pháp luật về đấu giá hàng hóa ở việt nam

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT
--------

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT KHÓA 37
(Niên khóa 2011 – 2015)

PHÁP LUẬT VỀ ĐẤU GIÁ HÀNG HÓA
Ở VIỆT NAM

Giảng viên hướng dẫn:
Đoàn Nguyễn Minh Thuận
Bộ môn: Luật Thương Mại

Sinh viên thực hiện:
Nguyễn Thị Tuyết Kiên
MSSV: 5115717
Lớp: Luật Hành Chính - Khóa 37

Cần Thơ, 2014


LỜI CẢM ƠN
-----Để có được kết quả ngày hôm nay và hoàn thành luận văn của mình, em
đã trải qua không ít khó khăn bên cạnh đó cũng nhận được nhiều sự giúp đỡ
từ quý Thầy Cô, gia đình và bạn bè. Qua luận văn này, em xin được gửi lời
cảm ơn sâu sắc đến:
Đầu tiên, em xin gửi lời cám ơn đến nhà Trường, cám ơn cán bộ Khoa
Luật đã tạo điều kiện để giúp em hoàn thành luận văn của mình. Cám ơn đến
cán bộ Thư viện Khoa, Trung tâm học liệu giúp em có được nguồn tài liệu
hữu ích cũng như hướng dẫn nhiệt tình cách tìm kiếm tài liệu. Cám ơn các

giảng viên trực tiếp giảng dạy, đã tận tình chỉ bảo, cung cấp và truyền đạt
kiến thức quý báu đến em.
Tiếp theo, em xin gửi lời cám ơn đến Cô Đoàn Nguyễn Minh Thuận đã
hướng dẫn em suốt thời gian qua, nhiệt tình chỉ dạy và cung cấp thông tin, tài
liệu cần thiết để em có thể nắm vấn đề. Tạo mọi điều kiện để em hoàn thành
tốt luận văn của mình.
Cuối cùng, em xin được gửi lời cám ơn đến gia đình những người đã
luôn bên cạnh và tạo điều kiện cho em hoàn thành chương trình đào tạo của
mình. Gửi lời cám ơn đến bạn bè, đã giúp đỡ và gắn bó trong suốt thời gian
học đại học.
Một lần nữa xin cám ơn đến tất cả Thầy Cô đã giảng dạy, cám ơn gia
đình và bạn bè đã giúp đỡ trong quá trình học tập và thực hiện luận văn này.
Xin chân thành cám ơn!
Cần Thơ, ngày……tháng……năm 2014

Nguyễn Thị Tuyết Kiên


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN
------

.............................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
Cần Thơ, ngày……tháng……năm 2014
Giảng viên hướng dẫn

Cô Đoàn Nguyễn Minh Thuận


NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN
------

.............................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
Cần Thơ, ngày……tháng……năm 2014
Giảng viên phản biện


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

MỤC LỤC
-----Trang
LỜI NÓI ĐẦU............................................................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài............................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu đề tài .............................................................................. 2
3. Phạm vi nghiên cứu đề tài ................................................................................ 2
4. Phương pháp nghiên cứu đề tài........................................................................ 2
5. Bố cục đề tài ...................................................................................................... 2
CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐẤU GIÁ HÀNG HÓA Ở VIỆT NAM ...... 4
1.1 Khái quát về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam ................................................... 4
1.1.1 Khái niệm về đấu giá hàng hóa .................................................................. 4
1.1.1.1 Đấu giá ................................................................................................. 4
1.1.1.2 Đấu giá hàng hóa.................................................................................. 6
1.1.2 Đặc điểm đấu giá hàng hóa ........................................................................ 8
1.1.2.1 Đấu giá hàng hóa là hoạt động bán hàng đặc thù ................................. 8

1.1.2.2 Đấu giá hàng hóa là một phương thức kinh doanh ................................ 9
1.1.2.3 Có hình thức pháp lý được xác lập dưới một dạng rất đặc biệt.............. 9
1.1.3 Bản chất của đấu giá hàng hóa ................................................................ 10
1.1.3.1 Bản chất kinh tế................................................................................... 10
1.1.3.2 Bản chất pháp lý.................................................................................. 10
1.1.4 Vai trò của hoạt động đấu giá hàng hóa................................................... 11
1.2 Pháp luật điều chỉnh về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam ............................... 12
1.2.1 Khái quát pháp luật Việt Nam về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam.............. 12
1.2.1.1 Quan niệm pháp luật về đấu giá hàng hóa........................................... 12
1.2.1.2 Sự hình thành và phát triển pháp luật đấu giá hàng hóa ở Việt Nam .. 12
1.2.2 Các phương thức và hình thức đấu giá hàng hóa .................................... 17
1.2.2.1 Về phương thức đấu giá hàng hóa ....................................................... 17
1.2.2.2 Về hình thức đấu giá hàng hóa ............................................................ 20
1.2.3 Các nguyên tắc đấu giá hàng hóa............................................................. 21
1.2.3.1 Nguyên tắc tự do, tự nguyện cam kết trong đấu giá hàng hóa.............. 21
1.2.3.2 Nguyên tắc công khai, liên tục trong đấu giá hàng hóa ....................... 21
GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

1.2.3.3 Nguyên tắc trung thực, khách quan trong đấu giá hàng hóa................ 22
1.2.3.4 Nguyên tắc bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của các bên tham gia
trong đấu giá hàng hóa ................................................................................... 22
1.2.4 Đối tượng đấu giá ..................................................................................... 23
1.2.5 Vai trò pháp luật về đấu giá hàng hóa...................................................... 24
CHƯƠNG 2. QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ ĐẤU GIÁ HÀNG HÓA Ở VIỆT
NAM ......................................................................................................................... 28

2.1 Chủ thể tham gia vào quan hệ đấu giá hàng hóa......................................... 28
2.1.1 Người bán hàng hóa ................................................................................. 28
2.1.2 Người tổ chức đấu giá hàng hóa .............................................................. 31
2.1.3 Người điều hành đấu giá .......................................................................... 33
2.1.4 Người tham gia đấu giá ............................................................................ 34
2.2 Trình tự, thủ tục đấu giá hàng hóa .............................................................. 35
2.2.1 Hợp đồng dịch vụ tổ chức đấu giá hàng hóa............................................ 36
2.2.2 Xác định giá khởi điểm của hàng hóa ...................................................... 37
2.2.3 Thông báo, niêm yết, trưng bày hàng hóa đấu giá ................................... 38
2.2.4 Đăng ký tham gia đấu giá hàng hóa......................................................... 40
2.2.5 Trình tự thực hiện một cuộc đấu giá hàng hóa ........................................ 41
2.2.5.1 Tiến hành đấu giá hàng hóa ................................................................ 41
2.2.5.2 Hoàn thành văn bản đấu giá hàng hóa ................................................ 43
2.2.5.3 Trường hợp rút lại giá đã trả và từ chối mua hàng hóa khi kết thúc cuộc
đấu giá............................................................................................................ 43
2.3 Thực hiện hợp đồng đấu giá hàng hóa......................................................... 44
2.3.1 Chuyển giao quyền sở hữu ....................................................................... 44
2.3.2 Thời điểm, địa điểm thanh toán tiền mua hàng hóa................................. 45
2.3.3 Thời hạn, địa điểm giao hàng hóa đấu giá ............................................... 45
2.3.4 Thù lao dịch vụ và các chi phí khác liên quan đến đấu giá hàng hóa...... 45
2.3.5 Trách nhiệm đối với hàng hóa không phù hợp thông báo, niêm yết ........ 46
CHƯƠNG 3. THỰC TRẠNG ÁP DỤNG PHÁP LUẬT VỀ ĐẤU GIÁ HÀNG
HÓA, MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN VÀ NÂNG CAO HIỆU
QUẢ THỰC THI PHÁP LUẬT VỀ ĐẤU GIÁ HÀNG HÓA Ở VIỆT NAM ....... 48
3.1 Thực trạng về tổ chức và hoạt động đấu giá hàng hóa ở Việt Nam............ 48

