Một số giải pháp hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp của xí nghiệp tiêu thụ và dịch vụ xi măng vicem hà tiên

B
TR

GIÁO D CăVÀă ÀOăT O
NGă

I H C KINH T TP.HCM

-------------

NGUY NăV NăNINH

M TS

GI I PHÁP HOÀN THI NăV NăHOỄăDOANHăNGHI P
C A XÍ NGHI P TIÊU TH VÀ D CH V
XIăM NGăVICEM HÀ TIÊN

LU NăV NăTH CăS ăKINHăT

TP. H Chí Minh – N mă2015


B
TR

GIÁO D CăVÀă ÀOăT O
NGă

I H C KINH T TP.HCM

-------------

NGUY NăV NăNINH

M TS

GI I PHÁP HOÀN THI NăV NăHOỄăDOANHăNGHI P
C A XÍ NGHI P TIÊU TH VÀ D CH V
XIăM NGăVICEM HÀ TIÊN

CHUYÊN NGÀNH: QU N TR KINH DOANH H

NG NGH NGHI P

MÃ S : 60340102

LU NăV NăTH CăS ăKINHăT
H

NG D N KHOA H C: TS. TR Nă

TP. H Chí Minh – N mă2015

NGăKHOA


L IăCAMă OAN

Tôiă xină camă đoană lu nă v nă th că s ă “M T S

GI I PHÁP HOÀN THI N

V Nă HÓAă DOANHă NGHI P C A XÍ NGHI P TIÊU TH

VÀ D CH V

XI

M NGăVICEMăHÀăTIÊN”ălàăk t qu c a quá trình h c t p, nghiên c u khoa h c
đ c l p và nghiêm túc. Các s li u trong lu n v nă đ
ngu n g că rõă ràng,ă đángă tinăc y,ă đ
đ

c thu th p t th c t và có

c x lý trung th că kháchă quană vàă ch aă t ng

c ai công b trong b t c công trình nghiên c u nào.

TP. H Chí Minh, ngày 25 tháng 09 n mă2015ă
Ng

iăcamăđoan

Nguy năV năNinh


M CL C

TRANG PH BÌA

L IăCAMă OAN
M CL C
DANH M C CÁC CH

VI T T T

DANH M C CÁC B NG BI U
DANH M C HÌNH
PH N M

U................................................................................................................... 1

1.

Lý do ch năđ tài........................................................................................................... 1

2.

M c tiêu nghiên c u ..................................................................................................... 2
iăt

3.

ng và ph m vi nghiên c u ............................................................................... 2

4.

Ph

5.

C uătrúcăđ tài .............................................................................................................. 3

CH
1.1.

ngăphápănghiênăc u ............................................................................................. 2
NGă1:ăC ăS

LÝ LU N V V NăHOÁăDOANHăNGHI P.............................. 4

Khái quát v v năhoá ................................................................................................ 4

1.1.1.

Khái ni măv năhoá: ............................................................................................... 4

1.1.2.

Các y u t c uăthƠnhăv năhóa .............................................................................. 5

1.1.3.

Nh ngănétăđ cătr ngăc aăv năhoá: ...................................................................... 5

1.2.

V năhóaădoanhănghi p .............................................................................................. 7

1.2.1.

Khái ni m v v năhóaădoanhănghi p ................................................................... 7

1.2.2.

Các m căđ v năhoáădoanhănghi p ...................................................................... 7

1.2.3.

Tácăđ ng c aăv năhóaădoanhănghi păđ i v i s phát tri n c a DN: .............. 10

1.2.4.

Vai trò c aăv năhoá doanh nghi p:.................................................................... 11

1.3.

S hìnhăthƠnhăv năhóaădoanhănghi p ................................................................... 11

1.4.

Phân lo iăvƠăđoăl

ngăv năhóaădoanhănghi p ...................................................... 12

1.4.1.

Phân lo iăv năhóaădoanhănghi p ........................................................................ 12

1.4.2.

Công c đánhăgiáăv năhoáădoanhănghi p .......................................................... 17

TÓM T TăCH

NGă1 .................................................................................................... 20


CH
NGă 2:ă TH C TR NGă V Nă HOÁă DOANHă NGHI P T I CHI NHÁNH
CÔNG TY C PH NăXIăM NGăVICEMăHÀăTIểNă - XÍ NGHI P TIÊU TH VÀ
D CH V XIăM NGăVICEMăHÀăTIểN......................................................................... 21
2.1. Gi i thi u khái quát Chi nhánh công ty c ph năXiăm ngăVicemăHƠăTiênă- Xí
nghi p tiêu th và d ch v Xiăm ngăVicemăHƠăTiên ....................................................... 21
2.1.1.

Quá trình hình thành và phát tri n c a Công ty.............................................. 21

2.1.2. S m nh, t m nhìn, m c tiêu và chi năl c phát tri n c a Xí nghi p tiêu th
và d ch v Xiăm ngăVicemăHƠăTiên.................................................................................. 22
2.1.3.

S ăđ t ch c Xí nghi p tiêu th và d ch v xiăm ngăVicemăHƠăTiên ............ 22

2.1.4.

căđi m ngu n nhân l c c a công ty. .............................................................. 24

2.1.5.

K t qu ho tăđ ng kinh doanh c aăcôngătyăgiaiăđo năn mă2012ăậ 2014 ........ 26

2.2.

Cách th c thu th p và x lý d li u ...................................................................... 26

2.3. Th c tr ngă v nă hoáă doanhă nghi p t i xí nghi p tiêu th và d ch v xiă m ngă
Vicem Hà Tiên. ................................................................................................................... 28
2.3.1.

M căđ th nh t .................................................................................................. 28

2.3.2.

M căđ th hai ................................................................................................... 37

2.3.3.

M căđ th ba ..................................................................................................... 42

2.4. Nh n di nă v nă hoáă doanhă nghi p t i Xí nghi p tiêu th và d ch v xiă m ngă
Vicem Hà Tiên b ng công c đánhăgiáăv năhoáădoanhănghi p (OCAI)........................ 49
2.5. Nh n xét v v năhoáădoanhănghi p t i Xí nghi p tiêu th và d ch v Vicem Hà
Tiên .................................................................................................................................. 53
2.5.1.

Nh ngăđi m tích c c ........................................................................................... 53

2.5.2.

Nh ng v năđ c n gi i quy t .............................................................................. 54

TÓM T TăCH

NGă2 .................................................................................................... 56

CH
NGă 3:ă M T S GI I PHÁP HOÀN THI Nă V Nă HOÁă DOANHă NGHI P
T I CHI NHÁNH CÔNG TY C PH Nă XIă M NGă VICEMă HÀă TIểNă ậ XÍ
NGHI P TIÊU TH VÀ D CH V XIăM NGăVICEMăHÀăTIểN............................. 57
3.1.

nhăh

ng phát tri n c a Vicem Hà Tiênăđ năn mă2020 ................................. 57

3.2.

nhăh

ng VHDN c a XN tiêu th và d ch v xiăm ngăVicemăHƠăTiên ......... 59

3.2.1.

nhăh

ngăgiaăt ngăđ c tính c aăv năhóaăh p tác ......................................... 59

3.2.2.

nhăh

ng gi m b tăđ c tính c aăv năhóaăki m soát .................................... 60

3.2.3.

nhăh

ngăt ngăđ c tính c a v năhóaăsángăt o .............................................. 61

3.2.4.

nhăh

ng gi măđ c tính c aăv năhóaăc nh tranh ......................................... 62


3.3. M c tiêu hoàn thi n VHDN c a Xí nghi p tiêu th và d ch v xiăm ngăVicemă
HƠăTiênăđ năn mă2020 ....................................................................................................... 58
3.4. Nhóm gi i pháp hoàn thi nă v nă hóaă doanhă nghi p t i Xí nghi p tiêu th và
d ch v xiăm ngăVicemăHƠăTiên ....................................................................................... 63
3.4.1.

