Nghệ thuật miêu tả trong truyện ngắn của k pautôpxki

Trường Đại học sư phạm hà Nội 2
Khoa ngữ văn
----------------------------

Phạm thị thuỳ linh

nghệ thuật miêu tả
trong truyện ngắn của k.pautôpxki

Khoá luận tốt nghiệp đại học
Chuyên ngành: Văn học nước ngoài

Người hướng dẫn khoa học
Th.s lê thị thu hiền

Hà Nội - 2010


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

M U
1. Lớ do chn ti
Cú nhn nh rt hay v ỳng v mt nh vn: Mi trang vn ca ụng
l mt th gii p, du dng. Tr th c vn ụng nh ngm mt chic ko.
V ngt thm t t vo tõm hn, n khi m mt ra, nh cú phộp mu, th gii
s hng ti, ỏng yờu v trn y tỡnh thõn ỏi. Ngi ln c vn ụng c
ng l mỡnh ang c nhng bi th, nhng bi th nh xinh nhng cú sc
lan ta diu kỡ (). Ngi ó ln, khi ni au cng ln, thỡ ngi ta s tỡm
thy chn bỡnh yờn trong nhng bi th nh xinh. Ngi ln s c soi li

lũng mỡnh, lm lng du nhng khc khoi ró ri [11, 1]. Tỏc gi ca
nhng trang vn y khụng ai khỏc chớnh l nh vn Nga Kụnxtantin
Pautụpxki (1892-1968) - mt trong nhng gng mt tiờu biu ca nn vn
hc Nga u th k XX.
Bc vo con ng vn chng khi cũn ang hc ph thụng vi
nhng sỏng tỏc u tiờn th loi th nhng cui cựng Pautụpxki ch tp
chung vo lnh vc vn xuụi. ú l sau khi nh vn ni ting Ivan Bunin vit
cho Pautụpxki mt lỏ th gúp ý trong ú cú núi: Tụi ngh th gii thc s
ca cu l nhng tỏc phm vn xuụi. Nu cu thc s chuyờn tõm vi lnh
vc ú, tụi chc chn cu s lm c iu gỡ ú ỏng k. V qu ỳng nh
vy, c cuc i phn u cho s nghip vn chng ca mỡnh, Pautụpxki ó
gt hỏi c khụng ớt thnh cụng: 1965, ụng c c gii thng cao quý Gii Nụbel vn hc v c nh nc Liờn Xụ trao tng Huõn chng Lờnin
vỡ nhng úng gúp cho nn vn hc Xụ vit.
Pautụpxki sỏng tỏc nhiu th loi: tiu thuyt, truyn va, t truyn,
kch, kch bn phim, Nhng cú l thnh cụng hn c l th loi truyn
ngn, trong ú tp truyn Bụng hng vng c coi l tỏc phm thnh cụng
nht trong s nghip ca ụng. n vi nhng ỏng vn xuụi ca Pautụpxki,
Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

1


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

ngi ta lng i bi nhng dũng vn tr tỡnh nh nhng dũng cm xỳc chy
trn trờn trang giy. Cht th ngt ngo, ờm du mi chớnh l phong v, l
thn thỏi ca vn xuụi nh vn y. [12, 1].
iu ny gii thớch vỡ sao cỏc tỏc phm cu Pautụpxki li c ụng

o bn c yờu thớch n nh vy. Tuy nhiờn, Vit Nam, cỏc truyn ngn
ca Pautụpxki cha c dch nhiu, ch yu c in trong hai cun Bụng
hng vng v Bỡnh minh ma. Vỡ th tờn tui ca ụng cũn khỏ xa l vi
c gi Vit Nam. Xut phỏt t lớ do trờn, chỳng tụi thc hin ti Ngh
thut miờu t trong truyn ngn ca K.Pautụpxki vi mong mun gúp
phn nh bộ ca mỡnh vo vic lm cho tờn tui v cỏc sỏng tỏc ca ụng gn
gi hn vi c gi trong nc.
Mt khỏc, ngi vit c bit yờu thớch mng truyn ngn ca
K.Pautụpxki, nht l nhng truyn ngn c in trong hai tp Bụng hng
vng v Bỡnh minh ma. c chỳng, ngi c nh thy c
Pautụpxki mt cõy bỳt ti nng trong ngh thut miờu t thiờn nhiờn, s vt v
khc ha chõn dung con ngi bng li din t y sc so tinh t v chõn
thc. Di bn tay ca Pautụpxki t khụng cũn n thun l t m ụng ó
nõng nú lờn tr thnh mt ngh thut vi ngũi bỳt iờu luyn. Chớnh bng bn
tay y, Pautụpxki ó thi hn Nga vo tng cnh cõy, ngn c, tng ngụi nh,
dũng sụngm ụng miờu t. Nh ú, th gii ngh thut ca Pautụpxki tr
nờn gn gi hn, thõn thit hn i vi con ngi Vit Nam.
Ngh thut miờu t l mt trong nhng yu t thuc v hỡnh thc ca
tỏc phm vn hc. Vỡ th, vic nghiờn cu ti ny s giỳp cho chỳng tụi
bit cỏch tip cn tỏc phm t phng din hỡnh thc, l bc tp dt cho
chỳng tụi trờn con ng tp nghiờn cu khoa hc. ng thi, chỳng giỳp cho
ngi giỏo viờn tng lai cú cỏi nhỡn ỳng n, sõu rng hn v nh vn
Pautụpxki v cú thờm tri thc cho hnh trang ca ngi giỏo viờn trong vic

Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

2


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

truyn t kin thc cho hc sinh mc dự cỏc tỏc phm cu Pautụpxki cha
c a vo chng trỡnh ging dy.
2. Lch s vn
1.1. Quỏ trỡnh sỏng tỏc v tỡnh hỡnh dch thut cỏc tỏc phm ca
K.Pautụpxki Vit Nam
1.1.1. Quỏ trỡnh sỏng tỏc
K.Pautụpxki sỏng tỏc t hi cũn hc trung hc ph thụng cho n khi
ụng trỳt hi th cui cựng. C cuc i ụng cng hin ht mỡnh cho s nghip
vn chng. Tuy khi lng tỏc phm li khụng nhiu nhng chỳng thc
s cú giỏ tr v ý ngha, c bit l i vi vic hng thin: ễng ó to ra
th vn chng p v trong vt, nú lm tõm hn chỳng ta p hn, yờu
nhng gỡ m chỳng ta ang cú ú l nim vui c sng v tn hng hnh
phỳc trn th [13, 1]. Quỏ trỡnh sỏng tỏc ca Pautụpxki chia lm hai chng:
Chng th nht t 1911-1941: K.Pautụpxki bt u sỏng tỏc th loi
th. Sau ú nh li khuyờn ca nh vn Ivan Bunin, Pautụpxki ó dn ht tõm
huyt ca mỡnh vo lnh vc vn xuụi. Truyn ngn u tiờn mang tờn Trờn
mt nc (1911) v B t (1912). Chỳng u l nhng tỏc phm chu nh
hng ca trng phỏi Odessa. Trong thi gian Tanganrog, Pautụpxki
vit cun tiu thuyt Romantiki (Lóng mn) nh mt cõu chuyn k v cuc
sng thi niờn thiu ca nh vn. Tip ú trong thi gian tham gia Th chin
ln th nht, Pautụpxki tip tc sỏng tỏc nhng cha gõy c ting vang ln.
Ch n khi ụng vit hai truyn va Kara-Buga (1932) v Konkhida (1934) ca ngi cụng cuc cụng nghip húa t nc Xụ Vit thỡ tờn tui ca ụng mi
c khng nh. Nm 1938, Pautụpxki vit cõu chuyn phng Bc tip tc
ti lch s. Cui thp niờn ny, nh vn bt u khai thỏc ti thiờn nhiờn
Nga v cho ra i hai tỏc phm: Nhng ngy hố (1937) v Meshcherkaia
Storona (1939).
Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