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên

Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

3.2 Những thuận lợi và khó khăn trong việc áp dụng các quy định của pháp
luật về đấu giá hàng hóa ..................................................................................... 50
3.2.1 Những thuận lợi trong việc áp dụng các quy định của pháp luật về đấu
giá hàng hóa ...................................................................................................... 50
3.2.1.1 Về nội dung của pháp luật đấu giá hàng hóa....................................... 50
3.2.1.2 Về hình thức của pháp luật đấu giá hàng hóa...................................... 51
3.2.2 Những khó khăn trong việc áp dụng các quy định của pháp luật về đấu
giá hàng hóa ...................................................................................................... 53
3.3 Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật
về đấu giá hàng hóa ............................................................................................ 55
3.3.1 Phương hướng hoàn thiện pháp luật về đấu giá hàng hóa ...................... 55
3.3.1.1 Hoàn thiện pháp luật đấu giá đặt trong toàn bộ hệ thống pháp luật
chung .............................................................................................................. 55
3.3.1.2 Đảm bảo sự quản lý có hiệu quả của Nhà nước, xã hội hóa mạnh mẽ
hoạt động đấu giá gắn liền với hoàn thiện cơ chế quản lý nhà nước ............... 56
3.3.1.3 Đảm bảo tính kế thừa của pháp luật hiện hành, đồng thời tiếp thu có
chọn lọc kinh nghiệm của quốc tế đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế .............. 58
3.3.2 Các giải pháp hoàn thiện pháp luật về đấu giá hàng hóa ........................ 59
3.3.2.1 Hoàn thiện về nội dung pháp luật về đấu giá hàng hóa ....................... 59
3.3.2.2 Xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật về đấu giá thống nhất, đồng
bộ.................................................................................................................... 67
3.3.2.3 Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng pháp luật về đấu
giá hàng hóa ................................................................................................... 68
KẾT LUẬN .............................................................................................................. 70
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

LỜI NÓI ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, các hoạt động thương
mại ở Việt Nam đã không ngừng phát triển và ngày càng đa dạng. Trong đó, hoạt động
đấu giá hàng hóa ra đời và tồn tại là một tất yếu khách quan. Những vai trò, lợi ích mà
hoạt động đấu giá đem lại ngày càng thể hiện rõ và vượt bậc, đóng góp không ít vào sự
phát triển kinh tế - xã hội cho nước ta. Bên cạnh đó, nhiều văn bản quy phạm pháp luật
điều chỉnh các quan hệ phát sinh trong đấu giá hàng hóa đã được ban hành. Các văn
bản này ra đời góp phần bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của chủ thể tham gia vào
quan hệ đấu giá hàng hóa, bảo đảm sự quản lý của Nhà nước đối với hoạt động này.
Từ đó, bảo vệ được tài sản, lợi ích của công dân và Nhà nước. Hạn chế các tiêu cực, vi
phạm pháp luật xảy ra trong hoạt động đấu giá hàng hóa, đồng thời, góp phần tạo ra
một môi trường kinh doanh và hoạt động thương mại lành mạnh và ngày càng phát
triển. Nếu như, trước đây pháp luật điều chỉnh về hoạt động đấu giá trong thương mại
chỉ quy định vẻn vẹn 2 Điều trong Luật thương mại 1997. Thì đến nay, pháp luật về
đấu giá hàng hóa trong thương mại đã được quy định cụ thể, rõ ràng hơn với 29 Điều
tại Luật thương mại 2005.
Mặc dù, hoạt động đấu giá ra đời từ lâu ở các nước trên thế giới. Tuy nhiên, ở Việt
Nam hoạt động đấu giá hàng hóa là một hoạt động khá mới mẻ nhưng không ngừng
phát triển về cả loại hình và phương thức thực hiện, thu hút nhiều chủ thể quan tâm và
tham gia vào hoạt động này. Trong những năm gần đây, xuất hiện nhiều hàng hóa đặc
biệt được đem ra đấu giá như: đấu giá biển số xe, đấu giá cổ phiếu và đặc biệt là sự
xuất hiện đấu giá quyền sử dụng đất. Bên cạnh đó, các hình thức đấu giá cũng đa dạng
như: đấu giá thông qua mạng internet, đấu giá qua điện thoại… Hoặc đấu giá không

chỉ vì lợi ích, lợi nhuận như là đấu giá từ thiện.
Tuy nhiên, có thể thấy hoạt động đấu giá hàng hóa còn nhiều bất cập do thiếu
những quy phạm pháp luật điều chỉnh, hoặc có nhiều quy định pháp luật chưa phù hợp,
chưa đồng bộ. Dẫn đến chồng chéo, khó khăn trong quá trình thực hiện đối với các chủ
thể quản lý cũng như chủ thể tham gia vào hoạt động đấu giá hàng hóa. Vì vậy, việc
nghiên cứu, đánh giá một cách toàn diện những vấn đề lý luận và thực tiễn của pháp
luật về đấu giá hàng hóa là việc làm cần thiết trong tình hình hiện nay. Để từ đó, tìm ra
các phương hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật về đấu giá trong thương
mại hiện nay. Từ những lý do trên, tác giả đi đến tìm hiểu và chọn đề tài: “Pháp luật
về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam” để hoàn thành luận văn của mình, với mong muốn
đóng góp một phần nhỏ kiến thức để hoàn thiện hơn pháp luật về đấu giá hàng hóa
trong thời gian sắp tới.
GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

1

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

2. Mục đích nghiên cứu đề tài
Việc xác định mục đích nghiên cứu đề tài có ý nghĩa quan trọng trong việc định
hướng và xác định nội dung của đề tài. Với đề tài này, người viết tập trung nghiên cứu
những quy định pháp luật về đấu giá hàng hóa, từ đó có thể thấy được vai trò, tầm
quan trọng của hoạt động này cũng như sự cần thiết của pháp luật về đấu giá hàng hóa.
Tiếp theo đó, người viết tìm hiểu thực trạng về hoạt động đấu giá trên thực tế. Qua đó,
thấy được khó khăn, vướng mắc đối với hoạt động này để tìm ra phương hướng và một
số giải pháp, mong muốn hoàn thiện pháp luật về đấu giá hàng hóa trong tương lai.
3. Phạm vi nghiên cứu đề tài

Pháp luật về đấu giá hàng hóa là lĩnh vực khá rộng có liên quan đến nhiều chủ thể,
nhiều nguồn pháp luật điều chỉnh. Do đó, người viết chỉ tập trung tìm hiểu những quy
định pháp luật liên quan đến hoạt động đấu giá hàng hóa trong thương mại. Nghĩa là
hoạt động đấu giá hàng hóa chủ yếu do thương nhân thực hiện ở Việt Nam. Đồng thời,
cũng so sánh đối chiếu với các quy định có liên quan đến hoạt động này. Để thấy được
những ưu điểm cũng như hạn chế của các quy định về đấu giá hàng hóa, từ đó có thể
khắc phục sửa đổi để hoàn thiện hơn.
4. Phương pháp nghiên cứu đề tài
Nhằm hoàn thiện đề tài một cách tốt nhất, người viết vận dụng một số phương
pháp nghiên cứu khoa học cơ bản phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài như:
- Phương pháp tổng hợp các kiến thức liên quan, sau đó phân tích, nghiên cứu lý
luận trên các tài liệu pháp luật về đấu giá hàng hóa.
- Phương pháp phân tích luật viết, nhằm so sánh, đối chiếu, phân tích các quy định
pháp luật hiện hành. Mục đích nắm rõ các quy định liên quan đến đấu giá hàng hóa.
- Phương pháp so sánh, đối chiếu sự khác nhau giữa quy định pháp luật và thực
tiễn áp dụng các quy định đó.
- Phương pháp tổng hợp, thống kê các số liệu của các báo cáo trong cả nước về
các vần đề liên quan, nhằm đánh giá khách quan về hoạt động đấu giá hàng hóa hiện
nay.
5. Bố cục đề tài
Trong đề tài này ngoài Lời mở đầu, Kết luận, Mục lục, Danh mục tài liệu tham
khảo thì kết cấu về nội dung gồm 3 chương như sau:
Chương 1. Lý luận chung về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam
Trong chương này, người viết tập trung tìm hiểu các vấn đề lý luận về đấu giá
hàng hóa như: tìm hiểu khái niệm “đấu giá” và “đấu giá hàng hóa”, đặc điểm và vai trò

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

2

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

của hoạt động đấu giá, lược sử hình thành pháp luật về đấu giá hàng hóa, sự cần thiết
của pháp luật đấu giá hàng hóa…
Chương 2. Quy định pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam
Nội dung chính của chương này, người viết tập trung phân tích các quy định hiện
hành về đấu giá hàng hóa theo Luật thương mại 2005 như: chủ thể tham gia; trình tự,
thủ tục tiến hành, thực hiện.... Đồng thời, so sánh với các quy định pháp luật khác có
liên quan để làm rõ hơn vấn đề. Từ đó, thấy được các khó khăn, vướng mắc của pháp
luật để đi đến hoàn thiện trong chương tiếp theo.
Chương 3. Thực trạng áp dụng pháp luật về đấu giá hàng hóa, một số kiến nghị
nhằm hoàn thiện và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt
Nam
Trong chương này, người viết tập trung tìm hiểu thực trạng của hoạt động đấu giá.
Từ đó, thấy được khó khăn, vướng mắc của hoạt động này để tìm ra nguyên nhân. Đi
đến kết quả là, đặt ra phương hướng và một số giải pháp hoàn thiện cho pháp luật đấu
giá hàng hóa trong thời gian sắp tới.
Qua mỗi chương của đề tài, tác giả đã rút kết được nhiều kiến thức khái quát của
pháp luật về đấu giá hàng hóa, cũng như bằng một số đề xuất tác giả mong pháp luật
đấu giá hàng hóa sẽ sớm được bổ sung hoàn thiện. Tuy nhiên, do thời gian và kiến
thức còn hạn chế nên không tránh khỏi những sơ xuất và thiếu sót nhất định. Vì vậy,
để đề tài được hoàn thiện hơn tác giả mong nhận được sự đóng góp nhiệt tình từ quý
Thầy Cô. Xin chân thành cám ơn!

