Các nhân tố tác động đến việc tuân thủ các quy định đối với các hộ gây nuôi động vật rừng tại tỉnh tây ninh luận văn thạc sĩ 2015

B GIÁO D C VẨ ẨO T O
TR

NGă

I H C KINH T TP.HCM

HA NA PHI

CÁC NHÂN T
CÁCăQUYă

TÁCă
NHă

NGă

N VI C TUÂN TH

I V I CÁC H

GÂY NUÔI

NG V T R NG T I T NH TÂY NINH

LU NăV NăTH CăS

TÂY NINH, THÁNG 4/2015


B GIÁO D C VẨ ẨO T O

TR

NGă

I H C KINH T TP.HCM

HA NA PHI

TÁCă

CÁC NHÂN T
CÁCăQUYă

NHă

NGă

N VI C TUÂN TH

I V I CÁC H

GÂY NUÔI

NG V T R NG T I T NH TÂY NINH

Chuyên ngành: Chính Sách Công
Mã ngành: 60340402

LU NăV NăTH CăS
NG

IăH

NG D N KHOA H C

PGS. TS. Nguy n Tr ng Hoài

TÂY NINH, THÁNG 4/2015


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan lu n v n nƠy hoƠn toƠn do tôi th c hi n. Các đo n trích d n
và s li u s d ng trong lu n v n đ u đ

c d n ngu n vƠ có đ chính xác cao nh t

trong ph m vi hi u bi t c a tôi.
Lu n v n này không nh t thi t ph n ánh quan đi m c a tr

ng

i h c Kinh

t TP.HCM.
Tp.H Chí Minh, ngày 15 tháng 4 n m 2015
Tác gi lu n v n

Ha Na Phi

DANH M C CÁC T
TÓM T Tă
CH

VI T T T ............................................................... vii

TÀI ....................................................................................... viii

NGă1ăGI I THI U NGHIÊN C U ................................................... 1

1.1.

Tính c p thi t c a nghiên c u ........................................................ 1

1.1.1.

B i c nh nghiên c u .................................................................... 1

1.1.2.

V năđ nghiên c u ....................................................................... 2

1.2.

Ph m vi nghiên c u ......................................................................... 3

1.3.

M c tiêu nghiên c u ........................................................................ 3

1.4.

Ph

1.5.

Quy trình nghiên c u ...................................................................... 4

CH

NGă2ăPHÂNăTệCHăHI N TR NGă

ngăphápănghiênăc u ................................................................ 3
NG V T GÂY NUÔI

TÂY NINH ........................................................................................................ 5
.ă i u ki n t nhiênăgơyănuôiăđ ng v t hoang dã t i Tây Ninh ...... 5

2.1

2.1.1

V tríăđ a lý t nh Tây Ninh ........................................................... 5
a hình, th nh

2.1.2
2.2

ng và khí h u ................................................ 7

. Tài nguyên r ng................................................................................ 9

2.2.1

V

2.2.2

Khu r ngăv năhóaăl ch s Chàng Ri c (huy n Tân Biên) ...... 11

n qu c gia Lò Gò - Xa Mát (huy n Tân Biên) ................... 9

Th c tr ngăgơyănuôiăđ ng v t r ng và tình hình vi ph mătrênăđ a

2.3

bàn t nh Tây Ninh ....................................................................................... 13
2.3.1

Th c tr ngăgơyănuôiăđ ng v t r ng hi n t iătrênăđ a bàn t nh Tây

Ninh

......................................................................................................... 13

2.3.2

Tình hình vi ph m v qu n lý b o v

VHD ............................. 16

CH

NGă3..................................................................................................... 17

C ăS

LÝ LU N........................................................................................... 17

3.1.

Cácăchínhăsáchăgơyănuôiăđ ng v tăhoangădưă( VHD)ăt i Vi t

Nam

......................................................................................................... 17

3.2.

Cácăc ăquanăchuyênămônăv qu nălỦăgơyănuôiăđ ng v t r ng .. 20


3.3.

M i liên h gi a chính sách pháp lu t và ý th c ch p hành pháp

lu t

......................................................................................................... 23

CH

NGă4 ................................................................................................ 29

PH

NGăăPHÁPăNGHIÊNăC U ........................................................... 29

4.1.

Mô hình nghiên c u ...................................................................... 29

4.2.
4.2.1.
4.2.2.

iăt
iăt

ng và s m u nghiên c u ................................................. 33
ng nghiên c u ................................................................ 33

S m u nghiên c u ..................................................................... 33

4.3.

Thangăđoăchoăcácănhơnăt ............................................................. 33

CH

NGă5ăPHÂNăTệCHăCÁCăY U T

TUÂN TH CÁCăQUYă

NH H

NHăGÂYăNUỌIă

NG T I VI C

NG V T R NG T I

T NH TÂY NINH ........................................................................................... 35
5.1.

Th ng kê mô t các nhân t

nhăh

ng t i vi c tuân th các quy

đ nhăgơyănuôiăăđ ng v t r ng t i Tây Ninh .............................................. 35
5.1.1. H c v n ........................................................................................... 35
5.1.2. S n măkinhănghi m...................................................................... 35
5.1.3. Cácăh

ng d năgơyănuôiăđ ng v t hoang dã............................... 35

5.1.4. Thông tin ti p c năph

ngăphápăgơyănuôi .................................. 36

5.1.5. Thu nh p ........................................................................................ 36
5.1.6. Th t thoát ....................................................................................... 37
5.1.7. Chi phí gây nuôi ............................................................................ 38
5.1.8. Gi y ch ng nh năđ ngăkỦătr i nuôi ............................................. 38
5.2.

