Một số tín hiệu thẩm mỹ trong thành ngữ, tục ngữ tiếng hàn

D~ HOC QUOC GIA HA NQI

.

.

.

TRUONG DAI HOC KHOA HOC xA HOI
. VA NHAN VAN
-----~"'¢- "'¢-~------

NGUYEN TIIUY DUONG

MOT
SO TiN HIED·
THAM MY TRONG
•
•
THANH NGU, Tl)C NGU TIENG HAN
Lu~n van Th~c si chuyen nganh: Chau AhQC

Ma sB: 60.31.50

NgU'iJ'i hlf
LVTS20

HA N(>I- 2013

MVCLVC
PHAN MO E>AU ... ... . ........... ........ .. .... ... ............. .. .. ......... .

1

1. Lf do ch<;>n d€ tru ................... ......... ~ ... .... .. ..................... .

1

:..
d.:.e ............ ............ .. ... ..... ......... .... .
. h su· n gh·"
1en cuu' van
2 . L!C

2

3. M1,1c dich nghien cuu ............... ............. ... ... .. .......... ...... . .

7

4. £>6i tugng va ph~m vi nghien Clru ...... .. ... . .. . . .. . .. .. ... .. ... .. .. .. . .

7

5. Phuong phap nghien cl!u .... ... .. .... ...... .. ... ..... .. ... ... .. ........ ...

8

6. E>6ng gop cua lu~ van .. .... . .... .... .. .. ........ ....... ...... . ..... ... . .

8

~ +.....'.
, 1 "
~
uuC CUa
U~ van .... ...... ... . .. .. ... ... .. .... . : ..... ... .. ...... ......
7. Cau

9

PHANN(>IDUNG ..... ... .. .......... ..... ... .. .... .. ... ... .. .... ... ...... .. .

10

so vAN DELYTHUYET LIEN QUAN DEN DE TAr

10

1.1. Tin hi~u th~m my ... ... ................. ... ...... ..... .. ... ............. ..

10

1.1.1. Tin hi~u ........ ...... ... .... .. ........ . .. ... ..... .... ............... .

10

1.1.2. Tin hi~u ngon ngu ..... .. .. .. .. .. .. .. ... ... ......... ......... ..... .

12

1.1.3. Tin hi~u th~ my ........ ............ .... ... .. .... ........ .. ..... ..

16

1.2. Thanh ngu, tl,lc ngfr ti€ng H~m ... .. ....... .... .. .. .. ..... . .... .. ... ... ..

17

1.2 .1. Khai ni~m thanh ngu, tl,lc ngfr trong ti€ng Han ... ..... .... ... .

17

Chuang 1: M(>T

1.2.1.1. Khai ni~m tl,lc ngu ... .... .. ....... ... ... .... ............... .

18

1.2.1.2. Khai ni~m thanh ngu ....... .. .. ......... .......... ...... .. ..

19

1.2.2. Ngu6n g6c va t&m quan tr<;>ng cua thanh ngu, tl,lc ngu ..... ... .

21

1.2.2 .1. Ngu6n g6c cua thanh ngu, tl,lc ngu ................... ... . ..

21

1.2.2.2. T&m quan tr<;>ng cua thanh ngu, tl,lc ngu ..... ..... .. .... . ..

23

1.2.3. Phan lo~i thanh ngu, tl,lc ngu ti€ng Han .. .. ... ... ..... ... .. .. .. ..

23

1.2.3.1. Pharr lo~i tl,lc ngu ................. .... ......... .. .. .. ...... . ..

23

1.2 .3 .1.1. T1,1c ngu chua dvng y nghTa giao hu~n ....... ..... ..

23

1.2.3.1.2. T\lc ngu chua dvng y nghTa ~n d\l ..... .... ........ ..

24


1.2.3.1.3. Tl,lc ngu chua dvng y nghta d.m kY.

.. ................ .

24

1.2.3 .2. Phan lo~i thrum ngu ............................................ .

26

1.2.3.2.1. Thanh ngu truySn th6ng (thrum ngfr thufin Hfm) .... .

26

1.2.3 .2.2. Thanh ngfr vay mugn phuong Tay ... ..... ... .... .... ..

27

1.2.3 .2.3. Thanh ngu vay mugn ill ti~ng Han ................... ..

27

teu k:..et ................. ..... ...................... . ........ .. ......... ... .... . .
T.;..

29

eRAT

VA Y NGHlA

cAc

TiN HIJ;:U

29

TRAM MY TRONG THANH NGU, Tl)C NGU TIENG HAN . .. ... .
2.1. Nh6m ch&t li~u tv nhit!n .. .......................................... .

29

2.1.1 Hinh iinh "nu6c" ..... ...................... ........................ .

30

2.1.2. Hinh anh "lua" ............ .. . ........... . ..... .... . .... ... .. ...... ..

33

.
2.1.3. H1'nh a' nh "da,, .........................................
...... ...... .

34

, ., ...... .. ............................................ .
2. 1. 4 . H 1'nh a'nh " nu1

35

. ,, .................................................... .
2. 1. 5 . H 1'nh a' nh"gto

35

Chuang 2:

Lmu

CUA

2.2. Nh6m ch&t li~u thvc v~t ...... ....... ............. .... ....... ........ .

2.2.1. Hinh anh

"d~u"

37

.................................................... .

39

2.2.2 Hinh anh "cay" ( dmh, hi, rS) ......... .... . :.................... . .

42

2.2.3. Hinh cinh "hoa" ............. . ......... .................... . .. .... . .

44

2.2.4. Hinh cinh "bfiu, bi" ..... .................... ....................... .

46

2.2.5. Hinh cinh "g~o" (th6c, lua,

47

m~)

................................ .

2.3. Nh6m ch&t li~u d<)ng v~t . .. ..................... .......... .......... .

49

2.3 .1. Hinh anh "bo" .............. ..... . .................... ... . .......... .

50

;?._t.. " ngva" ................ .... ........... ..... ......... . ..... .
1
d.llll
2 ,..)" . 2 . H'nh

52

2.3 .3 Hinh anh "hd, bao" .. .......... . ...... ........................... . ...

53

;?._t.," , ,
2. 3 .4 . H 1'nh d.llll
ga ..... ....... .......... ... ..... .. .. ...... .. ... . . ... .. .. .

55

2.3.5. Hinh iinh "chu<)t" ..... ............... ... ........................... .

56


2.4. Nh6m ch~t li~u v~t thS nhan t~o .. .... .. . ...... .... . .. .. . ....... .... .

57

2.4.1. Hinh anh " qu§n, ao, vay" ... . .. .... .......................... .. . .

60

2.4.2. Hinh anh "dao" .. . . .. . . . ... . ... .. ....... ....... ..... ... .. . ..... .. . .

61

Tnnh a' nh" cua,
. cong
~
" ...................... ... . ............... ... .
2 . 4 . 3 . nl

62

2.4.4. Hinh anh "bat, rna" . ..... ....... . ... ... .. . .. ...... .... . ..... ..... ..

63

Lnnh i::l.Ull
~- t. " Cal
, • k'lffi"
2 .4 . 5. nl

64

........ . .......... . .. .. . . ................ . .... .

, ch:..l'
" b"9 p h"~n co t he~ nguO'l
, . ..... ... .. ......... .. ....... ..
25Nh
om
at 1~u
. .
,

64

~ " ....... . ... . ...... . .................. . ... ........ .... .
2.5.1. Bo". p h"an
. " mat

66

". h an
". " can
h" " ...... .... .... .. .......... .......... ... ....... . .. .. .

.. B op
2. 52

68

2.5.3. B9 ph~ "tay" ..... .... . . ........ . ...... ...... .................... ..

70

2.5.4. B9 ph~n

.......... ... . ... .... . .. ... ... . .... . .. ..... ...... ..

72

2.5.5. B9 ph~n "long, b\lllg, d~" ................ .. ..................... ..

74

TiSu k~t ..... .. ..... . .... .. ... ...... ....... .............. ...... .... ... ... .. .... .