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

3

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐẤU GIÁ HÀNG HÓA Ở VIỆT NAM

Đấu giá hàng hóa với tính chất là một hoạt động thương mại cụ thể được hình
thành khá sớm ở Việt Nam. Hoạt động đấu giá hàng hóa cũng giống như một số hoạt
động mua bán hàng hóa khác, không những góp phần làm cho nền kinh tế Việt Nam
phát triển một cách đa dạng hơn mà còn đem lại cho xã hội Việt Nam không ít những
thuận lợi nhất định. Để hiểu rõ hơn về hoạt động đấu giá hàng hóa ở Việt Nam, đầu
tiên người viết tìm hiểu nội dung “Lý luận chung về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam”.
Từ đó, có thể thấy được tầm quan trọng của đấu giá hàng hóa đối với sự phát triển của
kinh tế, xã hội. Hiểu biết về một số đặc điểm riêng biệt cũng như các nguyên tắc khi
tiến hành hoạt động này. Bên cạnh đó, với sự cần thiết và phát triển của đấu giá hàng
hóa thì pháp luật Việt Nam cũng đã có các văn bản pháp luật điều chỉnh về hoạt động
này khá cụ thể và hoàn thiện. Trong phần này, tác giả cũng tìm hiểu một số vấn đề lý
luận về pháp luật điều chỉnh hoạt động đấu giá hàng hóa ở Việt Nam để thấy được vai
trò và sự cần thiết của pháp luật Việt Nam đối với hoạt động này.
1.1 Khái quát về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam
1.1.1 Khái niệm về đấu giá hàng hóa
1.1.1.1 Đấu giá
Đấu giá là một trong những hình thức mua bán hàng hóa khá phổ biến trong nền
kinh tế thị trường hiện nay. Trên thế giới, đấu giá được hình thành từ nền văn minh
thời cổ đại. Vào khoảng năm 500 Tr.CN, theo ghi chép của những người Hy Lạp Cổ
đại, hình thức đấu giá xuất hiện lần đầu tiên tại Babylon với đối tượng được mua bán
là phụ nữ như một sự cưới hỏi. Bất kể người con gái nào bị gả bán ngoài cuộc đấu giá

đều bị coi là bất hợp pháp. Từ đó, đấu giá được phát triển qua các cuộc chiến tranh của
Đế chế La Mã cổ đại, họ bán đấu giá tất cả mọi thứ từ các chiến lợi phẩm của các cuộc
chiến tranh cho đến tài sản của các con nợ. Trong thế giới hiện đại, các cuộc đấu giá
thường được tiến hành với một số lượng lớn những giao dịch về dân sự, kinh tế. Ở Hà
Lan, đấu giá xuất hiện từ thế kỉ XV do những nhà cầm quyền địa phương thực hiện.
Phiên đấu giá đầu tiên được tổ chức dành cho các loại hàng hóa nhanh hỏng, có thời
gian tồn tại ngắn, cần được lưu thông ngay nhưng giá của chúng rất khó được thiết lập.
Từ giữa thế kỉ XV, hầu hết các cuộc đấu giá được thực hiện tại các chợ cá. Các tác
phẩm nghệ thuật hoặc các hàng hóa cao cấp chỉ bắt đầu được bán đấu giá từ thế kỉ

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

4

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

XVII. Sau đó, đấu giá đã trở nên rất phổ biến trong xã hội Hà Lan, gần như tất cả mọi
thứ đều được bán theo phương thức đấu giá1.
Ở Anh, cho đến thế kỉ XVII, đấu giá đã trở nên phổ biến, nơi những quán rượu tổ
chức đấu giá cho những tác phẩm nghệ thuật hay các đồ dùng nội thất. Hình thức đấu
giá kiểu Anh là hình thức đấu giá mà người mua công bố mức giá của mình cao hơn
mức giá được ghi nhận trước đó do nhà tổ chức hay người mua trước đưa ra. Nhà tổ
chức đấu giá sẽ công bố hàng hóa đấu giá được bán cho người mua trả giá cao nhất, do
đó hình thức đấu giá kiểu Anh còn được gọi là “đấu giá tăng dần”. Đấu giá kiểu Anh
cũng là loại hình đấu giá mở và công khai do giá hàng hóa đem đấu giá luôn được
công bố một cách công khai với những người tham gia hay người xem đấu giá.
Tại Mỹ, đấu giá được hình thành và phát triển cùng với những cuộc chinh phục

mở rộng thuộc địa của người Anh, khi đó đấu giá được dùng phổ biến để mua, bán các
công cụ lao động, động vật, thuốc lá… Cho đến ngày nay, đấu giá đã trở thành một
hoạt động khá thông thường và phổ biến, điều đó cho thấy sự phát triển của hoạt động
này như một phần không thể thiếu của sự phát triển kinh tế thế giới. Từ đó, khái niệm
đấu giá cũng được xem xét và đưa ra dưới nhiều góc độ khác nhau.
Theo đấu giá - Wikipedia tiếng Việt: Đấu giá là một quá trình mua và bán bằng
cách đưa ra món hàng cần đấu giá, ra giá và sao đó bán món hàng cho người ra giá cao
nhất.
Theo Đại từ điển Bách khoa Việt Nam: Đấu giá là hình thức bán những hàng hóa
hoặc tài sản thường thuộc loại đắt tiền, hàng quý hiếm. Người bán đặt mức giá chuẩn,
những người mua trả giá từ thấp đến cao, hàng hóa được bán cho người mua trả cao
nhất2.
Theo Đại từ điển tiếng Việt: Đấu giá là bán theo phương thức để cho người mua
trả giá công khai, ai trả giá cao nhất thì bán3.
Theo Từ điển Kinh tế học hiện đại: Đấu giá là một thị trường trong đó người mua
tiềm tàng đặt giá cho hàng hóa chứ không phải đơn thuần trả giá theo giá công bố của
người bán. Thị trường đấu giá là: Một thị trường có tổ chức tại đó giá cả được điều
chỉnh liên tục theo biến đổi của cung và cầu4.
Về phương diện kinh tế, đấu giá là một trong những cách để xác định giá trị của
món hàng chưa biết giá hoặc giá trị thường thay đổi. Trong một số trường hợp, có thể
1

Ts. Nguyễn Mạnh Cường, Pháp luật về đấu giá hàng hóa trong thương mại ở Việt Nam, Nxb. Chính trị Quốc
gia - Sự thật, 2013, tr. 7.
2
Hội đồng quốc gia chỉ đạo biên soạn - Trung tâm biên soạn Từ điển Bách khoa Việt Nam: Đại từ điển Bách
khoa Việt Nam, Nxb. Từ điển bách khoa, Hà Nội, 1995, tr. 136.
3
Nguyễn Như Ý: Đại từ điển tiếng Việt, Nxb. Văn hóa thông tin, Hà Nội, 1999, tr. 95.
4

David W.Pearce: Từ điển Kinh tế học hiện đại, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1999, tr. 102.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