Phơnătíchăđ nhăl

r ng

......................................................................................................... 39

5.2.1.

ng các y u t

nhăh

ng t iăgơyănuôiăđ ng v t

ánhăgiáăđ tin c yăthangăđo ........................................................ 42

5.2.2. Phân tích nhân t .......................................................................... 45
5.2.3. Phân tích h i quy các nhân t đ

c khám phá .......................... 54

5.2.3.1.

Ki măđ nh s phù h p c a nh ng nhân t .............................. 55

5.2.3.2.

Phân tích h i quy tuy n tính ..................................................... 57


CH
6.1.

NGă6ăK T LU N KI N NGH ........................................................ 59
K t lu n .......................................................................................... 59

6.1.1. Hi n tr ng v cácăchínhăsáchăquyăđ nh v h nuôi ..................... 59
6.1.2. Hi n tr ngăgơyănuôiăđ ng v t hoang dã t iăđ aăph

ng ............ 60

6.1.3. Nhân t tácăđ ngăđ n vi c tuân th cácăquyăđ nhăđ i v i các h
gơyănuôiăđ ng v t r ng............................................................................... 61
6.2.

Ki n ngh ........................................................................................ 61

6.2.1. V thôngăt ă47/2012/TT-BNNPTNT............................................ 61
6.2.2. Hi n tr ng h nuôi

Tây Ninh .................................................... 62

6.2.3. Các nhân t cóăỦăngh aătácăđ ng tích c căđ n vi c tuân th các
quyăđ nh v gơyănuôiăđ ng v t r ng.......................................................... 62
6.3.

H n ch vƠăcácăđ xu t nghiên c u ti p theo .............................. 63

6.3.1. H n ch ........................................................................................... 63
6.3.2. Cácăđ xu t nghiên c u ti p theo ................................................. 63
TÀI LI U THAM KH O
PH L C


DANH SÁCH HÌNH
Hình 1.1: Quy trình nghiên c u ...................................................................... 4
Hình 2.1: Bi uăđ caoăđ .................................................................................. 8
Hình 2.2: Tài nguyên r ng ............................................................................ 12
Hình 2.3: S li u h nuôiătrênăđ a bàn t nhăTơyăNinhăn mă2014 ............... 13
Hình 2.4: S li u h nuôi

huy năD

ngăMinhăChơuăn mă2014 .............. 13

Hình 2.5: S li u h nuôi

huy năTơnăBiênăn mă2014. ............................. 14

Hình 2.6: S li u h nuôi

huy năTơnăChơuăn mă2014. ............................ 14

Hình 2.7: Th ng kê vi ph mă VHDăt i t nh Tây Ninh .............................. 16
Hình 3.1: Chính sách pháp lu t .................................................................... 26
Hình 3.2: Ý th c pháp lu t ............................................................................ 28
Hình 4.1: Mô hình nghiên c u ...................................................................... 32
Hìnhă4.2:ăCácăb

c th c hi n b ng câu h iăđ nhăl

ng ............................. 34


DANH SÁCH B NG
B ng 5.1: Bi uăđ phân b tr trung bình các bi năđ nhăl
B ng 5.2: Phân b tr trung bình các bi năđ nhăl

ng ................. 40

ng ............................... 40

B ng 5.3: Bi n tác đ ng tích c c ................................................................... 41
B ng 5.4: Bi nătácăđ ng tiêu c c ................................................................... 41
B ng 5.5: Cronbach's Alpha l n m t ........................................................... 42
B ng 5.6: KMO and Bartlett's Test .............................................................. 46
B ng 5.7: Nhân t khám phá ......................................................................... 46
B ng 5.8: Nhân t khám phá ......................................................................... 48
B ng 5.9: Th c hi n phép xoay ..................................................................... 49
B ng 5.10: Cronbach's Alpha nhân t khám phá ....................................... 50
B ng 5.11: Nhân t khám phá ....................................................................... 52
B ng 5.12: Ki măđ nhăt

ngăquan............................................................... 55

B ng 5.13: H i quy các nhân t tácăđ ng .................................................... 57


DANH M C CÁC T

BVR:

B o v r ng

CP:

Chính ph

DTTN:

Di n tích t nhiên

VHD:ă

ng v t hoang dã

VR:ă

ng v t r ng

IUCN:

VI T T T

Liên minh Qu c t B o t n Thiên nhiên và Tài nguyên

Thiên nhiên
KTT PN:

Kinh t tr ngăđi m phía nam

N :ă

Ngh đ nh

NN:

Nông nghi p

PCCCR:

Phòng cháy ch a cháy r ng

PTNT:

Phát tri n Nông thôn

QLNN:

Qu nălỦănhƠăn

TT:

Thôngăt

TTCP:

Th t

ng chính ph

TTg:

