Chăm Sóc Bệnh Nhân Ngộ Độc Cấp

QUY TRÌNH CHĂM SÓC
BỆNH NHÂN NGỘ ĐỘC CẤP


MỤC TIÊU HỌC TẬP
1. Nêu được các nguyên nhân và triệu chứng
lâm sàng của ngộ độc cấp.
2. Nêu được các câu hỏi và trình bày cách khám
để nhận định tình trạng bệnh nhân ngộ độc
thuốc rầy.
3. Nêu được năm chẩn đoán điều dưỡng, trình
bày được các can thiệp điều dưỡng và các tiêu
chuẩn lượng gía tương ứng.


NGUYÊN NHÂN
1. Ngộ độc thức ăn: nấm, các nóc, cóc, nhiễm lỵ
trực tràng, lá ngón…
2. Ngộ độc thuốc: thuốc rầy nhóm phosphor hữu
cơ, thuốc diệt cỏ Paraquat,
Ma túy, Cloroquin, paracetamol, aspirin,
thuốc an thần Benzodiazepane, thuốc ngủ,
thuốc chuột
4. Ngộ độc kim loại: chì


NGỘ ĐỘC THỨC ĂN
CÁ NÓC: độc tố Tetrodotoxine
- Sau ăn 30 phút, triệu chứng xuất hiện càng sớm
khi ăn nhiều
- Đau đầu, nôn, tê môi-miệng, tăng tiết đàm nhớt,

rung cơ cục bộ, khó nuốt, vã mồ hôi, yếu liệt, rối
loạn nhịp tim.
- Tử vong do liệt hô hấp, trụy tim mạch
tập trung bảo vệ đường thở và chức năng sống.
đặt NKQ sớm khi có biểu hiện suy hô hấp, tuần
hoàn, rửa dạy dày, than hoạt…


NGỘ ĐỘC THỨC ĂN
CÓC: độc tố là Bufotoxine có ở da, trứng, gan
cóc..
• Ói, đau bụng, tiêu chảy.
• Mạch chậm, block nhĩ thất, trụy mạch.
• Suy gan, suy thận
 Rửa dạ dày, uống than hoạt, thuốc Atropine,
Epinephrine, xét nghiệm điện giải đồ, chức năng
gan- thận, theo dõi điện tim


PARAQUAT
• Là chất diệt cỏ thường gặp
• Hầu hết BN tử vong sau uống liều 20-40mg/kg,
một ngụm đậm đặc (15ml)
• Ngộ độc qua đường tiêu hóa thường do do cố ý,
tiếp xúc qua da thường do nghề nghiệp
• Triệu chứng lâm sàng: bỏng loét đường tiêu hóa
hay ngoài da phụ thuộc nơi tiếp xúc
• Sau 1-2 ngày tổn thương phổi tiến triển

• DSH: mạch nhanh, HA hạ, thở nhanh
• Trụy tim mạch, viêm cơ tim xảy ra sau ngộ độc
lượng lớn
• Hoại tử tế bào gan xảy ra sau vài ngày
• Suy thận, phù não…
• Chết do xơ phổi


Không gây nôn, không rửa dạ dày vì thuốc có
khả năng gây loét, hút cẩn thận qua ống thông
- Rửa da với nhiều nước và xà phòng, không
nên chà xát mạnh vì làm tăng hấp thu thuốc.
- Than hoạt 1-2g/kg, sau 4 giờ có thể lập lại liều
thứ 2


ACETAMINOPHEN
• Là thuốc giảm đau rất sẵn có, dùng không cần
kê đơn
• Thường quá liều do cố ý (trên 15g)
• Ít khi tử vong. Tử vong BN đến sau 24h hoặc
điều trị sai
• Biểu hiện: buồn nôn, nôn, đau bụng lan tỏa sau
uống vài giờ và tự hết
• Đau HSP, XN tổn thương TB gan 24-48h.
• Ngộ độc nặng gây suy gan cấp sau uống 3-5
ngày


• Dấu hiệu sống bình thường, BN có thể có nhịp

nhanh do nôn nhiều, chán ăn gây mất nước
• Vàng da nếu tổn thương gan
• Mất nước do nôn nhiều và chán ăn
• Suy gan có thể gây não gan, hôn mê gan


- N-Acetylcystein (NAC) là chất đối kháng đặc
hiệu, liều tấn công 140mg/kg,
- Sau đó 17 liều duy trì 70mg/kg mỗi 4 giờ. Tiếp tục NAC sau 72h nếu tổn thương gan thận
không cải thiện
- Nếu BN nôn thì trong vòng 1 giờ phải dùng lại.
• Theo dõi đông máu, cn gan thận, điện giải đồ và
đường huyết hàng ngày


QUY TRÌNH CHĂM SÓC
I. Nhận định tình trạng bệnh nhân.
1. Hỏi bệnh nhân hoặc người nhà bệnh nhân:
• Xác định nguyên nhân gây ngô độc
• Số lượng, thời gian, đường tiếp xúc…
• Lý do ngộ độc: tự ý, uống lầm, do tiếp xúc


