các yếu tố nguy cơ tim mạch ở người thừa cân béo phì

677
CÁC YẾU T

NG Y Ơ

ẠCH Ở NGƯỜI TH A CÂN, BÉO PHÌ
Lê Thúy Phượng, Nguyễn Hữu Diệp
B
v đ k o
ề G g

Ó

ẮT
ừ â , béo p ì là yếu ố guy ơ
độ lập, goà r
ừ â , béo p ì ò ẩ
ứ
ều yếu ố guy ơ
k á . eo g ê ứu ủ r
g
về
o
ấy ó ố l ê qu
uậ g ữ rọ g lượ g ơ ể và b
và . Béo p ì trung tâm có
guy ơ b
o ơ béo p ì go b ê
Mục tiêu: Xá đị
ầ suấ á yếu ố guy
ở gườ ừ â , béo p ì và ố

ươ g qu
á yếu ố guy ơ
vớ B I, vò g bụ g.
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: ề ứu ắ g g p â í , ô ả ấ ả á
rườ g ợp
k á sứ k ỏe đị kỳ à g ă vớ B I ≥ 3.
Kết quả: Vớ B I = 3 ũ g ó
ều yếu ố guy ơ
; HA ( 7,6% , Đ Đ
(1 ,3% ,
C ( 6.1% , ă g C oles erol ( 9. % , ă g r gly er d (9 ,6% . Vò g bụ g >90
ì ầ suấ á yếu ố guy ơ
ều ơ so vớ ỉ số B I> 3 HA (63.8%, 9. % ;
Đ Đ ( 6.8%, 19.8% ;
C ( 3.8%,38. % ; ă g oles erol (6 .1%,60.3% . ầ suấ HA,
g
ễ
ỡ ươ g qu
uậ vớ B I. ầ suấ HA, Đ Đ,
C ,G
ễ
ỡ ươ g
qu
uậ vớ ỉ số vò g bụ g.
Kết luận: ỉ số vò g bụ g ó g á rị ê đoá á yếu ố guy ơ
ố ơ
ỉ số
B I vì ỉ số vò g bụ g ể
đượ k ểu ập ru g â . B I à g lớ
ì HA, g

ễ
ỡ à g
ều. Vò g bụ g à g lớ
ì HA, Đ Đ,
C ,G
ễ
ỡ à g
ều.
SUMMARY
CARDIOVASCULAR RISK FACTORS IN OVERWEIGHT, OBESITY MEN
Background: Overweight, obesity is an undependent cardiovascular risk factor. Beside
overweight, obesity is a rist factor of other diseases. The cardiovascular study of Framingham
was proved increased coronary artery disease direct proportion with levels of obesity.
Objectives: to firm rate of cardiovascular risk factors in overweight, obesity men and
relation of cardiovascular risk factors with body mass index (BMI), abdomen circle index.
Patients and methods: All e
e k up o é s p ys l o d o every ye r ve B I≥ 3.
Results: Men with BMI equal 23 also have cardiovascular risk factors: hypertension rate
(47 %), diabete rate (14.3%), myocardial ischemic rate (26.1%), increased cholesterol rate
(26.1%), increased triglyceride rate (94.6%). Men with abdomen circle is more than 90cm are
rate of cardiovascular risk factors: hypertension rate (63.8%) , diabete rate (26.8%), myocardial
ischemic rate (43.8%), increased cholesterol rate (63%), increased triglyceride rate (100%). Men
with BMI > 23 are rate of cardiovascular risk factors: hypertension rate (49.2%) , diabete rate
(19.8%), myocardial ischemic rate (38.4%), increased cholesterol (62.1%), increased triglyceride
rate (100%). Hypertension, diabete, myocardial ischemic rate are direct proportion with
abdomen circle index.
Conclusion: Abdomen circle of men have value to predict cardiovascular risk factors is
better than BMI. The larger abdomen circle of men is the more hypertension, diabete,
Myocardial ischemic rate are.
.Đ

