Nghệ thuật xây dựng cốt truyện trong tiểu thuyết anna karênina của l tônxtôi

Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

MC LC
M U
1. Lý do chn ti
2. Lch s vn
3. Mc ớch nghiờn cu
4. Nhim v nghiờn cu
5. i tng, phm vi nghiờn cu
6. Phng phỏp nghiờn cu
7. úng gúp ca khúa lun
8. B cc ca khúa lun

2
4
7
7
7
8
8
8

Chng 1: c im ct truyn trong tiu thuyt Anna
Karờnina ca L.Tụnxtụi
1.1. C s lý lun
1.1.1. Khỏi nim ct truyn
1.1.2. Cỏc thnh phn ct truyn
1.1.3. Kt cu ca ct truyn
1.1.4. Phõn loi ct truyn

1.2. c im ct truyn trong tiu thuyt Anna Karờnina ca
L.Tụnxtụi
1.2.1. Ct truyn song hnh, a tuyn
1.2.2. Ct truyn tõm lý
1.2.3. Ct truyn ghộp mnh

9
9
11
12
12
14
14
22
31

Chng 2: Ngh thut xõy dng ct truyn trong tiu
thuyt Anna Karờnina ca L.Tụnxtụi
2.1. C s hin thc ca ct truyn
2.2. Xung t ngh thut
2.3. T chc sp xp cỏc s kin
2.4. Khụng gian, thi gian ngh thut
2.4.1. Khụng gian ngh thut
2.4.2. Thi gian ngh thut
KT LUN
TI LIU THAM KHO

Phạm Thị Thảo

34

41
59
63
63
67
73
76

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

M U
1. Lý do chn ti
Nu vớ vn hc Nga nh mt cỏnh rng i ngn thỡ L.Tụnxtụi l cõy
i th trong cỏnh rng i ngn y. Cựng vi A.X.Puskin, PH.M.
ụxtụiepxki, A.P.Sờkhụp, A.M.Gorki, L.Tụnxtụi... ó m ra khụng gian a
chiu cho nn vn hc Nga núi riờng v vn hc nhõn loi núi chung.
Giỏo s Nguyn Hi H ó tng nhn xột: "Lep Tụnxtụi l vn ho ln
nht, l ngụi sao tiờu biu cho nn vn hc hin thc Nga th k XIX". Cũn
Lờnin gi L.Tụnxtụi l "ngh s v i", l "ngi khng l", l "nh vn vụ
song trờn ton Chõu u", "Trc v bỏ tc ny thỡ trong vn hc cha h cú
nhõn vt mu - gich chõn chớnh". Tt c nhng ý kin y u khng nh v trớ
cng nh nhng gúp ý ca L.Tụnxtụi vo vn hoa vn hc Nga cng nh
vn hc th gii.
L.Tụnxtụi l mt thiờn ti nhiu mt, ụng ó li mt s nghip vn
hc khỏ s. T nhng sỏng tỏc u tay nh: B ba t truyn: Thi th u

(1852), Thi niờn thiu (1854), Thi thanh niờn (1857) n mt lot nhng
sỏng tỏc v chin tranh nh: Xờvaxtụpụn thỏng Chp (1854), Xevaxtụpụn
thỏng Nm (1855), Xờvaxtụpụn thỏng Tỏm (1855) ... ó khng nh c ti
nng ngh thut ca nh vn v i ny. Ngoi ra phi k n mt s truyn
ngn, mt s v kch, nhiu bi vn chớnh lun cựng th t, nht kớ... ó
nhanh chúng khng nh c tờn tui ca ụng trong lũng c gi v thu hỳt
s chỳ ý ca gii nghiờn cu.
Khi núi n L.Tụnxtụi cú l ngi c s nh nht n b ba tiu
thuyt di. Trong ú Anna Karờnina c xem l mt trong nhng b tiu
thuyt ni ting, hay nht ca nn vn hc Nga v th gii. Ban u nh vn
cú d nh vit cun tiu thuyt gia ỡnh, sau bn nm lm vic mit mi, vi
bit bao ln vit, sa cha ri li vit, cun tiu thuyt ó hon thnh vo nm

Phạm Thị Thảo

2

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

1877. Tỏc phm ó vt ra khi khuụn kh mt thm kch ngoa tỡnh v tr
thnh tm gng phn chiu mt giai on lch s nc Nga nhng nm 70
ca th k XIX cựng cỏc vn núng bng, phc tp. Nh vn ó phn ỏnh
ỳng n cỏc mõu thun xó hi chớnh trong giai on khng hong trm trng
ca nc Nga gia trng c bt u tan ra mau chúng trc s xõm nhp chốn
ộp ca ch ngha t bn. Vi h thng nhõn vt ụng o, phong phỳ