75

Chuang 3: DAU AN VAN HOA - DAN T<)C THE HIBN QUA

77

"mi~ng"

CHAT LIBU CUA

cAc

MY TRONG THANH
LIEN He, SO sANH VOI

TiN HIBU TRAM

NGU, Tl)C NGU TIENG HAN (CO

THANH NGU, Tl)C NGU TIENG V!BT) ......................................... ..
3 .1. Nh6m ch~t li~u tv nhien ............. . ... ...... . ....... . ...... .. .... .

78

3.2. Nh6m ch~t li~u th\{c v~t . .. ... ................... . ...... .. . . .... .. . . .

83

3.3. Nh6m chftt li~u d{)ng v~t .. ... .. .............. .. .. ..... ....... . ...... .

87

3.4. Nh6m chftt li~u v~t thS ~an t~o . ............. . ......... .. ..... .... .

95

3.5. Nh6m chftt li~u b9 ph~n co thS nguai .... . ... .. ... .. ...... ... ..... .

99

TiSu k~t ..... ............ .... .. ........... ... .... ... ........... ... · ··· ·· ·· · · ··· ··

104

PHAN KET LU!N . ........ ....... ... .. ... ................ . .. . .. . ... .. . . .. . ..

108

PIDJ Ll)C
TAI L$U TRAM KHAo


DANH Ml)C cAc BANG BIEU
Bang 2.1: Bang a6i chdu 5 hinh anh xudt hi¢n vai tim s6 nhi~u nhdt trong
nh6m chdt li¢u t1! nhien cita t¥c ngif, thimh ngu tidng Him va t¥c ngu tdng
Vi¢t
Bang 2.2: Bang a6i chiiu 5 hinh anh xudt hi¢n vai tim s6 nhi~u nhdt trong
nh6m chdt li¢u thlfc v(lt cita t¥c ngii', thanh ngii' tiing Han va t1:1c ngii' tidng
Vi¢t
Bang 2.3: Bang a6i chiiu 5 hinh anh xudt hi¢n v6·i tan s6 nhi~u nhdt trong
nh6m chdt li¢u tl9ng v(lt cita tl:lc ngii', thanh ngif tdng Han va t¥c ngu· tidng
Vi¢t
Bang 2.4: Bang d6i chiiu 5 hinh imh xudt hi¢n vai tdn s6 nhi~u nhdt trong
nh6m chdt li¢u vgt thd nhan tgo cita tl:lc ngu, thimh ngil· tdng Him va t¥c
ngu tidng Vi¢t
Bang 2. 5: Bang tt6i chiiu 5 hinh anh xudt hi¢n vai tdn s6 nhi~u nhdt trong
nh6m chdt li¢u b9 ph(ln ca thd nguai cua fl:lC ngil~ thanh ngu tdng Han va
t1:1c ngu tidng Vi¢t
Bang 2. 6: Bang th6ng ke, a6i chiiu 5 hinh imh xudt hi¢n vai tdn

s6 nhi~u

nhdt trong 5 nh6m chdt li¢u cita fl:lC ngii', thanh ngu tidng Han va fl:lC ngil·
tdng Vi¢t
Bang 3.1: Bang thtJng ke, a6i chiiu cite tt6i tu(Jng so sanh trong fl:lC ngii',
thanh ngu tidng Han va I1JC ngii' tiing Vi¢t


Ten

ttJ tai:

"M9t sB tin hifu tham my trong thanh ngu·, I!IC ngii' tiing Han"

PHANMODAU
1. LiDO CHQN DE TAl
1.1. Thanh ngfr, tl}c ngfr la bi~u hi~n d~c tnrng trong ng6n ngfr cua m6i
m()t d~t nuac, do do nguai hQc ngo~i ngfr mu6n d~t dSn nang lvc ng6n ngfr
g~n nhu nguai ban ngfr thi hi~u va sir dl}ng thanh ngfr Ia m()t yeu c~u kh6ng
th~ kh6ng duqc d~t ra. Thanh ngfr, tl}c ngfr ra dai tu r~t

sam. No Ia san phfun

cua tu duy' la c6ng C\1 diSn d~t nhfrng tri thuc, kinh nghi~m quy bau, nhfrng
triSt ly nhan sinh vua sau s~c, tham thuy, vira khong kern ph~n ngh~ thu~t,
duqc luu truySn tu thS h~ nay sang thS h~ khac. Do do, hi~u vS thanh ngfr va
tvc ngfr chinh la con duang ng~n nh~t d~ nhfrng nguai hQc ngo~i ngfr hi~u vS
van hoa xa h9i cua m9t d~t nuac va dS dang tim each hoa nh~p vai xa h9i do.
1.2. Trong m~y nam gk day, s6 luqng nguai Vi~t Nam hQc tiSng Han

ngay cang tang, do do m6i quan tam vS Han Qu6c ciing ngay cang tang m~nh.
M~t khac, Han Qu6c ciing la m()t a6i tac kinh tS chiSn luqc cua Vi~t Nam,

d6ng thai la m()t qu6c gia co s6 luqng nhfrng gia dinh da van hoa dang ngay
cang tang len. Dv kiSn dSn nam 2014, tiSng Vi~t se duqc chQn la ngo~i ngfr
hai trong k:Y thi vao cac truang d~i hQc t~i Han Qu6c. Nhfrng diSu do cho th~y
quan h~ hQp tac gifra hai nuac ngay cang duqc ma r()ng tren nhiSu linh V\fC
d§n dSn m6i quan tam, tim hi~u vS ngon ngfr va van hoa gifra hai dan t()c cling
khong ngtrng tang len. Do do, vai nhfrng nguai hQC ngo~i ngfr, vi~c tim hi~u
vs mang thanh ngu, t\lc ngu trong ngon ngu do la diSu hSt sue c~n thiSt.
1.3.

Tu

lau, thanh ngfr, t\}C ngfr da duqc nghien Clru

a nhiSu goc

d()

khac nhau va goc GQ mio cling dem dSn nhfrng diSu thu vi. ThS nhung theo
chung toi, vi~c tim hi~u cac lo~i hinh anh, cac ch~t li~u lam nen thanh ngu,
t\lc ngii, tim hi~u vS y nghia bi~u trung, vS tin hi~u th~m

my trong thanh ngfr,

t\lc ngfr, d~c bi~t la trong thanh ngfr, tvc ngfr tiSng Han doi hoi phai co nhfrng


cong trinh nghien CUu sau han, tm\n di~n han cua nhfrng nguoi hQC t~p Va

nghien CUu chuyen sau v~ Han Qu6c va Hfm Qu6c hQC.
2. LJCH sir NGIDEN cuu vAN DE
2.1. Ljch sir nghien clfu v~ tin hi~u th§m my trong thimh ngfr, tl}c ngfr
ti~ng Vi~t
Thu~t ngfr tin hi¢u thdm my (hay kf; hi¢u thdm my) ra doi g~n v&i

khuynh huang cclu true trong nghien CUu my hQC va ngh~ thu~t nhfrng nam
gifra th~ kY XX, duqc dua vao sir d\lllg 6 nu&c ta tu nhfrng nfun 70 cua thS ky
tru&c qua cac ban djch cong trinh cua Iu. A. Philipiep [12], M .B.
Khrapchenko [4] , cac cong trinh, bai viSt cua Hoang Tu~ [16], Hoang Trinh
[15] , D6 Hfru Chau [1], Nguy~n Lai [6], Tr~n Dinh Sir [13] ... Dang chu y
nhclt la bai viSt Nhfmg lu~n aidm

vd each tiip

cgn ngon ngii hQC cac S'J! ki¢n

van h9c cua D6 Hfru Chau tren Ngon ngu s6 2/1990 [1] . Co thS n6i do la cong
trinh d~u tien

a nuac tad~ c~p m9t each k:ha d~y du va co h~ th6ng vs k:hai

ni~m, nhfrng d~c trung cua tin hi~u th~m my (THTM) cling each tiSp c~

ngon ngfr - THTM trong tac phfun van hQc.
THTM la m9t khai ni~m c6 tinh lien nganh, co thS khao sat tu nhiSu
g6c d<): ly thuySt thong tin - diSu khiSn hQc, my hQc, ly lu~n van hQc, thi phap
hQC, ngon ngfr hQC... 0 nu6c ta, da co nhiSu cong trinh nghien Clru vS cac hinh
thuc th~m my q.t thS cua van hQc nhu: nhfrng "m~u dS" (motip), nhCing biSu
tuQTig, biSu trung, nhfrng fm dv, hoan dv ...