Th t

ng

UBND:

c

y ban nhân dân


TÓM T Tă

TÀI

Hòa nh p v i s phát tri n c a t nh Tơy Ninh c ng nh s phát tri n c a đ t n
trên con đ

ng hi n đ i hóa công nghi p hóa, các chính sách ch tr

pháp lu t c a NhƠ n

c lƠ đ u tƠu, đ nh h

tr , ngo i giao c a c n

c c ng nh

ng c a

c
ng,

ng cho các ho t đ ng v kinh t , chính

các đ a ph

ng; do đó các chính sách v

qu n lý gơy nuôi đ ng v t r ng (hoang dã) chi m ph n quan tr ng trong vi c qu n
lý, duy trì, ki m soát các ho t đ ng gơy nuôi đ ng v t hoang dã c n

c nói chung

vƠ trên đ a bàn t nh Tây Ninh nói riêng.
Hi n nay vi c nghiên c u th c tr ng các nhân t

nh h

ng t i vi c ch p hành các

quy đ nh v pháp lu t trong vi c gơy nuôi đ ng v t hoang dã còn l ng l o, ch a có
nhi u các bài vi t, nghiên c u sâu v công tác qu n lý có hi u qu c ng nh phát
tri n ho t đ ng kinh t này trong ph m vi t nh Tơy Ninh c ng nh các t nh khác.
Do đó, tác gi đã th c hi n nghiên c u các y u t

nh h

ng t i vi c ch p hành các

quy đ nh pháp lu t trong vi c gơy nuôi đ ng v t r ng ch y u trên đ a bàn t nh Tây
Ninh vƠ rút ra đ

c tính quy mô kinh t và tuyên truy n pháp lu t là 2 nhân t quan

tr ng tác đ ng đ n vi c tuân th các quy đ nh c a pháp lu t vƠ qua đó đ xu t m t
s bi n pháp trong vi c nâng cao ý th c, ch p hành tuân th các quy đ nh c a Nhà
n

c v qu n lý gơy nuôi đ ng v t r ng áp d ng cho các h dơn gơy nuôi trên đ a

bàn toàn t nh Tây Ninh.


tƠiăđ

c th c hi n bao g mă6ăch

ngăv i b c cănh ăsau:

Ch

ng 1: Gi i thi u nghiên c u

Ch

ng 2:Phân tích hi n tr ng đ ng v t r ng

Ch

ng 3:C s lý lu n

Ch

ng 4:Ph

Ch

ng 5: Phân tích các y u t

ng pháp nghiên c u
nh h

ng t i vi c tuân th các quy đ nh

gơy nuôi đ ng v t r ng t i t nh Tây Ninh
Ch

Tây Ninh

ng 6:K t lu n ki n ngh


1

CH

NGă1

GI I THI U NGHIÊN C U
1.1. Tính c p thi t c a nghiên c u
1.1.1. B i c nh nghiên c u
Tây Ninh là m t t nh mi n

ông Nam B , n m trong vùng chuy n ti p gi a đ ng

b ng sông C u Long, các t nh phía b c mi n ông Nam B và Tây Nguyên, là t nh
có đ

ng biên gi i phía Tây Nam 240 km giáp v i V

ng qu c Campuchia; có

t ng di n tích t nhiên là 4.049km2, dân s trung bình n m 2010 (theo Niên giám
th ng kê) lƠ 1.075.341 ng

i.

Giai đo n 10 n m (2000 - 2010) nông nghi p t nh Tây Ninh phát tri n khá toàn

di n vƠ đ t đ

c nhi u k t qu - thành t u r t đáng ghi nh n nh : chuy n đ i c c u

cây tr ng đúng h

ng, khai thác h p lý tài nguyên - đi u ki n t nhiên mang l i

hi u qu cao c v kinh t - xã h i vƠ môi tr
nghi p t ng cao; n ng su t, s n l
đ t n ng su t - s n l

ng; giá tr s n xu t nông - lâm - ng

ng c a t t c cây tr ng đ u t ng vƠ m t s cây

ng cao nh t so v i 62 t nh, thành ph c n

c. Công tác gây

nuôi đ ng v t r ng t o ra giá tr đóng góp đáng k vào phát tri n nông nghi p c a
đ a ph

ng. NgoƠi giá tr v kinh t , các loài

giá tr vô hình, giúp ích cho con ng

VR còn có giá tr đáng k v nh ng

i trong nghiên c u y h c, b o t n ngu n gen,

đa d ng sinh h c ầ
Trong nh ng n m qua, công tác qu n lý đ i v i h at đ ng gây nuôi

VR đ t đ

c

m t s k t qu nh t đ nh, m t s loài nuôi phát tri n t t, b o t n ngu n gen, tránh
nguy c b tuy t ch ng. Tuy nhiên, th c tr ng s n b t

VR, các h gây nuôi t

phát, không tuân th các quy đ nh v qu n lý gây nuôi

VR v n còn x y ra, ch a

có bi n pháp ng n ch n có hi u qu cao.
Th c tr ng gây nuôi

VR t i Vi t Nam nói chung, trên đ a bàn t nh Tây Ninh nói

riêng đang di n bi n ngày càng ph c t p, tình tr ng ng

i dân t ý gây nuôi, không

tuân th theo quy đ nh qu n lý, gơy khó kh n cho công tác qu n lý c ng nh có


2

nh ng quy đ nh gơy khó kh n, không phù h p cho các h gây nuôi x y ra r t nhi u
trong th i gian qua. Trên th c t đã x y ra r t nhi u v vi ph m đ

c các c quan

ch c n ng phát hi n và x lý. Tuy nhiên tình hình mua bán v n di n ra th
xuyên và g n nh không có chi u h

ng gi m.