Gi i pháp hoàn thi n nh ng quá trình và c u trúc c a Công ty .................... 63

3.4.2.

Gi i pháp c ng c và hoàn thi n nh ng giá tr đ

3.4.3.

Gi iăphápăđ h

3.5.

c tuyên b ....................... 68

ngăđ n nh ng quan ni m chung ........................................... 70

Ki n ngh ................................................................................................................ 733

3.5.1.

Ki n ngh v iănhƠăn

3.5.2.

Ki n ngh v i T ngăcôngătyăxiăm ngăVicemăHƠăTiên ..................................... 744

TÓM T TăCH

c..................................................................................... 733

NGă3 .................................................................................................... 75

K T LU N ......................................................................................................................... 76
TÀI LI U THAM KH O
DANH SÁCH PH L C

DANH M C CÁC CH
BG : BanăGiámă

VI T T T

c

DN: Doanh nghi p
OCAI: Organization Culture Assessment Instrument
(Công c đánhăgiáăv năhoáădoanhănghi p)
TP: Thành ph
VH: V năhoá
VHDN: V năhoáădoanhănghi p
Vicem Hà Tiên: Xí nghi p tiêu th và d ch v Vicem Hà Tiên
XN: Xí nghi p


DANH M C CÁC B NG BI U
B ng 1.1: Cung c u xi m ng n i đ a t 2010 - 2015 ...................................................... 1
B ng 1.2: Báo cáo tài chính Vicem Hà Tiên t 2011 – 2014 ......................................... 1
B ng 2.1: Phân b nhân s các phòng ban c a Công ty.............................................. 24
B ng 2.2: Trình đ nhân viên c a Công ty ................................................................... 25
B ng 2.3:

tu i c a nhân viên .................................................................................. 25

B ng 2.4: K t qu kinh doanh c a Công ty giai đo n 2012 – 2014 ............................. 26
B ng 2.5: K t qu kh o sát ki n trúc đ c tr ng Vicem ảà Tiên .................................. 28
B ng 2.6: K t qu kh o sát nghi l c a Vicem Hà Tiên ............................................... 30
B ng 2.7: K t qu kh o sát bi u t

ng, kh u hi u c a Vicem Hà Tiên ....................... 31

B ng 2.8: K t qu kh o sát n ph m đi n hình c a Vicem Hà Tiên ............................ 33
B ng 2.9: K t qu kh o sát đ ng ph c c a Vicem Hà Tiên ......................................... 35
B ng 2.10: K t qu kh o sát quy t c ng x c a Vicem Hà Tiên ................................ 36
B ng 2.11: K t qu kh o sát t m nhìn, s m nh c a Vicem Hà Tiên .......................... 37
B ng 2.12: K t qu kh o sát đ nh h

ng ho t đ ng c a Vicem Hà Tiên .................... 38

B ng 2.13: K t qu kh o sát ho t đ ng c ng đ ng c a Vicem Hà Tiên ...................... 40
B ng 2.14: K t qu kh o sát m c tiêu kinh doanh c a Vicem Hà Tiên ....................... 41
B ng 2.15: K t qu kh o sát mong mu n làm vi c su t đ i t i Vicem Hà Tiên .......... 42
B ng 2.16: K t qu kh o sát ý th c ch p hàng n i quy, quy đ nh t i Vicem Hà Tiên . 43
B ng 2.17: K t qu kh o chia s thông tin t i Vicem Hà Tiên ..................................... 45
B ng 2.18: K t qu kh o sát đóng góp ý ki n kinh doanh t i Vicem Hà Tiên ............. 46
B ng 2.19: K t qu kh o sát đ ng l c làm vi c t i Vicem Hà Tiên ............................. 47
B ng 2.20: K t qu kh o sát nhân viên b ng OCAI ..................................................... 49
B ng 2.21: K t qu kh o sát lãnh đ o b ng OCAI ...................................................... 51


DANH M C HÌNH
Hình 1.1: Khung giá tr c nh tranh (Competing values framework) ........................... 17
Hình 1.2: Mô hình v n hoá đ

c đo l

ng b ng công c OCAI .................................. 19

ảình 2.1: S đ t ch c Xí nghi p tiêu th và d ch v Xi m ng Vicem Hà Tiên .......... 22
Hình 2.2: K t qu kh o sát ki n trúc đ c tr ng Vicem ảà Tiên................................... 28
Hình 2.3: K t qu kh o sát nghi l Vicem Hà Tiên ...................................................... 30
ảình 2.4: Logo th

ng hi u Vicem Hà Tiên ................................................................. 32

Hình 2.5: K t qu kh o sát bi u t

ng, kh u hi u Vicem Hà Tiên .............................. 32

Hình 2.6: K t qu kh o sát n ph m đi n hình c a Vicem Hà Tiên ............................. 34
Hình 2.7: K t qu kh o sát đ ng ph c c a Vicem Hà Tiên .......................................... 35
Hình 2.8: K t qu kh o sát quy t c ng x c a Vicem Hà Tiên ................................... 36
Hình 2.9: K t qu kh o sát t m nhìn, s m nh c a Vicem Hà Tiên ............................. 37
Hình 2.10: K t qu kh o sát tri t lý kinh doanh c a Vicem Hà Tiên ........................... 39
Hình 2.11: K t qu kh o sát tri t lý kinh doanh c a Vicem Hà Tiên ........................... 40
Hình 2.12: K t qu kh o m c tiêu lý kinh doanh c a Vicem Hà Tiên .......................... 41
Hình 2.13: K t qu kh o sát mong mu n làm vi c su t đ i t i Vicem Hà Tiên ........... 42
Hình 2.14: K t qu kh o sát ý th c ch p hàng n i quy, quy đ nh t i Vicem Hà Tiên.. 44
Hình 2.15: K t qu kh o chia s thông tin t i Vicem Hà Tiên ..................................... 45
Hình 2.17: K t qu kh o sát đóng góp ý ki n kinh doanh t i Vicem Hà Tiên .............. 46
Hình 2.17: K t qu kh o sát đ ng l c làm vi c t i Vicem Hà Tiên.............................. 48
Hình 2.18: K t qu kh o sát nhân viên Vicem Hà Tiên b ng công c OCAI .............. 49
Hình 2.19: K t qu kh o sát lãnh đ o Vicem Hà Tiên b ng công c OCAI ................ 50
Hình 2.20: K t qu kh o sát 20 công ty trong ngành s n xu t b ng OCAI ................. 52
Hình 2.21: K t qu kh o sát 109 công ty Vi t Nam b ng công c OCAI ..................... 52
ảình 3.1: Thay đ i kh u hi u m i cho Vicem Hà Tiên ................................................ 66

1

PH N M

U

1. Lý do ch năđ tài:
Ngànhăxiăm ngăVi tăNamăđangăđ ngătr
Cungăv

c tình tr ng kh ng ho ng th a khi

t C u t n mă2010ăđ n nay làm gia t ngăm căđ c nh tranh gi a các Công

tyăxiăm ng.
B ng 1.1: Cung c uăxiăm ngăn iăđ a t 2010 - 2015
N m

că2015

2010

2011

2012

2013

2014

Nhu c uă(tri uăt n)

