Dạy học bài phong cách ngôn ngữ báo chí trong sách giáo khoa ngữ văn 11

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

M U
1. Lý do chn ti
Trong cuc sng hng ngy, con ngi luụn cú mt mong mun l cú
s hiu bit sõu, rng v i sng - xó hi, v cỏc vn tn ti trong th gii
khỏch quan. cú s hiu bit y, con ngi cn phi c cp nht thụng
tin. ng thi, trc nhng thụng tin cp nht c, con ngi cũn phi suy
ngh th hin chớnh kin ca mỡnh. T nhu cu thit yu y, bỏo chớ ra i.
S hỡnh thnh v phỏt trin ca bỏo chớ ó th hin rừ mc tiờu ỏp ng nhng
yờu cu cp nht v thụng tin, th hin quan im, chớnh kin ca con ngi
v cỏc thụng tin y trong quỏ trỡnh tn ti v phỏt trin. Núi mt cỏch khỏc,
bỏo chớ l mt th loi ra i trong i sng - xó hi ca con ngi, ỏp
ng cỏc nhu cu thit yu nht ca con ngi. Cng bi th, bỏo chớ c
coi nh mt ngi bn ln i vi mi cỏ nhõn trong cuc sng.
Mt khỏc, bỏo chớ cú mt vai trũ quan trng trong i sng xó hi. Nh
cú bỏo chớ, mi cụng dõn trong xó hi li cú th bc bch nhng tõm t,
nguyn vng ca mỡnh nh ng tỡnh hay phn i mt s s kin xy ra...
Cng thụng qua bỏo chớ cỏc ch trng, chớnh sỏch ca ng v Nh nc
n c vi ụng o qun chỳng nhõn dõn. Bỏo chớ thc s tr thnh ngi
bn dn ng ch li, l mún n vn hoỏ tinh thn ca mi ngi dõn.
Cú th khng nh rng, mi nhu cu v nguyn vng ca con ngi
trong xó hi vn minh u c phn ỏnh trong bỏo chớ. Khụng cú bỏo chớ
con ngi khụng th tn ti v phỏt trin hi ho.
ph thụng, mc ớch ca vic dy hc ting Vit khụng ch n
thun l cung cp nhng kin thc v t ng, v cõu, v cỏc bin phỏp tu t,
to lp vn bn... m cn phi giỳp hc sinh núi, vit ỳng phong cỏch, phự
hp vi cỏc lnh vc giao tip t tớnh chun mc v hiu qu cao khi giao
tip. ng thi thụng qua vic hc nhng tri thc ting Vit, cỏc em cú nng

Nguyễn Thị Yến

1

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

lc cm th ngụn ng trong cỏc tỏc phm ngh thut, cú kh nng to lp
nhng vn bn cú tớnh sỏng to. Vỡ vy, vic t chc dy hc cỏc phong cỏch
chc nng ngụn ng núi chung v phong cỏch ngụn ng bỏo chớ núi riờng l
quan trng v cn thit.
Xut phỏt t thc t dy hc ting Vit ph thụng, cỏc phong cỏch
chc nng ngụn ng núi chung, phong cỏch ngụn ng bỏo chớ núi riờng ớt
c coi trng. V bn thõn cỏc kin thc ca phong cỏch ngụn ng bỏo chớ
va khú, va khụ khan nờn hu nh nhng tit hc v ni dung ny ớt t hiu
qu.
Hin nay, cựng vi vic thay i chng trỡnh, biờn son li sỏch giỏo
khoa, ting Vit trong chng trỡnh THCS v THPT hin nay khụng cũn l
mụn hc c lp nh trc m c tớch hp vi Vn v Lm vn to thnh
b mụn Ng vn. Phn ting Vit c b trớ xen k vi cỏc tri thc c hiu
ca vn hc v to lp vn bn ca Lm vn. V cỏc bi phong cỏch chc
nng ngụn ng trong ting Vit cng c b trớ nh vy, to iu kin cho
vic dy v hc cỏc bi phong cỏch chc nng ngụn ng núi chung v phong
cỏch ngụn ng bỏo chớ núi riờng t hiu qu cao hn.
L mt giỏo viờn ging dy Ng vn trong tng lai, cú th hng
dn hc sinh thy c s trong sỏng, giu p ca ting Vit v giỳp cỏc em

cú k nng - k xo s dng tt ting Vit, cú tỡnh yờu ting m , cú k
nng s dng ting Vit ỳng v hay, chỳng tụi cho rng vic: Dy hc bi"
Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ" trong SGK Ng vn 11, l quan trng v
cn trng v cn thit.
Xut phỏt t nhng lý do trờn, chỳng tụi la chn ti Dy hc bi
"Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ" trong SGK Ng vn 11.
2. Lch s vn

Nguyễn Thị Yến

2

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

2.1. T khi Phong cỏch hc ra i cho n nay, vic tỡm hiu v phong cỏch
chc nng ngụn ng ó thu hỳt c s quan tõm ca nhiu nh ngụn ng
hc.
Ngay t u th k XX, trờn th gii ó xut hin khỏ nhiu cụng trỡnh
nghiờn cu v Phong cỏch hc v cỏc phong cỏch chc nng ngụn ng.
Cũn Vit Nam, trong nhng thp k gn õy, mụn Phong cỏch hc v
cỏc vn thuc phm vi phong cỏch chc nng ngụn ng cng c nhiu
nh ngụn ng quan tõm. Cú th k n mt s cụng trỡnh nghiờn cu tiờu biu
cú bn v phong cỏch chc nng ngụn ng nh:
Trong cun Phong cỏch hc, cỏc tỏc gi inh Trng Lc, Nguyn
Thỏi Ho ó bn v cỏc vn lý thuyt ca phong cỏch hc nh v i tng

nghiờn cu ca Phong cỏch hc, cỏc phong cỏch chc nng ngụn ng v vic
phõn chia chỳng. ng thi, h cng a ra khỏi nim phong cỏch chc nng
l: Phong cỏch chc nng l khuụn mu trong hot ng li núi, hỡnh thnh
t nhng thúi quen s dng ngụn ng cú tớnh cht truyn thng, tớnh cht
chun mc trong vic xõy dng cỏc lp vn bn (phỏt ngụn) tiờu biu [7,
19].
Khụng ng quan im vi cỏc tỏc gi inh Trng Lc, Nguyn Thỏi
Ho, tỏc gi Cự ỡnh Tỳ li cho rng: Phong cỏch chc nng l dng tn
ti ca ngụn ng dõn tc biu th quy lut la chn, s dng cỏc phng tin
biu hin tu thuc vo tng hp cỏc nhõn t ngoi ngụn ng nh hon cnh
giao tip, i tng tham d giao tip... [11, 45].
Trong khi ú cỏc tỏc gi : Vừ Bỡnh, Lờ Anh Hin, Cự ỡnh Tỳ, li da
vo chc nng xó hi ca ting Vit chia thnh hai loi phong cỏch chc
nng c bn: chc nng giao tip v chc nng thụng bỏo.
Hin nay, vic phõn tỏch cỏc phong cỏch chc nng ngụn ng cng
cha c rch rũi. c bit l Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ.
Nguyễn Thị Yến

