công tác tuyên truyền và vận động thanh niên thực hiện nghĩa vụ quân sự ở tỉnh bạc liêu hiện nay

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KHOA HỌC CHÍNH TRỊ
______  ______

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN VÀ VẬN ĐỘNG THANH
NIÊN THỰC HIỆN NGHĨA VỤ QUÂN SỰ Ở TỈNH BẠC
LIÊU HIỆN NAY
Chuyên ngành: Giáo dục công dân
Mã ngành: 52140204

Giáo viên hướng dẫn :
Ths. GVC: TRẦN THỊ TUYẾT HÀ

Cần Thơ, Tháng 11/2013

Sinh viên thực hiện:
PHAN VĂN NAM
MSSV: 6106629
LỚP: GDCD 01-K36


LỜI CẢM ƠN

Sau 4 năm học tập dưới giảng đường đại học, hôm nay được sự đồng ý của
Khoa Khoa học Chính trị. Tôi đã chọn đề tài “Công tác tuyên truyền và vận động
thanh niên thực hiện nghĩa vụ Quân sự tỉnh Bạc Liêu hiện nay” làm luận văn tốt
nghiệp. Lần đầu tiên nghiên cứu khoa học nên tôi gặp không ít khó khăn. Nhưng tôi
được sự tận tình của quý thầy cô, đặc biệt là Cô Trần Thị Tuyết Hà là người trực
tiếp hướng dẫn tận tình và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình tìm hiểu nghiên cứu đề
tài. Kết quả là tôi đã có một luận văn hoàn chỉnh như hiện nay.

Song, do trình độ kiến thức, điều kiện và thời gian có hạn nên đề tài nghiên
cứu của tôi chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót. Tôi rất mong nhận được sự
thông cảm và góp ý của quý thầy cô và bạn đọc để đề tài của tôi được hoàn thiện
hơn.
Tôi trân thành cảm ơn Lãnh đạo Khoa Khoa học Chính trị Trường Đại học
Cần Thơ. Đặc biệt tôi xin gửi lời cảm ơn trân trọng và sâu sắc nhất đến Cô Ths GVC Trần Thị Tuyết Hà người đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn tôi trong suốt quá
trình nghiên cứu và thực hiện đề tài này. Bên cạnh đó, tôi cũng gửi lời cảm ơn đến
Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Bạc Liêu, thư viện huyện Hồng Dân, thư viện Khoa khoa
học Chính trị, thư viện Thành phố Cần Thơ…
Cuối lời, em xin kính chúc quý thầy cô cùng toàn thể các bạn luôn luôn dồi
dào sức khỏe, vui vẻ, hạnh phúc và thành đạt.
Trân trọng cảm ơn!
Sinh viên thựchiện

Phan Văn Nam


MỤC LỤC
Trang
PHẦN MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài .......................................................3
3. Phương pháp nghiên cứu của luận văn.................................................................3
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................................................3
5. Kết cấu luận văn ..................................................................................................3
NỘI DUNG ............................................................................................................4
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ XÂY DỰNG QUÂN ĐỘI
1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng
quân đội...................................................................................................................4
1.2. Quan điểm của Đảng và pháp luật của Nhà nước về thực hiện nghĩa vụ quân sự

.............................................................................................................................. 16
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN VÀ VẬN
ĐỘNG THANH NIÊN THỰC HIỆN NGHĨA VỤ QUÂN SỰ TỈNH BẠC LIÊU
THỜI GIAN QUA
2.1 Thành tựu về công tác tuyên truyền và vận động thanh niên thực hiện nghĩa vụ
quân sự tỉnh Bạc Liêu thời gian qua và nguyên nhân của những thành tựu đó........21
2.2. Hạn chế về công tác tuyên truyền và vận động thanh niên thực hiện nghĩa vụ
quân sự tỉnh Bạc Liêu thời gian qua và nguyên nhân của những hạn chế đó ..........36
Chương 3: NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ
CÔNG TÁC TUYÊN TUYỀN VÀ VẬN ĐỘNG THANH NIÊN THỰC HIỆN
NGHĨA VỤ QUÂN SỰ TỈNH BẠC LIÊU GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
3.1. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền và vận động thanh niên thực hiện nghĩa vụ
quân sự, giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên Bạc Liêu trong độ tuổi sẵn
sàng nhập ngũ........................................................................................................42


3.2. Tăng cường công tác triển khai và điều hành của chính quyền, các ban, ngành,
đoàn thể và tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về công tác
tuyển quân.............................................................................................................50
3.3. Tăng cường công tác chuẩn bị gọi công dân nhập ngũ .............................................. 53

3.4. Phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức chính trị ...................................................55
KẾT LUẬN..........................................................................................................58
PHỤ LỤC.............................................................................................................60
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................84


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng

quyết định tương lai vận mệnh dân tộc. Là lực lượng chủ yếu trên nhiều lĩnh vực,
đảm nhiệm những công việc đòi hỏi, hy sinh gian khổ, sức khỏe và sáng tạo. Thanh
niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai đất nước, là lực lượng xung kích
trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định sự thành
hay bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và
xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, tương lai của đất nước của dân tộc nằm ngay
trong tay thế hệ thanh niên. Người khẳng định thanh niên là lực lượng cách mạng
hùng hậu, bộ phận quan trọng của dân tộc, là lớp người kế tục sự nghiệp cách mạng
của cha anh. Trong thời kỳ mới Thanh niên là nguồn nhân lực có chất lượng cao của
sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; là lực lượng xung kích đi đầu
thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, giữ gìn an ninh
chính trị, trật tự an toàn xã hội; lực lượng chủ lực xây dựng nền văn hóa tiên tiến
đậm đà bản sắc dân tộc; hội nhập kinh tế quốc tế, góp phần nâng cao vị thế Việt
Nam trên trường quốc tế.
Cuộc đấu tranh giai cấp, đấu tranh dân tộc trên thế giới trong thế kỷ XXI vẫn
sẽ tiếp tục diễn ra quyết liệt, phức tạp với những bất trắc khó lường. Sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa của nhân dân ta chứa đựng cả những cơ
hội và thách thức lớn. Ý thức bảo vệ Tổ quốc nhắc nhở chúng ta rằng, cuộc chiến để
khẳng định hay phủ định một nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa trên bản đồ chính trị
thế giới vẫn còn tiếp diễn với các cung bậc cao thấp đan xen nhau; xây dựng chủ
nghĩa xã hội đi đôi với bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa là quy luật tồn tại và phát
triển của dân tộc Việt Nam trong bối cảnh mới. Trong điều kiện lao động hòa bình,
xây dựng đất nước Đảng và nhân dân ta phải thường xuyên chăm lo xây dựng, củng
cố quốc phòng, an ninh vững chắc, cảnh giác cao độ, sẵn sàng đập tan mọi âm mưu,
thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch.