Nghien c1lu tin hi~u thfun my la m9t mang nghien cilu kha phb biSn
trong tha ca, van chuang. C\1 thS co thS kS d~n nhu: " M()t s6 tin hi~u th~m
my trong tha T6 Hfru" cua Tr~n Thi Thai; "Tin hi~u th~m my trong "Ng6i
bu6n nh& mt; ta xua" cua Nguy~n Thanh Tucln; " M()t s6 tin hi~u thfun my
trong tha Duang Thucln" cua Trk Thi Thu Phuang .v.v...

2


Tin hi~u th~m my trong thanh ngu, tvc ngfr cling da dugc cac nha
nghien CUu

a Vi~t Nam ban d~n tu lau. Vi d\1 nhu trong phftn tiSu lu~n quySn

"Tvc ngu

Vi~t

Nam" cua nh6m tac gia Chu Xuan Dien, Luang Van Dang,

Phuong Tri; "Tvc ngu Vi~t Nam - c~u true va thi phap" cua NguySn Thai
Hoa, trong "Tim hiSu thi phap tvc ngfr Vi~t Nam" cua NguySn Thi Dao;
"Khao lu~n vS tl,lc ngu nguai Vi~t" cua TriSu Nguyen; "BiSu trung trong tl)c
ngu nguai Vi~t" cua NguySn VanNa va

a kha nhiSu bai vi~t cua NguySn

Due Dan cling cac nha nghien CUu khac.
2.2. Ljch sif nghien ct1u thanh ngii', tl}.c ngfr ti~ng Han

d Han Qu6c, ban than thu~t ngfr "thanh ngfr" da dugc tri@n khai h~t sue
da d~ng bai nhiSu nha nghien CUu. Dftu tien la cac nha nghien CUu nhu: Kim
Jong-thaek (1971 ), Kim Seung-ho (1981 ), Park Jin-su (1986), Heo Seok
(1989) da dua ra thu~t ngu la "quan ngu". Thu hai la Kim Min-su (1964) va
Lee Thaek-hoe (1984) v&i
v6i

thu~t

thu~t

ngfr "quan dvng ngfr" ; Kim Kyu-seon (1978)

ngfr "quan dvng cu". Thu ba la Kim Mun-chang (1974), Sim Jae-gi

(1986), An Kyong-hoa (1986) v&i

thu~t

ngfr "thanh ngu". Thu tu la Hwang

Hee-yong (1978) dua ra each gQi la "nhfrng lai n6i quen thu()c"; Yang Thaesik (1984) va Yun So-hee (1986) v&i

thu~t

ngu "lai n6i thuang xuyen su

d'l;lng".
Theo dong chay cua thai gian, chung ta c6 thS th~y tru&c nhfrng nam
70 cua th~

kY 20, nghien CUu vS thanh ngfr, t\}c ngfr a Han Qu6c v~n chua

auqc cong nh?n la m9t dS tai nghien CUu khoa hQC. Nghien Clru vS thanh ngfr
tru&c nhfrng nam 70 dan thuftn xu~t phat tu nh?n thuc vs nhfrng each biSu d~t
CUa thanh ngfr Va dUng l~i

a nhfrng nghien CUu mang tinh ph6 quat nhung GO

co thS coi nhu la khai ngu6n cua vi~c ti~p c?n thanh ngu mang tinh hQc thu~t.
Nhfrng hQc gia xu~t hi~n trong thai

kY nay co thS kS d~n nhu: Noh Su-yeon

3


(1936), Choi Bong-su (1954), Lee Yang-ha (1958), Lee Gi-mun (1962), Kim
Min-su (1964) .v.v ...

Buac vao nhfrng nam 70, nghien Clru v~ thanh ngfr t~p trung vao phe
phan nghien Clru cua Hockket va xu huang chu ySu thien v~ phan loc;ti thclnh
ngfr. Kim J ong Thaek da dich nhfrng cau tuong tmg trong thanh ngfr tiSng
Anh sang thanh ngfr tiSng Han. Nhfrng hQc gia tieu biSu cho thai ky nay la
Kim Jong-thaek, Kim Mun-chang, Kim Kyu-seon, Hwang Hee-yong .v.v ...
TiSp d6 dSn nhfrng nam 1980, ly thuySt v~ thanh ngfr d§n dugc hoan
thi~n. M()t b() ph~ cac hQc gia gi6i thi~u ly thuySt nuac ngoai vao trong nuac

va chu truong nghien Clru sau them ly thuySt v~ thanh ngfr. Vao thm ky nay,
nhfrng nghien Clru t6ng hgp v~ y nghia cua thanh ngfr dugc tiSn hanh hSt sue

soi n6i. Kim Min-su (1981) da gi6i thi~u v~ nghien Clru cua Fraser (1970)
trong nuac.

N()i dung chinh cua ly thuySt d6 Ia c6 7 giai doc;tn theo tirng muc d() h6a
thc;tch cua thanh ngfr. NSu trai qua thm gian cang dai thi muc d() h6a thc;tch
cang Ian va cang kh6 dS cho phep sang tc;to ra nhfrng cai m&i xet tren phuong
di~n cu phap. Im Kyong-sun (1979) da gi6i thi~u vao trong nuac ly thuySt cua

Chafe (1970: 40-50). Chafe quan tam dSn sv khac nhau gifra c~u tc;to v~ m~t y
nghia cua thanh ngu va c~u tc;to bs m~t. 6ng chu truong thong qua nhung c~u
tc;to h~u :Y nghia giua c~u tc;to :Y nghia va c~u tc;to b~ m~t dS giai thich nhfrng
vk d~ CUa thanh ngfr. Nhfrng nghien Clru da dUQ'C rna r()ng xet tren ca phuong
di~n y nghia va ngfr d1p1g hQc cua thanh ngfr. Nhfrng hQc gia tieu biSu cua

thai k)r nay la Kim Seung-ho, Park Yong-sun, Sim Jae-gi.v.v...

Buac vao nhfrng nam 1990, chu ySu xu~t hi~n nhfrng xu hu6ng nghien
cliu ly thuySt t6ng hgp t~t ca cac kSt qua nghien Clru truac day va mang tinh
h~ th&ng, tinh da di~n. Nhfrng hQc ghi tieu biSu cua thai ky nay la Kang Uy-

4


kyu, Kim Hye-suk, Choe Kyong-bong, Kim Kwang-hae, Hwang Su-mi, Park

Dong-keun, Mun Keum-hyon .v.v ...

Tu gifra nhfrng nam

1990 b~t d~u ti~n h~mh nhiing nghien cliu v~ vi~c

xac dinh l~i v~ ly thuySt th~mh ngu. Mun Keum-hyon ( 1996) trong nghien cliu

ru
VL;mg thi c~n phai quan sat S\J hinh th~mh mang tinh chfit h~ th6ng CUa cac tu
v~ each biSu d~t quan dvng cua tiSng qu6c ngfr da chi ra n~u xet v~ m~t

V\Jllg c§.u thanh; xet V~ m~t y nghia c~n phai xet d~n d~c tinh ngfr nghTa CO'
ban va d~c tinh ngfr nghTa thl:r hai va m6i tuang quan gifra chung. V~ m~t ngfr
d\ffig, ong da xem xet phuang thuc biSu dc:tt dugc thvc hi~n trong giao tiSp va
phuang thuc

y nghTa,

ong da chi ra dugc phuang thl:rc thay d6i theo tinh

hu6ng va SlJ khac nhau cua nguai noi. Ong cling da khao sat tren phuang di~n
cu phap vatu diSn hQC dS m& r9ng phc;tm vi nghien Clru. Trong thai

kY nay, tu

diSn quan ngu cua Park Y ong-jun va Choi Kyong-bong da dugc bien soc;tn
cho thfiy cac thanh qua nghien Clru V~ thanh ngfr cua cac hQC gia thai ky do.
Thanh ngfr, tL,tc ngfr la m9t manh dfit mau rna, co nhi~u khia cc;tnh dS
khai thac rna cac nha nghien Clru Han Qu6c da day cong vun x&i. Co thS kS

d~n nhfrng cong trinh nghien cliu l&n v~ thanh ngfr, t1,1c ngfr & Han Qu6c nhu:
" Quan diSm v~ CUQC s6ng cua nguai Han Qu6c phan anh qua tvc ngfr" I cua
Yu In-chang (1981 ); "Nghien Clru ySu t6 y nghia cua tl,lC ngfr tiSng Han" 2 cua
Kim Chung-hyo ( 1983 ); " Khao sat v~ chl:rc nang y nghia cua tvc ngfr tiSng

