Đề tài skkn một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn làm quen chữ cái

TÊN ĐỀ TÀI : MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ HỌC TỐT MÔN
LÀM QUEN VỚI CHỮ CÁI.
I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chon đề tài.
Thế kỷ XXI là kỷ nguyên của Công nghệ thông tin và hội nhập Quốc tế.
Trong thời đại tri thức này chủ yếu là cạnh tranh giữa các nền giáo dục và đào tạo.
Để đưa đất nước ta hội nhập thành công và cạnh tranh thắng lợi, sánh vai được với
các cường quốc trên thế giới. Để nước Việt Nam trường tồn và có vị trí xứng đáng
trên trường quốc tế, thì giáo dục và đào tạo nhất thiết phải đào tạo ra những con
người có tư duy sáng tạo, có thói quen tìm tịi và phát huy cái mới, có khả năng hợp
tác, chia sẻ... Nói tóm lại là đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển kinh tế xã
hội để tạo lập một xã hội Việt Nam văn minh hơn, sung túc hơn, an toàn hơn.
Như chúng ta đã biết ở lứa tuổi mầm non, tất cả thế giới xung quanh trẻ đều
mới lạ, bất cứ cái gì trẻ thấy cũng đều đáng yêu, đáng nhớ và cũng thấy mới mẻ lạ
lùng. Trường mầm non là trường học đầu tiên của mỗi người, nơi đó là phơi thai
đầu tiên ni trẻ lớn lên trong con đường học vấn.
Chính vì thế những kiến thức mà nhà sư phạm đưa đến cho trẻ, dù chỉ là
những kiến thức sơ đẳng, đơn giản. Song vô cùng quan trọng trong cuộc đời mỗi
đứa trẻ sau này. Vì vậy, chúng ta đều hiểu rằng muốn có ngày mai trở thành khoa
học , một bậc thiên tài nào đó cũng không bao giờ dám phủ nhận rằng, tôi không
phải trải qua những năm tháng bập bẹ nói những câu nói đầu tiên.
Vì thế muốn chuẩn bị tốt cho trẻ vào lớp 1, chúng ta không thể giúp trẻ nhận
biết và phát âm đúng 29 chữ cái, nhận biết và phát âm chuẩn các âm của 29 chữ cái
theo mẫu chữ in thường và viết thường, là bước khởi đầu cho trẻ có một nền tảng
vững chắc trong q trình học môn Tiếng Việt, mà ngôn ngữ là chiếc cầu nối giữa
thế giới xung quanh với trẻ.
Cũng như các môn học khác, chúng ta sử dụng những trò chơi và tổ chức
những trị chơi đó sẽ nhằm giúp trẻ nhận biết và phát âm của 29 chữ cái. Do đó mà
tiết học Làm quen với chữ cái, cần tổ chức tiết học như thế nào cho sinh động, điều
1

đó rất khó. Bởi vì tiết học này rất cần thiết khơng thể thiếu được đối với trẻ.Vì vậy
cần tổ chức như thế nào để môn hộc đạt kết quả cao là một điều vơ cùng cần thiết.
Đó là niềm trăn trở trong tôi mỗi ngày.
Nhận thức được tầm quan trọng vào việc truyền thụ vào học cho trẻ mẫu
giáo tôi để tâm nghiên cứu bộ môn này. Là một giáo viên phụ trách lớp mẫu giáo
lớn 5 - 6 tuổi trường mầm non Tân việt. Sau khi tiếp thu và thực hiện chuyên đề
"Làm quen với chữ cái" và tiếp thu chương trình giáo dục mầm non mới tại huyện.
Tôi nhận thấy nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi làm quen với chữ , hình
thành và phát triển kỹ năng nghe, nói, đọc, viết là rất quan trọng. Trường mầm
non là môi trường đầu tiên của trẻ ở đây trẻ được giáo lưu bạn bè, cô giáo mở rộng
hiểu biết kiến thức giúp trẻ tốt để bước vào lớp một phổ thơng. Chính vì những lý
do trên mà tôi đã quyết định lựa chọn nghiên cứu đề tài: "Một số biện pháp giúp trẻ
học tốt môn làm quen chữ cái", với mong muốn góp một phần nhỏ bé tri thức của
mình trong việc nâng cao hiệu quả cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi làm quen với chữ cái.
2. Môc tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
* Mục tiêu:
Trước tình hình trên, là một giáo viên trực tiếp giảng dạy các em tôi luôn trăn
trở và suy nghĩ. Cần phải làm gì? Và làm thế nào? Để thu hút trẻ có hứng thú trong
học tập. Trẻ tiếp thu bài một cách nhẹ nhàng và hấp dẫn, giờ học đạt kết quả cao.
Và tơi đã đi sâu tìm tịi nghiên cứu đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi trẻ. Ở độ tuổi này
vui chơi là hoạt động chủ đạo, trẻ học mà chơi, chơi mà học.
Do vậy tôi đã mạnh dạn suy nghĩ và cải tiến việc sử dụng đồ dùng trực quan
gây hứng thú cho trẻ học tập tốt môn“ Làm quen với chữ cái”. Nghiên cứu để tìm
ra phương pháp tốt nhất, áp dụng vào từng bài dạy để giờ học đạt kết quả cao có
hứng thú trong học tập và tiếp thu bài học một cách nhẹ nhàng và sâu sắc nhằm
nâng cao chất lượng giáo dục cho trẻ 5 -6 tuổi nói chung và trường mầm non Tân
Việt nói riêng.

2

* Nhiệm vụ của đề tài:
- Nghiên cứu lý luận và khảo sát thực tế đối với việc cho trẻ làm quen với
chữ cái tại Trường mầm non Tân Việt.
Đề xuất biện pháp chỉ đạo và dạy học môn “Làm quen với chữ cái cho trẻ 5
- 6 tuổi ở trường mầm non Tân Việt
3. Đối tượng nghiên cứu:
Một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn “Làm quen với chữ cái” ở độ tuổi
mẫu giáo 5-6 tuổi.
Lớp mẫu giáo 5 tuổi A Trường mần non Tân Việt
4. Giới hạn phạm vi nghiên vi nghiên cứu
Thời gian thực hiện đề tài: Thực hiện trong năm 2014 – 2015.
Một số phương pháp giúp trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi học tốt môn “ Làm quen
với chữ cái” ở trường mầm non Tân Việt
5. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp lý luận: Đọc tài liệu.
- Phương pháp thực tiễn:
+ Điều tra khảo sát, quan sát thực tế,
+ Dự giờ, trao đổi ý kiến với đồng nghiệp về nội dung của môn “Làm quen
với chữ cái”
+ Tổng kết rút kinh nghiệm trong quả trình giảng dạy
+ Tổ chức và tiến hành thực nghiệm sư phạm ( Soạn giáo án đó thơng qua
các tiết dạy để kiểm tra tính khả thi của đề tài.

3


II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận

Trong bối cảnh cả nước hưởng ứng và thực hiện tốt cuộc vận động “ Học tập và
làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Thực hiện cuộc vận động “ Mỗi thầy
cô giáo là một tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo, như các hoạt động của ngành
phát động phong trào xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực, Cũng
nhằm mục đích ấy, từng tiêu chí đã có tác động sâu sắc , tồn diện đến chất lượng
giảng dạy của nhà trường, nhiệm vụ của năm học là tiếp tục nâng cao chất lượng
chăm sóc giáo dục.
Việc dạy bộ môn “Làm quen với chữ cái” cho trẻ 5 tuổi nên chú trọng vào
quá trình hơn là kết quả. Trẻ cần được hành động với các đối tượng, tác động vào
các đối tượng, trải nghệm trực tiếp và tiếp tục hành động cho đến khi trẻ hài lòng
với kết quả thu được, Trên cơ sở đó giáo viên hiểu trẻ học như thế nào để là người
giúp đỡ trợ giúp việc học cho trẻ để trẻ tự suy nghĩ và hành động dựa trên những ý
tưởng mà không phải là người giảng giải kiến thức cho trẻ.
Đứng trước xu thế đó, nghành học mầm non là một mắt xích đầu tiên cực kỳ
quan trọng trong hệ thống giáo dục quốc dân, là bậc học đặt nền móng cho sự hình
thành và phát triển nhân cách con người. Trên cơ sở cung cấp những tri thức khoa
học ban đầu về tự nhiên xã hội, phát triển các năng lực nhận thức, các thao tác tư
duy và hoạt động thực tiễn. Đồng thời bồi dưỡng những tình cảm tốt đẹp, những
đức tính cao quý để phát triển một con người tồn diện.
Ngơn ngữ mẹ đẻ phát triển tốt chính là phương tiện quan trọng để phát triển
trí tuệ giúp cho việc tiếp thu kiến thức học tập tốt ở tiểu học và các cấp học sau này.
Hình thành và phát triển các kỹ năng nghe, nói, đọc, viết là rất quan trọng. Đó là
nền tảng để hiểu về thế giới chữ viết và tiếp nhận nhiều tri thức mới. Thông qua các
hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động, qua các buổi tham quan, dạo chơi...cần kích
thích trẻ sử dụng tiếng việt một cách thành thạo mở rộng vốn từ về thế giới xung