L.Tụnxtụi ó gi gm vo trong tỏc phm nhng bn khon ca mỡnh trc
nhng vn nhy cm ca xó hi. Chớnh vỡ vy m ... trong di sn ụng
li, cú cỏi khụng i vo d vóng, cú cỏi thuc v tng lai ( Lờnin).
Cng nh nhng tỏc phm khỏc ca nh vn L.Tụnxtụi thỡ tỏc phm
Anna Karờnina cng ó thu hỳt khỏ nhiu giy mc ca nhng nh nghiờn
cu. Tỏc phm Anna Karờnina vn l "mnh t khỏc mu m" cho mi
ngi cú th khỏm phỏ, khai thỏc nhng mt ny hay khỏc ca tỏc phm.
Trong ú, nghiờn cu v ngh thut xõy dng ct truyn ca tỏc phm ny
vn l vn bc xỳc v khỏ hp dn. Vy nờn chỳng tụi rt mnh dn la
chn ti Ngh thut xõy dng ct truyn trong tiu thuyt Anna
Karờnina ca L.Tụnxtụi vi mong mun tỡm hiu v khỏm phỏ nhng nột
c sc trong ngh thut xõy dng ct truyn gúp thờm mt "ting núi"
khng nh thnh cụng v t tng, ni dung ca tỏc gi v tỏc phm.
Bờn cnh ú, L.Tụnxtụi l tỏc gi vn hc trong nh trng, cỏc tỏc
phm ca ụng c ging dy t bc ph thụng n Cao ng, i hc.
Nghiờn cu Ngh thut xõy dng ct truyn Anna Karờnina s gúp thờm
mt cỏch c, giỳp cỏc bn hc sinh - sinh viờn tớờp cn sõu rng hn vi cỏc
tỏc phm ca L.Tụnxtụi núi chung v tỏc phm Anna Karờnina núi riờng. T
ú cung cp cho cỏc bn mt cỏi nhỡn tinh t, thu ỏo hn v tỏc phm Anna
Karờnina cng nh nhng sỏng tỏc khỏc ca nh vn L.Tụnxtụi, cú th xỏc

Phạm Thị Thảo

3

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

nh cho mỡnh mt phng phỏp hc v dy tt hn khi ra nh trng ph
thụng.
Ngoi ra, xut phỏt t s yờu mn nhng tỏc phm giỏ tr ca nờn vn
hc Nga, xut phỏt t nhu cu tỡm hiu nhng thin cm v cỏc sỏng tỏc ca
i vn ho, v c bit hn l xut phỏt t s c ỏo trong ngh thut xõy
dng ct truyn ca tỏc phm Anna Karờnina m chỳng tụi la chn v
nghiờn cu ti:
"Ngh thut xõy dng ct truyn trong tiu thuyt Anna Karờnina
ca L.Tụnxtụi"
2. Lch s vn :
i vn ho Nga L.Tụnxtụi t lõu ó thu hỳt c s chỳ ý ụng o
ca gii nghiờn cu phờ bỡnh, ca cỏc th h bn c yờu mn nh vn ny.
Mi ln nhc n L.Tụnxtụi, tờn tỏc phm Anna Karờnina cú th sỏnh ngang
vi Chin tranh v hũa bỡnh (1864 - 1869) v kh nng lu gi trong ký c
bn c. Mc dự cỏc cụng trỡnh nghiờn cu v tỏc phm khụng s bng
Chin tranh v hũa bỡnh, nhng khỏ phong phỳ v thỳ v. Qua ú th hin
sc hp dn ca tỏc phm trong lũng cụng chỳng c gi.
Khi tỏc phm c ng trờn nguyt san Tin tc Nga (s m u nm
mi 1875) Anna Karờnina ó to ra mt cn st trong gii c gi yờu vn
hc. Khi n vi cụng chỳng Vit Nam, cun tiu thuyt lp tc c ún
nhn nng nhit. Ngy 24/12/2007, Vit bỏo.vn ó a ra thng kờ v Anna
Karờnina ca L.Tụnxtụi c a chung v bỏn chy nht, trong khi ú
Chin tranh v ho bỡnh xp v trớ th ba.
Nh nghiờn cu Nguyn Trng Lch ó cú khỏ nhiu bi vit nghiờn
cu v L.Tụnxtụi. Trong chuyờn lun Lep Tụnxtụi ụng cng cho rng: Anna
Karờnina l mt trong nhng tỏc phm hay nht ca vn hc Nga v th gii.
Trong bi vit Lep Tụnxtụi v hnh trỡnh i tỡm s tht, nh nghiờn cu ó khỏi