H~m" 3 cua Kim Ji-man (1986); " Nghien Clru phan tich cfiu tc;to cua tl,lC ngfr
4

tiSng Han" cua Jo Jae-yun (1986); " Nghien cl:ru so sanh tl,lc ngfr co

1

tu chi

' 4:f- '6-oJl LtEj- \:! {}~ '?.1 ~ ""~ ~tt', %'?.1 ::anh qua tvc ngfr", Yu In -chang, 198 I)
2
' {}~ 4:[- -ra- ~ ~ u] ~ ~' 1983. ("Nghien ct'ru yeu t6 ngu nghia cua tvc ngfr tiSng Him", Kim
· Chung-hyo, 1983)
3
' {}~ 4:[- ~ ~ 9..] u] 7] 'o oJl t! {} .Jl ~·, 1l ;z] ~, 1986. ("Kbao sat v€ chuc nang y nghla cua tl,lc ngu tiSng
Han", Kim Ji-man, 1986)
4
' {}~ 4;:- ~ ~ ::r-~ ~~~ ~ :Y.', ~An%, 1988. ("Nghien CUu phiin tfch d.u t:;JO cua ti,IC ngfr tieng Han", Jo
Jae-yun, 1986)

*

5


d9ng v~t cua Him Qu6c va Trung Qu6c - tr9ng tam la nhfrng tl,lc ngfr lien
5

quan d@n "ch6" cua Choi Sang-jin (2010) .V.V •..
T~i Vi~t Nam, cac bai nghien CUu, khao sat, lu~n van lien quan dSn dS

tai thanh ngfr, tlfc ngfr tiSng Han cling h@t sue phong phu. Trong d6 c6 th@ kS
dSn "Quan ni?m a~n bu v~ ago due cua nguai Him Qu6c thong qua ca dao

fl:lc ngii va nhfmg thay a6i trong thai hi¢n aqi" cua PGS. TS D6 Thu Ha dang
tren Ki ySu H9i thao "Nhfrng vfin dS van boa, xa h9i va ngon ngu Han Qu6c".
Nxb D~i h9c Qu6c gia TP H6 Chi Minh, 2002; " Hinh fui.h doi m~t trong tlfc
ngfr, thanh ngfr Han Qu6c" cua Phan Hoang My Thuong; " So sanh, d6i chi@u
cac thanh ngfr ti@ng Him va ti@ng Vi~t chua tu chi b9 ph~n CCY thS" cua Choi
Hyo Ju, 2012 .v.v ... Nhfrng nam qua, thanh ngfr, t\lc ngfr ti@ng Han v~n tiSp

1\IC la dS tai nghien CUu cua rfit nhiSu bao cao khoa hQC, kh6a lu~n t6t nghi~p
va lu~n van th~c sy. Nhfrng nghien CUu nay chu ySu di sau vao chfit li~u tc;to
nen thanh ngfr, t\IC ngfr nhu: cac thanh ngfr chua tl! chi b9 ph~n

CO'

thS; thanh

ngfr, t\lc ngfr chi d9ng v~t; thanh ngfr, t\lc ngfr chua cac tir thu9c truemg nghia
ch~t li~u t\1' nhien .v.v... Tuy nhien chua hS c6 m9t dS tai rieng bi~t nghien ctiu

m9t each co h~ th6ng vs chfit Ii~u cua cac tin hi~u th~m my trong thanb ngu,
tl,lc ngu ti@ng Han bao gbm: nh6m chfit li~u la tv nhien; nh6m chfit li~u la thvc
v~t; nh6m chfit li~u la d9ng v~t; nh6m chfit li~u la v~t th@ nhan t~o; nh6m chfit
li~u la b9 ph~n ca th@ nguoi

Tren CCY sa nhfrng dS tai nghien Clru c6 tinh ch~t gqi m& cua cac nha

nghien cl1u, chung toi di vao tim hi@u m9t s6 tin hi~u th~m my trong thanh
ngfr, tl,lc ngfr tiSng Han dS tim thfiy m9t hu&ng nghien ctru m6i, c6 h~ th6ng

v~ cac chfit li~u biSu trung trong thanh ngfr, t\lc ngu tiSng Han va y nghia cua
m9t s6 tin hi~u th~m my d6.
' ~-T %~ 4?~ l:l].ll!. ngfr c6 tU chi d()ng v~t cua Hi'm Qu6c va Trung Qu6c - tn,mg tam la nhfi:ng tl,lc ngu lien quan d€n "ch6", Choi
Sang-jin, 2010)
5

6


3. MVC DICH NGHIEN CUu
Qua vi~c khao sat, phan tich, t6ng hqp cac s6 li~u, mvc tieu cua d~ tai
nh&m th6ng ke m9t each co h~ th6ng, chinh xac vs cac ch~t li~u cua cac tin
hi~u thfrm my trong thanh ngu, t\lc ngfr tiSng HC:m (bao g6m 05 nh6m ch~t
li~u). Qua d6 phan tich y nghia cua m<)t s6 tin hi~u thfrm my, c6 so sanh, d6i

chiSu voi thanh ngu, tvc ngfr tiSng Vi~t dS th~y duqc SlJ gi6ng va khac nhau
trong I6i tu duy cling nhu d~c trung van h6a gifra hai qu6c gia. TiSn them m<)t
bu&c nfra, chung toi mong rAng kSt qua nghien cliu nay c6 thS duqc v~n dvng
trong giang d~y ngon ngfr va van h6a sau nay.

D~c bi~t,

chung toi tin la thanh

ngfr, t\lc ngfr c6 thS dong vai tro quan trQng va phat huy tinh tich eve trong
llnh vvc ngon ngfr h9c l:mg dvng.

4. DOl TUQNG VA PH~M VI NGHIEN CUU
4.1. DBi tU'Q'ng nghien cifu
D6i tuqng nghien CUu cua lu~n van la ch~t li~u cua cac tin hi~u thfrm

my trong 4.577 cau thanh ngfr va 9.603 cau t\}C ngfr Han Qu6c duqc dang tai
tren trang chu cua Vi~n ngon ngfr Qu6c gia Han Qu6c ( www.korean.go.kr).

4.2.

Ph~m

vi nghien cu·u

Cac ch~t li~u cftu thanh thanh ngfr, i\lc ngfr c6 ph~m vi rftt da d~ng va
phong phu. Chung toi sAp x€p chung vao 5 nh6m chftt li~u chinh phan theo
ngu6n g6c cftu t~o cho ti~n khao sat:
1. Nh6m chftt li~u la tv nhien
2. Nh6m ch~t li~u la thvc v~t
3. Nh6m ch~t li~u la d<)ng v~t
4. Nh6m ch~t li~u la v~t thS nhan t~o
5. Nh6m chftt li~u lab<) ph~n ca thS nguoi
Ph~ vi nghien cliu trong d~ tai cua chung toi xoay quanh 5 nh6m chftt
li~u

nay.

7

5. PHUONG PIIAP NGHIEN CUu

Trong

lu~

van nay, chung toi Slr d\ffig cac phuong phap nghien CUu

sau day:
- Phuong phap khao sat, th6ng ke t§n s6 xu~t hi~n cua cac ch~t li~u bi€u
trung tren t6ng s6 9603 cau tvc ngfr va 4577 cau thanh ngfr tiSng Han,
sau do phan lo~i thanh 05 nhom ch~t li~u (tl! nhien, thl!c v~t, d(lng v~t,
v~t th€ nhan t~o, b(l ph~n ca th€ nguai).