50.6

55.4

60.7

66.4

72.7

79.7

N ngăl căcungă ngă(tri uăt n)

58.8

75.7

89.5

90.8

97.1

92.6

D ăth aă(tri uăt n)

8.2

20.3

28.8

24.4

24.4

12.9

ắNgu n:ăMarketingăPlanăVicemăHàăTiênă(2015)Ằ
Xiăm ngăVicemăHàăTiênălàăcôngătyăxiăm ngăl n nh t Vi t Nam không ch b
c nh tranh kh c li t v i các doanh nghi păxiăm ngătrongăn
C m Ph ầămàăcònăb c nh tranh b i các doanh nghi păn

cănh ăFico,ăTâyă ô,ă

c ngoài là Holcim, Nghi

S n,ăLavilla,ăTh ng Long làm gi m l i nhu n kinh doanh và không chi tr c t c
cho c đôngăt n mă2011ăđ n nay
B ng 1.2: Báo cáo tài chính Vicem Hà Tiên t 2011 - 2014
N mă2014

N mă2013

N mă2012

N mă2011

Doanhăthuăthu n

6,758,087

6,368,748

5,823,905

5,280,650

L iănhu năg p

1,333,699

1,429,616

1,349,802

1,469,865

LNăthu năt ăH KD

394,290

-4,908

-6,313

2,977

LNSTăthuănh păDN

304,929

2,531

9,235

-8,941

ắNgu n: />N mă2014,ăl i nhu n sau thu c a côngătyăt ngăm nh do T ng công ty công
nghi păxiăm ngăVi t Nam c n tr n ng n h n 1,200 t cho Vicem Hà Tiên b ng
cách phát hành thêm 120 tri u c phi u HT1 b tăđ u giao d ch t ngày 22/12/2014
và chi phí lãi vay gi mădoăđ ng Euro và Yên Nh t gi m giá g nă10%ăsoăn mă2013.ă
Trongăkhiăđóărõăràngăl i nhu n g p c a Vicem Hà Tiên đangăcóăxuăh

ng gi m.

Doăđó,ăđ Vicem Hà Tiên có l i nhu n tr c t c cho c đôngăvàătr n vay
đ uă t ă kho ng 10,000 t thay vì liên t c gi mă giáă đ c nh tranh v iă cácă xiă m ngă
khác, Công ty c n xây d ngăđ

c h th ngăv năhoáădoanhănghi p m nh và có b n


2

s c riêng c a Vicem Hà Tiên đ thích ng v i nh ngă thayă đ i liên t c c a môi

tr

ng kinh doanh và v

tăquaăgiaiăđo n c nh tranh khóăkh năhi n nh ăhi n nay.

Chính vì th tôiă đưă quy tă đ nh th c hi nă đ tài lu nă v nă t t nghi p: ắM T S
GI I PHÁP HOÀN THI NăV N HÓA DOANH NGHI P C A XÍ NGHI P
TIÊU TH VÀ D CH V XIăM NGăVICEM HÀ TIÊNẰ.ă
2. M c tiêu nghiên c u:

tài nghiên c u có các m cătiêuăchínhănh ăsau:

-

H th ng hoá làm rõ các khái ni m, n iădungăcóăliênăquanăđ n VHDN

-

Phână tích,ă đánhă giáă th c tr ng VHDN t i Xí nghi p tiêu th và d ch v Xi
m ngăVicem Hà Tiên

-

xu t m t s gi i pháp hoàn thi n VHDN t i Xí nghi p tiêu th và d ch v
Xiăm ngăăVicem Hà Tiên đ năn mă2020
iăt

3.

ng và ph m vi nghiên c u
iă t

-

ng nghiên c u c aă đ tài là VHDN và các y u t

nhă h

ngă đ n

VHDN c a Xí nghi p tiêu th và d ch v Xiăm ngăVicem Hà Tiên
-

Ph m vi nghiên c u là nghiên c u VHDN t i Xí nghi p tiêu th và d ch v
Xiăm ngăVicem Hà Tiên

4. Ph

Th i gian: T n mă2015ăđ năn mă2020
ngă phápă nghiênă c u: lu nă v nă s d ng c haiă ph

đ nhătínhăvàăđ nhăl
-

Ph

ngă phápă nghiênă c u

ng,ătrongăđó:

ngă phápă nghiênă c uă đ nh tính: ph ng v n sâu, th o lu n nhóm, h i ý

ki năchuyênăgiaăđ thu th p thông tin ph c v cho vi c hoàn thành và phát
tri năv năhoáădoanhănghi p t i Xí nghi p tiêu th và d ch v Xiăm ngăVicem
Hà Tiên
-

Ph

ngă phápă nghiênă c uă đ nhă l

ng: s d ng công c đánhă giáă v nă hoáă

doanh nghi păOCAIă(OrganizationăCultureăAssessmentăInstrument)ăđ nh n
d ngăv năhoáăhi n t i và mong mu n c a Công ty


3

5. C uătrúcăđ tài:
N i dung c a lu năv năg m có các ph n sau:
Ph n m đ u
Ch

ngă1:ăC s lý lu n v v năhóaădoanhănghi p.

Ch

ngă2:ăTh c tr ngăv năhóaădoanhănghi p t i Xí nghi p tiêu th và d ch

v xiăm ngăVicem Hà Tiên
Ch

ngă3:ăM t s gi i pháp hoàn thi năv năhóaădoanhănghi p c a Xí nghi p

tiêu th và d ch v xiăm ngăVicem Hà Tiên
K t lu n


4

CH
1.1.

NGă1:ăC S LÝ LU N V V NăHOÁăDOANHăNGHI P
Khái quát v v năhoáă

1.1.1. Khái ni măv năhoá:
V năhóaăg n li n v i s raăđ i c a nhân lo i. Ph mătrùăv năhóaăr tăđaăd ng
và ph c t p. Nó là m t khái ni m có r t nhi uăngh aăđ
ni m có n i hàm khác nhau v đ iăt

cădùngăđ ch nh ng khái

ng, tính ch t và hình th c bi u hi n.

- Theo ngh a g c c a t
ph
(ti ngă

ngă Tây,ă v nă hóaă ậ culture (trong ti ng Anh, ti ng Pháp) hay kultur

c)ầăđ u xu t x t ch Latinh ậ cultusăcóăngh aălàăkhaiăhoang,ătr ng tr t,

trôngănomăcâyă l

ngăth c.ăSauăđóăt cultusă đ

c m r ngăngh a,ă dùngătrongăl nhă

v c xã h i ch s vun tr ng, giáo d c,ăđàoăt o và phát tri n m i kh n ngăc a con
ng

i.
ph

ngă ông,ătrongăti ng Hán c t v năhóaăbaoăhàmăỦăngh aăắv nẰălàăv

đ p c aănhânătính,ăcáiăđ p c a tri th c, trí tu conăng
d

i có th đ tăđ

c b ng s tu

ng c a b n thân và cách th c cai tr đúngă đ n c a nhà c m quy n. Còn ch

ắhóaẰălàăđemăcáiăv nă(cáiăđ p, cái t t,ăcáiăđúng)ăđ c m hóa, giáo d c và hi n th c
hóa trong th c ti n,ăđ i s ng. V yăv năhóaăchínhălàănhânăhóaăhayănhânăv năhóa.ă

