MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐỀN BÙ GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN GIA LÂM HÀ NỘI

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
KHOA MÔI TRƯỜNG VÀ ĐÔ THỊ
~~~~~~*~~~~~~
CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP TỐT NGHIỆP
Chuyên ngành: Kinh tế và Quản lý đô thị
Đề tài:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC ĐỀN BÙ
GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN GIA LÂM HÀ NỘI
Sinh viên thực hiện : TRẦN THỊ THANH HƯƠNG
Lớp : KINH TẾ QUẢN LÝ ĐÔ THỊ
Khóa : 49
Hệ : CHÍNH QUY
Giáo viên hướng dẫn : TS. NGUYỄN KIM HOÀNG
Cán bộ hướng dẫn : LƯƠNG VĂN THÀNH
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Đại học Kinh tế Quốc dân 2 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
HÀ NỘI - 2010
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Đại học Kinh tế Quốc dân 3 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
MỤC LỤC
CHƯƠNG 1CHƯƠNG 1................................................................................7
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Đại học Kinh tế Quốc dân 4 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
GPMB Giải phóng mặt bằng

BT Bồi thường
HT Hỗ trợ
TĐC Tái định cư
UBND Ủy ban nhân dân
TP Thành phố
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Đại học Kinh tế Quốc dân 5 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
DANH MỤC CÁC BẢNG
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 1 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
LỜI MỞ ĐẦU
I. Tính cấp thiết của đề tài
Đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, đô thị hoá gắn với
phát triển kinh tế tri thức, Hà Nội đã và đang thực hiện thành công rất nhiều
dự án xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng đô thị. Tuy nhiên trong quá trình
thực hiện lại nảy sinh nhiều vấn đề phức tạp, khó khăn. Một trong những vấn
đề nan giải mang tính cấp bách mà xã hội cần có sự quan tâm là vấn đề giải
phóng mặt bằng. Giải phóng mặt bằng là một trong những vấn đề phức tạp,
thậm chí nóng bỏng, bởi nó không chỉ liên quan đến phát triển kinh tế mà còn
liên quan đến ổn định chính trị, giữ vững an ninh, bảo đảm trật tự an toàn xã
hội. Xung quanh vấn đề GPMB thường xuyên diễn ra những trở ngại ảnh
hưởng lớn đến tiến độ của dự án, gây lãng phí về tài chính và đất đai; vì vậy
hoàn thiện chính sách, cơ chế đền bù giải phóng mặt bằng là công việc mà các
nhà quản lý đô thị cần làm một cách thường xuyên.
II. Phạm vi nghiên cứu
Huyện Gia Lâm là khu vực cửa ngõ, khu vực phát triển đô thị ở phía
Đông của Thủ đô Hà Nội nơi tập trung các công trình đầu mối giao thông và
hạ tầng kỹ thuật của quốc gia của thành phố; khu vực phát triển các cơ sở
công nghiệp quy mô, các trung tâm dịch vụ, thương mại của thành phố và địa
phương. Huyện Gia Lâm đang trong quá trình đô thị hóa nhanh, với tốc độ

phát triển như hiện nay, có rất nhiều dự án đầu tư phát triển đô thị được triển
khai trên địa bàn huyện do đó công tác đền bù GPMB thực sự trở thành công
tác thường xuyên, mang tính phức tạp và nhạy cảm. Thực tế cho thấy trong
công tác đền bù GPMB còn tồn tại nhiều vấn đề nổi cộm cần phải có sự quan
tâm đầy đủ của toàn xã hội cùng nhau tháo gỡ.
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 2 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Trong quá trình thực tập tại phòng Quản lý đô thị huyện Gia Lâm, em
được tìm hiểu, thu nạp được nhiều thông tin về vấn đề GPMB và nhận thấy
đây là một vấn đề nóng, mong muốn được hiểu sâu hơn tình hình GPMB trên
địa bàn huyệnở Gia Lâm; từ đó kiến nghị một số biện pháp hoàn thiện công
tác này trên địa bàn huyện. Vì vậy em đã quyết định tìm hiểu và nghiên cứu
chuyên đềề “Một số giải pháp hoàn thiện công tác đền bù giải phóng mặt
bằng trên địa bàn Huyện Gia Lâm – Hà Nội”
III. Mục đích nghiên cứu
Mục đích của chuyên đề là tập trung nghiên cứu nhằm tìm hiểu thực
trạng, các vấn đề tồn tại, nguyên nhân trong công tác đền bù GPMB hiện nay
trên địa bàn huyện Gia Lâm. Từ đó đưa ra một số giải pháp chủ yếu nhằm
hoàn thiện, đẩy mạnh tiến độ, chất lượng thi công các dự án xây dựng phát
triển đô thị thực hiện công tác đền bù GPMB trên địa bàn thành phố huyện,
nhằm giúp các nhà quản lý đô thị có được cái nhìn tổng quan hơn về thực
trạng công tác đền bù GPMB để sớm có biện pháp tích cực khắc phục các vấn
đề còn tồn tại trong công tác GPMB.