V NĐ
Theo Tổ chức Y Tế Thế Giới, thừ â và béo p ì đ g ă g với tố độ báo động trên toàn
thế giới không những ở á ước phát triển mà ngay cả ở á ướ đ g p á r ể . Đây ật sự
là mố đe dọa nghiêm trọ g đến sức khỏe và tuổi thọ ro g ươ g l . i Mỹ, 30% gườ rưởng
thành bị béo phì (60 tri u gười). T
âu Âu, A đứ g đầu bảng vớ 3% gười béo phì .Ở
Vi t Nam eo đ ều tra mới nhất của Vi D
dưỡng 16/8/2006, tỷ l thừ â và béo p ì ũ g
ă g
ở gườ rưởng thành (từ 25-64 tuổi) chiếm 16,8% số dân, ở gười dân thành thị cao
gấp 3 lần so với ở nông thôn.


678
ừ â , béo p ì ứ là đồ g g ĩ vớ sự í lũy ỡ quá ứ và k ô g bì
ườ g
ộ vù g ơ ể y oà
â đế
ứ ả
ưở g ớ sứ k ỏe. ừ â , béo bụ g, ứ là ă g
ỡ ở bụ g, à ế bào ỡ
y đượ xe
ư là ộ ơ qu
ộ ế, ế r
ều or o ,
gây r ậu quả là rố lo l p d áu, g
ễ
ỡ, ă g uyế áp, đá áo đườ g… Đó là á
yếu ố guy ơ b

.
ậ vậy eo g ê ứu ủ r
g
về
và ộ số g ê ứu k á rê
ế
g ớ o ấy ố l ê qu
uậ g ữ rọ g lượ g ơ ể và b
và . P â bố ỡ ro g
ơ ể ũ g là ộ yếu ố qu
rọ g k
ữ g gườ béo bụ g ( ò gọ là béo ru g â
ó
guy ơ b
o ơ gườ
ều ỡ ô g y ập oà ơ ể.
ặ dù đã ó
ều ế bộ đá g kể ro g ẩ đoá và đ ều rị ư g B
vẫ là
guyê
â à g đầu gây ử vo g. Do vậy, dự p ò g b
là vấ đề ế sứ qu rọ g.
Đ ều ày rở ê k ả
ếu ú g xá đị đượ á yếu ố guy ơ ủ b
.
C ú g ô g ê ứu đề à ày ằ để góp ê sự ểu b ế về ầ suấ á yếu ố guy
ơ
ở gườ ừ â , béo p ì để ầ soá á yếu ố guy ơ và ó b p áp í
ợp
ro g p ò g gừ b

, ằ
â g o ấ lượ g uộ số g, và kéo dà uổ ọ o
gườ ừ â , béo p ì.
ụ êu
1. Xá đị
ầ suấ á yếu ố guy
ở gườ ừ â , béo p ì
. ố l ê qu
á yếu ố guy ơ
vớ B I và vò g bụ g
.Đ
ƯỢNG V
HƯƠNG H
NGH ÊN Ứ
2.1. hiết kế nghiên cứu: ề ứu ắ g g p â í , ô ả.
2.2. Đối tượng: ấ ả guờ k á sứ k ỏe đị kỳ
b
v
Đ K o ru g â
ề
G g ó B I ≥ 3 ro g ă
010.
2.3. iêu chuẩn chọn mẫu: lấy gẫu
ê ấ ả á rườ g ợp B I ≥ 3
Tiêu chuẩn thừa cân, béo phì dựa vào chỉ số khối cơ thể BMI: eo ổ C ứ
ế ế
G ớ ; ẩ đoá
ừ â , béo p ì ở gườ
âu Á k B I ≥ 3. Ở gườ
âu Âu và âu ỹ