Nh ăv y,ăv năhóaătrongăt nguyên c a c ph

ngă ôngăvàăph

ngăTâyăđ u

có m tă ngh aă chungă c nă b n là s giáo hóa, vun tr ngă nhână cáchă conă ng
g m cá nhân, c ngă đ ng và xã h iă loàiă ng
ng

i (bao

i),ă c ngă cóă Ủă ngh aă làă làmă choă conă

i và cu c s ng tr nên t tăđ păh n.ă
- C n c theo ph m vi nghiên c u
Theo ph m vi nghiên c u r ng, v năhóaălàăt ng th nói chung nh ng giá tr

v t ch t và tinh th nădoăconăng
v năhóaălàănóiăđ năconăng

i sáng t o ra trong quá trình l ch s .ăDoăđóănóiăđ n

i ậ nói t i nh ngăđ cătr ngăriêngăch có

nói t i vi c phát huy nh ngăn ngăl c và b n ch t c aăconăng
conăng

i.

loàiăng

i,

i nh m hoàn thi n


5

Theo ngh a h p,ă v nă hóaă làă nh ng ho tă đ ng và giá tr tinh th n c a con
ng

i. Trong ph măviănày,ăv năhóaăkhoaăh căvàăv năhóaăngh thu tă(v năh c,ăđi n

nhầ)ăđ

c coi là hai phân h chính c a h th ngăv năhóa.

- C n c theo hình th c bi u hi n: V năhóaăđ

c phân lo iăthànhăv năhóaăv t

ch tăvàăv năhóaătinhăth n,ăhayănóiăđúngăh n,ătheoăcáchăphânălo iănàyăv năhóaăbaoă
g măv năhóaăv t th vàăv năhóaăphiăv t th .
Nh ăv y, khái ni măv năhóa r t r ng,ătrongăđóănh ng giá tr v t ch t và tinh
th năđ

c s d ng làm n n t ngăđ nhăh

ng cho l i s ng,ăđ o lý, tâm h n và hành

đ ng c a m i dân t căvàăcácăthànhăviênăđ v
m i quan h gi aăng

iăvàăng

i, gi a ng

năt iăcáiăđúng,ăcáiăt t,ăcáiăđ p, trong

i v i t nhiênăvàămôiătr

ng xã h i.

Khái ni m:ăắV năhóaălƠătoƠnăb nh ng giá tr v t ch t và tinh th n mà
loƠiăng

i t o ra trong quá trình l ch s Ằă(D

ngăTh Li u, 2011)

1.1.2. Các y u t c uăthƠnhăv năhóa: bao g mă2ăl nhăv căc ăb n
V n hóa v t ch t: là toàn b nh ng giá tr sáng t oăđ
c a c i v t ch tădoăconăng

i t oăra.ăV năhóaăv t ch tăđ

v t ch t c a qu c gia. Chính vì v yăv năhóaăv t ch t s

c th hi n trong các

c th c hi năquaăđ i s ng
nhăh

ng to l năđ n trình

đ dân trí, l i s ng c a các thành viên trong n n kinh t đó.ă
V n hóa tinh th n: Là toàn b nh ng ho tăđ ng tinh th n c aăconăng

i và

xã h i bao g m ki n th c, các phong t c, t p quán, thói quen, cách ng x , ngôn
ng (bao g m c ngôn ng có l i và ngôn ng không l i), các giá tr vàătháiăđ , các
ho tăđ ngăv năhóaăngh thu t, tôn giáo, giáo d c,ăcácăph

ngăth c giao ti p và cách

th c t ch c xã h i.
1.1.3. Nh ngănétăđ cătr ngăc aăv năhoá:
V n hóa mang tính t p quán: v nă hóaă quyă đ nh nh ngă hànhă viă đ
nh năhayăkhôngăđ

c ch p

c ch p nh n trong xã h i c th . Có nh ng t păquánăđ p, t n t i

lâu đ iănh ăm t s kh ngăđ nh v nétăđ căđáoăc a m t n năv năhóaănàyăsoăv i n n
v năhóaăkia,ănh ăt păquánăắm i tr uẰăc aăng

i Vi tăNam.ăSongăc ngăcóănh ng t p

quán không d gì c măthôngăngayănh ăt păquánăắcàăr ngăc ngătaiẰă m t s dân t c
thi u s c a Vi t Nam.


6

V n hóa mang tính c ng đ ng: v năhóaăkhôngăth t n t i do chính b n thân
nó mà ph i d a vào s t o d ng,ătácăđ ng qua l i và c ng c c a m i thành viên
trong xã h i.ăV năhóaănh ălàăm t s quyă

c chung cho các thành viên trong c ng

đ ng.ă óălàănh ng l thói, nh ng t p t c mà m t c ng đ ngăng

i cùng tuân theo

m t cách r t t nhiên, không c n ph i ép bu c.
V n hóa mang tính dân t c: v nă hóaă t o nên n pă suyă ngh ă vàă c m nh n
chung c a t ng dân t cămàăng

i dân t c khác không d gì hi uăđ

V n hóa có tính ch quan: conă ng

i

c.

các n năv năhóaăkhácănhauăcóăsuyă

ngh ,ăđánhăgiáăkhácănhauăv cùng m t s vi c.
V n hóa có tính khách quan: v năhóaăth hi năquanăđi m ch quan c a t ng
dân t că nh ngă l i có c m t quá trình hình thành mang tính l ch s , xã h i,ă đ

c

chia s và truy n t th h này sang th h khác, không ph thu c vào ý mu n ch
quan c a m iăng

i.ăV năhóaăt n t i khách quan ngay c v i các thành viên trong

c ngăđ ng. Chúng ta ch có th h c h i các n năv năhóa,ăch p nh n nó, ch không
th bi năđ i chúng theo ý mu n ch quan c a mình.
V n hóa có tính k th a: v năhóaălàăs tích t hàngătr m,ăhàngăngànăn măc a
t t c các hoàn c nh. M i th h đ u c ngăthêmăđ cătr ngăriêngăbi t c a mình vào
n năv năhóaădânăt cătr

c khi truy n l i cho th h sau.

m i th h , th i gian qua

đi,ănh ngăcáiăc có th b lo i tr và t o nên m t n năv năhóaăqu ngăđ i. S sàng
l c và tích t qua th iăgianăđưălàmăchoăv năv năhóaăc a m t dân t c tr nên giàu có,
phong phú và tinh khi tăh n.ă
V n hóa có th h c h i đ

c: v năhóaăkhôngăch đ

quaăđ i khác mà nó còn ph i do h c h i m i có đ

m tăng

iăcóăđ

v năv năhóaăcóăđ

c truy n l i t đ i này

c.ă aăs nh ng ki n th c mà

c là do h cămàăcóăh nălàăb măsinhăđưăcó.ăDoăv y,ăconăng
c t n iăsinhăraăvàăl n lên, có th còn h căđ

i ngoài

c t nh ngăn iă

khác, nh ng n năv năhóaăkhác.ă
V n hóa luôn phát tri n: m t n năv năhóaăkhôngăbaoăgi t nhăl i và b t bi n.
Ng

c l iăv năhóaăluônăluônăthayăđ i và r tăn ngăđ ng. Nó luôn t đi u ch nh cho

phù h p v iătrìnhăđ và tình hình m i. Trong quá trình h i nh p và giao thoa v i


7

các n năv năhóaăkhác,ănóăcóăth ti p thu các giá tr ti n b ho c tích c c c a các n n
v năhóaăkhác.ăNg