4


quanh, tập cho trẻ biết cách diễn đạt những gì muốn nói một cách rõ ràng, khơng

nói ngọng, khơng nói lắp...
Tuy nhiên để trẻ nhanh chóng tiếp cận và phát huy tốt các kỹ năng đó thì một
điều cần thiết là cần phải đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức. Trong quá trình
cho trẻ làm quen với 29 chữ cái và một trong những con đường hiệu quả nhất là
phải theo hướng giáo dục mầm non mới. Điều đó đồng nghĩa với việc phải tổ chức
nhiều hoạt động khác nhau. Đó là các hoạt động trẻ u thích, hứng thú đáp ứng
với sự phát triển của trẻ. Trẻ được trải nghiệm, tìm tịi, khám phá thể hiện chính mình,
cơ chỉ là người hướng dẫn gợi mở.
Vì thế muốn chuẩn bị tốt cho trẻ vào lớp 1, chúng ta không thể giúp tẻ nhận
biết và phát âm đúng 29 chữ cái, nhận biết và phát âm chuẩn các âm của 29 chữ cái
theo mẫu chữ in thường và viết thường, là bước khởi đầu cho trẻ có một nền tảng
vững chắc trong q trình học mơn Tiếng Việt, mà ngơn ngữ là chiếc cầu nối giữa
thế giới xung quanh với trẻ.
Cũng như các môn học khác, chúng ta sử dụng những trị chơi và tổ chức
những trị chơi đó sẽ nhằm giúp trẻ nhận biết và phát âm của 29 chữ cái. Do đómà
tiết học Làm quen với chữ cái, cần tổ chức tiết học như thế nào cho sinh động, điều
đó rất khó. Bởi vì tiết học náy rất cần thiết khơng thể thiếu được đối với trẻ.Vì vậy
cần tổ chức như thế nào để môn hộc đạt kết quả cao là một điều vơ cùng cần thiết.
Đó là nềm trăn trở trong tôi mỗi ngày.
Như vậy thông qua bộ môn làm quen với chữ cái đã giúp trẻ phát triển một
cách toàn diện, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển đó là mục đích
hàng đầu của giáo dục mầm non. Nên việc tổ chức cho trẻ làm quen với chữ cái
được bộ giáo dục mầm non đã được đưa vào trong chương trình dạy trẻ thành
một hoạt động chính trong trường mầm non.
Là giáo viên chủ nhiệm lớp mẫu giáo5 tuổi A, tôi luôn luôn thực hiện
đúng kế hoạch, đúng chương trình giảng dạy là cho trẻ làm quen với chữ cái ở
mọi lúc, mọi nơi thông qua các tiết học. Đối với tiết dạy tơi ln thực hiệnđúng
chương trình, dạy đúng trình tự các bước, các phần dạy đầu tư nội dung nhưng
nhưng tôi thấy giờ học đạt kết quả chưa cao, trẻ học không hứng thú, không tập
5

chung chú ý nghe giảng, trẻ mệt mỏi, không chịu suy nghĩ để trả lời các câu hỏi
của cô, trẻ khơng tích cực thanm gia vào các hoạt động, dẫn đến sự tiếp thu kiến
thực của trẻ chậm, trẻ nắm bắt kiến thức không chắc chắn dẫn tới kết quả giờ
học khơng cao.
Chính vỉ thế mà tơi mạnh dạn nghiên cứu và đưa một số biện pháp, hình thức
giảng dạy sao cho trẻ tiếp cận một cách thoải mái nhẹ nhng m mang lại kết quả
cao trong các tiết học. Qua thực tế giảng dạy bộ môn này tôi gặp khơng ít khó khăn
và thuận lợi.
2. Thực trạng.
* Thuận lợi:
Qua những năm thực hiện chuyên đề “Làm quen chữ cái” từ những thực tế
trên cùng với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Phòng giáo dục và Đào tạo huyện
Đông Triều và Ban giám hiệu nhà trường. Trường đã khắc phục được những khó
khăn trên bằng cách tạo điều kiện cho chị em giáo viên học tập các chuyên đề do
Sở giáo dục, Phòng giáo dục và đào tạo tổ chức khuyến khích động viên chị em học
tập, học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, nhà trường tổ chức thăm lớp, dự giờ của các
giáo viên trong trường để góp ý, đúc rút kinh nghiệm. Bên cạnh đó cịn tổ chức cho
chị em giáo viên chủ yếu là lớp 5 tuổi được thăm lớp dự giờ các trường trọng điểm
trong huyện về bộ môn và sưu tầm các nguồn phế liệu rẻ tiền, sẵn có ở địa phương
để làm đồ chơi hấp dẫn và phù hợp với trẻ. Tham khảo thêm sách báo tạp chí có nội
dung liên quan đến việc cho trẻ làm quen chữ cái. Chị em đã động viên lẫn nhau
sáng tác thơ ca, hò, vè, ca dao, đồng dao, câu đố về chuyên đề do ngành học và nhà
trường tổ chức, đầu tư đầy đủ về cơ sở vật chất trang thiết bị dạy học, khích lệ động
viên chị em ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động giáo dục, lên kế
hoạch làm đồ dùng đồ chơi theo từng chủ đề phù hợp với từng chủ điểm, hướng
dẫn làm các tranh ở góc chữ cái để trẻ được làm quen ở mọi lúc mọi nơi, cơ sở vật
chất thì khang trang đầy đủ, phịng học rộng thống và đầy đủ điều kiện hoạt động
có đồ dùng dạy học phong phú phù hợp với lứa tuổi. Trường tôi luôn coi trọng đến

6


việc tạo môi trường chữ viết phong phú , hấp dẫn để lôi cuốn trẻ, lớp học được
trang bị bộ bàn ghế ngồi học đúng quy cách của Bộ Giáo dục và Đào tạo đề ra,
được trang bị bộ máy vi tính Kidmarts, ti vi, đầu đĩa thuận lợi cho việc dạy và học
để trẻ được tiếp cận với vệc học chữ cái thơng qua các trị chơi trên máy. Đa số phụ
huynh quan tâm đến việc học của con cái.
Luôn luôn được sự quan tâm của Ban Giám hiệu nhà trường, các cấp Đảng
ủy, chính quyền địa phương quan tâm chăm lo cho công tác giáo dục.
Hai giáo viên đứng lớp đều đạt trình độ trên chuẩn, đều là giáo viên dạy giỏi
cấp huyện, luôn yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình năng động trong cơng tác.
*. Khó khăn:
Trong q trình thực hiện bản thân tơi cịn gặp nhiều khó khăn, một số cháu
mới đi học năm đầu tiên nên chưa mạnh dạn, nhiều cháu cịn nói ngọng, nói lắp,
nhận thức của trẻ chênh lệch nhau nên việc truyền thụ kiến thức gặp rất nhiều khó
khăn. Mặc dù trường đã mua sắm đầy đủ về cơ sở vật chất cũng như đầu tư về
chuyên môn nhưng cũng chưa thực sự đáp ứng đủ so với nhu cầu học tập của môn
"Làm quen chữ cái".
* Các nguyên nhân yếu tố gây tác động :
- Về học sinh. Trình độ tiếp thu của trẻ không đồng đều, một số cháu mới đi học
năm đầu tiên nên còn chưa mạnh dạn, các cháu không đi học lớp mẫu giáo 4 – 5
tuổi.
Do một số trẻ cịn nói ngọng, nói lắp.
- Về cơ. Trình độ ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy vẫn còn hạn chế. Về phụ huynh. Bên cạnh những khó khăn trên đa số phụ huynh ở trường tơi nghề
nghiệp chính chủ yếu là làm nơng nghiệp nên khơng ít phụ huynh chưa nhận thức
được hết tầm quan trọng của độ tuổi mẫu giáo. Còn xem nhẹ việc học ở độ tuổi
này. Cho con nghỉ học còn tuỳ tiện, đi muộn về sớm, chưa chịu khó dạy thêm cho
con ở nhà. Một số phụ huynh lại nơn nóng trong việc cho con em mình học đọc,
học viết nên đã dạy trước dẫn đến việc tiếp thu bài của tiết học không đồng đều, trẻ