1

Chính nhờ có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, chính quyền địa phương đã
làm tốt công tác tuyên truyền và vận thanh niên thực hiện nghĩa vụ Quân sự. Giúp
cho thế hệ thanh niên hôm nay ý thức được nghĩa vụ của mình, đã hăng hái tình
nguyện đăng ký lên đường nhập ngũ bảo vệ Tổ quốc. Đó là những thanh niên ưu tú
có đủ tiêu chuẩn về chính trị, phẩm chất đạo đức, sức khoẻ tham gia nhập ngũ.Trong
những năm gần đây ở tỉnh Bạc Liêu có nhiều thanh niên khi tốt nghiệp trung cấp,
cao đẳng, đại học… tình nguyện đăng ký thực hiện Nghĩa vụ Quân sự lên đường
nhập ngũ bảo vệ Tổ quốc. Đều đó cho thấy được rằng thế hệ thanh niên tỉnh Bạc
Liêu hiện nay đã có ý thức được nghĩa vụ của mình trong sự nghiệp xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên bên cạnh những thành tựu đã đạt được thì công tác tuyên
truyền và vận động vẫn còn tồn tại một số hạn chế nhất định: công tác tuyên truyền
và vận động của các ban, ngành, đoàn thể và của Hội đồng nghĩa vụ Quân sự các
cấp về phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật về luật nghĩa vụ Quân sự đối với
công dân trong độ tuổi sẵn sàng nhập ngũ và quần chúng nhân dân chưa tiến hành
thường xuyên. Trong tiển khai, điều hành và công tác chuẩn bị gọi công dân giữa
các cơ quan chưa phối hợp chặt chẽ trong các khâu tổ chức đăng ký, quản lý, đối
chiếu nguồn công dân sẵn sàng nhập ngũ.
Chính từ những hạn chế trên đã làm cho một số thanh niên lơ là không quan
tâm đến tình hình của đất nước, không thấy được trách nhiệm của mình, trốn tránh
nghĩa vụ. Đó là một vấn đề thực tế đang tồn tại trong xã hội Việt Nam nói chung và
tỉnh Bạc liêu nói riêng.
Vì thế bản thân là một sinh viên tôi muốn góp một phần kiến thức nhỏ bé của
mình, trong việc tuyên truyền và vận động cho thế hệ thanh niên hôm nay và thế hệ
tương lai ở tỉnh Bạc Liêu, hiểu rõ hơn trách nhiệm của thanh niên trong việc thực
hiện nghĩa vụ Quân sự của bản thân. Nhằm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, tạo ra môi
trường hòa bình và ổn định, góp phần thúc đẩy cho sự nghiệp phát triển của đất
nước, tôi đã quyết định chọn đề tài: “Công tác tuyên truyền và vận động thanh
niên thực hiện nghĩa vụ quân sự tỉnh Bạc Liêu hiện nay” làm luận văn tốt nghiệp
của mình.

2


2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
Mục đích nghiên cứu:
Đề tài tập trung vào việc phân tích, đánh giá thực trạng về công tác tuyên
truyền vận và động thanh niên thực hiện nghĩa vụ quân sự….Từ đó đề ra những giải
pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả cao trong công tác tuyên truyền và vận động
thanh niên thực hiện nghĩa vụ quân sự ở tỉnh Bạc Liêu hiện nay.
Nhiệm vụ nghiên cứu:
Một là, lý luận chung về xây dựng quân đội
Hai là, trình bày thực trạng về công tác tuyên truyền và vận động thanh niên
thực hiện nghĩa vụ quân sự tỉnh Bạc Liêu.
Ba là, đưa ra những giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao hiệu quả công tác tuyên
truyền và vận động thanh niên thực hiện nghĩa vụ quân sự tỉnh Bạc Liêu trong giai
đoạn hiện nay.
3. Phương pháp nghiên cứu của luận văn
Luận văn được thực hiện dựa trên cơ sở lý luận quan điểm của chủ nghĩa MácLênin, quan điểm của Đảng và quan điểm của Hồ Chí Minh. Luận văn sử dụng
phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử,
kết hợp phương pháp phân tích và tổng hợp, logic – lịch sử, gắn lý luận với thực
tiễn; Phương pháp thu thập, xử lý tài liệu có liên quan đến đề tài để thực hiện nhiệm
vụ đặt ra.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu luận văn
Nghiên cứu về công tác tuyên truyền và vận động thanh niên thực hiện nghĩa
vụ quân sự ở tỉnh Bạc Liêu từ 2009 đến nay.
5. Kết cấu của luận văn.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục, tài liệu tham khảo. Luận văn còn có nội
dung gồm 3 chương 8 tiết.

3

NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: LÝ LUẬN CHUNG VỀ XÂY DỰNG QUÂN ĐỘI
1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây
dựng quân đội.
1.1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin về xây dựng quân đội.
- Khái niệm: “Quân đội là một tập đoàn người vũ trang, có tổ chức do nhà
nước xây dựng để dùng vào cuộc chiến tranh tiến công hoặc chiến tranh phòng
ngự” (Ph. Ăngghen)
Như vậy, quân đội là một tổ chức của một giai cấp và nhà nước nhất định, là
công cụ bạo lực vũ trang chủ yếu nhất, là lực lượng nòng cốt để nhà nước, giai cấp
tiến hành chiến tranh và đấu tranh vũ trang.
Trong điều kiện chủ nghĩa tư bản phát triển từ tự do cạnh tranh sang độc quyền (chủ
nghĩa đế quốc), Lênin nhấn mạnh: chức năng cơ bản của quân đội đế quốc là
phương tiện quân sự chủ yếu để đạt được mục đích chính trị đối ngoại là tiến hành
chiến tranh xâm lược và duy trì quyền thống trị của bọn bóc lột với nhân dân lao
động trong nước
Nguồn gốc ra đời của quân đội:
Từ khi có Quân đội đã có không ít nhà lí luận đề cập đến nguồn gốc, bản chất của
Quân đội trên các khía cạnh khác nhau. Nhưng chỉ có chủ nghĩa Mác- Lênin mới lí
giải đúng đắn và khoa học về hiện tượng chính trị xã hội đặc thù này.
Chủ nghĩa Mác- Lênin đã chứng minh một cách khoa học về nguồn gốc ra
đời của Quân đội từ sự phân tích cơ sở kinh tế- xã hội và khẳng định: quân đội là
một hiện tượng lịch sử, ra đời trong giai đoạn phát triển nhất định của xã hội loài
người, khi xuất hiện chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất và sự đối kháng giai cấp trong
xã hội.Chính chế độ tư hữu và đối kháng giai cấp đã làm nảy sinh nhà nước thống
trị bóc lột. Để bảo vệ lợi ích của giai cấp thống trị và đàn áp quần chúng nhân dân
lao động, giai cấp thống trị đã tổ chức ra lực lượng vũ trang thường trực làm công
cụ bạo lực của nhà nước.

4


Như vậy chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất và sự phân chia xã hội thành giai
cấp đối kháng là nguồn gốc ra đời quân đội. Chừng nào còn chế độ tư hữu, còn chế
độ áp bức bóc lột thì quân đội vẫn còn tồn tại. Quân đội chỉ mất đi khi giai cấp, nhà
nước và những điều kiện sinh ra nó tiêu vong.
Tư tưởng V.I.Lênin về xây dựng quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân là
một tư tưởng quan trọng trong học thuyết Mác – Lênin về chiến tranh và quân đội,
có ý nghĩa lý luận, thực tiễn to lớn và vẫn nóng hổi tính thời sự. Cống hiến to lớn
của V.I.Lênin vấn đề này là ở chỗ, Người không chỉ phát triển một cách toàn diện
và có hệ thống những vấn đề lý luận cơ bản về xây dựng quân đội kiểu mới của giai
cấp công nhân, mà còn trực tiếp lãnh đạo và tổ chức xây dựng Hồng quân công
nông vững mạnh, bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới.
Theo V.I.Lênin, sự nghiệp cách mạng cần có quân đội cách mạng, đó là yêu
cầu khách quan. Người chỉ rõ: “Điều quan tâm đầu tiên của bất cứ cuộc cách mạng
thắng lợi nào như C.Mác và Ph.Ăngghen đã nhiều lần nhấn mạnh là tiêu diệt, là giải
tán quân đội cũ, thay nó bằng một quân đội mới; xây dựng một đạo quân mới, một
kỷ luật mới, tổ chức quân sự mới của giai cấp mới”. Giải tán quân đội cũ, xây dựng
quân đội mới, quân đội cách mạng là một tất yếu khách quan. Tính tất yếu khách
quan này được quy định bởi yêu cầu của sự nghiệp cách mạng của giai cấp công
nhân nhằm giải quyết các nhiệm vụ lịch sử “trừ bỏ mọi khả năng phục hồi chính
quyền của bọn bóc lột”, “bảo vệ chủ quyền toàn vẹn cho quần chúng lao động”, bảo
vệ thành quả cách mạng, bảo vệ chính quyền Xôviết và chế độ mới.
Ngay từ rất sớm, qua thực tiễn cách mạng dân chủ tư sản Nga, V.I.Lênin
nghiên cứu rất sâu sắc về quân đội, Người đã viết nhiều bài báo quan trọng, chỉ ra
sự cần thiết phải tổ chức quân đội và những vấn đề rất cơ bản về quân đội cách
mạng. Người khái quát thành những luận điểm quan trọng: “Cần có một quân đội
cách mạng để đấu tranh bằng quân sự và lãnh đạo quần chúng về mặt quân sự