B I ≥ là ừ â và rê 30 là béo p ì.
Tiêu chuẩn chẩn đoán béo bụng Đo Vò g bụng ngang qua rốn cuối kỳ thở r , oă qu
ru g đ ểm củ đường nối bờ dướ xươ g sườn số 12 và mào chậu, đơ vị tính bằng cm. Chẩn
đoá béo bụng khi số đo vò g bụ g ≥ 90 đối vớ
, và ≥ 80
đối với nữ.
2.4. ỡ mẫu: ỡ ẫu g ê ứu đượ í
eo ô g ứ
2
n  ( Z1 / 2 ) .2P(1  P)

d

(1,96) x0,3(1  0,3)
 322,6
(0,05) 2
ẫu ủ
ú g ô là 610 gườ
2.5. Xử lý và phân tích số liệu: bằ g p ầ
ề SPSS 11.
2

Vậy ỡ

.

ẫu là



Ế Q ẢV B N
ẬN
Qu p â í 610 rườ g ợp ừ â , béo p ì kế quả ư s u
3.1. Đặc điểm nhóm nghiên cứu
3.1.1. Tuổi
uổ ru g bì
, ; SD 8,98. uổ o ấ 90 uổ . uổ ấp ấ 3 uổ
Bả g 3.1. ừ â , béo p ì p â
eo lớp uổ
uổ
Dướ 0
40- 9 uổ
50-59
60-69
≥70
ổ g số
ừ â , béo p ì
10(1.6)
160(26.3) 315(51.6)
75(12.2)
50(8.3)
610
n (%)
N ậ xé
ừ â , béo p ì ă g dầ s u uổ 0, o ấ 0- 9 uổ . p ù ợp vớ á
g ê ứu rê
ế g ớ vì s u uổ 0; ô g v í vậ độ g, ó sự à đ , qu
xã ộ
ều ơ , dự
ũ g

ều ơ .


679
3.1.2 Giới ẫu ủ
ú g ô ấ ả là
g ớ = 610 gườ
3.2. ần suất thô các yếu tố nguy cơ tim mạch (Y N
) theo B
Bả g 3. . Cá yếu ố guy ơ
eo B I và vò g bụ g
Các YTNC
ă g uyế áp(%
Đá

BMI=23

BMI>23

Vò g bụ g
>90

47.6

49.2

63.8

và vòng bụng
B I≥ 3

Vò g bụ g
>90
63.9

p
0.031

áo đườ g (%
14.3
19.8
26.8
26.4
0.048
ếu áu ơ
(%
26.1
38.4
43.8
44.1
0.083
B
v
(%
17.9
15.6
17.9
17.6
0.12
ă g r gly er d (%
94.6

100
100
100
ă g oles erol (%
59.5
60.3
62.1
63.4
0.36
ác yếu tố khác
G
ễ
ỡ (%
15.5
35.6
43.4
43.6
0.025
e AL ,AS ă g (%
13.1
8.7
11.9
11.9
0.062
e GG ă g (%
19.0
19.6
23.8
22.4
0.18

ă g d ur (%
32.1
35.6
38.3
39.6
0.09
sỏ ậ (%
19.0
22.6
19.6
18.5
ổ g số
84
526
235
227
N ậ xé
ầ suấ ă g uyế áp ( HA , Đá
áo đườ g (Đ Đ ,
ếu áu ơ
( C ,b
v
,g
ễ
ỡ (GN
b
â ó vò g bụ g >90 đều o ơ so vớ
B I > 3. P ù ợp vớ á g ê ứu k á
o ấy vò g bụ g ó g á rị ê đoá á yếu ố
guy ơ ố ơ B I. Vì vò g bụ g ò p ả á p â bố ỡ ở

g sâu ó vị rí qu
rọ g
ro g đề k á g I sul là guyê
â gây Đ Đ ype , và á rố lo
uyể oá k á . P ù
ợp vớ g ê ứu ủ r
g
.
3.3. ối tương quan của các Y N
và chỉ số B , vòng bụng
3.3.1 Tăng huyết áp (THA)
Bả g 3.3. ố ươ g qu ă g uyế áp và ỉ số B I
THA
Có
Không
ổ g số
BMI
N(%)
N(%)
N(%)
23
30(35.7)
54(64.3)
84 (100%)
>23 -25
100(41.8)
139(58.1)
239 (100%)
>25-30
146(55.0)

