđiểm::

KếtKết quảquả đạtđạt đợcđợc tơngtơng đốiđối bềnbền vvữữngng

TạoTạo môimôi trờngtrờng đồngđồng thuậnthuận trongtrong hệhệ
thốngthống QLQL;; tạotạo bầubầu khôngkhông khíkhí vuivui vẻ,vẻ,
thoảithoải mái,mái, tựtự nguyệnnguyện

PhátPhát huyhuy đợcđợc nnăăngng lựclực sángsáng tạotạo củacủa
cáccác đốiđối tơngtơng QLQL

CóCó khảkhả nnăăngng thúcthúc đẩyđẩy đốiđối tợngtợng QLQL
hoạthoạt độngđộng cócó hiệuhiệu quảquả caocao màmà khôngkhông
cầncần chichi phíphí nhiềunhiều vềvề vậtvật chấtchất
cc
HạnHạn chếchế::

ĐĐòiòi hỏihỏi chủchủ thểthể quảnquản lýlý phảiphải làlà ngờingời cócó
uyuy tín,tín, cócó khảkhả nnăăngng giaogiao tiếptiếp tốt,tốt, lốilối
sốngsống gầngần gũigũi đốiđối tợngtợng quảnquản lýlý

Thờng chỉ thích hợp với đối tợng coi Thờng chỉ thích hợp với đối tợng coi
trọng danh dự, uy tín.trọng danh dự, uy tín.

NếuNếu quáquá lạmlạm dụngdụng phơngphơng pháppháp nàynày sẽsẽ
trởtrở nênnên duyduy ýý chíchí vàvà phảnphản táctác dụngdụng
dd LLưưuu ýý khikhi vậnvận dụngdụng::

ChủChủ thểthể quảnquản lýlý phảiphải cócó uyuy tín,tín, phẩmphẩm chấtchất
vàvà nnăăngng lựclực khiếnkhiến đđốiối ttưượngợng vịvị nể,nể, tôntôn trọngtrọng

ChủChủ thểthể quảnquản lýlý phảiphải cởicởi mở,mở, gầngần gũigũi nhằmnhằm
nắmnắm đưđượcợc tâmtâm ttưư,, nguyệnnguyện vọng,vọng, nhunhu cầucầu
củacủa đđốiối ttưượngợng đđểể cócó cáchcách thứcthức đđộngộng viên,viên,
khkhơơii dậydậy đđộngộng ccơơ hànhhành đđộngộng phùphù hợphợp
1.2.2. 1.2.2. Ph¬ng ph¸p tæ chøc Ph¬ng ph¸p tæ chøc hµnh hµnh
chÝnhchÝnh
aa KháiKhái niệmniệm::
LàLà phphươươngng pháppháp dựadựa
vàovào quyềnquyền uyuy củacủa ngngưườiời
quảnquản lýlý đđểể bắtbắt buộcbuộc
ngngưườiời ddưướiới quyềnquyền phảiphải
chấpchấp hànhhành mệnhmệnh lệnhlệnh
quảnquản lýlý
bb ƯƯuu thếthế::
PhPhươươngng pháppháp nàynày tạotạo chocho cáccác đđốiối ttưượngợng
quảnquản lýlý chấpchấp hànhhành vôvô đđiềuiều kiệnkiện vớivới cáccác
nhiệmnhiệm vụvụ củacủa tổtổ chứcchức
MụcMục tiêu,tiêu, nhiệmnhiệm vụvụ củacủa hệhệ thốngthống tổtổ chứcchức
đưđượcợc thựcthực hiệnhiện nhanhnhanh chóng,chóng, thốngthống nhất,nhất,

triệttriệt đđểể
CóCó táctác dụngdụng lớnlớn đđốiối vớivới cáccác tìnhtình huốnghuống quảnquản
lýlý cấpcấp bách,bách, khẩnkhẩn trtrươươngng
cc HạnHạn chếchế::
MangMang tínhtính chấtchất ccưưỡngỡng chế,chế, bắtbắt buộcbuộc đđốiối
ttưượngợng quảnquản lýlý thựcthực hiện,hiện, cócó thểthể tạotạo nênnên
khôngkhông khíkhí ccăăngng thẳng,thẳng, ứcức chếchế trongtrong tổtổ chứcchức
CóCó thểthể dẫndẫn đđếnến tìnhtình trạngtrạng quanquan liêuliêu hoá,hoá,
rậprập khuônkhuôn máymáy mócmóc nếunếu khôngkhông tínhtính đđếnến
đđiềuiều kiệnkiện cụcụ thểthể củacủa đđốiối ttưượngợng trongtrong thựcthực
thithi mệnhmệnh lệnhlệnh quảnquản lýlý
dd LLưưuu ýý khikhi sửsử dụngdụng phphươươngng pháppháp nàynày::
HệHệ thốngthống quyềnquyền lựclực củacủa tổtổ chứcchức phảiphải đưđượcợc phânphân
côngcông rõrõ ràngràng vàvà thôngthông suốtsuốt