chống lại những tàn dư của lực lượng quân sự của chế độ chuyên chế. Cần có một
quân đội cách mạng vì những vấn đề lịch sử vĩ đại chỉ có thể giải quyết bằng vũ lực
có nghĩa là tổ chức quân sự”. Trong tác phẩm nổi tiếng Cương lĩnh quân sự của
cách mạng vô sản năm 1916, V.I.Lênin chỉ rõ, bọn phản động trong nước và tất cả

5


các giai cấp tư sản của các nước khác đều “muốn tiêu diệt giai cấp vô sản chiến
thắng của nước xã hội chủ nghĩa”; đều đó đã buộc giai cấp công nhân và nhân dân
lao động nhất thiết phải vũ trang bảo vệ Tổ quốc của mình, nếu không chủ nghĩa xã
hội sẽ “không tồn tại được”.
Bản chất giai cấp, mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội kiểu mới được
V.I.Lênin diễn đạt một cách cụ thể và dể hiểu: “chúng ta biết rằng có một tiếng nói
khác hiện nay đang phát ra từ trong quần chúng nhân dân, nói rằng: từ nay trở đi,
không còn phải sợ người cầm súng nữa. Vì anh ta bảo vệ người lao động và sẽ
thẳng tay đập tan sự thống trị của bọn bóc lột”. “Quần chúng lao động coi người
cầm súng trước kia thật là đáng sợ, nhưng ngày nay thì không có gì đáng sợ nữa, vì
anh ta là người tiêu biểu cho Hồng quân và là người bảo vệ quần chúng lao động”.
Luận đề nêu trên trong tư tưởng của V.I.Lênin về bản chất, tính chất của quân đội
kiểu mới nổi lên hai vấn đề lý luận rất cơ bản:
Thứ nhất, quân đội kiểu mới là quân đội của giai cấp công nhân, nông dân và
nhân dân lao động, gắn bó, gần gũi, trở nên thân thiết với quần chúng nhân dân,
quần chúng nhân dân “không còn phải sợ người cầm súng nữa”. V.I.Lênin đã vạch
rõ bản chất, vai trò của quân đội tư sản là “công cụ vững chắc nhất để duy trì chế độ
cũ, là thành trì kiên cố nhất để đảm bảo kỷ luật tư sản và sự thống trị của tư bản, sự
giữ gìn và giáo dục tính phục tùng một cách nô lệ và sự phụ thuộc của người lao
động đối với chế độ đó”. Một quân đội mà quần chúng lao động “không còn phải
sợ” và một quân đội mà quân chúng coi “thật đáng sợ” rõ ràng đã nói lên sự khác
nhau rất căn bản về bản chất và tính chất của hai kiểu quân đội ấy. Đây thật sự là

cách thể hiện lý luận khoa học chính xác và khéo léo của V.I.Lênin về bản chất, tính
chất của quân đội.
Thứ hai, mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội kiểu mới là “đập tan sự
thống trị của bọn bóc lột”, chống kẻ thù của nhân dân, bảo vệ Tổ quốc bảo vệ chính
quyền Xôviết , bảo vệ nhân dân, “là người bảo vệ quần chúng lao động”. V.I.Lênin
khẳng định: “Quân đội chúng ta là quân đội giai cấp, chống lại giai cấp tư sản”;
“Một đạo quân xã họi chủ nghĩa đã bắt đầu xây dựng với hàng chục vạn người, một
đạo quân hiểu rõ vì sao mình phải chiến đấu, sẵn sàng chịu nhiều hy sinh và thiếu

6


thốn hơn chế độ Nga Hoàng, vì nó biết rằng nó bảo vệ sự nghiệp của nó, ruộng đất
của nó, chính quyền của nó ở nhà máy, chính quyền của những người lao động”.
Hai vấn đề lý luận cơ bản trên quan hệ chặt chẽ và thống nhất với nhau, không
thể tách rời nhau trong tư tưởng của V.I.Lênin, phản ánh sâu sắc và rõ ràng bản
chất, tính chất và mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội kiểu mới của giai cấp
công nhân.
Lịch sử phát triển của chủ nghĩa xã hội hiện thực trên thế giới cho thấy giá trị
và ý nghĩa thực tiễn to lớn của di sản tư tưởng của V.I.Lênin về xây dựng quân đội
kiểu mới, chăm lo xây dựng quốc phòng, xây dựng quân đội như chăm lo “con
ngươi trong mắt mình”.
Hơn chín thập kỷ qua kể từ năm 1917, chủ nghĩa xã hội hiện thực trên thế giới
đã đương đầu với sự chống phá điên cuồng, quyết liệt của các thế lực đế quốc, thù
địch với mọi hình thức và mức độ. Điều đó phản ánh sâu sắc tính chất gay go quyết
liệt của thời đại lịch sử quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi
toàn thế giới, cho thấy rõ tầm quan trọng của việc xây dựng quân đội, củng cố quốc
phòng. Sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu đã chứng minh tính
đúng đắn và hết sức nóng hổi của tư tưởng của V.I.Lênin về cách mạng phải biết
bảo vệ, về chăm lo xây dựng củng cố quốc phòng, xây dựng quân đội như chăm lo

“con ngươi trong mắt mình”.
1.1.2. Tư tưởng của Hồ Chí Minh về xây dựng quân đội.
Chủ tịch Hồ Chí Minh vị lãnh tụ thiên tài, nhà quân sự kiệt xuất của dân tộc
Việt Nam. Người là người cha thân yêu của lực lượng vũ trang việt Nam nói chung
và của Quân đội nhân dân Việt nam nói riêng.
Cuộc đời cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành một phần công sức
rất lớn lao cho công việc rèn luyện, giáo dục quân đội, hun đúc lên hình ảnh anh bộ
đội cụ Hồ thật đẹp trong mắt những người dân Việt Nam và bạn bè thế giới. Đó là
hình ảnh quân đội ta luôn luôn tận trung với Đảng, với nước, tận hiếu với dân, sẵn
sàng chiến đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội.Chủ nghĩa
Mác Lênin - Tư tưởng Hồ Chí Minh khẳng định nhân dân là người sáng tạo ra lịch