7


tỏ ra kiêu căng vì mình đã biết rồi nên khơng cịn chú ý đến tiết học. Những thực
trạng trên gây khó khăn trong việc truyền thụ kiến thức của cơ và khả năng tiếp thu
của trẻ đó là sự bất cập giữa gia đình và nhà trường.
Trước thực trạng này tơi đã chăn trở tìm ra những biện pháp thiết thực làm
sao để tổ chức cho trẻ học mà chúng nghĩ mình đang chơi và tuy chơi nhưng mà
mang lại hiệu quả cao
* Khảo sát thực trạng.
Đây là bước đầu tiên nhằm xác định tình trạng của trẻ để giáo viên nắm
được kỹ năng nghe, nói, đọc viết của trẻ để từ đó có biện pháp thấy đổi phù hợp
Trong năm học 2014- 2015 được nhà trường phân công chủ nhiện lớp mẫu
giáo 5 tuổi A ở thôn Tân Lập trường mầm non Tân việt nơi tôi công tác. Tổng số
trẻ 5 tuổi lớp tôi là 28 cháu. Trong đó : Có11 cháu nữ. Có 17 cháu nam
Hồn cảnh gia đình các cháu đều làm nghề nơng nghiệp, trình độ cịn hạn
chế, cơng việc bận rộn ít có điều kiện quan tâm đến các cháu. Nên ngay từ đầu năm
học, tôi đã tiến hành khảo sát trẻ và thông qua các bài tập để từ đó đánh giá và có
sự tác động đúng với từng trẻ. Q trình khảo sát qua các hoạt động chung và qua
các hoạt động hàng ngày, để từ đó đánh giá từng trẻ theo các khả năng
Kết quả khảo sát đầu năm của lớp tôi như sau:
TT
1
2
3
4
5

Số trẻ
KS

Khả năng

Trẻ nhận biết và phát âm đúng
Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô đúng tư thế
Trẻ tơ, vẽ đúng chữ cái
Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt
động làm quen chữ cái
Biết cách cầm sách, mở sách ra xem và

Đạt

Chưa đạt
Số
Tỷ
lượng
lệ

Số
lượng

Tỷ
lệ

28
28
28

22
20

18

79%
71%
65%

6
8
10

21%
29%
35%

28

22

79%

6

21%

28

23

82%

5

18%

quy trình đọc
Nhìn vào bảng khảo sát trên tôi thấy những biện pháp thông thường, cứng

nhắc chưa có biện pháp mới tác động thì chất lượng đạt được trên trẻ về các mức
độ trung bình và yếu còn ở mức rất cao, số trẻ nhận biết và phát âm đúng còn thấp.
8


Vì vậy tơi đã suy nghĩ làm thế nào để có biện pháp hữu hiệu nhất trong việc thực
hiện nâng cao hiệu quả cho trẻ mẫu giáo lớn 5 - 6 tuổi làm quen với chữ viết đạt
hiệu quả cao.
* Đánh giá phân tích khảo sát thực trạng.
Qua việc khảo sát thực trạng kết quả cho thấy các cháu phát triển các mặt
còn hạn chế, đặc biệt là phátt triển nhận thức, ngơn ngữ cịn thấp. Chính vì thế là
một giáo viên chủ nhiệm lớp tôi luôn băn khoăn, trăn trở phải làm cách nào? Cần
phải làm gì? Và làm như thế nào? Đó là câu hỏi ln trăn trở tơi phải suy nghĩ tìm
ra cách dạy tốt nhất để đưa trẻ vào giờ học một cách nhẹ nhàng, thải mái, mà giờ
học vẫn đạt kết quả cao. Để phát triển nhận thức, ngôn ngữ theo đúng độ tuổi tâm
sinh lý của trẻ. Để trẻ được phát triển được toàn diện về cả 5 mặt giáo dục và tạo
tiền đề cho trẻ bước vào lớp 1 Tiểu học, nên tôi đã bám sát vào 7 hoạt động giáo
dục trong chương trình giáo dục mầm non 5-6 tuổi.và 5 tiêu chí đánh giá trẻ. Và tôi
thấy rằng bộ môn “ Làm quen vi ch cỏi là môn giỳp tr phỏt trin ngôn ngữ,
được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của sở giáo dục, phịng giáo dục đào tạo huyện
Đơng Triều. Trường chúng tơi với bề dày thành tích là một trong những trường đạt
tiên tiến cấp huyện và trường chuẩn quốc gia giai đọan I. Trường đã khắc phục
được những khó khăn trên bằng cách tạo điều kiện cho chị em giáo viên học tập các

chuyên đề do Sở giáo dục và phịng giáo dục tổ chức khuyến khích động viên chị
em học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, nhà trường tổ chức thăm dự lớp, dự giờ giáo
viên trong trường để góp ý, đúc rút kinh nghiệm. Bên cạnh đó còn còn tổ chức cho
chị em giáo viên chủ yếu là dạy 5 tuổi được thăm dự giờ các trường trọng điểm
trong huyện về các bộ môn và sưu tầm các nguồn phế liệu rẻ tiền sắn có ở địa
phương hấp dẫn phù hợp với trẻ. Tham khảo thên sách báo, tạp chí có nội dung liên
quan đến việc cho trẻ làm quen với chữ cái. Chị em động viên lẫn nhau sáng tác
thơ, ca, hò vè, ca dao, đồng dao, câu đố về chuyên đề do nghành học và nhà trương
tổ chức. Dựa vào đặc điểm của trẻ là hiếu động ham hiểu biết, thích khám phá, tìm tịi
ra những cái mới lạ và ưa những màu sắc hấp dẫn. Cho nên khả năng nhận thức của
trẻ mau mất đi và mau chóng được hình thành. Cho nên muốn thu hút sự chú ý của trẻ

9


vào giờ học thì trước hết đồ dùng trực quan phải mới lạ, hấp dẫn, và luôn luôn thay đổi
đồ dùng phù hợp với đặc điểm từng bài dạy, như vậy trẻ cảm thấy tò mò và chú ý hơn.
Khi đã làm ra những đồ dùng trực quan hấp dẫn về màu sắc, đa dạng về thể loại
và tôi lại suy nghĩ “ Cần đưa đồ dùng trực quan như thế nào?” để thu hút sự tị mo,
thích khám phá, suy đốn cho trẻ? Và tơi đã tìm tịi, sáng tạo, sưu tầm ra bài thơ, câu
đố những lời nói minh họa để giới thiệu. Sau đó cho trẻ suy đốn và khi trẻ đã đốn ra
rồi tơi kết hợp giữa đồ dùng trực quan.
Qua cách tổ chức cho trẻ tham gia vào các hoạt động cụ thể trên tiết học, lúc
đầu tôi thấy trẻ tham gia hoạt động không hào hứng, một số trẻ thích, một số trẻ
khơng chích và chưa có nề nếp trong học tập. Trong quá trình thực hiện tơi quan
sát, ghi chép đầy đủ và đánh giá chất lượng như sau:
- Trẻ cầm vở để tô, ngồi tô đúng chữ cái là: 20/28%: Đạt: 71%. Chưa đạt: 8/28%
Đạt: 29%
- Trẻ hứng thú tham, tích cực tham gia hoạt động làm quen với chữ cái là: 22/28
đạt 79 %. Chưa đạt: 21%

- Số trẻ có tham gia vào hoạt động học tập, nhận biết chữ cái đơi lúc cịn nhầm,
phát âm chưa chuẩn, khẳ năng nghi nhớ không bền và tham già hoạt động chưa
thực sự chú ý là:20/28 đạt đạt 71 %.
- Trẻ biết cách cầm sách, mở sách ra xem và quy trình đọc là: 23/28 Đạt 82%. Chưa
đạt: 18%.
Dựa trên những kế hoạch , sự chủ đạo của nhà trường là người giáo viên trực
tiếp giáo dục chăm sóc trẻ, người giáo viên phải làm gì để đạt được kết quả cao hơn
nữa, nắm vững nội dung, nâng cao kiến thức hoạt động cho trẻ lầm quen với chữ
cái một cách nhẹ nhàng thoải mái và có hiệu quả chuẩn bị cho trẻ tâm thế vững
vàng để bước vào lớp 1 và tôi xin nêu một số giải pháp sau