IV. Phương pháp nghiên cứu
Các phương pháp sử dụng trong quá trình nghiên cứu là:
- Phương pháp thu thập số liệu, xử lý thông tin.
- Phương pháp phân tích tổng hợp.
- Phương pháp duy vật biện chứng và các phương pháp khác.
Chuyên đề chỉ tập trung những vấn đề cơ bản trong công tác đền bù
GPMB trên địa bàn huyện Gia Lâm – Hà Nội. Vì vậy ngoài phần mở đầu và

kết luận, chuyên đề gồm 3 chương:
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 3 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
- Chương 1: Lý luận chung về đền bù giải phóng mặt bằng
- Chương 2: Thực trạng công tác đền bù giải phóng mặt bằng trên địa
bàn huyện Gia Lâm – Hà Nội
- Chương 3: Giải pháp kiến nghị hoàn thiện công tác đền bù giải phóng
mặt bằng
Có thể nói rằng, công tác đền bù GPMB là công việc hết sức phức tạp và
khó khăn, có nhiều vấn đề cần giải quyết đồng thời cũng là khâu quan trọng.
Do trình độ, tài liệu và thời gian có hạn nên bài viết không tránh khỏi những
thiếu sót, kính mong nhận được sự đóng góp ý kiến và nhận xét của thầy, cô
giáo đểgiúp em hoàn thiện tốt chuyên đề thực tập tốt nghiệp này.
Trong quá trình thực tập và nghiên cứu chuyên đề, em luôn nhận được sự
giúp đỡ tận tình của các chú và anh, chị trong phòng Quản lý đô thị huyện Gia
Lâm cùng với sự hướng dẫn, chỉ bảo của TS. Nguyễn Kim Hoàng. Em xin
chân thành cảm ơn thầy giáo TS. Nguyễn Kim Hoàng, chúứ Lương Văn
Thànhg – Trưởng phòng Quản lý đô thị huyện Gia Lâm cùng tập thể các anh
chị trong phòng đã tận tình giúp đỡ chỉ bảo em trong suốt quá trình thực tập
và thực hiện chuyên đề tốt nghiệp này.
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 4 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 5 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan nội dung báo cáo đã viết là do bản thân thực hiện,
không sao chép, cắt ghép các báo cáo hoặc luận văn của người khác; nếu sai
phạm tôi xin chịu kỷ luật với Nhà trường.
Hà Nội, ngày tháng năm 2010
Sinh viên

Trần Thị Thanh Hương
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 6 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 7 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
CHƯƠNG 1 CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐỀN BÙ GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG
I. SỰ CẦẦN THIẾT CỦA CÔNG TÁC ĐỀN BÙ GIẢI PHÓNG MẶT
BẰNG
1. Một số khái niệm cơ bản
1.1. Giải phóng mặt bằng
Giải phóng mặt bằng (GPMB) là quá trình tổ chức thực hiện công việc
liên quan đến định giá các loại đất di dời nhà cửa, cây cối và các công trình
xây dựng trên phần đất nhất định được quy định cho việc cải tạo, mở rộng
hoặc xây dựng một công trình mới trên đó.
Công tác GPMB bao gồm các công đoạn từ bồi thường cho các đối
tượng sử dụng đất, giải tỏa các công trình trên đất, di chuyển người dân tạo
lập mặt bằng cho triển khai các dự án đến việc hỗ trợ cho người dân bị thu hồi
đất tái tạo chỗ ở, việc làm, thu nhập ổn định cuộc sống. Quá trình GPMB
được tính từ khi bắt đầu hình thành Hội đồng giải phóng mặt bằng đến khi
giải phóng xong và giao cho chủ đầu tư mới.