7


sử. Đảng Cộng sản lấy dân làm gốc, quân đội cách mạng cũng phải dựa vào dân,
“lực lượng chính là ở dân”. “Nhân dân là nền tảng, là cha mẹ của bộ đội”, Quân đội
nhân dân Việt Nam mang bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc
sâu sắc.
Xây dựng quân đội về chính trị là nguyên tắc căn bản trong xây dựng quân đội
kiểu mới của giai cấp công nhân. Trong quá trình xây dựng quân đội, Hồ Chí Minh
đã không những chỉ rõ vai trò, vị trí, tầm quan trọng của vấn đề xây dựng quân đội
về chính trị, mà còn nêu lên một cách có hệ thống những yêu cầu, nội dung và
nguyên tắc, biện pháp cụ thể thực hiện xây dựng quân đội ta về chính trị. Đồng thời,
Người thường xuyên chỉ đạo sát sao quá trình xây dựng quân đội ta nói chung, xây
dựng quân đội về chính trị nói riêng. Xây dựng quân đội về chính trị là vấn đề mà
Người đặc biệt quan tâm trong quá trình tổ chức cũng như giáo dục rèn luyện quân
đội. Ngay trong chỉ thị thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, Hồ
Chí Minh đã xác định: Tên Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân “nghĩa là
chính trị trọng hơn quân sự”. Trong báo cáo tại Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành

Trung ương Đảng khóa II, tháng 4 – 1952 , Hồ Chí Minh tiếp tục nhấn mạnh:
“trong việc chỉnh huấn bộ đội, phải lấy chính trị làm gốc”.
Những luận điểm “chính trị trọng hơn quân sự”, “phải lấy chính trị làm gốc”
thể hiện rõ tư tưởng xây dựng quân đội về chính trị của Hồ Chí Minh trong xây
dựng quân đội nhân dân. Đây là những quan điểm rất cơ bản thể hiện nét đặc sắc
trong tư tưởng Hồ Chí Minh về quân dội nhân dân,chỉ rõ tầm quan trọng của chính
trị, biểu hiện của chính trị quân đội, định hướng yêu cầu cho quá trình xây dựng
quân đội ta vững mạnh về chính trị. Trong tình hình mới, chúng ta cần hiểu rõ và
đúng hơn những luận điểm cơ bản, đặc sắc của Người.
Những luận điểm về chính trị trong quân đội của Hồ Chí Minh có hai vấn đề
cần làm rõ:
Thứ nhất, quá trình tổ chức và xây dựng quân đội. một tổ chức quân sự, một
lực lượng vũ trang của Đảng, của cách mạng Việt Nam, theo tư tưởng Hồ Chí
Minh, không thuần túy là một tổ chức làm nhiệm vụ quân sự đơn thuần, mà là một
tổ chức vũ trang thực hiện những nhiệm vụ theo yêu cầu của cách mạng Việt Nam.

8


Vì vậy, Người giải thíc rõ thêm, “Nó là đội tuyên truyền”; Đội Việt Nam tuyên
truyền giải phóng quân là “một đội quân đầu tiên”. Nhiệm vụ của “Đội tuyên
truyền”, “Đội quân đầu tiên”, này là phải “dìu dắt” , “giúp đỡ”, “huấn luyện” các
cán bộ vũ trang ở các địa phương để phát triển lên, làm nòng cốt cho cuộc kháng
chiến toàn dân, toàn diện chống xâm lược của nhân dân ta. Đội Việt Nam tuyên
truyền giải phóng quân, quân đội ta còn có nhiện vụ “tuyên truyền”, “vận động”
quần chúng nhân dân thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà
nước, thực hiện các nhiệm vụ của cách mạng. Với ý nghĩa như trên, hoạt động của
tổ chức là “chính trị trọng hơn quân sự”, và hoạt động quân sự của tổ chức vũ trang
này là vì mục tiêu, nhiệm vụ chính trị của cách mạng.
Thứ hai, “chính trị trọng hơn quân sự”, “phải lấy chính trị làm gốc”, nghĩa là

tổ chức và hoạt động của quân đội phải dựa trên cơ sở và nghuyên tắc xây dựng
quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân, đường lối chính trị của Đảng Cộng sản
Việt Nam. Mọi hoạt động quân sự của tổ chức vũ trang này là vì mục tiêu, lý tưởng
của Đảng là độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; chiến đấu giành độc lập tự do cho
Tổ quốc, hạnh phúc cho nhân dân; phục vụ thắng lợi của cuộc chiến tranh giải
phóng dân tộc và xây dựng xã hội mới dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đó chính là cái
“gốc” chính trị của quân đội nhân dân Việt Nam, theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
Do đó, xây dựng, huấn luyện, giáo dục quân đội phải dựa trên cái “gốc”
chính trị đó và phải nhằm tới thực hiện thắng lợi mục tiêu chính trị của Đảng Cộng
sản Việt Nam, trong bất cứ trường hợp nào cũng không được xa rời. Theo đó sự
trung thành tuyệt đối với Đảng, Tổ quốc và nhân dân, với lý tưởng độc lập dân tộc
và chủ nghĩa xã hội, thưc hiện thắng lợi đường lối cách mạng, đường lối quân sự
của Đảng Cộng sản… là nội dung cốt lõi của cái “gốc” chính trị cần xây dựng, giáo
dục, rèn luyện cho quân đội ta trong tất cả các giai đoạn cách mạng. Chính vì vậy
Hồ Chí Minh đã chỉ rõ phải “chọn lọc trong hàng ngũ những du kích Cao – BắcLạng số cán bộ và đội viên kiên quyết, hăng hái nhất” để đảm bảo chắc chắn cho cái
“gốc” chính trị ngay từ buổi đầu quân đội ta mới thành lập. Người tiếp tục nhấn
mạnh: “Quân sự mà không có chính trị như cây không có gốc, vô dụng lại có hại”.

9


Luận điểm rất đặc sắc của Hồ Chí Minh cho thấy rõ vai trò, tầm quan trọng
đặc biệt của cái “gốc” chính trị trong xây dựng quân đội. Nhận thức sâu sắc vị trí,
vai trò của việc xây dựng quân đội về chính trị, ngày 11 – 2 – 1951 trong báo cáo
chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng, Hồ Chí Minh nêu rõ :
“Trong công việc xây dựng và phát triển quâ đội, chúng ta phải ra sức đẩy mạnh
việc xây dựng và củng cố công tác chính trị và quân sự trong bội đội ta. Phải làm
cho quân đội ta thành một quân chân chính của nhân dân”.
Theo Người, công tác chính trị trong quân đội cần củng cố không ngừng,
không khi nào được xem nhẹ, buông lỏng. Tiến hành công tác chính trị là đòi hỏi từ

yêu cầu của công cuộc “xây dựng và phát triển quân đội”. Công tác chính trị được
thực hiện tốt, có hiệu quả thì thúc đẩy sự phát triển của sự nghiệp xây dựng quân
đội; ngược lại, công tác chính trị không được chú ý đúng mức, không tiến hành một
cách có hiểu quả thì sự nghiệp xây dựng quân đội không đạt được kết quả tốt.
Trong xây dựng quân đội, Hồ Chí Minh chú ý đến cả công tác chính trị và
công tác quân sự, nhưng Người luôn đặt công tác chính trị lên trước hết, điều đó
cho thấy sự quan tâm đặt biệt của Hồ Chí Minh đối với vấn đề xây dựng về chính trị
của quân đội ta. Tuy nhiên không phải vì thế Người xem nhẹ công tác quân sự và
các mặt công tác khác. Trái lại, trong khi khẳng định cần phải tăng cường, củng cố
công tác chính trị trong quân đội, thì đồng thời Người cũng nhấn mạnh phải tăng
cường công tác quân sự, phải nâng cao trình độ chiến thuật và kỹ thuật, nâng cao ý
thức tổ chức kỷ luật cho bộ đội ta, để quân đội ta thực sự là quân đội hùng mạnh,
thực sự là quân đội nhân dân.
Trong báo cáo tại hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa
II, ngày 25 – 1 – 1953 , Hồ Chí Minh tiếp tục nhấn mạnh: “Phải tăng cường công
tác chính trị, luôn luôn nâng cao trình độ chính trị và giác ngộ giai cấp của bộ đội
ta; phải đảm bảo sự chấp hành chính sách của Đảng và chính phủ; phải triệt để giữ
gìn kỷ luật tự giác về mặt quân sự và về mặt chính trị. Vì vậy, cần phải tăng cường
sự lãnh đạo của Đảng trong quân đội và phải thực hiện dân chủ trong quân đội”.
Sau đó 5 năm, khi nói chuyện tại Hội nghị Cao cấp toàn quân ngày 20 – 3 –
1958, công tác chính trị và mối quan hệ giữa công tác khác trong quân đội được

