giáo án TIẾT 8 vị TRÍ TƯƠNG đối của HAI ĐƯỜNG TRÒN

TIẾT 8 : VỊ TRÍ TƯƠNG ĐỐI CỦA HAI ĐƯỜNG TRÒN
I.

YÊU CẦU TRỌNG TÂM:
1. Học sinh nắm được mối liên hệ giữa vị trí của hai đường tròn với khoảng
cách hai tâm và bán kính của hai đuờng tròn.
2. Vận dụng giải bài tập.

II.

CỞ SỞ VẬT CHẤT.
− File ViTriTuongDoiHaiDuongTron.GSP.
− Thước đo độ, các tấm bìa, Giấy AO, thước kẻ.
− Projector.

III. TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY:
Thời
Công việc
gian
5’
− Ôn định tổ chức
−

Các hoạt động
Giáo viên

Học sinh

− Kiểm tra sĩ số

5’

− Giáo viên theo − Các nhóm làm bài tập
dõi hướng dẫn
theo hướng dẫn của giáo
các nhóm làm bài
viên.
tập.
− Trao đổi trả lời câu hỏi,
đưa ra nhận xét.

15’

− Nhóm 1 : Làm việc − Giáo viên lắng − Các nhóm làm bài tập
với máy tính.
nghe các nhóm
theo hướng dẫn của giáo
trình bày.
viên.
− Nhóm 2 : Thực hành
− Hướng dẫn học − Trao đổi trả lời câu hỏi,
đo đạc
sinh nhận xét, bổ
đưa ra nhận xét.
− Nhóm 3 : Làm bài
sung, sửa chữa
tập trên giấy
những thiếu xót.

15’

− Các nhóm trình bày − Giáo viên lắng − Các nhóm cử đại diện
kết quả các công
nghe các nhóm
trình bày.
việc được giao.
trình bày.
− Các nhóm nhận xét đánh
− Hướng dẫn học
giá theo tiêu chuẩn
sinh nhận xét, bổ
sung, sửa chữa
những thiếu sót.

5’

− Toàn lớp kiểm tra trắc nghiệm.

Giới thiệu.

HH9 – 8 - 1


NHÓM 1: LÀM VIỆC VỚI MÁY TÍNH
1. Tổ chức:

Mỗi học sinh một máy tính, sử dụng tệp T8L9_vitri2duongtron.gsp thiết
kế trên Sketchpad.

tiÕt 8: vÞ trÝ t¬ng ®èi cña hai ®êng trßn.
giíi thiªu

hÖ thøc
ho¹t ®éng 1
ho¹t ®éng 2
ho¹t ®éng 3

2. Các hoạt động:
Thời
gian

Nội dung

Hướng dẫn hoạt động

5'

− Giới thiệu.

5'

− Hai đường tròn
có hai điểm
chung.

5’

− Hai đường tròn
chỉ có 1 điểm
chung.

5’

− Hai đường tròn
không có điểm
chung.

−
−
−
−
−
−
−
−
−
−
−

5'

− Trình bày.

− Cử một bạn đại diện trong nhóm trình bày.

5'

− Làm bài tập trắc − Cả nhóm làm bài tập trắc nghiệm theo hướng dẫn
nghiệm .
của giáo viên.

Cả nhóm theo dõi sự hướng dẫn của giáo viên.
Nhấp đúp chuột vào ô giơí thiệu.
Nhấp đúp chuột vào ô hệ thức chọn hoạt động 1.
Đọc hướng dẫn và ghi kết quả hoạt động ra bảng.
Trao đổi kiểm tra lẫn nhau.
Nhấp đúp chuột vào ô hệ thức chọn hoạt động 2.
Đọc hướng dẫn và ghi kết quả hoạt động ra bảng.
Trao đổi kiểm tra lẫn nhau.
Nhấp đúp chuột vào ô hệ thức chọn hoạt động 3.
Đọc hướng dẫn và ghi kết quả hoạt động ra bảng.
Trao đổi kiểm tra lẫn nhau.