1.2.

c l i,ănóăc ngătácăđ ng nhăh

ng t i các n năv năhóaăkhác.ă

V năhóaădoanhănghi p

1.2.1. Khái ni m v v năhóaădoanhănghi p
Trong m t xã h i r ng l n, m i doanh nghi păđ

c coi là m t xã h i nh . Xã

h i l n có n năv năhóaăchung,ăxã h i nh (doanh nghi p) c ngăc n xây d ng cho
mình m t n năv năhóaăriêng.ăN năv năhóaă yăc ngăch u s

nhăh

ngăvàăđ ng th i

c ngălàăm t b ph n c u thành nên n năv năhóaăchung.ă
Theo Edgar Schein (1997): “V n hóa công ty là t ng h p nh ng quan ni m
chung mà các thành viên trong công ty h c đ
đ n i b và x lý các v n đ v i môi tr

c trong quá trình gi i quy t các v n

ng xung quanh”.

Ch t ch H Chí Minh (1943) đ nhăngh a:ă“Vì l sinh t n c ng nh vì m c

đích cu c s ng, loài ng

i m i sáng t o và phát minh ra ngôn ng , ch vi t, đ o

đ c, pháp lu t, khoa h c, tôn giáo, v n hoá, ngh thu t, nh ng công c cho sinh
ho t hàng ngày v m c, n,

và các ph

ng ti n, ph

ng th c s d ng. Toàn b

nh ng sáng t o và phát minh đó t c là v n hoá”
T ch căLaoăđ ng qu c t (1970) đ nhăngh a:ă“V n hóa doanh nghi p là s
tr n l n đ c bi t các giá tr , các tiêu chu n, thói quen và truy n th ng, nh ng thái
đ

ng x và l nghi mà toàn b chúng là duy nh t đ i v i m t t ch c đã bi t”.
Vi t Nam khái ni m ph bi n hi n nayătheoă

Th Phi Hoài (2009):ăắV n

hoá doanh nghi p là m t h th ng các ý ngh a, giá tr , ni m tin ch đ o cách nh n
th c và ph

ng pháp t duy đ

thu n và có nh h

ng

c m i thành viên trong doanh nghi p cùng đ ng

ph m vi r ng đ n cách th c hành đ ng c a t ng thành

viên trong ho t đ ng kinh doanh, t o nên b n s c kinh doanh c a doanh nghi p
đó”
1.2.2. Các m căđ v năhoáădoanhănghi p
Theo Edgar Schein (1997),ăv năhóaădoanhănghi p có th chia thành ba m c
đ khácă nhau,ă đóă làă cácă m că đ c m nh nă đ
nghi p. âyălàăcáchăti p c năđ căđáo,ăđiăt hi năt

c các giá tr v nă hóaă trongă doanhă
ngăđ n b n ch t c a m t n năv nă


8

hoá giúp cho chúng ta hi uă đ

c m tă cáchă đ yă đ và sâu s c nh ng b ph n c u

thànhănênăv năhoáădoanhănghi p, bao g m:
-

M c đ th nh t: Nh ng quá trình và c u trúc h u hình c a doanh nghi p

-

M căđ th hai: Nh ng giá tr đ

-

M căđ th ba: Nh ng quan ni m chung (Giá tr ng măđ nh)

c tuyên b

1.2.2.1. M căđ th nh t - Nh ng quá trình và c u trúc h u hình c a DN
Bao g m t t c nh ng hi năt

ng và s v t mà m tăng

i có th nhìn, nghe

và c m nh n khi ti p xúc v i m t t ch c có n năv năhóaăxaăl .ăắC păđ v năhoáă
này ch u nhă h
đi m c aăng

ng nhi u nh t b i tính ch t kinh doanh c a Doanh nghi p, quan

iălưnhăđ o;ăđ ng th iănóăc ng d thayăđ i và ít th hi n giá tr th c s

c aăv năhoáădoanhănghi pẰă(D

ngăTh Li u, 2011). Chúng bao g m:

Ki n trúc đ c tr ng và di n m o DN:
và di n m oăluônăđ
s gây năt

c coi là b m t c a DN, ki n trúc

c các DN quan tâm, xây d ng. Ki n trúc, di n m o b ngoài

ng m nh v iăkháchăhàng,ăđ iătácầăv s c m nh, s thànhăđ t và tính

chuyên nghi p c a b t k DN nào. Di n m o th hi n
v không gian c a DN. Ki n trúc th hi n

hình kh i ki n trúc, quy mô

s thi t k các phòng làm vi c, b trí

n i th t trong phòng, màu s c ch đ oầ.ăT t c nh ng s th hi năđóăđ u có th
làmănênăđ cătr ngăchoăDN.ăTh c t cho th y, c u trúc và di n m o có nhăh
đ n tâm lý trong quá trình làm vi c c aăng

ng

iălaoăđ ng.

- Các l k ni m, l nghi và các sinh ho t v n hóa:
không th thi uăđ b iăđ p ni m tin cho m iăng

âyălàănh ng ho tăđ ng

i vào s c m nh c a doanh nghi p.

Các l k ni m s làm tôn vinh nh ng giá tr v năhoáădoanhănghi p. Nh ng s ki n

nàyăth

ngăđ

c t ch căcôngăkhaiăvàăđ uăđ năhàngăn m,ăcóătácăd ng nh c nh cho

các thành viên v truy n th ng c a doanh nghi p
- Ngôn ng , kh u hi u: Ngôn ng làă ph

ngă ti n giao ti pă trongă đ i s ng

hàng ngày, do cách ng x , giao ti p gi a các thành viên trong DN quy tă đ nh.
Nh ngăng

i s ng và làm vi c trong cùng m t môiătr

ngăcóăxuăh

m t th ngôn ng .ăCácăthànhăviênătrongăDNăđ làm vi căđ

ng dùng chung

c v i nhau c n có s

hi u bi t l n nhau thông qua vi c s d ng chung m t ngôn ng , ti ngă ắlóngẰă đ c


9

tr ngă c a DN. Nh ng t nh ắd ch v hoàn h oẰ,ă ắkháchă hàngă làă th

đ

ngă đ Ằầă

c hi u r t khác nhau tùy theo VH c a t ng DN. Kh u hi u là m t câu nói ng n

g n, s d ng nh ng t ng đ năgi n, d nh th hi n m tăcáchăcôăđ ng nh t tri t lý
kinh doanh c a m t công ty.
- Bi u t

ng, bài hát truy n th ng, đ ng ph c: . Các công trình ki n trúc, l

nghi, giai tho i, kh u hi uăđ u ch aăđ ng nh ngăđ cătr ngăc a bi uăt

ng. M t bi u

t

ng v m t t

ng khác là logo, logo là m tă tácă ph mă sángă t o th hi nă hìnhă t

ch c b ng ngôn ng ngh thu t,ă nh ă hưngă đi n tho i Apple có logo là qu táo
khuy t, r t d nh n bi t thay vì apple. Bài hát truy n th ng,ăđ ng ph c là nh ng giá
tr VH t oăraănétăđ cătr ngăchoăDNăvàăt o ra s đ ng c m, g n bó gi a các thành
viên.ă âyăc ngălàănh ng bi uăt

ng t o nên ni m t hào c a nhân viên v công ty

c a mình. Ngoài ra, các giai tho i, truy n k , các n ph mă đi nă hìnhă ầă làă nh ng

bi uăt

ng giúp m iăng

i th yărõăh năv nh ng giá tr VH c a t ch c.