• Tình trạng sức khỏe của bệnh nhân trước khi
ngô độc, các bệnh lý mãn tính?
• Triệu chứng của biểu hiện ngộ độc.: đau bụng,
nôn ói, tiêu chảy, co giật, hôn mê…


2. Thăm khám lâm sàng

•
•
•
•
•
•

Dấu hiệu sinh tồn
Quan sát da niêm , móng tay- chân
Hô hấp: khó thở, suy hô hấp tiết đàm nhớt
Mùi hôi trên quần áo, da, tóc, hơi thở của BN
Kích thước đồng tử
Số lượng, tính chất nước tiểu


• Dấu hiệu thiếu nước
• Chuẩn bị BN làm các XN: thức ăn, dịch dạ dày,
máu làm các XN tìm độc chất
• Đo ECG, theo dõi monitor, theo dõi CVP
• Thu thập các thư từ, lọ thuốc để lại (nếu có).


CÁC CHẨN ĐOÁN ĐIỀU DƯỠNG
1. Bệnh nhân khó thở do tăng tiết đàm nhớt
2. Bệnh nhân có nguy cơ té ngã do co giật.
3. Bệnh nhân rối loạn nước và điện giải do nôn ói,
tiêu chảy nhiều
4. Bệnh nhân thay đổi tri giác: lơ mơ, kích động,
hôn mê do ngô độc
5. Bệnh nhân phải được loại bỏ chất độc ra khỏi

cơ thể.


LẬP VÀ THỰC HIỆN KHCS
1. Đảm bảo chức năng hô hấp
• Nhanh chóng đánh gía tình trạng thông khí của
bệnh nhân: thở co kéo, tím tái, thở chậm, rối
loạn nhịp thở.
• Hút sạch làm thong thoáng đường hô hấp
• Đặt tube Mayor
• Cho bệnh nhân thở oxy
• Trợ giúp hô hấp: đặt nội khí quản, thở máy …


2. Đảm bảo an toàn cho bệnh nhân
• Cho bệnh nhân nằm giường có song chắn hoặc
dùng các biện pháp cố định an toàn cho bệnh
nhân.
• Thực hiện thuốc an thần theo y lệnh
• Luôn có mặt bệnh cạnh bệnh nhân.


3. Duy trì cân bằng nước và điện giải
• Đánh gía tình trạng nước và điện giải, dấu hiệu
mất nước
• Theo dõi dấu sinh hiệu sinh tồn: chú ý mạch,
huyết áp, đo điện tim,theo dõi CVP.
• Đặt sonde tiểu theo dõi lượng nước tiểu theo y
lệnh
• Thực hiện y lệnh thuốc

4. Đảm bảo và duy trì chức năng sống
• Đảm bảo chức năng hô hấp: hút đàm, thở oxy,
thở máy
• Đảm bảo tuần hoàn
• Theo dõi chức năng thận
• Theo dõi dấu hiệu sinh tồn, tình trạng tri giác
• Đảm bảo an toàn cho bệnh nhân tránh té ngã,
hít sặc


• Ngừa loét: xoay trở bệnh nhân mỗi 2 giờ, giữ da
bệnh nhân khô ráo sạch sẽ, xoa bóp nhẹ nhàng
những vùng da đè cấn..
• Đề phòng viêm phổi, đường tiết niệu: theo dõi
nhiệt độ bệnh nhân hằng ngày, nghe phổi…
• Tăng cường vệ sinh cá nhân: chăm sóc mắt, da


5. Loại bỏ chất độc nhanh chóng
Tùy theo đường gây ngộ độc mà tiến hành loại
bỏ chất độc ra khỏi cơ thể bệnh nhân.


5.1. Qua da:
• Thay quần áo
• Rửa nơi tiếp xúc bằng nước, không chà xát
mạnh làm thuốc hấp thu nhanh
5.2. Qua đường hô hấp:

• Sử dụng các biện pháp hỗ trợ về hô hấp: thở
oxy, đặt NKQ, thở máy


5.3. Qua đường tiêu hóa
- Gây nôn:
• Ngoáy vào thành họng gây nôn
• Tiêm Apomorpine
• Chống chỉ định: ngô độc chất ăn mòn (acid,
kiềm), chất bay hơi, tri giác lơ mơ, hôn mê. co
giật


- Rửa dạ dày:
• Rửa bằng ống Faucher nếu bệnh nhân tỉnh cho
đến khi nước ra trong và không còn mùi của
chất ngộ độc
• Trường hợp bệnh nhân rối loạn tri giác, bệnh
nhân được đặt NKQ trước khi rửa bằng Tube
Levine để ngăn ngừa dịch dạ dày chảy ngược
• Chống chỉ định: ngộ độc chất ăn mòn, chất bay
hơi