1.2. Đền bù và chính sách đền bù
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 8 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Đền bù GPMB có thể hiểu là việc chi trả, bồi thường, hỗ trợ, bù đắp cho
những tổn thất về đất đai, chi phí tháo dỡ, di chuyển nhà cửa, vật kiến trúc,
công trình hạ tầng, cây cối, hoa màu và chi phí để ổn định đời sống, sản xuất,
chuyển đổi nghề nghiệp cho người bị thu hồi đất, sở hữu tài sản trên đất khi
Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích phát triển kinh tế – xã hội, an
ninh quốc phòng, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng.

Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước trả lại giá trị
quyền sử dụng đất đối với diện tích đất bị thu hồi cho người bị thu hồi đất.
Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước giúp đỡ người bị thu
hồi đất thông qua đào tạo nghề mới, bố trí việc làm mới, cấp kinh phí để di
dời đến địa điểm mới.
Để đảm bảo lợi ích của các bên liên quan trong quá trình thực hiện
GPMB, nhất là đối với người có đất bị thu hồi, hệ thống các chính sách đền
bù thường xuyên được sửa chữa, bổ sung kịp thời, bao gồm:
- Bồi thường hỗ trợ đối với toàn bộ diện tích đất Nhà nước thu hồi
- Bồi thường hỗ trợ về tài sản hiện có gắn liền với đất và các chi phí đầu
tư vào đất bị Nhà nước thu hồi.
- Hỗ trợ di chuyển, hỗ trợ ổn định đời sống, hỗ trợ đào tạo chuyển đổi
nghề và hỗ trợ khác cho người bị thu hồi đất.
- Hỗ trợ để ổn định sản xuất và đời sống tại khu tái định cư.
- Tái định cư bằng bằng nhà ở, bằng giao đất ở mới, bằng tiền để tự lo
chỗ ở mới
2. Vai trò và ý nghĩa của công tác đền bù giải phóng mặt bằng
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 9 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
- Thứ nhất, công tác đền bù GPMB là tất yếu trong quá trình phát triển đi
đôi với xây dựng, phát triển kinh tế; và mang tính quyết định tiến độ thực hiện
của các dự án.
Việt Nam là nước đang phát triển tiến hành công cuộc công nghiệp hóa,
hiện đại hóa, việc đầu tư xây dựng, và phát triển đô thị ngày càng tăng nhanh
và mạnh. Các dự án đầu tư phát triển kinh tế xã hội phần lớn đòi hỏi quỹ đất
nhất định để sử dụng do đó có thể thấy công tác đền bù GPMB là tất yếu, là
điều kiện tiên quyết của sự phát triển; là yếu tố không thể thiếu được; thậm
chí đóng vai trò quyết định đến tiến độ thực hiện dự án. Dự án có thành công
hay không là do ảnh hưởng rất lớn của việc thực hiện tốt công tác đền bù
GPMB. Do đó các nhà quản lý đô thị cần quan tâm đến công tác này.

- Thứ hai, công tác đền bù GPMB còn góp phần thực hiện quy hoạch, kế
hoạch, sử dụng đất đai hợp lý.
Đất đai là tư liệu sản xuất đặc biệt xét trên cả phương diện kinh tế – xã
hội vì trong quá trình sử dụng không bị hao mòn mà sử dụng đúng cách thì
giá trị càng tăng. Thực hiện quy hoạch, kế hoạch đất đai là thực hiện việc bố
trí các khu đất ở các lĩnh vực, các vùng để phát triển các ngành nghề khác
nhau như nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng, dịch vụ hoặc là chuyển các
loại đất khác nhau sang mục đíchịch sử dụng khác nhau nên việc thay đổi
mục đíđịch sử dụng đất là điều tất yếu. Để đạt được mục đích đó thì không
thể không có công tác đền bù GPMB. Đất đai thuộc sở hữu của Nhà nước,
Nhà nước thống nhất quản lý, Nhà nước giao quyền sử dụng cho các tổ chức
cá nhân, Nhà nước có quyền định đoạt và thu hồi lại để phục vụ cho mục đích
an ninh quốc phòng, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng. Khi thu hồi đất Nhà
nước thực hiện đền bù bằng đất hoặc bằng tiền, trong đó đền bù bằng đất đai
là cách tốt nhất để sử dụng đất đai hợp lý và hiệu quả hơn; hỗ trợ cho người bị
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 10 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
thu hồi tiếp tục canh tác sản xuất phục vụ đời sống và nâng cao giá trị của đất
đai.
