đánh giá hiệu quả hoạt động của ngân hàng thương mại cổ phần phương tây qua mô hình camel

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ – QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ NGÂN HÀ

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƯƠNG TÂY
QUA MÔ HÌNH CAMEL

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
Ngành: Tài chính ngân hàng
Mã số ngành: 5234021

9-2013

1


TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ – QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ NGÂN HÀ
MSSV: 4104510

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN
HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƯƠNG TÂY
QUA MÔ HÌNH CAMEL

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
NGÀNH: TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
Mã số ngành: 5234021

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
NGUYỄN THỊ HIẾU

9-2013

2


LỜI CẢM TẠ
Luận văn tốt nghiệp này được hoàn thành ngoài sự nỗ lực, cố gắng của bản
thân còn có sự giúp đỡ tận tình của Giáo viên hướng dẫn và các anh chị tại đơn vị
thưc tập.
Em xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến thầy, cô khoa Kinh Tế & Quản
Trị Kinh Doanh của trường Đại Học Cần Thơ. Cảm ơn thầy cô đã dạy bảo tận
tình, cho em những kiến thức về ngành học Tài chính – Ngân hàng, đó chính là
nền tảng để em hoàn thành báo cáo này. Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn chân
thành và sâu sắc nhất đến cô Nguyễn Thị Hiếu, người đã tận tình hướng dẫn, giúp
đỡ em trong suốt quá trình thực hiện báo cáo này bằng những hướng dẫn, kinh
nghiệm quý báu của cô.
Xin chân thành cảm ơn Ban điều hành Ngân hàng TMCP Phương Tây đã tạo
điều kiện cho em được thực tập và khảo sát thực tế tại Ngân hàng. Em xin gửi lời
cảm ơn đến các anh chị Phòng giao dịch đã hết lòng giúp đỡ, cung cấp thông tin,
dữ liệu để em hoàn thành báo cáo này.
Cuối cùng, do có nhiều yếu tố khách quan ảnh hưởng đến quá trình làm báo
cáo nên không tránh khỏi những sai sót. Em mong nhận được những ý kiến đóng
góp để báo cáo này hoàn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn và gửi những lời chúc tốt đẹp đến Thầy cô, các
anh chị ngân hàng!
Cần Thơ, Ngày 28 tháng 11 năm 2013

Nguyễn Thị Ngân Hà

3


LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập
và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài
nghiên cứu khoa học nào.
Cần Thơ, Ngày 28 tháng 11 năm 2013

Nguyễn Thị Ngân Hà

4


NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
Cần Thơ, Ngày tháng năm 2013
Thủ trưởng đơn vị

5


NHÂN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................

.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
.........................................................................................................................
Cần Thơ, Ngày tháng năm 2013
Giáo viên hướng dẫn

6


MỤC LỤC
Trang
LN: Lợi nhuận.................................................................................................. 12
CP: Chi phí
............................................................................................................................ 12
CHƯƠNG 1....................................................................................................... 13
GIỚI THIỆU...................................................................................................... 13
1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

13

1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

14

1.3 PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

14

1.3.1 Phạm vi về không gian

14

1.3.2 Phạm vi về thời gian

14

1.3.3 Phạm vi về nội dung

14

1.3.4 Đối tượng nghiên cứu

14

1.4 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

15

1.4 1 Phương pháp thu thập thông tin dữ liệu

15

1.4.2 Phương pháp phân tích

15

CHƯƠNG 2....................................................................................................... 16
CƠ SỞ LÝ LUẬN.............................................................................................. 16
CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........................ 16
2.1 KHÁI NIỆM, CHỨC NĂNG, VAI TRÒ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG
MẠI

16

2.1.1 Khái niệm ngân hàng thương mại

16

2.1.2 Chức năng của ngân hàng thương mại

16

2.1.3 Vai trò của ngân hàng thương mại

17

2.2 KHÁI NIỆM VỀ ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH DOANH CỦA NHTM
18

7


2.2.1 Khái niệm

18

2.2.2 Mục tiêu của phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh

18

2.2.3 Đối tượng của phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh

18

2.3 ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NHTMCP
PHƯƠNG TÂY QUA MÔ HÌNH CAMEL

19

2.3.1 Mức độ an toàn vốn – Capital Adequacy (C)

19

2.3.2 Chất lượng tài sản có – Asset Quality (A)

20

2.3.3 Năng lực quản lý – Management (M)

21

2.3.4 Khả năng sinh lời – Earnings (E)

22

2.3.5 Khả năng thanh khoản – Liquidity (L)

23

2.4 ƯU NHƯỢC ĐIỂM CỦA MÔ HÌNH CAMEL

24

2.4.1 Ưu điểm

24

2.4.2 Nhược điểm

24

CHƯƠNG 3....................................................................................................... 26
KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG PHƯƠNG TÂY.......................................... 26
3.1 TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƯƠNG
TÂY

26

3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển

26

3.1.2. Cơ cấu nhân sự

28

3.2 KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA PHƯƠNG TÂY TRONG
NHỮNG NĂM QUA (2010-6/2013)

29

3.2.1 Kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại cổ
phần Phương Tây trong các năm từ 2010-6/2013

29

Biểu đồ 3.1: Vốn huy động hợp nhất (tỷ đồng) của Phương Tây qua các năm
2010-6/2013........................................................................................................ 30
Biểu đồ 3.4 Tổng tài sản hợp nhất của Phương Tây qua các năm 2009-6/2013
(tỷ đồng)............................................................................................................. 33