CácCác quyếtquyết đđịnhịnh hànhhành chínhchính phảiphải dứtdứt khoát,khoát, rõrõ
ràng,ràng, dễdễ hiểu,hiểu, xácxác đđịnhịnh rõrõ đđốiối ttưượngợng thựcthực hiệnhiện cụcụ
thể,thể, đđiềuiều kiện,kiện, phphươươngng tiệntiện thựcthực hiệnhiện

ChủChủ thểthể tuântuân thủthủ nguyênnguyên tắctắc tậptập trungtrung dândân chủ,chủ,
quanquan tâmtâm đđếnến nhữngnhững đđiềuiều kiệnkiện cụcụ thểthể củacủa cáccác
thànhthành viênviên trongtrong tổtổ chứcchức

CácCác kếtkết quảquả quảnquản lýlý phảiphải đưđượcợc đđánhánh giágiá nghiêmnghiêm
túc,túc, chínhchính xác,xác, côngcông bằngbằng tạotạo ccơơ sởsở chocho việcviệc
ththưưởngởng phạtphạt nghiêmnghiêm minhminh đđốiối vớivới cáccác đđốiối ttưượngợng
trongtrong tổtổ chứcchức QLQL
ChủChủ thểthể quảnquản lýlý cócó quyềnquyền uyuy thựcthực sự,sự, đưđượcợc cáccác
thànhthành viênviên trongtrong tổtổ chứcchức phụcphục tùngtùng ……
1.2.3. Ph1.2.3. Phươương pháp kinh tếng pháp kinh tế

aa KháiKhái niệmniệm::
LL
àà phphươươngng pháppháp màmà
chủchủ thểthể táctác đđộngộng tớitới
đđốiối ttưượngợng quảnquản lýlý
thôngthông quaqua lợilợi íchích
kinhkinh tếtế đđểể ràngràng
buộc,buộc, kíchkích thích,thích,
đđịnhịnh hhưướngớng đđốiối
ttưượngợng thựcthực hiệnhiện
mụcmục tiêutiêu quảnquản lýlý
b. Ưu điểm

Là phương pháp phổ biến thường đạt hiệu quả
cao trong quản lý hiện nay

Kết hợp hài hoà các lợi ích: lợi ích cá nhân, lợi
ích tập thể và lợi ích xã hội; lợi ích tinh thần và
lợi ích vật chất.

Phát huy tính độc lập, tự giác, sáng tạo của đối
tượng trong thực hiện công việc.

Biến quá trình quản lý thành tự quản lý ở đối
tượng, tăng hiệu lực quản lý tối đa.
c.Hạn chếc.Hạn chế
ĐòiĐòi hỏihỏi phảiphải cócó đđiềuiều kiệnkiện kinhkinh phí,phí, vậtvật chấtchất
nhấtnhất đđịnhịnh mớimới thựcthực hiệnhiện đưđượcợc

ThThưườngờng cócó hiệuhiệu quảquả vớivới nhữngnhững ngngưườiời màmà

nhunhu cầucầu cấpcấp thiếtthiết củacủa họhọ chchưưaa đưđượcợc thoảthoả
mãnmãn

CóCó thểthể làmlàm chocho đđốiối ttưượngợng chỉchỉ quanquan tâmtâm đđếnến
lợilợi íchích vậtvật chất,chất, lệlệ thuộcthuộc vậtvật chấtchất
d. Lưu ý khi sử dụng phương
pháp này
 Định hướng cho đối tượng QL bằng mục tiêu, nhiệm
vụ, kế hoạch, phương án để họ tự tìm cách hoàn thành
công việc
 Điều chỉnh đối tượng bằng đòn bẩy kinh tế như chế độ
lương bổng, thưởng phạt, phụ cấp, trợ cấp hợp lý, kịp
thời.
 Gắn quyền lợi với trách nhiệm và nghĩa vụ của người
quản lý, của đối tượng
 Thực hiện nguyên tắc kết hợp hài hoà các lợi ích (vật
chất và tinh thần; cá nhân, tổ chức và xã hội)