- Thứ ba, công tác đền bù GPMB nhằm đảm bảo quyền lợi và lợi ích hợp
pháp của cộng đồng cũng như của Nhà nước.
Luật Đất đai quy định “đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại
diện chủ sở hữu; Nhà nước thực hiện quyền đại diện chủ sở hữu toàn dân về
đất đai và thống nhất quản lý Nhà nước về đất đai”. Đất đai là tư liệu sản xuất
đặc biệt; vì vậy, Nhà nước nắm quyền quản lý và quyền sở hữu, giao quyền sử
dụng cho các tổ chức, cá nhân nhằm phát huy tối đa sử dụng hiệu quả đất.
Luật Đất đai cũng quy định khi Nhà nước thu hồi đất sử dụng vào mục đích
công cộng, lợi ích quốc gia , lợi ích công cộng Nhà nước có trách nhiệm đền
bù thiệt hại.
Như vậy Luật Đất đai 2003 đã quy định rõ quyền và lợi ích của người

sử dụng đất đai cũng như trách nhiệm của Nhà nước khi thu hồi đất là phải
bồi thường thiệt hại đảm bảo lợi ích của những người dân phải di chuyển chỗ
ở, ổn định cuộc sống và sản xuất.
II. CƠ SỞ PHÁP LÝ CỦA CÔNG TÁC ĐỀN BÙ GIẢI PHÓNG MẶT
BẰNG
1. Luật Đất đai 2003
Điều 38 quy định một trong các trường hợp Nhà nước thu hồi đất là Nhà
nước sử dụng đất vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích
công cộng, phát triển kinh tế. Nhà nước thực hiện việc thu hồi đất, bồi
thường, giải phóng mặt bằng sau khi quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được
công bố hoặc khi dự án đầu tư có nhu cầu sử dụng đất phù hợp với quy hoạch,
kế hoạch sử dụng đất được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xét duyệt. Trước
khi thu hồi đất, chậm nhất là chín mươi ngày đối với đất nông nghiệp và một
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 11 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
trăm tám mươi ngày đối với đất phi nông nghiệp, cơ quan nhà nước có thẩm
quyền phải thông báo cho người bị thu hồi đất biết lý do thu hồi, thời gian và
kế hoạch di chuyển, phương án tổng thể về bồi thường, giải phóng mặt bằng,
tái định cư. . Sau khi có quyết định thu hồi đất và phương án bồi thường, giải
phóng mặt bằng, tái định cư đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xét
duyệt, được công bố công khai, có hiệu lực thi hành, người bị thu hồi đất phải
chấp hành quyết định thu hồi đất.
Trường hợp người bị thu hồi đất không chấp hành quyết định thu hồi đất
thì Uỷ ban nhân dân cấp có thẩm quyền quyết định thu hồi đất ra quyết định
cưỡng chế. Người bị cưỡng chế thu hồi đất phải chấp hành quyết định cưỡng
chế và có quyền khiếu nại.
Ngoài ra các Đđiều 42, 43 cũng quy định chung về bồi thường, tái định
cư cho người có đất bị thu hồi.
2. Các văn bản quy phạm pháp luật khác
- Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 về thi hành Luật Đất

đai 2003
- Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 quy định về bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
- Nghị định số 17/2006/NĐ-CP ngày 27/01/2006 về sửa đổi bổ sung một
số điều của các Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Đất đai năm 2003.
- Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 quy định bổ sung về việc
cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện quyền sử dụng
đất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất
và giải quyết khiếu nại về đất đai.
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 12 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
- Nghị định số 69/2009/NĐ-CP ngày 13/8/2009 quy định bổ sung về quy
hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
- Thông tư liên tịch 14/2008/TTLT-BTC-BTNMT của Bộ Tài chính và
Bộ Tài nguyên và Môi trường về việc hướng dẫn thực hiện một số Điều của
Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 của Chính phủ quy định bổ
sung về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, thu hồi đất, thực hiện
quyền sử dụng đất, trình tự, thủ tục bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà
nước thu hồi đất và giải quyết khiếu nại về đất đai.