5

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

tồn tại một mức giá tối thiểu hay gọi là giá sàn; nếu sự ra giá không đạt được giá sàn,
món hàng sẽ không được bán (những người đưa món hàng ra đấu giá vẫn phải trả phí
cho nơi phụ trách việc bán đấu giá).
Tóm lại, có thể hiểu “đấu giá” là một phương thức mua - bán đặc biệt, người mua
trả giá công khai, người chấp nhận mua là người trả giá cao nhất.
1.1.1.2 Đấu giá hàng hóa
Theo quy định tại Luật thương mại 2005, đấu giá hàng hóa được định nghĩa như
sau: “Đấu giá hàng hóa là hoạt động thương mại, theo đó người bán hàng tự mình hoặc
thuê người tổ chức đấu giá thực hiện việc bán hàng hóa công khai để chọn người mua
trả giá cao nhất”5.
Từ khái niệm trên có thể thấy rằng đấu giá hàng hóa theo Luật thương mại 2005
có cùng bản chất như đấu giá tài sản theo Bộ luật dân sự 20056. Theo từ Điển Luật
học: Đấu giá tài sản thông qua thủ tục trả giá công khai giữa nhiều người muốn mua và
người trả giá cao nhất là người được quyền mua tài sản7. Đấu giá tài sản có thể là bắt
buộc theo quyết định của Tòa án hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền, đấu giá tài
sản có thể là tự nguyện theo nhu cầu của chủ sở hữu tài sản. Người bán tài sản có thể
tự tổ chức đấu giá hoặc thông qua người bán đấu giá chuyên nghiệp, kinh doanh đấu
giá.
Để hiểu rõ hơn về hoạt động đấu giá hàng hóa trong thương mại, người viết phân

tích khái niệm về đấu giá hàng hóa mà Luật thương mại 2005 đưa ra.
Thứ nhất, đấu giá hàng hóa là một hoạt động thương mại vì vậy nó mang những
đặc điểm chung các hoạt động thương mại khác như: là hoạt động nhằm mục đích sinh
lợi của thương nhân và hoạt động này phải gắn liền với mục đích tồn tại của thương
nhân đó. Theo Luật thương mại thì “Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục
đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương
mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác”8. Như vậy, đấu giá hàng hóa trong
thương mại phải là hoạt động được tiến hành bởi ít nhất có một bên tham gia trong
quan hệ đấu giá là “thương nhân” (Khoản 1, Điều 6, Luật thương mại 2005)9.
Thứ hai, đấu giá hàng hóa có thể được tiến hành bởi người bán hàng hóa (người
bán hàng hóa tự bán hàng hóa) hoặc có thể được tiến hành bởi tổ chức đấu giá hàng
hóa (người bán hàng hóa ủy quyền bán hàng hóa cho tổ chức đấu giá bằng một hợp
5

Xem Khoản 1, Điều 185, Luật thương mại 2005.
Trường Đại học Luật thành phố Hồ Chí Minh, Giáo trình Pháp luật về thương mại hàng hóa và dịch vụ, Nxb.
Hồng Đức - Hội Luật Gia Việt Nam, 2013, tr. 299.
7
Bộ Tư pháp: Từ điển Luật học, Nxb. Tư pháp, Hà Nội, 2006, tr. 31.
8
Xem Khoản 1, Điều 3, Luật thương mại 2005.
9
Thương nhân bao gồm tổ chức kinh tế được thành lập hợp pháp, cá nhân hoạt động thương mại một cách độc
lập, thường xuyên và có đăng ký kinh doanh.
6

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

6

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

đồng dịch vụ). Như vậy, hoạt động đấu giá hàng hóa có thể là hoạt động bán hàng
thông qua trung gian.
Thứ ba, đấu giá hàng hóa được tổ chức công khai tại một nơi nhất định, người
mua được xem hàng hóa và tự do cạnh tranh trả giá công bằng, hàng hóa sẽ được bán
cho người trả giá cao nhất.
Trên thực tế, hoạt động đấu giá hàng hóa đã tồn tại và phát triển một cách khách
quan. Vì vậy, sự ra đời của nó cũng kéo theo sự ra đời của các văn bản pháp luật liên
quan. Theo nghĩa rộng, đấu giá hàng hóa được hiểu là phương thức tổ chức mua bán
hàng hóa công khai có nhiều người cùng tham gia trả giá và người nào trả giá cao nhất
là người mua được hàng hóa đó. Với cách hiểu này, đấu giá hàng hóa như một chế
định pháp luật bao gồm các quy phạm pháp luật về đấu giá. Các quy phạm này quy
định về nguyên tắc, hình thức, trình tự, thủ tục, chủ thể tham gia đấu giá…. thông qua
đó bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên khi tham gia quan hệ này. Bên cạnh
đó, đấu giá hàng hóa còn được hiểu là một hợp đồng dân sự, thương mại tức là đấu giá
hàng hóa cũng là sự thỏa thuận giữa các bên mà theo đó bên bán chuyển giao hàng hóa
và chuyển giao quyền sở hữu cho bên mua, còn bên mua có quyền nhận hàng hóa và
trả tiền cho bên bán. Là hợp đồng mua bán nên hợp đồng đấu giá cũng mang bản chất
của hợp đồng mua bán nói chung. Tuy nhiên, hợp đồng mua bán đấu giá có những nét
đặc thù riêng khác với hợp đồng mua bán thông thường ở đặc điểm và bản chất của nó.
Như vậy, có nhiều cách hiểu về hoạt động đấu giá hàng hóa. Nhưng tất cả các
quan điểm, định nghĩa đó đều thể hiện bản chất của đấu giá đó là phương thức mua
bán công khai có nhiều người tham gia trả giá. Qua đó, tác giả tập hợp và đưa ra khái
niệm cơ bản về đấu giá hàng hóa như sau: “Đấu giá hàng hóa là một hình thức mua
bán đặc biệt, theo đó người mua tự trả giá dựa trên giá khởi điểm do bên bán đưa ra.
Người trả giá cao nhất so với giá khởi điểm sẽ được quyền mua hàng hóa đấu giá.

Hoạt động mua bán này được tổ chức công khai theo những nguyên tắc và trình tự,
thủ tục nhất định”.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

7

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

1.1.2 Đặc điểm đấu giá hàng hóa
1.1.2.1 Đấu giá hàng hóa là hoạt động bán hàng đặc thù
Hoạt động đấu giá hàng hóa ngoài những đặc điểm chung của mua bán hàng hóa
thông thường đó là sự thỏa thuận giữa các bên về việc chuyển giao quyền sở hữu hàng
hóa thì còn có những đặc thù riêng nhất định thể hiện bản chất của nó như: đấu giá
hàng hóa mang tính cạnh tranh, công khai, lành mạnh; là hoạt động bán hàng có thể
thông qua trung gian; đối tượng của đấu giá hàng hóa là những loại hàng hóa có đặc
thù về giá trị hoặc giá trị sử dụng.
Thứ nhất, đấu giá hàng hóa mang tính công khai và cạnh tranh lành mạnh được
thể hiện rõ nhất tại phiên tổ chức đấu giá. Những hàng hóa được đem ra mua bán đấu
giá sẽ được thông báo công khai tại phiên đấu giá nhằm thu hút được nhiều người
tham gia trả giá và đảm bảo chất lượng hàng hóa được đem ra đấu giá. Số người tham
gia trả giá thường lớn hơn những người muốn mua hàng hóa. Những người muốn mua
hàng hóa cạnh tranh nhau trả giá để được mua hàng, họ nâng mức giá của hàng hóa
cao nhất có thể. Vì vậy, mà mức độ cạnh tranh của phiên đấu giá là rất cao. Ngoài ra,
tính cạnh tranh lành mạnh còn được thể hiện ở việc những người tham gia trả giá sẽ
được tự do trả giá và giám sát quá trình đấu giá để bảo vệ quyền lợi của mình một cách
tốt nhất.

Thứ hai, trừ trường hợp người bán hàng tự tổ chức đấu giá thì ngoài bên bán và
bên mua sẽ có sự tham gia của trung gian là người làm dịch vụ đấu giá. Như vậy, quan
hệ đấu giá hàng hóa có thể diễn ra giữa các chủ thể sau:
- Người có hàng hóa (chủ sở hữu hàng hóa, người được ủy quyền bán hàng hóa
hoặc người có quyền bán hàng hóa theo quy định pháp luật) với người mua hàng hóa
là mối quan hệ cơ bản nhất trong mua bán đấu giá hàng hóa. Người có hàng hóa và
người mua hàng hóa chính là hai chủ thể trong hợp đồng mua bán đấu giá. Hợp đồng
đấu giá được giao kết và có hiệu lực sẽ làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của các bên
trong quan hệ đấu giá.
- Mối quan hệ giữa người có hàng hóa, người bán hàng hóa (được chủ sở hữu
hàng hóa ủy quyền bán hàng hoặc người có quyền bán hàng hóa khác theo quy định
của pháp luật) và người mua được hình thành như sau: mối quan hệ giữa người có
hàng hóa và người bán đấu giá là mối quan hệ đại diện được xác lập thông qua hợp
đồng ủy quyền. Người có hàng hóa sẽ ủy quyền cho tổ chức bán đấu giá đại diện cho
mình trong việc giao kết hợp đồng với người mua hàng hóa. Theo đó, bên bán đấu giá
sẽ nhân danh người bán trong phạm vi ủy quyền để giao kết hợp đồng với người mua
hàng hóa. Từ đó, làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của người ủy quyền (người có hàng
hóa) với người mua hàng hóa.
GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