3

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Tỏc gi Lờ Anh Hin, Nguyn Thỏi Ho trc nm 1990, chia phong
cỏch chc nng ngụn ng lm hai bc, phong cỏch ngụn ng khu ng, phong
cỏch ngụn ng vn hoỏ (gt gia) v xp phong cỏch ngụn ng bỏo chớ vo

phong cỏch ngụn ng gt gia.
inh Trng Lc li chia phong cỏch chc nng ngụn ng lm 2 loi,
kiu ngụn ng ngh thut v kiu ngụn ng phi ngh thut. Trong ú, phong
cỏch ngụn ng bỏo chớ thuc kiu ngụn ng phi ngh thut. Tuy nhiờn, vic
phõn chia ny vn cũn nhiu iu ỏng quan tõm.
2.2. Xut phỏt t thc t nghiờn cu v phong cỏch chc nng ngụn ng núi
chung v phong cỏch ngụn ng bỏo chớ núi riờng, cú th núi rng, nhng bi
nghiờn cu v phong cỏch chc nng núi chung l rt phong phỳ. Tuy nhiờn,
vic nghiờn cu, tỡm hiu cỏch thc t chc dy hc mt phong cỏch chc
nng ngụn ng c th nh phong cỏch ngụn ng bỏo chớ thỡ dng nh cũn ớt
c cp. Vỡ vy, cú th núi õy l mt ti cú ý ngha thit thc trong
ging dy Ng vn trng ph thụng.
3. Mc ớch, nhim v nghiờn cu
3.1. Mc ớch nghiờn cu
Nghiờn cu ti ny, nhm tỡm ra mt phng hng cho vic t
chc dy hc phong cỏch ngụn ng bỏo chớ t hiu qu, gúp phn nõng cao
cht lng ging dy cỏc bi phong cỏch chc nng ngụn ng trong chng
trỡnh Ng vn trng ph thụng.
3.2. Nhim v nghiờn cu
- H thng nhng kin thc c bn v phong cỏch ngụn ng bỏo chớ.
-T nhng kin thc ny vn dng vo vic t chc Dy hc bi
Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ trong SGK Ng vn 11.
- Nờu ra cỏc nh hng dy hc bi ny t hiu qu.
4. i tng, phm vi nghiờn cu
Nguyễn Thị Yến

4

K32C - Ngữ văn

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

4.1. i tng nghiờn cu
Xut phỏt t ni dung ti, khoỏ lun tp trung nghiờn cu c im,
bn cht, c trng, th loi v dng tn ti ca phong cỏch ngụn ng bỏo chớ
nhm a ra c s lý lun phc v cho vic t chc dy hc bi Phong cỏch
ngụn ng bỏo chớ trng ph thụng.

4.2. Phm vi nghiờn cu
Nghiờn cu v a ra cỏch thc t chc Dy hc bi Phong cỏch
ngụn ng bỏo chớ trong SGK Ng vn 11 tp 1.
5. Phng phỏp nghiờn cu
- Phng phỏp phõn tớch ngụn ng.
- Phng phỏp so sỏnh i chiu.
- Phng phỏp thc nghim.
- Phng phỏp iu tra kho sỏt.
6. úng gúp
Nghiờn cu ni dung ny s lm tng thờm s hiu bit ca hc sinh v
kin thc ting Vit, v ngụn ng bỏo chớ, cỏc em cú c s vit mt s th
loi bỏo chớ nh: Bn tin, phúng s, tiu phm, bỏo tng, bi qung cỏo...
c bit ti ny s lm phong phỳ thờm v gúp mt ting núi riờng
vo quỏ trỡnh dy hc ting Vit núi chung v phong cỏch chc nng ngụn
ng núi riờng.
7. B cc
Khoỏ lun c trin khai theo b cc sau:
M u
Ni dung (gm ba chng):

Chng 1. Bỏo chớ trong i sng xó hi v Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ
Nguyễn Thị Yến

5

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Chng 2. Dy hc bi Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ trng ph thụng
Chng 3. Thc nghim S phm
Kt lun

Nguyễn Thị Yến

6

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp
NI DUNG

CHNG 1. BO CH TRONG I SNG V PHONG CCH
NGễN NG BO CH

1.1. Khỏi nim Phong cỏch hc v cỏc phong cỏch chc nng ngụn ng
1.1.1. Khỏi nin Phong cỏch hc
Phong cỏch hc l mt ngnh khoa hc cũn non tr, song trờn thc t
nú ó cú manh nha t xa xa. T thi Hy Lp c i cựng vi s xut hin
ca cỏc trit gia v s ra i ca cỏc quan im trit hc dn n mt nhu cu
l lm nh th no truyn c cỏc quan im trit hc ti dõn chỳng mt
cỏch sõu rng nht? T nhu cu y cỏc trit gia Hy Lp c i dn dn hỡnh
thnh mt mụn hc cú tờn l M t phỏp. Bn cht ca mụn hc ny l nghiờn
cu cu to, li vn hoa m v bn v thut hựng bin trong din thuyt. Cú
th coi mụn hc ny chớnh l nhng gi ý s gin v sau hỡnh thnh nờn
ngnh phong cỏch hc.
Theo T in tu t - phong cỏch thi phỏp hc thỡ Phong cỏch hc l
khoa hc ca cỏc phong cỏch. Núi cỏch khỏc, Phong cỏch hc l khoa hc
nghiờn cu s vn dng ngụn ng, nghiờn cu v cỏc quy lut s dng ngụn
ng trong hot ng núi v vit t hiu lc cao khi giao tip. S ra i ca
Phong cỏch hc xut phỏt t mt trong nhng c trng c bn ca ngụn ng
l Phng tin giao tip quan trng nht ca con ngi.
Cỏc nh nghiờn cu ngụn ng quan nim v Phong cỏch hc l: Phong
cỏch hc l mt b phn ca ngụn ng hc nghiờn cu nguyờn tc, quy lut
la chn v hiu qu la chn, s dng ton b cỏc phng tin ngụn ng
nhm biu hin ni dung, t tng, tỡnh cm nht nh trong nhng phong
cỏch chc nng nht nh. [7, 8 - 9].