- Công văn 3378/BTNMT-TCQLĐĐ của Bộ Tài nguyên và Môi trường
về việc tổ chức triển khai thực hiện Nghị định số 69/2009/NĐ-CP ngày
13/08/2009 của Chính phủ Quy định bổ sung về quy hoạch sử dụng đất, giá
đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
- Chỉ thị 11/2006/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về giải pháp hỗ trợ
dạy nghề và việc làm cho lao động vùng chuyển đổi mục đích sử dụng đất
nông nghiệp.
Trong số các văn bản pháp luật nêu trên, hiện nay Quyết định
108/2009/QĐ-UBND của UBND Thành phố Hà Nội về bồi thường, hỗ
trợ tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất được áp dụng trên địa bàn
thành phố Hà Nội quy định rõ nguyên tắc bồi thường, giá làm cơ sở bồi

thường, các chính sách bồi thường hỗ trợ khác được tóm tắt như sau.
3. Quyết định số 108/2009/QĐ-UBND ngày 29 tháng 09 năm 2009
của Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội về bồi thường, hỗ trợ tái định
cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội
Quyết định 108 quy định chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư;
trình tự, thủ tục tổ chức thực hiện việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi
Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 13 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
quốc gia, lợi ích công cộng, mục đích phát triển kinh tế trên địa bàn thành phố
Hà Nội trên cơ sở Luật Đất đai 2003, các quy định của pháp luật liên quan và
các văn bản hướng dẫn của cơ quan Nhà nước cấp trên.
3.1. Nguyên tắc bồi thường
Nhà nước thu hồi đất của người đang sử dụng vào mục đích nào thì được
bồi thường bằng việc giao đất mới có cùng mục đích sử dụng, nếu không có
đất để bồi thường thì được bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng đất tính
theo giá đất tại thời điểm quyết định thu hồi đất; trường hợp bồi thường bằng
việc giao đất mới hoặc giao đất ở tái định cư hoặc nhà ở tái định cư, nếu có
chênh lệch về giá trị thì phần chênh lệch đó được thanh toán bằng tiền theo
quy định cụ thể
Cụ thể đối tượng được bồi thường bao gồm:
- Tổ chức, cộng đồng dân cư, cơ sở tôn giáo, hộ gia đình, cá nhân trong
nước, người Việt Nam định cư ở nước ngoài, tổ chức, cá nhân nước ngoài
đang sử dụng đất bị Nhà nước thu hồi đất (sau đây gọi chung là người bị thu
hồi đất).
- Người bị thu hồi đất, bị thiệt hại tài sản gắn liền với đất bị thu hồi, được
bồi thường đất, tài sản, được hỗ trợ và bố trí tái định cư theo quy định tại
Nghị định này.
Để đảm bảo lợi ích của các bên liên quan chịu ảnh hưởng khi GPMB
nhất là đối tượng bị thu hồi đất, quyết định 108 quy định bồi thường, hỗ trợ,

tái định cư cho người bị thu hồi đất bao gồm:
- Bồi thường hoặc hỗ trợ đối với toàn bộ diện tích đất Nhà nước thu hồi.
- Bồi thường hoặc hỗ trợ về tài sản có gắn liền với đất và các chi phí đầu
tư vào đất bị Nhà nước thu hồi.
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 14 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
- Hỗ trợ di chuyển, hỗ trợ ổn định đời sống, hỗ trợ đào tạo chuyển đổi
nghề và các hỗ trợ khác cho người bị thu hồi đất
- Hỗ trợ để ổn định sản xuất và đời sống tại khu tái định cư
- Tái định cư chủ yếu bằng nhà ở chung cư cao tầng đối với hộ gia đình,
cá nhân bị thu hồi nhà ở, đất ở mà phải di chuyển chỗ ở tại khu vực đô thị;
chủ yếu bằng đất ở đối với hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi nhà ở, đất ở mà
phải di chuyển chỗ ở tại khu vực nông thôn và bồi thường, hỗ trợ bằng tiền để
hộ gia đình, cá nhân tự lo chỗ ở mới.
3.2. Bồi thường, hỗ trợ về đất
3.2.1. Điều kiện để được bồi thường về đất
Người bị Nhà nước thu hồi đất có một trong các điều kiện sau đây thì
được bồi thường:
1. Có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về
đất đai.