8


Biểu đồ 3.6 Lợi nhuận trước thuế hợp nhất của ngân hàng Phương Tây qua
các năm 2010-6/2013(tỷ đồng).......................................................................... 35
CHƯƠNG 4....................................................................................................... 37
THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG PHƯƠNG TÂY VÀ SỰ

ĐÁNH GIÁ QUA MÔ HÌNH CAMEL............................................................ 37
4.1. PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ

37

4.1.1 Mức độ an toàn vốn (C)

37

Bảng 4.1: Chỉ tiêu an toàn vốn của Phương Tây qua các năm 2010-6/2013. 37
Bảng 4.2: Cơ cấu tài sản của Phương Tây qua các năm ................................ 38
Bảng 4.5: Dư nợ cho vay theo nhóm nợ của NHTMCP Phương Tây............41
Biểu đồ 4.1: Tổng dư nợ và nợ xấu của Phương Tây qua các năm 20106/2013(tỷ đồng).................................................................................................. 43
Bảng 4.6 : Dư nợ theo kỳ hạn cho vay của Phương Tây qua các năm..........43
Biểu đồ 4.2: Chỉ tiêu Tài sản sinh lời/ Tổng tài sản của Phương Tây qua các
năm 2010-6/2013................................................................................................ 46
Bảng 4.10 Chứng khoán vốn và chứng khoán nợ của Phương Tây qua các
năm 2010-6/2013................................................................................................ 47
Bảng 4.11 Góp vốn đầu tư của Phương Tây qua các năm..............................48

4.1.3 Năng lực quản lý (M)

48

Bảng: 4.12 Chỉ tiêu thể hiện năng lực quản lý ................................................ 48
Bảng 4.13 Chi phí hoạt động của Phương Tây qua các năm..........................49

4.1.4 Khả năng sinh lời (E)

52

Bảng 4.14: ROA, ROE, NIM của Phương Tây qua các năm 2010-6/2013. . 52
Biểu đồ 4.3 Tỉ lệ thu nhập lãi thuần của ngân hàng Phương Tây..................53
Biểu đồ 4.4 : Tỷ trọng nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của NH Phương Tây
qua các năm 2010-6/2013.................................................................................. 54

4.1.5 Khả năng thanh khoản (L)

55

Bảng 4.15: Chỉ tiêu thể hiện khả năng thanh khoản của Westernbank qua
các năm 2010-6/2013......................................................................................... 55
9


4.1.6 Nhận xét chung về hiệu quả hoạt động kinh doanh của
NHTMCP Phương Tây

57

4.2 ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN
HÀNG TMCP PHƯƠNG TÂY QUA MÔ HÌNH CAMEL

58

CHƯƠNG 5....................................................................................................... 63
GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN PHƯƠNG TÂY.........................63
5.1 TĂNG CƯỜNG VÀ ĐA DẠNG HÓA NGUÔN VỐN HUY ĐỘNG

63

5.2 TĂNG CƯỜNG VÀ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG

64

5.3 ĐA DẠNG HÓA NGUỒN THU NHẬP

64

5.4 NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CHI PHÍ

65

5.5 NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ THANH KHOẢN

65

CHƯƠNG 6....................................................................................................... 67
KẾT LUẬN........................................................................................................ 67
KẾT LUẬN

67

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................. 68
PHỤ LỤC........................................................................................................... 69

10

DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG
Biểu đồ 3.1: Vốn huy động hợp nhất (tỷ đồng) của Phương Tây qua các năm
2010-6/2013........................................................................................................ 30
Biểu đồ 3.4 Tổng tài sản hợp nhất của Phương Tây qua các năm 2009-6/2013
(tỷ đồng)............................................................................................................. 33
Biểu đồ 3.6 Lợi nhuận trước thuế hợp nhất của ngân hàng Phương Tây qua
các năm 2010-6/2013(tỷ đồng).......................................................................... 35
Bảng 4.1: Chỉ tiêu an toàn vốn của Phương Tây qua các năm 2010-6/2013. 37
Bảng 4.2: Cơ cấu tài sản của Phương Tây qua các năm ................................ 38
Bảng 4.5: Dư nợ cho vay theo nhóm nợ của NHTMCP Phương Tây............41
Biểu đồ 4.1: Tổng dư nợ và nợ xấu của Phương Tây qua các năm 20106/2013(tỷ đồng).................................................................................................. 43
Bảng 4.6 : Dư nợ theo kỳ hạn cho vay của Phương Tây qua các năm..........43
Biểu đồ 4.2: Chỉ tiêu Tài sản sinh lời/ Tổng tài sản của Phương Tây qua các
năm 2010-6/2013................................................................................................ 46
Bảng 4.10 Chứng khoán vốn và chứng khoán nợ của Phương Tây qua các
năm 2010-6/2013................................................................................................ 47
Bảng 4.11 Góp vốn đầu tư của Phương Tây qua các năm..............................48
Bảng: 4.12 Chỉ tiêu thể hiện năng lực quản lý ................................................ 48
Bảng 4.13 Chi phí hoạt động của Phương Tây qua các năm..........................49
Bảng 4.14: ROA, ROE, NIM của Phương Tây qua các năm 2010-6/2013. . 52
Biểu đồ 4.3 Tỉ lệ thu nhập lãi thuần của ngân hàng Phương Tây..................53
Biểu đồ 4.4 : Tỷ trọng nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của NH Phương Tây
qua các năm 2010-6/2013.................................................................................. 54
Bảng 4.15: Chỉ tiêu thể hiện khả năng thanh khoản của Westernbank qua
các năm 2010-6/2013......................................................................................... 55
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................. 68
PHỤ LỤC........................................................................................................... 69