- Phuong phap phan tich ngfr nghia, ngfr canh d€ dua ra n9i dung chinh
xac CUa cac cau thanh ngfr, t\}C ngfr can CU theo ngfr canh.
- Phuong phap so sanh, d6i chiSu gifra thanh ngfr, tl)c ngfr tiSng Han va
thanh ngfr, tl)c ngfr tiSng Vi~t d€ tim ra nhfrng di€m tuong d6ng va d!
bi~t trong each Slr dl)ng cac ch~t li~u bi€u trung,

y nghia cua cac tin

hi~u th~m my.

6. DONG GOP CUA LU~N VAN

Nghien CUu dS tai nay, chung toi co nhfrng dong gop nhu sau:
- Th6ng ke va phan lo~i m(lt each co h~ th6ng cac tin hi~u thk my trong
thanh ngfr, tvc ngfr tiSng Han.
- Phat hi~n nhfrng

y nghia bi@u trung m&i trong each Slr dvng tin

hi~u

th~m my cua nguai Han Qu6c, co net gi khac so v&i quan ni~m van h6a

cua nguai Vi~t Nam. Tu do cho th~y nhfrng net tuong d6ng va dj bi~t
trong phong each tu duy, 16i sinh ho~t, trong d~c trung van h6a gifra hai
nu&c Han Qu6c va Vi~t Nam.
-

Lu~n

van hoan thanh se la m(lt tai

li~u

tham khao hfru ich cho nhfrng

nguai quan tam dSn tiSng Han va van h6a Han Qu6c cling nhu cac sinh
vien chuyen nganh tiSng Han Qu6c.

8


7. cAu TRUC CUA LU~ VAN
Ngoai phfin

rna dfiu, phfin k@t lu?n, tai li~u tham khao va phl) ll;lC, n(>i

dung lu?n van duqc tri~n khai thanh 3 chuang:
Chuang I: M(>t s6 vfin dS ly thuy@t lien quan d@n dS tai
Chuang 2: Chfit li~u va y nghia cua cac tin hi~u th~m my trong thanh
ngfr, t\lc ngfr tiSng Han
Chuang 3: D~u fin van h6a - dan t(>c th~ hi~n qua ch~t li~u cua cac tin

hi~u th~m my trong thimh ngfr, t\}c ngfr tiSng Han ( c6 lien h~, so sanh v6i
thanh ngfr, tl)c ngfr tiSng Vi~t)

9


Chu·O'ng 1:
M<)T

so vAN DE LY THUYET LIEN QUAN DEN DE TAI

1.1. Tin hi~u thAm my
1.1.1. Tin

hi~u

Trong dai s6ng cua minh, loai nguai phat hi~n, lam quen, xay d\ffig va

su d\illg nhi~u ki~u lo?i tin hi~u khac nhau. Vi~c nghien Clru toan di~n cac lo?i
tin hi~U do, la nhi~m V\} trung tam CUa khoa tin hi~U hQC (semiology).
Da co nhi~u quan ni~m khac nhau va nhi~u each phan lo?i khac nhau
d6i voi tin hi~u. Trong cufm "Ca sa ng6n ngfr h9c va tiSng Vi~t", Mai NgQc

Chi.r, Vii Due Nghi~u va Hoang Tr9ng PhiSn da dua ra quan ni~m v~ tin hi~u
nhu sau:

"Tin hi¢u la m{)t sv v~t (ho~c m9t thu{)c tinh v~t ch&t, m{)t hi~n tugng)
kich thich vao giac quan cua con nguai, lam cho con nguai ta tri giac duqc va

li giai, suy diSn t6i m{)t cai gi d6 nfun ngoai S\f v~t &y."6
Vi d\1: Cai den do trong bang den tin hi~u giao thong duang b9 la m9t
tin hi~u, bai vi, khi no ho?t d9ng (sang len), nguai ta th&y nova suy diSn toi
SlJ c&m doan, khong duqc di qua ch6 nao do.

V?y, m{)t S\f v?t se la m{)t tin hi~u nSu no thoa man cac yeu cfiu sau
day:
1. Phai la m{)t S\f v?t ho~c thu{)c tinh v?t ch&t duqc cam nh~n qua giac

quan cua con nguai, chfug h?n: am thanh, mau s~c, anh sang, hinh ve, v?t
thS,... Noi each khac, tin hi~u phai la v?t ch&t, kich thich dSn giac quan cua
con nguai va con nguai cam nh?n duqc.
2. Phai d?i di~n cho m{)t cai gi do, gqi ra cai gi do kh6ng phai la chinh no.
Tuc la cai rna n6 d?i
6
"

di~n

cho, kh6ng trimg v6i chinh n6. Vi d\1: Tin hi~u den

Co sa ngon ngfr h<;>c va ti€ng Vi~t", Mai Ng<;>c Chir, Vii f)(rc Nghi~u, Hoang Tr<;>ng Phi~n. Nxb Giao d1,1c,

1997, trang20-21

10


do bao hi~u n9i dung c~m di. N9i dung nay va b~m th~ v~t ch~t cua cai den do
khong hS trimg nhau. M~t khac, no cilng se chi latin hi~u khi m6i lien h~ gifra
no v&i II ccii rna n6 chi rd' GUQ'C nguai ta nh~ thuc, tuc la nguoi ta phai bi~t
lien h9i no v6i cai gi.
3. StJ v~t do phai n~m trong m9t h~ th6ng tin hi~u nh~t dinh d~ GUQ'C xac
djnh tu each tin hi~u cua ininh cung v6i cac tin hi~u khac. Ch~ng h<;in, cai den
do vua noi ben tren la m9t tin hi~u, th~ nhung, n~u tach no ra, dua vao chum
den trang tri thi no l<;1i khong phai la tin hi~u nfra. S& di nhu thS la vi chi co
n~m trong h~ th6ng tin hi~u den giao thong, no m6i CO tu each tin hi~u, dUQ'C

xac djnh cung y(yj den xanh, den vang nho vao

SlJ

d6i l~p quy UOC gifra chung

voi nhau.
Con trong cu6n " Ca sa ngu nghia hQC tu VlJllg"' D6 Hfru Chau da neu
ra dinh nghia vS tin hi~u cua Piar Guiraud : " M9t tin hi~u la m9t kich thich
rna tac GQng CUa no d~n CO' th~ gQ'i ra hinh anh ki UC cua illQt kich thich
7

khac". Va D6 Hfru Chau cilng da chi ra nhfrng diSu ki~n c~n cho m9t

SlJ

v~t

(hay thu9c tinh v~t ch~t, hi~n tuQ'llg) tr& thanh tin hi~u:
1. No phai dUQ'C cam nh~ b~ng cac giac quan (phai c6 m9t hinh thuc cam

.

tinh - cai bieu hi~n).
2. D<;ii

di~n

cho cai gi d6 khac v6i chinh n6 ( phai co m9t "y nghia" - cai

•

duQ'c bieu hi~n).
3. N6 phai duQ'c thua nh~n, linh h9i b&i m9t chu th~.
4. N6 phai nk trong m9t h~ th6ng nh~t djnh.

7

" Ca so ngu nghia hQc tir V\ffig", D6 HGu Chau, Nxb D<:ti hQc va Trung hQc chuyen nghi~p, 1987

11


1.1.2. Tin

hi~u

ngon ngfr

Theo Ferdinand de Saussure " Tin hi~u ngon ngfr k8t liSn thimh m<)t
khong phai m<)t SlJ V~t vai m<)t ten gQi rna la m<)t khai ni~m Vai m<)t hinh anh
va am thanh". 8 Nola m<)t thvc th~ tam ly c6 hai m~t: cai biSu hi~n va cai duqc
biSu hi~n. Trong d6 khai ni~m duqc gQi la cai duqc biSu hi~n, con hinh anh
am thanh duqc gQi la cai biSu hi~n. Hai m~t d6 g~n b6 m~t thi8t trong m<)t y
ni~m, khong th~ c6 m~t nay rna khong c6 m~t kia.

