Quan hệ việt nam hàn quốc thập niên đầu thế kỷ XXI thực trạng và triển vọng

B<) NGO~I GIAO

B<) GIAO Dl)C VA BAO T 1).0

HQC VI~N NGO~I GIAO

.-- -- - · . ,
YE·; ~·:~t&-~ C\JU
·o.--.
'•·~·..,..};.__~_
cA
T }'. ~-~·

NGUYEN MINH BUC
L

'j 1t 1-~
~.,.....-

,

QUAN II¥ VI~T NAM- HAN QUOC T~P NIEN DAU
THE KY XXI: THUC
TRANG
VA TRIEN VONG
•
•
•

Chuyen ng:'m b: Quan h~ Qu6c t~
Ma s6: 60310206

LU~NVANTH~CSI

LV.CCH)(\!2.

450
Ha NQi, tJu'ing 7 nam 2013


.

DANH MUC
. VllLT TAT TRONG LUAN VAN
STT

Vi~t t~t

Ti~ng Vi~t

Ti~ngAnh

1

UN

The United Nations

Lien Hqp Quoc

2

WTO

The World Trade
Organization

To chuc Thuang m(;li The

The Economic Development
Cooperation Fund

Quy hqp Ute phat trien kinh
t~

The Korea Inten1ational

Ca quan hqp Ute Quoc te

Cooperation Agency

Him Qu6c

The Foundation for

Quy vi~n tr9· phat trien Chau

Enterprise Development

Au

Asia-Pacific Economic
Cooperation

Di~n dan hqp tac kinh te

,.,
.J

4
5
6

EDCF
KOICA
FED
APEC

gi6'i

Chau A - Thai Binh Duang

7

WB

World Bank

Ngan h~mg th~ gi6'i

8

IMF

International Monetary Fund

Quy tien t~ quoc te

9

WTO

The World Trade

To chile thuang m(;li the gi6'i

Organization

10 KOTRA
11

CATBD

Korea Trade-Investment
Promotion Agency

Co· quan xuc tien dau tu va
r
thuang m(;li Han Quoc
Chau A - Thai Binh Duang

12 DNA

Dong NamA

13

DBA

Dong BacA

14

CNH

Cong nghi~p h6a

15 HDH
16 XHCN

Hi~n

17

CNTB

Chi1 nghia Tu ban

18

TCH

Toan cau h6a

19
20
21
22

KHCN

Khoa h9c - Cong ngh~

KHKT

Khoa h9c - ky thu?t

CNTT

Cong ngh~ thong tin

NLNT

Nang luqng nguyen tu

d<;!i h6a

Xa h9i chu nghTa


MVCLVC

?

>.

MODAU ............................................................................................................... l
CHUONG 1: NHUNG NHAN TO CHU YEU TAC DQNG DEN QUAN

II¥

VI~T NAM- HAN QUOC NJit:fNG NAM DAU THE KY XXI .................... 9
~-

h

?

~

A.

1.1. Bo1 can quoc te, }{.hu VI}'C ............................................................................ 9
,{.

?

/;

,{

A

1.1.1. Bot can z quoc te ......................................................................................... 9
1.1.2. Bbi cimh khu v~·c Chau A- Tluii Binh Du·o·ng ........................................ 12
1.2. Ljch sfr m&i quan h~ Vi~t Nam - Him Qu&c va nhu c~u hq·p hie, chinh
sach d6i ngo~i CUa hai llll'
1.2.1. Ljch Stl' mbi quan h~ Vi~t Nam- Him Qubc............................................ 15
1.2.2. Mbi Quan h~ ilbi ttic hqp tcic chi~n lu{fc Vi~t Nam - Han Qubc ............ 20
CHUONG 2: QDAN H~ VI~T NAlVI - HAN QUOC TREN

c.Ac

LINH

vvc .........................~........................................................................................... zs
2.1. Quan h~ Vi~t Nam- Han Qu6c tren linh VI)'C chinh trj - d6i ngo~i.. ...... 25

2.1.1. Dbi tho(li va hqp ttic chinh trj song phu·o·ng............................................ 25
2.1.2. Dbi thofli va h(fp ttic chinh tri ila phu'o'ng trong cac tB chil'c qubc

d va

/'flu v~c •..•••..•........•...••.•.•...•..•..•........•.......•......••.....•..•..•.••...'........••........••.•..••....•. 30

2.1.3. lJbi ngo(li nhan lfan .................................................................................. 34
2.2. Quan h~ Vi~t Nam - Han qu6c tren llnh VI}'C kinh t~ .............................. 37

2.2.1. Quan h~ Vi?t Nam- Han qubc tren llnh

V{l'C

thtrO'ng m{li.. .................... 38

2.2.2. Quan h~ Vi?t Nam- Han qubc tren llnh

V{l'C

dftu tu· .............................. 40

2.2.3. Tit.i lr!J' 0 DA ............................................................................................... 41
2.2.4. Quan h~ Vi?t Nam- Him qu6c tren ccic llnh

Vfi'C hiJp

tcic kinh

2.3. Quan h~ Vi~t Nam - Han qu6c tren linh VI}'C van hoa, giao

d kluic. 43
di)C,

khoa

hQc, cOng ngh~ .................................................................................................... 45
2.3.1. Quan h~ Vi?t Nam- Han qubc tren tinh vy·c van hoa - gitio dftC .......... 45
2.3.2. Quan h~ Vi?t Nam - Han qubc tren llnh

V¥C

khoa hiJC- cong ngh~ ..... 48

CHUONG 3: TRIEN VQNG CUA QUAN H~ DOl TAC CHIEN LU<)C

VI~T NAM - HAN QUOC VA M(>T

SO

KIEN NGHJ NHAM TANG

. CUONG MOl QUAN HE NAY DEN NAM 2020 .......................................... 58
3.1. MQt s6 huo·ng U'U tien va tri~n V(.mg hqp tac Vi~t - Him d~n nam 2020 58
3.1.1. M9t s8 hu'fJng uu tien trong ht)p ttic Vifl Nam -Han Qu6c................... 58
3.1.2. Triin Vt)ng ht)p tdc Vifl Nam- Him Qu6c llin niim 2020 .. ,................... 61

3.2. MQt s6 ki~n nghj nh~m tang cuong m6i quan h~ d6i bic hqp tac chi~n
Jtro·c
. ViCt
. Nam - Han QuOc ................................................................................ 71

.

-

KET LU~N ......................................................................................................... 83
'

....

•

?

TAI LI~U THAM KHAO ................................................................................. 86


1

MODAU

1. Ly do chqn d~ tai
Quan h~ hqp Ute d~ phat tri~n la xu thS hi~n nay cua thS gi6'i, ding la nhu
c~u hgp tac cua m6i qu6c gia. Ngay nay, kh6ng m9t qu6c gia nao mu6n phat

tri~n th!nh VUQng rna l?i "dong kin ctra". Cac n€n kinh tS (du 6 trinh d9 nao) d€u

phai hgp tac v6i nhau d~ trao d6i, h9c hoi kinh nghi~m va h6 trg nhau. Phat tri@n
m6i quan h~ hgp tac gifra cac nu6c, cac t6 chuc qu6c tS da

trc,. thanh m6i quan

tam cl'm nhan lo?i. M6i quan h~ Vi~t Nam - Han Qu6c, vtra Ia m<)t bi~u hi~n vtra
la ph.:m anh cua tinh hinh tren day.
Han Qu6c v6'i hai th~p nien (70 - 80) phat triSn nhanh, m?nh va bu6·c sang
th~p nien 90 cua thS kY XX, da tr6 thanh m9t nu6c cong nghi~p h6a m6'i (NIC),

"m9t con R6ng Chau

A". Han Qu6c c6 vi thS chinh tri, ti€m lvc kinh tS, khoa

h9c ky thu~t ngay cang tang. Thai k)r sau chiSn tranh l?nh, tru6'c xu thS phat
triSn cua thS gi6i 1-~y kinh tS lam trung tam va xu thS toan c~u hoa, Han Qu6c b~t

d~u nh~n th:iy Vi~t N am c6 m9t ti6m nang hQp tac to 16·n trong nhi€u linh vvc.
Bai v~y Ban Qu6c da tich eve d~y m?nh m6i quan h~ nhi€u m~t v6·i Vi~t Nam,

hy vQng se c6 m9t ch6 dung tuang xung v6i ti€m nang cua minh

a Dong A vi

din b~g v6i S\f c6 m~t cua cac n€n kinh tS trong khu VlJC nay. Trong t~m nhin
cua Han Qu6c, Vi~t Nam la thi tru(mg m6i me h~p dfin, dan s6 han 80 tri~u, lvc
luQng lao d9ng d6i dao, c6 h9c thuc, d~t nu6c dang chuy~n minh trong qua trinh
ct6i m&i, chu d9ng h9i nh~p kinh tS qu6c tS. Ro rang, a6i v&i Han Qu6c, day la
m()t thi truong d~u tu, m9t d!a chi hgp titc d~y hua hyn. T6ng th6ng Kim Te
Chung kh~g d!nh: "Vi?t Nam Ia tl6i tac uu tien hang tldu cua Han Qu6c trong

cac nu6·c tlang phat tridn" [7].
V€ phia Vi~t Nam, Dang va nha nu&c ta da dua ra quan di~m: s~n sang la
b?n, la d6i tac tin c~y cua cac nu6'c trong c9ng d6ng Qu6c tS vi s~n sang hQp tac
vai cac qutSc gia, cac t6 chuc qutSc tS va khu VlJC vi SlJ th!nh VUQTig chung cua
nh§.n dan Vi~t Nam va nh§.n dan cac nu&c. V 6i Han Qu6c, Vi~t Nam da kh~c phvc