1.2.2.2. M căđ th hai - Nh ng giá tr đ

c tuyên b

T m nhìn, s m nh, các giá tr c t lõi và m c tiêu chi n l
nghi p s đ nhăh
nh ng giá tr đ

ng cho m i k ho ch và ho tăđ ng c a t p th nhânăviên.ă óălàă
c tuyên b r ng rãi ra công chúng và là m t b ph n c a nh ng giá

tr v năhoáădoanhănghi p (

Th Phi Hoài, 2009)

- T m nhìn: T m nhìn là tr ng tháiătrongăt
t i. T m nhìn cho th y m căđích,ăph

ngăh

ngălaiămàăDNămongămu năđ t

ngăchungăđ d n t iăhànhăđ ng th ng

nh t. T m nhìn cho th y b c tranh toàn c nh v DNătrongăt
th iăgianăt
n l căđ tăđ

c c a doanh

ngăđ i dài và có tác d ngăh

ngălaiăv i gi i h n v

ng m i thành viên trong DN chung s c

c tr ngătháiăđó.ă

- S m nh và các giá tr c t lõi: S m nh nêu lên lý do vì sao t ch c t n
t i, m căđíchăc a t ch c là gì? T i sao làm v y?ăLàmănh ăth nào?ă

ph c v ai?

S m nh và các giá tr c t lõi nêu lên vai trò, trách nhi m mà t thânăDNăđ t ra. S
m nh và các giá tr c tălõiăc ngăgiúpăchoăvi căxácăđ nhăconăđ
giaiăđo năđ điăt i t mănhìnămàăDNăđưăxácăđ nh.

ng, cách th c và các


10

- M c tiêu chi năl

c: Trong quá trình hình thành, t n t i và phát tri n, DN

luôn ch uăcácătácăđ ng c khách quan và ch quan. Nh ngătácăđ ng này có th t o
đi u ki n thu n l i hay thách th c cho DN. M i t ch c c n xây d ng nh ng k
ho ch chi năl
cácăc ăh i,ăv

căđ xácăđ nhăắl trìnhẰăvàăch
t qua các thách th căđ điăt iăt

Nh ng giá tr đ

ngătrìnhăhànhăđ ng, t n d ngăđ

c

ngălai,ăhoànăthànhăs m nh c a DN.

c tuyên b cóăvaiătròăđ nhăh

ng ho tăđ ng cho các thành

viên trong doanh nghi p theo nh ng m c tiêu c th và chính xác
1.2.2.3. M căđ th ba - nh ng quan niêm chung (nh ng giá tr ng măđ nh)
Nh ng quan ni m chung hay các giá tr ng mă đ nh là ni m tin, nh n th c,
suyăngh ,ătìnhăc m đ

c hình thành trong m t th i gian dài, tr thành m c nhiên và

năsâuăvàoăti m th c c a m i thành viên t đóăgópăph năđi u ch nh hành vi c a t t

c thành viên trong doanh nghi p. Nh ng quan ni m chung có th đ

c th hi n

b ng nhi u cách song chúng luôn đ năgi n, rõ ràng, th ng th năvàă đ y s c m nh.
M i doanh nghi p nhìn chung ch có vài quan ni m chung b iăđâyălàănh ng giá tr
h t s căc ăb n và ítăkhiăthayăđ i, nh ng quan ni măchungăluônătr

ng t n qua các

giaiăđo năth ngătr m c a doanh nghi p.
M i quan h ch t ch gi a ba m căđ v năhoáădoanhănghi păđưăt oănênăv nă
hoá c a doanh nghi p.ă
lãnh đ oălàăng

xây d ngăđ

căv năhoáăphongăphúăvàăb n v ng thì nhà

iăđ t n nămóngăbanăđ u,ătrênăc ăs đóăxâyăd ng các chính sách và

hànhă đ ng c th . Ch m t s ít doanh nghi p m i thành l pă đưă cóă nh ng giá tr
ng măđ nhăngay,ămàăđaăph n các doanh nghi p ch hình thành h th ngăt ăt

ng sau

khi tr iăquaăgiaiăđo n thành l p và phát tri năđ u tiên. Toàn th cán b công nhân
viên s là nh ngăng
ch ngăđ

iăthamăgiaăđóngăgópănh ng viên g ch xây d ng xuyên su t

ng t n t i c a doanh nghi păđó,ătr i qua nh ng th thách, thành công, th t

b i,ăđ r i ch t l căđ

c nh ng giá tr v năhóaăc tălõiăđíchăth c làm kim ch nam

cho m i ho tăđ ng c a doanh nghi p.
1.2.3. Tácăđ ng c aăv năhóaădoanhănghi păđ i v i s phát tri n c a DN:
N nă v nă hóaă doanhă nghi p m nh y u khác nhau s có nhă h
ho c tiêu c căđ i v i s phát tri n c aăDNă(

Th Phi Hoài, 2009):

ng tích c c


11

Tác đ ng tích c c c a VHDN: V năhóaădoanhănghi p t o nên phong thái c a
doanh nghi p, giúp phân bi t doanh nghi p này v i doanh nghi p khác, t o nên l c
h

ng tâm cho toàn doanh nghi p và khích l quáătrìnhăđ i m i và sáng ch .
Tác đ ng tiêu c c c a VHDN:

nhăh

ng tiêu c căđ n k t qu kinh doanh

c a công ty do doanh nghi p không có t p h p ni m tin nh t quán ho c ch theo
đu i m c tiêu tài chính mà không có m c tiêu mang tính ch tă đ nhă l
h

ng và nh

ng x uăđ n tâm lý làm vi c c aănhânăviênănh ăgâyăraăkhôngăkhíăth đ ng, s hãi
các nhân viên, khi n h cóătháiăđ th

ăho c ch ngăđ i gi iălưnhăđ o.

1.2.4. Vai trò c aăv năhoáădoanhănghi p:
i v i doanh nghi p: V năhoáădoanhănghi p giúp doanh nghi p t o nên nét
đ c tr ng riêng cho doanh nghi p, ki măsoátăđ nhăh

ng hành vi cho nhân viên, t o

đ ng l c làm vi c và c ng c lòng trung thành c a nhân viên, gi i quy t v nă đ
xungă đ t cá nhân - t p th , khích l kh n ng sáng t oă vàă đ i m i doanh nghi p,
nângăcaoăn ngăl c c nh tranh c a doanh nghi p (D
i v i xã h i: V năhoáădoanhănghi păđ nhăh
xu tă kinhă doanhă theoă h

ngăTh Li u 2011)
ng cho các doanh nghi p s n

ng c ngă đ ng, b o v môiă tr

ng, khuy n khích doanh

nghi p tham gia vào các ho tăđ ngăxoáăđóiăgi m nghèo, t thi n, c u tr đ ng bào
bão l t thiên tai. N u doanh nghi pătheoăđiăy u t v năhoáăthìăxưăh i s gánh ch u
nh ng h u qu nghiêm tr ngăđ c bi t trong v năđ ô nhi mămôiătr

ng (D

ngăTh

Li u 2011)
1.3.