10


Người nêu lên một cách rõ rang trong một chỉnh thể thống nhất của quá trình xây
dựng, giáo dục, huấn luyện quân đội:
- Phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng trong quân đội,
- Phải tăng cường giáo dục chính trị để nâng cao giác ngộ xã hội chủ nghĩa
cho toàn quân,

- Phải tăng cường huấn luyện quân sự và kỹ thuật,
- Phải chấp hành nghiêm chế độ và kỷ luật,
- Phải hoàn thành tốt khế hoạch sản xuất.
Các mặt công tác trong quân đội luôn được Hồ Chí Minh đặt trong mói quan
hệ mật thiết với nhau. Khi bàn về kỷ luật của bộ đội, Người luôn lưu ý đến vấn đề
chính trị và quân sự; khi nói tới công tác quân sự thì bao giờ Người cũng đặt trong
mối quan hệ với các mặt công tác khác, và đặt biệt là với công tác chính trị.
Hồ Chí Minh cho rằng, vấn đề quyết định trong quá trình xây dựng quân đội ta
nói chung, xây dựng quân đội về chính trị nói riêng là phải tăng cường sự lãnh đạo
của Đảng đối với quân đội. Sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam với quân đội
là nhân tố quyết định sự trưởng thành và chiến thắng của quân đội ta. Không thể nói
tăng cường công tác chính trị mà lại không bàn đến tăng cường sự lãnh đạo của
Đảng đối với quân đội; và ngược lại, bàn về tăng cường công tác chính trị trong
quân đội thì vấn đề trước hết và quyết định nhất là phải đề cập đến tăng cường sự
lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, đó là nguyên tắc.
Công tác chính trị là một công tác cơ bản nhằm đảm bảo, giữ vững và tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội; và đồng thời tăng cường sự lãnh đạo
của Đảng lại là nhân tố quyết định, là nội dung, yêu cầu cơ bản của công tác chính
trị trong quân đội. Mối quan hệ biện chứng này được Hồ Chí Minh và Đảng ta giải
quyết thành công trong quá trình Người lãnh đạo, giáo dục và rèn luyện quân đội ta,
làm cho quân đội ta luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân,
thực sự là quân đội kiểu mới của giai cấp công nhân, của dân, do dân, vì dân, hoàn
thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Tổ quốc và nhân dân giao phó.

11


Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Quân đội ta có sức mạnh vô địch, vì nó là quân đội nhân
dân do Đảng ta xây dựng, Đảng ta lãnh đạo và giáo dục”. Đảng ta xây dựng, Đảng
ta lãnh đạo và giáo dục là nhân tố quyết định làm cho quân đội ta có “sức mạnh vô

địch”. Bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc, cũng như “sức
mạnh vô địch” của quân đội ta đều bắt nguồn từ sự lãnh đạo, giáo dục đó của Đảng
Cộng sản Việt Nam. Công tác chính trị không những phải giữ vững và đảm bảo sự
lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, mà còn phải tăng cường sự lãnh đạo đó. Những
nội dung hoạt động, từ công tác tổ chức đến công tác tư tưởng của công tác chính trị
trong quân đội đều phải nhằm theo hướng đích đó.
Ngay từ năm 1944, khi Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân còn chưa
được thành lập, Người đã chỉ rõ: “Về mặt chính trị cấp nào cũng có chính trị phái
viên do đoàn thể cách mạng chọn trong bộ đội ấy hoặc phái người ngoài đến làm”.
Theo tư tưởng của Người, trong quân đội không những nhất thiết phải cần có đội
ngũ cán bộ chính trị, những chính trị viên mà cần phải lựa chọn, xây dựng đội ngũ
này mạnh lên và phát huy vai trò của họ đáp ứng yêu cầu xây dựng quân đội về
chính trị nói riêng, xây dựng chất lượng tổng hợp và nâng cao sức mạnh chiến đấu
của quân đội nói chung.
Sự cần thiết và vai trò quan trọng của đội ngũ cán bộ chính trị trong xây dựng
quân đội được quy định bởi tầm quan trong đặc biệt của vấn đề xây dựng quân đội
về chính trị. Do đó, xem nhẹ xây dựn đội ngũ cán bộ chính trị, không phát huy tốt
vai trò của đội ngũ này thì thực chất đó là một biểu hiện xem nhẹ vai trò của công
tác chính trị, xem nhẹ vấn đề xây dựng xây dựng quân đội về chính trị. Tăng cường
công tác chính trị trong quân đội nhất thiết phải tăng cường chất lượng và nâng cao
hiệu quả hoạt động của đội ngũ cán bộ chính trị.
Quân đội ta phải tiến lên chính quy và hiện đại hóa:
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, xây dựng quân đội chính quy, hiện đại là vấn đề quan
trọng để đảm bảo cho quân đội không ngừng trưởng thành và lớn mạnh, đáp ứng
yêu cầu nhiệm vụ của cách mạng. Tư tưởng xây dựng quân đội chính quy, hiện đại
là một bộ phận hợp thành trong tư tưởng Hồ Chí Minh về quân đội nhân dân, được
hình thành từ rất sớm ngay khi quân đội ta mới được thành lập. Tuy nhiên, mãi cho

12

đến khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp kết thúc, quân đội ta bước vào thời
kỳ mới, thời kỳ xây dựng trong hòa bình ở miền Bắc và đấu tranh giải phóng miền
Nam, thống nhất nước nhà, thì vấn đề xây dựng quân đội ta tiến lên chính quy và
hiện đại mới được đặt ra một cách trực tiếp và cụ thể. Vì vậy, xây dựng Quân đội
nhân dân Việt Nam tiến lên chính quy và hiện đại, trong thời gian này mới được Hồ
Chí Minh bàn đến cụ thể.
Đối với Quân đội nhân dân Việt Nam, một quân đội được sinh ra trong phong
trào cách mạng của quần chúng nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng, lại vừa bước
ra từ cuộc kháng chiến trường kỳ gian khổ chống thực dân Pháp, chưa thực sự có
thời gian và điều kiện xây dựng chính quy, đất nước còn nghèo nàn lạc hậu, thì vấn
đề chính quy hóa, hiện đại hóa cần phải có một nội dung và biện pháp phù hợp.
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, quân đội tiến lên chính quy, hiện đại phụ thuộc
vào chính sự quyết tâm và cố gắng của quân đội, của toàn thể cán bộ, chiến sĩ quân
đội. Nếu cán bộ, chiến sĩ quân đội không quyết tâm cao, không chịu khó, chịu khổ,
không ra sức học tập, tu dưỡng, rèn luyện thì không thể nói đến xây dựng quân đội
chính quy và hiện đại.. Rõ rang là, theo tư tưởng Hồ Chí Minh, xây dựng quân đội
tiến lên chính quy và hiện đại phải biểu hiện cụ thể trong thực tiễn xây dựng quân
đội, thông qua nhận thức và hành động của toàn thể cán bộ, chiến sĩ quân đội.
Trong quá trình hiện đại hóa quân đội, theo Hồ Chí Minh, cần phải giải quyết
tốt mối quan hệ giữa con người và vũ khí trang bị, đó là yêu cầu của việc hiện đại
hóa quân đội nói chung, hiện đại hóa về vũ khí trang bị cho quân đội ta nói riêng. Ở
đây, việc giáo dục cho quân đội có lòng tin tưởng vững chắc vào thắng lợi và sử
dụng thành thục vũ khí trang bị hiện có, phát huy truyền thống nghệ thuật quân sự
của dân tộc, tiếp thu một cách sáng tạo những tri thức quân sự tiên tiến của nhân
loại là rất quan trọng. Hiện đại hóa về vũ khí trang bị phải dựa trên và kết hợp chặt
chẽ với nghệ thuật quân sự, tài thao lược và cách đánh sáng tạo… của con người
Việt Nam của dân tộc Việt Nam, phù hợp với chiến tranh nhân dân Việt Nam trong
điều kiện lịch sử mới.