ng

ã có r t nhi u bài nghiên c u,

tham lu n th c hi n nh báo cáo “ ánh giá th c tr ng nuôi đ ng v t hoang dã t i
Vi t Nam” c a C quan qu n lý Cites Vi t Nam (2013); chuyên đ “ ánh giá n ng
l c s n xu t c a các tr i nuôi sinh s n, nhu c u th tr
tri n th tr

ng và d báo tri n v ng phát

ng đ i v i m t s loƠi đ ng v t hoang dã là th m nh c a Vi t Nam”

c a B nông nghi p và phát tri n nông thôn, C c ki m lơm, n m 2007; Báo cáo t
v n “đánh giá m t s tác đ ng v môi tr
buôn bán đ ng th c v t hoang dã

ng, kinh t và xã h i c a chính sách v

Vi t Nam” n m 2007 c a C quan khoa h c

Cites Vi t Nam – trung tâm nghiên c u TƠi nguyên vƠ Môi tr

ng, đ i h c Qu c

gia Hà N i vƠ c quan Qu n lý Cites Vi t Nam – C c Ki m lâm, B Nông nghi p
và Phát tri n nông thôn Vi t Nam,ầđã góp ph n đánh giá v tình hình gây nuôi
VR trong n

c c ng nh th c tr ng v mua bán

nghiên c u đánh giá t ng đ a ph
h

VR trái phép, nh ng ch a có

ng c th c ng nh nghiên c u các nhân t

nh

ng đ n vi c tuân th các quy đ nh v qu n lý gây nuôi VR đ i v i các h nuôi

1.1.2. V năđ nghiên c u
T ng s tr i gơy nuôi đ ng v t r ng trên đ a bàn t nh Tây Ninh hi n có kho ng
1.301 h gây nuôi, ph n l n t p trung ch y u trên đ a bàn 3 huy n Tân Châu, Tân
Biên vƠ D

ng Minh Chơu (có di n tích nông nghi p l n, giáp v i h D u Ti ng,

thu n ti n cho công tác gây nuôi), ch y u là các loài: r n ráo trâu, nhím, cá s u và
k đƠ,.... Tuy nhiên công tác qu n lý các c s gây nuôi còn g p nhi u khó kh n,
b t c p, nhi u th t c quy đ nh còn gơy khó kh n cho ng

i dơn, do đó ng

v n ch a th c s ch p hành t t, đúng theo các quy đ nh v qu n lý gây nuôi

i dân
VR.

Bên c nh đó, v n còn nh ng h n ch , t n t i đ i v i công tác qu n lý gơy nuôi nh :
vi c gây nuôi còn mang tính t phát, nh l , ch y theo th tr
chuy n không theo quy đ nh, v n đ đ m b o sinh h c, môi tr

ng, buôn bán v n
ng, thú y ch a đ

c


3

các h gây nuôi quan tâm, nh t lƠ các loƠi có nguy c gơy b nh hay lây b nh cho
ng

i nuôi ho c gây nguy hi m.
ng tr

c tình hình nh trên, tác gi đã đ xu t th c hi n đ tƠi “ Các nhân t tác

đ ngăđ n vi c tuân th cácăquyăđ nhăđ i v i các h gơyănuôiăđ ng v t r ng t i
t nh Tây Ninh” đ kh o sát, nghiên c u đánh giá l i th c tr ng c a các h nuôi
c ng nh m c đ ch p hƠnh các quy đ nh đ i v i công tác qu n lý gơy nuôi đ ng
v t r ng; t đó có nh ng gi i pháp phù h p thu n l i cho công tác qu n lý và t o
đi u ki n thu n l i nh t cho các h gây nuôi.
1.2.

Ph m vi nghiên c u

Các s li u th ng kê (th c p) đ n n m 2014
Các d li u s c p đ n n m 2014
Các h ch y u
1.3.

3 huy n Tơn Chơu, Tơn Biên vƠ D

ng Minh Chơu

M c tiêu nghiên c u
ánh giá các nhân t tác đ ng đ n m c đ tuân th các quy đ nh đ i v i các h

gơy nuôi đ ng v t r ng ch y u trên đ a bàn t nh Tây Ninh.
xu t các gi i pháp chính sách cho c quan qu n lý nh m đ m b o các h
nuôi tuân th theo quy đ nh.
1.4.

Ph

ngăphápănghiênăc u

Nghiên c u s d a trên kh o sát th c t và b ng câu h i ph ng v n tr c ti p các
h gơy nuôi đ xác đ nh m c đ tuân th các quy đ nh pháp lu t c a các h gây
nuôi đ i v i công tác qu n lý gây nuôi.
Ph n m m SPSS đ phân tích d li u t b ng câu h i thu th p đ

c.

o Phân tích th ng kê mô t các thông s d li u gây nuôi
o Phơn tích t

ng quan, h i quy gi a các y u t

tuân th các quy đinh pháp lu t v gây nuôi.

nh h

ng t i m c đ


4

1.5.

