bài giảng về biến đổi khí hậu ở THCS

BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU,
PCRRTT
NGƯỜI TRÌNH BÀY
TRƯƠNG VĂN TIẾN
PHÒNG GDTrH – SỞ GD&ĐT


Mail:
Điện thoại: 0988959011
Mail lớp tập huấn:
Mật khẩu: thpt20012015


ĐẶT VẤN ĐỀ
• Thế kỷ 21 cả nhân loại đang đứng trước một thách
thức lớn, đó là sự biến đổi khí hậu (BĐKH) toàn cầu.

• Vấn đề BĐKH cũng được Nhà nước và nhân dân ta
đặc biệt quan tâm.

• Việc giáo dục về BĐKH là hết sức quan trọng trong
hệ thống giáo dục quốc gia, trong đó cấp trung học
(THCS, THPT) được xem như có ý nghĩa thiết thực
và thích hợp nhất.


A- NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
I. Một số khái niệm
1. Thời tiết
Thời tiết dùng để diễn tả trạng thái của khí quyển
tại một địa điểm trong một thời gian nhất định, có

thể là một giờ, một buổi, một ngày hay vài tuần. Ví
dụ: Thời tiết hôm nay là mưa phùn, gió nhẹ.


2. Khí hậu
Khí hậu là mức độ trung bình của thời tiết
trong một không gian nhất định và trong khoảng
thời gian dài, thường là vài thập kỉ hoặc hàng
trăm năm và lâu hơn. Khí hậu mang tính ổn định
tương đối.
Ví dụ: Việt Nam có khí hậu nhiệt đới gió mùa.
Ngoài ra, khí hậu còn bao gồm cả những thông
tin về các sự kiện thời tiết khắc nghiệt (như bão,
mưa lớn, những đợt nắng nóng vào mùa hè và rét
đậm vào mùa đông) xảy ra tại một vùng địa lí cụ
thể.


3. BĐKH
BĐKH là sự thay đổi của khí hậu mà nguyên nhân
trực tiếp hay gián tiếp là do hoạt động của con
người làm thay đổi thành phần của khí quyển toàn
cầu và tác động thêm vào sự biến động khí hậu tự
nhiên trong các thời gian có thể so sánh được
(Công ước chung của Liên Hợp Quốc về BĐKH tại
Hội nghị Thượng đỉnh về Môi trường tại Rio de
Janeiro (Braxin) năm 1992). Nói một cách khác,
BĐKH là sự biến đổi trạng thái của khí hậu so với
trung bình hoặc dao động của khí hậu duy trì
trong một thời gian dài, thường là vài thập kỷ hoặc

hàng trăm năm và lâu hơn.


4/ Những biểu hiệu của BĐKH
- Nhiệt độ không khí của Trái Đất đang có xu hướng
nóng dần lên.
- Sự dâng cao của mực nước biển gây ngập úng và
xâm nhập mặn ở các vùng thấp ven biển, xóa sổ
nhiều đảo trên biển và đại dương.


- Ở Việt Nam, tốc độ dâng lên của mực nước biển
khoảng 3mm/năm (giai đoạn 1993 - 2008) tương
đương với tốc độ dâng lên của mực nước biển
trong các đại dương thế giới. Dự báo đến giữa thế
kỷ XXI, mực nước biển có thể dâng thêm 30cm và
đến cuối thế kỷ 21 mực nước biển có thể dâng lên
75cm so với thời kỳ 1980 - 1999.


- Sự thay đổi thành phần và chất lượng khí quyển có
hại cho môi trường sống của con người và các sinh
vật trên Trái Đất.

- Có sự xuất hiện của nhiều thiên tai bất thường, trái
quy luật, mức độ lớn như bão, mưa lớn, hạn hán
gây nên những tổn thất to lớn về người và tài sản.


3/ Nguyên nhân của BĐKH

- Nguyên nhân tự nhiên:
Sự tương tác giữa vận động của Trái Đất và vũ trụ,
sự thay đổi của bức xạ Mặt Trời, sự tác động của
khí CO2 do các hoạt động núi lửa, cháy rừng hoặc
các trận động đất lớn gây ra...


- Do con người:
+ Nguyên nhân chính gây nên BĐKH trong vòng 300
năm gần đây và đặc biệt trong nửa thế kỷ qua là
do hoạt động công nghiệp phát triển, sử dụng rất
nhiều nhiên liệu và năng lượng thải vào bầu khí
quyển các chất ô nhiễm.


- Tình hình đô thị phát triển mạnh mẽ, gia tăng các
hoạt động giao thông vận tải, chặt phá rừng và
cháy rừng... cũng làm nghiêm trọng thêm tình
hình ô nhiễm không khí, giữ lại lượng bức xạ sóng
dài khiến cho nhiệt độ Trái Đất nóng lên theo hiệu
ứng nhà kính. Từ đó, làm thay đổi các quá trình
tự nhiên của hoàn lưu khí quyển, vòng tuần hoàn
nước, vòng tuần hoàn sinh vật...