13


Như vậy, quá trình hiện đại hóa về vũ khí trang bị không thể tách riêng ra một
cách biệt lập, mà phải gắn chặt chẽ với các nội dung khác, nhất là những vấn đề về
nghệ thuật và khoa học quân sự Việt Nam.
Quá trình hiện đại hóa quân đội ta phải dựa trên cở sở quan điểm lý luận và
những nguyên lý của chủ nghĩa Mác – Lênin về xây dựng quân đội kiểu mới, quân
đội của giai cấp công nhân dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Đó là nội dung
thực chất của quá trình chính quy hóa và hiện đại hóa quân đội ta theo tư tưởng Hồ
Chí Minh. Xa rời nguyên tắc đó thì sự chính quy và hiện đại của quân đội ta sẽ mất
phương hướng phát triển,dẫn đến hậu quả khó lường.
Quá trình thực hiện chính quy hóa và hiện đại hóa quân đội ta không chỉ nhằm
làm cho quân đội mạnh lên, mà còn là quá trình tăng cường bản chất giai cấp công
nhân của quân đội, làm cho quân đội ta thực sự là quân đội của nhân dân, do nhân
dân và vì nhân dân. Như vậy, chính quy hóa và hiện đại hóa không hề mâu thuẫn
với tăng cường bản chất giai cấp công nhân của quân đội; với quá trình xây dựng
quân đội của dân, do dân và vì dân. Điều đó hoàn toàn bác bỏ những tư tưởng sai
trái cho rằng, đã là quân đội của dân, do dân và vì dân thì không thể nói đến chính
quy và hiện đại.
Bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của quân đội ta
càng đòi hỏi cao sự chính quy và hiện đại của quân đội; đồng thời đặt ra những yêu
cầu, nội dung, biện pháp, cũng như lộ trình để xây dựng quân đội ta tiến lên chính
quy và hiện đại.
Mối quan hệ biện chứng thống nhất này đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh thể
hiện sâu sắc và nhuần nhuyễn trông quá trình Người lãnh đạo, giáo dục và rèn luyện
Quân đội nhân dân Việt Nam. Trong khi nhấn mạnh và đặt yêu cầu cao đối với việc
tăng cường bản chất giai cấp công nhân, xây dựng quân đội của dân, do dân và vì
dân, thì đồng thì Hồ Chí Minh cũng chỉ rõ nội dung, yêu cầu đối với nhiệm vụ
đưaquân dội ta tiến lên chính quy và hiện đại.

14


Phải chăm sóc đời sống vật chất và tinh thần của binh sĩ:
Nói về quân đội nhân dân, về xây dựng quân đội nhân dân là nói về xây dựng
những quân đội cách mạng của Đảng bao gồm cả việc giáo dục, huấn luyện, rèn
luyện và cả việc chăm lo đến đời sống bình thường của họ, với tư cách là con
người; trong đó quan tâm đến đời sống vật chất tinh thần của quân nhân có ý nghĩa
rất quan trọng.
Chiến sĩ quân đội là người trực tiếp cầm súng chiến đấu chống quân thù, chịu
nhiều gian nan, vất vả và hy sinh xương máu của mình cho độc lập tự do của Tổ
quốc, hạnh phúc của nhân dân, họ cần được quan tâm thỏa đáng về cuộc sống vật
chất và tinh thần. Hồ Chí Minh nêu rõ: “Vẻ vang thay cái nhiệm vụ của anh em. Ăn
gió nằm sương, xung phong hãm trận, các anh em không quản gian lao. Máu trôi,
lửa cháy, mưa đạn rừng bom. Các an hem không quản nguy hiểm. Các anh em chỉ
biết đua nhau đánh giặc”. Vì vậy, trong Thư gửi Hội nghị cán bộ Tổng cục cung cấp
tháng 5 – 1953 , Người nhấn mạnh: “Phải săn sóc đời sống vật chất và tinh thần của
binh sĩ, phải coi binh sĩ như an hem ruột thịt của mình… Đó là quan điểm quần
chúng, đó là lập trường giai cấp”.
Vấn đề chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội, quan tâm đến đời sống
của những người “chỉ biết đua nhau đánh giặc” không đơn thuần là nhằm đảm bảo
sức chiến đấu của quân đội, càng không phải là sự ban ơn đối với bộ đội mà là thể
hiện quan điểm, lập trường giai cấp rõ ràng, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà
nước và nhân dân đối với quân đội. Đó là tư tưởng rất rõ ràng của Hồ Chí Minh,
thể hiện tính nhân dân sâu sắc. Vì thế, trong khi cổ vũ, động viên bộ đội khắc phục
mọi khó khăn, gian khổ, quyết tâm thực hiện mọi thắng lợi mọi nhiệm vụ trong
chiến đấu cũng như trong huấn luyện Hồ Chí Minh bao giờ cũng nhắc nhở đội ngũ
cán bộ các cấp quân đội cần phải quan tâm đến chiến sĩ, phải giữ gìn sức khỏe, sức
chiến đấu cho bộ đội. Người nhắc nhở và nhấn mạnh cán bộ: “Phải chú ý giữ gìn

sức khỏe chiến đấu nhất định của quân đội, không nên làm cho bộ đội hao mòn, mệt
mỏi quá. Đồng thời phải yêu cầu bộ đội chịu khó, chịu khổ, kiên quyết, gan dạ thi
thua diệt địch lập công. Hai điều đó không trái ngược nhau mà kết hợp với nhau”.

