Tín dụng thương mại và vay nợ ngân hàng nghiên cứu thực nghiệm từ các công ty tại việt nam

B
TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP. H

CHệ MINH

----------

TR N H U TU N

TệN D NG TH

NG M I VÀ VAY N

NGHIểN C U TH C NGHI M T

NGÂN HÀNG

CÁC CÔNG TY

T I VI T NAM

LU N V N TH C S

TP. H Chí Minh – N m 2015

B
TR

NG

GIÁO D C VÀ ÀO T O
I H C KINH T TP. H

CHệ MINH

----------

TR N H U TU N
TệN D NG TH

NG M I VÀ VAY N

NGÂN HÀNG

NGHIểN C U TH C NGHI M T

CÁC CÔNG

TY T I VI T NAM
Chuyên ngành : Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s

: 60340201

LU N V N TH C S

Ng

iH

ng d n Khoa h c:

TS. V VI T QU NG

TP. H Chí Minh – N m 2015


L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a riêng tôi d
d n c a TS. V Vi t Qu ng. Các s li u và k t qu đ
trung th c và ch a t ng đ

is h

ng

c nêu trong lu n v n là

c ai công b trong b t k công trình nào khác.
Tác gi lu n v n


M CL C
TRANG PH BÌA
L I CAM OAN
M CL C

DANH M C CÁC KÝ HI U, CÁC CH

VI T T T

DANH M C CÁC B NG
TÓM L
Ch

C .................................................................................................................... 1

ng I: GI I THI U ................................................................................................ 2
1.1 Tính c p thi t c a đ tài ................................................................................ 2
1.2 M c tiêu c a đ tài ........................................................................................ 4
1.3 Câu h i nghiên c u ......................................................................................... 4
1.4 K t c u c a bài nghiên c u............................................................................ 5

Ch

ng II: T NG QUAN CÁC NGHIÊN C U TR
2.1 Gi i thi u v tín d ng th

ng m i và tín d ng ngân hàng ....................... 6

2.2 Các lý thuy t liên quan đ n Tín d ng th
Ch

ng III: PH

C ỂY ............................... 8

ng m i ..................................... 7

NG PHÁP NGHIểN C U ......................................................... 24

3.1 Phát tri n gi thuy t nghiên c u ................................................................ 19
3.1.1 Tác đ ng thay th ho c tác đ ng b sung gi a các tín d ng th

ng m i

và kho n vay ngân hàng .................................................................................... 19
3.1.2 Tác đ ng quy mô công ty lên cung và c u c a tín d ng th
3.1.3 Các công ty thu c s h u nhƠ n
và c u c a tín d ng th

ng m i . 22

c vƠ t nhơn tác đ ng lên phía cung

ng m i. ...................................................................... 23

2.2.4 Các công ty nhóm ngành s n xu t và phi s n xu t tác đ ng lên phía
cung và c u c a tín d ng th

ng m i. ............................................................ 23


3. 2 D li u .......................................................................................................... 24
3.3 Mô hình nghiên c u ..................................................................................... 28
Ch

ng IV: CÁC K T QU NGHIÊN C U TH C NGHI M ............................ 30
4.1 Th ng kê mô t và ma tr n t t

ng quan c a các bi n theo T ng m u và

cách phân nhóm khác nhau. ............................................................................. 30
4.2 H i quy theo Pooled OLS (t ng m u) ........................................................ 37
4.3 H i quy theo Fixed ậ Effects (t ng m u) ................................................... 38
4.4 H i quy theo t ng nhóm các công ty.......................................................... 40
4.4.1 Các công ty l n và các công ty nh ......................................................... 40
4.4.2 Các công ty nhóm s n xu t và nhóm phi s n xu t ................................ 45
4.4.3 H i quy theo nhóm công ty theo s h u nhƠ n
Ch

c vƠ nhóm t nhơn .. 51

ng V: K T LU N ............................................................................................... 57
5.1 Tóm l

c các k t qu nghiên c u chính ................................................... 57

5.2 H n ch nghiên c u ..................................................................................... 59
5.3 H

ng nghiên c u trong t

TÀI LI U THAM KH O
PH C L C

ng lai............................................................. 59

DANH M C CÁC KÝ HI U, CÁC CH
Ký hi u/ Ch vi t t t

VI T T T

Di n gi i

HoSE

:

S giao d ch Ch ng khoán TP. HCM

HNX

:

S giao d ch Ch ng khoán Hà N i

CTCP

:

Công ty C ph n

TMCP

:

Th

SMEs

:

Các công ty v a và nh

NHTM

:

Ngân hàng Th

DNNN

:

Doanh nghi p Nhà n

ng m i C ph n

ng m i
c


DANH M C CÁC B NG BI U
B ng 1a,1b

:

Tóm t t các nghiên c u tr

c đây

B ng 2a

:

Tóm t t các th ng kê mô t các bi n c a toàn m u d li u

B ng 2b

:

Ma tr n t t

B ng 3a

:

Tóm t t các th ng kê mô t d li u c a nhóm 52 công ty l n và 52 công

ng quan c a các bi n toàn m u d li u

ty nh .
B ng 3b

:

Ma tr n t t

ng quan c a các bi n nhóm công ty l n

B ng 3c

:

Ma tr n t t

ng quan c a các bi n nhóm l n và công ty nh

B ng 4a

:

Tóm t t các th ng kê mô t d li u c a nhóm các công ty ngành s n
xu t và phi s n xu t.

B ng 4b

:

Ma tr n t t

ng quan c a các bi n nhóm công ty s n xu t

B ng 4c

:

Ma tr n t t

ng quan c a các bi n nhóm l n và công ty phi s n xu t

B ng 5a

:

Tóm t t các th ng kê mô t d li u c a nhóm các công ty thu c s h u
nhà n

B ng 5b

:

Ma tr n t t
n

B ng 5c

:

c và thu c s h u t nhân
ng quan c a các bi n nhóm công ty thu c s h u nhà

c

Ma tr n t t

ng quan c a các bi n nhóm l n và công ty thu c s h u

t nhân
B ng 6a

:

K t qu h i quy d li u b ng theo Pooled OLS (T ng m u)

B ng 6b

:

K t qu h i quy d li u b ng theo Fixed Effects (T ng m u)

B ng 7a

:

K t qu h i quy d li u b ng theo Pooled OLS nhóm 52 công ty l n


B ng 7b

:

K t qu h i quy d li u b ng theo Pooled OLS nhóm 52 công ty nh

B ng 7c

:

K t qu h i quy d li u b ng theo Fixed Effects nhóm 52 công ty l n

B ng 7d

:

K t qu h i quy d li u b ng theo Fixed Effects nhóm 52 công ty nh

B ng 8a

:

K t qu h i quy d li u b ng theo Pooled OLS nhóm ngành s n xu t

B ng 8b

:

K t qu h i quy d li u b ng theo Pooled OLS nhóm ngành phi s n xu t

B ng 8c

:

K t qu h i quy d li u b ng theo Fixed Effects nhóm ngành s n xu t

B ng 8d

:

K t qu h i quy d li u b ng theo Fixed Effects nhóm ngành phi s n
xu t

B ng 9a

:

K t qu h i quy d li u b ng theo Pooled OLS nhóm công ty thu c s
h u nhà n

B ng 9b

:

c

K t qu h i quy d li u b ng theo Pooled OLS nhóm công ty thu c s
h u t nhân

B ng 9c

:

K t qu h i quy d li u b ng theo Fixed Effects nhóm công ty thu c s
h u nhà n

B ng 9d

:

c

K t qu h i quy d li u b ng theo Fixed Effects nhóm công ty thu c s
h u t nhân



TÓM L

C

Bài nghiên c u này xem xét m i quan h gi a gi a tín d ng th

ng m i và tín d ng

ngân hàng theo các cách phân nhóm doanh nghi p khác nhau: y u t quy mô, theo nhóm công
ty thu c s h u nhà n

c và s h u t nhân, theo nhóm các công ty ngành s n xu t và ngành

phi s n xu t trong m t m u quan sát d li u theo quý c a 103 công ty niêm y t t i S giao d ch
Ch ng khoán H Chí Minh (HoSE) t quý 1 n m 2007 đ n quý 4 n m 2014.
bài nghiên c u này, chúng tôi c g ng

cl

c bi t, trong

ng m i quan h b tác đ ng nh th nào trong

su t th i k kh ng ho ng tài chính toàn c u 2008 - 2009.

T khóa: Kh ng ho ng tài chính, Tín d ng th

ng m i, Tín d ng ngân hàng


Ch

ng I

GI I THI U
1.1 Tính c p thi t c a đ tài
Các n n kinh t đang phát tri n và chuy n đ i th
tr

ng thi u các đ nh ch kinh t h tr th

ng nh b o v đ y đ quy n s h u và th c thi tính hi u l c c a h p đ ng. K t qu là, các

kênh tài tr chính th c nh các kho n vay ngân hàng không th phát tri n đ y đ đ đáp ng
nhu c u c a các công ty cho các v n đ bên ngoài. M t quan đi m cho r ng, trong nh ng
tr

ng h p, tài tr phi chính th c v n có th phát tri n vì nó ch y u d a trên các m ng l

i

phi chính th c mà chúng l i d a trên các m i quan h lâu dài và uy tín . Do đó, các kênh tài tr
phi chính th c v n có kh n ng cung c p các ngu n tài tr khác nhau cho các doanh nghi p
không có đi u ki n ti p c n th tr

ng tài chính chính th c đ h tr t ng tr

ng và m r ng

công ty. Nh v y, tài tr phi chính th c c ng nên đóng m t vai trò then ch t trong vi c duy trì
ho t đ ng và t ng tr

ng c a công ty khi các đ nh ch kinh t y u kém. Ng

đi m khác l i cho r ng kênh tài tr phi chính th c nh tín d ng th

c l i, có quan

ng m i không th l p đ y

(b sung) cho các hình th c tài tr chính th c, b i vì các c ch giám sát và th c thi c n thi t
cho các ch c n ng c a tài tr phi chính th c b

nh h

ng b t l i nhi u h n b i các đ nh ch

kinh t chính th c, và b i vì tài tr phi chính th c thông th

ng có quy mô gi i h n do đó nó

không th ti p t c h tr vi c m r ng công ty. Vì th , ti p c n tài tr chính th c v n là hình
th c quan tr ng h n cho s phát tri n c a công ty. Rõ ràng hai quan đi m c nh tranh có ý
ngh a n i b t khác nhau cho s c n thi t và tính c p thi t c a vi c thúc đ y phát tri n h th ng
tài chính chính th c

các n n kinh t đang phát tri n và chuy n đ i.

M c dù t m quan tr ng c a câu h i này, r t ít các nghiên c u có tính h th ng đã đ
ti n hành. Vi t Nam cung c p m t môi tr

ng lý t

ng đ đi u tra v t m quan tr ng c a tài

tr chính th c và phi chính th c. Ngay c sau g n ba m
kinh t chính th ng c a Vi t Nam v n

c

i n m c i cách kinh t , các đ nh ch

m c trung bình. K t qu là, các đ nh ch ngân hàng

Vi t Nam đang xa d n là ngu n tài tr chính th c cho các doanh nghi p. T

ng t nh các

tình hu ng c a h u h t các n n kinh t đang phát tri n và chuy n đ i khác, các ngân hàng
Vi t Nam ch y u ph c v nhu c u tài chính c a m t nhóm nh các công ty cao c p nh các

doanh nghi p nhà n

c có quy mô l n, trong khi h u h t các công ty khác, đ c bi t là nh ng

doanh nghi p v a và nh ngoài qu c doanh, có r t ít đi u ki n ti p c n các kho n v n vay
ngân hàng. Theo Ngân hàng Phát tri n Châu Á (ADB) (2003), nh ng khó kh n trong vi c ti p
c n ngu n tài tr t bên ngoài nh các kho n vay ngân hàng là m t tr ng i nghiêm tr ng
chính g p ph i

các doanh nghi p t nhân

các n n kinh t đang phát tri n và chuy n đ i

châu Á. Trong b i c nh đó, các doanh nghi p không đ

c a chu ng này đ

c cho là s d ng

r ng rãi các kênh tài tr phi chính th c nh tín d ng th

ng m i đ đáp ng nhu c u tài tr c a

h (Allen, Qian (2005); Ayyagari, Demirguc-Kunt và Maksimovic (2008)).
Các công ty

nhi u n n kinh t đang phát tri n ch a đ t đ

c m c tiêu c a h trong

nhi u th p k qua, đ c bi t là các doanh nghi p t nhân hay các doanh nghi p v a và nh
th

ng b phân bi t đ i x trong các kho n vay ngân hàng. Các công ty

m t tr

Vi t Nam cung c p

ng h p thú v đ nghiên c u. Khi Vi t Nam hi n là qu c gia có n n tài chính v n còn

ch a phát tri n đ ng đ u gi a các vùng mi n. Các công ty khác nhau v m u hình tài tr c a
h gi a v n c ph n hay phát hành n vay. Các v n đ tài chính liên quan đ n các doanh
nghi p Vi t Nam là thú v và đáng đ
nhi u đ c đi m h p d n c a m t th tr
chính ph

c quan tâm, b i vì các công ty là ví d đi n hình v r t
ng tài chính m i n i mà nó khác v i các th tr

ng Tây phát tri n (Chan, Fung và Thapa (2007)). M t khác, trong tr

vào ki t qu tài chính, các doanh nghi p đ

c s h u b i nhà n

c

ng tài

ng h p r i

Vi t Nam có th đ

c

gi i c u b i chính ph thay vì phá s n nh nh ng công ty t nhân khác.
Y u t ngu n tài tr và l a ch n ngu n tài tr th t s là m t v n đ đáng đ

c quan tâm.