11

Biểu đồ 3.1: Vốn huy động hợp nhất (tỷ đồng) của Phương Tây qua các năm
2010-6/2013........................................................................................................ 30
Biểu đồ 3.4 Tổng tài sản hợp nhất của Phương Tây qua các năm 2009-6/2013
(tỷ đồng)............................................................................................................. 33
Biểu đồ 3.6 Lợi nhuận trước thuế hợp nhất của ngân hàng Phương Tây qua
các năm 2010-6/2013(tỷ đồng).......................................................................... 35
Bảng 4.1: Chỉ tiêu an toàn vốn của Phương Tây qua các năm 2010-6/2013. 37
Bảng 4.2: Cơ cấu tài sản của Phương Tây qua các năm ................................ 38
Bảng 4.5: Dư nợ cho vay theo nhóm nợ của NHTMCP Phương Tây............41
Biểu đồ 4.1: Tổng dư nợ và nợ xấu của Phương Tây qua các năm 20106/2013(tỷ đồng).................................................................................................. 43
Bảng 4.6 : Dư nợ theo kỳ hạn cho vay của Phương Tây qua các năm..........43
Biểu đồ 4.2: Chỉ tiêu Tài sản sinh lời/ Tổng tài sản của Phương Tây qua các
năm 2010-6/2013................................................................................................ 46
Bảng 4.10 Chứng khoán vốn và chứng khoán nợ của Phương Tây qua các
năm 2010-6/2013................................................................................................ 47
Bảng 4.11 Góp vốn đầu tư của Phương Tây qua các năm..............................48
Bảng: 4.12 Chỉ tiêu thể hiện năng lực quản lý ................................................ 48
Bảng 4.13 Chi phí hoạt động của Phương Tây qua các năm..........................49
Bảng 4.14: ROA, ROE, NIM của Phương Tây qua các năm 2010-6/2013. . 52
Biểu đồ 4.3 Tỉ lệ thu nhập lãi thuần của ngân hàng Phương Tây..................53
Biểu đồ 4.4 : Tỷ trọng nợ phải trả và vốn chủ sở hữu của NH Phương Tây
qua các năm 2010-6/2013.................................................................................. 54
Bảng 4.15: Chỉ tiêu thể hiện khả năng thanh khoản của Westernbank qua
các năm 2010-6/2013......................................................................................... 55
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................. 68
PHỤ LỤC........................................................................................................... 69

12

13


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
NHNN:

Ngân hàng nhà nước

NHTM:

Ngân hàng thương mại

TMCP:

Thương mại cổ phần

TCTD:

Tổ chức tín dụng

TTS:

Tổng tài sản

VCSH:

Vốn chủ sỡ hữu

TSSL:

Tài sản sinh lời

HĐKD:
LN:

Hoạt động kinh doanh
Lợi nhuận

CP:

Chi phí

14


CHƯƠNG 1
GIỚI THIỆU
1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Hệ thống các ngân hàng có thể xem như là những điểm mấu chốt của toàn
hệ thống với những chức năng đặc thù, chuyên biệt mà sự sụp đổ của nó sẽ kéo
theo sự tan rã và tê liệt của toàn mạng lưới kinh tế. Có thể nói chưa bao giờ Việt
Nam lại có hoạt động ngân hàng rầm rộ như vậy. Ngoài một số tính năng riêng
biệt thì ngân hàng về bản chất cũng là một tổ chức kinh doanh đa phần làm việc
với mục đích cuối cùng cũng là tìm kiếm lợi nhuận và tối đa hóa giá trị của mình.
Việc hiểu được và đánh giá đúng mô hình và tình hình hoạt động của các ngân
hàng là một vấn đề cần được chú trọng.
Thêm vào đó việc gia nhập WTO đã mở ra những cơ hội phát triển mới
nhưng việc hội nhập tài chính - ngân hàng cũng đặt ra nhiều thách thức, cam go
cho hệ thống ngân hàng Việt Nam. Nền kinh tế mở cửa, nhiều chi nhánh ngân