2

kh6 khan, tUng bu6'c g~t mQi tr6' ngc;ti, d6ng tho·i c6 nhfrng n6 Ivc to l6n dS d§y
m~nh hqp tac nhi~u m~it dS m6i quan h~ gifra hai ben ngay cang c6 hi~u qua.
Vi~t Nam - Han Qu6c thi~t l~p quan h~ ngo~i giao chinh thtrc ill 12/1992.
E>~n nay, v6'i m9t thc)'i gian chua dai, nhung da c6 nhfrng thanh tvu dang khich

1~, triSn vQng d§y hila hyn. Do v~y, vi~c nghien c(ru S\f v~ d9ng, nhfrng bi~n

chuySn cua quan h~ Vi~t Nam- Han Qu6c th~p nien d§u th~ ky XXI c6

y nghia

ly lu~n va thvc ti~n cfip bach d6i v6'i sv nghi~p each m~ng nu6'c ta, d6ng thai day
cung Ia m9t dong g6p nhfit d!nh d6i v6'i vi~c nghien c(ru v~ quan h~ cua Vi~t
Nam v6'i cac nu6'c tren th~ gi6'i hi~n nay.
Xufit phat rir nhung nh~n tht:rc tren day, .tac gia chQn d~ tai "Quan h~ Vi~t
Nam- H~m Quae th~p nien dfiu th~

kY XXI:

th\fC tr:;tng va tri~n VQng" dS

vi~t )u~n van thc;tc si chuyermganh Quan h~ Qu6c t~.

2. Tinh hinh nghien crru lien quan d~n d~ tai
£>~ tai quan h~ Vi~t nam - Han Qu6c cling luon duqc

sv quan tam nghien

cliu v6'i qui mo va muc d9 khac nhau. Co r~t nhi~u cong trinh, bai vi~t trong va
ngoai nu6c d~ c~p d~n nhi€u llnh vvc hqp tac trong quan h~ gifra hai nu6'c.
Ch~nghc;tn:

0 nmrc ngoai: Do vi tri chi~n luge quan trQng va tinh chfit phuc t~p cua v~
d€ ban dao Tri~u Tien n6i chung, cung nhu S\T hfip dful v~ nhung k)r tich phat triSn

trong nhi~u th~p nien, nen nhi€u nha nghien

ClrU

tren th~ gi6'i va ca 6 Han Qu6c eta

c6 nhi~u cong trinh nghien cuu v~ tinh hinh ban dao Tri€u Tien va cac chien luge,
chinh sach phat triSn cua Han Qu6c tren cac llnh vvc, tru6'c het la d6i ngo~i. C6

th~ kS den m9t s6 cong trinh nhu: South Korea's Foreign Policy and Future

Security: Implications of the Nuclear Standoff (Chinh sitch a6i ngogi cua Him
Qu6c w1 nJn an ninh tuong lai: ham y c~ia chinh sitch phi hgt nhan h6a), cua Mel
Gurtov, Pacific Affairs, Spring 1996, Vol. 69, No 1; South Korea's Foreign Policy

in the Post-Cold War Era: A Middle Power Perspective (Chinh sitch a6i ngogi
cua Him Qu6c

kY nguyen hgu chiin tranh lgnh:

Tridn VQng cita m9t cuang qu6c


3

tdin trung), cua Dlynn Faith Annstrong, Miami University, 1997; South Korean
Foreign Relations Face the Globalization Challenges (Ouan h? a6i ngogi Him
Qu6c dang a6i m(lt v6·i nhfmg thach tht'rc ctta toim cdu h6a), cua Samuel Kim, ed.,
in Korea's Globalization, Cambridge University Press, UK, 2000); Korea 2010:

The Challenges of the NewA1illenium (Nhiing thach tht'tc cua thien nien kj; m&ij,
cua Paul Chamberlain, Washington DC, CSIS Press, 2001; The New US.

Administration's Korea Policy and Its Impact on the Inter-Korean Relations
(Chinh sach Tri~u Tien cua chinh quy~n m6'i cua My va imh huong cua

no ain

quem h? lien Tri~u), cua Chung Ok-nim, East Asian Review, Vol.l 3, No.1 , Spring
2001 ; Changes in Inter-Korean Relations: The Vicissitudes of Politics (Nhiing

thay a6i trong quan h? lien Tri~u: Nhfmg thcmg trdm cua chfnh trj), cua Kim
Kyung-woong, East Asian Review, VoL13, No.4,

~Tinter

2001 ; Bush Policy

Underm.ines Progress on Korean Peninsula (Chfnh sach cua Bush lam x6i man
tiin trinh hoa binh tren ban tlao Tri~u Tien), cua Effer John, Foreign Policy in
Focus, Vol.7, No.2, March 2002; Korea" and the US.: Partnership under Stress,

(TriJu Tien va j\!Jy: quan h? dang ciing thdng), cua Oberdorfer Don, The Korea
Society Quarterly, Vol.3, No.2&3, Sununer 2002; Korean Nationalism, Anti-

Am.ericanism, and Democratic Consolidation (Chu nghza dan t<)c, chit ngh'la
ch6ng Myva cung c6 dcm chu 6· Tri~u Tien), cua SamuelS. K im, ed. & Katharine
Moon, in Korea's Democratization, Cambridge University Press, New York,
2003; Anti-Americanism in South Korea and the future of US presence (Tam ly

ch6ng My 6· Han Qu6c va tuong lai s~· hi?n di?n cua Hoa Kj;), cua Jefferey S.
Robertson, Journal of International and Area Studies, Vol. 9, ·N o.2, 2002;

Democratization in South Korea and Inter-Korean Relations (Dan chu h6a 6 Han
Qu6c va quem h? lien Tri~u), cua Chien - Peng Chung, Pacific Affairs, Vol. 76,
2003; Pride and Prejudice in South Korea's Foreign Policy (Ni~m kieu hiinh va

thcmh kiin trong chinh sach a6i ngogi cua Han Qu6c), cim Koen De Ceuster, The
Copenhagen Jomnal of Asian Studies, Vol 2 1, 2005; Korea as Northeast Asian


4

Business Hub: Vision and Tasks (Tri~u Tien v6·i vai tro trung tam thuong m(;li
Dong Bfzc

A:

a

Tdm nhin va nhi¢m v~), cua Lee Chang-jae, Korea Institute for

International Economic Policy monograph, 2005; South Korea's Foreign Policy:

National Division and Its implications for US-ROK Alliance(Chinh sach d6i ngoc;zi
czia Hem Qu6c: S~{' chia re dan t9c va quan h¢ cua n6 v6·i lien minh

My - Hem

Qu6c), cua Choo Yong-shik, San Diego, California, USA, Mar 22, 2006, Earth to

Bush: Iraq Isn't South Korea (Trai ddt v&i Bush: Iraq khong phai ia Han Qu6c),
c(Ja Anne Miller and Kevin Martin, Foreign Policy In Focus; What is South Korea

real intentions in the nuclear cris;c on Korean Peninsula? (Ddu

lay a6 th~rc cua

HrJn Qu6c trong cur)c khung hoang hc;tt nhan Tri~u Tien?), cua Jongtyn Mo,
Policy Review, No. 4-5/2007 .v.v.
Tuy nhien, cac cong trinh nay thm'mg dugc xem xet du&i lang kinh lgi ich
qu6c gja - dan t9c, cung nhu quan diSm, thai d9 Ctla nguai nghien cliu, nen ph§n
n~ta mang tinh h~n ch~ trong vi~c danh gia thvc ch~t chinh sach dbi ngo~i cua

Han Qubc va nhung tac d9ng cua n6 d6i v&i quan h~ qubc t~

a khu vvc Bong

NamA, trong d6 c6 Vi~t Nam.

0
qu6c t~

Vi~t Nam, bu&c d§u da c6 m9t

s6

cong trinh nghien e-cru vS quan h~

aDong Bic A; chinh sach va quan h~ cua m9t s6 nu&c l&n dbi v&i ban

dao TriSu Tien, trong d6 c6 Han Qubc; quan h~ dbi ngo~i cua Han Qubc v.v ...

d a Dong Biic A sau chiin tranh
lqnh, cua Nguy~n Van Lich, T~p chi Nghien c1ru Nh~t Ban, s6 3 (27)/2000; Cac
bi¢n phap kinh d chu yiu cua chinh phu Han Qu6c cho qua trinh th6ng nhdt ban
nlm: Ban tlao Tri~u Tien trong quan h¢ qu6c

dao Tri~u Tien, cua Vfr Hai Thanh, T~p chi Nghien ctru Nh~t Bfm, sf> 5
(29)/2000; Quan h¢ h9'p tac kinh

Dong Blic

A:

d

cua Him Qu6c v6·i cac nu6·c trong khu v~rc

Tinh hinh va triin V9ng, cua Vii Hai Thanh, T~p chi Nghien c(ru

Nh~t Ban va Bong Bic

A, s6 5 (59)/2005; M9t s6 net v~ quan h¢ ngoc;ti thuO'ng

Nh(lt Ban -Hem Qu6c, cua Nguy~n Thanh Binh, T~p chi Nghien ct'ru Nh~t Ban
va Bong Bic

A, s6

1 (61)/2006; Quan h¢ Lien bang Nga- bim tlao Tri~u Tien

5

sau chidn tranh lgnh, cua Trftn Hi~p, T~p chi Nghien ctru Nh~t Ban va Dong B~c

A,

s6 1 (61)/2006; FTA Him Qu6c - ASEAN: Cw5c C/ua "cimg thfmg", cua

Hu&ng Dong, T~p chi Nghien c(ru Dong B~c A, s6 3 (63)/2006; H9p tac kjJ thu(lt

qudn Slf giua Nga va Han Qu6c, cua Ph~m Quynh Huang, T~p chi Nghien c(ru
Dong B~c A, s6 3 (63)/2006 ...
Quan h~ Vi~t Nam - Han Qu6c cling lad~ tai duQ'c quan tam nghien c1ru.