3: Các giải pháp.
3.1: Mục tiêu của giải pháp:
10


Là giáo viên mầm non muốn giảng dạy tốt bộ mơn làm quen với chữ cái thì
trước tiên giáo viên phải nắm vững các phương pháp và tìm ra được nhiều các hình
thức tổ chức cho trẻ làm quen với chữ cái. Chính vì vậy là một giáo viên tơi ln tự
học tập bồi dưỡng và nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ của mình bằng
nhiều hình thức khác nhau như tơi ln tìm tịi tài liệu tham khảo, học hỏi các bạn
đồng nghiệp qua các buổi chuyên đề và sinh hoạt chuyên môn, qua các buổi học
bồi dưỡng chun mơn do phịng giáo dục tổ chức để ứng dụng vào bài dạy giúp trẻ
học tốt môn “Làm quen với chữ cái”.
3.2: Nội dung và cách thức thể hiện giải pháp, biện pháp.
* Biện pháp gây hứng thú cho trẻ trên hoạt động "Làm quen chữ cái"
Như chúng ta đã biết, trẻ em là một thực thể tự nhiên, giáo dục bắt đầu từ
đứa trẻ, trẻ là trung tâm của mọi hoạt động. Muốn đạt được mục tiêu đó trước tiên
tôi phải chú ý đến đặc điểm tâm sinh lý của trẻ. Trẻ ở đây sự tập trung chú ý chưa
bền vững, trẻ thích những cái đẹp, mới lạ có hấp dẫn cao, nên việc gây hứng thú

cho trẻ ở bộ môn này lại càng quan trọng hơn bởi tính chất cứng nhắc và khơ khan
có phần "kỷ luật". Nếu như cô giáo cứ ép buộc trẻ ngồi học một cách tuân thủ như
một học sinh tiểu học hoặc một tiết dạy khơng có sáng tạo, dập khn chưa có hình
thức đổi mới cịn theo phương pháp cũ dẫn đến trẻ uể oải trong tiết học phân tán tư
tưởng, nhàm chán, tiếp thu bài hạn chế. Và tôi đã tìm ra một số giải pháp gây sự
hứng thú cho trẻ đó là: Trước hết là chuẩn bị đầy đủ đồ dùng cho cơ và trẻ vì đồ
dùng rất cần thiết, trẻ mẫu giáo suy nghĩ bằng hình thức tư duy hình tượng, tư duy
gắn liền với tình cảm. Trẻ ghi nhớ những gì gây ấn tượng mạnh, một câu chuyện
hấp dẫn hay một bức tranh đẹp mới lạ. Chính vì thế, khi dạy một tiết "Làm quen
chữ cái" tơi cho rằng: Đồ dùng trực quan là yếu tố đầu tiên yêu cầu điểm đặc biệt
phải bảo đảm an toàn.
Bước đầu trẻ được làm quen với từng chữ cái có trong nhóm chữ và trẻ được
lần lượt làm quen các chữ qua vật chất, tranh ảnh mà trong đó có chứa một chữ cái
mà chúng ta định cho trẻ làm quen.
11


Ví dụ: Trẻ làm quen với chữ G, Y (chủ điểm phương tiện giao thông).
Trước tiên là cách vào bài đã gây sự hứng thú đối với trẻ, tôi cho cả lớp đọc
thơ "Cơ dạy con".
Qua đó, trẻ tri giác và hiểu rõ hơn về phương tiện giao thông và đặc biệt là
được đọc và làm quen từng chữ cái, tiếp đến tôi đưa bức tranh vẽ về nhà ga, hỏi
bức tranh này vẽ về cái gì ? (Nhà ga). Trong nhà ga có những dịng người qua lại
đón khách, trả khách .... Qua bức tranh trẻ hiểu rõ hơn và tăng thêm tính tị mị hấp
dẫn. Sau đó cơ giới thiệu dưới bức tranh có từ "Nhà ga" bạn nào hãy lên chỉ những
chữ cái đã được học và cô cho trẻ làm quen với chữ "G".
Tiếp đến chữ "Y" cơ hỏi trẻ: Ngồi tầu hoả ra thì cịn có phương tiện giao
thơng gì nữa ? Trả lời: Máy bay .Cô và trẻ cùng đàm thoại về máy bay dùng để làm
gì ? Bay ở đâu ? Cơ đưa máy bay nhựa ra cho trẻ quan sát, đàm thoại và hỏi: Ai có
thể lên rút cho cơ 2 chữ cái giống nhau trong từ "Máy bay" và trẻ lên rút chữ "Y".

Hoặc là để chuẩn bị cho trò chơi ở tiết 2 lúc ngồi trời tơi cùng trẻ trị chuyện
về trị chơi "Các phương tiện giao thơng vào bến". Tơi huy động trẻ sưu tầm bìa
catton, tranh ảnh, hoạ báo về các phương tiện như: Máy bay, đoàn tàu, ôtô, thuyền
buồm.... Hướng dẫn trẻ cắt sát mép các hình ảnh đó. Khi vào trị chơi cơ giới thiệu
các bến và phương tiện giao thơng nào thì phải vào bến được làm quen tìm cắt dán
các chữ cái lên các phương tiện giao thơng, trẻ hứng thú hơn với chính đồ dùng
mình làm ra.
Kết quả từ việc cơ và trẻ cùng chuẩn bị làm đồ dùng học tập, tôi thấy trẻ
hứng thú hơn vào tiết học, bản thân cô giáo lên lớp tự tin hơn, gần gũi với trẻ hơn.
* Tạo môi trường cho trẻ làm quen với chữ cái.
Với trẻ mẫu giáo thì những gì mới lạ đẹp mắt, hấp dẫn là gây được sự chú ý
của trẻ. Vì thế tạo môi trường chữ cái trong lớp học là rất cần thiết để làm nổi bật
bộ môn và chuyên đê. Hàng ngày vào những lúc vui chơi hay giờ rảnh rỗi tôi và trẻ
thường cắt dán chữ cái, các loại quả hay con vật trang trí góc theo chủ điểm.
12


. VD: Khi cơ phân tích chữ b có một nét thẳng và một nét cong bên phải, trẻ
dễ dàng nhận biết và chỉ cần học thuộc chữ b
Để cũng cố chữ cái đã học ở góc chữ cái tơi gắn các hình và kèm chữ
cái. VD: Hình cái ca, có chữ “cái ca” kèm theo, hoặc mỗi bài thơ trong chủ điểm,
cho trẻ tô màu vào các chữ cái đã học. Để nâng cao yêu cầu chữ viết, tôi gắn hình
con cá trong chủ điểm động vật, bên cạnh là khoảng trống, trẻ có thể viết chữ con
cá vào … Mỗi chủ điểm tơi lại thay vào nhiều hình ảnh khác nhau để tránh sự
nhàm chán và kích thích sự khám phá ham muốn học hỏi nơi trẻ.
Vấn đề tạo ra mơi trường chữ khơng khó nhưng để mơi trường mang tính
thẩm mỹ thu hút sự quan sát, tìm tịi của trẻ là vấn đề khó hơn. Do đó tôi không
ngừng nghiên cứu để tạo ra môi trường phong phú đa dạng, thẩm mỹ và thay đổi
thường xuyên ở các góc tranh chuyện, góc chữ cái. Bên cạnh đó tơi cịn sưu tầm
những bộ tranh chuyện, thơ, tạp chí, họa báo với nhiều hình ảnh đẹp, có chữ cái to

kèm theo, có chủ đề phù hợp các hoạt động theo từng chủ điểm. Về chuyện, tôi
sưu tầm các chuyện cổ tích, chuyện dân gian, để trẻ kể chuyện theo tranh, kể
chuyện sáng tạo, Ngồi ra cịn có các bộ chữ cái, tranh lô tô chữ cái, bàn cờ chữ
cái, tranh kèm nội dung theo chủ đề.
Ví dụ: Phía trên khoảng tường rộng tôi dán chữ “ Bé cùng làm quen với chữ
cái. Tôi lựa chọn cắt dán để phù hợp với chủ điểm. Ví dụ: Như chủ điểm thế giới
thực vật thì tơi cắt bìa thành cây to sau đó cho trẻ vẽ cắt dán hoặc sưu tầm họa báo
tranh ảnh về các loại lá, hột hạt chữ cái theo sự hướng dẫn của cơ giáo như lá thì
trẻ dán chữ l, quả mận thì dán chữ m, hạt na thì dán chữ n... Hoặc cơ giáo vẽ các
hình ảnh về vườn hoa cúc mùa xuân trong bài thơ “ Hoa cúc vàng” cô giáo viết
chư in thường hết cả bài thơ, nhưng những chữ cố định cho trẻ làm quen l,m,n thì
cơ tơ màu sắc khác nổi bật để trẻ dễ nhìn thấy.
.Kết quả các biện pháp này theo đánh giá đạt 90%
* Biện pháp tổ chức trên tiết học:
13