hàng nước ngoài, ngân hàng liên doanh đổ vào Việt Nam và sự cạnh tranh trong
ngành ngân hàng ngày càng khốc liệt. Các ngân hàng nước ngoài với tiềm lực tài
chính vững mạnh và dày dặn kinh nghiệm sẽ là những đối thủ cạnh tranh với các
ngân hàng trong nước. Do đó việc đánh giá hiệu quả hoạt động của ngân hàng để
tìm ra nguyên nhân của những tồn tại, thiếu sót và cải thiện nó trở thành vấn đề
vô cùng cấp thiết. Và mô hình Camel cho phép ta tiếp cận sâu hơn vào hoạt động
ngân hàng qua các chỉ tiêu đánh giá về: độ an toàn vốn, khả năng sinh lời và
thanh khoản, chứ không đơn thuần là đánh giá về thu nhập, chi phí, lợi nhuận như
hiện nay. Qua đó đánh giá được hiệu quả tổng thể họat động của ngân hàng để có
cái nhìn chính xác hơn về thời gian hoạt động vài năm trở lại đây và đưa ra các
cảnh báo cũng như các giải pháp giúp nâng cao hiệu quả hoạt động, giảm thiểu rủi
ro cho ngân hàng, tạo tiền đề cho hoạt động vững chắc trong tương lai. Ngân hàng
thương mại cổ phần Phương Tây là một trong những ngân hàng nhỏ và còn non
trẻ trong hệ thống ngân hàng Việt Nam hiện nay vậy phải làm thế nào để có thể
vượt qua những khó khăn đó và giúp ngân hàng có thể phát triển trong nền kinh tế
hiện nay. Chính vì những lý do trên mà tôi chọn đề tài:
“Đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại
cổ phần Phương Tây qua mô hình Camel”.

15


1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại cổ phần
Phương Tây qua năm nhóm chỉ tiêu của mô hình CAMEL: mức độ an toàn vốn,
chất lượng tài sản, chất lượng quản lý, khả năng sinh lời, tính thanh khoản. Từ đó
tìm ra các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của ngân hàng và đề ra một
số biện pháp để hạn chế những thiếu sót nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của
ngân hàng.
1.3 PHẠM VI VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

1.3.1 Phạm vi về không gian
Ngân hàng thương mại cổ phần Phương Tây
1.3.2 Phạm vi về thời gian
Số liệu được sử dụng trong đề tài là số liệu năm từ năm 2010 đến năm 2012
theo niên độ kế toán.
Đề tài được thực hiện từ tháng 08/2013 đến tháng 11/2013.
1.3.3 Phạm vi về nội dung
Chuyên đề gồm 5 chương:
Chương 1: Lý do chọn đề tài
Chương 2: Giới thiệu về ngân hàng thương mại cổ phần Phương Tây
Chương 3: Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Chương 4: Thực trạng hoạt động của ngân hàng Phương Tây và sự đánh giá
qua mô hình CAMEL
Chương 5: Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của ngân
hàng thương mại cổ phần Phương Tây
Chương 6: Kết luận
1.3.4 Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của báo cáo là kết quả hoạt động kinh doanh của ngân
hàng thương mại cổ phần Phương Tây qua 3 năm 2010-2012 và 6 tháng đầu năm
2013.

16


1.4 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1.4 1 Phương pháp thu thập thông tin dữ liệu
Số liệu sử dụng nghiên cứu là số liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo
tài chính và một số tài liệu có liên quan tại website của Phương Tây Bank
()
1.4.2 Phương pháp phân tích

Phương pháp thống kê mô tả: phân tích, đánh giá các số liệu thu thập được
từ báo cáo tài chính.
Phương pháp so sánh: để phân tích sự biến động của các khoản mục - chỉ
tiêu so sánh qua các kỳ kế toán.
So sánh tuyệt đối: phân tích mức độ biến động, chênh lệch tuyệt đối về quy
mô giữa các kỳ kế toán.
y = yt – y0
Trong đó :
y0 : chỉ tiêu năm gốc
yt : chỉ tiêu năm nghiên cứu
y : là phần chênh lệch của chỉ tiêu
So sánh tương đối : phân tích tốc độ tăng trưởng của của chỉ tiêu qua từng
kỳ kế toán. Từ đó vận dụng phương pháp tăng trưởng bình quân để dự báo nhu
cầu thanh khoản trong tương lai.
yt – y0

y =

x100%

y0

Trong đó :
y0 : chỉ tiêu năm gốc
yt : chỉ tiêu năm nghiên cứu
y : tốc độ tăng trưởng của chỉ tiêu

17

CHƯƠNG 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN
CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 KHÁI NIỆM, CHỨC NĂNG, VAI TRÒ CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG
MẠI
2.1.1 Khái niệm ngân hàng thương mại
Pháp lệnh ngân hàng ngày 23/05/1990 của Việt Nam: “Ngân hàng thương
mại là tổ chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt động chủ yếu và thường xuyên là nhận
tiền gửi từ khách hàng với trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay,
thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và làm phương tiện thanh toán”.
Theo Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 thì “ Ngân hàng thương
mại là ngân hàng được thực hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động
kinh doanh khác có liên quan vì mục tiêu lợi nhuận, góp phần thực hiện các mục
tiêu kinh tế của Nhà nước”
Cũng có thể hiểu ngân hàng thương mại: “Ngân hàng thương mại là một tổ
chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt động chủ yếu của nó bao gồm: huy động vốn,
cho vay, chiết khấu, bão lãnh, bao thanh toán, cho thuê tài chính, đầu tư chứng
khoán, liên doanh góp vốn, kinh doanh ngoại tệ, vàng bạc và cung cấp các dịch
vụ tài chính liên quan (ngân quỹ thanh toán, ủy thác, quản lý tài sản,.. v.v).
2.1.2 Chức năng của ngân hàng thương mại
Trung gian tài chính
Quan hệ tín dụng trực tiếp giữa chủ thể có tiền chưa sử dụng và chủ thể có
nhu cầu tiền tệ cần bổ sung gặp phải nhiều hạn chế vì người có nhu cầu khó tìm
gặp người có khả năng cung cấp. Hoạt động của NHTM đã khắc phục được hạn
chế trên bằng cách đứng ra tập trung các khoản tiền tệ tạm thời nhàn rỗi của tất cả
các chủ thể trong nền kinh tế bao gồm các nhà doanh nghiệp, cá nhân và các cơ
quan nhà nước trên cơ sở đó cung cấp cho các chủ thể có nhu cầu cần bổ sung
tạm thời. Như vậy, NHTM vừa là người đi vay vừa là người cho vay. Hay nói
khác đi, nghiệp vụ kinh doanh của NHTM là đi vay để cho vay. Và đây là chức
năng đặc trưng nhất trong các chức năng của NHTM.