15


Việc chăm lo đến đời sống vật chất, tinh thần của bộ đội, theo Hồ Chí Minh,
đó cũng là trách nhiệm của chính của chính bản thân bộ đội. trách nhiệm của bộ đội
đối với đời sống vật chất, tinh thần của chính mình thể hiện ở chỗ: Tích cực tăng gia
sản xuất nhằm cải thiện đời sống và bớt một phần khó khăn cho Đảng, Nhà nước và
nhân dân; hai là, tiết kiệm trong tiêu dùng, không lãng phí, không đòi hỏi cao hơn
điều kiện cho phép mà chính sách của Đảng, Nhà nước và quân đội đã ban hành; ba
là tích cực đấu tranh chống tham ô, lãng phí, những hiện tượng tiêu cực vi phạm
tiêu chuẩn, chế độ vật chất, văn hóa tinh thần trong từng đơn vị và toàn quân đội;
bốn là, tận dụng những chiến lợi phẩm thu được của địch trong chiến đấu để phục
vụ đời sống và tăng cường sức chiến đấu cho đơn vị và quân đội.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh, chăm lo đến đời sống của bộ đội phải thực
hiện chính sách ưu đãi nhất định dành cho cán bộ, chiến sĩ, đó là thể hiện sự quan
tâm của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta đối với quân đội; là sự ghi nhận đánh giá
công lao, thành tích, những hy sinh, mất mát, chịu đựng gian khổ của quân đội
trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Người dạy: “Từ tiểu đoàn trưởng trở lên, từ tổng
tư lệnh trở xuống, phải săn sóc đời sống vật chất và tinh thần của đội viên, phải xem
đội viên ăn uống như thế nào, phải hiểu nguyện vọng và thắc mắc của đội viên. Bộ
đội chưa ăn cơm, cán bộ không được kêu mình đói. Bộ đội chưa đủ áo mặc, cán bộ
không được kêu mình rét. Bộ đội chưa đủ chỗ ở, cán bộ không được kêu mình mệt.
Thế mới dân chủ, mới đoàn kết, mới tất thắng…”. Nâng cao chất lượng đời sống vật
chất, tinh thần của bộ đội trước hết là trách nhiệm của các cấp bộ Đảng, các chỉ huy
của chính ủy, chính trị viên các cấp.
1.2. Quan điểm của Đảng về xây dựng quân đội và pháp luật của Nhà

nước về thực hiện nghĩa vụ quân sự
Xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện
đại: Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong vấn đề xây dựng quân đội nhân dân
cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại là một sự lựa chọn hợp lý, bao
quát được những nội dung tư tưởng cơ bản của Hồ Chí Minh, đồng thời thể hiện
được yêu cầu, nhiệm vụ chủ yếu, phương hướng cơ bản của sự nghiệp xây dựng
quân đội ta trong bối cảnh lịch sử mới.

16


Xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ hiện đại từng
bước hiện đại là phương châm cơ bản xây dựng quân đội ta, tiếp tục được Đảng ta
nhấn mạnh trong tình hình mới. Trong quá trình xây dựng quân đội, Đảng ta quán
triệt sâu sắc và vận dụng đúng đắn, sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng
quân đội nhân dân, làm cho quân đội ta luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, Tổ
quốc và nhân dân, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân giao
phó trong mọi tình huống, mọi hoàn cảnh.
Trong điều kiện mới của sự phát triển đất nước, cùng với sự tác động mạnh
mẽ của nền kinh tế thị trường và xu thế toàn cầu hóa kinh tế, đã xuất hiện một số
quan điểm không đúng trong vấn đề xây dựng quân đội. Có ý kiến cho rằng, cần
phải tập trung phát triển kinh tế giảm chi phí cho quốc phòng; rằng sự phát triển
kinh tế là nhiệm vụ của các đơn vị kinh tế, của doanh nghiệp kinh tế, còn bảo vệ Tổ
quốc là nhiệm vụ riêng của quân đội, của lực lượng vũ trang. Cũng từ tình hình và
nhân thức trên, đã xuất hiện trong một số ít người muốn xây dựng quân đội theo
hướng “chuyên nghiệp hoá”, như quân đội của các nước tư bản và một số quốc gia
trong khu vực. Tình hình đó càng đặt ra một cách cấp bách phải quán triệt sâu sắc
và vận dụng đúng đắn tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng quân đội nhân dân trong
điều kiện mới, nhất là vấn đề xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy,
tinh nhuệ, từng bước hiện đại.

Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng quân đội nhân dân, quan điểm
nhất quán của Đảng ta là xây dựng lực lượng vũ trang với ba thứ quân nòng cốt cho
chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy,
tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Tại Đại hội lần thứ IV. Đảng ta đã chỉ rõ: “Chúng ta
phải xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân hùng mạnh, có lực lượng thường trực
mạnh, lực lượng dự bị rộng rãi và được huấn luyện tốt, có quân đội nhân dân chính
quy, hiện đại gồm các quân chủng, binh chủng cần thiết, có bộ đội chủ lực, bộ đội
địa phương, có lực lượng dân quân tự vệ hùng hậu”[13, tr. 587]. Đại hội lần thứ VI
Đảng tiếp tục chỉ rõ: “Xây dựng quân đội nhân dân chính, ngày càng hiện đại, có
chất lượng tổng hợp ngày càng cao, có tổ chức hợp lí, cân đối, gọn và mạnh, có kỷ
luật chặt chẽ, có trình độ sẵn sàng chiến đấu và sức chiến đấu cao”[9, tr. 38 - 39].
Tại Đại hội lần thứ IX, Đảng ta nêu những nội dung cụ thể: “Xây dựng quân đội
17


nhân dân và công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại,
có bản lĩnh chính trị vững vàng; trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với Đảng và
nhân dân; có trình độ học vấn và chuyên môn ngiệp vụ ngày càng cao; quý trọng và
hết lòng phục vụ nhân dân; có phẩm chất, đạo đức, lối sống lành mạnh, giản dị, kế
thừa và phát huy truyền thống vẻ vang; có năng lực chỉ huy và tác chiến thắng lợi
trong bất cứ tình huống nào; có trình độ sẵn sàng chiến đấu và sức chiến đấu ngày
càng cao; thường xuyên cảnh giác, kịp thời đập tan mọi âm mưu và hành động xâm
phạm độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc và an ninh quốc gia, ngăn
chặn và đẩy lùi các tội phạm nguy hiểm và các tệ nạn xã hội, bảo đảm tốt trật tự an
toàn xã hội”[10, tr.118]. Đại hội lần thứ X Đảng tiếp tục khẳng định: “Xây dựng
quân đội nhân dân và công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước
hiện đại. Nâng cao chất lượng tổng hợp, sức chiến đấu để lực lượng vũ trang thực
sự là lực lượng chính trị trong sạch, vững mạnh, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc,
với Đảng, Nhà nước và nhân dân, được nhân dân tin cậy yêu mến”[11, tr. 110]. Đại
hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ IX, tháng 9-2010 tiếp tục nhấn mạnh và chỉ

rõ thêm yêu cầu xây dựng quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh
nhuệ, từng bước hiện đại trong tình hình mới. Cương lĩnh xây dựng đất trong thời
kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) tiếp tục nhấn mạnh
và xác định rõ: “Xây dựng Quân đội nhân dân và công an nhân dân cách mạng,
chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với
Đảng, Nhà nước và nhân dân, được nhân dân tin yêu. Xây dựng Quân đội nhân dân
với số quân thường trực hợp lí, có sức chiến đấu cao; lực lượng dự bị động viên
hùng hậu, dân quân tự vệ rộng khắp”[12, tr. 82 - 83].
Những quan điểm trên về xây dựng quân đội nhân dân thể hiện cụ thể ở các
vấn đề chính là:
Thứ nhất, Đảng ta luôn quán triệt nghiêm túc và kiên trì thực hiện phương
châm xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện
đại, coi đó là phương châm cơ bản trong quá trình xây dựng quân đội ta, là sự vận
dụng sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng quân đội nhân dân trong giai
đoạn cách mạng mới.