8

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

- Người có hàng hóa, người bán đấu giá (có thể là người tổ chức đấu giá) và người
mua hàng hóa. Mối quan hệ giữa người bán đấu giá và người mua hàng hóa là quan hệ
giữa người được ủy quyền tổ chức đấu giá với người thứ ba (đó là người mua hàng hóa

trong mối quan hệ này). Người bán đấu giá là người được ủy quyền và đại diện cho
người có hàng hóa trong việc xác lập giao dịch với người mua hàng hóa. Giao dịch này
được xác lập sẽ làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của người có hàng hóa và người mua
hàng hóa (mối quan hệ thứ nhất).
Thứ ba, do tính đặc thù của việc bán hàng theo phương thức đấu giá mà không
phải hàng hóa nào cũng được các chủ sở hữu quyết định bán hàng bằng phương thức
đấu giá. Chính vì vậy, hầu hết đối tượng của đấu giá hàng hóa là những loại hàng hóa
có đặc thù về giá trị hoặc giá trị sử dụng. Những hàng hóa này rất khó xác định giá trị
thực của nó như các loại hàng hóa khác. Do vậy, người bán chỉ đưa ra một mức giá cơ
sở để người mua tham khảo (giá khởi điểm), còn giá bán thực tế do những người tham
dự cuộc bán đấu giá xác định trên cơ sở có sự cạnh tranh. Giá bán thực tế có thể cao
hơn hoặc thấp hơn giá mà người bán đưa ra ban đầu10. Tùy theo phương thức đấu giá
nâng giá hay hạ giá.
1.1.2.2 Đấu giá hàng hóa là một phương thức kinh doanh
Trong nền thị trường phát triển hiện nay, mỗi bên tham gia quan hệ mua bán hàng
hóa đều vì mục tiêu lợi nhuận. Đấu giá hàng hóa mang bản chất của một hoạt động
thương mại nói chung vì vậy hoạt động động này cũng hướng đến lợi ích đó là lợi
nhuận. Trong đó, người bán hàng hướng đến mục tiêu là thông qua đấu giá hàng hóa
sẽ được bán với giá cao nhất có thể, người mua hàng thông qua việc trả giá hàng hóa
đấu giá sẽ mua được hàng hóa mà mình muốn mua theo đúng dự định đưa ra đó là
mua được hàng hóa giá rẻ, đảm bảo chất lượng và có thể sinh lợi.
Ngoài ra, khác với hoạt động mua bán tài sản thông thường thì chủ thể trong hoạt
động mua bán hàng hóa chủ yếu là thương nhân hoặc cá nhân có đăng kí kinh doanh.
Những chủ thể này tham gia quan hệ với mục tiêu thu lợi nhuận. Mục đích mua bán
hàng hóa của họ không phải để sử dụng mà là mua đi bán lại để sinh lợi. Do vậy, hành
vi mua bán hàng hóa chính là một hoạt động đầu tư kinh doanh của các chủ thể trong
quan hệ kinh tế thương mại.
1.1.2.3 Có hình thức pháp lý được xác lập dưới một dạng rất đặc biệt
Hình thức pháp lý của quan hệ đấu giá có thể được thiết lập dưới một dạng rất đặc
biệt là hợp đồng ủy quyền bán đấu giá và văn bản bán đấu giá. Hợp đồng ủy quyền bán

đấu giá được xác lập giữa người bán hàng hóa và người làm dịch vụ bán đấu giá hàng
10

Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật thương mại Tập II, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2012, tr.
179.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

9

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

hóa. Nó làm phát sinh quyền và nghĩa vụ của các bên trong quan hệ ủy quyền bán đấu
giá hàng hóa. Còn văn bản bán đấu giá thực chất là hợp đồng mua bán hàng hóa, được
xác lập giữa các bên liên quan (người bán hàng hóa, người mua hàng và người tổ chức
bán đấu giá). Văn bản này là cơ sở pháp lý để xác lập quyền và nghĩa vụ của các bên
trong quan hệ mua bán hàng hóa đồng thời là căn cứ để xác lập quyền sở hữu của
người mua hàng hóa đối với hàng hóa bán đấu giá11.
1.1.3 Bản chất của đấu giá hàng hóa
1.1.3.1 Bản chất kinh tế
Bản chất của đấu giá hàng hóa là quan hệ mua bán, trong đó người bán chỉ có một
mà người mua lại có rất nhiều. Nói cách khác, đấu giá hàng hóa là phương thức để bên
bán xác định người mua hàng. Dưới tác động của quy luật cung - cầu, đấu giá hàng
hóa tồn tại như một yêu cầu khách quan của nền kinh tế thị trường12. Trên thị trường,
quan hệ cung - cầu về các loại hàng hóa ít khi ở trạng thái cân bằng. Khi cung vượt
quá cầu thì thị trường dành cho người mua quyền lựa chọn chẳng hạn như đấu thầu
hàng hóa13. Còn khi cầu lớn hơn cung thì thị trường thuộc về người bán và người bán

được quyền lựa chọn người mua như đấu giá hàng hóa. Tuy nhiên, do tính đặc thù về
các loại hàng hóa mà thị trường của đấu giá hàng hóa chưa phổ biến rộng rãi và còn
mang tính cục bộ.
1.1.3.2 Bản chất pháp lý
Đấu giá hàng hóa là một hành vi pháp lý. Tùy theo chủ thể, mục đích mà đấu giá
hàng hóa có thể trở thành hoạt động thương mại độc lập của thương nhân. Tức là đấu
giá hàng hóa cũng bao gồm khách thể, chủ thể và nội dung của quan hệ đấu giá. Chủ
thể của quan hệ đấu giá là những người tham gia vào quan hệ đó như: người có hàng
hóa, người bán đấu giá, người điều hành đấu giá, người mua hàng hóa….Khách thể
của quan hệ pháp luật về đấu giá là những lợi ích mà các bên tham gia quan hệ hướng
tới14. Nội dung của quan hệ pháp luật về đấu giá hàng hóa là tổng hợp các quyền và
nghĩa vụ của các chủ thể trong quan hệ đó. Đối tượng của bán đấu giá là hàng hóa
thương mại được phép lưu thông15.

11

Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật thương mại Tập II, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2012, tr.
179 và tr. 180.
12
Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật thương mại Tập II, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2012, tr.
177.
13
Đấu thầu hàng hóa là phương thức bên mua lựa chọn người cung cấp hàng hóa. Nghĩa là, bên mua thì có một
còn bên cung cấp (bên bán) lại có rất nhiều.
14
Bên bán hướng đến lợi ích là bán được hàng hóa với giá trị cao nhất có thể. Bên mua hướng đến hàng hóa và
giá trị sử dụng của nó.
15
Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật thương mại Tập II, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2012, tr.
178.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

10

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

1.1.4 Vai trò của hoạt động đấu giá hàng hóa
Đánh giá về vai trò của hoạt động đấu giá hàng hóa có thể xem xét dưới nhiều góc
độ khác nhau đối với nền kinh tế, xã hội và với các chủ thể có liên quan đến hoạt động
này.
Đầu tiên, hoạt động đấu giá hàng hóa ra đời như một nhu cầu tất yếu của xã hội.
Nó tạo nhiều điều kiện để phát triển và gắn kết xã hội. Không chỉ mang lợi ích cho
người bán hàng mà hoạt động đấu giá hàng hóa còn mang lại nhiều lợi ích cho các chủ
thể khác như đấu giá hàng hóa vì mục đích từ thiện. Tạo thêm thu nhập đối với các chủ
thể tham gia vào hoạt động này, phát triển ngành nghề đa dạng cho xã hội.
Thứ hai, đối với nền kinh tế hoạt động đấu giá hàng hóa góp phần thúc đẩy nền
kinh tế Việt Nam theo một xu thế hiện đại và tích cực hơn, nhất là khi Việt Nam đang
là thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Nó mang đến sự mới mẽ đối
với cách thức mua bán hàng hóa hết sức đặc thù, góp phần làm cho hoạt động mua bán
hàng hóa trở nên phong phú và đa dạng hơn. Làm cho thị trường cung - cầu tương đối
bền vững, nó tập trung được quan hệ cung cầu một loại hàng hóa nào đó vào một thời
gian và địa điểm nhất định. Do vậy, cơ hội để bán được hàng hóa cho người muốn mua
là rất cao, tạo sự cạnh tranh về giá cả cũng như việc không ngừng nâng cao chất lượng
và giá trị hàng hóa đó. Từ hoạt động đấu giá hàng hóa, mà nhiều dịch vụ đấu giá hàng
hóa và các doanh nghiệp đấu giá hàng hóa không ngừng phát triển về cả số lượng và
chất lượng, góp phần tạo cho nền Kinh tế Việt Nam ngày một phát triển và từ hoạt

