Bài Giảng Giun Sán Ký Sinh Trùng

HÇNH THÃØ
MÄÜT SÄÚ LOAÌI GIUN SAÏN
Bộ môn Ký Sinh Trùng
Trường Đại học Y Dược Huế


MUÛC TIÃU HOÜC TÁÛP
 Định danh được con giun sán.
 Góp phần chẩn đoán lâm sàng
bệnh giun sán.


I. Cạc âiãøm khạc nhau giỉỵa giun v
sạn :
GIUN
- Thán hçnh trn, khäng

-

phán âäút, cọ v kitin bao
bc bãn ngoi.
Con cại v con âỉûc riãng
l.
Vë trê cỉ trụ: åí âỉåìng rüt,
tỉång âäúi dãù âiãưu trë.
Chu k: âån gin nhiãưu
ngỉåìi màõc.

SẠN
- Thán hçnh dẻt, phán âäút åí

-

sạn dáy, hçnh giäúng chiãúc
lạ åí sạn lạ.
Sạn âa säú l lỉåỵng tênh
Vë trê cỉ trụ: nhiãưu nåi
gáy bãûnh phỉïc tảp. Nãn
khọ âiãưu trë .
Chu k phỉïc tảp nãn êt
ngỉåìi màõc.


II. Hỗnh thóứ mọỹt sọỳ loaỡi giun.
1. Giun õuợa (Ascaris lumbricoides):
- Con õổỷc: 15-17cm. Con caùi: 20-30cm.
- Maỡu sừc: Maỡu trừng sổợa hay hồi họửng.
- Hỗnh troỡn, khọng phỏn õọỳt, coù lồùp voớ kitin.
- Mióỷng coù 3 mọi vaỡ 1 ọỳng tióu hoùa .
- Con õổỷc õuọi cong vóử phờa buỷng, coù 2 gai
sd.
- Con caùi õuọi thúng õoaỷn thừt 1/3 trổồùc cồ
thóứ.


II. Hỗnh thóứ mọỹt sọỳ loaỡi giun.
2. Giun moùc - Giun moớ (Ankylostoma duodenale Necator
americanus):
- Cỏỳu taỷo gỏửn giọỳng nhau, giun moùc lồùn hồn moớ.
- 9-11mm, maỡu trừng sổợa.
- ỏửu giun moùc coù 2 cỷp voỡng moùc sừc beùn.

- ỏửu giun moớ coù 2 rng sừc beùn.



II. Hỗnh thóứ mọỹt sọỳ loaỡi giun.
3. Giun toùc (Trichuris trichuira):
- Giun toùc coù maỡu họửng nhaỷt, phỏửn õỏửu maợnh,
daỡi nhổ sồỹi toùc; phỏửn õuọi ngừn vaỡ to chióỳm 1/2
thỏn.
- Con õổỷc daỡi 30-40mm, õuọi cong,
cuọỳi õuọi coù mọỹt gai sinh duỷc.
- Con caùi daỡi 30-50 mm, õuọi thúng.


II. Hỗnh thóứ mọỹt sọỳ loaỡi giun.
Giun kim (Enterobius vermicularis):
- Giun kim maỡu trừng, hai õỏửu nhoỹn, mióỷng gọửm 3 mọi.
- Phỏửn cuọỳi thổỷc quaớn coù uỷ phỗnh.
- Giun caùi 9 -12mm, giun õổỷc 3-5mm.
- uọi giun caùi daỡi vaỡ nhoỹn, lọự sinh duỷc caùi ồớ nổợa trổồùc cuớa thỏn.
- uọi giun õổỷc cong vaỡ gỏỷp vóử buỷng, cuọỳi õuọi thổồỡng coù gai sinh
duỷc loỡi ra ngoaỡi.
4.


ẤU TRÙNG GIUN MÓC
Ấu trùng giai đoạn 1 (Rhabditiform)
- Kích thước: 250 x 17 µm.
- Miệng mở, bao miệng dài và hẹp.
- Thực quản phình ra ở phía sau thành

hình quả lê
-Đuôi thon dài và nhọn.
-Bộ phận sinh dục khó
thấy


ẤU TRÙNG GIUN LƯƠN
Ấu trùng giai đoạn 1 (Rhabditifom)
- Kích thước: 200-380 x 16-20µm
- Phần sau thực quản phình ra như hình
quả lê.
- Miệng hở, bao miệng ngắn.
-Đuôi thon dài và nhọn.
-Bộ phận sinh dục dễ quan
sát


PHÂN BIỆT ẤU TRÙNG GIUN MÓC VÀ
GIUN LƯƠN


III. Hỗnh thóứ con saùn .
1. Saùn laù ruọỹt /saùn laù gan lồùn . (Fasciolopsis buski/ Fasciola
hepatica):

Saùn laù ruọỹt maỡu hồi õoớ, daỡi vaỡ deỷt.
- Chióửu daỡi 30-40mm, chióửu rọỹng 8-20mm, daỡy 0,5-3mm.
- Mỷt thỏn coù gai nhoớ xóỳp thaỡnh haỡng, nhióửu ồớ gỏửn hỏỳp khỏứu buỷng.
- Hỏỳp khỏứu baùm ồớ saùt gỏửn hỏỳp khỏứu n v to hồn hỏỳp khỏứu n.
- Tinh hoaỡn chia nhaùnh chióỳm hóỳt caớ phỏửn giổợa vaỡ phỏửn sau cuớa thỏn.