Nhi~u cong trinh, ~n ph§m v~ v~n d~ nay da duqc xu~t ban. Vi dl) nhu: Nhin lgi

quan h¢ kinh

ti Vi?t- Him

(1992- 2001), cua Hoang Van Hi~n - Ngo Van Phuc,

T~p chi Nghien Cll'Ll Nh~t Bim va Dong B~c A, s6 1(37)/2002; Quan h? Vi?t Nam-

Him Qu6c: M9t th(lp nien phat tridn aa); y nghza, cua Ha H6ng Hai, T~p chi
Nghien Clru qu6c t~, s6 50/2002; Nhin lqi 10 nam (1992- 2002) quan h¢ Vi?t Nam

-Him Qu6c, cua Nguy~n Canh Hu~- Nguy~n Trinh Nghi~u, T~p chi Nghien c{ru

Dong NamA, s6 2/2003; Quan h? Vi?t Nam- Han Qu6c: Didm qua nhung con s6

va

Slf

ki?n quan trr;mg, cua Ngo Minh Thanh,

T~p

chi Nghien ctm Nh~t Ban va

Dong B~c A, s6 6(54)/2004; Quan h¢ Vi?t Nam- Han Qu6c: Th11c trqng va tridn

v9ng, cua Nguy~n Hfru Cat, T?p chi C()ng san s6 12/2005; T~p chi

ly lu~n chinh

tri, s6 11/2007; 15 nam quan h¢ a6i tac toan di?n Vi?t Nam - Han Qu6c, cua Vu
Tuy~t Loan, T?p chi C()ng san di~n nr, s6 1112007; Bu6·c phat tridn m6·i trong

quan h? Vi?t Nam - Han Qu6c, cua Nguy~n Thi Qu6, T~p chi giao dvc ly lu~n, s6
11/2007... Cung v&i d6 la cac bai tham
dip

lu~n

dUQ'C trinh bay trong H()i thao nh?m

kY ni~m 10 nam thi~t l~p Vi~t Nam - Han Qu6ct~i H9c vi~n Quan h~ qu6c t~

(B9 Ngo?i giao) vao thimg 12/2002 nhu: Quan h? kinh t~ thu·ong mgi, adu tu Vi?t

Nam- Him Qu6c (1992- 2002): Th~rc tn;mg va tridn v9ng cua Ngo Thi Trinh; H9P

tile khoa hQC va c{mg ngh? Vi?t Nam - Han Qu6c: Kit qua va tridn V()ng cua Le
Dling; Dao tqo va nghien c{ru Korea h9c

a Vi?t Nam cua Trftn Ng9c Them; H9p

tac song phuang Vi?t - Han v~ giao d¥C, van h6a tie sau khi thidt l(lp quan h?
ngoqi giao cua Trftn Kim Lan v.v ... Nhin chung, cac cong trinh va bai vi~t da phan
anh SlJ v~n d9ng cua quan h~ Vi~t Nam - Han Qu6c

ru· dftu th~p nien

90 (th6 ky

XX) d~n nay tren nhi~u lTnh VlJC nhu: Quan h~ v~ chinh tri, kinh t~, khoa h9c ky


6

thu~t, van h6a giao d\lc dao t~o, y tS ... gifra hai nu6c.

Ngoai ra, trong m()t s6 cong trinh nghien c(ru vS d~t nu6c, con nguo·i va qua
trinh phat tri€n d~t nu6c cua Han Qudc nhu: Hem Qu6c tren auong phitt tridn,
cua Ngo Xufm Binh - Ph~m Quy Long, Nxb Thdng ke, Ha N9i 2000; V~ chiin
/u-r)"C phat tridn qu6c gia va cai each n~n hanh chinh cua Hem Qu6c hi¢n nay, cua
Tr~n Anh Phuang, T~p chi Nghien ctru Nh~t Bim va Dong B~c

A,

s6 4/2001 ;

ti Him Qu6c aang trbi dgy, cua Byung Nak-song, Nxb Th6~g ke, Ha N9i
2002; Han Qu6c cau chuy¢n kinh d vd m9t con r6ng, cua Hoa Hfru Lan, Nxb
Kinh

Chinh tri Qu6c gia, Ha N9i 2003; Han Qu6c - Ddt nu6·c va con ngu·a·i, Phong
Thong tin DSQ Han Qu6c t~i Vi~t Nam, xu~t b{m nfun 2007 ... dlng trinh bay 6
cac mtl'C dq khac nhau chinh sach ddi ngo~i Cll3 Han Qu6c n6i chung va tu sau
chiSn tranh l~nh dSn nay n6i rieng, song cac cong trinh nay t~p trung vao IInh
vvc kinh ts la chu ysu.
Xet m9t each t6ng quat, t~t ca nhung cong trinh nghien c(ru 6 tren chu ySu
t~p trung vao v~n dS kinh t~, chinh tri ho~c van hoa trong quan h~ Vi~t N am -

Han Qu6c. K~t qua CUa cac cong trinh khoa hQC nay la ngu6n tu li~u v6 cling quan
tr9ng va dn thiSt, co th€ khai thac, k~ thua va tham khao cho vi~c tri€n khai va thvc
hi~n dS tai "Qu{tn h¢ Vi¢t Nam - Him QuJc th~p nien aau th~

tr(lng

ky XXI:

thl;l'C

va triin w;mg".

3. M\}C dich va nhi~m VI} cua lu~n van

3.1. M{lc tlich clta lu~n viin

Tren ca

sa nhfrng dfr ki~n, van ki~n, tai li~u chinh thtrc duQ'c cong b6 vS

quan h~ Vi~t Nam- Han Qudc tren cac llnh vvc chinh tr!, kinh tS, van hoa khoa
h9c ky thu~t, giao d\lc dao t~o va nhung hi~p d!nh song phuang giua hai nu6c .. .
lu?n van nghien Clru lam r5: (1) thlJC tr~ng m6i quan h~ nay tu nam 2001 dSn
nam 2010; (2) dv bao tri€n VQng cua quan h~ Vi~t Nam - Han Qu6c d~n nam
2020; (3) neu m()t s6 kiSn nghi bu&c d~u nhfun cling c6 va tang cucmg hon nti'a

quan h~ gifra hai nu6c.


7

3.2. Nhifm

v~

nghien cuu cua lu~n van

Lu~n van t?p trung giai quy~t cac nhi~m vv chinh sau:
- Phan tfch nhung nhan t6 chu y~u tac d()ng d~n quan h~ Vi~t Nam - Han
Qu6c sau chi~n t.ranh l~nh;
- Phan tfch tht;rc tr~ng quan h~ Vi~t Nam - Han Qu6c tren cac linh vt;rc:
chinh tfi - df>i ngo~i; kinh t~ Va Van h6a, giao dl,lC, khoa hQC, cong ngh~ tu nam
2001 d~nnam2010;
- Phan tich triSn VQng cua quan h~ Vi~t Nam- H~m Qu6c d~n nam 2020;

- Danh gia quan h~ gifra Vi~t Nam - Han Qu6c, tl.r day neu m()t s6 ki~n ngh!

nh~m g6p phk tang cuang m6i quan h~ nay hi~n nay va nhung nam s~p t6i

4. Ph~m vi nghien CtfU cua

- vJ

lu~n

van

nqi dung: Lu~n van t?p trung nghien Cll'U tht,.rc tr~ng va triSn VQng

cuaquan h~ Vi~t Nam - Han Qu6c thong qua hgp tac tht;rc t~ tren cac lTnh vt;rc:
chfnh tri, kinh t~, van hoa khoa hQC

ky thu~t,

giao dvc dao t~O Va nhfing hi~p

c.tjnh song phuong chinh gifra hai nu6c. ·

- vJ thifi gian: TrQng tam nghien c(ru cua ct€ tai v€ quan h~ Vi~t Nam -Han
Qu6c Ia

tu nfun 2001 d~n nam 2010.

