Hình Thể Ký Sinh Trùng Sốt Rét

HÌNH THỂ KÝ SINH TRÙNG
SỐT RÉT


MỤC TIÊU:
1. Nêu được các thành phần cấu tạo của ký sinh trùng sốt rét.
2. Nhận dạng được ký sinh trùng sốt rét trên giọt đàn và giọt
đặc.
3. Phân biệt được hình thể của 2 loài ký sinh trùng sốt rét đã
học.


I. ĐẠI CƯƠNG:
1. Đặc điểm chung của ký sinh trùng sốt rét :
- Ký sinh trùng sốt rét ký sinh trong hồng cầu .
- Mô tả được đầy đủ các thành phần: nhân, nguyên sinh chất, sắc
tố sốt rét.
2. Quan sát các tế bào máu trên tiêu bản:
- Hồng cầu : hình dĩa tròn, bắt màu tím Giemsa.
- Bạch cầu : nhân bắt màu đỏ sẫm; Neutrophile lớn hơn hồng
cầu, chia nhiều múi; Mono kích thước lớn, không chia múi.
- Tiểu cầu : Hình tròn, nhỏ hơn hồng, màu hồng đỏ.
Hồng cầu bị ký sinh thay đổi hình dạng và kích thước tùy theo
loại KSTSR.


II.HÌNH THỂ PLASMODIUM FALCIPARUM
Hồng cầu bị ký sinh không bị biến đổi hình dạng
1.Thể tư dưỡng T (Trophozoite):
NSC

HC bình thường
Nhân

-Thể tư dưỡng non : Hình nhẫn, mảnh, nhỏ, nhân hình tròn bắt
màu đỏ thẫm hay đỏ tía. Nguyên sinh chất bắt màu xanh lơ, kích
thước khoảng 1/6-1/5 hồng cầu. Thường có 2-3 thể nhẫn trong một
hồng cầu


II.HÌNH THỂ PLASMODIUM FALCIPARUM
1. Thể tư dưỡng T (Trophozoite):
NSC

HC bình thường
Nhân

Tư dưỡng già: hình cà rá, nhân và nguyên sinh chất lớn hơn
nhiều so với thể tư dưỡng non, giữa nhân và nguyên sinh chất có
khoảng không bào. HC có sắc tố sốt rét màu nâu đen, xuất hiện
hạt Maurer là sản phẩm chuyển hóa Hb thành Haemozoine.


II.HÌNH THỂ PLASMODIUM FALCIPARUM
2. Thể phân chia S (Schizonte):
Phân chia non: chỉ có nhân phân chia (có thể thấy ở máu ngoại vi).

Phân chia già: Nguyên sinh chất cũng phân chia, giai đoạn cuối mỗi
mảnh nhân bao bọc một mảnh nguyên sinh chất. Khi hồng cầu vỡ
ra giải phóng nhiều mảnh bào.

- Không còn khoảng không bào.
- Ít thấy ở máu ngoại vi, bình thường tập trung trong tĩnh mạch sâu,
tăng trưởng đủ độ có16 -32 mảnh.


II.HÌNH THỂ PLASMODIUM FALCIPARUM
3. Thể giao bào G (Gametocyte) :
Hình mảnh trăng non, không có không bào, có hạt sắc tố màu nâu
đen.
- Giao bào cái: nhân tập trung ở giữa, hạt sắc tố chung quanh nhân.
- Giao bào đực: nhân có giới hạn không rõ rệt, hạt sắc tố ít và nằm
rãi rác.
- Hồng cầu chứa nhiều hạt Maurer.
Bóng hồng cầu

♀

♂


III. HÌNH THỂ PLASMODIUM VIVAX
Hồng cầu bị ký sinh bị biến dạng, trương lớn, chứa nhiều
hạt shuffner
1. Thể tư dưỡng T ( Trophozoite) :
Tư dưỡng non: Hình nhẫn nhưng thô hơn so với
P.falciparum, nhân lớn, bắt màu đỏ tía, nguyên sinh chất vòng
quanh nhân màu xanh lơ ở giữa là khoảng không bào, kích
thước khoảng 1/3-1/2 hồng cầu .

Thể tư dưỡng già: còn gọi là thể amip (trophozoite amiboide);

nhân lớn, nguyên sinh chất nhiều mảnh tạo hình chân giả, HC
chứa nhiều hạt màu nâu sẫm. Vẫn còn khoảng không bào.


III. HÌNH THỂ PLASMODIUM VIVAX
2. Thể phân chia S ( Schizonte):
Thể phân chia non: Nhân lớn lên bắt đầu phân chia, đến giai đoạn
cuối thường có 16-24 mảnh nhân.
Thể phân chia già: nguyên sinh chất cũng phân chia bao bọc quanh
các mảnh nhân.

Thể phân chia non P.vivax

Thể phân chia già P.vivax


III. HÌNH THỂ PLASMODIUM VIVAX
3. Thể giao bào G ( Gametocyte):
Giao bào hình tròn hay hình thuẩn chiếm 2/3 thể tích hồng cầu,
không có khoảng không bào.
- Giao bào cái : nhân lớn tập trung về một cực của tế bào, nguyên
sinh chất chiếm gần hết hồng cầu. Có nhiều hạt sắc tố nâu đen.
- Giao bào đực: nhân lớn ở giữa, hạt sắc tố bao quanh nhân.


So sánh hình thể P.falciparum và P.vivax
Đặc điểm

P.falciparum

P.vivax

Hồng cầu

Hình dạng, kích thước bình
Méo mó, trương lớn.
thường
Hạt Schuffner nhỏ, đều,
Vệt Maurer to, thô, số lượng mịn, nhiều.
ít

Thể tư dưỡng

Tư dưỡng non : hình nhẫn
mảnh chiếm 1/5-1/6 hồng
cầu
Tư dưỡng già: hình cà rá.

Tư dưỡng non: hình nhẫn
thô chiếm 1/3-1/2 hồng
cầu
Tư dưỡng già: thể amip.

Thể phân chia

16-32 mảnh.
Hạt sắc tố xuất hiện nhiều

16-24 mảnh

Thể giao bào

Hình quả chuối, thận hay
lưỡi liềm

Hình tròn, hình thuẫn.


4. Các thành phần dễ nhầm lẫn với ký sinh trùng sốt rét.
- Tiểu cầu kết dính vào hồng cầu dễ nhầm với thể tư dưỡng.
- Đám tiểu cầu dễ nhầm với thể phân chia.
- Bạch cầu dễ nhầm với thể phân chia.
- Vệt thuốc nhuộm bám vào hồng cầu .
- Ngoài ra còn có chất bẩn, vi khuẩn, nấm men.
Do đó khi xem xét phải mô tả đầy đủ các thành phần
của ký sinh trùng sốt rét để xác định chắc chắn.
5. Đánh giá mật độ nhiễm KSTSR
-100 vi trường có 1 -10 KSTSR : (+)
-100 vi trường có >10 KSTSR : (++)
-1 vi trường có 1 - 10 KSTSR : (+++)
-1 vi trường có >10 KSTSR : (++++)


HC bình thường

Thể
tư dưỡng

Thể
Phân chia

Thể
Giao bào