Khi mà th tr

ng tài chính Vi t Nam v n ch a th t s phát tri n và kh n ng mà các doanh

nghi p đ t đ

c m c tiêu c a h trong vi c t i đa hoá giá tr doanh nghi p hay t i thi u hoá

chi phí v n còn là m t v n đ làm đau đ u các nhà ho ch đ nh tài chính c p đ công ty hay
chính ph . Có ch ng nên xem xét v n đ tài tr

g c đ chi ti t h n mà

đó tín d ng th

ng

m i n i đ a đã tr nên khá quen thu c v i các doanh nghi p v a và nh (đóng vai trò là c u tín
d ng th

ng m i) hay các doanh nghi p l n và doanh nghi p nhà n

cung tín d ng th

c (đóng vai trò là ngu n

ng m i) v i các hình th c tài tr thông qua các đ nh ch ngân hàng.

Và li u trong kh ng ho ng kinh t tài chính toàn c u thì các doanh nghi p th c s có b
tác đ ng v c u trúc tài tr mà chi ti t là gi a tín d ng th

ng m i và tín d ng ngân hàng? Và


n u kh ng ho ng th t s có tác đ ng đ n các công ty t i Vi t Nam thì li u các công ty có th t
s n l c đ tìm ki m nh ng gi i pháp th t s hi u qu cho ngu n tài tr thay th hay các
doanh nghi p s ph i th c hi n tái c u trúc đ thích nghi h n?
Chính nh ng đi u đó, cho chúng tôi m t đ ng l c đ nghiên c u các công ty t i Vi t
Nam, mà c th là các công ty niêm y t trên sàn ch ng khoán HoSE có nh ng khác bi t và
nh ng đ c tr ng c th gì trong b i c nh tr

c, trong và sau kh ng ho ng tài chính 2008-2009

và c ng thông qua đây là m t n n t ng c b n đ làm ti n đ cho các nghiên c u chuyên sâu
h n v m i quan h tín d ng th

ng m i và tín d ng ngân hàng và tác đ ng c a chúng đ i v i

hi u qu ho t đ ng c a các công ty t i Vi t Nam.
1.2 M c tiêu c a đ tài
Nghiên c u này nh m xem xét m i quan h gi a gi a tín d ng th

ng m i và tín d ng

ngân hàng theo các cách phân nhóm doanh nghi p khác nhau: theo y u t quy mô, theo nhóm
ngành công ty thu c s h u nhà n

c và công ty t nhân và theo nhóm ngành s n xu t và

nhóm ngành phi s n xu t c a 103 công ty niêm y t t i S giao d ch Ch ng khoán H Chí Minh
(HoSE) trong giai đo n tr

c, trong và sau kh ng ho ng.

ng th i chúng tôi c g ng tìm

ki m m t s khác bi t c a các nhóm công ty khác nhau qua các mô hình h i quy khác nhau đ
c g ng gi i thích tác đ ng hay t

ng quan th ng kê gi a ph

ng pháp h i quy d li u b ng

dùng Pooled OLS và Fixed ậ Effects.
1.3 Câu h i nghiên c u
D a trên nh ng m c tiêu nghiên c u c a đ tài đ t ra, bài nghiên c u này đ a ra ba câu
h i nghiên c u quan tr ng. Ba câu h i đ

- Tín d ng th

c chúng tôi đ a ra nh sau:

ng m i và tín d ng ngân hàng có t n t i tác đ ng b sung và thay th

hi u qu trong các công ty

Vi t Nam? Hay nói m t cách khác đi là m i quan h gì

gi a tín d ng ngân hàng và các kho n ph i tr ? Và gi a tín d ng ngân hàng và các
kho n ph i thu?
- Kh ng ho ng tài chính toàn c u 2008-2009 đã tác đ ng nh th nào đ n cung c u
c a các kho n ph i thu, ph i tr c a các doanh nghi p l n và nh , các ngành s n


xu t và các ngành phi s n xu t, các công ty thu c s h u nhà n

c và công ty t

nhân?
1.4 K t c u c a bài nghiên c u
Ph n còn l i c a lu n v n này đ

c trình bày theo k t c u sau đây:

Ch

ng II: T ng quan các nghiên c u tr

Ch

ng III: Ph

c đây;

ng pháp nghiên c u bao g m vi c trình bày vi c xác đ nh các bi n

nghiên c u, cách th c x lý d li u, ph

ng pháp phân chia m u d li u theo quy mô c a công

ty, theo ngành ho t đ ng và theo hình th c s h u v n và trình bày tóm t t các th ng kê mô t ,
ma tr n t t
Ch

ng quan gi a các bi n trong mô hình c a bài nghiên c u này;

ng IV: Trình bày các k t qu nghiên c u theo hai ph

Fixed ậ Effects và đ a ra các th o lu n v các k t qu đ t đ
Ch
c u và h

ng V: Trình bày tóm l

ng pháp Pooled OLS và

c;

c các k t qu nghiên c u, nêu ra các h n ch c a nghiên

ng nghiên c u ti p theo trong t

ng lai.


Ch

ng II

T NG QUAN CÁC NGHIểN C U TR
2.1 Gi i thi u v tín d ng th
Tín d ng th

C ỂY

ng m i vƠ tín d ng ngơn hƠng

ng m i là lo i tín d ng r t ph bi n trong tín d ng qu c t , là lo i tín d ng

gi a các doanh nghi p c p cho nhau vay, không có s tham gia c a các đ nh ch tài chính nh
ngân hàng ho c công ty tài chính ho c c ng có th hi u là lo i tín d ng đ

c c p b ng hàng

hóa, d ch v hay bán hàng tr ch m ch không ph i tr ngay. Có ba lo i tín d ng th
1. Tín d ng th

ng m i c p cho nhà nh p kh u: Tín d ng th

ng m i c p cho nhà nh p

kh u hay còn g i là tín d ng xu t kh u là lo i tín d ng do ng
ng

ng m i:

i xu t kh u c p cho

i nh p kh u đ đ y m nh xu t kh u hàng hóa. Tín d ng xu t kh u đ

cc pd

i

hình th c ch p nh n h i phi u và m tài kho n. Bao g m:
a. C p tín d ng b ng ch p nh n h i phi u: t c là th
ch p nh n tr ti n vào h i phi u do ng

ng nhân nh p kh u ký

i xu t kh u ký phát đ nh n b ch ng

t hàng hóa thông qua ngân hàng ho c ng

i xu t kh u g i tr c ti p cho h .