3


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Chng th hai t 1945-1968: Pautụpxki th sc nhiu th loi trong
giai on ny. Nm 1943, ụng vit kch bn phim Lecmụntụp. Nm 1955,
ụng cho ra i tp truyn cú l l thnh cụng nht trong s nghip - Bụng
hng vng, ngi ca bn cht lao ng tt p ca nh vn. T 1945-1963,
Pautụpxki dnh nhiu thi gian vit b t truyn Chuyn k v cuc i
bao gm sỏu quyn:
- Nhng nm xa xa
- Tui tr khụng bỡnh lng
- M u mt th k l lm
- Thi kỡ mong i ln lao
- Phúng v Nam
- Cun sỏch phiờu du
Ngoi ra ụng cũn sỏng tỏc mt s v kch hoc truyờn c tớch nh
Chic nhn st.
1.1.2. Tỡnh hỡnh dch thut cỏc tỏc phm ca Pautụpxki Vit Nam
Hin nay, cỏc tỏc phm ca K.Pautụpxki c dch Vit Nam cha
nhiu, mi ch cú hai tp truyn Bụng hng vng v Bỡnh minh ma do
Kim n v Mng Qunh dch. Ngoi ra cũn cú mt s tỏc phm in trong
Mt mỡnh vi mựa thu do Phan Hng Giang dch.
1.2. Tỡnh hỡnh nghiờn cu v K.Pautụpxki
K.Pautụpxki l mt nh vn vit truyn cú ti nng, cú phong cỏch
riờng. Prishvin tng núi: Nu tụi khụng phi l Prishvin, thỡ tụi thớch vit nh

Pautụpxki. Li vit vn ca Pautụpxki khụng ch gõy chỳ ý i vi riờng
Prishvin m nú cũn l i tng nghiờn cu ca nhiu nh phờ bỡnh, dch
thut trờn th gii. Tuy nhiờn, hin nay, Vit Nam, s lng cỏc cụng trỡnh

Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

4


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

nghiờn cu v K.Pautụpxki ca nhng tỏc gi nc ngoi ó c dch ra
Ting Vit vn cũn ớt, nú ch xut hin ri rỏc qua ti liu ca mt s tỏc gi.
Trong bi Pautụpxki ngi dn ng ti cỏi p, Giỏo s Nguyn
Hi H ỏnh giỏ cao ti nng ca Pautụpxki, c bit l cỏc tỏc phm ca ụng.
Giỏo s nhn xột: Tỏc phm ca ụng ngt ngo mựi hoa ngn c ni, mựi
h nc, mựi bin, mựi lỳa mỡ v mựi khúi xe la [6, 274]. ú chớnh l
hng v ca t nc Nga, linh hn ca nc Nga m khụng phi nh vn
no cng thi c cỏi hn y vo trong nhng a con tinh thn ca mỡnh.
V chng minh cho ti nng ca Pautụpxki, hai truyn va ó ni tip
nhau ra i: Kara-Buga (1932) v Konkhida (1934). Dng nh õy ngũi
bỳt ca Pautụpxki ó kt hp c c chiu sõu nhng tớnh toỏn ca nh
khoa hc vi chiu cao bay bng c m ca mt nh ngh s [6, 218].
Theo Phan Hng Giang trong bi My li núi thờm v Pautụpxki,
S nghip vn chng ca Pautụpxki l tm gng sỏng cho lũng yờu ngh,
tn ty ht mc v ngh [4, 338]. õy tỏc gi c bit cao ca ngi ý thc
ngh nghip, lng tõm ngh nghip trong con ngi ca Pautụpxki: Ngay
t khi t bỳt vit truyn u tiờn, ụng ó l ngi cú cỏch hnh vn mu

mc, ớt cú ngi b tõm lc cõn nhc tng cõu, tng ch, tng du chm, du
phy, tng õm iu cõu vn nh Pautụpxki [4, 338].
Vi A.Sờkhụp ụng li quan tõm ti ti nng khỏc ca Pautụpxki. Bi
Pautụpxki ó lm c vic m A.Puskin, Lecmụntụpcha lm c. Vi
Pautụpxki, vn xuụi l hin thõn ca tỡnh yờu th khụng tr thnh s thc
ụng ó dnh chn tỡnh yờu th ca mỡnh cho vn xuụi. Chớnh vỡ vy m hn ai
ht trong vn hc Nga trong nhng thp k gn õy vn xuụi ụng mang m
cht th mt m, ờm m sõu lng. [theo Phan Hng Giang, 4, 336].
Quan im trờn ca A.Sờkhụp c tỏc gi Trn Thu Hng khng
nh li mt ln na trong bi vit Cht th trong Lng qu thụng: n
Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

5


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

vi nhng ỏng vn xuụi ca Pautụpxki, ngi ta lng i bi nhng dũng vn
xuụi tr tỡnh nh nhng dũng cm xỳc chy trn trờn trang giy. Cht th
ngt ngo, ờm du mi chớnh l phong v, l thn thỏi ca vn xuụi nh vn
y [12, 1].
Nh vy cú th thy õy, dự ỏnh giỏ gúc no cỏc nh phờ bỡnh
cng u gp nhau mt im ú l cụng nhn giỏ tr to ln trong cỏc tỏc
phm ca Pautụpxki v ti nng vit truyn ngn bc thy ca ụng. V ngi
vit xin c trớch ra mt nhn nh rt xỏc ỏng cht li vn ny: Mi
trang vn ca ụng l mt th gii p, du dng. Tr th c vn ụng nh
ngm mt chic ko. V ngt ngm t t vo tõm hn n khi m mt ra, nh
cú phộp mu, th gii s ti p,ỏng yờu v trn y tỡnh thõn ỏi. Ngi