Trung gian thanh toán và quản lý các phương tiện thanh toán

18


Nếu như mọi khoản thanh toán được thực hiện bên ngoài ngân hàng thì chi
phí để thực hiện rất lớn, bao gồm những chi phí cho lưu thông tiền mặt như in,
đúc, bảo quản, vận chuyển, kiểm đếm, v.v… Với sự ra đời và phát triển của
NHTM, đại bộ phận các khoản chi trả về hàng hóa và dịch vụ của các doanh
nghiệp và thậm chí một bộ phận các khoản chi trả của cá nhân chuyển giao cho
ngân hàng thực hiện. Khi khách hàng gửi tiền vào ngân hàng, họ sẽ được đảm bảo
an toàn trong việc cất giữ tiền và thực hiện thu chi một cách nhanh chóng, tiện lợi
nhất là đối với các khoản tiền có giá trị lớn, ở mọi địa phương mà nếu khách hàng
tự làm sẽ rất tốn kém và thiếu an toàn.
Tạo tiền
Sự ra đời các ngân hàng đã tạo ra một bước phát triển về chất trong kinh
doanh tiền tệ. Nếu như trước đây, các tổ chức kinh doanh tiền tệ nhận tiền gửi
(vàng, bạc) và rồi cho vay cũng chính các đồng tiền đó, thì kể từ khi hệ thống
ngân hàng ra đời, việc cho vay không nhất thiết phải là tiền vàng hoặc bạc mà họ
đã nhận được từ người gửi. Nhờ hoạt động trong hệ thống mà các NHTM đã tạo
được bút tệ để thay thế tiền mặt là một sáng kiến quan trọng thứ hai của lịch sử
hoạt động ngân hàng. Chính nhờ phương thức tạo tiền này mà ngân hàng đã trở
thành trung tâm của đời sống kinh tế hiện đại. Paul A. Samuelson đã cho rằng, sự
thật là toàn bộ hệ thống ngân hàng có thể làm được cái mà từng ngân hàng nhỏ
không thể làm được: nó có thể mở rộng việc cho vay nợ và từ đó mở rộng nguồn
tiền ngân hàng lên gấp nhiều lần so với số mà các dự trữ mới tạo ra cho nó, cho
dù mỗi ngân hàng nhỏ bao giờ cũng chỉ cho vay một phần số tiền ký gửi.
Dịch vụ tài chính và các dịch vụ ngân hàng khác
Trong quá trình làm dịch vụ tài chính và các dịch vụ thanh toán, ngân hàng
có điều kiện về kho quỹ, thông tin, quan hệ rộng rãi với các doanh nghiệp. Với

điều kiện đó, ngân hàng có thể làm tư vấn tài chính, đầu tư cho các doanh nghiệp,
làm đại lý phát hành chứng khoán đảm bảo hiệu quả cao và tiết kiệm chi phí. Mặt
khác, ngân hàng còn cung cấp cho các khách hàng các dịch vụ ngân hàng khác
như giữ hộ tài sản, giấy tờ có giá, hối đoái, v.v. với tính chất chuyên nghiệp cao.
2.1.3 Vai trò của ngân hàng thương mại
NHTM thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giúp các doanh nghiệp có vốn đầu tư
mở rộng sản xuất kinh doanh, nâng cao hiệu quả kinh doanh. Nguồn vốn vay từ
ngân hàng đối với doanh nghiệp đã trở nên phổ biến và chiếm tỷ trọng ngày càng
cao trong kết cấu tài sản nợ của doanh nghiệp.

19


NHTM góp phần phân bố hợp lý các nguồn lực giữa các vùng trong quốc
gia tạo điều kiện phát triển cân đối nền kinh tế.
NHTM tạo ra môi trường cho việc thực hiện chính sách tiền tệ của ngân
hàng trung ương.
NHTM là cầu nối cho việc phát triển kinh tế đối ngoại giữa các quốc gia.
2.2 KHÁI NIỆM VỀ ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH DOANH CỦA NHTM
2.2.1 Khái niệm
Hiệu quả theo ý nghĩa chung nhất được hiểu là các lợi ích kinh tế, xã hội đạt
được từ quá trình hoạt động kinh doanh mang lại. Hiệu quả kinh doanh bao gồm
hai mặt là hiệu quả kinh tế (phản ánh trình độ sử dụng các nguồn nhân tài, vật lực
của doanh nghiệp hoặc của xã hội để đạt kết quả cao nhất với chi phí thấp nhất)
và hiệu quả xã hội (phản ánh những lợi ích về mặt xã hội đạt được từ quá trình
hoạt động kinh doanh), trong đó hiệu quả kinh tế có ý nghĩa quyết định
Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh là xem xét, đo lường quá trình thực
hiện chiến lược kinh doanh. Khi một chiến lược mới được đưa vào thực hiện, nhà
quản trị cần phải kiểm tra, phân tích để phát hiện những sai lệch so với kế hoạch,
xác định nguyên nhân và đề ra biện pháp xử lý kịp thời, đúng lúc, có hiệu quả.