5. Co· sir ly
- Ca

lu~n

va phuO'ng phap nghien crru

sa ly lu~n Clta lu~ van la h~ th6ng quan diSm cua chu ngh!a Mac - Le

nin, tu tu611g H6 Chi Minh, quan diSm cua Dang c()ng san va nha nu6c Vi~t Nam
v€ duong I6i va chinh sach d6i ngo~i ttr d~i h9i VI d~n D~i h9i XI; nhfrng van
ki~n v€ chinh sach (t6i ngo~i cua Han Qu6c va nhung van b~m da ki k~t gifi'a hai

nu&c dugc cong b6

ur d~u nhfrng nam

90 d~n nay c6 lien quan d~n n()i dung

nghien cuu cua d€ tai lu~n van.
- Nhfrng nguyen li, phucmg phap

lu~

ca ban cua chu nghia duy

v~t bi~n

chling va chu ngh!a duy v~t l!ch su, h~ th6ng phuang phap lu~n su hQc Mac-xit
va quan di@m Mac-xit vS m9t s6 ly thuy~t quan h~ qu6c t~ cua cac nu6c phuong
tay hi~n nay (Chu nghla hi~n tht;rc vS quan h~ qu6c t~ va ly thuy~t vS chu ngh'fa

8

th~

gi6'i, .. .) la ca so· hinh thanh phuang phap nghien

Cll'U lu~n

van. Tac gia su

d\ffig phuong phap }ich sir va logic la chinh, k@t h9p v6i cac phuang phap phfm
tich, t6ng hqp, so sanh, h~ th6ng hoa d~ nghien CLlU va trinh bay lu~n van.

6. Dong gop m&i v~ khoa hQc ciia lu~n van
Tren ca

sa pharr tich m()t each h~ th6ng cac ho~t d()ng h9P tac trong cac

llnh vvc chinh tri, d6i ngo~i, kinh t~, van hoa - giao dvc dao t~o, khoa h9c -

ky

thu~t tu khi thi~t l~p quan h~ ngo~i giao chinh thuc d~n nay, lu~n van lam ro thvc
ch§t sv v~n d()ng cua quan h~ Vi~t Nam- Han Qu6c trong th~p nien d~u th€ ky

XXI; lam ro tri~n VQng phat tri~n cua quan h~ Vi~t Nam - Han Qu6c d€n nam
2020 va neu m9t s6 ki€h nghj bu6c d~u nh~m cling c6 va tang cucmg quan h~

cua ta v6'i Han Qu6c.

7. K~t cftu cua lu~n van
Ngoai ph~n mer d~u, k€t lu~, danh mvc tai li~u tham khao va phvlvc, n9i
dung lu~n van g6m 3 chuang v6i 7 ti€t.
Chuang I cua lu~ van la nhfrng phan tich v€ b6i canh th~ gi6'i va khu Vl)'C,
Jich sir quan h~ Vi~t - Han
Chuang II la nhfrng phan tich m6i quan h~ Vi~t - HEm tren cac linh V\rc
chinh tri - d6i ngo~i, kinh t~ - thuang m1;1i, van h6a - giao dvc va khoa hQc

ky

thu~t.

Chuang III la nhfrng ki€n nghi, dinh huang uu tien trong quan h~ Vi~t Han d~n 2020.


9

CHU'ONGl
NHfJ'NG NHAN TO cHiT YEU TAc DQNG DEN QUAN H:¢ VI)j:T
NAM- HAN QUOC NHUNG NAM DAU THE KY XXI
Quan h~ Vi~t Nam - H~m Qu6c tlr khi thi~t l?p quan h~ ngo~i giao chinh
thtrc (22/12/1992) d~n nay luon ch!u sv tac d9ng cua h~mg lo~t cac ~an t6 kJ1ach
quan va chu quan khac nhau, vua mang tinh lich st'r vua c6 y ngh!a tho'i sv duung
d~i. Trong s6 cac nhfm t6 d6 phai k@d~n tinh hinh qu6c t~ va khu vgc thai ky

.sau chi~n tranh 1~, cong CUQC cai each 0 Han Qu6c, d6i m6-i

o· Vi~t Nam, l!ch

sl.r m6i quan h~, nhu du hqp tac va chinh sach d6i ngo~i cua hai nu6-c.
l.l. B6i canh qu&c t~, khu VlJ'C

"Quan h~ d6i tac h9p tac chi~n luqc" Vi~t Nam - Han Qu6c duqc hinh
thanh, V~ll d(}ng Va chiu

S\}'

chi ph6i m~nh me trong bf>i canh qu6c t@Va khu V\JC

c6 nhieu biSn d9ng rit nhanh chong va phuc t~p, nhit la sau sv ki~n nu&c My bi
tin cong khling b6" ngay 1119/2001.
1..1.1. Bbi canh qubc t~
D~c di@m n6i b?t va d€ nh?n thiy nhit trong b6i canh qu6c

tSth?p nien d~u

thS ky XXI <16 la tinh phirc tqp cua qua trinh hinh. thimh tr4t tv thi g to·i mai do
nhii:ng bii n

a6i siiu s!ic v~

hmng quan h:rc lu9ng thi gio"i. D~c di@
m nay ngay

dmg b9c 19 ro net, eta va se con tiSp tvc tac d9ng m~ tren nhieu m~t ctsn auo·ng
l6i, chinh sach d6i n(>i, d6i ngo~i Clla cac gu6c gia dan t9c tren thS gi6-i, trong d6
c6 quan h~ Vi~t- Han.
Sau gk nua thS ky t6n t~i k€ ttr sau chiSn tranh thS gi6-i l~n thfr hai, tr~t tv
thS gi6i hai eve trong vai tro Ia hinh thai bi@

u hi~n cua CUQC d6i d~u Dong - Tay
kh6c li~t da chfun dm khi chS d9 XHCN
cho cu ciu dia - chfnh

a Bong Au va Lien Xo Sl)p d6, khiSn

tr! va sv phan b6 quyen 1\l'c toan c~u bi dao 19n, tuong

quan lvc lugng ths gi&i nghieng h~n ve phia co lqi cho chu ngh!a tu ban
(CNTB), nhit la cac nu6-c tu ban phat tri@n hang d~u. "Qua trinh hinh thanh tr~t


10

tv thS gi6i m6i chua d\ffig nhi~u ySu t6 b~t tr~c, kh6 doan dinh, trong d6 n6i len
hai khuynh hu6ng d6i nghich: My chu truang m()t thS gi6·i dun eve, trong khi
cac nu6c 16n khac nhu Trung Qu6c, Nh?t Ban, Nga, EU ... 1?-i d~u tranh cho m()t
tr?t tv thS gi6i da ClJC ma a d6 vi tri ba quy~n cua My duqc ki~m chS, quy~n Uinh
dao th~ gi6i duqc chia se cho cac nu&c 16n" [39; tr.l2].
Cur)c each mc;zng khoa h9C va c6ng ngh¢ tdp t'i:iC c6 bu6·c tii n nhay V9t tile
ar)ng sou siic tinh hinh kinh

ti,

chfnh trj xa hr)i va quan h¢ qu6c

ti. Bay la m()t

d?c di~m quan tr9ng cua tinh hinh thS giai trong giai ao~n hi~n nay. Cach m?-fig
khoa h9c- c6ng ngh~ (KHCN) hi~n d?-i lam bung n6 nhfmg thanh tlfu tr.o ng cac

nganh mfii nh9n nhu

di~n tU -

tin h9c, v?t

li~u

m6i, nang luqng m6i, c6ng

ngh~

sinh hQc, tv d()ng hoa... , thuc d~y h,rc luqng san xu~t cua thS gi&i phat tri~n m?-nh
me chua tUng th~y; d6ng thai dua dSn

Sl)'

phat tri~n, biSn d6i theo chi~u sau cac

Hnh vvc dai s6ng xa h()i. Cling nhu nhi~u qu6c gia khac, Vi~t Na.m va Han Qu6c
dang phai ch~y dua d~ gia tang phat tri~n KHCN, quySt tam thvc hi~n CNH-

HDH d~t nu6c, rut ng~n khoang each v&i cac nu6c phat tri~n.
"M9t d~c di~m khac cua thS gi6i trong ky nguyen each m~ng KHCN hi~n

d?i la toan cdu h6a kinh

ti tra thanh m9t xu thi

khach quan l6i cu6n ngay cang

nhidu nu!Jc tham g ia. Tuy nhien, xu thS nay dang bi m()t s6 nu6c phat tri~n va
cac t~p doan tu ban xuyen qu6c gia chi ph6i, chua d\Illg nhi~u mau thufin, vira c6
m~t tich qrc, vua c6 m~t tieu qrc, vtra c6 hqp tac vua c6 d~u tranh'' [23; tr. 51 ].

TCH kh6ng chi t?-o ra nhfrng biSn ddi m~nh me v~ kinh tS, ma con thuc dfry

m6i quan h~ lien qu6c gia gia tang ca v~ b~ r()ng lfin chi@u sau. Tv do h6a kinh tS
va cai each thi truong tren toim c~u di~n ra phd biSn. Cac n~n kinh tS dva vao
nhau, lien kSt v6i nhau, xam nh?p lfin nhau, khiSn cho tinh

tuy thu()c Ifill nhau

gifra cac nu6c ngay cang tang. TCH thuc dfry hqp tac, pharr cong lao d()ng qu6c
tS sau r9ng, kich thich tang tnremg kinh tS. "TCH la m9t qua trinh d~y mau thufin
va kh6ng chi thuk tuy la m()t qua trinh kinh tS - ky thu?t, ma con la cu()c d~u
tranh kinh tS - xa h()i, kinh tS - chinh tri va van hoa - tu tuang r~t gay gilt v6i thai


II

ca va thach thuc dan xen nhau d6i v6i nhiSu nu&c, nl1§t la cac nu6c dang phat
tri~n" [21; tr.66-68].