Th i h n c a lo i tín d ng này ph thu c vào s th a thu n c a hai bên bán và
mua. Tuy nhiên đ phòng tránh r i ro, lu t các n

c th

cách đ nh ra th i h n cho lo i tín d ng này. Ví d , lu t n

ng can thi p b ng
c Anh, Pháp quy

đ nh th i h n t 30 đ n 90 ngày, lu t M là 180 ngày, lu t Nh t B n quy đ nh
t 180 đ n 360 ngày.
b. C p tín d ng b ng cách m tài kho n: t c là th
th

ng nhân xu t kh u và

ng nhân nh p kh u ký v i nhau h p đ ng mua bán hàng hóa, trong đó qui

đ nh quy n c a bên bán đ

c m m t kho n đ ghi n bên mua sau m i

chuy n giao hàng mà bên bán đã th c hi n. Sau t ng th i gian nh t đ nh,
ng

i mua s ph i thanh toán s n đó b ng chuy n ti n, chuy n Séc ho c

b ng K phi u tr ti n ngay.
2. Tín d ng th

ng m i c p cho ng

i xu t kh u: Tín d ng th

ng m i c p cho ng

xu t kh u hay còn g i là tín d ng nh p kh u, là lo i tín d ng do ng

i

i nh p kh u c p


cho ng

i xu t kh u đ nh p hàng thu n l i. Hình th c t n t i c a lo i tín d ng nay là

ti n ng tr
tr

c đ nh p hàng. Vi c ng ti n tr

ng h p c th . N u ng

i xu t kh u thi u v n do ph i th c hi n các h p đ ng xu t

kh u có kim ng ch l n thì ti n ng tr
ng

c có tính ch t khác nhau tùy theo t ng

c mang tính ch t tín d ng; còn ng

i xu t kh u không tin vào kh n ng th c hi n h p đ ng c a ng

b t ph i đ t c c cho vi c giao hàng, ti n ng tr
hi n h p đ ng. Kho n ti n ng tr

cđ

c l i, n u

i nh p kh u mà

c mang tính ch t là v t đ m b o th c

c hoàn tr b ng cách kh u tr d n vào s ti n

hàng theo t l c đ nh ho c theo t l t ng d n ho c ch m t l n vào chuy n hàng giao
cu i cùng.
3. Tín d ng th
hi n d

ng m i n i đ a: Là quan h tín d ng gi a các doanh nghi p, đ

i hình th c mua bán ch u hàng hoá. Tín d ng th

ra hi n t

c bi u

ng m i phát sinh là do x y

ng có m t s doanh nghi p có hàng hoá mu n bán, trong khi đó m t s

doanh nghi p khác mu n mua nh ng không th thanh toán ngay t c th i trong tr

ng

h p này trên c s quen bi t, tín nhi m nhau h có th tho thu n m t quan h vay
m

n. Nh v y, ng

i bán có th gi i phóng nhanh l

b t nh ng chi phí v b o qu n hàng hoá, ng
thanh toán ngay l p t c nh ng v n có đ
Hành vi mua bán ch u hàng hoá đ
chuy n giao cho ng

i mua đ

và khi đ n th i h n đã đ
bán d

c l i ng

c xem là hình th c tín d ng, b i l ng

i bán

c s d ng v n t m th i trong m t th i gian nh t đ nh
i mua ph i hoàn tr l i v n cho ng

i hình th c ti n t và c ph n lãi cho ng

hay g i t t là th

i mua m c dù ch a có th

c hàng hoá đ a vào chu k s n xu t m i.

c tho thu n thì ng

quan h n n n c a tín d ng th

ng hàng hoá c a mình gi m

i

i bán ch u. C s pháp lý xác đ nh

ng m i là gi y n , đ

c g i là k phi u th

ng m i

ng phi u.

Tín d ng ngân hàng là giao d ch tài s n gi a các đ nh ch tài chính v i bên đi vay (là các
t ch c kinh t , cá nhân trong n n kinh t ) trong đó các đ nh ch tài chính chuy n giao tài s n
cho bên đi vay s d ng trong m t th i gian nh t đ nh theo tho thu n, và bên đi vay có trách
nhi m hoàn tr vô đi u ki n c v n g c và lãi cho các t ch c tín d ng khi đ n h n thanh toán.
2.2 Các lý thuy t liên quan Tín d ng th

ng m i


Lý thuy t v tín d ng th

ng m i đ

c kh i x

ng b i Goff (1957) và sau đó đ

c phát

tri n b i nhi u nhà nghiên c u nh ng n m sau này nh : Schwart (1974), Schwart và
Whitcomb (1978); Ferris (1981), Smith (1987), Biais và Gollier (1987), Peterson và Rajan
(1997)… Tín d ng th

ng m i là m t th a thu n gi a ng

i mua và ng

i bán, trong đó ng

i

bán cho phép thanh toán ch m cho s n ph m c a mình thay vì thanh toán b ng ti n m t hay
thanh toán ngay (Mian và Smith (1992)).
R t nhi u các lý thuy t đã đ
d ng tín d ng th

c đ ngh đ gi i thích t i sao các công ty phi tài chính s

ng m i khi mà đã có các ngân hàng và các đ nh ch tài chính khác. Quan

đi m h tr tài chính c a tín d ng th

ng m i xem xét tín d ng th

ng m i có ý ngh a m

r ng tài tr t nh ng công ty có tài chính m nh m h n cho các đ i tác th
Quan đi m này t p trung vào vi c gi i thích t i sao các đ i tác th

ng m i c n thi t.

ng m i có th đóng vai trò

tài tr t t h n các đ nh ch tài chính th ba. M t quan đi m khác c a tín d ng th
nh n m nh các m c đích khác r ng nó có th t o ra thông qua tín d ng th
ki m chi phí giao d ch, đ m b o ch t l

ng m i

ng m i nh ti t

ng, phân bi t giá. Các quan đi m đó không lo i tr l n

nhau và m i quan đi m đ u có h tr t th c nghi m.
Làm th nào mà tín d ng th

ng m i ph n ng v i chính sách ti n t ? Meltzer (1960) đã

đ xu t các lý thuy t tái phân ph i trong su t th i k th t ch t tín d ng, các nhà cung c p l n
thông qua các qu v i tín d ng th
các khách hàng (các ng

ng m i (các kho n ph i thu c a h ) đ gi m luân chuy n

i mua). Các nghiên c u th c nghi m, tuy nhiên, phát hi n các k t

qu là không th ng nh t là li u có hay không vi c gia t ng tín d ng th

ng m i trong su t th i

k thu h p ti n t (xem bài c a Ramey (1992); Getler và Gilchirist (1993); Nilsen (2002)). S
d ng d li u gi a n m, Nilsen (2002) đã phát hi n ra r ng trong su t th i k thu h p ti n t , c
các công ty l n và công ty nh s d ng nhi u h n các kho n ph i tr , vi c ki m soát các giao
d ch thúc đ y b i vi c s d ng ch s kho n ph i tr /doanh thu. Các công ty nh không c t
gi m các kho n Tín d ng ngân hàng m t cách t nguy n, nh ng gia t ng các kho n ph i tr ,
nh là m t s thay th cho các kho n tín d ng ngân hàng. Nh ng ông y l i có đ a ra suy ngh
không th ng nh t r ng các công ty l n c ng gia t ng các kho n ph i tr .
tín d ng th

th y đ

c v th

ng m i c a m t công ty t nhân tác đ ng nh th nào v i chính sách ti n t .