Quy trình nghiên c u
Nghiên c u tài li u s c p v tr i nuôi, công tác qu n lý và tình
hình vi ph m trên đ a bàn t nh tơy Ninh qua các n m

Kh o sát, thu th p s li u th c p thông qua công tác đi u tra
tr c ti p các h gây nuôi

Phơn tích, đánh giá

xu t các gi i pháp phù h p v i đ a ph

Hình 1.1: Quy trình nghiên c u

ng


5

CH
PHÂN TÍCH HI N TR NGă

NGă2
NG V T R NG

TÂY NINH

2.1 . i u ki n t nhiênăgơyănuôiăđ ng v t hoang dã t i Tây Ninh
2.1.1 V tríăđ a lý t nh Tây Ninh
T nh Tây Ninh

phía Tơy vùng

ông Nam b , n m trong vùng phát tri n

kinh t tr ng đi m phía Nam, có di n tích t nhiên 403.966,0 ha, dân s trung bình
n m 2010 (theo Niên giám th ng kê) lƠ 1.075.341 ng

i.

Ranh gi i hành chính c a t nh Tơy Ninh nh sau:
- Phía ông giáp t nh Bình D

ng vƠ Bình Ph

c;

- Phía Nam giáp t nh Long An và TP. H Chí Minh;
- Phía B c vƠ Tơy giáp V

ng qu c Campuchia; đ

ng biên gi i hai qu c gia

thu c ranh gi i hành chính t nh Tây Ninh dài 240 km, có hai c a kh u qu c t M c
Bài, Xa Mát và các c a kh u ti u ng ch.
có đo n đ

c bi t, h th ng đ

ng xuyên Á (QL22)

ng qua t nh Tơy Ninh dƠi 28 km (đi qua 03 huy n: B n C u - Gò D u -

Tr ng Bàng).
T v trí đ a lý và ranh gi i hƠnh chính đã t o cho nông nghi p t nh Tây Ninh
các l i th và h n ch nh sau:

- L i th :
+ Tây Ninh là m t trong 08 t nh - thành ph thu c vùng KTT PN. Dơn s
c a vùng n m 2010 lƠ h n 1 tri u ng
2,5 tri u đ ng/ng
tr

i, thu nh p bình quơn đ u ng

i/tháng, cao g p 1,8 l n c n

ng tiêu th nông lâm th y s n, nh t là các lo i l

nh t c n

i kho ng

c. Vùng KTT PN lƠ th
ng th c th c ph m l n

c, phát tri n s n xu t nông nghi p hàng hóa theo c ch th tr

ng,


6

n m trong th tr

ng l n đ

c xác đ nh là m t l i th l n mà ngành nông nghi p

t nh Tây Ninh c n t n d ng tri t đ .
+ Phân b không gian vƠ đi u ki n đ t – n
giá lƠ đ c đi m lý t

c c a t nh Tơy Ninh đ

c đánh

ng cho phát tri n các trang tr i ho c doanh nghi p ch n nuôi -

ch bi n th c ph m có quy mô v a và l n tìm đ n đ u t .
+ TP. H Chí Minh là trung tâm kinh t , tài chính, khoa h c - công ngh và
đƠo t o nhân l c l n c a n

c ta, l i giáp t nh Tây Ninh v i h th ng đ

ng b r t

thu n l i. Nông nghi p Tây Ninh có th t n d ng các th m nh c a TP. H Chí
Minh v tiêu th nông lâm th y s n (hi n nay đã vƠ đang tiêu th 50% - 70% s n
l

t nh Tây Ninh), tranh th v v n đ u t , chuy n giao

ng nông th y s n làm ra

ti n b k thu t và khoa h c - công ngh , h p tác h tr đƠo t o nhân l c, cung ng
gi ng cây tr ng, gi ng v t nuôi ch t l

ng cao thông qua h p tác gi a hai đ a

ph

ng, khu nông nghi p công ngh cao,ầ

ng vƠ v i các doanh nghi p, vi n, tr

+ H th ng công nghi p ch bi n (s n ph m lƠ “đ u vƠo vƠ đ u ra” c a nông
nghi p) phát tri n khá m nh

TP. HCM,

ng Nai, Bình D

ng. Trong đó, đáng

chú ý là công nghi p ch bi n th c ph m (th t, s a, tr ng gia c mầ), công nghi p
s n xu t th c n ch n nuôi, th y s n, công nghi p phân bón, thu c thú y, thu c b o
v th c v t. H n n a, h th ng giao thông k t n i liên t nh - liên vùng đang ti p t c
đ

c đ u t s t o thêm đ ng l c m i đ i v i phát tri n nông nghi p t nh Tây Ninh.
- H n ch :
+ Chuy n đ i c c u kinh t , t ng c

ng thu hút đ u t ,ầ nên trên đ a bàn

t nh Tơy Ninh đã vƠ đang xơy d ng thêm các khu - c m công nghi p t p trung, khu

kinh t c a kh u, khu đô th vƠ các khu tái đ nh c ,ầ Vì v y, đ t nông nghi p s b
gi m theo d th o quy ho ch s d ng đ t t nh Tơy Ninh đ n n m 2020 lƠ 22.514,22
ha so v i n m 2010 nh h

ng tr c ti p đ n s n xu t nông ng nghi p.