18


Thứ hai, trong xây dựng quân đội theo phương châm trên, Đảng ta rất chú
trọng xây dựng quân đội về chính trị làm cơ sở để xây dựng quân đội ta trên các mặt
khác, nâng cao chất lượng tổng hợp và sức chiến đấu của quân đội. Trong tình hình
mới, vấn đề xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng
bước hiện đại theo tư tưởng Hồ Chí Minh không những cần tiếp tục thực hiện, mà
còn cần phải thực hiện tốt hơn trên nền tảng của tư duy mới về quân đội, về củng cố
quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc và quán triệt sâu sắc hơn tư tưởng của Người
về quân đội nhân dân.
Tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với Quân
đội: V.I.Lênin từng chỉ rõ: “Tất cả mọi người đều biết rằng cuộc Cách mạng Tháng
Mười thực tế đã đưa lên hàng đầu những lực lượng mới, một giai cấp mới; rằng

hiện giờ những người đại diện ưu tú nhất của giai cấp vô sản đang quản lý nước
Nga; họ lập ra quân đội, họ đã chỉ huy quân đội”. Theo Người, quân đội vô sản “do
một bộ phận tiên tiến những người cộng sản” lãnh đạo, đảng cộng sản là người “lập
ra quân đội”, “chỉ huy quân đội”; phải tăng cường sự lãnh đaoọ của Đảng, phải
“thành lập các chi bộ cộng sản trong mỗi một đơn vị quân đội”. Những quan điểm
trên của V.I.Lênin cho thấy tính tất yếu khách quan của việc Đảng Cộng sản lãnh
đạo quân đội, đồng thời chỉ ra những yêu cầu, nội dung và biện pháp cần thiết để
thực hiện sự lãnh đạo đó trong quá trình xây dựng quân đội.
Quán triệt sâu sắc tư tưởng của V.I.Lênin, trong quá trình lãnh đạo, tổ chức,
xây dựng, giáo dục và rèn luyện quân đội ta, Hồ Chí Minh luôn đặc biệt nhấn mạnh
và chú trọng đến tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội. Nguyên tắc
Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quân đội là sự vận dụng sáng
tạo học thuyết Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và được thực tiễn lịch sử Đảng
lãnh đạo quân đội ta khẳng định. Đó còn là quá trình đấu tranh cả về quan điểm,
nhận thức, tư tưởng và tổ chức nhằm bác bỏ những quan điểm sai trái, thù địch tước
bỏ sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội. Vì vậy, kiên định nguyên tắc này là vấn
đề cơ bản, then chốt trong vấn đề xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính
quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại trong tình hình mới.

19


Sự lãnh đạo tuyệt đối trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội luôn
luôn là nhân tố quan trọng hàng đầu trong quá trình xây dựng quân đội ta nói chung,
xây dựng quân đội ta về chính trị nói riêng. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về
quân đội nhân dân trong quá trình xây dựng quân đội ta hiện nay, thì điểm mấu chốt
là phải giữ vững và tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam
đối với quân đội.
Thực tiễn cho thấy, đổi mới, hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng đối với
quân đội là vấn đề hệ trọng, liên quan trực tiếp đến việc giữ vững và tăng cường sự

lãnh đạo của Đảng đối với quân đội; đến sự giữ vững về chính trị, tư tưởng và tổ
chức của quân đội. Do đó, việc đổi mới, hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng với
quân đội phải được lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất, tiến hành chặt chẽ, đồng bộ và
vững chắc. Điều đó đòi hỏi phải được xác định trên cơ sở cương lĩnh, Điều lệ Đảng,
các quy định của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; căn cứ vào
yêu cầu nhiệm vụ của cách mạng, nhiệm vụ xây dựng, chiến đấu và đặc điểm của
quân đội trong từng giai đoạn. trong tình hình mới, toàn quân cần tiếp tục thực hiện
có hiệu quả Nghị quyết số 51/NQ – TW của Bộ Chính trị “Về việc tiếp tục hoàn
thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực
hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong quân đội nhân dân Việt Nam” và Nghị
quyết số 513/ - ĐUQSTW của Đảng ủy Quân sự Trung ương.
Thực hiện lãnh đạo quân đội, Đảng Cộng sản Việt Nam không những đề ra
đường lối quân sự, xác định phương hướng phát triển tiềm lực quân sự, quốc phòng
đất nước, xác định mục tiêu lý tưởng chiến đấu và các chủ trương, giải pháp nâng
cao sức chiến đấu của quân đội, mà Đảng còn lãnh đạo việc tổ chức thực hóa quan
điểm, đường lối ấy vào cuộc sống. Phải làm cho hệ thống chính trị và toàn xã hội
quán triệt, nhận thức đúng đắn và thấu suốt nguyên tắc Đảng lãnh đạo quân đội;
nhận thức rõ Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quân đội là một
yêu cầu khách quan, một nguyên tắc bảo đảm củng cố và tăng cường bản chất giai
cấp công nhân, tính nhân dân và tính dân tộc của quân đội, xây dựng quân đội thực
sự vững mạnh. Sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân
đội phải được thể chế hóa bằng pháp luật, thể ở sự quản lý của Nhà nước đối với
quân đội
20


CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC TUYÊN TRUYỀN VÀ VẬN
ĐỘNG THANH NIÊN THỰC HIỆN NGHĨA VỤ QUÂN SỰ TỈNH BẠC LIÊU
THỜI GIAN QUA
2.1. Thành tựu của công tác tuyên truyền và vận động thanh niên thực

hiện nghĩa vụ quân sự tỉnh Bạc Liêu thời gian qua và nguyên nhân của những
thành tựu đó.
2.1.1. Những thành tựu đạt được
Một là, công tác tuyên truyền và vận động của Hội đồng nghĩa vụ quân sự
Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục Luật nghiã vụ quân sự đã được các
ban, ngành, đoàn thể, Mặt trận Tổ quốc và Hội đồng nghĩa vụ quân sự các cấp tiến
hành thường xuyên cho nhân dân và công dân trong độ tuổi sẵn sàng nhập ngũ bằng
nhiều hình thức, đa dạng, thiết thực, phù hợp với truyền thống, phong tục tập quán
của địa phương như: giáo dục ở nhà trường, trong các cuộc họp, các ngày lễ, các đợt
đăng ký nghĩa vụ quân sự và trên các phương tiện thông tin đại chúng. Ngoài ra, cơ
quan quân sự luôn chủ động phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể tích cực
tuyên truyền, vận động, phổ biến các chế độ chính sách của Đảng, Nhà nước, quân
đội cho công dân và cộng đồng, qua đó góp phần nâng cao nhận thức của công dân
về nghĩa vụ và quyền lợi đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Ban thường vụ Tỉnh Đoàn Bạc Liêu, đã chỉ đạo 04 đơn vị Đoàn trực thuộc
(Hòa Bình, Vĩnh Lợi, Hồng Dân, Phước Long) phối hợp với các ban, ngành, đoàn
thể cùng cấp tổ chức Hội trại tòng quân và gặp mặt thanh niên trúng tuyển nghĩa vụ
quân sự năm 2013; qua đó, các cấp bộ Đoàn đã đến thăm hỏi, động viên và tặng
trên 500 phần quà cho gia đình và các thanh niên trúng tuyển nghĩa vụ quân sự an
tâm lên đường bảo vệ Tổ quốc; Kết quả khám, xét tuyển đợt II/2013 đã có 500
thanh niên trúng tuyển nghĩa vụ quân sự (trong đó có 36 đảng viên)
Phát huy tinh thần xung kích, tình nguyện của tuổi trẻ; các huyện, thành Đoàn
phối hợp với Ban chỉ huy quân sự cùng cấp tổ chức Hội trại tòng quân đợt I/2013.
Nhằm tạo điều kiện cho đoàn viên, thanh niên trúng tuyển nghĩa vụ quân sự có dịp
giao lưu, gặp gỡ với gia đình, người thân và tham gia các trò chơi dân gian trước

21