Chúng ta c n ph i nhìn vào c hai phía c a tín d ng th

ng m i công ty, các kho n ph i thu và


các kho n ph i tr . Chúng di chuy n m t cách khác nhau, vì th làm thay đ i v th ròng c a
tín d ng th

ng m i, ph thu c vào các đ nh tính công ty nh s c m nh th tr

ng và m i

quan h khách hàng. Không có các bài nghiên c u t n t i dù đã ki m đ nh tác đ ng c a chính
sách ti n t lên tín d ng th
Tín d ng th

ng m i c p công ty.

ng m i là công c tài tr đ

c cung c p b i các nhà cung c p đ n các

khách hàng c a h . Ngu n cung c a tín d ng th

ng m i (Các kho n kho n ph i thu) đ i di n

cho m t ph

ng ti n đ thúc đ y doanh s bán hàng c a công ty, có th coi nh là vi c tài tr

v n l u đ ng cho công ty khác, mà các công ty này có th có quy mô nh hay ph i đ i m t v i
v n đ h n ch tín d ng (Marotta, (2005); McMillan và Woodruff, (1999)). M t khác, v phía
c u c a tín d ng th

ng m i (kho n ph i tr ) đ i di n cho tín d ng mà m t công ty vay m

t nhà cung c p c a h mà nó nh n đ

n

c khi mua hàng hóa mà ch a ph i thanh toán ngay cho

nhà cung c p. So v i các kênh tài tr chính th c, nh Tín d ng ngân hàng, tín d ng th
m i đã g n nh đóng m t vai trò quan tr ng trong vi c duy trì t ng tr

ng

ng b n v ng c a các

công ty (Garmaise và Moskowitz (2003). Nh v y, nó c ng là m t ngu n tài tr quan tr ng
cho các công ty c các công ty nh và l n trên toàn th gi i (Demirgüç-Kunt và Maksimovic
(1999)). Chi phí c a tài tr th
chung, lãi su t ng m đ nh đ

ng m i ph thu c vào k h n c a các kho n tín d ng. Nhìn

c ghi nh n trong các h p đ ng tín d ng đ

lãi su t vay ngân hàng. M c dù chi phí cao h n c a nó, tín d ng th

c k v ng s cao h n
ng m i đ

c s d ng

r ng rãi b i tính ti n d ng c a nó và r t nhi u công ty không th ti p c n các kho n vay ngân
hàng, đ c bi t là

các n n kinh t đang phát tri n n i mà tài tr chính th c là không đ y đ và

tài tr phi chính th c là khá ph bi n.
S phát tri n h th ng tài chính chính th c mà đ i di n là c a khu v c ngân hàng đã đ
ch ng minh là công c đ c i thi n hi u qu phân b ngu n l c và t ng tr

c

ng kinh t ch y u

(xem bài c a King và Levine (1993); Levine và Zervos (1998); Guiso, Sapienza và Zingales
(2002)).

ng th i, các kênh tài tr phi chính th c nh tín d ng th

m t vai trò quan tr ng trong vi c duy trì t ng tr

ng b n v ng

ng m i đ

c cho là đóng

h u h t các qu c gia đang

phát tri n và m i n i (xem bài nghiên c u c a Garmaise và Moskowitz (2003); Guiso,
Sapienza và Zingales (2004). Tuy nhiên câu h i đ t ra, kênh nào trong hai kênh tài tr là quan
tr ng h n cho s t ng tr

ng c a các công ty.

i u này đ c bi t thích h p cho các n n kinh t


m i n i và chuy n đ i, n i mà tài tr chính th c là không đ y đ và tài chính phi chính th c là
ph bi n. Và câu tr l i cho câu h i này là r t quan tr ng cho các khuy n ngh chính sách phát
tri n tài chính

các n n kinh t đang phát tri n và chuy n đ i mà c th là

Kh ng ho ng tài chính toàn c u 2008 - 2009 đã đ

Vi t Nam.

c đ c tr ng b i vi c th t ch t tín

d ng. Trong su t th i gian kh ng ho ng tài chính, các ngân hàng tr nên mi n c

ng h n đ

cho vay th m chí đ i v i các doanh nghi p có x p h ng tín d ng cao. Petersen và Rajan (1997)
phát hi n ra r ng các doanh nghi p s t ng tín d ng th

ng m i khi h ph i ch u các dòng ti n

âm và gi m doanh thu. Ngoài ra, các nhà cung c p có th khai thác nó đ có đ

c đi u ki n tín

d ng t t h n trong m t s h n ch v tài chính khi khách hàng có nh ng l i th th

ng l

ng.

Khi nh ng công ty có hàng t n kho cao, dù nguyên li u hay thành ph m, nó s s d ng tín
d ng th

ng m i ít h n vì h c ng mua ít h n và ch cho hàng t n kho đ

c bán ra ngoài.

Ferris (1981) quan sát th y r ng các công ty có th làm gi m các v n đ c a h b ng cách đi u
ch nh k h n gi a các kho n ph i tr và ph i thu.
toán t chu k giao hàng. H n n a, ng

ó là, h có th phân chia các chu k thanh

i mua có th có đ ng c h n các ngân hàng đ cung

c p cho các doanh nghi p v n l u đ ng khi h g p ph i cú s c thanh kho n t m th i. Ví d ,
Choi và Kim (2005) th y r ng c kho n ph i tr và kho n ph i thu cùng gia t ng v i chính
sách ti n t th t ch t, ng ý r ng tín d ng th
h

ng m i s giúp các doanh nghi p h p th

ng c a m t cú s c thu h p tín d ng. Petersen và Rajan (1997) phát hi n ra r ng các công ty

có th s d ng tín d ng th

ng m i nhi u h n khi các m i quan h v i ngân hàng là y u.