S hìnhăthƠnhăv năhóaădoanhănghi p
Quáătrìnhăhìnhăthànhăv năhóaădoanhănghi p là m t quá trình lâu dài và ch u

s tácăđ ng c a nhi u y u t ,ătrongăđóăbaăy u t có nhăh

ng quy tăđ nh nh t là:

V n hóa dân t c: S ph n chi u c aăv năhóaădânăt c lên VHDN là m tăđi u
t t y u. B n thân VHDN là m t n n ti uăv năhóaăn mătrongăv năhóaădânăt c. M i cá
nhân trong n n VHDN c ngă thu c vào m t n nă v nă hóaă dână t c c th , v i m t
ph n nhân cách tuân theo các giá tr v nă hóaă dână t c. Và khi t p h p thành m t
nhóm ho tăđ ng vì m c tiêu l i nhu n ậ m t doanh nghi p ậ nh ng cá nhân này s
mang theo nh ngănhânăcáchăđó.ăT ng h p nh ng nét nhân cách này làm nên m t


12

ph n nhân cách c a doanh nghi p,ăđóălàăcácăgiáătr v năhóaădânăt c không th ph

nh năđ

că(
Ng

Th Phi Hoài, 2009)
i lãnh đ o: không ch làăng

c a doanh nghi pămàăcònălàăng

i quy tăđ nhăc c u t ch c và công ngh

i sáng t o ra các bi uăt

ng, các ý th c h , ngôn

ng , ni m tin, nghi l và huy n tho iầăc a DN. Qua quá trình xây d ng và qu n lý
doanh nghi p, h t t
(

ng và tính cách c aălưnhăđ o s đ

c ph n chi u lên VHDN

Th Phi Hoài, 2009)
Nh ng giá tr tích l y: Có nh ng giá tr VHDN không thu c v v năhóaădână

t c,ă c ngă khôngă ph iă doă nhàă lưnhă đ o sáng t o ra mà do t p th nhân viên trong
doanh nghi p t o d ngănên,ăđ

c g i là nh ng kinh nghi m h c h iăđ

hình thành ho c vô th c ho c có ý th c và nhăh
DN có th tích c căc ngăcóăth tiêu c c (
1.4.

Phân lo iăvƠăđoăl

c. Chúng

ng c aăchúngăđ n ho tăđ ng c a

Th Phi Hoài, 2009)

ngăv năhóaădoanhănghi p

1.4.1. Phân lo i v năhóaădoanhănghi p
Có nhi u cách phân lo iăv năhóaădoanhănghi p. T t c các cách phân lo iăđ u
có giá tr b i chúng cung c p m tă cáchă nhìnă baoă quátă h nă v nh ng hình th c t
ch c khác nhau có th xu t hi năvàăđ

c áp d ng trong th c t . Các cách phân lo i

VHDN r t khác nhau v cách ti p c n và m căđ ph c t p.ăD
phân lo iătheoăquanăđi m c a các nhà nghiên c u ((

iăđâyălàănh ng cách

Th Phi Hoài, 2009)

1.4.1.1. Phân lo iăv năhóaădoanhănghi p c a Harrison/Handy
Harrisonă (1972)ă đưă đ aă raă m t cách phân lo iă v nă hóaă doanhă nghi p g m
b n lo iănh sau:
V n hóa quy n l c: Trongă v nă hóaă quy n l c, ch có m t trung tâm quy n
l c duy nh t n m

v trí trung tâm. T đóă phátăraănh ng "chùm nhăh

m i v trí trong t ch c. Các chùm nhăh

ng"ăđ n

ng này g n các v trí ch căn ngăvàătácă

nghi p v i nhau nh m t o thu n l i cho vi c ph i h păhànhăđ ng. Trongăv nă hoáă
quy n l c, m i quan h đ

c xây d ng và phát tri n ch y u d a vào s tin c y, s

đ ng c m và m i quan h cácănhân.ă i m m nh c aăv năhoáăquy n l c là kh n ngă


13

ph n ng nhanh và linh ho t.ă i m h n ch là ch tă l
ng

iălưnhăđ o và khó phát tri n

ng ph thu c ch y u vào

quy mô l n.

V n hóa vai trò: V nă hóaă vaiă tròă đ

c ph nă ánhă quaă c ch hành chính.

Nguyên t c t ch c là tính lôgic và h p lý. S c m nh c a v năhóaăvaiătròăth hi n
tính chuyên môn hóa theo ch că n ngă đ

c ph i h p và ki m soát th ng nh t b i

m t nhóm nh ng nhà qu n lý cao c p.

i m m nh c aăv năhoáăvaiătròălàăs hi u

năđ nh, tuy nhiên s c ng nh c, trì tr ch m ph n ng v i s

qu v chi phí và s
thayăđ i là h n ch

V n hóa công vi c: V năhóaăcôngăvi c là hình th cătrongăđóăquy n l căđ
phân tán và ch y uăđ

c quy tăđ nh b iăn ngăl c chuyên môn ch không ph i b i

v trí trong t ch c hay uy tín. M iăng
đ

c

i t p trung vào vi c hoàn thành nhi m v

căgiao.ă i m m nh là tính ch đ ng, linh ho tăđ caoăn ngăl căcáănhân.ă i m

y uă làă tínhă ắngangă hàngẰă gi a các v trí d nă đ n vi că khóă đ tă đ

c tính hi u qu

trong qu n lý, l thu căvàoătrìnhăđ các nhân.
V n hóa cá nhân: V năhóaăcáănhânăxu t hi n khi m tănhómăng

i quy tăđ nh

t t ch c thành m t t p th ch không ho tăđ ng riêng r đ đ tăđ

c l i ích cao

nh t. M i cá nhân s t quy tăđ nh công vi c c a mình, v i nh ng cách th c và bi n
phápăriêng.ă i m m nh là tính t ch và t quy tăcao,ăđi m h n ch là tính h p tác
y u, không hi u qu trong vi c s d ng các ngu n l c.
1.4.1.2. Các d ngăv năhóaădoanhănghi p c a Deal và Kennedy
T k t qu nghiên c uăhàngătr măcôngăty,ăDealăvà Kennedyă(1982)ăđưăkháiă
quát các d ngăv năhóaădoanhănghi p thành b n d ngăđi n hình là:
V n hóa nam nhi: th
đ

ng th y

nh ng t ch cătrongăđóăcácăthànhăviênăluônă

c khuy n khích s n sàng ch p nh n r i ro, ph n ng nhanh và ch tăl

đ ng quy tăđ nh c a h làăth
t ch căcóămôiătr

ng hành

căđoăn ngăl c c a h . i m m nh là phù h p v i các

ng kinh doanh không năđ nh c n s linh ho t, ph n ng nhanh.

i m y u là thi u kh n ngăh p tác, khó hình thành m t t ch c m nh g n k t
V n hóa làm ra làm/ch i ra ch i: th
trongămôiătr

ng th y

nh ng t ch c ho tă đ ng

ng ít r iăroănh ngăđòiăh i có ph n ng nhanh.