động đấu giá hàng hóa cũng đã đóng góp khá lớn cho nguồn ngân sách nhà nước.
Cuối cùng, hoạt động bán đấu giá hàng hóa còn bảo vệ lợi ích và phát huy tác
động tích cực đến một số chủ thể trong đấu giá hàng hóa như: người bán hàng hóa,
người mua hàng hóa, người làm dịch vụ đấu giá hàng hóa và các chủ thể liên quan
khác. Đấu giá hàng hóa được thực hiện một cách công khai, đảm bảo sự cạnh tranh
công bằng, ngăn ngừa những hành vi tiêu cực gây thiệt hại cho người bán hàng hóa,
người mua và các chủ thể khác có liên quan. Đối với người bán hàng hóa, khi đem
hàng hóa ra bán đấu giá sẽ có cơ hội bán được hàng hóa với giá rất cao so với việc bán
hàng thông thường khác. Đối với người mua hàng hóa, không những có được hàng hóa
mà mình thật sự muốn mua mà họ còn được một số lợi ích khác từ hàng hóa đó (vì
thông thường những hàng hóa đem bán đấu giá đều có giá trị hoặc giá trị sử dụng rất
đặc biệt) như là lợi nhuận. Ngoài ra, đấu giá hàng hóa còn bảo đảm lợi ích cho các chủ
thể khác có liên quan như người nhận cầm cố, nhận thế chấp, nhận bảo lãnh.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

11

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

1.2 Pháp luật điều chỉnh về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam
1.2.1 Khái quát pháp luật Việt Nam về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam
1.2.1.1 Quan niệm pháp luật về đấu giá hàng hóa
Việc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và sự ra đời của thể chế kinh
tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã tạo điều kiện cho các hoạt động giao lưu
kinh tế ngày càng phát triển. Các hình thức mua bán hàng hóa cũng ngày càng phong
phú và đa dạng hơn. Trong đó, đấu giá hàng hóa ra đời như một tất yếu khách quan

đây là hoạt động diễn ra khá phổ biến và mang lại nhiều lợi ích cho các bên. Chính vì
thế, hoạt động này cần được sự điều chỉnh của pháp luật. Nhằm mục đích thúc đẩy
giao lưu thương mại phát triển, bảo đảm quyền lợi cho các bên tham gia quan hệ đấu
giá, thực hiện chủ trương đường lối của Đảng và Nhà nước về hoàn thiện khung pháp
luật về thương mại, dịch vụ đáp ứng nhu cầu phát triển nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta, mà hệ thống các quy định của pháp luật về đấu giá
hàng hóa ngày càng được hoàn thiện và phát huy được tầm quan trọng của nó.
Các văn bản pháp luật về đấu giá hàng hóa đã lần lượt hoàn thiện, để đáp ứng với
tình hình phát triển của hoạt động này. Việc hình thành và phát triển của các văn bản
pháp luật về đấu giá hàng hóa sẽ được tác giả trình bày ở phần tiếp theo. Từ những yêu
cầu thực tiễn và đáp ứng với nhu cầu phát triển xã hội, có thể đưa ra quan niệm về
pháp luật đấu giá hàng hóa như sau: Pháp luật về đấu giá hàng hóa là hệ thống những
quy phạm pháp luật do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành nhằm điều
chỉnh các quan hệ phát sinh trong lĩnh vực đấu giá bao gồm những quy định về nguyên
tắc, trình tự, thủ tục về đấu giá hàng hóa, các chủ thể tham gia và quản lý nhà nước đối
với hoạt động đấu giá hàng hóa.
1.2.1.2 Sự hình thành và phát triển pháp luật đấu giá hàng hóa ở Việt
Nam
Hoạt động đấu giá hàng hóa ra đời và phát triển rõ nhất từ khi Luật thương mại
2005 được ban hành thay thế Luật thương mại 1997. Vì vậy tác giả chia hai cột mốc:
sự hình thành và phát triển pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam từ sau khi đất
nước thống nhất đến trước khi Luật thương mại 2005 được ban hành, sự hình thành và
phát triển pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam từ sau khi Luật thương mại 2005
được ban hành đến nay. Để thấy rõ được sự hoàn thiện từng bước của pháp luật về
hoạt động này.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

12

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

 Thứ nhất, giai đoạn từ sau khi đất nước thống nhất đến trước khi Luật thương
mại 2005 được ban hành.
Năm 1975, sau khi đất nước giành được độc lập, Nhà nước ta xóa bỏ hệ thống
pháp luật của chế độ cũ, từng bước xây dựng hệ thống pháp luật mới. Trong cơ chế kế
hoạch hóa tập trung, các quan hệ kinh tế, thương mại, quan hệ hàng hóa, tiền tệ ít được
chú ý. Trong suốt cả thời kỳ này cho đến trước khi có Bộ luật dân sự 1995, nước ta
mới ban hành được một số văn bản về đấu giá hàng hóa nhưng mang tính chất đơn lẻ
và được xử lý tùy thuộc vào tình hình cụ thể mà không có tính hệ thống như: Nghị
quyết của Tòa án nhân tối cao hướng dẫn về xử lý tang vật của vụ án; Pháp lệnh thi
hành án dân sự 1994; Luật phá sản doanh nghiệp 1993; Nghị định số 69/1993/NĐ-CP
ngày 18/10/1993 của Chính phủ quy định về thủ tục thi hành án và một số văn bản của
một số Bộ, ngành địa phương về đấu giá hàng hóa tịch thu sung quỹ nhà nước. Pháp
luật về đấu giá hàng hóa thời kỳ này chỉ tập trung chủ yếu vào việc xử lý hàng hóa thi
hành án và các hàng hóa xử lý theo quyết định hành chính của cơ quan nhà nước có
thẩm quyền mà không có một khuôn khổ pháp lý chung cho hoạt động đấu giá mà chỉ
có hướng dẫn xử lý hàng hóa đấu giá trong từng trường hợp cụ thể. Vì không có khuôn
khổ pháp lý chung cho hoạt động đấu giá nên cũng không hình thành các tổ chức bán
đấu giá chuyên nghiệp. Ngoài cơ quan thi hành án, việc tổ chức đấu giá thường do cơ
quan hành chính thực hiện theo cơ chế hội đồng liên ngành. Tổ chức đấu giá hàng hóa
trong lĩnh vực dân sự, thương mại thông thường hầu như không được pháp luật quan
tâm và đề cập đến.
Để khắc phục những thiếu sót trên, Bộ luật dân sự 1995 được ban hành đã phần
nào giải quyết được các vấn đề đấu giá hàng hóa ở nước ta. Bộ luật đã quy định tại
điểm 3, mục 1, chương 2 về việc mua bán hàng hóa, trong đó Bộ luật quy định về hàng
hóa đấu giá gồm: Hàng hóa đem đấu giá theo ý muốn của chủ sở hữu hoặc theo pháp

luật, hàng hóa chung đem đấu giá phải có sự đồng ý của các chủ sở hữu; trình tự đấu
giá hàng hóa gồm: Tổ chức đấu giá, thông báo, thực hiện bán đấu giá; tổ chức đấu giá
động sản, bất động sản…
Để hướng dẫn cụ thể việc bán đấu giá theo Điều 454 Bộ luật dân sự năm 1995,
Chính phủ đã ban hành Nghị định số 86/CP ngày 19/12/1996 về việc ban hành quy chế
bán đấu giá tài sản. Đây là văn bản pháp lý chuyên ngành đầu tiên điều chỉnh về lĩnh
vực bán đấu giá với những quy định về tài sản bán đấu giá, người bán đấu giá, trình tự,
thủ tục bán đấu giá, giải quyết khiếu nại, tranh chấp về bán đấu giá. Có thể nói hoạt
động bán đấu giá tài sản chuyên nghiệp ở nước ta được hình thành từ năm 1997 trên
cơ sở của Bộ luật dân sự và Nghị định số 86/CP ngày 19/12/1996 của Chính phủ ban
hành Quy chế bán đấu giá tài sản (sau đây được gọi là Nghị định số 86/CP). Theo quy
GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