Phạm Thị Thảo

4

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

quỏt nhng vn c bn ca cun truyn: "... nhõn vt Anna Karờnina ngi con
gỏi p cú sc quyn r kỡ l n ma quỏi, vi mt v du dng v thu m l lựng
trờn b mt yờu kiu... Nhng tht ỏng bun, cỏi bi kch khng hong trin miờn
ca xó hi Nga na sau th k XIX li xung u ngi n b p y, dn
n cỏi cht bi thm gia hai gng kỡm ca th lc phong kin tn t (...) v th
lc t sn ho nhoỏng, hựng h, nhng bt lc .... Nhng khụng dng li trong
phm vi gia ỡnh , L.Tụnxtụi ó m rng tm nhỡn vo mi quan h gia nụng dõn
v a ch qỳy tc. T y, ụng li rỳt ra c mt s tht ln lao hn " gii
phúng nụng dõn...". thuyt phc hn, nh vn a ra ý kin ca ụxtụiepxki,
ri nhng ý kin ca Lờnin v tỏc phm ny.
Trong cun Lch s vn hc Nga, nh nghiờn cu Nguyn Trng
Lch li mt ln na khỏi quỏt nhng giỏ tr ca cun tiu thuyt ny. Thờm
vo ú, tỏc gi ó a ra nhn xột ca V.Ermilụp v ch ca tỏc phm:
"Gia ỡnh li tỏn xa l vi con ngi, chớnh l hỡnh nh ca cỏi xó hi ó git
cht Anna. Lờvin tỡm mi kh nng khng nh cuc sng gia nhng con
ngi sao cho cuc sng ú l mt gia ỡnh thc s thõn yờu, thng nht, mt
tỡnh yờu thng ton nhõn loi". V nh th Fiet trong mt lỏ th gi cho
L.Tụnxtụi cng núi v Anna Karờnina: "Cun tiu thuyt ny l mt to ỏn
nghiờm khc khụng th mua chuc c v ton b i sng ca chỳng ta".

ú chớnh l nhng giỏ tr t tng, giỏ tr thm m, giỏ tr nhõn vn, nhõn bn
m nh vn ó mang li cho chỳng ta.
Bờn cnh ú, cun sỏch Cụng vic ca ngi vit tiu thuyt Nguyn
ỡnh Thi khi bn v Anna Karờnina ó khng nh: "Tỏc phm núi n
nhng s vic bỡnh thng hng ngy ca i sng xó hi Nga, nhng L.
Tụnxtụi ó qua s vic y m nhỡn thy s bin ng ngm ngm ang din
ra trong c cu ton th xó hi Nga...". Cun tiu thuyt ó t ra vn tỡnh
yờu, hụn nhõn, nhng s vic c núi n trong tỏc phm tng chng nh

Phạm Thị Thảo

5

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

nh nht bỡnh thng trong cuc i ca chớnh nhõn vt, nhng li mang li
mt ý ngha chung, tỏc ng n nhng vn ln trong xó hi. Cỏc nhõn vt
c t trong mi quan h vi i sng xó hi. Nh vn cũn cp n
nhiu vn núng bng ca xó hi Nga thi by gi.
V.Sclụp-xki trong cun Lep - Tụnxtụi ((b hai tp) - NXB Vn húa H Ni - 1978) cng ó cú nhiu bi vit v tỏc phm Anna Karờnina: ú l
quỏ trỡnh nh vn ly nguyờn mu nh th no? Cụng vic vit tiu thuyt,
quỏ trỡnh chun b ca nh vn ra sao? B cc ca tiu thuyt c sp xp
theo trt t no? Nhng t tng tụn giỏo ó tỏc ng n nh vn khi sỏng
tỏc nh th no? V quan trng hn l nh nghiờn cu ó khng nh c
nhng vn trng tõm ca tỏc phm. Tt c nhng bi vit ú nhm cung