Trong cu6n " D~n lu~n ngon ngfr h<;>c", Nguy~n Thi~n Giap da chi ra
r~ng: Ngon ngfr la m<)t h~ th6ng tin hi~u, n6 khac v&i nhfrng h~ th6ng v~t chftt

khac khong phai Ia tin hi~u, ch~ng h~n, kSt cfiu cua m<)t cai cay, m<)t v~t ths
nu6c, da, k~t cftu cua m<)t ca th~ s6ng v.v ... Ban chftt tin hi~u cua ngon ngfr
thS hi~n

anhfrng di~m sau:

Cac y~u t6 cua nhfrng h~ th6ng v~t chftt khong phai la tin hi~u c6 gia tri

1.

d6i v6i h~ th6ng vi c6 nhfrng thu<)c tinh v~t th~ tv nhien cua chung. H~ th6ng
tin hi~u cung la h? thbng wjt chdt nhung cac y@u t6 cua n6 c6 gia tri d6i v&i
h~ th6ng khong phai do nhfrng thu<)c tinh v~t th~ tv nhien cua chling rna

do nhfmg thu9c tinh au(Jc nguai ta trao cho d~ chi ra nhfrng khai ni~m hay tu
tu&ng nao d6.

Tinh hai m{it cua tin hi¢u. MBi tin hi~u la cai t6ng thS do S\f kSt hqp

2.

gifra cai bi~u hi~n va cai duqc bi~u hi~n rna thanh. Cai bi~u hi~n trong ngon
ngu la hinh thuc ngu am, con cai duqc biSu hi~n la khai ni~m hay d6i tuqng
bi~u thi.

Tinh

3.

vo doan cua tin hi¢u. M6i quan h~ gifra cai bi~u hi~n va cai duqc

biSu hi~n la co tinh vo doan, tuc la giua hinh thuc am va khai ni~m khong co
8

"

H<;>c thuy~t cua Ferdinand de Saussure", Dai Xuan Ninh, Nxb KHXH, 1984.

12


m6i tuong quan ben trong mio. Vi th@, khai ni~m "ngm)'i dfm ong cling m~
sinh ra va sinh ra tru6c minh" trong tiSng Vi~t duqc bi€u thi b~g am [anh],
nhtmg trong ti@ng Nga, l~i duqc bi€u thi b~ng am [brat], trong tiSng Han duqc
biSu thi b&ng am [opaJ hay [hyong]. K.hai ni~m ~y duqc bisu thi bkg [anhJ,
[brat] , [opa] hay [hyong] hoan toan la do sv quy u6c, hay do th6i quen cua t~p
thS quy dinh chu khong thS giai thich li do.

4.

Gia trt khu bi?t cua tin hi¢u. Trong m<)t h~ th6ng tin hi~u, cai quan

trQng la S\I khu bi~t. Thu<)c tinh v~t ch~t cua m6i tin hi~u ngon ngfr thS hi~n a
nhfrng d?c trung c6 kha nang phan bi~t cua n6. So sanh m<)t vSt mvc tren gi~y
va m<)t chfr cai chung ta se th~y ro di~u d6. Ca v@t mvc l~n chfr cai d~u c6 ban
ch~t v~t ch~t nhu nhau, d~u co ths tac d9ng vao thi giac nhu nhau. Nhtmg

mu6n neu d?c trung cua vst mvc phai dung t~t ca cac thu9c tinh v~t ch~t cua
n6: d<) 16n, hinh thuc, mau s~c, d<) d~m nh~t v.v ... , t~t ca d~u quan trQng nhu
nhau. Trong khi d6, cai quan trQng d6i v6i m<)t chfr cai chi Ia cai lam cho n6
khac v6i chfr cai khac: Chfr A c6 thS l6n hon hay nho hon, d~m net hon hay
thanh net hon, c6 thS c6 mau s~c khac nhau, nhung d6 v~n chi la chfr A rna
thoi. Sa di nhu v~y la vi chfr A n&m trong h~ th6ng tin hi~u, con vSt mvc
khong phai la tin hi~u.
Nhfrng d?c diSm cua ngon ngu vai tu each la h~ th6ng tin hi~u vua trinh
bay atren co ths tim th~y

aca nhfrng h~ th6ng tin hi~u khac nhu h~ th6ng tin

hi~u den giao thong, tr6ng ho?c keng bao hi~u, biSn chi duang, v. v ... Trong

h~ th6ng den giao thong c6 ba ySu t6: mau do chi SlJ c~m di, mau vang-

chufrn bi, mau xanh - c6 th€ di. Thvc ra, mau do, mau vang, mau xanh tv n6
khong c6 nghia gi ca. Sa di m6i mau mang m<)t n<)i dung nhu v~y hoan toan
la do sv quy u6c. N6i each khac, m6i quan h~ gifra cai biSu hi~n (mau s~c) va
cai duqc biSu hi~n

a day cung co tinh vo doan. v a t~t nhien, chi d?t trong h~

13


th6ng den giao thong cac mau m6i c6 nhfrng y nghla nhu th~. Nguai ta c6 thS
dimg cac s~c d9 khac nhau cua mau do ds chi "sl! cdm ai", cac s~c d9 khac
nhau cua mau vang dS chi "sl:f chudn bt", cac s~c d() khac nhau cua mau xanh
dS chi "c6 thi tli", mi~n sao ba mau d6 phai gifr duqc sv phan bi~t l~n nhau.
Nhu

v~y,

a day net khu bi~t cua cac thu()c tinh v~t li

cua cac mau cling la

quan trQng.
Ngon ngfr Ia m()t h~ th6ng tin hi~u d~c bi~t cung Ia h~ th6ng tin hi~u, ng6n
ngu khac vai cac h~ th6ng tin hi~u khac a nhfrng d~c diSm sau:
Ngon ngii Ia m9t h¢ th6ng tin hi¢u phuc tgp bao g6m cac y~u t6 d6ng

1.

lo~i va khong d6ng lo~i, v6i s6 luqng kh6ng xac djnh. Nhfrng h~ th6ng tin
hi~u nhan t~o nhu h~ th6ng den giao thong, biSn chi duang, quan hi~u, quan

ham v.v . .. chi bao g6m m()t s6 tuang d6i h~n ch~ cac y~u t6 d6ng lo~i. Ch~ng
h~, h~ th6ng den giao thong chi g6m ba y~u t6 Ia den do, den xanh va den

vimg va tinh ch~t cua chung la hoan toan nhu nhau. Ngon ngfr c6 nhi~u lo~i
don vi khac nhau: am vi khac v6i hinh vi, hinh vi khac v6i tu, tu khac v6i cau.
s6 luqng tu va cau trong m9t ngon ngu Ia vo s6. Khong ai co thS bi~t t~t ca
cac tu cua ngay ti~ng illy de cua minh, bai vi n6 qua nhi~u, l~i thuang xuyen
dugc phat triSn, b6 sung them.
2.

Vi ng6n ngfr bao g6m cac y~u t6 kh6ng d6ng lo;;ti cho nen n6 t~o ra

nhi~u h? th6ng

va h¢ th6ng con khac nhau. M6i h~ th6ng con nhu v~y bao

g6m nhilng y~u t6 tuong d6i d6ng lo;;ti. Ch~g h~, h~ th6ng

am vj

bao g6m

t~t ca cac am vi, h~ th6ng tu VlJllg bao g6m t~t Ca CaC tu Va don Vj tuong

duong v6i tu, h~ th6ng hinh vi bao g6m t~t ca cac hinh vj v.v ... H~ th6ng am
vi l~i co ths chia ra h~ th6ng nguyen am va h~ th6ng ph\l am, h~ th6ng hinh vi
c6 thS chia ra h~ th6ng hinh vi thvc va h~ th6ng hinh vj hu, h~ th6ng tu vlJllg
c6 thS chia ra h~ th6ng tu don va h~ th6ng tu ghep v. v ...

14


Cac don vi ngon ngfr lam thanh nhiing cdp a() khac nhau. Khi nghien

3.