Nguyễn Thị Yến

7

K32C - Ngữ văn

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Cú th núi, khỏi nim ny ó bao quỏt c i tng, mc ớch, nhim
v v phm vi nghiờn cu ca Phong cỏch hc.
1.1.2. Phong cỏch chc nng ngụn ng
Trong Phong cỏch hc, phong cỏch chc nng ngụn ng l ni dung c
bn, l vn trung tõm ca nghiờn cu Phong cỏch hc. Bi phong cỏch
chc nng ngụn ng chớnh l mt tiờu chun ỏnh giỏ tớnh cht ỳng n,
tớnh cú hiu lc ca li núi. Cho nờn hu ht cỏc nh ngụn ng khi nghiờn cu
Phong cỏch hc u a ra nhng quan nim khỏc nhau v nú. Tuy nhiờn,
khỏi nim v phong cỏch chc nng ngụn ng m cỏc nh nghiờn cu a ra
li rt phong phỳ v phc tp.
phc v cho vic tỡm hiu cỏch t chc dy hc phong cỏch chc
nng ngụn ng m c th l Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ trong SGK Ng
vn 11, chỳng tụi la chn khỏi nim ca tỏc gi Cự ỡnh Tỳ. ễng cho rng:
Phong cỏch chc nng ngụn ng l dng tn ti ca ngụn ng dõn tc biu
th quy lut la chn, s dng cỏc phng tin biu hin tu thuc vo tng
hp cỏc yu t ngoi ngụn ng nh hon cnh giao tip, ti v mc ớch
giao tip, i tng tham d giao tip [11, 32]. Khỏi nim ny ch ra rng
phong cỏch chc nng ngụn ng do hai yu t to nờn: Yu t ngụn ng v
yu t ngoi ngụn ng. Núi cỏch khỏc, khỏi nim ny ó ch rừ cỏc nhõn t
cu thnh ca phong cỏch chc nng ngụn ng v mi quan h gia chỳng.
1.2. Lch s phỏt trin bỏo chớ trong i sng
Bỏo chớ cú mt vai trũ quan trng trong i sng - xó hi, t tm quan
trng ú bỏo chớ cú mt lch s phỏt trin khỏ lõu i. Nhng t bỏo u tiờn
ca nc ta xut hin vo khong gia th k XIX. So vi nhiu nc khỏc,
bỏo chớ Vit Nam sinh sau mun hn cỏc nc Chõu u hng my trm
nm. Nhng ch vi hn mt th k tn ti v phỏt trin, bỏo chớ Vit Nam ó

Nguyễn Thị Yến

8

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

cú mt lch s phong phỳ, mang nhng sc thỏi riờng bit v bc trng
thnh ca nú gn rt cht ch vi nhng bin thiờn ca lch s dõn tc.
Bỏo chớ Vit Nam ra i gn nh cựng vi s thit lp ch thuc a
ca Ch ngha t bn Phỏp trờn t nc ta. Bỏo chớ ra i trc tiờn do nhu
cu thng tr v xõm lng vn hoỏ ca ch ngha thc dõn. Mt khỏc, s phõn
hoỏ v phỏt trin ca bỏo chớ li theo sỏt tng bc i ca u tranh dõn tc
v giai cp din ra ht sc sõu sc trong lũng xó hi nc ta. Cho nờn, lch s
bỏo chớ Vit Nam ng thi cng l s phn ỏnh ca lch s cn - hin i
Vit Nam, l lch s ca cuc u tranh ginh c lp t do v cng phn ỏnh
cuc u tranh gay gt gia mt nn bỏo chớ thc dõn vi mt nn bỏo chớ yờu
nc v cỏch mng. V ú cũn l lch s ca mt nn bỏo chớ luụn theo sỏt
quỏ trỡnh cụng nghip hoỏ - hin i hoỏ t nc theo nh hng XHCN
ca dõn tc trong thi i ngy nay.
gúc khỏc, lch s bỏo chớ cũn l s phn ỏnh ca lch s vn hoỏ
ngụn ng (ch Quc ng), vn hc, ngh in... song trong phn ny chỳng tụi
ch tỡm hiu lch s bỏo chớ s lc tng giai on phỏt trin ca nú.
Lch s bỏo chớ Vit Nam giai on 1865 - 1945, õy l bc khi u
ca bỏo chớ Vit Nam m Si Gũn, x Nam K, mnh t thuc a u tiờn

ri vo tay thc dõn Phỏp li tr thnh Cỏi nụi u tiờn ca lng bỏo chớ
Vit Nam. Vi nhng t bỏo ting Vit u tiờn Si Gũn : Gia nh Bỏo,
Phan Yờn Bỏo, Nụng C Mớn m (1901-1924), Lc Tnh Tõn Vn..
T 1945-1975, bỏo chớ Vit Nam tip tc phỏt trin theo sỏt cuc u
tranh ca dõn tc v mc ớch ch yu l tuyờn truyn, c v u tranh, phờ
phỏn, lờn ỏn ti ỏc ca gic.
c bit t 1975 n nay, bỏo chớ cú mt vai trũ ht sc quan trng
trong cụng cuc xõy dng CNXH ca dõn tc. Cú th núi giai on hin
nay, bỏo chớ phỏt trin rc r vi s phong phỳ ca cỏc th loi v dng tn
Nguyễn Thị Yến

9

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

ti. Cho n nay c nc cú hn 700 t bỏo v tp chớ ln nh, ó phn ỏnh
c mi mt ca i sng.
Bỏo chớ Vit Nam cú mt lch s phỏt trin khỏ lõu i. Cựng vi lch
s ca dõn tc, bỏo chớ Vit Nam luụn theo sỏt v phn ỏnh chõn thc ỏp
ng c mi nhu cu thit yu ca cuc sng t ra trong tng giai on lch
s c th. S phỏt trin ca bỏo chớ cng l s phỏt trin ca mt phong cỏch
chc nng ngụn ng - Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ.
1.3. Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ
1.3.1. Khỏi nim Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ
Bỏo chớ cú vai trũ quan trng trong i sng. Hng ngy con ngi

luụn mun nm bt c thụng tin v by t ý kin bỡnh giỏ ca mỡnh... T
vic s dng ngụn ng vo nhng mc ớch khỏc nhau dn dn ó hỡnh thnh
Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ.
Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ l mt trong nhng phong cỏch chc
nng ngụn ng c bn. Nú c s dng khỏ ph bin trong i sng, xó hi
v cú vai trũ thit yu trong vic giỳp con ngi by t quan im, thỏi ca
mỡnh trc nhng s kin xy ra trong i sng. tỡm hiu Phong cỏch
ngụn ng bỏo chớ ta xột ng liu sau:
18/09/2009