Sau chi~n tranh l~nh, m6i trucmg an ninh toan d.u ti~p t\lc c6 nhfrng xao
tron va b§t 6n dinh. Tren th~ gi6'i ttdu tranh giai cdp va ttdu tranh dan t¢c vdn
diln ra gay gfzt du·6·i nhiJu hinh thirc mai vi hoa binh, dan sinh, dan chu viz tiin
b(l xfi h(li. Xung a¢t vii trang, chidn tranh qtc b¢, nhfing bdt 6n do mau thudn

dim t(lc, sac t(lc, ton giao, chqy aua vu trang, hoqt a(lng can thi¢p, lgt a6, khung

bd xay ra 6· nhiju no·i, nhdt Ia tgi khu Vl;I'C cac nu·6·c aang phat tridn. Toan b(> tinh
hinh tren tac d(>ng tqrc ti~p va nh~y dun d~n dai s6ng quan h~ qu6c t~ hi~n ct?i,

n6 doi ·hoi cac nu&c "phai c6 each ti~p c~n phu hqp d~ bay to chinh ki~n, bao v~
lgi ich qu6c gia dan t(>c, tru6c h~t la bao v~ nSn d9c l~p, duy tri dinh hu6·ng phat

triSn da Iva ch<;>n, h9i nh~p qu6c t~ m9t each hi~u qua.
Sv v~n d(>ng cua th~ gi&i sau chi~n tranl1 l~nh, con cho th~y m(>t d~c di~m
nf>i len la CQC

11UGC

fan

VQ

quan h¢ gifi-a

CQC 11UGC

fo·n tra thcmh nhan

tJ Cl;I'C ky

quan lr9ng tac a(lng adn S~f phat triin thi g i6'i. Trong s6 hon 200 qu6c gia, m(>t

s6 cucmg qu6c c6 strc chi ph6i 16n d6i v6i chinh tri, kinh t~ th~ gi&i va quan h~
qu6c tS duang d~i, duqc c(>ng ct6ng qu6c t~ c.o i la nu6c l&n: My, Phap, Due,

Anh, Italia, Nga, Tnmg Qu6c, Nh~t Ban, And(>. Trong s6 d6, My c6 uu th~ kha
n6i tr9i, to ro tham v<;>ng "lanh d~o th~ gi6i".

My va Trung Qu6c la hai nu6c c6

anh huang quan tr<;>ng d~n sv phat tri~n quan h~ Vi~t- Han.
Hi?n tqi chu nghza tu bcm con tiJm ncmg phat tridn, nhung vS ban ch~t v~n

la m<)t chS d(> ap hue, b6c 19t va b§t cong. Nhtrng mau tlmAn

CO'

ban v6n c6 cua

chu nghia tu ban, nhfrt la mau thu~n giil'a tinh ch§t xa h9i h6a ngay d mg cao cua
Ivc lugng san xu§t v6i ch~ d9 chi~m hliu tu nhan tu ban chu nghia, chiing nhfrng
khong giai quyst duqc ngay cang tra nen sau s~c, khung hoang kinh t6, chinh td
xa h9i v~n ti~p 1\l-C xAy ra. Chinh SlJ v~n d(>ng cua mau thu~n n<)i t~i d6 va CUQC

d~u tranh cua nhan dan lao d<)ng se quy~t d!nh v~n m~nh cua chu nghia tu ban.


12

Di~m m6i khong Iuong duqc la cuc)c khung hoeing tai chinh tU:

rc)ng, tro· thcmh cuc)c khimg hoeing tai chinh va suy thoai kinh

My

d toan cdu,

lan

d~ l~i

h~u qua n?ng n~. Hi~n nay kinh t~ th~ gi6i tuy b~t d~u ph\lc h6i nhung con nhi~u
kh6 khan, b~t 6n; chu nghTa bao h9 tr6i d~y tr6 thanh rao can 16n cho thuo11g m~i
qu6c t~, ca c~u l~i th~ ch~, cac nganh, lTnh vlJc kinh t~ di~n ra m~nh me 6 cac
nu6c, tuang quan sue m~mh kinh t~ gifra cac nu6c, sv dieu chinh chinh sach cua
dtc nu6c, nh~t la nhfrng nu6c 16n se c6 tac d(lng d~n cac nu6c tren th~ gi6i. Sau

klning hoang tai chinh, thi gibi se bu·ac vao m9t giai tlogn phat trdn m6'i: tuung
quan
S\T

SUC 111C;lnh

CUa CaC n~n kinh t~ va

C\lC

di~n phat tri~n toan C~U thay d6i v6i

xu~t hi~n nhfrng lien· k~t m6i Vi thS cua chau

A trong n~n kinh tS th~ gi6i

dang tang l~n. Sl! phat tri~n m~nh me cua m(lt s6 nu6c khu vvc trong di~u ki~n
h9i nh~p Dong Ava thlJC hi~n cac hi~p djnh tv do ngay cang sau r9ng, m6 ra thi

truang r9ng 16n song cling t~o ra sv c~nh tranh quy~t li~t. Qua trinh tai c~u true
cac nen kinh ts va di~u chinh cac th~ tai chfnh toan c~u di~n ra m~nh me, g~n v6i
nhung bu6c tiSn m6i v~ khoa hQc, cong ngh~ va su d\lfig nang luqng, tai nguyen.
1.1.2. BBi cimh khu

VifC

Chiiu A- Tluii Binh Du·ung

Vi~t Nam va Han Qu6c la hai nu6c thu(lc CATBD, do d6 SlJ v~n d(lng, phat

tri~n cua quan h~ gifra hai nu6c cling luon chiu nhfrng tac d(lng nhi~u chieu tl:r
nhung di~n biSn cua tinh hinh khu VlJC.
Tru6c hSt c6 th~ th~y, trong x u th~ phat tri~n m~nh me cua chu nghTa khu
VI,IC

tren thS gi6i, CATBD dang chung kiin va tro· thanh khu V~l'C c6 s~r h9p tire

a6ng tho·i v&i cgnh tranh dang diln ra s6i dc)ng, gay g!it nhdt tren thi gi6·i v6·i
nhiJu tdng ndc khac nhau: t£r cdp lien khu v1:1·c din h9p tac theo khbi nu&c va song
phu'Ong. Sv hQp tac khu vvc chu ySu trong lTnh V\!C chfnh tr!, kinh t~, thuong m~i
va d~u tu, g~n day c6 m6 r(lng ra cac llnh vvc an ninh va ch6ng khung b6.
Sv hqp hie khu vvc 16n nh~t thS gi6i hi~n nay la D i~n dan Hqp tac kinh tS
chau

A - Thai Binh Duong (APEC). Vi~t Nam va Han Qu6c deu la thanh vien

chinh thuc APEC. "D~n nay APEC c6 21 n~n kinh tS thanh vien

ru 4 chau Ivc.

13

Dan

s6 cua cac nu&c APEC

tren 2,6

cy nguai (g§n 50% dan s6 th& gi6'i), dong

g6p gAn 50% thuong rn?i th& gi6'i va 60% GDP th& gi&i (hon 23 nghin ti USD)"
[23; tr.59]. APEC chu y~u ho?t d(>ng theo hu6'ng t?p hQ'P lvc lu9ng chinh tri d~
t?O thS trong cac CUQC dam phan da bien va 6n djnh kinh t~ khu VlJC. Hu6ng ho?t
d{}ng chinh cua APEC la cac vk dS kinh t~, tuy nhien g§n day, v§.n dS chinh tri
va an ninh cling thucmg xuyen duqc dua vao chuong trinh nghj sv. APEC du9·c
thanh l?p v6'i tAm nhin dai h?n la thuc d~y tang truang kinh t~, sv th!nh vuqng
cho khu vvc va th~t ch~t quan h~ trong c(>ng d6ng CATBD.
Cung v&i qua trlnh hQ'P tac trong khuon kh6 APEC,
nh6m nu&c
hu/mg

S\1'

hQp tac giua cac

a khu V\fC CATBD va chau A ngay cang gia tang. ASEAN c6 xu

ady nu;mh lien kit sdu r(mg va toim di¢n hO'n tM tang Sli·c mr;mh nhu m(Jt

c(jng dbng. M9t lo?t chuong trinh da duqc thong qua nh~m dinh hu6n g cho
tuong lai hQP tac ASEAN nhu: T§m nhin ASEAN 2020, Chuong trinh hanh
d<)ng Ha N<)i (1999 - 2004), Sang kiSn lien k~t ASEAN (AIA) va L9 trinh H9i
nh?p ASEAN (RIA). T?i H9i nghi c§.p cao I§n thfr 9 (Ba-li, 2003), cac nguyen

thu ASEAN da thong qua Tuyen b6 vS sv hoa hQ'P ASEAN II nh~m thanh l?p
C9ng d6ng ASEAN v6i ba t11,1 c9t chinh la hQ'P tac an ninh chinh tri, hqp tac kinh
tS va hqp tac van hoa xa h9i dan xen va h6 trq l~n nhau vi mvc dfch dam bao hoa
binh, 6n d!nh va th!nh vuqng chung trong khu vvc.
Ngoai vi~c tang cuong qua h·inh hqp tac, lien k~t n9i b<), ASEAN cling dang

ma r9ng lien kSt ra ben ngoai theo cac mo hinh khac nhau:
M(Jt la, m6 r9ng quan
BAc

h~

song phuung: ASEAN hqp tac v6'i tung nu6'c Dong

A (Trung Qu6c, Nh?t B~m,

Han Qu6c), v6'i Nga va An D9 theo mo hlnh

ASEAN + 1. Bang chu y la quan h~ A SEAN - Han Qu6c cling dang phat tri~n
m~mh me, c6 bu6c phat tri~n d(>t pha vao nam 2004, v6i vi~c hai ben ky "Tuyen

chung

vd Quan h¢ a6i tac h(lp tac toan di?n"'

b6

trong d6 neu r5 mvc dich la "d~

ct:mg c6 quan h~ a6i tac toan di~n va l?p djnh huang tuong lai trong th~ ky XXI"
[53]; d6ng thai dS ra phuong huang va cac bi~n phap hqp tac cv the trong cac llnh