Clru, nguai ta thuang chia cac ySu t6 cua ngon ngfr vao cac c~p d9 khac nhau.

cfip d9 la m()t trong nhfrng giai do~n nghien cl:ru cua ngon ngfr duqc quy dinh
bai nhfrng thu{)c tinh cua nhfrng don vi duqc phan xufit trong khi phan tach

chu6i lai n6i m()t each lien t\}c tu nhfrng don vi b~c cao dSn nhfrng don vi b~c
thfip9 • Cac don vi thu()c cfip d9 khac nhau c6 quan h~ ton ti, tuc la cac don vi
b~c thfip "n~m trong 11 cac don vi b~c cao va cac don vi b~c cao "bao gbm" cac

don vi b~c thfip. Thi d\1: cau bao gbm cac tu, tu bao gbm cac hinh vj, hinh vi
bao gbm cac am vi. Nguqc l~i, am vi nim trong hinh vi, hinh vi nim trong tir,
tir n~m trong cau. Vi v~y, am vj, hinh vi, tu va cau la nhfing cfip d() khac nhau.
Khai ni~m cfip d9 g~n IiSn v&i t6ng ths cac ysu t6 dbng Io~i, nhung khong
phai bfit cu t~p hqp cac ySu t6 dbng lo~i nao cung t~o thanh m9t cfip d9. Ch~g
h~n, hinh vi thvc va hinh vi hu, tu don va tir ghep khong t~o thanh nhfrng cfip

d9 khac nhau, b6i vi 6 dfiy khong tim thfiy quan h~ "ndm trong" va "bao gJm ".
C6 khi

sv khac nhau ben ngoai cua nhfrng don vi thu9c cac cAp d9 khac nhau

giam t&i zero, nhung chung v~ khac nhau vS chfit, b6i vi chuc nang cua chung
khong dbng nhAt. Vi d\1: M()t dua tre thAy m~ vS reo len: - U! Co thS coi day la
m()t cau, nhung cau nay chi gbm m()t tu, tu nay lc;ti chi g6m m()t hinh vi, va
cu6i cung; hinh vi U cilng la m()t am vi. Trong ngon ngfr hQc, co khi nguai ta
gQi ngu am, tu vvng va ngu phap ho~c ngu am va ngu nghra la cac cAp d().
Tht;IC

ra, day chi la nhfrng

m~t,

nhfrng linh vvc nghien CUu cua ngon ngfr rna

thai.
4.

Tinh da trf cua tin hi¢u ngon ngu. Trong cac h~ thBng tin hi~u khac,

m6i quan h~ gifra cai bi@u hi~n va cai duqc bi@u hi~n c6 tfnh ch~t don tri, nghia

la m6i cai bisu hi~n chi tuong trng v&i m9t cai duqc biSu hi~n. o ngon ngu
9

"Dftn lu?n ngon ngfr h9c", Nguyen Thi~n Giap (chU bien), Nxb Giao d~c, 1998, tr.55-59.

15


khong hoan to~m nhu v~y. Trong ngon ngfr, co khi m(>t cai biSu hi~n tuong ilng
vai nhiSu cai duqc biSu hi~n khac nhau, ch~ng h~, cac tu da nghia va d6ng am,

c6 khi nhiSu cai biSu hi~n khac nhau chi tuong ilng vm m9t cai duqc biSu hi~n,
ch~ng h:~m, cac tu d6ng nghia. M~t khac, vi ngon ngfr khong chi la phuong ti~n

giao tiSp va phuong ti~n tu duy rna con la phuong ti~n biSu hi~n tinh cam, cho
nen m6i tin hi~u ngon ngu, ngoai n9i dung khai ni~m con co ths biSu hi~n ca

cac s~c thai tinh cam cua con ngueri nfra.
5.

Tinh tl9c lqp tU'ong a6i cua ng6n ngit. Cac h~ th6ng tin hi~u nhan t~o

khac thuang duqc sang ~o ra theo sv thoa thu~n cua m9t s6 ngueri, do d6 hoan

y mu6n cua con ngueri. Nguqc l<:ti, ngon ngfr co tinh
ch~t xa h9i, co quy Iu~t phat triSn n9i t~i cua minh, khong 1~ thu9c vao y mu6n

toan c6 thS thay d6i theo

cua ca nhan. Tuy nhien, b~ng nhfrng chinh sach ngon ngfr C\1 thS, con ngueri vfrn
c6 thS t(:io diSu ki~n cho ngon ngfr phat triSn theo nhung hu6ng nh~t dinh.
Chinh vi v~y, ngueri ta noi ngon ngfrc6 tinh d()c l~p tuong d6i.
6.

Gia trj tt6ng dgi va gia trt Itch dgi cua ng6n ngu. Cac h~ th6ng tin hi~u

nhan t~o chi co gia tri d6ng d<:ti, tuc la duqc sang t(:iO ra dS ph\lC V\1 nhu c~u nao
d6 cua con ngueri trong m(>t giai do~ nh~t dinh. Ngon ngfr vila c6 gia td d6ng
Ol).i vl:ra co gia tri lich d~i. B~t Clr ngon ngfr nao cling la san phftm cua qua khu
dS l~i. Ngon ngfr khong chi la phuong ti~n giao tiSp vatu duy cua nhfrng nguai
cling thai rna con Ia phuong ti~n giao tiSp va tu duy cua nhfrng nguai thu(>c cac
thai d~i khac nhau, cac giai do~ lich Slr khac nhau.
1.1.3. Tin hi~u th§m my
Thu~t ngfr tin hi?u thdm my (hay kf; hi?u thdm my) ra dai g~n v6i

khuynh hu6ng C~U true trong nghien Clru my hQC va ngh~ thu~t nhfrng nam
giua thS kY XX, duqc dua vao Slr dl;lng

anu6c ta tlr nhfrng nam 70 cua th~ ky

tru6c qua cac bfm djch cong trinh cua Iu. A. Philipiep, M.B. Khrapchenko,

16


ca.c cong trinh, bai viSt cua Hoang Tu~, Hoang Trinh, D6 Hfru Chau, Nguy~n
Lai, Trftn Dinh Su...
THTM la ySu t6 thu<)c h~ th6ng phuong ti~n bi@u hi~n cua ngh~ thu?t.
Do la "nhfrng phuong ti~n ngh~ thu?t duqc t?p trung theo m<)t h~ th6ng titc
d9ng thfim my, dugc chung ta tiSp nh?n nhu la nhfrng tin hi~u d~c bi~t, co kha
nang kich thich m~nh me thS gi6i tinh thftn cua chung ta ... "10, la "cai dugc tac
gia Iva chQn tu thS gi&i hi~n thvc rna xay d\ffig nen, sang t~o ra" 11 •• • Co th@
hi@u, THTM la tocm b9 nhfmg y~u t6 hi?n tht!C, nhiing chi ti~t cua

Slf

wjt,

hi?n tu(Yng trong dai s6ng (cac hinh anh tv nhien, d9ng - thvc wjt, wjt thd
nhcin tc;zo, b9 ph(ln ca thi nguai) du()'c dua vao thanh ngii, tlJc ngfi nhlim m2Jc
afch tc;zo cho nguai ti~p nh(ln m9t Slf lien tu·ang gdn gui ain CaC tri~t fy nhan
sinh quan, gia tri quan trong cu9c s6ng.