7

+

ng biên gi i n

c ta v i V

dài 240 km t o c h i giao th

ng qu c Campuchia thu c t nh Tây Ninh

ng, nh t là phát tri n kinh t biên m u. Song, ki m

d ch đ ng v t nh t là tình tr ng nh p l u khó ki m soát, ti m n nguy c lơy lan
d ch b nh đ i v i gia súc, gia c m.
+ Tình tr ng lao đ ng có trình đ v n hóa, đ

c đƠo t o chuyên môn

t nh

Tây Ninh b thu hút sang TP. H Chí Minh và các t nh khác. Riêng nhân l c đ

c

đƠo t o công tác trong ngành nông nghi p t nh Tơy Ninh đang thi u h t c v s
l

ng, c c u ngành ngh vƠ n ng l c th c hi n công vi c đ

c giao.

Tóm l i, v trí đ a lý t o khá nhi u c h i thu n l i, nh ng c ng gơy ra m t
s khó kh n h n ch cho ngành nông nghi p t nh Tơy Ninh nh k trên. Ph
quy ho ch phát tri n nông nghi p t nh Tơy Ninh đ n n m 2020 đ
ph
h

ng án

c xây d ng v i

ng chơm t n d ng tri t đ c h i và ch đ ng kh c ph c k p th i các h n ch
ng đ n mô hình nông nghi p phát tri n b n v ng.

2.1.2

a hình, th nh

2.1.2.1

a hình

ng và khí h u

V i đ a hình đ c tr ng chuy n ti p gi a đ i núi th p xu ng đ ng b ng châu th
(85% di n tích đ t c a t nh đ

c thành t o b i m u ch t phù sa c ).

a hình c a

ông B c xu ng Tây Nam. Ph n th

t nh Tây Ninh có xu th th p d n t

ng l u

sông SƠi Gòn có đ cao +50,0m, đ a hình th p lƠ đ ng b ng ven sông Vàm C
ông đ cao +5,0m so v i m t n
BƠ

c bi n.

c bi t,

en cao 986,0m vƠ có các bƠu tr ng ng p n

6.822,0 ha phân b

thành ph Tây Ninh có núi
c th

ng xuyên v i di n tích

huy n Châu Thành, B n C u, Gò D u và m t ph n

huy n

Hòa Thành, Tr ng Bàng. T i đ a đi m kh o sát các h nuôi VR (Huy n Tân Châu,
Tơn Biên vƠ D

ng Minh Chơu), đ cao c ng phơn b h t s c đa dang, phơn b ch

y u lƠ đ i cao (trên 50m so v i m t n

c bi n), thích h p cho vi c phát tri n lâm

nghi p vƠ ch n nuôi các đ ng v t hoang dã.


8

200
180
160
140
120
100
80
60
40

20
0

> 50m,
2.86%

181.292

< 5m ,
18.77%

135.266
20m ~ 50m,
33.48%

75.842
5m ~ 20m,
44.88%

11.566
< 5m

5m ~ 20m

20m ~ 50m

> 50m

Di n tích (ha)

< 5m

5m ~ 20m

20m ~ 50m

> 50m

Hình 2.1: Bi uăđ caoăđ
H th ng th y l i

t nh Tơy Ninh c ng phát tri n toàn di n v i m t s công trình

nh : h D u Ti ng, kênh Tơn H ng, đ p Tha La và các tr m b m đi n. V i cao đ
phong phú, h th ng th y l i ph tr phát tri n toàn di n đã t o đi u ki n cho phát
tri n nghƠnh gơy nuôi VR.
2.1.2.2 Th nh

ng

D a theo Phân Vi n Quy ho ch (2005 ): Trên đ a bàn t nh Tây Ninh có 05 nhóm
đ t, trong đó: nhóm đ t xám b c màu chi m di n tích l n nh t: 335.435,0 ha
(83,04% DTTN), nhóm đ t phù sa: 21.867,0 ha (5,41%DTTN), nhóm đ t đ vàng:
14.468,0 ha (3,58% DTTN), nhóm đ t phèn di n tích nh nh t: 6.822,0 ha (1,69%
DTTN).

c đi m Tây Ninh n m cu i dãy núi Tr

ng S n, quá trình phong hóa và

b i l p t nh ng dòng sông t o thành k t c u đ t đ c tr ng v i đ sâu t ng đ t h t
s c da d ngầ
Tóm l i: Tây Ninh có th nh

ng t

ng đ i t t, hƠm l

trung bình đ n khá, pH chua.

t xám v n chi m đa ph n

nh vào s h tr c a h th ng th y l i, t

ng các ch t dinh d
đ a ph

ng

ng, tuy nhiên,

i tiêu ch đ ng nên có kh n ng đa d ng

hóa cây tr ng, ch n nuôi đ m b o b n v ng c v sinh thái và kinh t , t o ti n đ c
b n phù h p cho vi c phát tri n nông, lâm s n vƠ gơy nuôi VR.