13

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

định tại Điều 4 của Nghị định số 86/CP thì Người bán đấu giá là Trung tâm dịch vụ
bán đấu giá tài sản bán đấu giá được thành lập theo quyết định của Chủ tịch Uỷ ban
nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, do Sở Tư pháp trực tiếp quản lý.
Người bán đấu giá cũng có thể là doanh nghiệp nhà nước được thành lập theo Luật
Doanh nghiệp nhà nước, Công ty trách nhiệm hữu hạn, Công ty cổ phần được thành
lập theo Luật Công ty hoạt động bán đấu giá chuyên nghiệp và không kinh doanh
ngành nghề khác do Sở Tư pháp quản lý về nghiệp vụ. Cũng theo quy định tại Nghị
định này thì việc bán đấu giá tài sản được tiến hành sau khi người có tài sản bán đấu
giá ký hợp đồng uỷ quyền bán đấu giá tài sản với người bán đấu giá, xác định giá khởi
điểm để bán đấu giá. Người bán đấu giá tài sản phải niêm yết, thông báo công khai

việc bán đấu giá, tài sản bán đấu giá, giá khởi điểm... Người muốn tham gia đấu giá
bất động sản hoặc động sản có giá khởi điểm từ mười triệu đồng trở lên phải đăng ký
mua chậm nhất là hai ngày trước ngày mở cuộc bán đấu giá và phải nộp một khoản
tiền đặt trước bằng 1% giá khởi điểm.
Để thi hành Nghị định số 86/CP của Chính phủ, Bộ Tư pháp ban hành Thông tư số
399/PLDSKT ngày 07/4/1997 hướng dẫn một số quy định về đấu giá hàng hóa. Ở đa
số địa phương, quán triệt tinh thần Nghị định số 86/CP và Thông tư số 399/PLDSKT
ngày 07/4/1997 của Bộ Tư pháp, các Trung tâm đã tổ chức bán đấu giá công khai,
rộng rãi, đúng trình tự, thủ tục; khách hàng tham gia đấu giá ngày càng nhiều. Giá tài
sản bán được phần lớn tăng hơn nhiều so với giá khởi điểm, làm lợi cho người có tài
sản bán đấu giá. Khoản lệ phí nộp ngân sách đạt được chỉ tiêu mà các Trung tâm đề ra,
đảm bảo cho hoạt động bán đấu giá được liên tục và có hiệu quả. Vì vậy, Nghị định số
86/CP là văn bản pháp luật quan trọng đặt nền móng cho dịch vụ đấu giá trong nền
kinh tế thị trường. Tuy nhiên, nội dung của Nghị định số 86/CP được ban hành trong
những năm đầu của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam nên
vẫn chứa đựng các điều khoản bất cập, hạn chế nhất định, không còn phù hợp cần thay
đổi cho phù hợp với thực tế.
Tiếp đến, tại kỳ họp thứ 11 Quốc hội khóa IX đã thông qua Luật thương mại năm
1997 được ban hành tạo cơ sở pháp lý để phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành
phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước theo định hướng xã
hội chủ nghĩa, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo và cùng với kinh tế hợp
tác xã là nền tảng của nền kinh tế quốc dân; phát triển hàng hóa và dịch vụ thương mại
trên các vùng của đất nước; mở rộng giao lưu thương mại với nước ngoài; góp phần
đẩy mạnh sản xuất, cải thiện đời sống nhân dân, bảo vệ lợi ích chính đáng của người
sản xuất, người tiêu dùng và lợi ích hợp pháp của thương nhân, góp phần tích lũy
nhằm thúc đẩy toàn bộ nền kinh tế tăng trưởng nhanh và bền vững theo hướng công

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

14

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tại mục 8, chương 2, Luật thương mại 1997 quy
định về đấu giá hàng hóa, theo đó luật quy định thương nhân và pháp nhân có đủ điều
kiện theo quy định của pháp luật được phép kinh doanh dịch vụ đấu giá hàng hóa và
trình tự, thủ tục đấu giá hàng hóa thì được thực hiện theo quy định của Bộ luật dân sự
1995.
Mặc dù, Bộ luật dân sự 1995 và Luật thương mại 1997 được ban hành và điều
chỉnh về đấu giá hàng hóa có tiến bộ đáng kể so với thời kỳ trước. Đó là, đã có những
quy định chung về đấu giá, đã quy đinh cụ thể về chủ thể đấu giá, đối tượng đấu giá,
trình tự đấu giá… Tuy nhiên, khi áp dụng trên thực tế thì các quy định này còn mang
tính chất sơ xài, chung chung và khó thực hiện, do vậy Nghị định số 05/2005/NĐ-CP
ngày 18/01/2005 của Chính phủ ban hành về bán đấu giá tài sản được ra đời (sau đây
được gọi là Nghị định số 05/2005/NĐ-CP), kèm theo đó là Thông tư số 03/2005/TTBTP ngày 05/5/2005 của Bộ Tư pháp hướng dẫn một số quy định của Nghị định số
05/2005/NĐ-CP. Theo hai văn bản này, hàng hóa được đấu giá bao gồm: Hàng hóa để
thi hành án theo quy định của pháp luật về thi hành án; hàng hóa là tang vật, phương
tiện vi phạm hành chính bị tịch thu sung quỹ nhà nước; hàng hóa bảo đảm theo quy
định của pháp luật về giao dịch bảo đảm; hàng hóa thuộc sở hữu của cá nhân, tổ chức
có nhu cầu bán đấu giá hàng hóa; hàng hóa lưu giữ do người vận chuyển đường biển,
đường hàng không, đường bộ lưu giữ tại Việt Nam; hàng hóa Nhà nước phải đấu giá
theo quy định của pháp luật về quản lý hàng hóa Nhà nước. Nghị định số 05/2005/NĐCP là văn bản pháp luật chuyên ngành, là cơ sở pháp lý quan trọng để phát triển dịch
vụ bán đấu giá tài sản trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Sau
khi Nghị định số 05/2005/NĐ-CP được ban hành, hoạt động bán đấu giá tài sản đã đạt
được những kết quả đáng kể, tạo cơ sở pháp lý quan trọng đối với việc củng cố và phát
triển các tổ chức bán đấu giá tài sản ở các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, góp
phần thống nhất pháp luật về trình tự, thủ tục bán đấu giá tài sản và đáp ứng phần lớn

nhu cầu của cá nhân, tổ chức trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả
đã đạt được, pháp luật về hoạt động bán đấu giá trong thời kỳ này còn nhiều vấn đề bất
cập. Như là, theo Nghị định số 05/2005/NĐ-CP thì hoạt động đấu giá chủ yếu thông
qua Trung tâm bán đấu giá tài sản, vì vậy mà các hàng hóa thuộc sở hữu cá nhân, tổ
chức có nhu cầu bán đấu giá thì ít được đề nghị Trung tâm bán đấu giá bởi người bán
ngại phải làm nhiều thủ tục rườm rà. Bên cạnh đó, Nghị định số 05/2005/NĐ-CP cũng
có những hạn chế nhất định khi quy định về trường hợp rút lại giá đã trả trong phiên
đấu giá cũng như vấn đề từ chối mua hàng hóa đấu giá. Quy định này dẫn đến trường
hợp các bên tham gia đấu giá thông đồng trong trả giá gây thiệt hại cho người có hàng
hóa bán đấu giá cũng như những người tham gia đấu giá khác.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

15

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

 Thứ hai, giai đoạn từ sau khi Luật thương mại 2005 được ban hành đến nay.
Nắm bắt được những khó khăn từ thực tiễn của việc đấu giá hàng hóa thời kỳ
trước năm 2005, Quốc hội đã kịp thời ban hành Bộ luật dân sự năm 2005 thay thế cho
Bộ luật dân sự năm 1995. Bộ luật dân sự 2005 dành 7 điều từ Điều 456 đến Điều 462
quy định việc cá nhân, tổ chức tự bán đấu giá hàng hóa của mình hoặc thuê thương
nhân kinh doanh dịch vụ bán đấu giá tổ chức bán đấu giá cho mình. Còn đấu giá hàng
hóa với tính chất là một hành vi thương mại thì lần đầu tiên được ghi nhận tại Luật
thương mại 1997, tuy nhiên Luật thương mại 1997 chỉ dành 2 điều là Điều 139 và
Điều 140 để quy định về đấu giá hàng hóa và trên thực tế thì trong thời gian thi hành
Luật thương mại 1997 hoạt động đấu giá hàng hóa chỉ được thực hiện chủ yếu đối với

hàng hóa là hàng bị tịch thu do vi phạm hành chính hoặc để thi hành án. Khắc phục sự
thiếu sót của Luật thương mại 1997, Luật thương mại 2005 được ban hành gồm 29
điều từ Điều 185 đến Điều 213, quy định về nguyên tắc đấu giá, các chủ thể tham gia
đấu giá, quyền và nghĩa vụ đối với các chủ thể tham gia đấu giá, quy định về những
người không được tham gia đấu giá, về trình tự, thủ tục tiến hành.
Mối quan hệ giữa Bộ luật dân sự và Luật thương mại là mối quan hệ giữa luật
chung và luật chuyên ngành. Căn cứ vào nguyên tắc áp dụng pháp luật cho thấy ưu
tiên áp dụng pháp luật chuyên ngành về lĩnh vực quan hệ xã hội cụ thể. Vì thế, trong
trường hợp các văn bản pháp luật chuyên ngành không có quy định hoặc quy định
không cụ thể thì có thể áp dụng các quy định tương thích của Bộ luật dân sự. Trên thực
tế, thì các chủ thể tham gia vào hoạt động đấu giá hàng hóa cần được sự điều chỉnh
thống nhất và đồng bộ của pháp luật. Từ đó, Bộ luật dân sự 2005 cho phép tất cả cá
nhân, tổ chức có quyền bán đấu giá hàng hóa của mình, không nhất thiết phải là cơ
quan, tổ chức do pháp luật quy định. Quy định này nhằm đồng bộ hóa với Luật thương
mại 2005 có quy định về đấu giá hàng hóa như một hoạt động thương mại. Trên cơ sở
đó, Nghị định số 17/2010/NĐ-CP ngày 04/3/2010 của Chính phủ về bán đấu giá tài
sản (sau đây được gọi là Nghị định số 17/2010/NĐ-CP) được ban hành nhằm thay thế
những thiếu sót của Nghị định số 05/2005/NĐ-CP. Trong điều kiện hiện nay, về
phương diện pháp lý vẫn còn có sự phân biệt giữa hoạt động đấu giá tài sản là hành vi
dân sự thông thường và hoạt động đấu giá hàng hóa là một hoạt động thương mại cụ
thể, do có sự khác nhau về chủ thể, khách thể, mục đích thực hiện… Nhưng theo Luật
thương mại thì có thể thấy phạm vi hoạt động thương mại đã được mở rộng, bao quát
hầu hết các lĩnh vực trong quan hệ kinh tế. Trong đó, hoạt động mua bán hàng hóa và
dịch vụ đấu giá hàng hóa chỉ là một phạm vi hoạt động cụ thể trong lĩnh vực hoạt động
thương mại. Đây chính là cơ sở pháp lý để điều chỉnh các hoạt động của doanh nghiệp