Tin hi~u thfim my bao gia cling phai co hinh tht!c v?t ch~t cua no, do la
hinh thuc ngon ngfr. Tin hi~u thfim my phan bi~t v6i cac tin hi~u ngon ngfr tv
nhien 6 ch6 y nghia cua no khong bao gio chi dirng

a ph~ vi tai t~o hi~n

thvc rna phai la m9t khai quat ngh~ thu?t v~ tu tu&ng. Trong tin hi~u ngon
ngfr tv nhien quan h~ gifra "cai bi@u hi~n" va "cai duqc bi@u hi~n" c6 th@ la vo
doan. Nhung trong tin hi~u thftm my, n6 luon c6 ly do. Chinh ly do d6 khiSn
cho cac hinh tuqng, sv v?t duqc d~ c?p dSn trong tl;~c ngfr luon thoat khoi
nhfrng gi6i h~n ngfr nghia thuftn ngon ngfr, tra thanh nhfrng ySu t6 c6 sue khai
quat 16n v~ m~t n9i dung tu tu&ng.
1.2. Thanh ngfr, tvc ngfr ti~ng Han
1.2.1. Khai ni~m thanh ngfr, tvc ngfr trong ti~ng Han
10

Iu. A. Philipiep (1971), Nhiing tfn hi¢u cua thong tin thdm my, Nxb Khoa h9c, M. (Ban dich va danh may

Thu vi~n D?i h9c su ph?m Ha N()i).
11

D6 Hfru Chau ( 1990), Nhiing lu~n

di~m v€ each ti~p c~n ngon ngfr h9c cac S\f ki~n van h9c, Ngon ngfr, s6

2

17


1.2.1.1. Khai

ni~m

t9c ngfr

Trong tiSng Han, khai ni~m t\}c ngfr duqc djnh nghia nhu sau: "Tl,lc ngfr
co thS duqc coi la di san van hoa tuy~t vai, trong do co dQng, ham sue nhfrng

lai giao huk, nhfrng tri thuc, kinh nghi~m trong cu<)c s6ng, la ngh~ thu~t
ngon tu cua toan thS dan t9c duqc truysn khfiu tu dai nay sang ctai khac". 12
Trong tiSng Vi~t, c6 r~t nhiSu djnh nghia khac nhau vS tl)c ngfr:
- " Tl;lC ngfr la san phfun cua tu duy' la cong C\l di~n d?t nhfrng tri thuc,
kinh nghi~m quy bau, nhfrng triSt ly nhan sinh vira sau s~c, tham
thuy vua khong kern ph~n ngh~ thu~t, duqc luu truy~n tu ths h~ nay
sang thS h~ khac". 13
" T\lc ngfr la cau thanh ngfr n6i da quen trong thS tl)c, nhiSu cau
nghia ly tham thuy, y til cao xa, cau nao tu dai xua truy~n l?i gQi la
ng?n ngfr, cilng c6 khi gQi la t\}c ng?n; t\lc ngfr hay t\lC ng?n thi
nghia cung g5.n gi6ng nhau".

14

" Tvc ngfr la m9t cau tv n6 di~n trQn v~n m9t y, m9t nh~n xet, m9t
kinh nghi~m, ffiQt luan li, IDQt cong lf, CO khi la IDQt SlJ phe phan".

15

Du 6 b~t cu m<)t qu6c gia nao thi t\}c ngfr luon Ia m<)t hi~n tuqng van
h6a da di~n, da d~ng . T\lc ngfr Ia m9t hi~n tuqng ngon ngfr, hi~n tuqng cua tu
duy va van hQC dan gian. Tu lau, tl)c ngfr da duqc nghien Clru 6 nhi~u g6c d9
khac nhau va g6c d9 nao cung dem dSn nhfrng diSu thu vj. ThS nhung vi~c
tim hiSu nhfrng lo~i hinh anh, nhfrng ch~t li~u lam nen t\lc ngfr, cac tin hi~u
tham my thi v§n c6 thS nghien Clru sau hon va to

12

ImDong Kwon, "Tu di~n tl,lc ngu", NXB Dan t()c, 2002.
Nguy~n Van Ncr, "Bi~u tnmg trong tl,lc ngfr nguai Vi~t'', NXB D~i hQc Qu6c gia Ha N()i, 2008.
14
D~n theo Chu Xuan Dien - Luong Van Dang- Phuong Tri 1975. Tvc ngfr Vi~t Nam. Ha N()i.
15
Vii NgQc Phan, "Tvc ngfr, ca dao, dan ca Vi~t Nam", NXB Khoa h9c xa h9i, I 998.

13

18


1.2.1.2. Khai

ni~m

thanh ngif

Khai ni~m thanh ngfr trong tiSng Han khong thS djnh nghia m<)t each d~
dang. Xet nghia h~p thi thanh ngfr la Clfm tl.r ho~c tu c6 c~u t~o ho~c mang y
nghia d~c bi~t khac v6i phuang thuc di~n d~t thong thuemg cua m<)t ngon ngfr.
Xet theo nghia r<)ng thi thanh ngfr Ia t~t ca h~ thBng d~c trung mang tinh ch~t
tuang dBi gifra m()t ngon ngfr nao d6 v6i m9t ngon ngfr khac. NSu xet theo
nghia r()ng thi c6 thS th~y bim than ngon ngfr da la thanh ngfr. Ph~m vi cua
thanh ngfr da d~ng va r()ng Ian nhu thS nhung nguqc l~i, bim than thu~t ngfr
diSn ta n6 con r~t rna h6, do d6 khai ni~m va ph~ tru thanh ngu khac nhau
theo tUng hQC gia. Nhfrng tlr tuang duang v6i tl.r "thanh ngfr" cua phuang Tay

OUQ'C

djch ra v6i nhi€u hinh thai da d~g va khong thBng nh~t nhu: thanh ngfr,

quan ngu, quan d\lilg cu, ngu quan dl)ng, each biSu d~t quan dl)ng, nhfrng Iai
n6i quen thu9c hay loi n6i thuemg xuyen su d\lilg .v.v ... C6 thS phan bi~t
thanh ngfr v6i cac khai ni~m k.hac nhu sau:
Tieng Han

Diem giong nhau

Diem khac nhau

Tu da nghla va

1 . Thuang c6 nghia di

1 . C6 nhfrng tu da nghia c6

thanh ngfr

bi~t.

nghia chinh va cac nghia ph\1

2 . Kh6 c6 thS doan

nhung vftn khong tach roi h~n

duqc nghia cua n6 n~u

k.hoi nghia ca ban.

chi d\}'a vao nghia den

2 . C6 nhfrng tl.r da nghia chi

nhin th~y tren b€ m~t

c~n pharr tich theo nghia den

cau chfr.

cua cau chu Ia co ths hiSu
duqc nghia cua tl.r.

Tir phuc hqp va

Hinh thai tuang t\l' nhau.

Tl.r phuc hqp chi dan thuan c6

thanh ngu

(Tl.r phuc hqp va thanh

nghia den rna khong c6 nghia

ngu d~g tl.r)

thu 3.

19


T1,1c ngfr va thanh

1. La nhfrng cau n6i

1 . Thuang thi t\lc ngfr pharr

ngfr

quen thu{>c duqc su

anh y nghi'a tri€t hQC nhan

d1,mg r{>ng rai trong dan

sinh, chan ly, giao huftn, cham

gian.

bi€m con thanh ngfr thi

2 . C6 cftu true c6 dinh,

khong.

khong thS tuy y thay ddi

2. Thong thuang tl,lc ngfr la

hinh thai ho~c cftu t~o

m{>t cau d{>c l~p ho?c duqc su

ben trong cua tlr.

d\}ng theo hinh thuc cau van

3 . N€u chi nhin ben

trich d~n, con thanh ngfr la

ngoai cau van thi rftt kh6

m{>t thanh ph~n cftu t~o cau.

dS doan nghia vi n6

3 . Thanh ngfr c6 d{> dai ng~n

khong tf>n t~i nghia den

han SO VOi t\}C ngfr va kha

rna t6n t~i nghia thu 3.

nang k€t hqp da d~ng han.

Tu an d\1 va thanb

1 . Phuong phap tu tu

Theo phuang thuc an d\1, c6

ngu

trong phuong thuc biSu

nhfrng tu ~n d\1 chi c6 nghia

d~t

den don thu~n ho~c thi€u tinh

ng6n ngfr tuong tv

nhau.

d~i

2 . C6 nhfrng tru
th~ch

chling,

ho~c

khong bj h6a

h6a.

hQP ca hai d~u c6 tinh
d~i chling va d6ng thai

nghia quan d\lllg da bi
h6a th~ch h6a.
Thanh ngfr va

1 . Thong thuang thanh

1 . Hinh thai t6 hQP khac

quan ngfr

ph~n cftu t~o luon c6

nhau hoan toan.

dinh, khong thS tuy y

2 . Khac v6i thanh ngfr, quan

thay th€ hay bi€n ddi.

ngfr khong c6 nghia thu 3.

20