9

2.1.2.3 Khí h u

Mang đ c tr ng b i khí h u nhi t đ i gió mùa c n xích đ o.
Nhi t đ : bình quơn cao đ u quanh n m (26,90C - 27,20C), n ng nhi u (bình quân
2.664 - 2.888 gi /n m).
m đ : bình quơn n m khá n đ nh t 77,5% đ n 84,5%, m a phơn b thành 02
mùa rõ r t: mùa khô - mùa m a. i u ki n khí h u nêu trên khá thu n l i cho ngành
nông nghi p phát tri n n đ nh quanh n m.
L

ng m a: phơn b theo mùa rõ r t, b t đ u mùa m a th

k t thúc mùa m a th c s vƠo tháng m

ng vƠo tháng n m vƠ

i hai, th i gian mùa m a th c s 164 - 173

ngày. Mùa khô b t đ u vƠo ngƠy tháng m

i hai và k t thúc mùa khô th c s tháng

n m, t ng s ngày trong mùa khô th c s là 133 - 144 ngày. Th i gian chuy n t
mùa m a sang mùa khô vƠ mùa khô sang mùa m a kéo dƠi 20 - 40 ngày.
th i đi m th i ti t giao mùa nh h

ơy lƠ

ng đ n v t nuôi nên c n chú ý ch m sóc đúng

quy trình k thu t
2.2 . Tài nguyên r ng

Tr l

ng r ng c a t nh Tây Ninh không l n (r ng t nhiên: 5.096.040,0m3 (chi m

90%), r ng tr ng: 572.554,0m3 (chi m 10% t ng tr l
d ng lƠ V
2.2.1 V

ng), t p trung t i r ng đ c

n Qu c gia Lò Gò Xa Mát và r ng V n hóa L ch s Chàng Ri c.
n qu c gia Lò Gò - Xa Mát (huy n Tân Biên)

+ V th c v t r ng đã xác đ nh đ

c 694 loài thu c 5 ngành th c v t, 60 b ,

115 h và 395 chi. Ngành Ng c lan (Magnoliophyta) là ngành có nhi u loài th c v t
nh t (chi m 97,1% trong t ng s loài th c v t).
+ V đ ng v t r ng: L p Thú có 42 loài thú c a 7 b , l p chim có 205 loài chim
thu c 15 b và 40 h , L p Bò sát có 58 loài, thu c 2 b , L p ch nhái
Xa Mát g m 23 loài thu c 2 b , 6 h và 15 gi ng.

VQG Lò Gò


10

+ H côn trùng g m 128 loài côn trùng thu c v 9 b , là m t ph n r t quan
tr ng c a h côn trùng vùng r ng m a nhi t đ i khu v c phía Nam Vi t Nam.

+ Khu h Cá có 88 loài cá thu c 26 h và 10 b , b ng 70,4% khu h cá
Tháp M

ng

i. Có 77/88 loài cá có giá tr kinh t . Khu h cá VQG Lò Gò Xa Mát v a

có tính di c v a mang tính đ a ph

ng (t i ch ). Nh ng loƠi cá di c n i ti ng nh t

lƠ cá l ng nha, cá linh rìa, cá ng a Nam.
Nh ng giá tr v m t khoa h c c a tài nguyên r ng c a VQG Lò Gò Xa Mát:
+ V th c v t: Các loài th c v t đ c h u và c n đ c h u g m 3 nhóm: nhóm 1
có Habenaria rostrata, Pectelis susannae, Dendrobium leonis, Micropera pallida
(Orchidaceae) phân b h p gi i h n trong các ki u r ng u th h sao d u thu c Nam
ông D

ng t vùng đ ng b ng Thái Lan đ n Campuchia và m t ph n nh c a Vi t

Nam. Nhóm 2: Colona auriculata (Tiliaceae), Dalechampia falcate (Euphorbiaccae),
Decáchistia parviflora (Malvaceae) là các loài đ c h u c a Vi t Nam và vùng lân c n
bên Campuchia. Nhóm 3: Malleola seidènadenii (Orchidaceae), Arecaceae, Villarsia
rhomboidalis (Menyanthaceae) lƠ các loƠi đ c h u c a phía

ông D

ng k c Vi t

Nam và m t ph n c a Lào và Campuchia.

+ V đ ng v t: Các loƠi thú có tên trong Sách

th gi i (IUCN, 2005): Vo c

chà vá chơn đen (Pygathrix nigripes), Vo c b c (Trachypithecus margarita). Kh
đuôi dƠi (Macaca f. Fascicularis), Kh đuôi l n (Macaca leonina), Cu li nh
(Nycticebus pygmaeus). Các loƠi có tên trong Sách

Vi t Nam: D i chó tai ng n

(Cynopterus brachyotis), M n (Muntiacus m. Annamensis), Mèo r ng (Prionailurus
bengalensis javanicus), Nhím b m (Acanthion brachyurus), Sóc bay trâu
(Petaurista philippensis).
VQG Lò Gò Xa Mát lƠ n i phơn b c a nh ng loài chim quý hi m, phân b
h p, đ c h u vùng, nh ng loƠi đang b nguy c p hay b đe d a
mô toàn c u nh

c p qu c gia và quy

GƠ lôi hông tía (Lophura diardi), GiƠ đ y Ja va (Leptoptilos


11

javanicus), Chích ch ch má xám (Macronous kelleyi), S u c tr i (S u đ u đ ) (Grus
antigone sharpii), Cò nh n (Anastomus oscitans), H c c tr ng (Cionia episcopus),
uôi c t b ng v n (Pitta elliotii) và S m r ng (Halcyon capensis) và m i đơy phát
hi n thêm Le khoang c , n i đơy còn lƠ n i d ng chân c a m t s loƠi chim di c .
VGQ Lò Gò Xa Mát có 18 loài bò sát thu c nhóm quý hi m, chi m 32,1% s
loài bò sát trong khu v c. Trong đó, có 12 loƠi có trong Ngh đ nh 32/2006/N -CP

c a Chính ph ; 10 loài có trong danh l c c a CITES 2002, 16 loƠi trong Sách
Vi t Nam 2000 và 05 loài trong danh l c c a IUCN (Liên minh b o t n thiên nhiên
Qu c t ).