4. Tác động của BĐKH đối với tự nhiên và các
hoạt động của con người
Sự nóng lên của Trái Đất
- Tác động của nước biển dâng
- Làm tăng cường các thiên tai:

Bão, mưa lớn, lũ lụt, hạn hán xảy ra bất thường và
có sức tàn phá lớn.
Xuất hiện các đợt nóng, lạnh quá mức, bất thường
gây tổn hại đến sức khỏe con người, gia súc và
mùa màng.


Tình trạng hoang mạc hóa có xu
hướng gia tăng.
Hiện tượng mưa axit


5. Ứng phó với BĐKH, PCRRTT
- Giảm nhẹ:
.Theo Ban Liên Chính phủ về BĐKH (IPCC)
giảm nhẹ có nghĩa là: sự can thiệp của con người
nhằm làm giảm nguồn phát thải khí nhà kính,
hoặc cải thiện các bể chứa khí nhà kính.


. Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả
. Tăng cường sử dụng nguồn năng lượng
sạch (năng lượng mặt trời, năng lượng gió,
năng lượng nước biển, thủy điện, năng
lượng hạt nhân...)


•
•
•

•
•

Bảo vệ rừng, trồng rừng chống sói mòn, lũ lụt
Trồng cây, xây dựng đê chắn biển
Phân loại, sử lý rác thải hợp lý
Không lạm dụng thuốc trừ sâu, hóa chất độc hại
Bảo tồn đa dạng sinh học...


- Thích ứng:
Thích ứng đề cập đến khả năng tự điều chỉnh của
một hệ thống để thích nghi với những biến đổi của
khí hậu nhằm giảm nhẹ những nguy cơ thiệt hại,
để đối phó với những hậu quả (có thể xảy ra) hoặc
tận dụng những cơ hội.


5. Hành động ứng phó với BĐKH, PCRRTT
a) Trên thế giới và Việt Nam
b) Hành động của chúng ta
Thứ nhất, cần phải nhận thức đầy đủ hơn về nguyên
nhân và hậu quả của sự BĐKH để vận dụng trong
những hoàn cảnh cụ thể, đặc biệt là đối với những
người “ra quyết định”.
Ví dụ: Bạn là người có quyền nhập khẩu thiết bị
sản xuất thì nhất quyết phải nói không với công
nghệ lạc hậu, sử dụng nhiều nhiên liệu và phát
thải khí gây hiệu ứng nhà kính.

- Thứ hai, sử dụng tiết kiệm năng lượng: đó chính là
sự thay đổi thói quen hàng ngày trong cuộc sống
theo hướng tiết kiệm năng lượng. Chỉ cần một cái
nhấn nút tắt đèn hay các thiết bị điện, điện tử khi
ra vào phòng ở hoặc nơi làm việc góp phần tiết
kiệm năng lượng, bảo vệ môi trường và giảm thiểu
các chi phí phải trả.


- Thứ ba, nghiên cứu khoa học và ứng dụng những
thành tựu mới vào trong hiện thực cuộc sống là sự
đóng góp thiết thực nhất của chúng ta. Hiện nay,
trên thế giới đã tập trung vào việc nghiên cứu ứng
dụng những nguồn năng lượng sạch như năng
lượng Mặt Trời, sức gió, sóng biển... để tạo ra
những sản phẩm thân thiện với môi trường. Trong
xây dựng đã chú ý đến kiến trúc sinh thái, trong
du lịch đã xuất hiện nhiều hơn sản phẩm du lịch
sinh thái... đây đều là những hướng đi tích cực.


- Thứ tư, bạn hãy là một tuyên truyền viên có trách
nhiệm thông qua trao đổi, chuyện trò với gia đình,
bạn bè, hàng xóm...về những vấn đề môi trường
(như hạn chế xả chất thải bẩn, trồng và chăm sóc
cây xanh, đi xe đạp ở những cự ly thích hợp hoặc
tăng cường sử dụng phương tiện giao thông công
cộng, hạn chế và tiến tới không dùng túi ni lông,
sử dụng nước sạch tiết kiệm...).

Việc tuyên truyền, trao đổi thông tin trên blog
cá nhân hay diễn đàn trực tuyến cũng có tác dụng
to lớn và nhanh chóng. Thông qua các hoạt động
văn hoá, văn nghệ, giải trí thể thao, tình nguyện và
phát triển sẽ giúp bạn đưa vấn đề bảo vệ môi
trưòng xâm nhập vào cộng đồng một cách hữu
hiệu hơn.


6. Giáo dục, tuyên truyền các giải pháp giảm
nhẹ và thích ứng với BĐKH gây ra tại các địa
phương
Có hai nhóm giải pháp quan trọng nhất để đối
phó với những thách thức do BĐKH gây ra là: giải
pháp giảm nhẹ BĐKH và giải pháp thích ứng với
những thay đổi của điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã
hội, giảm thiểu những thiệt hại của thiên tai do
BĐKH gây ra.


- Cắt giảm các chất gây hiệu ứng nhà kính, phá huỷ
tầng ozon: CO2, CH4, NOx, CFC...
- Hạn chế việc sử năng lượng hóa thạch (than đá,
dầu mỏ, khí gas...); tăng cường việc sử dụng các
nguồn năng lượng sạch (năng lượng gió, năng
lượng mặt trời, thủy điện, năng lượng hạt nhân...).