ln c vn ụng nh ang c nhng bi th nh xinh nhng cú sc lan ta
diu kỡ.(). Ngi ó ln, khi ni au cng ln thỡ ngi ta s tỡm thy chn
bỡnh yờn trong nhng bi th nh xinh. [11, 1].
Tuy l mt nh vn y ti nng nhng Pautụpxki cng khụng trỏnh
khi s dố bu, ch trớch ca nhng con ngi cú cỏi nhỡn cc oan.
Ia.Enxbec, B.Xụlụviụp tng chờ bai khụng ngt cỏc tỏc phm ca Pautụpxki
v cho rng chỳng l gi to, xa i sng thc tin [dn theo Phan Hng
Giang, 4, 342]. Hay vic xut hin ca tp truyn Bụng hng vng trờn vn
n ngay lp tc ó b khụng ớt cỏc nh phờ bỡnh trờn tp chớ Nhờva vu rng
chi tit Samet gúp bi vng ỳc nờn cho cụ gỏi Xuydan mt bụng hng l biu
tng cũn sút li ca t tng ngh thut v ngh thut, l cn bnh duy
tõm tỏi phỏt. [4, 342].
Nhng bỳa rỡu d lun ny ỳng hay sai thi gian chớnh l minh chng
ỏng tin cy nht. Tri qua gn mt th k nhng n tn thi im hin ti
nhng tỏc phm ca Pautụpxki vn luụn c cỏc th h bn c khp mi

Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

6


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

ni trờn th gii ún nhn nng nhit. c bit chỳng vn ang l i tng
thu hỳt s quan tõm ca nhiu nh phờ bỡnh nghiờn cu vn hc.
Trờn õy, chỳng tụi mi ch gii thiu mt phn nh trong nhiu cụng
trỡnh nghiờn cu v K.Pautụpxki. ú chớnh l c s u tiờn chỳng tụi thc
hin ti Ngh thut miờu t trong truyn ngn ca K.Pautụpxki. Qua

ti, chỳng tụi hi vng s gúp phn nh bộ ca mỡnh vo s nghip nghiờn
cu chung v K.Pautụpxki nú ngy mt hon thin hn.
2. Mc ớch nghiờn cu
Miờu t l mt trong nhng yu t ngh thut thuc v phng din
hỡnh thc ca tỏc phm vn hc. Vỡ th chỳng tụi i nghiờn cu ti Ngh
thut miờu t trong truyn ngn ca K.Pautụpxki vi mc ớch tỡm hiu
mt phn bỳt phỏp vit truyn ngn ca nh vn. Qua ú, giỳp chỳng ta thy
c phong cỏch riờng m Pautụpxki ó th hin trong cỏc truyn ngn ca
ụng.
Mt khỏc, la chn ti Ngh thut miờu t trong truyn ngn
ca K.Pautụpxki chỳng tụi mong mun gúp phn bộ nh ca mỡnh vo vic
a tờn tui v cỏc tỏc phm ca K.Pautụpxki gn gi hn vi c gi Vit
Nam. ng thi lp dn khong trng trong vic nghiờn cu khỏm phỏ v
K.Pautụpxki v cỏc sỏng tỏc ca ụng. Ngoi ra, chỳng tụi cng hi vng ti
s cung cp thờm cho giỏo viờn v hc sinh nhng t liu vn dng vo
vic hc tp, nghiờn cu vn hc Nga trong trng ph thụng.
3. i tng, phm vi nghiờn cu
i tng nghiờn cu ca ti l ngh thut miờu t c s dng
trong hai tp truyn Bụng hng vng v Bỡnh minh ma.
Phm vi nghiờn cu: Sỏng tỏc ca K.Pautụpxki rt phong phỳ, a dng
thuc nhiu th loi. Song trong phm vi ca mt khúa lun tt nghip,

Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

7


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

chỳng tụi ch tp trung i vo tỡm hiu cỏc truyn ngn ca ụng c in trong
hai tp Bụng hng vng v Bỡnh minh ma bao gm cỏc tỏc phm di
õy:
1.Nhng bụng hoa lm bng v bo
17. Bc in
2.Cõu chuyn xy ra trong ca hng 18. Chic nhn bng thộp
Ansvng
19.Truyn ngn u tiờn
3. Ngi u bp gi
4.Bỡnh nguyờn tuyt ph
20. Lch s mt chuyn di
5.ờm trng
- Ha tinh
6.Chuyn xe ờm
- ỏ vụi k ờvụn
7.Trờn thựng xe ti
- Nghiờn cu bn a lớ
8.m nhc Veci
21. Tu tc hnh
9.Cõy tng vi
22. Lng qu thụng
10.Trỏi tim nhỳt nhỏt
23. Giú Xụrnggi
11.Tuyt
24. Sui cỏ hng
12.Giú bin
25. Mt mún qu
13.Bi quý
26. Ht cỏt

14 .Chỳ bộ chn bũ
27. ỏm ụng trờn i l b bin
15. Bỡnh minh ma
28. Cuc phiờu lu ca b sng
16. Cu vng trng
29. Vn nh b
30. Pari chc lỏt
5. Phng phỏp nghiờn cu

Vi mong mun khúa lun t c kt qu cao nht, chỳng tụi
ch trng s dng kt hp linh hot cỏc phng phỏp c bn sau:
- Phng phỏp kho sỏt, thng kờ
- Phng phỏp phõn tớch tng hp
- Phng phỏp so sỏnh i chiu
- Phng phỏp h thng

6. B cc khúa lun
Ngoi phn m u v phn kt lun, lun vn gm hai chng:

Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

8


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Chng 1: c trng ca ngh thut miờu t trong truyn ngn ca
K.Pautụpxki qua cỏc i tng miờu t.

Chng 2: Cỏi to nờn nột c ỏo cho ngh thut miờu t trong truyn
ngn ca K.Pautụpxki.

Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

9


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

NI DUNG
CHNG 1. C TRNG CA NGH THUT MIấU T TRONG
BễNG HNG VNG V BèNH MINH MA

1.1. C s lớ lun
1.1.1. Khỏi nim
Nh chỳng ta ó bit k v t l nhng yu t ngh thut thuc v
phng din hỡnh thc ca tỏc phm vn hc. Chỳng luụn ng hnh vi
nhau v úng mt vai trũ rt quan trng trong s tn ti ca tỏc phm. Tuy
nhiờn, nu ngh thut k to ra thi gian ngh thut cho tỏc phm, giỳp ngi
c cú cỏi nhỡn bao quỏt, ton din v s phn, cuc i ca cỏc nhõn vt thỡ
ngh thut miờu t li to ra khụng gian ngh thut cho tỏc phm, lm cho i
tng c miờu t hin lờn sinh ng, tỏc ng vo cỏc giỏc quan ca ngi
c, gõy ra nhng rung ng thm m nht nh. Vy miờu t l gỡ m úng
mt vai trũ quan trng n th?
Hin nay khỏi nim miờu t khụng phi l mt khỏi nim tru tng
song cng cú nhiu cỏch phỏt biu khỏc nhau:
Theo Pụspờlụp: Miờu t l s tỏi hin th gii vt th trong dng tnh

ti (phn ln phong cnh, c im mụi trng sng, ng nột b ngoi ca
nhõn vt, cỏc trng thỏi tõm hn ca chỳng). Miờu t cng l s tỏi hin bng
li cỏc s kin v cỏc s vic xy ra u n. [5, 265].
Hoc theo Hong Vn Hnh trong cun T in ting Vit: Miờu t l
dựng ngụn ng hoc mt phng tin ngh thut no ú lm cho ngi khỏc
cú th hỡnh dung c c th s vt, s vic hoc th gii ni tõm con ngi.
[7, 443].

Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

10


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Nh vy, ta thy dự phỏt biu bng cỏch ny hay cỏch khỏc thỡ miờu t
vn l mt bin phỏp ngh thut dựng li núi v li nhng c im ni bt
ca s vt, con ngi giỳp ngi c cú th hỡnh dung ra i tng mt cỏch
c th nh mỡnh ang xem tn mt, s tn tay chỳng. Núi nh Phm H trong
cun Vn miờu t v k chuyn l: Khi miờu t mt con ngi, mt con
vt, mt dũng sụng phi lm cho ngi c nghe c c ting núi, ting hỳ,
ting kờu, ting nc chy, thm chớ cũn ngi c c mựi m hụi, mựi sa,
mựi hng hoa, mựi rờu, mựi m mc
1.1.2. Phõn loi
Ngi ta da vo i tng miờu t phõn loi ngh thut miờu t. T
ú ta cú sỏu loi miờu t nh sau:
- Miờu t con ngi
- Miờu t cnh vt

- Miờu t cnh sinh hot
- Miờu t vt
- Miờu t con vt
- Miờu t cõy ci
1.1.3. Vai trũ ca ngh thut miờu t
Tỏc phm ngh thut l sn phm ca trớ tng tng ca nh vn. Nú
l bc tranh phn ỏnh hin thc i sng rt chõn thc nhng cng y sinh
ng. Vỡ vy mi s vt, hin tng c a vo mi bi th, mi truyn
ngn, tiu thuytu l h cu. Nhng ti sao bn c vn cú th hỡnh dung
ra chỳng mt cỏch c th nh chỳng ang xut hin trc tip trc mt ta? Cú
c iu y vai trũ khụng nh chớnh l nh ngh thut miờu t.
Vn chng khụng ging nh cỏc loi hỡnh ngh thut khỏc. Trong khi
khỏn gi cú th s vo mt bc tranh hi hathỡ i vi tỏc phm vn hc
Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

11


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

vn s dng cht liu l ngụn t, bn c ch cú th cm vo vn bn ca tỏc
phm ch khụng th s vo hỡnh tng vn hc. Chớnh vỡ vy nhim v t ra
cho ngh thut miờu t phi phỏt huy ht kh nng ca mỡnh, tn dng ti a
ngụn ng lm cho cỏc i tng trong tỏc phm vn hc hin lờn mt cỏch
sinh ng, c th, cm tớnh tỏc ng n trớ tng tng ca ngi c giỳp
ngi c hỡnh dung v i tng bng nhiu giỏc quan
G.Ginette tng nhn xột: T cn thit hn so vi k vỡ cú th d dng
t m khụng k nhng khụng th d k m khụng t. Rừ rng õy vai trũ

ca bin phỏp miờu t ó c cao. Trong mt tỏc phm vn hc, ngh
thut k v t thng song hnh vi nhau. Tuy nhiờn, k to ra thi gian ngh
thut cho tỏc phm cũn t to ra khụng gian ngh thut cho tỏc phm. Khụng
gian y bao gm: khụng gian bi cnh (mụi trng hot ng ca nhõn vt),
khụng gian s kin (chui cỏc s kin tỏc ng n nhõn vt), khụng gian tõm
lớ (nhng trng thỏi tõm lớ xut hin bờn trong nhõn vt) v khụng gian k
chuyn. Nhng khụng gian ny l ch da cho cỏc nhõn vt v s kin hot
ng. Mt khỏc, khụng gian ngh thut bao trựm ton b tỏc phm. ụi khi nú
cũn tham gia vo vic th hin tớnh cỏch, s phn nhõn vt. Vỡ th khụng gian
cú hin lờn phự hp hay khụng, cú c sc hay khụng l ph thuc vo ngh
thut miờu t.
Phi chng vi tm quan trng y nờn ngh thut miờu t ó c
Pautụpxki u ỏi s dng nhiu nh vy? Cn thy rng trong hai tp truyn
Bụng hng vng v Bỡnh minh ma, miờu t ó tr thnh th v khớ li
hi, thit yu xõy dng nờn th gii hỡnh tng trong cỏc truyn ngn ca
Pautụpxki vi tn s xut hin: 899 ln. Tuy ch miờu t s vt, hin tng
bng nhng cõu vn ngn nhng ngh thut miờu t khụng vỡ th m kộm phỏt
huy tỏc dng. Mi cnh cõy, ngn c, mi cn giú, ht ma ó xut hin
trong truyn ngn ca Pautụpxki thỡ tt yu s xut hin mt cỏch c th, chõn
Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

12


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

thc nht. Lt ngũi bỳt n õu, chm vo s vt no, Pautụpxki cng dng
ngũi bỳt ca mỡnh miờu t giỳp bn c cú th hỡnh dung tt nht v i

tng y. Bi vy, bc tranh khng l v t nc Nga ó hin lờn tht phong
phỳ, sinh ng qua cỏc nột v ca nh vn Pautụpxki.
1.2. Kt qu kho sỏt, thng kờ v phõn loi ngh thut miờu t trong
Bụng hng vng v Bỡnh minh ma
1.2.1. Bng phõn loi cỏc i tng ca ngh thut miờu t
Sau quỏ trỡnh kho sỏt, thng kờ tn s xut hin ngh thut miờu t
trong 30 truyn ngn ca hai tp Bụng hng vng v Bỡnh minh ma
ca K.Pautụpxki, chỳng tụi ó phõn loi c nm i tng ln v mt s
i tng miờu t nh hn theo bng thng kờ di õy:

Ni dung
Con ngi

Cnh vt
Cnh

Cõy

Con



ci

vt

vt

Ngoi

Tõm

Hnh

Cỏc

Sụng

Rng

Xúm

Bỡnh

hỡnh

lớ

ng

mựa

bin

nỳi

lng

minh

S ln

171

34

174

23

34

36

36

17

32

127

53

76

149

T l (%)

19.02

3.78

16.35

2.55

3.78

4

4

1.89

3.55

14.12

5.89

8.45

16.57

ờm

vt
khỏc

S liu

1.2.2. Nhn xột chung
Da vo bng h thng phõn loi cỏc i tng miờu t trờn cựng vi
quỏ trỡnh kho sỏt, thng kờ 30 truyn ngn ca Pautụpxki, chỳng tụi nhn
thy rng:
- Nh vn s dng ngh thut miờu t thng xuyờn, vi s ln dy
c: 899 ln. iu ú cho thy vai trũ quan trng ca miờu t trong vic to ra
Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