- Tổớ cung nũm ồớ phờa trổồùc cuớa thỏn. Buọửng trổùng cuợng chia nhaùnh.
-


III. Hỗnh thóứ con saùn .
2. Saùn laù gan nhoớ (Clonorchis sinensis):
- Saùn laù gan nhoớ maỡu trừng õuỷc, chióửu daỡi 10-25mm.
- Cồ thóứ khọng phuớ gai.
- Hỏỳp khỏứu n vaỡ hỏỳp khỏứu baùm ồớ xa nhau, hỏỳp khỏứu baùm ồớ vở trờ 1/3
trổồùc cuớa thỏn vaỡ nhoớ hồn hỏỳp khỏứu n.
- Tinh hoaỡn chia nhaùnh, khọng chia muùi, nũm ồớ phờa sau buọửng trổùng.


III. Hỗnh thóứ con saùn .
3. Saùn dỏy.
3.1. ỷc õióứm chung cuớa saùn dỏy:
- ỏửu saùn troỡn, nhoớ coù 4 hỏỳp khỏứu,
tuyỡ tổỡng loaỷi saùn maỡ coù thóm voỡng moùc.
- Thỏn saùn daỡi, deỷt gọửm haỡng nghỗn õọỳt.
- Saùn dỏy sinh saớn bũng caùch naớy chọửi bừt nguọửn tổỡ õọỳt
cọứ.
- Saùn dỏy laỡ lổồợng giồùi.
- Saùn dỏy khọng õeớ trổùng. Trổùng nũm trong caùc õọỳt giaỡ,
caùc õọỳt giaỡ ruỷng ra khoới thỏn saùn rọửi theo phỏn ra
ngoaỡi.


III. Hỗnh thóứ con saùn .
3.3. Saùn dỏy lồỹn
(Toenia solium):

- Saùn dỏy lồỹn 2 - 3m (8m).
- ỏửu gỏửn nhổ hỗnh 4 goùc, chióửu
ngang cuớa õỏửu laỡ 1mm, coù 2
voỡng moùc gọửm 25 - 30 moùc, 4
hỏỳp khỏứu troỡn, cọứ ngừn vaỡ
maớnh.

3.4. Saùn dỏy boỡ
(Toenia saginata):
-Saùn dỏy boỡ 4-10 m.
- ỏửu coù 4 hỏỳp khỏứu vaỡ khọng
coù voỡng moùc.


HÌNH THỂ ĐƠN BÀO


E. HISTOLYTICA



b.Thể hoạt động bé :
- Kích thước: 12-20m.
- Hoạt động chân giả yếu .
-Chưa ăn hồng cầu, chưa gây bệnh
-- Nhân thể chính tâm.


Thể bào nang:
- Hình tròn, 10-15 µ m.

- Vỏ dày.
- Có 1-4 nhân.
- Nhân thể chính tâm.
- Có thể nhiễm sắc hình gậy màu đậm.


E. coli
Bào nang:
- Kích thước:15-30 µm.
- Vỏ mỏng.
- 1-8 nhân.
- Nhân thể lệch tâm.
- Thể nhiễm sắc mảnh.


G. lamblia
Thể hoạt động :
- Hình quả lê đối xứng qua trục sống
thân.
- Kích thước: 10-20 µ m x 6-10 µ m.
- Mặt bụng phẳng, mặt lưng gù.
- Một đĩa hút chiếm 3/4 diện tích mặt
bụng.
- Có thể có gốc roi từ đó xuất phát 4 đôi
roi đi về phía sau thân.
- 2 nhân tròn đối xứng nằm 1/3 trước
thân. Nhân có nhân thể.


Bào nang :

- Hình bầu dục.
- Kích thước: 10-14 x 7-9 µm.
- Vỏ dày.
- Có 2-4 nhân và một số vệt roi cuộn lại
với nhau.


T. vaginalis
- ký sinh ở đường sinh dục tiết niệu,
không có thể bào nang.
- Hình cầu hay hình quả lê.
- Kích thước: 15-30 x 7-10 µm.
- Có 1 nhân to và 1 trục sống lưng chạy
dọc thân.
- Có 3-4 roi tự do và 1 roi đi ra phía sau
đến giữa thân tạo thành màng lượn
sóng ngắn giúp cho trùng roi di chuyển.