cp cho bn c cỏi nhỡn ton din, sõu sc, nhiu chiu v tỏc phm ny.
t ú ngi c cú th hiu c nhng ni dung t tng m nh vn a ra.
Trong bi vit nhõn dp K nim 50 nm ngy mt ca i vn ho
Nga L.Tụnxtụn ng trờn tp chớ "Nghiờn cu vn hc" s 11 nm 1960, tỏc
gi Nguyn Hi H cng ó tng khng nh: "Anna Karờnina tip tc gii
quyt vn ý ngha v mc ớch cuc sng, s phn giai cp quớ tc v nụng
dõn, quan h gia thnh th v nụng thụn, sng v cht, tỡnh yờu v hnh
phỳc, hụn nhõn v gia ỡnh, nhng vn trit lớ nhõn sinh c bn nht ca
thi i". Tỏc gi Nguyn Hi H ó gúp mt ting núi na nõng tm giỏ
tr t tng ca nh vn L.Tụnxtụi trong sn phm tinh thn ca mỡnh.
Nhõn dp k nim 180 ngy sinh L.Tụnxtụi, tỏc gi Trn Hu ó ly tỏc
phm Anna Karờnina l i tng nghiờn cu thm m ca mỡnh. õy
ngi vit ó nhn nh v b cc ca tỏc phm Anna Karờnina, ú l s i
lp ca hai tuyn truyn: Bi kch gia ỡnh c mụ t trong s tng phn vi
cuc sng v cnh in viờn ca a ch tr Kụnstantin Lờvin - mt con ngi
gn gi vi nh vn c v li sng, v quan im v tõm lớ...

Phạm Thị Thảo

6

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

Nh vy, qua mt s cụng trỡnh nghiờn cu k trờn, cú th d dng
nhn thy cỏc tỏc gi ca mt s bi vit ch yu vn cp n nhng vn

xoay quanh nhõn vt, xoay quanh ch , giỏ tr ni dung t tng ca tỏc
phm. L.Tụnxtụi l mt nh vn cú ngh thut vit truyn rt cao tay, tt c
nhng vn , nhng giỏ tr m cỏc nh nghiờn cu ó tỡm hiu trờn c
xõy dng trờn c s ca mt ct truyn c sc - nú l sn phm ca ti nng
ngh thut ca L.Tụnxtụi. Nhng bi vit, nhng cụng trỡnh nghiờn cu k
trờn, u cp n khớa cnh ny hay khỏc ca tỏc phm, v tỏc gi Trn
Hu ó cú bn v b cc ca tiu thuyt Anna Karờnina, nhng ú ch l mt
mng trong ngh thut xõy dng ct truyn. Vỡ vy, nghiờn cu ngh thut
xõy dng ct truyn ca tỏc phm ny vn l mt vn khỏ mi m. Chớnh
vỡ th, khoỏ lun s tp trung xem xột v tỡm hiu ngh thut xõy dng ct
truyn trong tiu thuyt tõm lớ ca nh vn, t ú thy c nhng nột c
ỏo ca ti nng bc thy L.Tụnxtụi v giỳp ngi c cú thờm mt cỏch tip
cn mi khỏm phỏ, tỡm hiu nhng giỏ tr phong phỳ ca tỏc phm ny.
3. Mc ớch nghiờn cu
- Nghiờn cu cú h thng v sõu sc v ngh thut xõy dng ct truyn
Anna Karờnina. Qua ú cú cỏch hiu ton din v phong cỏch ngh thut ca
tỏc gi L.Tụnxtụi.
- Hiu c cỏi hay cỏi p ca tỏc phm, gn lin vi yờu cu ci cỏch
giỏo dc v xu hng thay i phng thc tip cn vn hc nc ta hin nay.
4. Nhim v nghiờn cu
thc hin mc ớch nghiờn cu trờn, chỳng tụi t ra nhng nhim
v nghiờn cu nh sau:
- Lm rừ c im ct truyn trong tiu thuyt Anna Karờnina.
- Lm rừ ngh thut xõy dng ct truyn trong tiu thuyt Anna Karờnina.
5. i tng, phm vi nghiờn cu
- Chỳng tụi kho sỏt nghiờn cu ti ny da trờn vn bn Anna Karờnina
ca L.Tụnxtụi do Nh Ca v Dng Tng dch (Nxb Vn hc - 2003).