HH9 – 8 - 2


NHÓM 2: THỰC HÀNH ĐO ĐẠC
1. Tổ chức :
− Cả nhóm chia thành 3 nhóm nhỏ a , b ,c.
2. Dụng cụ:
− Ba bìa: bìa 1,bìa 2,bìa 3
− Dây, ghim ,bút.
− Ba thước dây .
3. Các hoạt động:
a) Hoạt động 1: Sử dụng bìa 1
− Dùng dây, ghim, bút tạo ra hai đường tròn có hai đIểm chung.
− Xác định bán kính R, r của hai đường tròn.
− Xác định khoảng cách d giữa hai tâm .
− Thay đổi bán kính của hai đường tròn nhưng vẫn đảm bảo chúng có hai đIểm
chung, lặp lạI các thao tác trên và ghi vào bảng kết quả.
− Rút ra mối quan hệ giữa R, r và d

b) Hoạt động 2: Sử dụng bìa 2
− Dùng dây, ghim, bút tạo ra hai đường tròn có một đIểm chung.
− Xác định bán kính R, r của hai đường tròn.
− Xác định khoảng cách d giữa hai tâm .
− Thay đổi bán kính của hai đường tròn nhưng vẫn đảm bảo chúng có một điểm
chung, lặp lại các thao tác trên và ghi vào bảng kết quả.
− Rút ra mối quan hệ giữa R, r và d
c) Hoạt động 3: Sử dụng bìa 3.
− Dùng dây, ghim, bút tạo ra hai đường tròn không có đIểm chung.
− Xác định bán kính R, r của hai đường tròn.
− Xác định khoảng cách d giữa hai tâm .
− Thay đổi bán kính của hai đường tròn nhưng vẫn đảm bảo chúng không có
điểm chung, lặp lại các thao tác trên và ghi vào bảng kết quả.
− Rút ra mối quan hệ giữa R, r và d

HH9 – 8 - 3


4. Hướng dẫn hoạt động
Thời
gian
5’
15’

15’

Công việc

Hoạt động cụ thể

− Giới thiệu.
− Tiến hành thực hiện
các công việc được giao.
− Trình bày kết quả thực
hiện các công việc được
giao.

− Cả nhóm chú ý nghe giáo viên giảng bài.
− Thực hiện các công việc được giao.

− Làm bài
nghiệm.

5’

tập

− Cả nhóm chú ý nghe nhóm 1 và nhóm 3
trình bày.
− Nhóm a trình bày kết quả công việc 1.
− Nhóm b trình bày kết quả công việc 2.
− Nhóm c trình bày kết quả công việc 3.
trắc − Cả nhóm cùng làm dưới sự hướng dẫn
của giáo viên.

5. Bảng ghi kết quả:
Lần thực hiện

R

r

d

Nhận xét

1.
2.
3.

HH9 – 8 - 4


NHÓM 3 : LÀM BÀI TẬP TRÊN GIẤY.
1. Tổ chức :
-

Cả nhóm chia thành 3 nhóm nhỏ a, b, c.

-

Làm bài tập trên giấy.

2. Đề bài :
Cho hai đường tròn (O, R), (O, r).Gọi d là khoảng cách giữa hai tâm.
Hãy vẽ và xác định vị trí tương đối giữa hai đường tròn thoả mãn hệ thức sau:
a) d= R + r
b) d= R- r
c) d > R + r
d) d < R - r

e) R - r < d < R + r
3. Hướng dẫn hoạt động:
Thời gian
5’
15’

15’

5’

Nội dung
− Giới thiệu.
− Tiến hành làm
các công việc
được giao.
− Trình bày kết
quả các công
việc được giao.

− Làm bài tập
trắc nghiệm.

Hướng dẫn hoạt động
− Cả nhóm chú ý nghe giáo viên giảng bài
− Cả nhóm làm bài tập được giao.
− Cả nhóm chú ý nghe nhóm 1 và nhóm 2
trình bày.
− Nhóm a trình bày kết quả phần a và b.
− Nhóm b trình bày kết quả phần c và d.
− Nhóm c trình bày kết quả phần e.

− Cả nhóm cùng làm bài tập trắc nghiệm
theo sự hướng dẫn của giáo viên.

HH9 – 8 - 5


TIÊU CHUẨN ĐÁNH GIÁ
NHÓM 1 : LÀM VIỆC TRÊN MÁY
Điểm
Nội dung
Trình bày.

Kiến thức.