2. Có quyết định giao đất của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy
định của pháp luật về đất đai.
3. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất ổn định, được Ủy ban nhân dân
xã, phường, thị trấn (sau đây gọi chung là UBND cấp xã) xác nhận không có
tranh chấp mà có một trong các loại giấy tờ sau đây:
a) Những giấy tờ về quyền được sử dụng đất đai trước ngày 15 tháng 10
năm 1993 do cơ quan có thẩm quyền cấp trong quá trình thực hiện chính sách
đất đai của nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa, Chính phủ Cách mạng lâm
thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam;

SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 15 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
b) Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tạm thời được cơ quan nhà nước
có thẩm quyền cấp hoặc có tên trong sổ đăng ký ruộng đất, sổ địa chính;
c) Giấy tờ hợp pháp về thừa kế, tặng, cho quyền sử dụng đất hoặc tài sản
gắn liền với đất; giấy tờ giao nhà tình nghĩa gắn liền với đất;
d) Giấy tờ chuyển nhượng quyền sử dụng đất, mua bán nhà ở gắn liền
với đất ở trước ngày 15 tháng 10 năm 1993, nay được Ủy ban nhân dân cấp
xã xác nhận là đất sử dụng trước ngày 15 tháng 10 năm 1993;
đ) Giấy tờ về thanh lý, hóa giá nhà ở, mua nhà ở gắn liền với đất ở theo
quy định của pháp luật;
e) Giấy tờ do cơ quan có thẩm quyền thuộc chế độ cũ cấp cho người sử
dụng đất.
4. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất có một trong các loại giấy tờ
quy định tại khoản 1, 2, 3 mà trên giấy tờ đó ghi tên người khác, kèm theo
giấy tờ về việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất có chữ ký của các bên có
liên quan, nhưng đến thời điểm có quyết định thu hồi đất chưa thực hiện thủ
tục chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật, nay được Ủy ban
nhân dân cấp xã xác nhận là đất không có tranh chấp.
5. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có các loại giấy tờ quy
định tại khoản 1, 2, 3 nhưng đất đã được sử dụng ổn định từ trước ngày 15
tháng 10 năm 1993, nay được Ủy ban nhân dân cấp xã xác nhận là đất đó
không có tranh chấp và không thuộc một trong các trường hợp tại thời điểm
bắt đầu sử dụng đất đã có một trong các hành vi vi phạm sau đây:
a) Vi phạm quy hoạch chi tiết xây dựng đã được cơ quan có thẩm quyền
xét duyệt và công khai;
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 16 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
b) Vi phạm quy hoạch chi tiết mặt bằng xây dựng đã được cơ quan có
thẩm quyền xét duyệt và công khai đối với diện tích đất đã giao cho tổ chức,

cộng đồng dân cư quản lý;
c) Lấn, chiếm hành lang bảo vệ an toàn công trình công cộng đã được
công bố, cắm mốc;
d) Lấn, chiếm lòng đường, lề đường, vỉa hè đã có chỉ giới xây dựng;
đ) Lấn, chiếm đất sử dụng cho mục đích công cộng, đất chuyên dùng, đất
của tổ chức, đất chưa sử dụng và các trường hợp vi phạm khác đã có văn bản
ngăn chặn nhưng người sử dụng đất vẫn cố tình vi phạm.
6. Hộ gia đình, cá nhân được sử dụng đất theo bản án hoặc quyết định
của tòa án nhân dân, quyết định thi hành án của cơ quan thi hành án hoặc
quyết định giải quyết tranh chấp đất đai của cơ quan nhà nước có thẩm quyền
đã được thi hành.
7. Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất được pháp luật công nhận về
quyền sử dụng đất mà trước thời điểm Luật Đất đai 1987 có hiệu lực, Nhà
nước đã có quyết định quản lý trong quá trình thực hiện chính sách đất đai
nhưng trong thực tế Nhà nước chưa quản lý mà hộ gia đình, cá nhân đó vẫn
sử dụng.
8. Cộng đồng dân cư đang sử dụng đất có các công trình là đình, đền,
chùa, miếu, am, từ đường, nhà thờ họ được Ủy ban nhân dân cấp xã nơi có đất
bị thu hồi xác nhận là đất sử dụng chung cho cộng đồng và không có tranh
chấp.