Phân tích chính xác, khoa học là cơ sở để xây dựng một chiến lược kinh doanh
phù hợp với từng giai đoạn phát triển của ngân hàng, giúp ngân hàng củng cố chỗ
đứng của mình trên thị trường.
2.2.2 Mục tiêu của phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh
Phân tích hoạt động kinh doanh có hai mục tiêu cơ bản là:
 Phát hiện các lĩnh vực kinh doanh có khả năng mang lại lợi nhuận cao
 Hạn chế tối thiểu các rủi ro phát sinh trong quá trình kinh doanh tiền tệ.
2.2.3 Đối tượng của phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh
Đối tượng của phân tích hoạt động kinh doanh của một ngân hàng là kết quả
kinh doanh của đơn vị đó được biểu hiện bằng các chỉ tiêu kinh tế. Đối tượng
phân tích có thể là kết quả kinh doanh của từng lĩnh vực hoạt động như: tình hình
dự trữ, doanh số cho vay, số tiền huy động được, v.v ..., hoặc là kết quả tổng hợp
của quá trình kinh doanh như lợi nhuận. Phân tích hiệu quả hoạt động kinh doanh
của ngân hàng thương mại được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, phụ

20


thuộc vào sự tinh vi, kiến thức, kinh nghiệm của người phân tích và mức độ phát
triển của hệ thống ngân hàng.
2.3 ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NHTMCP
PHƯƠNG TÂY QUA MÔ HÌNH CAMEL
2.3.1 Mức độ an toàn vốn – Capital Adequacy (C)
Mức độ an toàn vốn thể hiện số vốn tự có để hỗ trợ cho hoạt động kinh
doanh của ngân hàng. Ngân hàng càng chấp nhận nhiều rủi ro thì càng đòi hỏi
phải có nhiều vốn tự có để hỗ trợ hoạt động của ngân hàng và bù đắp tổn thất tiềm
năng liên quan đến mức độ rủi ro cao hơn.
Các chỉ số dùng để đo lường mức độ an toàn vốn:
Hệ số an toàn vốn (CAR)
CAR=Vốn tự có/ Tài sản có điều chỉnh rủi ro

Chỉ số này thể được dùng để xác định khả năng của ngân hàng trong việc
thanh toán các khoản nợ có thời hạn và các rủi ro khác như rủi ro tín dụng. Theo
Thông tư 13 của ngân hàng nhà nước thì ngân hàng thương mại phải đảm bảo chỉ
tiêu này lớn hơn hoặc bằng 9%. Chỉ tiêu này thể hiện mối quan hệ của vốn chủ sở
hữu và tài sản, thể hiện số tài sản tối đa mà ngân hàng có thể nắm giữ với một
lượng vốn nhất định. Ta thấy vốn chủ sở tương đối không biến động trong thời
gian ngắn nên hệ số an toàn vốn tối thiểu nhằm nâng cao trách nhiệm của chủ sở
hữu trong việc sử dụng tài sản. Vốn tự có trong hệ số CAR gồm vốn cấp 1 và vốn
cấp 2 trừ đi các khoản phải trừ. Vốn cấp 1 là nguồn vốn “lõi”, vốn cơ bản của
ngân hàng bao gồm vốn điều lệ, quỹ dự trữ bổ sung vốn điều lệ, quỹ đầu tư phát
triển nghiệp vụ, lợi nhuận không chia, thặng dư cổ phần được tính vào vốn theo
quy định của pháp luật trừ đi phần dùng để mua cổ phiếu quỹ nếu có. Vốn cấp 2
là nguồn vốn bổ sung, bao gồm các khoản dự phòng khấu hao, các trái phiếu phát
hành chuyển đổi và các quỹ khác). Thông tư cũng quy định rõ rằng nguồn vốn
cấp 2 không được vượt quá 100% vốn cấp 1. Điều này hàm ý rằng ngân hàng sử
dụng nguồn vốn để tài trợ chủ yếu từ vốn cơ bản của ngân hàng, nguồn vốn bổ
sung chỉ đóng vai trò thứ yếu để đảm bảo cho sự an toàn của ngân hàng. Hệ số
này càng cao thì ngân hàng càng an toàn nhưng hệ số này quá cao tức là lợi nhuận
của ngân hàng giảm xuống vì ngân hàng nắm giữ nhiều tài sản an toàn nhưng khả
năng sinh lời thấp.