0

1

Không trình
Trình bày được
bày được.
nhưng chưa rõ
ràng.
Không rút ra Rút ra được kết
được kết luận. luận nhưng có một
số nhận xét chưa
chính xác.

2

Kết quả

Trình bày chính
xác và đầy đủ.
Nhận xét chính
xác và rút ra
được kết luận
đúng.

NHÓM 2 : THỰC HÀNH ĐO ĐẠC
Điểm
Nội dung
Đo đạc
Kiến thức

0

1

Không chính Còn sai sót
xác
Không rút ra Rút ra được kết
được kết luận luận nhưng có một
số nhận xét chưa
chính xác

2

Kết quả

Chính xác
Nhận xét chính
xác và rút ra
được kết luận
đúng

NHÓM 3 : LÀM BÀI TẬP TRÊN GIẤY
Điểm
Nội dung
Hình vẽ
Trình bày

Kiến thức

0
Hình vẽ sai.

1

Hình vẽ không
chính xác.
Không
trình
Trình bày được
bày được.
nhưng chưa rõ
ràng.
Không chứng Chứng minh được
minh được.
nhưng có một số

lập luận không
chính xác.

2

Kết quả

Hình
vẽ
chính xác.
Trình
bày
chính xác và
đầy đủ.
Chứng minh
đúng và đầy
đủ.

HH9 – 8 - 6


BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM
Cho đường tròn (O) và (O’) có bán kính R, r và OO’= d.
Bài tập 1:
Đánh dấu đúng, sai (Đ, S) vào các kết luận sau:
R

r

d

Kết luận về vị trí tương đối.

8

2

6

Tiếp xúc trong.

7

3

6

Tiếp xúc ngoài.

6

5

11

Cắt nhau.

12

3

6

đựng nhau.

Bài tập 2:
Hãy xác định vị trí tương đối của hai đường tròn ấy theo bảng.

R

r

D

11

4

3

9

6

15

7

2

10

7

3

4

6

2

7

5

3

7

Vị trí tương đối.
Tiếp xúc

Cắt nhau

Ngoài nhau

HH9 – 8 - 7

NỘI DUNG TỆP ViTriTuongDoiHaiDuongTron.GSP
giíi thiªu

- Cho hai ®êng trßn (O,R) vµ
(O', r), (R >r).
OO' lµ ®êng nèi t©m.
- KÝ hiÖu: OO' = d.

A

R
O

Chó ý:
- Hai ®êng trßn cã thÓ cã:
+ Hai ®iÓm chung.
+ Mét ®iÓm chung.
+ Kh«ng cã ®iÓm chung.

d

r
O'

B

hÖ thøc
ho¹t ®éng 1

Híng dÉn:

- Cho hai ®êng trßn (O,R) vµ
(O',r) cã 2 ®iÓm chung lµ A, B
(hai ®êng trßn c¾t nhau).
- §o ®é dµi:R, r, d.

A
O

Yªu cÇu:
-Di chuyÓn ®êng trßn (O')
sao cho ®êng trßn (O) vµ (O')
cã hai ®iÓm chung. T×m mèi
liªn hÖ gi÷a R, r, d.

d

O'
B

ho¹t ®éng 2

Híng dÉn:
- Cho ®êng trßn (O, R) vµ
(O', r) cã mét ®iÓm chung A
9 hai ®êng trßn tiÕp xóc víi
A lµ tiÕp ®iÓm).
- §o ®é dµi: R, r, d.
Yªu cÇu:
- Di chuyÓn ®êng trßn
(O') b»ng c¸ch di chuyÓn

t©m O'. T×m mèi liªn hÖ
gi÷a R, r, d.

O

d

A

O'

HH9 – 8 - 8


ho¹t ®éng 3

Híng dÉn:
- Cho ®êng trßn (O, R) vµ (O', r)
kh«ng cã ®iÓm chung ( hai ®êng
trßn kh«ng cã ®iÓm chung).
- §o ®é dµi: R, r vµ d.
Yªu cÇu:
- Di chuyÓn ®êng trßn (O')
sao cho hai ®êng trßn
kh«ng cã ®iÓm chung. T×m
mèi liªn hÖ gi÷a R, r, d.

O

d

O'

HH9 – 8 - 9