14

vgc chfnh tri, an ninh, kinh tS va phat tri~n. Tuyen b6 chung nay kh6ng chi cung
cdp n~n tang phap ly cho vi~c ph:it tri~n quan h~ ASEAN - Han Qu6c trong thS kY
XXI, rna con d~ ra m9t chuang trinh' nghi S\f hqp tac r9ng 16n, biSn quan h~ nay
that
. su. tro· thanh quan h~ d6i tac toan di~n trong cac linh vlJc chfnh tri - an ninh,
kinh tS, xa h9i, van hoa, hQp tac khu

V\}'C

va qu6c tS. Quan h~ Han Qu6c -

ASEAN, ch!u nhi~u thach thuc tU m6i quan h~ Trung Qu6c - ASEAN.
Hai Ia, hqp tac theo m6 hinh A SEAN +3 bao g6m 10 nu6'c A.SEAN, Nh~t
Bini, Han Qu6c, Trung Qu6c. M9t vi~n canh hqp tac m6i la hinh thanh C9ng
ct6ng kinh tS £>6ng A l~y hqp tac Trung - Nh~t lam n~n tang, v6i vai tro thuc d~y
cuaASEAN.

sv phat tri~n hqp tac a khu V\fC CATBD va chau A hi~n nay con c6 S\f
dong g6p cua T6 chuc Hqp tac ThuQ'Dg Hai (SC0) 1 la t6 chu·c an ninh va chfnh

tri khu vvc nhung dang d§n dAn tra thanh t6 chuc kinh tS khu VlJC.
Quan h~ song phuong giU'a cac nu6c 16n CATBD ding tac d9ng nhi€u m?t
d~n hqp tac va c~nh tranh trong quan h~ qu6c tS o· khu

V\fC

v6i nhan t6 My la

trt,Jc chinh. Tru6c tien phai k~ dSn m6i quan h~ truy~n th6ng, ch?t che, toan di~n

va c6 tinh chiSn luqc giG-a My v6i cac nu6'c d6ng minh a CATBD la Nh~t Ban,
Han Qu6c va 6-xtray-lia.
Bu6c sang nhfrng nam d§u thS ky 2 1, khu

VlJC

CATBD ngay cang th~ hi~n

ro tinh nang tlr}ng cao CLLa cac qua trinh h9i nh{lp khu v~rc. D?c di~m nay c6 tac
d(lng m~nh d~n cac quan h~ song phuang, trong d6 c6 quan h~ Vi~t- Han.
V~n d()ng trong b6i canh qu6c tS va khu

VlJC

neu tren, quan h~ d6i tac hQp

iac chiSn luge Vi~t Nam - Han Qu6c ro rang dang dung tru6c nhti"ng co h9i va
thach thuc m6i dan xen nhau phuc t~p, dang t~o ra nhi€u xung 1\IC m6'i cho vi~c
cling c6, tang cuemg quan h~ d6i tac toan di~n Vi~t Nam - Han Qu6c trong tinh
hinh m6i. Tuy nhien, trong c1;1c di~n c~nh tranh qu6c t~ quySt li~t hi~n nay, thi

1 SCO duqc thimh l~p nam 200 l v6i 6 thanh vien ch inh th uc g6m: Trung Qu6c, Nga, Ca-d~c-xtan, C u-ra-guxtan, Tat-gi-ki-xtan va U-do·-be-ki-xtan; 4 nu6c quan sat vien g6m: Mong C6, Pa-ki-xtan, Iran va An 8 9.
T6ng di~n tich etta 6 nucrc SCO Ia tren 30 tri~u km 2, chi~m 3/5 d~i 1\lc A - Au; dan s6 vao khoang g§n I ,5 ry
nguoi, chi~m l/4 dan s6 th~ g i6i v6i t6ng GDP nam 2005 vuQt 3 .000 ry USD.


15

vai tro con h~n chS cua Han Qu6c so vo·i cac nu6c l6n khac, d~c bi~t vS kinh tS 6·
CATBD cung anh huo·ng khong thu?n chiSu d~n quan h~ Vi~t- Han.
1.2. Ljch sir mAi quan h~ Vi~t Nam -Him QuAe va nhu diu hQ'P tac, chinh
sach dAi ngo~i cua bai DU'O'C

1.2.1. Ljch stt' mbi quan h? Vi?t Nam- Him Qubc

* Giai do~n tbu· nh~t: MAi quan h~ Vi~t Nam- Han QuAe tru·o·c nam 1955
Vi~t Nam va Han Qu6c c6 nhiSu net tuung a6ng v"S dja ly, van h6a, ljch

sir. .. Ngay tu thai xa xua,

sv gk gui d6 da giup hai nu6c xich l~i g~n nhau, t~o

w~n m6i quan h~ truySn th6ng lau doi B~t d~u ttr thS ky XII - XIII, sv ki~n hai

Hoang Tu h9 Ly cua B~i Vi~t la

l:.Y Duong C1,1n va Ly Long Tucmg, do nhi:i'ng

bi~n d<)ng cua Jich su·, l~n lu9t sang dinh cu t~i Cao Ly, t~o d~u m6c d~u tien cho

m6i quan h~ cua hai dan t<)c.

6 thai ky Trung d~i, Vi~t Nam

da c6 quan h~ tuang d6i thucmg xuyen v6i

cac mr6'c lang giSng nhu Trung Hoa, Chiem Thanh, Lao, Chfm L~p ... Con d6i
v6'i cac nu6'c xa nhu TriSu Tien, Nh?t Ban, Xiem ... thi Vi~t Nam chi lien h~ k.hi
c6 vi~c. Sir th~n M~c Dinh Chi cua D~i Vi~t tung duqc su th~n Cao Ly dt trQng
vQng, mo'i sang t?n Cao Ly va hqp tac hon nhan v6i nguai chau gai. Cu<)c hon

nhan Vi~t - TriSu nay da dS l~i tren "Xu sa cua ban mai em dSm'' nhfrng di du~
h9 M~c [24; tr.3].
Khong chi la nu6c c6 nhiSu net tuong d6ng van h6a, trong th?p nien d~u

th~ ky XIX, Vi~t Nam va Han Qu6c con chung hoan canh m~t nu6'c, nen nhfrng
nha yeu nu6'c cua hai dan t<)c nhu: Phan B<)i Chau, Nguy~n Ai Qu6c ... cua Vi~t
Nam va Tri~u T6 Ngang, Kim Khue Thvc ... ct:w TriSu Tien da hqp tac va giup

da

Iilil nhau trong cong CU QC d~u tranh nhfun giai ph6ng dan t<)c khoi ach th6ng

trj cua Phap va Nh~t.

0 Vi~t Nam, Phap duqc sv giup da cua Anh, My dvng len chS d<) tay sai
nlm Qu6c gia Vi~t Nam (1949 - 1955) va Vi~t Nam C<)ng hoa (tu 1955 tr& di) dS

ti~n hfmh chiSn tranh nh~m dQn duong cho S1J ap d~t tr& l~i ach th6ng tri thvc

16

dan, ch6ng l~i cu9c kh{mg chi~n cua nhan dan Vi~t Nam.

6 H?m Qu6c, sau khi
giai tan du9·c chinh phu nu6'c C9ng hoa Nhan dan Tri~u Tien, My l~p nen chinh
quy~n f>?i Han Dan Qu6c (tu 1948 tro· di). Quan h~ Vi~t- H~m trong giai do?n
nay la nhfrng m6i quan h~ mang tinh ch~t ca nhan, ho?c

OUQ'C

xac l~p gian ti~p

thong qua nu6c thu ba chu chua phai la m6i quan h~ bang giao clip nha nu6'c
theo c6ng phap qu6c t~ hay nhfrng phuong thuc ngo?i giao phuun~ Tay nhu d?t
f>~i

su qm1n, Uinh S\1 quan .. . tuy chua thvc sv thucmg xuyen, nhung tinh huu

nghj gifra hai dan t9c v~n duqc duy tri t6t dyp.

* Giai do~n thtl' hai:

M6i quan h~ Vi~t Nam- Him QuAe giai do~n Han

Qu6c chua can dt}' vao chi~n tranh cua My t~i Vi~t Nam tir nam 1955- 1963
Vi~t Nam C9ng hoa va D~i Han Dan Qu6c la san ph§.m cua chi~n luqc to an

cftu cua My thai k)r chi~n tranh l?nl1. Ca

Ly Thua Van va Ng6

Dinh Di~m -

nhfrng nguai sang l~p nen hai nha nu6c nay' deu la nhung nhan v~t da s6ng
nhi~u nam luu vong tren d~t

My,

duqc b6i duong tinh thfu ch6ng C9ng eve

doan. Quan h~ gifra Vi~t N am C9ng hoa·va B9-i Han Dan Qu6c trong nhfrng nam
1953 - 1963 duqc d?t tren n~n tang cua chu nghia ch6ng C9ng. V~ d6i n9i, quan

h~ Ay nh~m cl1ng c6 hai ch~ d9 a Sai Gon va Seoul tren tAt ca cac llnh vvc: chinh
tri, kinh t~, van hoa ... V~ a6i ngo9-i, quan h~ nay con mu6n bi~n Vi~t N am C9ng
hoa va B~i

Han Dan Qu6c thanh hai ti~n d6n

hi~n "chinh

sach ngan ch?n C9ng san" cua My.