21


VCSH/ TTS
Chỉ số này phản ánh khả năng tài trợ tổng tài sản từ vốn tự có của Ngân
hàng. Tỷ số này cao chứng tỏ khả năng tự chủ tài chính của ngân hàng, nhưng
cũng cho thấy ngân hàng chưa tận dụng đòn bẩy tài chính nhiều. Sử dụng nhiều
nợ mà chủ yếu là nguồn vốn huy động trong cơ cấu nguồn vốn sẽ gia tăng tỷ suất
sinh lời trên đồng vốn tự có nhưng đồng thời cũng tăng mức độ rủi ro của nguồn

vốn. Ở Việt Nam, để tạo ra sự an toàn kinh doanh đối với các tổ chức tín dụng,
vốn là xương sống của nền kinh tế, NHNN buộc tổ chức tín dụng phải thường
xuyên duy trì tỷ lệ tối thiểu giữa vốn tự có so với tổng giá trị tài sản có ở mức 5%.
Vốn chủ sở hữu bên cạnh đảm bảo cho việc sử dụng của tài sản ngân hàng nó còn
quyết định quy mô hoạt động của một ngân hàng. NHNN còn quy định đối với
một mức vốn chủ sở hữu nhất định thì ngân hàng không được huy động lớn hơn
20 lần số vốn chủ sở hữu đó.
Dư nợ / VCSH
Tỷ lệ tổng nợ trên vốn chủ sở hữu là chỉ số phản ánh quy mô tài chính của
Ngân hàng. Nó cho ta biết về tỉ lệ giữa 2 nguồn vốn cơ bản (nợ và vốn chủ sở
hữu) mà ngân hàng sử dụng để chi trả cho hoạt động của mình. Hai nguồn vốn
này có những đặc tính riêng biệt và mối quan hệ giữa chúng được sử dụng rộng
rãi để đánh giá tình hình tài chính của ngân hàng. Tỷ lệ tổng nợ trên vốn chủ sở
hữu được tính bằng cách chia tổng nợ cho vốn chủ sở hữu.
2.3.2 Chất lượng tài sản có – Asset Quality (A)
Chất lượng tài sản có là nguyên nhân cơ bản dẫn đến các vụ đổ vỡ ngân
hàng. Thông thường điều này xuất phát từ việc quản lý không đầy đủ trong chính
sách cho vay. Nếu thị trường biết rằng chất lượng tài sản kém thì sẽ tạo áp lực lên
trạng thái nguồn vốn ngắn hạn của ngân hàng, và điều này có thể dẫn đến khủng
hoảng thanh khoản, hoặc dẫn đến tình trạng đổ xô đi rút tiền ở ngân hàng.
Các chỉ số dùng để đo lường chất lượng tài sản có:
Nợ xấu/ Tổng dư nợ
Đây là chỉ tiêu phản ánh tỷ lệ nợ xấu của ngân hàng. Nợ xấu là tổng các
khoản nợ từ nhóm 3 đến nhóm 5 theo quy định tại Khoản 3 Điều 1 Quyết định số
18/2007QĐ-NHNN ngày 25/4/2007 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về việc
sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy định phân loại nợ, trích lập, và sử dụng dự
phòng để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động ngân hàng của tổ chức tín dụng

22

ban hành theo Quyết định số 493/2005/QĐ-NHNN ngày 22/4/2005 của Thống
đốc Ngân hàng Nhà nước. Tỷ lệ này càng cao thì càng phản ánh các khoản cho
vay của ngân hàng được đánh giá tổn thất một phần hoặc toàn bộ gốc và lãi càng
cao. Tỷ lệ nợ xấu nhỏ hơn hoặc bằng 3% là ngân hàng đạt điểm tối đa về chỉ tiêu
chất lượng các khoản cho vay và ứng trước cho khách hàng và các khoản cho vay
các tổ chức tín dụng khác.
Tài sản sinh lời/ Tổng tài sản
Tài sản sinh lời là những tài sản taọ nguồn thu cho ngân hàng dưới dạng thu
lãi hoặc thu ngoài lãi và chủ yếu là các khoản mục đầu tư và cho vay. Khi sự cạnh
tranh trên thị trường ngày càng gia tăng thì các nhà quản lý ngân hàng nỗ lực tăng
tỷ lệ tài sản sinh lời để duy trì thu nhập.
Đầu tư/ Tổng tài sản
Đầu tư bao gồm cả chứng khoán kinh doanh, chứng khoán đầu tư và góp
vốn đầu tư vào công ty con.
2.3.3 Năng lực quản lý – Management (M)
Đây là một yếu tố quan trọng của ngân hàng. Nó quyết định đến thành công
trong hoạt động ngân hàng. Các chính sách về quản lý con người, các chính sách
quản lý chung của tổ chức, các hệ thống thông tin, các chế độ kiểm soát và kiểm
toán…đều được xem xét một cách riêng rẽ để phản ánh toàn bộ chất lượng của
hoạt động quản lý.
Theo mô hình CAMEL, khả năng quản lý là các ngân hàng quản trị điều
hành bộ máy tổ chức của mình. Đây là một yếu tố mang thiên hướng định tính rất
lớn. Việc đánh giá được khả năng điều hành và quản lý của một ngân hàng cần
nhiều thông tin và tiếp cận thực tế từ bên trong ngân hàng cũng như một số ngân
hàng chuẩn khác để có thể đánh giá đúng được…Đặc biệt, các quyết định của
người quản lý sẽ ảnh hưởng trự tiếp đến những yếu tố như:
 Chất lượng tài sản có
 Mức độ tăng trưởng của tài sản có
 Mức độ thu nhập

 Khả năng lập kế hoạch…
Các chỉ số được dùng để đo lường năng lực quản lý:

23


 Tổng chi phí hoạt động/ Tổng lợi nhuận hoạt động
Chỉ tiêu này đo lường chi phí hoạt động chiếm bao nhiêu phần trăm trong
việc tạo ra lợi nhuận cho ngân hàng. Chỉ tiêu này quá cao thì ngân hàng cần phải
cải thiện năng lực quản lý chi phí của mình.
 Lợi nhuận thuần từ HĐKD/ Mỗi nhân viên
Chỉ tiêu này để xem xét chế độ lương thưởng của ngân hàng đối với nhân
viên, có tương xứng với lợi nhuận tạo ra hay không.