Wilner (2000) cho r ng các nhà cung c p có xu h

ng h tr khách hàng c a h trong tình

hu ng lâm vào trình tr ng ki t qu tài chính đ duy trì m t m i quan h th

ng m i lâu dài.

T các bài nghiên c u nói trên, trong cu c kh ng ho ng tài chính, tín d ng th
tr nên t
đ

nh

ng đ i quan tr ng nh là m t ngu n tài tr và vi c s d ng tín d ng th

c gia t ng.

c bi t, tín d ng th

các ngu n tài tr chính th c, đ
cung c p có th t t h n đ v

ng m i s
ng m i c n

ng m i có ti m n ng đ ph c v nh là s thay th c a

c cung c p b i các nhà cung, các hình th c tài tr đó c a nhà
t qua v n đ b t cân x ng thông tin và th c thi v n đ c a các

đ nh ch tài chính (Love và Zaidi (2010)). L i th này cho th y r ng s s d ng tín d ng
th

ng m i nhi u h n so v i các kho n tín d ng ngân hàng trong th i k suy thoái kinh t và

ho ch đ nh chính sách và các doanh nghi p s khôn ngoan h n đ phát tri n tín d ng th

ng


m i, mà có th không nh mong mu n trong đi u ki n kinh t thông th

ng, nh ng có th có

ích trong giai đo n kh ng ho ng và th t ch t tín d ng (Coulibaly, Sapriza và Zlate (2013)).
Trong bài nghiên c u khác, có nh ng gi thuy t thay th và b sung gi a tín d ng th

ng

m i và các tín d ng ngân hàng (Love và các c ng s (2007)); Demirgüç-Kunt và Maksimovic
(2001); Yang (2011). Tác gi s d ng d li u các công ty c a Trung Qu c đ ki m đ nh các
hi u ng thay th và b sung gi a tín d ng th
do.

ng m i và tín d ng ngân hàng đ i v i hai lý

u tiên, t l ph n tr m c a các kho n n ph i tr đ n trách nhi m pháp lý t ng th cho

các công ty Trung Qu c có xu h

ng t ng lên trong giai đo n 2006-2012. Chính xác h n,

thành ph n c a các kho n ph i tr trên t ng n ph i tr c a công ty Trung Qu c (không bao
g m các công ty ngành tài chính) đ t 20% trong n m 2012 t 15% n m 2006. Ng

c l i, t l

n ng n h n trên t ng s n ph i tr đã gi m t 27% n m 2006 xu ng 17% vào n m 2012. T
tr ng các kho n ph i thu trên t ng s n ph i tr v n khá n đ nh t n m 2006 đ n n m 2012.
Tuy nhiên, Nilsen (2002) cho th y t l c a các kho n ph i tr lên t ng n ph i tr ch 13%
cho các công ty s n xu t

M . Theo báo cáo tài chính hàng quý, t l ph n tr m c a các

kho n ph i tr trên t ng s n ph i tr c a các công ty Hoa K trung bình là 28% vào n m
2012. Nó là x ng đáng đ phân tích r ng cu c kh ng ho ng tài chính 2008-2009 làm gi m t
tr ng n ng n h n trên t ng n ph i tr có liên quan đ n kho n n ph i tr ho c các kho n ph i
thu trên t ng n ph i tr b ng 4 đi m ph n tr m.
Th hai, Trung Qu c thi u v ng m t th tr

ng tài chính phát tri n t t. Chan và các c ng

s (2007) ch ra r ng Trung Qu c là m t n n kinh t d a trên ngân hàng m c dù s phát tri n
nhanh chóng c a hai sàn giao d ch ch ng khoán cho phép các công ty Trung Qu c gia t ng
v n t bên ngoài. K t qu là, các công ty Trung Qu c mu n t ng tr

ng nhanh ph i d a vào

các kênh tài tr phi chính th c h n là các đ nh ch tài chính chính th c (Allen, Jun và Meijun
(2005)).
Trong m t bài nghiên c u khác c a Qu ti n t Qu c t - IMF, ắTín d ng th

ng m i và

tác đ ng c a các cú s c tài chính v mô - B ng ch ng t d li u b ng c a các công ty t i M ”
c a tác gi Sunil Sharma c ng đã khái quát các lý thuy t và ng ý v tín d ng th
trong t các nghiên c u tr

ng m i

c đó các quan đi m đó có th phân làm các quan đi m chính sau:

Quan đi m h tr tài chính c a tín d ng th

ng m i; Chi phí giao d ch c a Tín d ng th

ng


m i; Các quan đi m khác và các công ty ph n ng thái quá v i các cú s c tài chính. Các quan
đi m này đ

c tác gi phân tích, t ng h p đ nh m giúp cho nh ng nghiên c u k th a v m i

quan h c a tín d ng th
h

ng m i và tín d ng ngân hàng có m t cái nhìn khá hoàn thi n và

ng tác đ ng nh th nào trong giai đo n tr

trò đ nh h

c, trong và sau các kh ng ho ng và đóng vai

ng cho các nghiên c u th c nghi m c a sau này. Các lý thuy t và các ng ý đ

tóm t t ph n d

c

i đây:

Quan đi m H tr tài chính c a tín d ng th
Quan đi m h tr tài chính, đ
trình bày c b n c a tín d ng th

ng m i

c chính th c hóa b i Schwartz (1974) đ t vào v n đ

ng m i là hình th c m r ng c a tài tr t nh ng công ty

m nh h n v m t tài chính cho các công ty y u h n. Quan đi m này yêu c u m t s gi i thích
t i sao các đ i tác th

ng m i có th th c hi n t t vai trò tài tr h n là các đ nh ch tài chính

và c th là các nhà b ng. M t vài tranh lu n r ng, so sánh v i các ngân hàng, các đ i tác
th

ng m i thông báo t t h n cho nhau (Emery (1984); Smith (1987); Brenna Maksimovic và

Zechner (1988)). Trong quá trình giao d ch b tr m t th i k dài, các đ i tác th
đ

ng m i h c

c s c m nh kinh doanh và tài chính c a nhau. Vì v y, h có th đ a ra các quy t đ nh xem

xét t t h n li u là các công ty khác có kh n ng hoàn tr n . Ng

i bán có th c ng chi t kh u

thanh toán lên đ ngh tín d ng c a h . Chúng có th đóng vai trò nh là m t thi t b sàng l c
gián ti p đ thông báo cho ng

i bán v s c kh e tài chính c a ng

M t s gi i thích khác n a là ng
khi xu t hi n các l i c a ng

i mua.