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

16

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

kinh doanh dịch vụ đấu giá hàng hóa, một hoạt động còn nhiều bất cập khi thực hiện
song cũng đầy triển vọng đối với nền kinh tế hiện nay.
Như vậy, đấu giá hàng hóa là một hoạt động thương mại chịu sự điều chỉnh của
Bộ luật dân sự 2005, Luật thương mại 2005, Nghị định số 17/2010/NĐ-CP và các văn
bản hướng dẫn khác. Song, trên thực tế các doanh nghiệp bán đấu giá hàng hóa phần
lớn chỉ áp dụng các quy định của Nghị định số 17/2010/NĐ-CP mà chưa tuân thủ đầy
đủ các quy định của Luật thương mại 2005 về đấu giá hàng hóa. Cũng như các hoạt
động thương mại khác, hoạt động đấu giá hàng hóa cần được điều chỉnh thống nhất
theo Luật thương mại 2005, nhằm tạo hành lang pháp lý cho các doanh nghiệp cũng
như thương nhân tham gia vào hoạt động này.
Tóm lại, kể từ khi Bộ luật dân sự 2005 và Luật thương mại 2005 được ban hành
thì pháp luật về đấu giá hàng hóa đã bắt đầu hình thành một cách có hệ thống và từng
bước hiệu quả. Song cũng còn gặp không ít khó khăn trong quá trình thực hiện. Để
thúc đẩy hoạt động đấu giá hàng hóa ở nước ta từng bước phát triển đáp ứng được nhu
cầu phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, thì các văn bản quy
phạm pháp luật về đấu giá cần được xây dựng thống nhất và cụ thể.
1.2.2 Các phương thức và hình thức đấu giá hàng hóa
1.2.2.1 Về phương thức đấu giá hàng hóa
Như đã trình bày ở phần đặc điểm của đấu giá hàng hóa, thì hoạt động đấu giá
hàng hóa được tiến hành theo nhiều phương thức khác nhau. Tuy nhiên, trong hoạt
động thương mại thì có hai phương phức đấu giá hàng hóa được ghi nhận tại Luật
thương mại 2005 là: phương thức trả giá lên và phương thức đặt giá xuống. Phương
thức trả giá lên là phương thức bán đấu giá, theo đó người trả giá cao nhất so với giá
khởi điểm là người có quyền mua hàng. Phương thức đặt giá xuống là phương thức
bán đấu giá, theo đó người đầu tiên chấp nhận ngay mức giá khởi điểm hoặc mức giá

được hạ thấp hơn mức giá khởi điểm là người có quyền mua hàng16. Sau đây, tác giả
lần lượt đi tìm hiểu cách thức tiến hành của cả hai phương thức này:

 Đầu tiên, phương thức trả giá lên (hay còn được gọi là tăng giá) là phương
thức có thể nói được bắt nguồn từ nước Anh. Phương thức này được áp dụng để bán
đấu giá đối với tất cả các loại hàng hóa, từ những thứ có thể định giá chính xác đến
những thứ không thể định giá chính xác như tác phẩm nghệ thuật, đồ gỗ, quyền sáng
chế… Đây là phương thức đấu giá phổ biến nhất được áp dụng nhiều ở Việt Nam và
tại các nước trên thế giới17. Ở phương thức đấu giá này giá khởi điểm là giá tổi thiểu
16

Xem Khoản 2, Điều 185, Luật thương mại 2005.
Ts. Nguyễn Mạnh Cường, Pháp luật về đấu giá hàng hóa trong thương mại ở Việt Nam, Nxb. Chính trị Quốc
gia - Sự thật, 2013, tr. 21.
17

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

17

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên


Luận văn tốt nghiệp: Pháp luật về đấu giá hàng hóa ở Việt Nam

mà người bán hàng muốn đạt được. Giá khởi điểm do người bán hàng quyết định. Tuy
nhiên, để có được giá khởi điểm hợp lý người bán hàng cần đến sự tư vấn của các tổ
chức định giá chuyên nghiệp. Giá khởi điểm được tính tương đối sát với giá trị của
hàng hóa, chỉ cần vượt qua (hoặc bằng giá nếu có sự đồng ý của người bán hàng) là có
thể bán được. Tuy nhiên, sự định giá này cũng chỉ mang tính chất tương đối vì cũng có

khi hàng hóa đấu giá là những loại hàng hóa rất khó xác định được giá trị thật của nó
như là tác phẩm nghệ thuật, đồ cổ… Trong phiên đấu giá, nếu người bán lựa chọn
phương thức đấu giá này thì người điều hành tại phiên đấu giá phải thông báo công
khai về giá đã trả của những người tham gia đấu giá. Người mua được hàng hóa là
người trả giá cao nhất so với giá khởi điểm, điều đó thể hiện cuộc đấu giá thành công
diễn ra theo ý muốn người bán hàng hóa. Còn ngược lại, tất cả những người tham gia
trả giá thấp hơn so với giá khởi điểm hoặc không ai tham gia trả giá thì coi như cuộc
đấu giá không thành.
Đấu giá theo phương thức trả giá lên đem lại lợi ích cho cả bên mua và bán. Bên
mua được chủ động trả giá nên quan hệ mua bán mang tính tự nguyện rất cao18. Còn
bên bán thường được lợi nhuận cao và bán được hàng hóa cao hơn giá khởi điểm mà
mình đưa ra, đôi khi giá bán sẽ cao đến mức mà bên bán không thể lường được. Về
thời gian đấu giá cũng sẽ rất ngắn vì mức giá được đưa ra công khai và trả giá công
khai nên dễ dàng tìm ra được người trả giá cao nhất mà không mất thời gian để so sánh
với những người tham gia trả giá khác. Do đó, ở nước ta hiện nay phương thức đấu giá
trả giá lên được áp dụng rất phổ biến và thông dụng. Hầu như các văn bản liên quan
đến đấu giá đều quy định phương thức này cho các cuộc đấu giá tài sản và hàng hóa.

 Về phương thức đặt giá xuống (hay còn được gọi là hạ giá), đấu giá theo
phương thức đặt giá xuống bắt nguồn từ Hà Lan, vào đầu thế kỉ XV. Phương thức đấu
giá này thường được chọn để bán các loại hàng hóa có thời hạn tồn tại không được lâu
như: đấu giá hoa ở Hà Lan, đấu giá cá ở Anh19… Và được áp dụng trong trường hợp
một hàng hóa không được chấp nhận khi đưa ra một mức giá cao hoặc loại hàng hóa
muốn được bán đi thật nhanh. Phương thức đặt giá xuống là phương thức đấu giá mới
được quy định tại Luật thương mại 2005 và phương thức này cũng ít được áp dụng
hơn ở Việt Nam cũng như trên thế giới. Trong phiên đấu giá, nếu người bán lựa chọn
phương thức đấu giá này thì người điều hành tại phiên đấu giá nêu lên mức khởi điểm
cao nhất của hàng hóa (mức khởi điểm do người có hàng hóa đưa ra), rồi sau đó hạ
dần từng nấc một (mức hạ giá sẽ được định trước) để người mua đặt giá. Nếu không có
18

Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật thương mại Tập II, Nxb. Công an nhân dân, Hà Nội, 2012, tr.
181.
19
Ts. Nguyễn Mạnh Cường, Pháp luật về đấu giá hàng hóa trong thương mại ở Việt Nam, Nxb. Chính trị Quốc
gia - Sự thật, 2013, tr. 23.

GVHD: Đoàn Nguyễn Minh Thuận

18

SVTH: Nguyễn Thị Tuyết Kiên