9. Tổ chức sử dụng đất trong các trường hợp sau đây:
a) Đất được Nhà nước giao có thu tiền sử dụng đất mà tiền sử dụng đất
đã nộp không có nguồn gốc từ ngân sách Nhà nước;
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 17 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
b) Đất nhận chuyển nhượng của người sử dụng đất hợp pháp mà tiền trả
cho việc chuyển nhượng không có nguồn gốc từ ngân sách Nhà nước;
c) Đất sử dụng có nguồn gốc hợp pháp từ hộ gia đình, cá nhân.
3.2.2. Giá làm cơ sở tính bồi thường, hỗ trợ đất
1. Giá đất để tính bồi thường, hỗ trợ là giá đất theo mục đích sử dụng đã

được UBND Thành phố quy định và công bố, không bồi thường theo giá đất
sẽ chuyển mục đích sử dụng.
Trường hợp thời điểm quyết định thu hồi đất, mức giá đất đã ban hành
chưa sát với giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế trên thị trường
trong điều kiện bình thường thì UBND cấp huyện đề xuất, báo cáo Sở Tài
chính chủ trì thẩm tra, trình UBND Thành phố xem xét quyết định.
2. Việc điều chỉnh mức giá đất làm cơ sở tính bồi thường, hỗ trợ đất thu
hồi (nếu có) khi đã có quyết định phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và
tái định cư của cấp có thẩm quyền được xử lý như sau:
a) Trường hợp đã thực hiện xong việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
thì không áp dụng theo mức giá đất điều chỉnh;
b) Trường hợp chậm chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ và bố trí tái định cư
do cơ quan, tổ chức có trách nhiệm bồi thường, hỗ trợ, tái định cư gây ra, nếu
giá đất tại thời điểm thực tế chi trả cao hơn mức giá đã áp dụng thì điều chỉnh
lại phương án bồi thường, hỗ trợ theo mức giá điều chỉnh;
c) Trường hợp do người bị thu hồi đất chậm nhận tiền bồi thường, hỗ trợ,
nếu tại thời điểm nhận tiền bồi thường, hỗ trợ mức giá đất cao hơn mức giá đã
phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thì không được điều
chỉnh lại phương án bồi thường, hỗ trợ theo mức giá đất điều chỉnh.
3.3. Bồi thường, hỗ trợ về tài sản
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 18 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Công tác GPMB thu hồi đất gắn liền với các tài sản, nhà, công trình trên
đất do đó người bị thu hồi đất còn được hưởng khoản bồi thường đến bù thiệt
hại về tài sản:
1. Nhà ở và công trình xây dựng có phép; nhà ở và công trình xây dựng
không phép trước ngày 01/7/2004 trên đất có đủ điều kiện được bồi thường tại
Điều 7 quy định này của hộ gia đình, cá nhân được bồi thường bằng 100%
đơn giá xây dựng mới do UBND Thành phố ban hành.
2. Bồi thường đối với công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội được

xác định như sau:
Đối với công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội đang sử dụng thì mức
bồi thường tính bằng giá trị xây dựng mới của công trình có tiêu chuẩn kỹ
thuật cùng cấp theo tiêu chuẩn kỹ thuật do Bộ quản lý chuyên ngành ban
hành; nếu công trình không còn sử dụng thì không được bồi thường.
Trong trường hợp công trình hạ tầng thuộc dự án phải di chuyển mà chưa
được xếp loại vào cấp tiêu chuẩn kỹ thuật hoặc sẽ nâng cấp tiêu chuẩn kỹ
thuật thì Sở quản lý chuyên ngành căn cứ vào cấp tiêu chuẩn của Bộ quản lý
chuyên ngành ban hành để xác định cấp tiêu chuẩn kỹ thuật để tính bồi
thường.