i m m nh là khuy n


14

khíchăthiăđua,ătháchăth c gi a các cá nhân, t oăh ngăphânătrongătoànăt ch c.ă i m
h n ch là kh n ngăd năđ năđ ngăc ăsai,ăth c d ng, thi n c n
V n hóa phó thác: xu t hi n

các t ch c ho tăđ ng trong môi tr

r iăroănh ngăcácăquy tăđ nh ph n ngăth
ra nh ngăđ t phá v ch tăl

ng nhi u

ng c n nhi u th i gian. i m m nh là t o

ng và sáng t o chuyên môn. H n ch là ph n ng ch m

có th làm v năđ càng tr m tr ng h n.
V n hóa quy trình: th

các t ch c ho tăđ ngătrongămôiătr

ng th y

ro th p, không c n ph n ng nhanh.
nghi pătrongămôiătr

i m m nh duy trì s

ng r i

nă đ nh c a doanh

ng kinh doanh ít bi năđ ng.ă i m h n ch là kh n ngăthíchă

ng th p, c ng nh c, thi u hoài bão và sáng t o
1.4.1.3 Các d ngăv n hoá doanh nghi p c a Quinn và McGrath
Quinn và McGrath (1985) ti n hành phân lo iăv năhoáădoanhănghi p d a vào
đ cătr ngăc aăquáătrìnhătraoăđ i thông tin trong t ch c. Nh ngătraoăđ i, giao ti p
này là r t c n thi tăđ kh ngăđ nh v th c a m i cá nhân hay t p th , quy n l c h
có và có th s d ng, m căđ tho mãn v i hi n tr ng trong t ch c.
V n hoá kinh t hay v n hoá th tr

ng (rational or market culture): đ

thi t l păđ theoăđu i các m cătiêuăn ngăsu t và hi u qu .ă i m m nh th hi n

c
s

h ngăhái,ăchuyênăc n, sáng t o.ă i m h n ch làăđôiăkhiăt raăắquáăth c d ngẰ
V n hoá tri t lý hay v n hoá đ c thù (ideological or adhocracy culture): th
hi n thông qua nh ng chu n m căđ
i m m nh th hi n hi n

că uătiênătrongăvi c th c hi n m t công vi c.

kh n ngăthíchă ng, t ch và tinh th n sáng t o.ă i m

y u là s b tăđ ng gi a các thành viên.
V n hoá đ ng thu n hay v n hoá ph
th

ng xu t hi n

ng h i (consensual or clan culture):

nh ng t ch c mong mu n duy trì tinh th n t p th ,ătìnhăđoànă

k tăvàătìnhăthânăái.ă i m m nh th hi n

tình thân ái, tính công b ng, kiên trung và

s bìnhăđ ng. H n ch làăkhóăđ t qua mô l n.
V n hoá th b c (hierarchical culture): th

ng xu t hi n khi t ch c mu n

đ m b o th c thi quy ch , duy trì tr ng thái nă đ nhă vàă đ

c giám sát ch t ch .


15

i m m nh th hi n

tính quy c , logic, tr t t và k lu t. H n ch là s c ngă

th ng và n ng n .
1.4.1.4.ăCácămôăhìnhăv năhóaădoanhănghi p c a Scholz
Cách ti p c n c aă Scholză đ i v iă v nă hóaă doanhă nghi p là tìm m i liên h
gi aă v nă hóaă t ch c v i chi nă l

c ho tă đ ng. T nh ng phát hi n c a mình

Scholză(1987)ăđưăkháiăquátăcácămôăhìnhăv năhóaăt ch c c a các công ty thành ba
nhóm:
V n hóa ti n tri n: là nh ngă tr

ng h pă chúngă thayă đ i liên t c theo th i

gian. Bao g mă v nă hoáă ti n tri n nă đ nhă (stable),ă v nă hoáă ti n tri n ph n ng
(reactive),ă v nă hoáă ti n tri n d phòngă (anticipating),ă v nă hoáă ti n tri n tranh th
(exploring)ăvàăv năhoáăti n tri n sáng t o (creative).
V n hóa n i sinh: là nh ngătr

ng h p các nhân t bên trong có nhăh

ng

quy tăđ nhăđ năv năhóaăt ch c. Bao g măv năhoáăs n xu tă(production),ăv năhoáă
hànhăchínhă(bureaucratic)ăvàăv năhoáăchuyênănghi p (professional)
V n hóa ngo i sinh: là nh ngă tr
ngoài có nhăh

ng h p các nhân t c aă môiă tr

ng bên

ng quy tăđ nhăđ năv năhóaăt ch c.

1.4.1.5. Phân lo iăv năhóaădoanhănghi p theo Cameron và Quinn
Theo Cameron và Quinn (2006) thìăv năhóaăđ

c phân chia thành b n lo i:

V n hóa h p tác (Clan culture): V năhóaăc i m ,ămôiătr

ng làm vi c thân

thi n d dàng chia s ,ătrungăthànhăvàămangătínhăđ ngăđ i cao. T p trung vào y u t
conăng

i c ng n h n và dài h n.ăV năhóaăh p tác có nh ngăđ căđi m sau:
c tính n i tr i: thiên v cá nhân, gi ngănh m tăgiaăđình.ă



 Phongăcáchălưnhăđ o c a doanh nghi p: ng h , t o m iăđi u ki n b i
d

ngănhânăviên,ălàăng

i c v năđ y kinh nghi m c a nhân viên.

 Qu n lý nhân viên: d a trên s nh t trí tham gia và làm vi c theo
nhóm.
 Ch t keo k t dính c a doanh nghi p: s trungăthànhăvàătinăt

ng l n

nhau.
 T m quan tr ng c a chi năl

c: phát tri năconăng

i, tín nhi m cao.


16

 Tiêu chí thành công: phát tri n ngu n nhân l c, quan tâm l n nhau và
làm vi c theo nhóm.
V n hóa sáng t o (Adhocracy Culture): V năhóa sáng t o,ăn ngăđ ng và môi
tr

ng làm vi c mang tính ch đ ngăcao.ăV năhóaăthúcăđ y tính sáng t o, ch p nh n

th thách, t o s khác bi t và r tăn ngăn khát khao d năđ u. T pătrungăcaoăđ vào
k t qu lâu dài. D năđ u th tr

ng là giá tr c tălõi.ăV năhóa sáng t o có nh ngăđ c

đi m sau:
c tính n i tr i:ăkinhăth



ng,ăch p nh n r i ro.

 Phongăcáchălưnhăđ o c a doanh nghi p: sáng t o, m o hi m, nhìn xa
trông r ng.
 Qu n lý nhân viên: cá nhân ch p nh n r iă ro,ă đ i m i, t doă vàă đ c
đáo.ă

 Ch t keo k t dính c a doanh nghi p: cam k t v s đ i m i và phát
tri n.
 T m quan tr ng c a chi nă l

c: ti p thu các ngu n l c, t o ra các

thách th c m i.
 Tiêu chí thành công: các s n ph m và d ch v đ căđáoăvàăm i m .
V n hóa ki m soát (Hierarchy Culture): V nă hóaă r t nghiêm túc và m t môi
tr

ng làm vi c có t ch c. Có ý th c cao trong vi c tuân th nguyên t c và qui

trình. Tính duy trì, thành tích và ho tăđ ng hi u qu là nh ng m c tiêu dài h n. S
đ m b oăvàătiênăđoánă năch c m c b n là giá tr v năhóaăc tălõi.ăV năhóa ki m soát
có nh ngăđ căđi m sau:


c tính n i tr i: c u trúc và ki m soát.

 Phongăcáchălưnhăđ o c a doanh nghi p: ph i h p, t ch cătheoăđ nh
h

ng hi u qu .

 Qu n lý nhân viên: b o m t, tuân th quyăđ nh c a t ch c và qu n lý
c aăbanălưnhăđ o.
 Ch t keo k t dính c a doanh nghi p: các chính sách và quy t c c a t
ch c.