119(45.0)
265 (100%)
> 30
13(59.1)
9(40.9)
22 (100%)
ổ g số
289
321
610 (100%)
p= 0.036
N ậ xé C ỉ số B I à g lớ
ìb
HA à g
ều. Có sự ươ g qu
uậ g ữ
HA và ỉ số B I vớ p= 0.036
Bả g 3. . ố ươ g qu
HA và ỉ số vò g bụ g
THA
Có
Không
ổ g số
Vò g bụ g
n (%)
n (%)
90-95
109 (54 )
93( 46)
202 (100%)

96-100
34( 62)
21(38 )
55 (100%)
>100
10(67 )
5( 33)
15 (100%)
ổ g số
153
119
272 (100%)
p=0.01
N ậ xé C ỉ số vò g bụ g à g lớ
ìb
HA à g
ều. Có sự ươ g qu
uậ
g ữ HA ỉ số vò g bụ g vớ p= 0.01
3.3.2 Đái tháo đường
Bả g 3. . ố ươ g qu đá áo đườ g và ỉ số B I


680
Đ Đ
BMI
23
>23 -25
>25-30
> 30

ổ g số
N ậ xé Đ Đ
ều
ỉ số B I vớ p=0.13
Bả g 3.6. ố ươ g qu
Đ Đ
Vò g bụ g
90-95
96-100
>100
ổ g số

Có
n (%)
12(14.3)
40(16.7)
59(52.3)
5(21.7)
116
ấ B I = -30 là

Không
ổ g số
n (%)
N (%)
72(85.7)
84 (100%)
199(83.3)
239 (100%)
206(47.7)

265 (100%)
17(78.7)
22 (100%)
494
610 (100%)
.3%. K ô g ó sự ươ g qu g ữ Đ Đ và

Đ Đ và ỉ số vò g bụ g
Có
Không
ổ g số
n (%)
n (%)
N (%)
50 (24.7)
152(75.3)
202 (100%)
18(32.8)
37(67.2)
55 (100%)
9(60)
6(40)
15 (100%)
77
195
272 (100%)
p=0.046
N ậ xé C ỉ số vò g bụ g à g lớ
ìb
Đ Đ à g

ều. Có sự ươ g qu
uậ
g ữ Đ Đ và ỉ số vò g bụ g vớ p=0.0 6
3.3.3 Thiếu máu cơ tim
Bả g 3.7. ố ươ g qu
C và ỉ số B I
TMCT
Có
Không
ổ g số
BMI
n (%)
n (%)
N (%)
23
22(26.2 )
62(73.8)
84 (100%)
>23 -25
96(40.3 )
144(59.7)
239 (100%)
>25-30
98(37.0 )
167(63.0)
265 (100%)
> 30
7(31.8 )
15(68.2)
22 (100%)

ổ g số
223
387
610 (100%)
p=0.231
N ậ xé K B I = 3 ó 6. % b
C .
C
ều ấ 0.3% ở B I > 3-25.
K ô g ó sự ươ g qu g ữ
C và ỉ số B I vớ p= 0. 31
Bả g 3.8. ố ươ g qu
C và ỉ số vò g bụ g
TMCT
Có
Không
ổ g số
Vò g bụ g
n (%)
n (%)
N (%)
90-95
85( 42.1)
117(57.9)
202 (100%)
96-100
28(50.9)
27(49.1)
55 (100%)
>100

10(66.7)
5(43.3)
15 (100%)
ổ g số
123
149
272 (100%)
p=0.025
N ậ xé C ỉ số vò g bụ g à g lớ
ìb
C à g
ều. Có sự ươ g qu
uậ
gữ
C và ỉ số vò g bụ g vớ p=0.0
3.3.4 Tăng cholesterol
Bả g 3.9. ố ươ g qu
oles erol áu và ỉ số B I
ă g C oles erol
Có
Không
ổ g số
BMI
n (%)
n (%)
N (%)
23
50( 27.4)
34(72.6 )
84 (100%)