02:50 PM

Nng ó cú bnh nhõn u tiờn t vong do cỳm A/H1N1. õy l
ca th by trong c nc t vong do nhim bnh ny. ú l xỏc nhn ca
bỏc s Nguyn t - phú giỏm c S Y t Nng tra 18/09. Bnh nhõn
tờn V Vn Mt ( 40 tui, trỳ ti K05/11 Lờ Trng Tn - Phng An Khờ Qun Thanh Khờ - Nng), b t vong khi ang iu tr ti bnh vin
Nng(Dn theo Viet Nam.net)
Ng liu ny cung cp cho chỳng ta mt thụng tin c cp nht trong
i sng xó hi hng ngy. Nú phn ỏnh mt vn ang c ton xó hi
Nguyễn Thị Yến

10

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

quan tõm l dch cỳm A/H1N1. Ng liu cú thi gian v s kin c th: Ngy
18/09/2009, ti Nng cú ca t vong u tiờn do cỳm A/H1N! Ng liu cũn
cung cp thụng tin c th v bnh nhõn: V Vn Mt (40 tui - trỳ ti K05/11
Lờ Trng Tn - Phng An Khờ - Qun Thanh Khờ - Nng). Qua ng liu
ny, ngi vit mun by t thỏi lo lng v kh nng lan trn ca i dch
cỳm A/H1N1 v by t mong mun ngi dõn hóy ht sc phũng.
T ng liu trờn chỳng ta cú th hiu: Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ cụng lun l khuụn mu thớch hp xõy dng lp vn bn trong ú th hin
vai trũ ca ngi tham gia giao tip trong lnh vc bỏo chớ - cụng lun [7, 98
- 99]. Núi c th hn ú l vai trũ nh bỏo, ngi a tin, ngi c ng,
ngi qung cỏo, bn c (phỏt biu)... tt c nhng ai tham gia vo hot
ng thụng tin ca xó hi v tt c cỏc vn thi s.
Ngụn ng c s dng trong phong cỏch ngụn ng bỏo chớ tn ti c
dng núi v dng vit. dng vit l nhng mu tin, bi vit trờn bỏo v t in,
nhng mu rao vt, qung cỏo vit trờn giy dỏn ni ụng ngi... dng núi
cú nhng mu tin hng ngy, nhng mc thụng tin qung cỏo trờn i phỏt
thanh, i truyn hỡnh, nhng li rao ca ngi bỏn hng.
Da vo cỏc mc ớch giao tip khỏc nhau m ngi ta chia phong cỏch
ngụn ng bỏo chớ thnh cỏc th loi: Bn tin, phúng s, tiu phm, th bn
c, phng vn bn c...
Ngụn ng trong phong cỏch ngụn ng bỏo chớ cú chc nng l giao
tip lớ trớ v chc nng tỏc ng. Giao tip lớ trớ c hiu c th l thụng bỏo,
tỏc ng vo nhu cu, nguyn vng ca ngi nghe, ngi c. Mi nhu cu
v nguyn vng ca con ngi trong xó hi vn minh u c phn ỏnh
trong nhu cu v thụng tin. Khụng cú thụng tin, con ngi khụng th tn ti
v phỏt trin hi ho.
1.3.2. c trng ca Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ
Nguyễn Thị Yến

11

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Mun thc hin c chc nng thụng bỏo - tỏc ng trong cụng vic
thụng tin, tuyờn truyn, qung cỏo, phong cỏch ngụn ng bỏo chớ phi m
bo nhng c trng chung l: Tớnh thụng tin thi s; tớnh ngn gn; tớnh sinh
ng, hp dn.
1.3.2.1. Tớnh thụng tin thi s
Ngụn ng bỏo chớ l ngụn ng c s dng nhm truyn bỏ, cung cp
nhng tin tc núng hi hng ngy trờn mi lnh vc hot ng ca xó hi.
Cng vỡ th ngụn ng bỏo chớ phi cú tớnh thụng tin thi s.
Vớ d: Theo Roi - T, ngy 30/7, M a ra Hi ng Bo an Liờn
Hp Quc mt d tho ngh quyt v vic trin khai mt lc lng a quc
gia Li - bờ - ri - a, trong khi ba tu chin ch quõn M ang tin gn b
bin nc ny sn sng tham gia giỏm sỏt ngng bn ti Li - bờ - ri - a.
(Theo bỏo Nhõn Dõn, ngy 1/8/2003)
Ng liu trờn ó thụng tin v mt s kin din ra lỳc by gi c nhõn
dõn th gii quan tõm. ú l tỡnh hỡnh chớnh tr Li - bờ - ri - a. Ng liu cú
thi gian v s kin c th.
Quay tr li ng liu v i dch cỳm A/H1N1, chỳng ta thy ng liu
ó cung cp cho ngi c nhng tin tc núng hi ang c ton xó hi
quan tõm, ú l s lan trn ca i dch cỳm A/ H1N1, mt vn cp nht
trong xó hi, ú l ti Nng cú ca t vong u tiờn do cỳm
A/ H1N1, õy l ca th 7 ca c nc b t vong do nhim bnh ny, ng liu
cú thi gian (18/09/2009), a im ( Nng), s kin c th.
c im quan trng ca bỏo chớ l tớnh thi s. c im ny ũi hi

thụng tin phỏt i phi cp nht, c th, chớnh xỏc v y , m bo tớnh
khỏch quan. Ngụn ng ca bỏo chớ phi l ngụn ng ca s kin, vn t m
nú s dng l vn t phn ỏnh nhng vn thi s ca xó hi.
1.3.2.2. Tớnh ngn gn
Nguyễn Thị Yến

12

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Ngụn ng bỏo chớ l ngụn ng cp nht cỏc thụng tin trong i sng v
truyn ti cỏc thụng tin y ti cụng chỳng thỡ ngụn ng bỏo chớ phi thụng
qua cỏc phng tin truyn thụng i chỳng. Trờn thc t, cỏc phng tin
truyn thụng i chỳng cng cú nhng gii hn nht nh, m cỏc thụng tin
cp nht trong cuc sng li rt phong phỳ. Trờn bỏo, phi m tng dũng,
tng ch; trờn i phỏt thanh, i truyn hỡnh phi tớnh tng phỳt, tng giõy.
Ngi c bỏo, ngi nghe i thỡ mun trong mt thi gian ớt i bit c
tht nhiu tin tc, s kin. Bỏo chớ luụn luụn coi trng vic phi din t sao
cho tht ngn gn m vn cha ng c nhiu thụng tin cao nht. Vỡ th,
ngụn ng din t ca phong cỏch bỏo chớ phi ngn gn, trc tip, tuyt i
trỏnh tỡnh trng dựng t ng trựng lp, trỏnh li núi vũng.
Vn bỏo chớ l li vn ngn gn, lng thụng tin cao. Tiờu biu cho s
ngn gn l bn tin, c bit l loi tin vn, tin nhanh, qung cỏo... ú cú
khi ch dựng mt cõu m ngi c cú th nm bt c thụng tin cn thit.
Vớ d:

Ngy 3/7, ti H Ni, i din Ngõn hng Nh nc v ngõn hng
phỏt trin Chõu ti Vit Nam ký hip nh vay cho d ỏn ti chớnh nh .
(Trớch bỏo Nhõn Dõn, ngy 1/8/2003)
Ch vi mt cõu nhng bn tin trờn ó thụng tin mt cỏch chớnh xỏc v
y v vic i din Ngõn hng Nh nc v Ngõn hng phỏt trin Chõu
ti Vit Nam ký hip nh vay cho d ỏn ti chớnh nh , cú thi gian l ngy
3/7, cú a im c th (ti H Ni).
bn tin v i dch cỳm A/H1N1, vn bn trỡnh by ngn gn, cú 4
cõu, cung cp 4 thụng tin khỏc nhau. Cõu 1 l thụng tin Nng cú bnh
nhõn u tiờn t vong do cỳm A/H1N1. Cõu th 2, thụng tin õy l ca th 7
trong c nc. Cõu th 3 núi rừ ngi xỏc nhn l bỏc s Nguyn t... v cõu
th 4 cung cp nhng thụng tin liờn quan n bnh nhõn.
Nguyễn Thị Yến

13

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

1.3.2.3. Tớnh sinh, ng hp dn
Khụng phi th loi no cng cú th vit sinh ng, hp dn, nhng
mun thu hỳt s chỳ ý ca ngi c, ngụn ng bỏo chớ phi kớch thớch s tũ
mũ hiu bit ca ngi c. iu ú dn ti c trng th 3 ca phong cỏch
ngụn ng bỏo chớ. c trng ny th hin rừ cỏch dựng t v t cõu, v
nhng tiờu ca bi bỏo.
Bỏo chớ cú hp dn thỡ mi khi gi c hng thỳ ca ngi c,

ngi nghe. Tớnh hp dn th hin lng thụng tin mi, th hin thụng tin
phi liờn quan trc tip n s kin vi vn mnh mi con ngi, ca cng
ng. Hỡnh thc din t ca bỏo chớ cng phi th hin tớnh hp dn, t khõu
la chn kiu ch, dựng t, t cõu n khõu t tiờu , xp v trớ cỏc tin, bi.
i vi bỏo hỡnh, cn cú s kt hp gia kờnh hỡnh (hỡnh nh, ch) v kờnh
õm thanh (li thuyt minh) sao cho t n s hp dn cao nht.
Vớ d mc 1.3.1, cú tớnh hp dn thụng tin cp nht, liờn quan n
vn c ton xó hi quan tõm: i dch cỳm A/ H1N1. Cỏch trỡnh by
ca bn tin ny rừ rng, mch lc, khỳc chit, cú bn cõu, mi cõu truyn ti
mt thụng tin c th. iu ú gõy s hng thỳ cho ngi c.
c bit mt s tớt ca bi bỏo gõy chỳ ý, kớch thớch trớ tũ mũ ca c
gi.
Vớ d:
Nhng trỏi tim mũn mi ch m.
(Bỏo Tin phong)
Núi khụng vi cuc chin vỡ quyn lc v du la.
(Bỏo Lao ng)
Mua ca ngi chỏn, bỏn cho ngi cn.
(Bỏo Mua v Bỏn)
c th thao khụng hao m kho.
(Bỏo Th thao)

Nguyễn Thị Yến

14

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Ba c trng trờn c th hin bng nhng phng tin din t
thng gp trong ngụn ng bỏo chớ: Ng õm - ch vit, v cỏch dựng t
ng,v ng phỏp, v cỏc bin phỏp tu t, v b cc trỡnh by.
Kt lun chng 1: Bỏo chớ cú mt vai trũ quan trng trong i sng.
Bỏo chớ Vit Nam cú lch s phỏt trin khỏ lõu i. Cựng vi lch s ca dõn
tc, bỏo chớ Vit Nam luụn theo sỏt v phn ỏnh chõn thc ỏp ng c mi
nhu cu thit yu ca cuc sng t ra. Mun thc hin chc nng thụng bỏotỏc ng trong cuc sng phong cỏch ngụn ng bỏo chớ phi m bo nhng
c trng chung l: Tớnh thụng tin thi s, tớnh ngn gn v tớnh sinh ng,
hõp dn.

Nguyễn Thị Yến

15

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

CHNG 2. DY HC BI PHONG CCH NGễN NG BO CH
TRNG PH THễNG
2.1. Ni dung phn Phong cỏch hc trong chng trỡnh ting Vit- THPT
2.1.1. Ni dung phn Phong cỏch hc trong chng trỡnh ting Vit (SGK
ci cỏch giỏo dc)
Trong chng trỡnh ci cỏch giỏo dc nm 2000, phn ting Vit c

trin khai thnh mt quyn riờng v ting Vit ch c hc n lp 11.
Trong chng trỡnh ting Vit lp 11, Phong cỏch hc c gp
thnh mt chng trỡnh riờng cú tờn l Phong cỏch hc ting Vit. Khi trin
khai cỏc kin thc phong cỏch hc, SGK ting Vit lp 11 cú gii thiu chựm
bi phong cỏch chc nng ngụn ng, bao gm cỏc bi: Phong cỏch ngụn ng
sinh hot, Phong cỏch ngụn ng gt gia, Phong cỏch ngụn ng khoa hc v
Phong cỏch ngụn ng chớnh lun, Phong cỏch ngụn ng bỏo - cụng lun v
Phong cỏch ngụn ng hnh chớnh, Phong cỏch ngụn ng vn chng.
Bi Phong cỏch ngụn ng bỏo - cụng lun c dy mt tit trong mt
bi ba tit cựng vi Phong cỏch ngụn ng hnh chớnh.
chng trỡnh ci cỏch giỏo dc, Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ cú tờn
gi l phong cỏch ngụn ng bỏo chớ - cụng lun, iu ny ó th hin khỏ rừ
mc ớch, c trng v chc nng giao tip, tỏc ng ti cụng chỳng ca
Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ.
Khi trin khai bi dy, SGK Ting Vit lp 11 ó trỡnh by cỏc ni
dung c bn:
Khỏi nim Phong cỏch ngụn ng bỏo - cụng lun: Phong cỏch bỏo cụng
lun l kiu din t c dựng trờn bỏo, i cỏc mc nh tin tc, (tin ngn,
tin nhanh, tin tng hp), phúng s (iu tra, ti liu), bỡnh lun, (phn ỏnh
cụng lun v d lun xó hi), tiu phm, (chõm bim cỏi xu cú tớnh thi s).
c im s dng cỏc phng tin din t vi cỏc phng din sau:
Nguyễn Thị Yến