13


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

th gii hỡnh tng cho cỏc truyn ngn ca Pautụpxki núi riờng v th gii
ngh thut ca cỏc tỏc phm y núi chung.
- i tng miờu t trong cỏc truyn ngn ca Pautụpxki ht sc phong
phỳ, a dng bao gm: con ngi, cnh vt, vt, con vt v cõy ci. Trong
ú, con ngi c miờu t nhiu nht: 352/899 (chim 39,15%). ng th
hai l cnh vt vi 305/899 ln xut hin (chim 23,89% ). V thp nht l
cõy ci vi s ln miờu t : 53/899 ln ( chim 5,89% ). iu ú cho thy con
ngi luụn l trung tõm trong mi truyn ngn ca Pautụpxki. S xut hin
ca cõy ci, vt ch lm gia v tng thờm s sinh ng cho tỏc phm.
Bi vy, thiờn nhiờn dự khc nghit n õu, cnh vt, cõy ci dự hoang s,
vng v n õu nhng bn c vn thy m lũng nh con ngi m
Pautụpxki ó to ra v a vo tỏc phm.

- Pautụpxki khụng bao gi miờu t thun nht i tng. con ngi
khi thỡ ụng chỳ ý n ngoi hỡnh, khi li chỳ ý n hnh ng hoc trng thỏi
tõm lớ ca h. Cng nh vy, mi cnh vt thiờn nhiờn khi thỡ ụng miờu t vo
mựa ụng, khi li miờu t vo mựa thukhi l rng nỳi, khi l lng xúm, ụ
th Chỳng khụng ch phong phỳ m cũn sinh ng, c sc di ngũi bỳt
iờu luyn ca Pautụpxki.

1.3. c trng ca ngh thut miờu t trong truyn ngn ca
K.Pautụpxki qua cỏc i tng miờu t
1.3.1. Miờu t con ngi bng nhng nột v gin d
Trong 30 truyn ngn ca Pautụpxki s lng cỏc nhõn vt khụng
nhiu song s ln nh vn s dng miờu t khc ha hỡnh tng nhõn vt
li nhiu nht so vi cỏc i tng khỏc. iu ny phn no cho thy s quan
tõm c bit ca ụng n i tng ny. õy, khi miờu t, Pautụpxki ch

Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

14


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

yu miờu t con ngi trờn ba phng din : ngoi hỡnh ( 171/899 ln ), hnh
ng (147/899 ln) v trng thỏi cm xỳc (34/899 ln).
Chõn dung hay ngoi hỡnh l mt trong nhng yu t cú vai trũ quan
trng, gúp phn c lc vo vic th hin, tớnh cỏch, tõm hn, i sng, s
phn nhõn vt. ú l khỏi nim nhm ch chõn dung, din mo, c ch, tỏc
phong, y phc, túm li l ton b nhng biu hin to ra dỏng v bờn ngoi

ca nhõn vt.
Trong hai tp Bụng hng vng v Bỡnh minh ma, mi truyn
ngn, chõn dung nhõn vt u c Pautụpxki s dng ngụn t phỏc ha
li mt cỏch c th, chõn thc. Bi vy, ngoi hỡnh con ngi l i tng
c miờu t nhiu nht, chim 19,02% tng s ln miờu t. Qua tỡm hiu
chỳng s giỳp cho ta phn no hiu c c trng trong bỳt phỏp miờu t ca
Pautụpxki.
Trc tiờn, d dng nhn thy Pautụpxki thng miờu t ngoi hỡnh
bng nhng cõu vn ngn, s lng cõu ớt, ch yu l mt cõu nhng cng cú
on miờu t t ba n bn cõu.
Trong truyn ngn Pari chc lỏt, ngi c cú th bt gp rt nhiu
nhng chi tit v ngoi hỡnh nhõn vt c t li bng mt cõu. ú l mt
chỳ bộ hay nhn nhú lm trũ trong chic bludụng din mu xanh vi nhng
khuy vng; hay hỡnh nh mt ngi phc v khỏch sn ni nhõn vt tụi
tr: Mt anh chng Mó Lai ngi bng beo vi ụi mt m c [1, 452]
cỏc truyn ngn khỏc, ngi c cng d dng tỡm thy nhng cõu vn nh
vy. Trong Bỡnh nguyờn tuyt ph khi nh vn chỳ ý n khuụn mt ca
nhõn vt: Tờn Bleck mi to vi b mt bng. [1, 369]; cú khi li chỳ ý n
dỏng hỡnh ca nng Samen: Bui sỏng, mt cụ gỏi gy gũ, nhỳt nhỏt i v
phớa nh Alan. [1, 370].

Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

15


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

Ch bng mt nột v gin d nhng Pautụpxki ó dng thnh mt bc
chõn dung con ngi tng i hon chnh t ú bn c cú th huy ng
trớ tng tng ca mỡnh v hỡnh dung ra con ngi y. Tuy nhiờn, s lng
cỏc on miờu t ngoi hỡnh nhõn vt t hai n bn cõu cng khụng ớt.
Trong tỏc phm Lch s mt truyn di, Pautụpxki miờu t ngoi
hỡnh ca cụ gỏi Anfixa tng i hon chnh: Anfixa l mt thiu n cú thõn
hỡnh cõn i trc mi chớn. Cụ cú b mt xanh xao, ụi mt xỏm cng ngh
v mt ging núi trm trm. Cụ vn en nh mt cụ tu kớn v hu nh
chng lm vic gỡ trong nh, [1, 67].
Khỏc vi c im ny, trong truyn ngn ca I.Bunin, ngoi hỡnh ca
nhõn vt thng c miờu t bi nhng cõu di, cỏc ng nột thuc chõn
dung cng hin lờn rừ rng hn. Truyn ngn Nhng qu tỏo Antụnụp tiờu
biu vi chõn dung ca b lớ trng: B lớ trng tr mng, ang cú cha,
mt phốn pht, b ph v b iu quan trng nh mt con bũ cỏi vựng i
nỳi. u b ta cng cú sng nhng bỳi túc kt hai bờn nh u, bờn trờn
li trựm thờm my lp khn, thnh th u b ta trụng to tng; ụi chõn ng
ngn cú úng cỏ st, bc trờn mt t cú v thn nhng vng chói; chic ỏo
gilờ ca b ta bng vi mn, cú vt che di, cú chic vỏy bng len t dt mu
hoa c sm cú sc mu gch, gu vỏy dớnh mt vnh ng ten rng, thờu
kim tuyn [3, 21].
Rừ rng õy, bng nhng cõu vn di I.Bunin ó dng nờn chõn dung
nhõn vt rt m nột, cú hỡnh hi trong khi ú Pautụpxki li s dng nhng
cõu ngn, vi mt hai nột v gin d nờn chõn dung cỏc nhõn vt ca ụng hin
lờn mc khỏi quỏt v ụng ch chỳ ý tụ m hoc l hỡnh dỏng, hoc l khuụn
mt hay mt c im no ú thuc v ngoi hỡnh ca nhõn vt.
So sỏnh nh trờn khụng phi thy Pautụpxki l ngi miờu t s si
m cn nhn ra c trong ú l phong cỏch riờng ca mi nh vn khi i vo

Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

16


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

miờu t ngoi hỡnh nhõn vt. Nu I.Bunin tp trung miờu t con ngi nh h
ang ng trc nh vn ụng cú th dng ngũi bỳt tng b phn trờn c
th con ngi m phỏc ha cho cn k thỡ vi Pautụpxki, ngoi hỡnh nhõn vt
li ch l nhng nột v n s nht. Dng nh nhng con ngi y ch va
i qua ụng nờn ụng ch bt c hoc l hỡnh dỏng, l khuụn mt vi mỏi túc,
hm rng, ụi mt hoc ch l mt b trang phc.
Mt c im khỏc khỏ ni bt khi Pautụpxki miờu t ngoi hỡnh nhõn
vt, ú l vai trũ ca trang phc trong vic tụ m chõn dung nhõn vt. Nhiu
on khi Pautụpxki dng li khc ha mt c im no y ca con ngi
ta u bt gp s xut hin ca trang phc. iu ny khin cho ngi c cú
cm giỏc nh vn ang lt ụi mt ca mỡnh lờn ton b nhõn vt, v nm
bt chỳng t nhng cỏi khỏi quỏt nht cho n c th.
Hỡnh nh em bộ trong ỏm ụng trờn i l B bin l mt vớ d
tiờu biu: Em p hn cụ gỏi hỏi nho ca Briuụp gin d, nghốo v p
hn hn. Em mc qun ỏo en c k ó sn hai khuu tay, i ụi tt mu sỏng
ó mng v mt ụi dộp c, cng en. V tt nhng vt mu en y n nhp
mt cỏch kỡ l vi khuụn mt gy, xanh v ụi bớm túc khụng ng li sỏng v
hi hung tt bng nhng nỳt cu th buụng li trờn ngc... [1, 426].
c bit , vi cụ gỏi trong truyn Chuyn xe ờm, trang phc ó tụn
thờm v p ca cụ Cỏi ỏo nhung xanh bú sỏt ly thõn hỡnh mnh d, mu
xanh ca nhung ht lờn mt nng lm cho ụi mt tr thnh xanh v p khụn
t. [1, 172].
Ngoi vic miờu t trang phc, Pautụpxki cũn chỳ ý n mt s chi tit

ỏng chỳ ý nh: mỏi túc, ụi mt, bn tay, ụi mụi. Chỳng xut hin nhiu khi
Pautụpxki i xõy dng chõn dung nhõn vt. Theo kho sỏt ca chỳng tụi: ụi
mt l chi tit ngh thut c Pautụpxki miờu t u ỏi nht vi 32 ln. Mi
ln nhc n l mt ln ụi mt c nhỡn mt gúc khỏc: khi l ụi mt

Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

17


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

xanh ca nhng cụ thiu n thụn quờ, khi l ụi mt ti hn hn trong
nim vui sng ca b c gi, khi li l ụi mt t sỏng long lanh, ngõy
th ca em bộ gỏi... V phi c on vn Pautụpxki miờu t v nú mi thy
ht ti nng ca ụng: Cụ ngc mt lờn v tụi ngc nhiờn thy lụng mi v túc
cụ nõu sm. Tụi ch i c nhỡn thy mt ụi mt ti, nhng mt cụ li cú
mu xanh lỏ cõy ti v chỳng long lanh n ni tng chỳng b ph mt
mng hi m ca nc mt. [1, 417].
Sau hỡnh nh ụi mt, mỏi túc cng l mt chi tit c Pautụpxki
chỳ ý khi i miờu t ngoi hỡnh nhõn vt. Vit v mỏi túc, Pautụpxki cú nhng
cõu miờu t rt hay. Mt cụ y xanh nh da tri kia kỡa, cũn ụi bớm túc thỡ
vng m nh th chỳng c gi trong nc vng vy. [1, 41]. Vn l mỏi
túc vng y nhng trong Lng qu thụng, Pautụpxki li miờu t theo cỏch
khỏc, bng mt hỡnh nh mi: Khụng gỡ cú th tụn nc da mai mỏi nghiờm
ngh trờn gng mt ca nng v ụi bớm túc di lp lỏnh vng mi ca
nng bng th nhung huyn bớ y. [1, 394].
Pautụpxki l mt nh vn chõn chớnh. Vỡ th khụng l gỡ khi ụng yờu cỏi

p v miờu t cỏi p tuyt vi n th. Vi hỡnh nh bn tay (c miờu t
9 ln) v ụi mụi (c miờu t 6 ln) Pautụpxki tip tc tr ti mỳa bỳt ca
mỡnh. Mn li Ging Samet trong truyờn ngn Bi quý, nh vn ó t li
hỡnh nh ca nng Xuydan chỡm vo gic ng nh sau: Ai cha tng xỳc
ng vi hi th nhố nh ca thiu n trong gic ng, ngi ú cha th hiu
th no l du dng. Mụi nng ti hn c nhng cỏnh hoa m t v ụi
hng mi nng lp lỏnh nhng git l ờm. [1, 16].
Nh nhng chi tit ngh thut ny, th gii nhõn vt m Pautụpxki xõy
dng ó tr thnh nhng hỡnh tng con ngi Nga mang tớnh cỏch, tõm hn
Nga. ú l nhng ụng lóo, b lóo hin t, nhõn hu; nhng cụ gỏi nụng thụn

Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

18


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

bỡnh d, cht phỏc, giu tỡnh yờu cuc sng; nhng ngi ph n chõn thnh,
nng nhit v nhng em nh ngõy th, trong sỏng
i vi miờu t hnh ng ca con ngi, Pautụpxki vn theo cỏch m
ụng s dng khi miờu t ngoi hỡnh nhõn vt. ễng khụng i sõu tụ v hnh
ng ca con ngi v tip tc dựng nhng cõu vn ngn phỏc ha hnh
ng ca con ngi. Mt cụ gỏi trong ỏm thiu n va chy va nhy trờn
ng cỏi v r dn xung bin.(). Cụ gỏi ngi xung bờn chỳng tụi, khe
kh xuýt xoa vỡ au qua hai hm rng nghin cht. Cụ c nhc cỏi chõn b
thng, dựng hai tay ghỡ cht ly nú ri bi ri ci khanh khỏch. Cụ c
gng lm ra v khụng cú chuyn gỡ xy ra v vt thng kia chng cú gỡ ỏng