>23 -25
145(60.9 )
95(39.1 )
239 (100%)
>25-30
159(60.0 )
106(40.0 )
265 (100%)
> 30
13(59.1 )
9(40.9 )
22 (100%)
ổ g số
367
243
610 (100%)
p=0.57


681
N ậ xé ầ suấ b
â bị oles erol o ấ B I > 3- 25, kế đế là B I> -30.
K ô g ó sự ươ g qu g ữ
oles erol áu và ỉ số B I với p= 0.57
Bả g 3.10. ố ươ g qu ă g oles erol và ỉ số vò g bụ g
ă g oles erol
Có
Không
ổ g số
Vò g bụ g

n (%)
n (%)
N (%)
90-95
121(59.9)
81(40.1)
202 (100%)
96-100
32(58.2)
23(41.8)
55 (100%)
>100
9(60)
6(40)
15 (100%)
ổ g số
162
110
272 (100%)
N ậ xé K ó béo bụ g ầ suấ ă g oles erol k á o ( 8%-60%). K ô g ó sự k á
b g ữ á ứ độ béo bụ g và ầ suấ b
ă g oles erol áu (p=0.182)
3.3.5 Gan nhiễm mỡ
Bả g 3.11. ố l ê qu g
ễ
ỡ và ỉ số B I
GNM
Có
Không
ổ g số

BMI
n (%)
n (%)
N (%)
23
13( 15.5)
71( 84.5)
84 (100%)
>23 -25
61(25.1 )
179(74.9 )
239 (100%)
>25-30
91( 34.3)
175(65.7 )
265 (100%)
> 30
9( 40.9)
13(59.1 )
22 (100%)
ổ g số
174
436
610 (100%)
p= 0.001
N ậ xé C ỉ số B I à g lớ
ì ầ suấ g
ễ
ỡ à g
ều. Có sự ươ g qu

uậ g ữ B I và g
ể
ỡ. vớ p=0.001
Bả g 3.1 . ố ươ g qu g ữ g
ễ
ỡ và ỉ số vò g bụ g
GNM
Có
Không
ổ g số
Vò g bụ g
n (%)
n (%)
N (%)
90-95
81(40)
121 (60)
202 (100%)
96-100
28 (50.9)
27 (49.1)
55 (100%)
>100
13 (86.7)
2 (13.3)
15 (100%)
ổ g số
122
150
272 (100%)

p=0.01
N ậ xé C ỉ số vò g bụ g à g lớ
ì ầ suấ g
ể
ỡ à g
ều, ó sự ươ g
qu
uậ g ữ vò g bụ g và g
ễ
ỡ, vớ p=0.01
3.3.6. Tăng acid Uric
Bả g 3.13. ố l ê qu ă g d Ur và ỉ số B I
ă g A.ur
Có
Không
ổ g số
BMI
n (%)
n (%)
N (%)
23
27(32.2)
57(67.8)
84 (100%)
>23 -25
75(31.4)
164(68.9)
239 (100%)
>25-30
105(39.6)

160(60.4)
265(100%)
> 30
7(31.8)
15(68.2)
22 (100%)
ổ g số
214
396
610 (100%)
p=0.161
N ậ xé K ô g ó sự ươ g qu g ữ ă g d ur và ỉ số B I. Vớ p=0.161
Bả g 3.1 . ố ươ g qu ă g d Ur và ỉ số vò g bụ g
ă g A.Ur
Có
Không
ổ g số
Vò g bụ g (
n (%)
n (%)
N (%)
90-95
73(36.1)
129(63.9)
202 (100%)
96-100
23(41.8)
32(58.2)
55 (100%)
>100

5(33.3)
10(66.7)
15 (100%)
ổ g số
101
171
272 (100%)


682
N ậ xé Vớ gườ ó vò g bụ g ừ 96- 100
bị ă g
d ur
K ô g ó sự ươ g qu g ữ ă g d ur và ỉ số vò g bụ g. Vớ p=0.18

ều

ấ ( 1.8% .