c bi t có 09 loài

(Ophiophagus Hannah)
Có m t loƠi l

m c nguy c p (EN) và loài H

mang chúa

m c c c k nguy c p (RN).

ng c có tên trong Sách

Vi t Nam 2000

b c VU là ch

giun (Ichthyophis bannanicus), loài Nhái b u v (Micrhyla picta) lƠ đ c h u c a Vi t
Nam.
ã xác đ nh 6/88 loƠi cá có tên trong Sách

Vi t Nam 2000 và danh m c sách

Vi t Nam 2004 (theo tiêu chu n m i c a IUCN). Loài cá lóc (Cyclocheilichthys
heteronema Bleeker) đ

c ghi nh n là l n đ u tiên mô t cho khu h cá n

c ng t

Vi t Nam, Cá du ng (Cirrhinus microlepis Sauvage), Cá ét m i (Morulius
chrysophekadion Bleeker), Cá s n đƠi (Wallagonia miostoma Vailliant), Cá h

ng,

Thái h (Coius microlepis Bleeker), Cá mang r (Toxotes chatareus Hamilton).
2.2.2 Khu r ngăv năhóaăl ch s Chàng Ri c (huy n Tân Biên)
R ng Chàng Ri c n m

biên gi i Vi t Nam - Campuchia, cách TPHCM kho ng

130km, Di n tích r ng nguyên sinh r ng trên 200ha. Tr
cu c kháng chi n c a Trung

ng

ng (Trung

c đơy lƠ c n c ch đ o

ng C c mi n Nam (1961) đ n

ngày mi n Nam hoàn toàn gi i phóng).
- V th c v t: Có các loài cây g l n đ c tr ng c a vùng ông Nam b nh h
D u (Dipterocarpaceae) đ c tr ng lƠ chi D u (Dipterocarpus), chi Sao (Hopea), chi

12

Chai (Shorea), h T vi (Lythraceae) đ c tr ng lƠ chi B ng l ng (Lagerstroemia),
h H ng (Ebenaceae) đ c tr ng lƠ chi Th (Diospyros), h Na (Annonaceae) đ c
tr ng lƠ chi Nh c (Polyalthia), h

Sim (Myrtaceae) đ c tr ng lƠ chi Trơm

(Syzygiate), h Nhãn (Sapindaceae) đ c tr ng lƠ chi Mischocarpus,ầ
-

V đ ng v t: Khu r ng này ch y u còn các loài thú nh thu c các nhóm: b

D i (Chiroptera), b G m nh m (Rodentia), b Móng gu c ch n (Artiodactyla), b
Linh tr

ng (Primates), b Th (Lagomorpha), b Tê tê (Pholidota), b Gu c l

(Perissodactyla),ầ nhìn chung v thành ph n loài và s l

ng cá th c a các loài,

nhóm loài không nhi u. Tuy nhiên, khu h đ ng v t c a Khu r ng VHLS Chàng
Ri c v n còn mang nh ng nét đ c tr ng c a khu h đ ng v t vùng bình nguyên khu
v c ông Nam b . Các khu r ng còn l i thành ph n và s l

ng các loài đ ng th c

v t còn không nhi u.

(Ngu n: Quy ho ch phát tri n nông nghi p t nh Tơy Ninh đ n n m 2020.)

CHÀNG RI C

LÒ GÒ – XA MÁT

Hình 2.2: Tài nguyên r ng


13

2.3 Th c tr ng gơyănuôiăđ ng v t r ng và tình hình vi ph m trênăđ a bàn t nh
Tây Ninh
2.3.1 Th c tr ng gơyănuôiăđ ng v t r ng hi n t iătrênăđ a bàn t nh Tây Ninh
Qua s li u th ng kê n m 2014 c a Chi c c ki m lơm trên toƠn đ a bàn t nh Tây
Ninh có t ng c ng 1301 h nuôi, trong đó các h nuôi t p trung ph bi n
D

3 huy n

ng Minh Chơu, Tơn Biên vƠ Tơn Chơu, chi m t l s h nuôi trên toàn t nh là

297 h (22%) ; 360 h (27,7%) và 178 ( 13,7%). Các h nuôi ch y u là r n các
loài, cá s u, nhím ầ

Hình 2.3: S li u h nuôiătrênăđ a bàn t nhăTơyăNinhăn mă2014

Hình 2.4: S li u h nuôi

huy năD

ngăMinhăChơuăn mă2014


14

Hình 2.5: S li u h nuôi

huy năTơnăBiênăn mă2014.

Hình 2.6: S li u h nuôi

huy năTơnăChơuăn mă2014.

Qua s li u trên ta th y vi c gơy nuôi đã đ

c th c hi n

h u h t các xã trên đ a

bàn các huy n thu c t nh Tây Ninh. T đó cho th y c n xây d ng các mô hình gây
nuôi phù h p và có chính sách ph i h p đ ng b và hi u qu gi a các c quan ban
ngành và các h gây nuôi trong toàn t nh; ngoƠi ra c ng c n t ng c
cán b

s l

ng và ch t l

ng nh m đ m b o và qu n lý đ

quy đ nh pháp lu t đ i v i các h

ng n ng l c

c tính tuân th các

dân trong vi c gơy nuôi đ ng v t r ng