16

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

V mt ng õm - ch vit. V ng õm, ngi phỏt thanh viờn phi
hng theo chun phỏt õm, phi hng v ngi nhn tin khp ni, c rừ
rng, tc va phi, khụng nhm ln, c din cm v truyn cm.
V ch vit, bỏo chớ phi trit tụn trng nhng quy nh v ch vit,
v chớnh t, v vit hoa, v cỏch vit ting nc ngoi.
V mt t ng, ngụn ng bỏo chớ s dng vn t ng chung cho mi
phong cỏch, ng thi do ni dung ca tin tc, ngụn ng bỏo chớ cú th s
dng c nhng t ng khoa hc - k thut, t ng chớnh tr, t ng hnh
chớnh, t ng vn chng, t ng khu ng. Vic s dng nhng t ng cú
sc thỏi biu cm xu, nht l t ng khu ng phi c cõn nhc th hin
tớnh vn hoỏ cn cú ca bỏo chớ.
V mt ng phỏp, cõu vn trờn bỏo chớ dự ngn hay di u phi to
nờn tớnh rừ rng, chớnh xỏc ca vn bn, khụng gõy ra nhng hiu lm v ni
dung ca vn bn. V b cc trỡnh by v bin phỏp tu t: m bo tớnh
trung thc, khỏch quan ca tin tc trờn bỏo chớ, cỏch b cc trỡnh by thng
theo khuụn mu nh sau: Ngun tin.., thi gian.., a im..., s kin..., din
bin..., kt qu. Ngụn ng bỏo chớ l cụng c th hin b mt vn hoỏ hng
ngy ca xó hi cho nờn phi mang tớnh vn hoỏ trong din t.
Vi vic trỡnh by cỏc ni dung: Khỏi nim Phong cỏch ngụn ng bỏo cụng lun v c im s dng cỏc phng tin din t vi cỏc phng din
v mt ng õm - ch vit, t ng, ng phỏp, b cc, trỡnh by, bin phỏp tu
t... Cỏch trỡnh by ny cú nhng u im l ó th hin mt cỏch c bn v
khỏi nim Phong cỏch ngụn ng bỏo - cụng lun, cung cp cho hc sinh
nhng hiu bit ban u cỏc em to lp mt s th loi bỏo chớ.
Bờn cnh ú, vi vic trỡnh by cỏc ni dung nh vy ó gõy ra mt s
hn ch nht nh, ni dung trong SGK chnh lý hp nht nm 2000 cha nờu

Nguyễn Thị Yến

17

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

ra c cỏc c trng ca ngụn ng bỏo chớ, ú l nhng iu kin thit yu
giỳp hc sinh tip cn v vit mt s th loi bỏo chớ c d dng hn.
2.1.2. Ni dung phn Phong cỏch hc trong chng trỡnh Ng vn ph
thụng
Phong cỏch hc trong chng trỡnh Ng vn c trin khai Tiu
hc, THCS v THPT. Tiu hc v THCS hc sinh tp trung lm quen vi
cỏc bin phỏp tu t. n THPT Phong cỏch hc c trin khai mng kin
thc: Kin thc v phong cỏch v kin thc v tu t hc. V Phong cỏch hc,
hc sinh c lm quen vi 6 phong cỏch chc nng ngụn ng t lp 10 n
lp 12.
Nu nh trong SGK chnh lý hp nht nm 2000, Phong cỏch ngụn ng
bỏo - cụng lun ch c dy trong 1 tit lp 11, thỡ trong SGK Ng vn
hin nay, Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ c dy trong mt bi 2 tit vi cỏc
ni dung sau:
Tit 1, trỡnh by ni dung: Ngụn ng bỏo chớ, tỡm hiu mt s th loi
vn bn bỏo chớ (bn tin, phúng s, tiu phm...). V chng trỡnh cũn a ra
nhng nhn xột chung v vn bn bỏo chớ v ngụn ng bỏo chớ.
tit 2, SGK Ng vn trỡnh by ni dung v cỏc phng tin din t
v c trng ca ngụn ng bỏo chớ.
V cỏc phng tin din t c trỡnh by vi cỏc phng din nh
sau:

V mt t vng, t vng trong ngụn ng bỏo chớ ht sc phong phỳ, v
cú th núi, mi phm vi phn ỏnh mi th loi bỏo chớ li cú mt lp t
vng rt c trng.
V ng phỏp, cõu vn trong ngụn ng bỏo chớ rt a dng nhng
thng ngn gn, sỏng sa, mch lc m bo thụng tin hớnh xỏc.

Nguyễn Thị Yến

18

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

V cỏc bin phỏp tu t, ngụn ng bỏo chớ khụng hn ch cỏc bin phỏp
tu t t vng v cỳ phỏp. Trong bỏo chớ, ta thy khụng ớt hỡnh nh vớ von, so
sỏnh, n d, o ng, song song phi hp cõu ngn vi cõu di... nhng bin
phỏp tu t ny nhm vo vic din t chớnh xỏc, cú hỡnh nh v nhc iu
thớch hp vi tng ni dung v th loi.
c bit, ni dung trong chng trỡnh SGK Ng vn ó nờu rừ c
cỏc c trng ca phong cỏch ngụn ng bỏo chớ l tớnh thụng tin thi s, tớnh
ngn gn v tớnh sinh ng. Cỏc c trng ú c th hin nhng phng
tin din t m bo chc nng thụng tin ca bỏo chớ v to nờn Phong cỏch
ngụn ng bỏo chớ.
Cỏch trin khai ny cho thy chng trỡnh cựng vi s i mi ó
trang b y hn nhng tri thc c bn ca phong cỏch ngụn ng ny v
giỳp cho hc sinh cú mt nn tng nht nh cỏc em cú th ch ng, t tin

to lp vn bn bỏo chớ. ng thi cng trang b cho cỏc em nhng tri thc
ca ting Vit cỏc em cú th hc tp theo hng tớch hp khi hc Lm vn
(cỏc bi: bn tin, luyn tp vit bn tin, phng vn v tr li phng vn...) v
hc mt s vn bn (V luõn lớ xó hi nc ta, Ting m - ngun gii
phúng cỏc dõn tc b ỏp bc...)
2.2. Vic dy hc bi Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ ca giỏo viờn
Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ cng nh cỏc phong cỏch chc nng
ngụn ng khỏc u l ni dung quan trng trong chng trỡnh Ng vn ph
thụng. Hu ht cỏc phong cỏch chc nng ngụn ng u c ging dy trong
thi gian l 2 tit.
Hin nay, cựng vi s i mi ni dung chng trỡnh l s i mi v
phng phỏp ging dy, khi dy cỏc kin thc ca phong cỏch ngụn ng bỏo
chớ, giỏo viờn ó c gng truyn ti (ging dy) theo hng ly hc sinh lm
trung tõm, phỏt huy tớnh tớch cc, ch ng, sỏng to ca cỏc em.
Nguyễn Thị Yến