3. Bồi thường đối với tài sản, công trình không thuộc quy định tại
khoản 1, 2 không di chuyển được phải phá dỡ thì
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Đại học Kinh tế Quốc dân 19 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
Quy định cụ thể tại điều 31 Quyết định 108/2009/QĐ – UBND bao gồm
thêm bồi thường đối với hệ thống máy móc dây chuyền sản xuất có thể tháo
dỡ và di chuyển được; đối với nhà, công trình bị cắt xén một phần
4. Bồi thường di chuyển mộ và hỗ trợ đối với cây trồng vật nuôi
Đối với việc di chuyển mồ mả, mức tiền bồi thường được tính cho chi
phí về đất đai, đào, bốc, di chuyển, xây dựng lại và các chi phí hợp lý khác có
liên quan trực tiếp. Trong trường hợp Thành phố không có quỹ đất di chuyển
hoặc gia đình phải tự lo đất di chuyển mộ phù hợp với quy hoạch thì ngoài
phần bồi thường di chuyển theo quy định, chủ mộ còn được hỗ trợ chi phí về
đất đai là 3.000.000đ/mộ. Ngoài ra UBND Thành phố còn quy định cụ thể
việc bồi thường đối với vật kiến trúc của nghĩa trang, đối với mộ vô chủ và
đối với mộ có nhiều tiểu.
Đối với cây trồng vật nuôi, căn cứ thông báo giá của Sở Tài chính và
thực tế tại địa phương, UBND cấp huyện quyết định mức bồi thường, hỗ trợ
đối với từng loại cây trồng, vật nuôi nhưng không được vượt quá mức giá tối
đa theo thông báo của Sở Tài chính. Đối với những cây trồng vật nuôi có thể

di chuyển đến cơ sở mới, UBND cấp huyện căn cứ vào tình hình thực tế để
quyết định mức hỗ trợ thiệt hại và chi phí di chuyển, nhưng mức hỗ trợ tối đa
không vượt quá 30% mức bồi thường.
3.4. Chính sách hỗ trợ khác
Ngoài bồi thường thiệt hại về đất và tài sản, thành phố còn nhiều chính
sách hỗ trợ khác giúp người dân di chuyển như hỗ trợ di chuyển ăn ở, thuê
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49
Mức bồi thường =
Giá trị hiện có của
nhà, công trình bị
thiệt hại
+
(Giá trị xây mới – Giá trị hiện
có) x 60%
Đại học Kinh tế Quốc dân 20 Chuyên đề thực tập tốt nghiệp
nhà tạm cư; ổn định đời sống sản xuất; đối với hộ gia đình, cá nhân trực tiếp
sản xuất nông nghiệp bị thu hồi đất thì được hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và
tạo việc làm để đảm bảo lợi ích cho người dân, khuyến khích người dân hợp
tác trong công tác GPMB. Không những vậy, các trường hợp bàn giao đúng
mặt bằng đúng tiến độ do Hội đồng bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cấp huyện
quy định thì được thưởng bằng tiền, giá trị cụ thể quy định chi tiết tại điều 43
Quyết định 108.
3.5. Tái định cư
Căn cứ vào kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, quy hoạch, kế hoạch sử
dụng đất của Thành phố, UBND lập và thực hiện các dự án đầu tư. Trong đó
lập phương án và dự án tái định cư phải thực hiện trước khi GPMB để bảo
đảm phục vụ tái định cư cho người bị thu hồi đất phải di chuyển chỗ ở. Bố trí
tái định cư cho người bị thu hồi đất có thể bằng đất ở hoặc nhà chung cư cao
tầng. Trường hợp diện tích đất giao tái định cư thực tế lớn hơn diện tích đất bị
thu hồi được bồi thường hoặc hỗ trợ theo giá đất ở thì diện tích chênh lệch

tăng phải nộp tiền sử dụng đất theo giá quy định nhân hệ số điều chỉnh bằng
1,2. Ngoài ra, trường hợp không được bồi thường, hỗ trợ về đất theo giá đất ở
nhưng không còn nơi ăn ở nào khác thì được mua 01 căn hộ tái định cư tối
thiểu là 45 m
2
, nếu được bố trí tái định cư với diện tích căn hộ lớn hơn 45 m
2


thì phải mua theo giá quy định nhân hệ số điều chỉnh bằng 1,2 và phải trả tiền
mua nhà một lần trước khi nhận nhà tái định cư.
III. TRÌNH TỰ, THỦ TỤC TỔ CHỨC THỰC HIỆN VIỆC BỒI
THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ
1. Thành lập Hội đồng đền bù GPMB và tổ công tác
Đồng thời với việc ban hành văn bản giới thiệu địa điểm đầu tư hoặc
giao nhiệm vụ cho Tổ chức phát triển quỹ đất thực hiện thu hồi đất theo quy
SVTH: Trần Thị Thanh Hương Lớp: Kinh tế Quản lý Đô thị 49