Hình thức cho trẻ làm quen với chữ cái thơng qua hoạt động học tập là hình
thức cơ bản và chủ yếu, vì nó thực hiện được mục đích u cầu của văn học. Kiến
thức mà trẻ thu nhận được có hệ thống lơgíc.
Để tiết học đi vào tâm hồn trẻ một cách sống động, khơng khơ khan, cứng
nhắc thì điều điều đầu tiên là cô giáo thực sự phải có một tài nghệ dẫn dắt. Hoạt
động học làm quen với chữ cái đưa thế giới chữ viết đến với trẻ bằng nhiều phương
pháp, hình thức khác nhau. Các phương pháp, hình thức đó gắn liền với nhau một
cách chặt chẽ. Mỗi phương pháp, hình thức đều có ưu thế và hạn chế nhất định. Vì
vậy khi dạy trẻ làm quen với chữ cái cô giáo cần lựa chọn các phương pháp, hình
thức phù hợp với yêu cầu của tứng tiết dạy, để thu hút sự tập trung chú ý tạo hứng
thú của trẻ trong tiết học, giúp cho giờ học đạt hiệu quả cao.
Muốn vậy cô giáo phải: - Lấy trẻ làm trung tâm.
- Phát huy tính tích cực của trẻ.

- Dạy trẻ theo hướng lồng ghép tích hợp.
Một yêu cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ "Làm quen chữ cái" là các
kiến thức khi truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn, tuyệt đối tránh hình thức,
dập khn, ln sáng tạo đổi mới vì thế trước khi lên lớp một tiết dạy "Làm quen
chữ cái" tôi phải chuẩn bị đồ dùng, soạn bài và nghiên cứu kỹ bài soạn. Nắm rõ yêu
cầu của bài dạy, chọn trò chơi phù hợp với nguyên tắc động, tĩnh phù hợp.
Ngồi ra, để tạo hứng thú thì cơ phải có nghệ thuật lên lớp ngơn ngữ diễn đạt
ngắn gọn để hấp dẫn trẻ vào tiết học. Trước khi vào bài tôi thường kể chuyện (dựa
trên chủ điểm) hoặc sáng tác thơ, vè hay những trị chơi ln cuốn hút trẻ vào thực
tế để trẻ dễ nhớ, dễ hiểu tránh gị bó.
Ví dụ: Cho trẻ làm quen với chữ b,d,đ chủ điểm "Mùa xuân" tôi giới thiệu:
Hôm nay chúng mình tổ chức hội hoa xn, các lồi hoa về dự hội rất là đơng đủ.
Nào chúng mình cùng xem có những lồi hoa gì ? (Trẻ đi và hát bài "Màu hoa"
sau đó kể tên hoa hồng, hoa đào, hoa phù dung, hoa cánh bướm.... lần lượt đưa
từng tranh ra cho trẻ xem tranh hoa bướm và trẻ làm quen với chữ b,d,đ).
14


* Biện pháp dạy trẻ làm quen với chữ cái qua trò chơi
Dựa vào đặc điểm của trẻ mẫu giáo là hay bắt chước và dạy nói cho trẻ dựa
trên hình thức nói theo cơ, trẻ chưa biết phân tích cách cấu tạo về âm. Do đó có
nhiều lỗi phát âm trong tiếng việt. Chính vì vậy cơ giáo cần xây dựng các trò chơi
luyện phát âm đúng các âm phù hợp.
Ví dụ: Các trị chơi "Bắt chước tiếng kêu của các con vật" để rèn luyện phát
âm cho trẻ như: Gà con kêu "chiếp chiếp", ếch kêu " ộp ộp", vịt con kêu
"vít vít"... để trẻ phát âm theo cô một cách tự nhiên và cô không cần phải giải quyến
cho trẽ cách khép mơi, bật hơi.
Trị chơi cũng không thể thiếu trong tiết học này tôi lựa chọn trò chơi cho
phù hợp với bài hát "Màu hoa" sau đó kể tên hoa hồng, hoa đào, hoa phù dung, hoa
cánh bướm".... Lần lượt tôi đưa từng trang cho trẻ xem tranh hoa bướm và trẻ làm

quen với chữ B. Hoa phù dung để trẻ được làm quen với chữ D và hoa đào được
làm quen với chữ Đ.
Tôi lựa chọn trị chơi cho phù hợp với chủ điểm có những trị chơi như
- Tìm chữ cái trong câu đố.Đi chợ tết.Tổ chức tìm tên các loại hoa có chứa
chữ cái vừa học. Cách hướng dẫn trị chơi:
Cơ giới thiệu mùa xn đến các ơng Đồ thường làm gì ? Các con có muốn
viết chữ giống ơng Đồ khơng ? Cô cho 8 trẻ đứng thành 2 hàng, cô chuẩn bị 2 câu
đố có các chữ b,d,đ khi nghe hiệu lệnh 2 đội lên gạch chân những chữ cái cô vừa
nêu, thời gian quy định là một bài hát mùa xuân lúc nào hát xong là kết thúc trò
chơi. Sau đó cơ cho trẻ kiểm tra chữ cái đúng với u cầu. Khi chuyển tiếp sang trị
chơi thứ hai đó là trò chơi "Đi chợ tết" (Tất cả trẻ đều được chơi). Trước ngày tết
bố mẹ các con thường làm gì ? (Trẻ nghĩ ngay đến trang hồng nhà cửa và đi sắm
tết) cơ chuẩn bị các gói có các loại hoa quả bánh kẹo ở trên, mỗi thứ đều gắn các
chữ cái B, D, Đ. Cô phát cho trẻ mỗi cái giỏ nói nào chúng mình cùng đi chợ tết.
Tổ 1 hãy mua những món hàng có chữ B, đó là những thứ gì ? Trẻ nói bánh quy,
bánh chưng, bánh giầy .... tổ thứ 2 mua những món hàng có chữ cái d, đó là những
15


thứ gì ? quả dừa, quả dứa.... tổ thứ 3 mua những món hàng chứa chữ cái d.... khi
mua hàng xong trẻ phải nói được đó là loại gì ? và có chữ cái gì ? các tổ kiểm tra
lẫn nhau và đọc to chữ cái.
Đến trị chơi tìm tên các loại hoa có chữa chữ cái B, D, Đ "Mùa xuân đến
cho chúng mình được đi chơi ở những đâu ?" (Được đi xem pháo hoa, đi công
viên) trong cơng viên có rất nhiều loại hoa bây giờ cơ cho các con đọc bài "Rềnh
rềnh ràng ràng" đến các loại hoa nào các con đốn hoa đó và giơ tranh lơ tơ đọc to
chữ cái chúng mình vừa học
Trẻ giơ lơ tơ hoa đào và nói hoa đào có chữ Đ. Cứ như thế cơ đọc cho trẻ
đốn chữ b, d, đ sau đó cho trẻ đọc và từng nhóm bạn đối nhau.
Hay với chủ điểm "Trường mầm non" với nhóm chữ cái O, Ơ, Ơ vào bài tơi

kể cho trẻ nghe câu chuyện "Vịt con trong ngày khai trường" sau đó hỏi trẻ, ngày
đầu tiên đến lớp Vịt con chuẩn bị trong cặp được những gì ? Trẻ nói bảng con, vở,
hộp màu .... tơi cho trẻ làm quen chữ O qua từ "bảng con" khi Vịt con viết trên
bảng đã thành thạo cô giáo Ngan bảo Vịt con lấy gì ? (Hộp màu) và cơ cho trẻ làm
quen chữ Ơ trong từ "hộp màu" cơ giáo Ngan ra bài tập về nhà vào đâu "Quyển
vở". Cũng như ở phần trên tơi cho trẻ chơi trị chơi tạo dáng thành chữ cái. Bạn nào
có thể tạo dáng chữ O trên cơ thể nào ? Cô cho trẻ được tạo như cong ngón tay lại,
cháu thì há miệng, cháu thì dùng hai cánh tay....
Hoặc với trị chơi "Tìm đồ dùng học tập" trên các đồ dùng học tập có chứa
các chữ cái con vừa học bây giờ cô sẽ phát cho mỗi bạn chữ cái khi có hiệu lệnh
các con phải lấy ngay đồ dùng có chứa chữ cái đó. Ví dụ: Trẻ có chữ Ơ thì phải lấy
thước kẻ, cô cho trẻ vừa đi vừa hát bài "Vịt con học chữ" sau đó cơ kiểm tra số trẻ
lấy đúng đồ dùng và cho trẻ nói tác dụng của từng đồ dùng đó.
Thơng qua trị chơi Kitsmart cho trẻ làm quen với chữ cái giúp trẻ hào hứng,
hứng thú qua các trò chơi động. Giúp trẻ khắc sâu kiến thức hơn.
* Biện pháp lồng ghép tích hợp các mơn học khác