i bán có kh n ng thanh lý hàng hóa đã đ

i mua v tín d ng th

c cung c p

ng m i (Mian và Smith 1992). H t ch thu

hàng hóa và bán cho các khách hàng khác. M t d u các ngân hàng c ng có th t ch thu tài s n
c a con n , h s không th có chuyên môn đ bán chúng.
Quan đi m chi phí giao d ch c a Tín d ng th

ng m i

Ferris (1981) đ xu t m t lý thuy t chi phí giao d ch c a tín d ng th
d ng th

ng m i, đ xu t tín

ng m i giúp c t gi m các chi phí giao d ch c a các hóa đ n chi tr . Trong m t m i

quan h dài h n, ng

i bán và ng

i mua có th h p tác v i nhau trong các l ch trình giao

hàng và thanh toán t i u hàng t n kho và dòng ti n. V i tín d ng th

ng m i, h có th hoàn

thành t t h n s h p tác b ng vi c tách bi t chu k ph i tr t l ch trình giao hàng. Ferris tranh


lu n nhi u h n v tín d ng th

ng m i m c dù n u các đ i tác th

ng m i có th đ t đ

d ng v i chi phí th p h n t các đ nh ch tài chính. Vì m i đ i tác ph i tìm đ
ngân hàng m t cách tách bi t. Chi phí c a chúng s v

Các quan đi m khác v tín d ng th

c m t tín d ng

t h n các th a thu n tín d ng th

m i. Khi c u là m t bi n, các công ty có th đi u ch nh k h n tín d ng th
soát c u thay vì đi u ch nh giá bán ho c s n l

ng, c hai đ u t n kém cao h n.

ng m i

ng. Khi mà ch t l

m t cách t c th i. Tín d ng th
ch t l

ng c a s n ph m tr

ng c a m t hàng hóa không th đ

ng m i cho phép ng

c

c xác nh n

c khi thanh toán cu i cùng. Thêm vào đó, Brennan, Maksimovic

dùng nh là m t hình th c phân bi t giá. N u ng
ra các ng

ng m i đ

i mua có th i gian đ bi t nhi u h n v

và Zechner (1988) và Pertersen và Rajan (1997) ng h r ng tín d ng th
chính, t o ra tín d ng th

ng

ng m i đ ki m

Smith (1987) và Long, Malitz và Rivid (1993) tranh lu n r ng tín d ng th
dùng cho đ m b o ch t l

c tín

ng m i cho m i ng

i mua hàng . Vì th m t ng

i mua có xu h

ng m i có th đ

c

ng y u h n v m t tài

i v i cùng k h n và s l

ng đi u ki n đ t o

i bán v i s c m nh đ c quy n s có th dàn x p s

phân bi t giá gián ti p không làm m t ni m tin lu t pháp. Trong câu chuy n phân bi t giá, tài
tr th

ng m i c ng là đ i di n quan tr ng c a vi c m r ng th tr

ng.

Các ng ý v tác đ ng c a nh ng cú s c tài chính
Các lý thuy t hi n t i tiên đoán nh th nào v s ph n ng c a các công ty đ n m t s
thay đ i trong môi tr

ng tài chính, nh th t ch t ti n t ch ng h n? Các quan đi m h tr tài

chính c a tín d ng th

ng m i ng h r ng c u cho tín d ng th

th tr

c th t ch t, b i vì các công ty y u h n v m t tài chính và quy mô nh

ng tài chính đ

s g p khó kh n h n b i s thay đ i. Phía cung c a tín d ng th
th nào khi th t ch t ti n t ? Quan đi m h tr tín d ng th
m nh h n v m t tài chính m r ng nhi u tín d ng th

ng m i s gia t ng v i m t
ng m i c ng s gia t ng nh

ng m i ng h r ng các công ty

ng m i cho khách hàng c a h nh ng

ph i đ i m t v i các c ng th ng tài chính khi đ i m t v i kh ng ho ng tài chính.
Tuy nhiên, m c dù các công ty m nh có th c n ph i b o v b ng cân đ i k toán c a h
t tác đ ng c a m t cú s c chính sách. Chúng có th không nh ng có c u tín d ng th
nhi u h n t các đ i tác th

ng m i

ng m i c a h (ho c ngu n cung ít h n), mà còn có th chuy n


đ i nhà cung c p mà có th cung c p nhi u tín d ng th
mà có c u v tín d ng th
d ng th

ng m i h n ho c đ n các ng

i mua

ng m i ít h n. K t qu là, m c dù các công ty l n có th gia t ng tín

ng m i trong nh ng th i k th t ch t ti n t . H n th n a, vì th t ch t ti n t d n đ n

ki t qu tài chính, đ c bi t là các công ty quy mô nh và y u kém v m t tài chính, các công ty
l n và s c m nh tài chính có th quan tâm h n v r i ro ng m đ nh lên tín d ng th

ng m i

c a h và vì th tr nên ít s n lòng đ cung c p nó. M c dù m t công ty có th có thông tin t t
h n v đ i tác th

ng m i c a h h n là các ngân hàng, h không tho i mái hoàn toàn vì r i ro

ng m đ nh. Vì th dòng tín d ng th

ng m i gi a các công ty m nh v m t tài chính và các

công ty y u kém v m t tài chính có th cho th y m t m u hình t
ch t l

ng” v i các tín d ng ngân hàng trong m t th tr

ng t nh th nào ắbay đ n

ng tài chính th t ch t.

Nilsen (2002) ki m đ nh ph n ng c a tín d ng th

ng m i đ n cú s c ti n t nh là m t

ki m đ nh c a quan đi m kênh cho vay ngân hàng. Ông ta xem xét các kho n ph i tr nh là
m t s thay th cho các tín d ng ngân hàng mà chúng th p h n v c p b c so v i các tín d ng
ngân hàng, nh ng luôn luôn t n t i nh ng thách th c mang tính tài chính. Vì v y, khi ngân
hàng c t các tín d ng khi có m t cú s c ti n t , tín d ng th
d ng, v i nh ng công ty nh h n s d ng nhi u tín d ng th
s c m nh tài chính s d ng ít tín d ng th

cs

ng m i và các công ty l n và có

ng m i. Tuy nhiên, ông y phát hi n nh ng k t qu

xung đ t r ng các công ty l n s d ng nhi u tín d ng th
Ng

ng m i nhi u h n có th đ

ng m i h n các công ty nh h n.

c l i, chúng tôi xem xét kh n ng là vi c s d ng tín d ng c a tín d ng th

ng m i

không luôn có s n cho các công ty nh h n vì các công ty l n và có s c m nh tài chính tìm
ki m đ nâng cao v trí thanh kho n c a h to né tránh các c ng th ng tài chính t

ng lai. Khi

chính sách th t ch t h n gia t ng ph n bù tài chính ngo i sinh, các công ty gia t ng c u cho tín
d ng th

ng m i mà chúng th p h n v c p b c so v i các kho n vay ho c th

qu là, th tr
th

ng phi u. K t

ng thanh kho n gi a các công ty tr nên n ng đ ng h n. Tuy nhiên, tín d ng

ng m i s tr nên t n kém h n ho c ít có s n h n, ph thu c vào m c tín nhi m và s c

m nh th tr

ng c a công ty. Vì th , chúng tôi tranh lu n r ng, khi đ i m t v i chính sách th t

ch t, có kh n ng cho các công ty nh h n s d ng ít tín d ng th
ty l n.