* Giai do~n

cua "th~ gi6'i

tv do" nh~m thvc

thu· 3 : Han Qu&c can d\f vao chi~n tranh cua My t~i Vi~t

Nam (1964- 1973) va sau Hi~p djnh Paris (1973 - 1975)
Vao cu6i nam 1964 - d~u nam 1965, tru6'c sue t
mi~n Nam, ch~ d9 Vi~t Nam C9ng hoa do My h~u thu~ dung tru6'c nguy cu svp
d6. £>~ cliu nguy cho chinh quy~n Sai Gon, T6ng th6ng Jonhson quy~t d!nh ti~n

a miSn N am, a6ng tha i ma r9ng chien tranh ra mi~n
B~c. M9t m?t, My mu6n My hoa chien tranh a Vi~t Nam b~ng each l6i keo cac

hanh leo thang chien tranh


17

qu6c gia "d6ng minh" cll.ng tham chi~n2 . Trang s6 d6, Han Qu6c to ra la a6ng
minh nhi~t tinh nhftt, bing each gui hang v~m quan sang tham chi~n m()t each
tich cue. "Cling nhu cac quan th&y My, quan d()i Han Qu6c cia gay ra nhiSu vv
tham sat thucmg dan Vi~t Nam, aS lc;ti nhfrng trang su den t6i trong Itch su quan
h~ hai dan t()c.

Ly giai cho thai d() tich qrc va nhi~t tinh d6 cua Han Qu6c, ngoai

S\I tuang a6ng cila hai chinh phu Sai Gon va Seoul (cling ch6ng ~9ng t:n9t each

q.rc doan, cung dl,Ya vao My), nguoi ta khong thS khong tinh d~n tinh chAt V\} lqi:
Han Qu6c ki~m them duqc nhi~u quySn IQ·i v~ kinh t~ - tai chinh, nh~n du9·c S\Y
dam bao v~ an ninh va quan sv· m phia My. D6 la ly do khi~n phia khang chi~n
Vi~t Nam gQi quan d()i Han Qu6c tham chi~n 6 mi6n Nam Vi~t Nam la "linh

danh thue" (mercenaries)". [62; tr.32].
Trong nhilng nam can dl,Y vao chi~n tranh Vi~t Nam, quan h~ chinh tri, kinh

tS ... gifra D~i Han Dan Qu6c v6i Vi~t Nam C()ng hoa ngay cang g~n b6. Nhfrng
nguai dung d§u Nha nu6c va Chinh phu hai ben thuang xuyen c6 nhfrng cu()c
tham viSng l§n nhau ciS ph6i hQp chinh sacll va hanh d()ng nh~m ch6ng lc;ti

CUQC

khang chiSn cua quan va dan mi6n Nam. NhiSu h()i nghi cfip cao gifra hai nu6c
duqc t6 chuc dS tang cw.Jng S\Y hQp tac tren linh v~rc kinh tS.

Tu thang 7/1969, My b~t d§u rut quan vS nu6c. Nhung vi nhfrng m6i lqi nhu
da kS tt·en, mai d~n hai nam ruo·i sau, Han Qu6c m6i b~t a&u rut quan. Vao cu6i
nam 1972 - m9t thcing tru6c khi ky Hi~p dinh Pari - quan Han Qu6c la h7c luqng
"dang minh" dong nhfit cua My 6 miSn Nam Vi~t Nam (g§p han 1,5 I§n quan My,

g~p han 136 lin quan 4 nu6c Australia, Thai Lan, New Zealand va Philippines
c9ng l~i) [60; tr.333]. DiSu d6 cho th§y chinh phu Han Qu6c v~n con "luy~n ti~c"
khi bu9c phai roi khoi chiSn trucmg miSn Nam Vi~t Nam va chi rut h~t quan sau

khi c6 Hi~p d!nh Pari, song v~ duy tri m6i quan h~ chinh tri va kinh t~ v6i Vi~t
Nam C9ng hoa d~n khi chS d9 SaiGon hoan toan svp d6 ngay 30/0411975.

I

.

Chi c6 5 mr6c lam theo lcri My, nhm1g h§u h~t cGng chi gfri m()t s6 quan tuqng trung, 6 mt;rc vai nghin

quan, th~m chi vai tram quan (Australia, Thai Lan, New Zealand, Philippin~s)
.
2

r=

-:~: -: -··r~ZC'H). (:v

q_so


18

*Giai do~n thu 4: Quan h~ ngo~i giao Vi~t Nam- H~m Qu6c b! gh1n do~n

va qua trinh blnh thrr(mg boa quan h~ hai nu·o·c tir nam 1975 -1992
Sau

Sl_I

S\lP d6 cua Vi~t Nam C()ng hoa, hai miSn Nam - B~c Vi~t Nam

thfmg nhat (30/4/1975) thanh l~p nu6c C()ng hoa Xa h()i chu nghia Vi~t Nam
(06/1976), Han Qu6c khong thiSt l~p m6i quan h~ ngo~i giao v&i nu6c Vi~t Nam
thBng nhat (ti:r nam 1975 dSn nfun 1992). Tuy v~y, giua hai nu&c vful c6 m9t s6
quan h~ kh6ng chinh thuc.

Vd m¢t kinh d, giai do0-n 1975

- 1982, Han Qu6c va Vi~t Nam c6 quan h~

buon bim tu rlhan qua trung gian (H6ng Kong, Nh~t Ban ... ). Tu nam 1983, hai
ben b~t d~u c6 quan h~ buon ban tn,rc tiSp va m9t s6 quan h~ phi chinh phu. Nam
1985, Cong ty qu6c doanh xufrt nh~p kh~u t6ng hqp (The National General
Export-Import Corporation) cua miSn Trung Vi~t Nam l~n dau tien dua ra danh
ITI\JC

cac m~t hang rna Vi~t Nam mu6n xufrt k11~U sang Han Qu6c la nong san

ph~m (d~u nanh, d~u xanh, b~p ...) va g6

SO'

chS. "Nam 1986, 1--Em Qu6c da nh~p

khftu ru Vi~t Nam .khoang 20 tri~u USD than da va nong san, con Vi~t Nam nh~p

kh~u

tu Han Qu6c khoang 18 tri~u USD cac m~t hang Ti vi den trfmg, thu6c sat

trtmg, phan b6n ... " [70; tr.138].
"Trong th~p nien 1980, m()t m~t Chinh phu Han Qu6c quy dinh nghiem

cAm, nhung thvc tS h9 l~i lam ngo khi cac doanh nghi~p xam nh~p thi trucmg
Vi~t Nam. Gi&i doanh nhan Han Qu6c kl1ong bfug long v&i tinh tr~ng "di dem"

nay. H9 cling bat man tru&c thai d() nu&c doi cua cac n u&c ASEAN vua phan d6i
vi~c binh thucmg hoa quan h~ giU'a Vi~t Nam va Han Qu6c, l~i m6- r9ng giao

djch v&i Vi~t Nam" [43 ; tr.5-6]. Vi~c giao thuong giua doanh nhan hai nu&c vi

th~ g~p nhiSu kh6 khan va h~n chS. Thang 2/1989' nh~n lai mo·i cua Chu tich t~p
doan Hang hang khong Korea Cho Jtmg Hun, C6 vfrn kinh t§ cua Chinh phtl Vi~t
Nam Nguy~n Xuan Oanh da sang tham Seoul. D~ dap l0-i, thang 3 cling nam,
m9t phai doan kinh t§ tu nhan H<1m Qu6c, trong d6 c6 Chu tjch Cho Jung Hun d~r
d!nh sang tham Vi~t Nam. Nhung chuy&n vi&ng tham nay khong duqc Chinh
phu Him Qu6c cho phep va bi hoan l~i [70; tr.140].


19

Tuy nhien, nam 1988, Vi~t Nam da gui doan v?n d<)ng vien sang Han Qu6c

tham dtJ D~i h<)i thS thao chau A (ASIAD). Cling trong nam 1988, chinh phil Han
Qu6c cho phep doanh nhan cua minh tnJc ti~p giao dich v&i Vi~t Nam. Ni:'nn 1989,

Vi~t Nam l~i tham gia D~i h<)i thS thao th~ gi6'i (Olympiad) t6 chuc t~i Han Qu6c.
Tir nam 1991, Han Qu6c va Vi~t Nam cling b~t d~u ban d~n vboa quan h~ hai nu6'c thong qua hai d;;ti su t~i Bangkok. Tu ngay 17-23/12/1991,
phai doan dam phan thi~t l?p quan h~ cua Han Qu6c do B~i su Han Qu6c t~i
Bangkok Jeong Ju Nyon d~n d~u da d~n Vi~t Nam thvc hi~n cu<)c h<)i dam lfu tht:r
nh~t v&i Thu tnxong Ngo~i giao Vi~t Nam Le Dire Cang va d~n thang 111992,

Chinh phu Han Qu6c l~n· d~u tien cho phep doanh nghi~p cua minh trvc ti~p d~u
tu vao Vi~t Nam. Tu ngay 30/03 - 02/04/1992 hai ben ti~p 1\IC c6 CUQC h<)i dam l~n

thu hai dmg·t?-i Vi~t Nam. Tu k~t qua d6, hai nu&c ti~n t&i kY thoa thu?n t:rao ct6i
Van phong lien 1?-c (ngay 20/04/1992). Ngay 2211211992, B{J tru'tJng ngOt)i giao
Him Qubc thay m{tt chinh phil chinlt thtrc ki kit ctic Hi?p tro·c h(J'p tac vel il(it

quan h? ngo{li giao iJ cOp il[ti str wli Vi?t Nam.