16


Cô giáo là người xác định chủ đề lên kế hoạch tổ chức lồng ghép tích hợp
các mơn học một cách hợp lý để trẻ phát huy hứng thú khuyến khích trẻ tích cực
chủ động say mê trong tiết học.
Ngồi việc dẫn dắt bằng ngơn ngữ thì sự linh hoạt sáng tạo, ứng xử nhanh
của cô giáo trong một tiết dạy mang lại sự chú ý cho trẻ, cô giáo phải kết hợp
nhuần nhuyễn các bộ môn khác vào tiết học phù hợp với chủ điểm.
- Tích hợp văn học: Khi vào một tiết học làm quen chữ cái tôi thường tích hợp bộ
mơn văn học vì nó phù hợp với bộ môn chữ cái. Đây là một mà bộ môn bà Bộ giáo
dục chọn làm chuyên đề mũi nhọn cùng lúc với chữ cái. Khi tích hợp một câu
chuyện hay một bài thơ có các nhân vật, sự vật, con vật có tên gọi trong đó có chứa

chữ cái mà cơ định cho trẻ làm quen.
Ví dụ: Câu chuyện "Sự tích Hồ Gươm" cơ kể cho trẻ nghe câu chuyện sau
đó đưa tranh "Rùa vàng" ra cho trẻ lên rút chữ cái đã được học. Hôm nay cô sẽ dạy
các con chữ cái V và R.
Và các chữ cái khác cũng vậy tơi thường sử dụng thơ ca hị vè câu đố để gây
hứng thú. Ví dụ:

Câu đố chứa chữ â
Chữ gì một nét cịng trịn.
Bên phải nét thẳng, trên đầu có ơ.

Hoặc chữ v: Quả gì tên gọi dịu êm
Như dịng sữa mẹ ni em thuở nào (quả vú sữa).
Thơ ca, hò, vè dễ nhớ, dễ đọc rất gây hứng thú cho trẻ như bài "Rềnh rềnh
ràng ràng", "Vè con cua" hay một số bài thơ cô tự sáng tác.
- Tích hợp mơn âm nhạc: Và cũng như trên một tiết học giáo viên đưa bộ môn âm
nhạc vào bởi nó có tính chất vui nhộn với bộ môn làm quen với chữ cái tôi thường
chọn những bài hát phù hợp với loại tiết và phù hợp với từng chủ điểm. Ví dụ:
Nhóm chữ O, Ơ, Ơ tơi cho trẻ hát và vận động bài "chữ O tròn""Chữ O là chữ O
tròn như vầng trăng đêm rằm chiếu sáng, chữ Ơ là chữ Ơ cơ dạy chúng em biết
được bài khác. Qua những bài hát đó tăng thêm sự chú ý ở trẻ.
17


- Tích hợp mơn mơi trường xung quanh:
Bộ mơn này thường gặp ở mọi tiết và nhất là tiết chữ cái, muốn cho trẻ làm
quen chữ cái một cách hiệu quả phải có tranh ảnh, mơ hình vật thật có chứa các chữ
cái mà cô định cho trẻ làm quen, những cái đó đều xuất phát từ mơi trường xung
quanh. Ví dụ: Khi dạy một tiết chữ cái h, k
Tơi cho trẻ tìm hiểu chữ h qua từ "Hoa hồng" trẻ được quan sát bơng hoa, trẻ

nói rõ cấu tạo, đặc điểm hương thơm, màu sắc của loại hoa.... làm như thế tăng
thêm về các biểu tượng và sự hứng thú.. Tôi gắn các hoa quả, hoa lá, hay các con
vật hoặc phương tiện giao thông phù hợp chủ điểm, tăng thêm sự tích cực hoạt
động trong trị chơi.
- Tích hợp bộ mơn tạo hình: Sau khi trẻ đã hoạt động nhiều thì mơn tạo hình rất
phù hợp với trạng thái tĩnh. Tơi cho trẻ màu khoảng trống có chứa các chữ cái gì đó
theo u cầu của cơ hoặc trẻ được cắt ra dán, xé dán các chữ cái.
- Tích hợp bộ mơn làm quen với tốn: Bộ mơn này đối với tiết chữ cái thường
được đưa vào trò chơi như: "Thi đội nào nhanh" trẻ thi đua nhau gắn chữ đó đếm
số lượng và kiểm tra kết quả. Đội nào nhiều hơn, nhiều hơn là mấy ? Đối với trẻ
mầm non thì học phải đi đơi với hành kết hợp với cuộc sống, không những trên tiết
học mà tôi thường dùng kiến thức, kỹ năng ở mọi nơi, mọi lúc rèn luyện sự khéo
léo của đôi tay. Đây là việc làm rất cần thiết trong tiết học Làm quen với chữ cái
* Biện pháp cho trẻ làm quen với chữ cái ở mọi lúc, mọi nơi.
Các hoạt động ngồi giờ học cũng góp phần rất lớn vào việc cho trẻ làm
quen với chữ cái. Việc làm quen với chữ cái ở đây nhằm thoả mãn nhu cầu giải trí
cho trẻ, bổ sung nhiều mặt về kiến thức của các tiết học trên lớp, giúp trẻ hiểu sâu
và nhớ lâu các chữ cái đã làm quen, biết cách phát âm đúng, khơng nói ngọng,
khơng nói tiếng địa phương. Từ đó giúp trẻ trau dồi kiến thức chữ cái của mình.
- Thơng qua giờ đón - trả trẻ: Trong thời gian đón trẻ: Tơi hướng dẫn trẻ cất đồ
dùng cá nhân đúng nơi quy định, hoặc tôi cùng trẻ giải các câu đố có chứa chữ cái.

18


Ví dụ: Đồ dùng của cháu A đặt vào ngăn tủ có chứa ký hiệu là chữ cái "m"
thì trẻ nhớ và khắc sâu biểu tượng về chữ cái "m".
- Thông qua lúc dạo chơi, tham quan: Khi cho trẻ tiếp xúc với thiên nhiên tơi có
thể cung cấp kiến thức về chữ cái qua việc tìm hiểu một số loại cây và rau có trong
vườn trường, đọc tên các loại cây, rau đó. Tìm các chữ cái đã học trong tên các cây,

rau đó. Ví dụ: Cây xà cừ, cây rau ngót, rau muống ...
* Biện pháp phối hợp với gia đình:
Thơng qua giờ đón, trả trẻ cơ ln tuyên truyền các hình thức cho trẻ làm
quen với chữ cái. Hướng cho các bậc phụ huynh kết hợp với nhà trường để dạy trẻ
học chữ cái như: Gia đình có thể gợi ý hỏi trẻ kể lại chuyện ở trường, chuyện cổ
tích, truyện tranh, chuyện sinh hoạt hàng ngày. Sau mỗi lần tiếp thu chuyên đề tại
huyện, tôi mời phụ huynh tham dự giờ dạy mẫu của cô.
- Kêu gọi phụ huynh tích cực đóng góp cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ cho trẻ
làm quen với chữ cái như: đóng góp báo chí để lấy tài liệu, mua truyện tranh ...
- Mời phụ huynh đến tham dự các hội thi kể chuyện, đọc thơ của bé vào các dịp
chào mừng 08/3, 20/11 ...
- Luôn trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập của trẻ để có biện pháp tác động
phù hợp, giúp trẻ phát triển một cách toàn diện. Với việc đặt ra các giải pháp phù
hợp và việc sử dụng nhẹ nhàng, liên hồn, khơng máy móc, khơng dập khn các
phương pháp, biện pháp. Đưa ra các nội dung phù hợp với từng đề tài, cùng với
những biện pháp nâng cao kinh nghiệm trong quá trình dạy trẻ học chữ cái.
* Biện pháp luyện kỹ năng thực hành:
Bản thân tôi luôn tự bồi dưỡng và rèn luyện mình, rèn luyện cách phát âm
chuẩn, chữ viết phải đúng nét, rèn tính kiên nhẫn trong việc viết ..để từ đó có cơ sở
uốn nắn trẻ, cách phát âm chuẩn để làm tiền đề chuẩn bị cho trẻ vào lớp một
Tham gia đầy đủ các buổi họp và bồi dưỡng chuyên môn do trường tổ chức,
dự giờ chéo các lớp trong khối, nghiên cứu và học tập các chương trình mới do
phịng giáo dục tổ chức. Tham khảo thêm sách báo, tư kiệu qua mạng, đầu tư và
19


làm nhiều đồ dùng đồ chơi, tạo các góc học chữ cái trong lớp để trẻ được tiếp cận
học ở mọi lúc mọi nơi. Và một số các phương pháp giúp trẻ rèn luyện các kỹ năng.
+ Trên tiết học:
Hoạt động làm quen chữ cái là hoạt động tương đối khơ khan so với các hoạt