Thu nhập từ hoạt động khác/Tổng thu nhập

Đo lường thu nhập ngoài lãi đóng góp bao nhiều phần trăm trong thu nhập
để xem xét năng lực quản lý trong việc tạo ra thu nhập ngoài lãi, giảm sự phụ
thuộc quá lớn của ngân hàng vào thu nhập lãi.
2.3.4 Khả năng sinh lời – Earnings (E)
Lợi nhuận là chỉ số quan trọng nhất để đánh giá hoạt động của một tổ chức
tín dụng. Thu nhập chính của ngân hàng là từ lãi, từ lệ phí, hoa hồng, từ kinh
doanh mua bán và thu nhập khác.
Đây là nhân tố quan trọng của việc phân tích doanh thu và chi phí, bao gồm
cả mức độ hiệu quả của hành động và chính sách lãi suất cũng như các kết quả
hoạt động tổng quát được đo lường bằng các chỉ số. Cụ thể hơn, lợi nhuận là chỉ
số quan trọng nhất để đánh giá công tác quản lý và các hoạt động chiến lược của
nhà quản lý thành công hay thất bại. Lợi nhuận sẽ dẫn đến hình thành thêm vốn,
đây là điều hết sức cần thiết để thu hút thêm vốn và sự hỗ trợ phát triển trong

tương lai từ phía các nhà đầu tư. Lợi nhuận còn cần thiết để bù đắp các khoản cho
vay bị tổn thất và trích dự phòng đầy đủ.
Bốn nguồn thu nhập chính của ngân hàng là:
 Thu nhập từ lãi
 Thu nhập từ hoạt động dịch vụ
 Thu nhập từ kinh doanh, mua bán
 Thu nhập khác
Hai chỉ tiêu được dùng để đánh giá khả năng sinh lời của ngân hàng phổ
biến và quan trọng nhất là ROA, ROE.
 Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản(ROA) = Net income/ Total assets

24


 Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu(ROE) = Net income/ Common
equity
ROA là một thông số chủ yếu về tính hiệu quả quản lý. Nó chỉ ra khả năng
của hội đồng quản trị ngân hàng trong quá trình chuyển tài sản của ngân hàng
thành thu nhập ròng. Cứ một đồng tài sản bỏ ra thì thu lại bao nhiêu lợi nhuận cho
ngân hàng. Ngược lại, ROE là một chỉ tiêu đo lường tỷ lệ thu nhập cho các cổ
đông ngân hàng. Nó thể hiện thu nhập mà các cổ đông nhận được từ việc đầu tư
vào ngân hàng. Cứ một đồng vốn bỏ ra đầu tư các cổ đông nhận được lợi nhuận
bao nhiêu.
Lợi nhuận là chỉ số quan trọng nhất để đánh giá hoạt động của một tổ chức
tín dụng. Thu nhập chính của ngân hàng là từ lãi, từ lệ phí, hoa hồng, từ kinh
doanh mua bán và thu nhập khác.
 Tỷ lệ thu nhập lãi thuần (Net interest margin -NIM)
NIM =Thu nhập lãi ròng/Tổng tài sản sinh lời
2.3.5 Khả năng thanh khoản – Liquidity (L)
Theo góc độ tài sản: Thanh khoản là khả năng chuyển đổi tài sản thành tiền.

Theo góc độ ngân hàng: Thanh khoản là khả năng ngân hàng đáp ứng các yêu cầu
về vốn khả dụng của mình.
Một ngân hàng được xem là có khả năng thanh khoản tốt nếu như nó có thể
có được những khoản vốn khả dụng với chi phí thấp đúng tại thời điểm mà ngân
hàng có nhu cầu. Có nghĩa là ngân hàng có khả năng thanh khoản tốt khi ngân
hàng có trong tay một lượng vốn khả dụng với quy mô hợp lý hoặc ngân hàng có
thể nhanh chóng huy động vốn thông qua con đường vay nợ hay bán tài sản.
Thanh khoản có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với ngân hàng. Thanh khoản giúp
đáp ứng yêu cầu vay mới mà không cần phải thu hồi những khoản cho vay đang
trong hạn hoặc thanh lý các khoản đầu tư có kỳ hạn. Đồng thời, thanh khoản giúp
đáp ứng tất cả các biến động hàng ngày hay theo mùa vụ về nhu cầu rút tiền một
cách kịp thời và có trật tự. Do ngân hàng thường xuyên huy động tiền gửi ngắn
hạn (với lãi suất thấp) và cho vay số tiền đó với thời hạn dài hạn (lãi suất cao hơn)
nên ngân hàng về cơ bản luôn có nhu cầu thanh khoản rất lớn.
Các chỉ số để đo lường khả năng thanh khoản là:
-Chỉ số về trạng thái tiền mặt = Tiền và tiền gửi tại các TCTD khác/ TTS
-Chỉ số thanh khoản = Tiền gửi tại NHNN/ TTS
25