ng m i ròng h n các công


Các ng ý gì c a các lý thuy t tr
th

ng m i?

c đó mà nh n m nh đ n đ ng l c khác c a tín d ng

u tiên, lý thuy t giao d ch c a Ferris (1981) d báo r ng c kho n ph i thu và

kho n ph i tr gia t ng v i lãi su t. Ferris c ng trình bày b ng ch ng th c nghi m ng h lý
thuy t c a ông y s d ng d li u t ng h p
tín d ng th
th

c p đ ngành. Lý thuy t giao d ch cho th y r ng

ng m i c ng là m t th a thu n dài h n gi a các đ i tác th

ng m i t đ bi n đ ng c a dòng ti n và giao hàng. Trong tr

ng m i b o v đ i tác

ng h p này, nó là n i đ

nh n m nh nhi u h n lên b n ch t h p tác c a m i quan h gi a các đ i tác h n là các xung
đ t phát sinh t nh ng bi n đ ng trong ng n h n c a th tr
công ty s d ng c vi c m r ng tín d ng th
Th hai, tín d ng th

ng m i cho vi c đ m b o ch t l

ch t l

ng th tr

ng b ng tín d ng th

khi chính sách ti n t b th t ch t. Ng

ó là lý do t i sao mà các

ng m i và s d ng gia t ng lãi su t.

cách m nh m b i các thay đ i trong môi tr
mua, vi c đ m b o ch t l

ng.

ng có th không tác đ ng m t

ng tài chính.

i v i nh ng ng

i

ng m i liên quan đ n chi phí tài chính h n

c l i, s thi u v ng nh ng ý ngh a khác c a đ m b o

ng, h s đ i m t v i c u v tín d ng th

ng m i m nh t

ng t t ng

i bán.

Th ba, theo lý thuy t phân bi t giá, các công ty v i s c m nh đ c quy n m r ng tín
d ng th

ng m i nh là m t kho n chi t kh u ng m đ n ng

sách ti n t th t ch t, tín d ng cho ng
tr

i mua biên t . D

i m t chính

i mua tr nên giá tr h n khi h ph i đ i m t v i môi

ng kh c nghi t h n. Tuy nhiên, chi phí c a vi c m r ng tín d ng cho các ng

i mua biên

t c ng gia t ng khi r i ro h th ng gia t ng. Vì th , tác đ ng k v ng c a th t ch t ti n t lên
tín d ng th

ng m i cho vi c phân bi t giá là không th ng nh t.

Trong m t bài nghiên c u khác c a Santiago Carbo-Valverde, Francisco RodriguezFernvàez và Gregory F. Udel (2012), nhóm tác gi đã nghiên c u li u r ng tín d ng th
m iđ

ng

c cung c p đ thay th cho ngu n tài tr t bên ngoài cho các doanh nghi p v a và

nh trong su t th i k kh ng ho ng tín d ng hay không. S d ng d li u b ng c p công ty c a
h n 40.000 công ty SMEs t i Tây Ban Nha. Nhóm tác gi đã phát hi n ra r ng h n ch tín
d ng c a các SMEs ph thu c vào tín d ng th
hàng đ tài tr chi tiêu v n và c

ng m i, ch không ph i là các tín d ng ngân

ng đ ph thu c đã gia t ng trong su t th i k kh ng ho ng.

Các doanh nghi p không b gi i h n, ng

c l i, ph thu c vào các tín d ng ngân hàng mà

không ph i là tín d ng ngân hàng. Nói chung, đi u đó cho th y m t s b sung gi a tín d ng


th

ng m i và các tín d ng ngân hàng là đi u ki n tác đ ng tài tr và càng làm c ng th ng h n

trong su t th i k kh ng ho ng.
Trong s các lý thuy t v tín d ng th

ng m i

trên, n i lên 3 nhóm lý thuy t chính theo

Khan và c ng s (2012): Lý thuy t v l i th tài tr , lý thuy t ph

ng ti n phân đ nh giá và lý

thuy t v chi phí giao d ch.
Lý thuy t v l i th tài tr
Nhóm này có 3 l i th chính: L i th thu th p thông tin, l i th đi u khi n ng

i mua và

l i th thu h i tài s n. C th :
 V l i th thu th p thông tin: Do có s am hi u t
cung c p (ng
nh ng ng

ng t n v l nh v c ho t đ ng, nhà

i bán) có th tìm hi u v m c đ tín nhi m c a khách hàng t t h n

i cho vay khác. H n n a, do có s ti p xúc th

ng xuyên v i khách

hàng, nhà cung c p có th thu th p thông tin nhanh h n và ít t n kém h n các đ nh
ch tài chính. Các thông tin v ng
doanh: hành đ ng c a ng
c a h t i ng

i mua xu t hi n trong quá trình ho t đ ng kinh

i mua bi u l tr c ti p thông tin v tình tr ng tài chính

i bán. Trong công trình nghiên c u c a Peterson và Rajan (1997),

Burkart và Ellingsen (2004), Danielson và Scott (2004), các tác gi có đ c p đ n ý
ki n c a Smith (1987) cho r ng, tín d ng th

ng m i đ

đ ng đ đ i phó v i v i v n đ b t cân x ng thông tin

c xem là ph
th tr

ng th c h p

ng hàng hoá trung

gian.
 V l i th đi u khi n ng

i mua: N u hàng hoá đ

c cung c p b i m t ng

c p đ c quy n và t tr ng giá tr hàng hóa cung c p cho ng
doanh s c a ng

i bán không đáng k , ng

c p khi khách hàng có hành vi sai h n.
bán) có đ

c l i th đi u khi n ng

 V l i th thu h i tài s n: Ng
cung c p trong tr

ng h p ng

i cung

i mua trong t ng

i cung c p có th đe d a ng ng cung
tr

ng h p này ng

i cung c p (ng

i

i mua (Peterson và Rajan, 1997).

i cung c p có kh n ng thu h i hàng hóa đã đ
i mua b phá s n. L i th này ph bi n

c

m i l nh

v c và m i hàng hoá. Nhà cung c p còn có l i th h n h n h n các t ch c tín d ng
ch : Kh i l

ng hàng bán càng l n thì càng ít hàng hoá b s d ng sai m c đích