động khác, vì thế để giúp trẻ hứng thú tham gia với cơ cách tích cực và để khắc sâu
những kiến thức vừa học, tôi đã lồng ghép phương pháp “Học bằng chơi, chơi mà
học” vào bài dạy. VD: Ở chủ điểm Thế giới động vật, tiết làm quen với chữ: i,t,c
thay vì chỉ đơn giản gắn tranh có chứa từ: Gà mái, con vịt, cá chép, thì tơi tìm
những hình ảnh động trong máy vi tính Gà mái mẹ dẫn gà con đi; vịt bơi lội, đàn cá
chép bơi trong ao. Sau đó hỏi trẻ tên các con vật? chúng đang làm gì? Hình ảnh
“động” trẻ được quan sát trên máy sẽ làm trẻ thích thú và dẫn đến việc trẻ tập trung
cao hơn, tiếp theo cô khéo léo đặt những câu hỏi và dẫn đưa trẻ vào bài cách say
mê, nhẹ nhàng.
Bên cạnh đó, tơi ln nhận ra khả năng đọc, viết khác nhau của từng trẻ để
dẫn dắt trẻ vào hoạt động làm quen chữ cái mà không làm trẻ cảm thấy nặng nề.
Song song với việc làm quen với mặt chữ còn phải hướng dẫn trẻ cách cầm sách
đúng hướng , cách mở sách, lật trang, xem tranh nhận biết phần mở đầu, phần kết
thúc của cuốn sách.
Thực hiện việc này tuy đơn giản nhưng phải có nghệ thuật. Nét mặt, cử chỉ
của cô khi hướng dẫn trẻ phải linh hoạt tạo sự gần gũi với trẻ, giải thích rõ ràng,
khơng ê a kéo dài, cô ý thức tư thế và giọng nói, phát âm của cơ ln chuẩn để trẻ
làm đúng. Việc này không chỉ trên tiết học chữ cái mà cịn trên các tiết học khác
như tạo hình và mi ni mi lỳc.

+ Cách lên lớp của một giáo viên trong giờ làm quen chữ cái:
Mt yờu cu t ra đối với giáo viên khi cho trẻ làm quen với chữ cái là
kiến thức truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn, tuyệt đối , hình thức tránh dập
20


khn, ln sáng tạo đổi mới vì thế trước khi lên lớp một tiết dạy làm quen với chữ
cái tôi phải chuẩn bị đồ dùng đầy đủ, soạn bài nghiên cứu kỹ bài soạn. Nắm rõ yêu
cầu của bài dạy, chọn trò chơi phù hợp với nguyên tắc động, tĩnh phù hợp với chủ
điểm. Ngoài ra để tạo hứng thú thì cơ phải có nghệ thuật lên lớp, ngơn ngữ diễn đạt

ngắn gọn để hấp dẫn trẻ vào tiết học. Trước khi vào bài tôi thường kể truyện ( Dựa
theo chủ điểm) hoặc sáng tác thơ, vè hay những trò chơi luôn cuốn hút trẻ vào thực
tế để trẻ dễ nhớ, dễ hiểu, tránh gị bó.
+ Thơng qua hoạt động mọi lúc mọi nơi: Để khắc sâu những chữ cái đã học, tôi
tổ chức cho trẻ nặn đất sét những chữ cái qua những đường nét cơ bản, viết bằng
phấn trên sân xi măng của trường, hoặc dùng dây mềm để bẻ, gấp các đường nét
của chữ cái đó, tạo chữ cái bằng bàn tay (VD: Tạo dáng chữ o …)
Để tạo mơi trường ngơn ngữ nói phong phú, tơi xây dựng những nhóm bạn
nhỏ trong lớp có cháu yếu, cháu giỏi để các cháu cùng chơi, nói chuyện với nhau,
vì cháu hay bắt chước nên các cháu yếu sẽ bắt chước các cháu giỏi. Từ đó ngơn
ngữ mạch lạc sẽ được phát triển nhanh ở trẻ.
Chương trình Kidmarts có nhiều nội dung hấp dẫn, giúp các cháu đọc, tô các
chữ cái theo cách rất mới lạ trên những trò chơi trên máy.
+ Hoạt động ngoài trời: Tổ chức cho trẻ chơi các trị chơi dân gian có đọc đồng
dao như trò chơi “Rồng rắn lên mây” trong lúc đọc các từ ”Rồng, rắn, lúc lắc ” các
cháu phải cong lưỡi vì có chữ: l và r qua đó trẻ sẽ phát âm chuẩn hơn. Hoặc chơi
trò chơi “Bật qua rãnh”, nhảy lị cị, bật vào ơ nào thì đọc to chữ cái trong ơ đó.
Giờ hoạt động ngồi trời tôi cũng cho các cháu chơi để ôn lại chữ cái đã học.
VD: Tơi dùng một cái túi có chữ cái, tơi thị tay vào lấy chữ cái và mơ tả đặc điểm
rồi cho trẻ đoán tên chữ cái, sau đó lấy chữ cái ra, trẻ nào trả lời đúng là được khen.
Hoặc chia làm hai nhóm thi đua với nhau, một trẻ mơ tả và một trẻ đốn và viết chữ
cái đó lên bảng con. Cơ giáo làm trọng tài để động viên, trao phần thưởng cũng như
khuyến khích những trẻ còn yếu. Sau khi áp dụng các biện pháp vào thực tế vào các
tiết học tôi thấy trẻ hứng thú say mê vào hoạt động và đạt kết quả rõ dệt.

21


+ Phương pháp quan sát: Là cho trẻ quan sát trực tiếp vào sự vật hiện tượng, khi
trẻ được quan sát thì trẻ dễ nhận biết được đặc điểm, cấu tạo đối tượng quan sát qua

các giác quan nhìn, cầm, sờ. Ví dụ: Khi cho trẻ làm quen với chữ h, k trẻ cầm và
quan sát nhận xét cấu tạo chữ h, k gồm những nét gì?
+ Phương pháp đàm thoại. Tơi dùng phương pháp này để trị chuyện với trẻ và
đặt câu hỏi để gởi mở tính tị mị ham hiểu biết của trẻ, phương pháp này nhằm
mục đích phát triển nhận thức và tư duy, sự tìm tịi ham hiểu biết của trẻ. Ngồi ra
cịn phát triển ngơn ngữ mạch lạc cho trẻ. Vì trong khi trị chuyện đặt câu hỏi thì trẻ
phải suy luận và dự đốn và trả lời câu hỏi của cơ và từ đó cơ có thể giúp trẻ sửa sai
khi trẻ phát âm cịn ngọng hay giúp trẻ nói câu hồn thiện hơn, mở rộng vốn từ cho
trẻ. Ví dụ: Cho trẻ làm quen với chữ l, m, n, cho trẻ thăm quan của hàng bán các
loại hoa quả sau đó trị chuyện với trẻ, cho trẻ kể tên các loại hoa quả có chứa chữ
n, l, m và sửa sai cho trẻ cũn ngng.
+ Phơng pháp trực quan hình ảnh. Tụi s dụng các đồ dùng trực quan hình ảnh
như tranh ảnh, đồ vật, tivi, máy kitsmart nhằm mục đích cho tiết dạy thêm sinh
động , hấp dẫn nhằm sự thu hút trẻ vào hoạt động một cách tích cực sáng tạo. Vì ở
độ tuổi này trẻ u thích cái đẹp, cái mới lạ cho lên đồ dùng trực quan tranh ảnh, đồ
chơi rất quan trọng nếu như trong tiết dạy không có đồ dùng trực quan, khơng tranh
ảnh, đồ chơi thì tiết dạy đó khơng đạt hiệu quả cao và khơng phát triển được trí
tưởng tượng và nhận thức của trẻ bị hạn chế.
VD: Ở chủ điểm Thế giới động vật, tiết làm quen với chữ i,t,c thay vì chỉ
đơn giản gắn tranh có chứa từ: Gà mái, con vịt, cá chép, thì tơi tìm những hình ảnh
động trong máy vi tính Gà mái mẹ dẫn gà con đi; vịt bơi lội, đàn cá chép bơi trong
ao. Sau đó cho trẻ gọi tên các con vật và trẻ trả lời chúng đang làm gì? Rồi mới
gắn băng từ có chữ cái đó. Hình ảnh “động” trẻ được quan sát trên máy sẽ làm trẻ
thích thú và dẫn đến việc trẻ tập trung cao hơn, tiếp theo cô khéo léo đặt những câu
hỏi và dẫn đưa trẻ vào bài cách say mê, nhẹ nhàng. Bên cạnh đó, tơi ln nhận ra