* Giai

do~n thu· 5: Quan h~ Vi~t Nam -Him QuBc tir nam 1992 d~n

nam 2000
Gdn nhu mbi nam a~u c6 aoan cdp cao cua hai nu&c sang tham ldn nhau.
Du&i day la nhfrng chuy~n vi~ng tham quan tr9ng cua cac nha Hinh d~o cfip cao
gifra hai nu6'c kS tu khi hai nu&c chinh thirc thi~t l?p quan h~ ngo?i giao d~n nay:
V~ phia Vi~t Nam, thang 5/1993 , chuy~n thfun cua Thtl tu6'ng Vi~t Nam

Yo Van Ki~t; thang 4/1995, chuy~n tham cua T6ng Bi thu D6 Muoi v€ phia
Him Qu6c, thang 8/1994, chuy~n tham cua Thu tu6'ng Lee Young Duk; thang
l 1/1996, chuy~n tham cua T6ng th6ng Kim Young Sam- T6ng th6ng Han Qu6c

d~u tien sang tham Vi~t Nam kS tu sau nam 1975; thang 12/1998, T6ng th6ng
Kim Dae- Jung tham chinh thuc Vi~t Nam va dv H<)i nghi cfip cao ASEAN.

Ngoai ra, cac B9, Nganh giii·a hai ben lien t~:~.c c6 nhiing chuy~n tham vidng

va lam vi?c ldn nhau. v€ phuong di~n ca ch~ hqp tac, da hinh thanh ca ch~ g?.p,


20

ti~p xuc d.p cao, ca ch~ tham khao chinh tr! thucmg xuyen giu~ cac B9, nganh
hai nu&c va Uy ban lien chinh phtl ve hgp tac kinh t~ va khoa h9c - ky thu~t Vi~t
Nam - Han Qu6c (1993 ); ca ch~ trao d6i

y ki~n ve chinh sach thuang nien c~p

V1;1, C\lc tru&ng giii"a hai B9 Ngo~i giao (1995).
Tru6'c khi hai nu6'c thi~t l?p qmm h~ ngo~i giao, quan h~ thuang m~i giua
hai nu6·c r~t khiem t6n. Nam 1983 kim ng~ch buon ban hai chiSu chi d~t 23,5
tri~u

USD va tang len 1,7 tY USD nam 2000.
Tti· adu th(lp nierz 90, adu tu ctia J-Iim Qu6c vao Vi?t Nam luon c6 xu huang

lang theo himg 110111 Vel nam 1996 GU<;YC xem ]a nam ky ll,lC v6'i t6ng sf> vf>n a:iu tu

len d~n 802,5 tri~u USD. Nhung tU nam 1997, do anh hu:o·ng cua CUQC khling
llOang ti€n t~ Chau

A, d~u tu cua H~m Qu6c vao

Vi~t Nam c6 xu hu&ng giarn

m~mh. Sau c16, vi~c hi~p c1inh Thuong m~i Vi~t- My dugc ky k~t (thang 7/2000)

la y~u t6 tich ClJC khi~n d~u tu cua Han Qu6c vao Vi~t Nam l~i tang len dang k~.
Hrp tac vcm h6a, giao d~tc hai nu6·c tiin tridn mr;mh. Sau 2 nam thi~t l~p
quan h~ ngoai giao, thang 8/1994, B~i su ·Han Qu6c P~c Kun U va Ph6 Thu tu6ng

Vu KJ1oan da ky Hi~p d!nh Van hoa t~i Ha N9i (hi~p dinh c6 hi~u h,rc trong vong

5 nfun va 4t d9ng gia h;;tn 5 nam 1 l~n). Hai nu6'c da th6ng nh~t chia

se nhung

kinh nghi~m quan ly, cac phuong phap, dieu ki~n, ky thu~t; xuc ti~n hQ'P tac giao
dt)C

Va khoa hQc; giao luu gifra cac Vi~n nghien Clru Van hoa - ngh~ thu~t; hgp tac

gifra cclC h<)i Van hQC - ngh~ thu~t, hQi nha van, hQi my thu~t, hQi ngh~ Sl san kh~u,
h9i ngh~ si mua, h9i nh;;tc si, h9i ngh~ sTnhi~p anh ... Bieu nay chung to van hoa

Iam9t trong nhung lTnh vt,rc hgp tac rna hai ben r~t coi trQng.
1.2.2. MBi Quan h¢ ilbi tric hlfp ttic chiin

Quan h¢ ct6i tac toan di?n trong thi

fll'l)'C

Vi?f Nam- Him QuBc

kY XXI Vi?t- Han3 dugc xac l~p trong

b6i Canh Ccl hai nu6'c dang thl,l'C hi~n kha thanh cong CUQC cai each Va d6i m6·i
trong nu6'c va tich eve m6· r9ng quan h~ ct6i ngo~i, chu d9ng h9i nh~p kinh t~ v&i
~uan h~ d6i tac toari di~n trong th~ k.i ' XXI Vi~t- Han chfnh, thfrc duqc thi~t l~p va duqc ghi nh~~ IT?ng :ruyen
bo chung cua Nguyen thu hai mr&c ngay 23/8/2001 , n·ong chuyen tham hiiu ngh! chinh th(rc Him Quoc fan dau tien
cua ChU. tich
nmk Tr~n E)(rc Luono-b
•

3

21

khu VIJC va th~ gi6'i. Bay la k@t qua cua duong 16i nhAt qmin cua fHng va Nha
nu6'c Vi~t Nam: thuc d~y quem h~ hqp tic toan di~n va c6 hi~u qua v6'i cac nu6'c
ASEAN, cac nu6·c chau

A- Thai Binh Duong (CATBD) trong d6 c6 Han Qu6c,

cling nhu quy@t tam cua Hinh d~o Han Qu6c va Vi~t Nam trong vi~c phat tri~n
hon nua quan h~ hqp tac nhieu m~t Vi~t - Han nhim dap ung lqi ich va mong
mu6n cua nhan dan hai nu6'c.
D?c bi~t, quan h~ Vi~t Nam- Han Qu6c da duqc nang len t~m cao m6'i,
aanh d~u m<)t bu6'c phat tri~n m6'i rAt quan trQng, d6 la S\J' ki~n hai nu6'c ky
Tuyen b6 chung nang cAp m6i quan h~ thanh "Dbi tac hlJp tdc chiin lu'f.J'C" vi
hoa binh, 6n dinh va phat tri~n trong chuy@n tham chinh thuc Vi~t Nam l~n d~u
tien cua T6r~1g th6ng Lee Myung-bak tu 20- 22/10/2009.
Mqt trong nhfrng

CO'

sO' quan trQng cua quan h~ "DBi tac hQ'P tac

chi~n luge" Ia:

Tru6·c tien la: giua hai nu6·c c6
ich, c6 cdu true kii1h

d tuong hJ,

S'f:l'

hnmg a6ng, g¢p nhau vd nhu cdu, l(Ji

do a6 c6 nhidu kha nang ad ady mq.nh h9p tac

va h'mg bu·6·c nang tdm quan h¢ trer thanh

a6i tac kinh d quan tn;mg cua nhau.

V~ phia Vi~t Nam ti~n hanh cong nghi~p h6a (CNH), hi~n d~i h6a (I-IDH), tang
cuemg hqp tac v6'i Han Qu6c se c6 nhieu di~m lqi cho Vi~t Nam: c6 dieu ki~n d~
thu ht1t v6n d~u tu, tiSp c~ duqc cong ngh~ tien ti~n, each thuc qwin

ly khoa

h<)C, chia se kinh nghi~m cua H~m Qu6c, nguyen v~t li~u tho cho cac san ph§m
xuit kh~u cua Vi~t Nam va v6n d~u tu Slr dt}ng cho nganh cong nghi~p. ve phia

Han Qu6c, Vi~t Nam c6 tai nguyen da d~g va quan trQng nhu d~u kbi, qu?ng,
cac hai san quy va nong san ... se bu d~p ctuqc nhung khan hiSm tai nguyen,
khoang san cho Han Qu6c, t~o cho H~m Qu6c nhfrng lQ·i thS dang kS trong vi~c

Slr dvng tai nguyen t~i ch6 khi d~u tu vao Vi~t Nam ma khong phai nh~p tu cac
nu6c khac. Chi phi lao d()ng gia tang

aHan Qu6c da lam m~t d~n lqi thS so sanh

cua hang h6a Han Qu6c tren th! truong th~ gi6i Y@u t6 nay thuc d~y Han Qu6c

chuy~n giao cac lo~i cong ngh~ su d\]ng nhiSu lao d()ng ra nhfrng mr6'c c6 chi phi