19

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Tuy vy, vic dy ca giỏo viờn phn ln vn theo sỏch giỏo khoa,
cha cú s sỏng to riờng, phn ln cỏc ni dung vn dp khuụn theo SGK v
SGV. V vic lý gii cỏc tri thc vn cha tng minh.
Vớ d: Vic phõn tớch cỏc ng liu ch ra cỏc th loi vn bn bỏo chớ vn
cha c tho ỏng m vn cũn hỡnh thc chung chung. Phn ln cỏc giỏo

viờn trin khai bi hc theo hng: Giỏo viờn a ra ng liu v h thng cõu
hi hng dn hc sinh phõn tớch ng liu. Vic phõn tớch xỏc nh cỏc
phng tin din t ụi ch vn cha tho ỏng, nh vic xỏc nh cỏc bin
phỏp tu t, giỏo viờn ớt khi ly ng liu phõn tớch rỳt ra cỏc bin phỏp tu t,
m ch yu ly t SGK...
2.3. Vic hc tp ca hc sinh
Bờn cnh vic giỏo viờn a ra ng liu v h thng cõu hi hng dn
hc sinh phõn tớch ng liu, hc sinh nghe, tr li, nhn xột, b sung. Hc
sinh vn dng kin thc ú vo gii quyt bi tp. Ngoi nhng mt tớch cc
ú, do cỏc kin thc ca phong cỏch ngụn ng bỏo chớ va khụ khan li cú
nhiu nột tng ng gia c trng cỏc th loi bỏo chớ, nờn hc sinh thng
hc vi mt hỡnh thc chng i, v vic vn dng cỏc kin thc ú vo quỏ
trỡnh to lp vn bn cũn lỳng tỳng, din t cha góy gn, cha phự hp vi
cỏc c trng ca phong cỏch ngụn ng bỏo chớ. Th hin vic khi hc sinh
luyn tp vit mt s th loi bỏo chớ nh bn tin, tiu phm, phúng s... thỡ
cha th hin c cỏc c trng ca ngụn ng bỏo chớ.
2.4. Ni dung bi Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ trong sỏch giỏo khoa
Ng vn
Bi ny c dy trong hai tit. Khi trin khai bi ny, tit mt sỏch
giỏo khoa trỡnh by ni dung: Ngụn ng bỏo chớ, trong ú tỡm hiu mt s th
loi vn bn bỏo chớ nh: bn tin, phúng s, tiu phm.

Nguyễn Thị Yến

20

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Bn tin cú c im l ngn gn, mt bn tin cn cú thi gian, a
im, s kin chớnh xỏc nhm cung cp nhng tin tc mi cho ngi c.
Phúng s bỏo chớ v thc cht cng l bn tin, nhng c m rng
phn tng thut chi tit s kin v miờu t bng hỡnh nh, cung cp cho
ngi c mt cỏi nhỡn õ , sinh ng v hp dn.
Tiu phm l mt th loi bỏo chớ vi ging vn thõn mt, dõn dó,
thng cú sc thỏi ma mai, chõm bim nhng hm cha mt chớnh kin v
thi cuc.
Vi vic trỡnh by cỏc ni dung ny nhm mc ớch l bc u cho
hc sinh nm c nhng th loi c bn ca phong cỏch ngụn ng bỏo chớ
t ú cỏc em cú th nhn din c chỳng trong thc t s dng. Hn na,
thụng qua nhng th loi vn bn c th m giỳp hc sinh nm c cỏch
thc s dng ngụn ng trong tng kiu vn bn ca phong cỏch ngụn ng bỏo
chớ. T nhng vn bn c th, phn tiộp theo ca tit hc chớnh l s khỏI quỏt
v cỏc th loi v cỏch s dng ngụn ng ca phong cỏch ngụn ng bỏo chớ.
Vic nhn xột chung v vn bn bỏo chớ v ngụn ng bỏo chớ c trỡnh by
cỏc phng din sau:
Nhn xột v th loi. Ngoi cỏc th loi tiờu biu nh, bn tin, phúng
s, tiu phm, cũn cú nhng th loi khỏc nh: th bn c, phng vn, qung
cỏo, trao i ý kin, bỡnh lun thi s
V dang tn ti, bỏo chớ tn ti hai dng chớnh: dng vit (bỏo vit) v
dng núi (c, thuyt minh, phng vn trong cỏc bui phỏt thanh v truyn
hỡnh). Ngoi ra cũn cú loi bỏo hỡnh kốm theo li dn gii, thuyt minh (bỏo
nh, truyn hỡnh, bỏo in t).
V chc nng ca ngụn ng bỏo chớ, ngụn ng bỏo chớ cú mt chc
nng chung l cung cp tin tc thi s, phn ỏnh d lun v ý kin ca qun

Nguyễn Thị Yến

21

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

chỳng, ng thi nờu lờn quan im, chớnh kiộn ca t bỏo, nhm thỳc y s
phỏt trin ca xó hi.
Do phm vi thụng tin rng rói trờn nhiu mt hot ng ca xó hi, nờn
ngụn ng bỏo chớ khụng b gii hn mt lnh vc no. Cú th núi nú bao
gm hu ht cỏc phm vi s dng ngụn ng xó hi.
Sau cỏc ni dung y l phn ghi nh, phn ghi nh c khỏi quỏt
cỏc ni dung c bn: Ngụn ng bỏo chớ l ngụn ng c dựng thụmg bỏo
tin tc thi s trong nc v quc t, phn ỏnh chớnh kin ca t bỏo v d
lun qun chỳng, nhm thỳc y s tin b ca xó hi. Ngụn ng bỏo chớ
c s dng nhng th loi tiờu biu l bn tin, phúng s, tiu phm
tit hai, SGK trin khai ni dung: cỏc phng tin din t v c
trng ca phong cỏch ngụn ng bỏo chớ.
Cỏc phng tin din t c trỡnh by cỏc phng din sau:
V mt t vng, trong ngụn ng bỏo chớ t ng ht sc phong phỳ, v
cú th núi, mi phm vi phn ỏnh, mi th loi bỏo chớ li cú mt lp t rt
c trng.
V mt ng phỏp, cõu vn trong ngụn ng bỏo chớ rt a dng, nhng
thng ngn gn, sỏng sa, mch lc m bo thụng tin chớnh xỏc.
V cỏc bin phỏp tu t, ngụn ng bỏo chớ khụng hn ch cỏc bin phỏp

tu t t vng v cỳ phỏp. Trong bỏo chớ ta thy khụng ớt hỡnh nh so sỏnh, vớ
von, n d, hoỏn d
T ú ch ra cỏc c trng c bn ca phong cỏch ngụn ng bỏo chớ l:
Tớnh thụng tin thi s, ngụn ng bỏo chớ l ngụn ng thụng tin thi s
cp nht, truyn bỏ nhng tin tc núng hi hng ngy trờn mi lnh vc hot
ng ca xó hi. m bo cht lng thụng tin, ngụn ng phI chớnh xỏc,
nht l nhng thụng tin v a im, thi gian, nhõn vt, s kin