V.

Ế
ẬN
Qu g ê ứu 610 gườ ừ â ,béo p ì ở
gớ. ú g ô
ậ
ấy
- ừ â , béo p ì xuấ
ều ở gườ s u 0 uổ ,
ều ấ ở uổ 0-59.

- K B I = 3 ũ g ứ đự g
ều yếu ố guy ơ
ư HA ( 7.6% , ă g
oles erol ( 9, % , ă g r gly er d (9 .6% ,
C ( 6.1% , Đ Đ (1 .3%
- ầ suấ HA, Đ Đ,
C ,b
v
xuấ
ều ở gườ ó vò g bụ g >90
ều ơ gườ ó B I > 3. Đ ều ày o ấy ỉ số vò g bụ g ó g á rị ê đoá yếu ố
guy ơ
ố ơ
ỉ số B I.
- B I à g lớ
ì ầ suấ HA, G
ễ
ỡ à g
ều. Có ố ươ g qu
uậ g ữ
THA, Gan n ễ
ỡ và ỉ số B I. vớ p=(0.001-0.036).
C ỉ số vò g bụ g à g lớ
ì ầ suấ HA, Đ Đ,
C ,g
ễ
ỡ à g
ều. Có
sự ươ g qu
uậ g ữ HA, Đ Đ,

C ,g
ễ
ỡ và số đo vò g bụ g vớ P= (0.010.036).
N ư vậy
ừ â , béo p ì ó liê qu đế
ộ lo á yếu ố guy ơ ủ xơ vữ độ g
và b
. Hơ ữ
ừ â , béo p ì là ộ yếu ố guy ơ
độ lập ó
ể
y đổ đượ . Nê k uyế k í
ọ gườ đ và duy rì â ặ g ở ứ lý ưở g (B I =
18,5 - ,9 ở ọ gườ rưở g à . V lự
ọ đ ều rị o gườ ừ â , béo p ì p ả
dự rê đá g á b đầu á yếu ố guy ơ
k á .
V.

ẾN NGH
ừ â , béo p ì ó l ê qu đế
ộ lo á yếu ố guy ơ
b
b o gồ
HA, Đ Đ,
C , và á rố lo
uyể
r gly er d, ă g
d ur . uy vậy, béo p ì là ộ yếu ố guy ơ
đượ . Cầ ó b p áp í

ự là g ả ỷ l
ừ â , béo p ì (đặ
và ầ soá p á
sớ
á yếu ố guy ơ
ở gườ ừ
lượ g uộ số g và kéo dà uổ ọ o gườ ừ â béo p ì ro g

ủ xơ vữ độ g
và
ó ă g oles erol, ă g
ó ể
y đổ
b là béo p ì rung tâm)
â béo p ì để â g ấ
ờ g
ớ.

H
HẢ
1. Nguyễ
ịN
( 009 , ừ béo p ì đế đá áo đườ g, Hội nghị tim mạch miền trung
mở rộng
2. Nguyễ
y K uê ( 00 , Nội tiết học đại cương, N à xuấ bả y ọ
à p ố Hồ
Chí Minh.
3. Young-Sik Kim (2004), A Retrospective corhort study on Obesity and hypertension risk
among Korean Adults.

4. Gilbert P. August, Sonia Caprio, Ilene Fennoy, Michael Freemark, Francine R. Kaufman,
Robert H. Lustig, Janet H. Silverstein, Phyllis W. Speiser, Dennis M. Styne, and Victor
M. Montori (2007), Prevention and Treatment of Pediatric Obesity: An Endocrine
Society Clinical Practice Guideline Based on Expert Opinion, Journal of Clinical
Endocrinology & Metabolism.
5. Kauss et al (2004), Obesity impact on cardiovascular disease, Eastern Mediterranean
Health Journal, 10(6): 887