22


khả năng đọc – viết khác nhau của từng trẻ để dẫn dắt trẻ vào hoạt động làm quen

chữ cái m khụng lm tr cm thy nng n
+ Phơng pháp dïng lêi gi¶i thÝch: Tơi dùng phương pháp này để giải thích cho trẻ
hiểu cấu tạo của các chữ, giải thích về các loại chư in thường, in hoa, viết thường
sử dụng vào những lúc khi cô gợi mở trẻ những câu hỏi như vì sao? Tại sao? Nếu
trẻ khơng trả lời được cơ dùng lời giải thích ngay cho trẻ hiểu và trẻ ghi nhớ sâu
hơn, giúp trẻ nhận thức tốt hơn.
* Phương pháp kiểm tra đánh giá. Qua việc cải tiến, sử dụng đồ dùng mà tôi
thấy các cháu lớp tơi ngày càng u thích giờ học làm quen với chữ cái mẫu giáo.
Trẻ càng ngày có hứng thú trong học tập, hăng say phát biểu. Các cháu tiếp thu bài
một cách nhẹ nhàng sâu sắc. Qua các đợt kiểm tra đánh giá trẻ, trẻ lớp tôi đã đạt
được một số kết quả sau:
Kết quả khảo sát cuối kỳ I của lớp tôi như sau:
TT

1

Số trẻ
KS

Khả năng
Trẻ nhận biết và phát âm đúng

Đạt
Số
lượng

Tỷ
lệ

Chưa đạt

Số
Tỷ lệ
lượng

28

26

93 %

2/28

7%

2

Trẻ cầm vở, để vở, ngồi tô đúng tư thế

28

28

100 %

0/

0%

3

Trẻ tô đúng chữ cái
Trẻ hứng thú, tích cực tham gia hoạt động

28

28

100 %

0

0%

28

28

100 %

0

0%

28

27

96 %

1

4%

4
5

làm quen chữ cái
Biết cách cầm sách, mở sách ra xem và quy
trình đọc

* Biện pháp biểu dương, tuyên truyền
Sau mỗi một hoạt động tôi thường khen ngợi động viên trẻ tạo cho trẻ hứng
thú tham gia. Tuy nhiên các kiến thức, kĩ năng về chữ cái mà giáo viên cung cấp
cho trẻ phải được ôn luyện tại nhà.Vì vậy, để giúp trẻ học tốt thì cần có sự cộng tác
giữa giáo viên và phụ huynh học sinh. Vậy làm thế nào để tuyên truyền với phụ
huynh một cách thuyết phục, đạt kết quả, phối hợp với phụ huynh thật tốt? Đó là
23


công việc không đơn giản. Trong công tác tuyên truyền, phối kết hợp với phụ
huynh, tôi thực hiện các biện pháp sau:
Hàng ngày, giáo viên thường xuyên trao đổi với phụ huynh về tình hình học
tập của trẻ để về nhà phụ huynh kết hợp dạy thêm, cho trẻ ôn luyện.
Lên kế hoạch, thơng báo chương trình dạy trẻ ghi rõ nội dung dạy vào bảng
treo ngoài cửa lớp để phụ huynh theo dõi, ôn luyện thêm cho con ở nhà.Đánh vi
tính với các nội dung trẻ đã được học ở lớp đưa cho phụ huynh về nhà cùng tham
khảo và dạy trẻ.
Trao đổi một số nhược điểm của trẻ về cách phát âm, nhận mặt chữ, để phụ
huynh nắm được. Sau khi sử dụng các biện pháp tuyên truyền tới phụ huynh hiểu
bản chất, tác dụng của vấn đề dạy trẻ, nắm bắt được phương pháp dạy trẻ. Từ đó

phụ huynh ln kết hợp chặt chẽ với giáo viên để dạy trẻ.
* Biện pháp khuyến khích bằng vật chất.
Qua các hội thi, chuyên đề, các tiết thao giảng, để động viên trẻ có những
thành tích tốt, có tiến bộ trong giờ học tơi thường động viên khuyến khích trẻ bằng
những món quà nhỏ như bé ngoan, cái bút, quyển vở, gói bánh, kẹo để động viên
khuyến khích trẻ hoạt động tốt hơn, hứng thú hơn trong những giờ học tiếp theo
3.3 : Điều kiện thực hiện giải pháp :
Năm học 2014-2015 được sự quan tâm tạo điều kiện của các cấp lãnh đạo
của trường mầm non tân việt, phòng GD & ĐT huyện Đơng triều, của chính quyền
địa phương. Trường Mầm non Tân Việt đã được trang bị thêm có sở vật chất , như
tranh ảnh, máy tình kitsmart, bục giảng thơng minh. Phịng học sạch sẽ rộng rãi
phục vụ cho các cháu chơi và học. Để tiết học đạt hiệu quả cao thì giáo viên phải có
đồ dùng trực quan , tranh ảnh, đồ chơi nhiều đẹp và phong phú về chủng loại thu
hút trẻ vào hoạt động.một cách tích cực, cho nên ngay từ đàu năm học tôi làm tốt
24


cơng tác xã hội hóa giáo dục, tham mưu với các ban nghành đồn thể đóng góp để
mua sắm dồ dùng, đồ chơi, trang thiết bị học tập cho trẻ và cơ. Vì thế trong năm
học vừa qua lớp 5 tuổi A do tôi chủ nhiệm luôn được chuyên môn của nhà trường
khen ngợi, biểu dương làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục.
Bám sát vào chun mơn của nhà trường, trong năm nhà trường mở các
chuyên đề. Làm quen chữ cái giúp cho các chị em giáo viên rút kinh nghiệm, và
học hỏi lẫn nhau về chuyên môn. Bên cạnh đó nhà trường cịn tổ chức dự giờ thăm
lớp của các giáo viên trong trường, dự giờ thao giảng cấp cụm về bộ môn làm
quen với chữ cái. Giáo viên học hỏi tìm hịi qua đài, báo, vi tính để nâng cao tay
nghề giúp cho việc giảng dạy thêm linh hoạt sáng tạo.
Được sự quan tâm hưởng ứng ủng hộ của phụ huynh về nguyên vật liệu để
làm đồ dùng học tập phục vụ cho môn làm quen với chữ cái giúp trẻ hứng thú học.
3.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên

cứu:
* Kết quả thu được qua khảo nghiệm.
Sau thời gian thực hiện những biện pháp như đã nêu trên, tôi thấy:
Bản thân tôi tự tin và nhiều sáng tạo hơn khi dạy trẻ, biết kết hợp đan xen
các hình thức cũng như lồng ghép trong phương pháp giảng dạy, biết tận dụng
những cái mới lạ vào các hoạt động để các cháu hứng thú làm quen chữ cái đã đạt
được một số kết quả sau:
- Đối với giáo viên: Tất cả giáo viên ở tổ mẫu giáo lớn nói chung và bản
thân tơi nói riêng đều được nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động làm quen
với chữ cái. Đặc biệt là đã nắm vững nội dung, phương pháp, hình thức đổi mới của
hoạt động này.
Khác hẳn với trước đây, giờ hoạt động làm quen với chữ cái bây giờ là một
niềm say mê sáng tạo của giáo viên, muốn thể hiện trí tuệ, năng lực của mình qua
một tiết dạy sinh động, hấp dẫn trẻ. Qua những năm giảng dạy trẻ lúc mới bước vào
giảng dạy phương pháp chưa linh hoạt sáng tạo nên kết quả của tiết học chưa cao.
25