Nguyễn Thị Yến

22

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

Tớnh ngn gn, vn bỏo chớ l li vn ngn gn, lng thụng tin cao.
Tiờu biu cho s ngn gn l bn tin c bit l loi tin vn, tin nhanh, qung
cỏo,
Tớnh sinh dng, hp dn. Khụng phI th loi cng vit sinh ng, hp dn,
nhng mun thu hỳt s chỳ ý ca ngi c, ngụn ng bỏo chớ phi kớch thớch
s tũ mũ hiu bit ca ngi c. iu ú th hin cỏch dựng t v t cõu,
nhng trc ht l nhng tiờu ca bi bỏo.
Sau cỏc c trng SGK ó a ra ghi nh, sau ú cho HS luyn tp.
T vic trin khai ni dung bi Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ, ta thy
SGK cha nờu khỏi nim phong cỏch chc nng ngụn ng ny, ng thi khi
trin khai cỏc c trng SGK hu nh khụng cú nhng vớ d c th v ú l

khú khn cho GV trong vic lớ giI cỏc c trng y.
2.5. Quy trỡnh dy hc bi Phong cỏch ngụn ng bỏo chớ trng ph
thụng
Xut phỏt t thc trng dy hc ca giỏo viờn v vic hc tp ca hc
sinh trng trung hc ph thụng hin nay, chỳng tụi cho rng dy hc
bi ny t hiu qu, hot ng dy ca giỏo viờn v vic hc tp ca hc sinh
cn cú s phi hp ca tng th cỏc phng phỏp. Hot ng dy hc cn
c din ra theo quy trỡnh sau:
Tit 1, cn phi tp trung lm rừ mt s th loi v vn bn bỏo chớ, cỏc
c im ca ngụn ng trong tng th loi bỏo chớ. Qua ú nhn xột chung v
mt s th loi vn bn bỏo chớ, dng tn ti v ngụn ng bỏo chớ, chc nng
chung ca ngụn ng bỏo chớ. T mc tiờu ú, chỳng tụi xỏc nh vic dy ni
dung ny nh sau:
phn 1, chỳng tụi s dng phng phỏp thuyt minh phong cỏch hc
v phng phỏp phõn tớch ngụn ng hỡnh thnh nhng hiu bit ban u v
ngụn ng bỏo chớ, cỏc th loi vn bn bỏo chớ. GV a ra cỏc ng liu tng
Nguyễn Thị Yến

23

K32C - Ngữ văn


Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

ng vi tng th loi. Vic lm ny nhm yờu cu hc sinh t cỏc ng liu c
th phõn tớch lm rừ c im ca mt s th loi vn bn bỏo chớ. Vớ d:
Thụng qua tỡm hiu ng liu giỳp hc sinh nm rừ c cỏc c im ca bn

tin l tớnh ngn gn, cú s kin, a im, thi gian c th. Hc sinh nm
c cỏc c im ca tiu phm l th loi gn nh, vi ging vn thõn mt,
dõn dó, thng cú sc thỏi ma mai, chõm bim nhng hm cha mt chớnh
kin v thi cuc; phúng s, thụng qua ng liu, GV s dng phng phỏp
thuyt minh phong cỏch hc, phng phỏp phõn tớch ngụn ng giỳp HS
nm c cỏc c im c bn ca phúng s, v thc cht cng l mt bn tin
nhng c m rng phn tng thut chi tit v miờu t s kin Sau ú s
dng phng phỏp thụng bỏo gii thớch hc sinh rỳt ra c nhng nhn
xột chung v vn bn bỏo chớ v ngụn ng bỏo chớ. T ú hỡnh thnh cho hc
sinh nhng kin thc c bn v ngụn ng bỏo chớ ca phong cỏch ngụn ng
bỏo chớ. Sau ú cho hc sinh c ghi nh v t chc cho hc sinh luyn tp.
tit 2, mt nhim v cn thit phi lm c l cho hc sinh nm
c khỏi nim phong cỏch ngụn ng bỏo chớ. Vi nhim v ny chỳng tụi s
dng ba phng phỏp: Thụng bỏo, gii thớch, cung cp trc tip khỏi nim cho
hc sinh. to ra tớnh h thng so vi cỏc khỏi nim m hc sinh c hc
lp 10 (Phong cỏch ngụn ng sinh hot, Phong cỏch ngụn ng ngh thut).
Chỳng tụi a ra khỏi nim phong cỏch ngụn ng bỏo chớ l: Phong cỏch ngụn
ng c s dng trong cỏc th loi ca bỏo chớ. Vic a ra khỏi nim ny vỡ
hc sinh khụng c hc cỏc khỏi nim phong cỏch chc nng ngụn ng nh:
Chun mc ngụn ng, chun mc phong cỏch... V cỏch a ra khỏi nim ny
nhm giỳp cho hc sinh d hiu v cú cỏi nhỡn bao quỏt nht v phong cỏch
ngụn ng bỏo chớ. Sau khi hc sinh nm c khỏi nim phong cỏch ngụn
ng bỏo chớ, chỳng tụi s s dng kt hp cỏc phng phỏp, phng phỏp
phõn tớch ngụn ng, phng phỏp thụng bỏo gii thớch... lm rừ cỏc c
Nguyễn Thị Yến

24

K32C - Ngữ văn

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Khoá luận tốt nghiệp

trng c bn ca phong cỏch ngụn ng bỏo chớ. ú l tớnh thụng tin thi s;
tớnh ngn gn v tớnh sinh ng, hp dn. Sau khi lm rừ cỏc c trng ca
phong cỏch ngụn ng bỏo chớ, cho hc sinh luyn tp v rỳt ra ghi gh.
Kt lun chng 2: Ni dung phn Phong cỏch hc trong chng
trỡnh THPT khỏ phong phỳ, v mt ng õm - ch vit, v mt t ng, v mt
ng phỏp... Hin nay, cựng vi s i mi ni dung chng trỡnh l s i
mi v phng phỏp ging dy, khi dy cỏc kin thc ca Phong cỏch ngụn
ng bỏo chớ, giỏo viờn ó c gng truyn ti theo hng ly hc sinh lm
trung tõm. Bờn cnh vic giỏo viờn a ra ng liu v h thng cõu hi hng
dn hc sinh phõn tớch ng liu, hc sinh nghe, tr li, nhn xột, b sung.
Xut phỏt t thc trng dy v hc hin nay, khúa lun ó a ra mt quy
trỡnh dy hc ni dung ny trng ph thụng.

Nguyễn Thị Yến

25

K32C - Ngữ văn