chỳ ý. Nhng trong ụi mt tỏi nht ca cụ, chỳng tụi bit rng cụ au lm.
[1, 416].
Khụng s dng nhng cõu rm r, Pautụpxki miờu t mi hnh ng
ca con ngi mt cỏch chõn thc nh nú ó din ra. Tuy nhiờn, nh s vn
dng linh hot cỏc yu t ngụn ng, nh vn ó phỏc ha li nhng hnh ng
y tht sinh ng.
Trong truyn ngn ỏm ụng trờn i l b bin, Pautụpxki ó mụ t
li rt nhiu hnh ng ca nhõn vt bng s quan sỏt v liờn tng phong
phỳ. ú l hỡnh nh nhng ngi n b i li nh con vt: Nhng b quý
phỏi mt b phn i i li li, lch bch trong nhng b qun ỏo tm nhn
nhỳm vi nhng cp kớnh rõm mi hỡnh thự quỏi d [1, 424]. ỏng yờu
hn l hỡnh nh chỳ bộ c lic mói cỏi gỡ ú ang lm trớ tng tng ca
chỳ sng st v vỡ th chỳ i ngang nh cua. [1, 426].
ỏng chỳ ý õy l s xen k gia miờu t ngoi hỡnh v miờu t hnh
ng con ngi. Pautụpxki thng xuyờn miờu t chõn dung nhõn vt sau ú
kốm thờm c hnh ng v ngc li ụi ch khi miờu t hnh ng nhõn vt
ụng li dng li miờu t ngoi hỡnh ca nhõn vt ú. Cú lỳc, Pautụpxki miờu

Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

19


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

t hnh ng ca nhõn vt chõn thc n mc kinh ngc, nh hỡnh nh ca
chỳ bộ chn bũ trong truyn ngn cựng tờn: Chỳ ngi nh nhn, túc vng
hoe, i m li trai rng, mc ỏo bụng rỏch, tay cm chic roi di. Chỳ kộo

lờ chic roi trờn c t. Chỳ chn bũ h mi, a ng tay ỏo di sỏt t lờn
qut ngang, nhỡn tụi v núi bng mt ging rin rớt.[1, 293].
S miờu t chõn thc y th hin c khi nh vn miờu t nhng trng
thỏi cm xỳc ca con ngi. Truyn ngn Chuyn xe ờm l mt vớ d.
Pautụpxki ó phõn tớch rt chớnh xỏc tõm lớ ca mt chng trai vn nhỳt nhỏt,
t ti vỡ v b ngoi ca mỡnh nay nhõn trong xe ti om mi dỏm ci m, trũ
chuyn vi cỏc cụ gỏi ngi cựng xe: Chng núi iu ú v cm thy lũng
mỡnh lnh toỏt. Cỏi trng thỏi m chng thng tri qua mi ln sỏng tỏc th
hoc truyn c tớch ó n gn. Ni u t nh nhng, nhng thỏi t ng
khụng hiu t õu n, cm giỏc bt ng v sc mnh ca th ca, v quyn
lc ca mỡnh i vi trỏi tim ngi, tt c hũa hp trong trng thỏi y. [1,
167].
c Cu vng trng hn ngi c khụng ch thớch thỳ vi cõu
chuyn tỡnh yờu y ngu nhiờn gia anh lớnh thng binh Pờtrụp v mt cụ
gỏi trc in thoi ấlờna. M hn ht s cm nhn c s m núng ca tỡnh
ngi ng sau cõu chuyn y. Pờtrụp ch ngu nhiờn bit c s in thoi
ni ấlờna trc, anh gi ti gp mt cụ gỏi khỏc. Khụng ng ngi nhc
mỏy li l ấlờna v cụ vụ tỡnh bit anh b thng u, ang ngi mt mỡnh
ga Matxcva. Ngay sau khi cỳp mỏy, tỡnh thng, s lo lng cho Pờtrụp ựa
n, mỏch bo cụ phi n vi anh. Chớnh hnh ng dt khoỏt mnh m y
khin ấlờna nhanh nhn bc vo phũng ch xanh nht ca nh ga v lp
tc thy nghn th. Ch tng nh trỏi tim mỡnh dng li. Nu cú th ch s
nhm mt li, da vo tng, ng yờn lng nghe mt cỏi gỡ ang vang
vng t xa xm v rt mng manhcú th l ngay trong mch mỏu thỏi

Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

20

Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

dng ch. [1, 329]. Ngũi bỳt ca Pautụpxki cng tinh t hn khi ụng miờu t
nhng din bin trong lỳc Pờtrụp i hi õm ca ấlờna: Anh sng trong ni
hi hp lõng lõng khụng dt. S hi hp cng tng lờn, bin thnh cm giỏc
ca mt nim hnh phỳc h o gn nh khụng th chu ng ni, khi ngi ta
mang n cho anh bc in [1, 330].
Cỏc truyn ngn thuc hai tp Bụng hng vng v Bỡnh minh ma
khụng xut hin nhiu nhng on miờu t trng thỏi cm xỳc ca con ngi.
Song chỳng vn cho ta thy s tinh t ca ngũi bỳt Pautụpxki khi miờu t cỏc
cung bc cm xỳc ca con ngi. Chớnh nhng tỡnh cm y ó to nờn cht
tr tỡnh trong tỏc phm ca ụng. Nú bng bc nhng m ỏp v trn y tỡnh
yờu thng.
Khi miờu t din bin tõm lớ ca con ngi, cỏc nh vn thng lỏch
ngũi bỳt ca mỡnh vo mi ngúc ngỏch, tỡnh cm ca nhõn vt. Nhng riờng
Pautụpxki, ụng li chn cho mỡnh hng i khỏc. c nhng on vn y,
ngi c cú cm giỏc dng nh nhng gỡ ang din ra trong nhõn vt chớnh
l nhng gỡ m Pautụpxki ó v ang tri qua. V n mt lỳc no ú, ụng ch
cú nhim v phi by chỳng lờn trang giy. ng thi, Pautụpxki cng khụng
ch trng miờu t nhng u tranh ging xộ trong ni tõm nhõn vt. Bi vy
ngi c luụn thy d chu, thớch thỳ trc nhng on vn phi by cm
xỳc ca con ngi y nh nhng dự l tõm trng bun i chng na.
Miờu t tõm lớ ngi thnh cụng nh vy l mt phn nh vo yu t
thiờn nhiờn. Chớnh s xut hin ca thiờn nhiờn ó tụ m trng thỏi cm xỳc
ca con ngi. Trong truyn ngn Chic nhn bng thộp, nim vui ca ụng
chỏu bộ Varusa c mựa xuõn th hin rt rừ nột: Mựa xuõn mi ngy mt
bng sỏng, ti vui v rc r hn. Bu tri chan hũa ỏnh sỏng n ni mt
c Kudma thu hp li v c luụn ci vui v. V sau ú trong khp khu

Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

21


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

rng, tn cỏc ni c v cỏc khe mng muụn ngn úa hoa n r nh cú ai
ú rc lờn mt th nc thn. [1, 354].
Cũn vi ni au ca ngi bỏc sp phi chng kin cnh t hỡnh ca
chỏu trai mỡnh, yu t thiờn nhiờn cng h tr c lc. Giú rỳ rớt thi tn tro
bay trờn cỏc ph. Bin reo o o trong cỏi ti tm, trong sng mự. [1, 270].
Dng nh thiờn nhiờn ang ng cm vi b Vacvara. Chỳng go thột thay
ngi bỏc by gi khụng cũn tõm trớ, sc lc m kờu go na.
Miờu t con ngi khụng tỏc phm no li khụng cú. Song cú bin
chỳng thnh phong cỏch sỏng tỏc ca riờng mỡnh hay khụng, ú mi l vn .
Vi by nhiờu c trng ca ngh thut miờu t con ngi trong truyn ngn
ca Pautụpxki m chỳng ta va nờu ra õy phn no cho thy phong cỏch
riờng trong bỳt phỏp miờu t ca ụng.
1.3.2. Miờu t cnh vt trong s chuyn ng khụng ngng
Hỡnh nh nc Nga ó i vo trang vn ca bit bao th h nh vn Nga.
Song mi ngi cú mt cỏch khai thỏc khỏc nhau, mt cỏch nhỡn khỏc nhau.
Bi vy, cnh vt ca t nc Nga va cú gỡ y chung chung, va cú gỡ y
rt riờng. Tuy nhiờn khụng phi nh vn no cng cú kh nng tỡm v lm tụn
lờn cỏi v riờng y ca nc Nga ti p, bỡnh d v rt i quen thuc. Sinh
ra bui giao thi gia th k XIX-XX, Pautụpxki l mt trong nhng nh
vn cú bỳt lc lm iu ú. ễng luụn quan sỏt cnh vt bng mt con

mt ht sc tinh t nhy cm. Bi vy Pautụpxki cú th nm bt c mi s
chuyn ng ca cnh vt dự l nh nht.
i vi cỏc sỏng tỏc ca Pautụpxki, c bit i vi cỏc truyn ngn
trong hai tp Bụng hng vng v Bỡnh minh ma, cnh vt úng vai trũ
rt quan trng. Vi con s 305 ln c miờu t ó cho thy s xut hin dy
c ca cnh vt trong cỏc tỏc phm ca K.Pautụpxki. Nh vn luụn quan
nim, thiờn nhiờn l mt v p rt a dng cú th giỳp con ngi thoỏt khi
Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

22


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

nhng u t thng ngy v giỳp h tỡm li c s cõn bng trong tõm hn.
Chớnh vỡ th, thiờn nhiờn luụn xut hin trong cuc sng ca con ngi. Nú
gn lin vi mi chuyn i, nhng min t, nhng th trn bun t, nhng
lng xúm nghốo x xỏc
c cỏc tỏc phm ca ụng mi thy th gii cnh vt m nh vn xõy
dng rt phong phỳ, a dng. ú l bt ngn nhng rng si, rng d, nhng
bch dng, phong , thụng xanh ú cũn l nhng mnh vn rc r hoa
ti, nhng ngụi nh c kớnh, nhng cn phũng m ỏp, nhng dũng sụng lng
l trụi hay nhng th trn nghốo ca nc Nga Dự l cnh vt no
Pautụpxki cng nm bt c s vn ng khụng ngng ca chỳng qua
nhng chuyn ng ca thi gian, mu sc v bng tt c cỏc giỏc quan. Bi
vy, ngi c khụng ch nhỡn thy m cũn ngi c, nghe c s chuyn
ng y.
Th hin rừ nht l qua vic miờu t cỏc mựa, chỳng c Pautụpxki

din t bng s chuyn ng ca thi gian: ờm di v nng n nh nhng
cn mt ng. Nhng bui bỡnh minh ngy cng chm chp thờm, ngy cng
n mun hn v bt c d lm chỳng mi le lúi qua nhng ca kớnh lõu
ngy khụng c ra. gia nhng khung cnh t nm ngoỏi vn cũn li trờn
ln bụng nhng chic lỏ trc kia l lỏ thu vng nhng bõy gi thỡ ó bt u
mc v en hn li. [1, 334]. õy s chuyn mựa t thu sang ụng khụng
ch c Pautụpxki miờu t qua s chuyn ng ca thi gian, ờm di v
bỡnh minh ngy cng chm chp thờm m nú cũn c miờu t qua s bin
i mu sc ca chic lỏ, t lỏ thu vng nay ó bt u mc v en li.
[1, 334].
Nh vy, ngoi yu t thi gian, mu sc cng tham gia vo vic th
hin s chuyn ng ca cỏc mựa trong thiờn nhiờn Nga. Cựng l mt bc i
t thu sang ụng nhng n truyn ngn Mt mún qu, Pautụpxki li cú
Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

23


Khóa luận tốt nghiệp đại học

Trường ĐHSP Hà Nội 2

nhng quan sỏt v mu sc c ỏo hn, tinh t hn. Mu sc trờn cõy ci
cng rt a dng: Nhng cõy phong ó tớa, cũn gin nho di trờn lu bỏt
giỏc trong vn ó khụ xỏc. Nhng cõy bch dng ó im nhng di lỏ
vng ging nh nhng m túc bc u tiờn ca mt ngi cha n tui
gi. [1, 411].
Nc Nga c bit n l mt vựng t cú khớ hu cc kỡ khc nghit.
Mi mựa thi tit li thay i v cú nhng c im rt ni bt. L con ngi
tinh t, Pautụpxki ó nm bt chỳng v cm nhn bng nhiu giỏc quan.

Chớnh vỡ th ngi c khụng ngc nhiờn khi cỏc trang vn vit v bn mựa
li sinh ng v p n vy.
Nhc n thi tit nc Nga hn ai cng ngh ti cỏi rột tờ cúng nh ct
da ct tht ca mựa ụng. Song, i vo tỏc phm ca Pautụpxki, chỳng hin
lờn khụng bng s tri nghim ca da tht m l qua nhng õm thanh ụng
nghe c t ụi tai ca mỡnh: Nhng cn giú git mựa ụng kộo di thnh
di rớu rớt, o o chy qua vnh Riga. Bng úng dy ven b bin. Qua bc
mn tuyt cũn nghe ting súng m m p vo mn bng rn chc trờn b.
[1, 126].
Mựa ụng l mựa c trng cho thi tit nc Nga nhng ch cú mựa
thu mi xng ỏng i din cho thiờn nhiờn Nga ti p. Nú l mựa hi t
mi mu sc ca cnh vt Nga: mu tớa ca lỏ phong, mu vng ca
bch dng, mu xanh vi vi ca bu tri in hỡnh trong ln nc trong
xanh V ch vi nhng trang vn miờu t v mựa thu, cht th mt m,
ờm m, sõu lng mi c th hin rừ nột. Truyn ngn Lng qu thụng
cú on miờu t: Nu nh ta cú th ly ht ng v vng trờn trỏi t em
ỏnh thnh muụn vn lỏ cõy rt mc tinh xo thỡ nhng chic lỏ ú cng ch
cú th lm thnh mt phn rt nh trong b qun ỏo m mựa thu ang tri
trờn nhng ngn nỳi kia m thụi. [1, 386]. õy, mựa thu khụng n thun
Phạm Thị Thùy Linh K32A Ngữ văn

24