Phạm Thị Thảo

7

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

- Phm vi nghiờn cu ca chỳng tụi l khai thỏc nhng kiu ct truyn
trong tỏc phm Anna Karờnina, t ú ch ra nhng nột c sc trong ngh
thut xõy dng ct truyn ca L.Tụnxtụi, ng thi khng nh ti nng ngh
thut n mc nhun nh, tinh vi ca nh vn ny.
6. Phng phỏp nghiờn cu
thc hin nghiờn cu ti ny chỳng tụi s dng mt s phng
phỏp nghiờn cu sau:
- Phng phỏp kho sỏt thng kờ.
- Phng phỏp soi chiu
- Phng phỏp nghiờn cu thi phỏp hc.
- Phng phỏp phõn tớch, tng hp.
7. úng gúp ca khúa lun
- a ra cỏi nhỡn sõu rng, h thng v mi m v ngh thut xõy dng
ct truyn trong tiu thuyt Anna Karờnina.
- Qua vic tỡm hiu ti ny s a li nhn thc sõu sc v vai trũ
ca ct truyn i vi cụng vic sỏng tỏc hay tỡm hiu, phõn tớch, tip nhn
mt tỏc phm vn hc.
- Khúa lun gúp phn b sung, h tr kin thc cho vic ging dy, hc
tp v tỏc gi L.Tụnxtụi trong nh trng.
8. B cc ca khúa lun
Ngoi phn m u v phn kt lun, ni dung khúa lun tt nghip

ca chỳng tụi c trin khai theo hai chng :
Chng 1 : c im ct truyn trong tiu thuyt Anna Karờnina ca
L.Tụnxtụi
Chng 2 : Ngh thut xõy dng ct truyn trong tiu thuyt Anna Karờnina
ca L.Tụnxtụi
Cui cựng l danh mc ti liu tham kho.

Phạm Thị Thảo

8

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

CHNG 1
C IM CT TRUYN TRONG TIU THUYT
ANNA KARấNINA CA L. TễNXTễI

1.1. C s lý lun
1.1.1. Khỏi nim ct truyn
Tỏc phm ngh thut l sn phm tinh thn, l kt qu ca quỏ trỡnh lao
ng ngh thut sỏng to ca ngi ngh s. Nu nhc n th, bn c ch
yu nhn mnh n yu t cm xỳc tr tỡnh, thỡ khi núi n cỏc tỏc phm t
s, chỳng ta li nhc ti mt thnh phn cú vai trũ cc kỡ quan trng, ú l ct
truyn. Ct truyn l "cỏi khung" cho ton b to nh ngh thut ngụn
t ng vng. T th k XIX tr v trc, nh vn khi bt tay vo k cõu

chuyn, l lỳc anh ta cú mt ct truyn c ỏo. Sang n th k XX, vai trũ
ca ct truyn cú xu hng gim i. Nhng cho n nay nhiu nh nghiờn
cu phờ bỡnh vn hc vn khng nh: Ct truyn cú vai trũ quan trng, qua
ct truyn nh vn th hin nhng xung t i sng, mi quan h qua li
gia cỏc tớnh cỏch trong mt hon cnh xó hi nht nh, t ú bc l ch
v t tng tỏc phm.
Khỏi nim ct truyn c rt nhiu nh nghiờn cu, phờ bỡnh vn hc
quan tõm. Qua tỡm hiu mt s sỏch lớ lun vn hc, t in... Chỳng tụi xin
a ra mt s khỏi nim v ct truyn nh sau:
Trong cun Dn lun thi phỏp hc - GS Trn ỡnh S cho rng:" Ct
truyn thng c hiu l h thng cỏc s kin chớnh, c bn dựng biu
hin tớnh cỏch v phn ỏnh mõu thun xung t xó hi" [15,132].
Trong cun T in Ting Vit thỡ: "Ct truyn l h thng s kin lm
nũng ct cho s din bin cỏc mi quan h v s phỏt trin tớnh cỏch ca
nhõn vt trong tỏc phm vn hc loi t s" [13,213].

Phạm Thị Thảo

9

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

Trong cun 150 thut ng vn hc thut ng ct truyn c hiu l:
"S phỏt trin hnh ng, tin trỡnh cỏc s vic, cỏc bin c trong tỏc phm
t s v kch, ụi khi c trong tỏc phm tr tỡnh" [1,13].

Cũn T in thut ng Vn hc (Lờ Bỏ Hỏn, Trn ỡnh S) thỡ ct
truyn l "h thng cỏc s kin c th c t chc theo yờu cu t tng v
ngh thut nht nh, to thnh mt b phn c bn quan trng nht trong
hỡnh thc ng ca tỏc phm vn hc thuc loi t s v kch" [6,88].
Nh vy t nhng nh ngha trờn ta thy ct truyn cú th hiu hai
phng din gn bú hu c vi nhau: Mt mt ct truyn l phng din bc
l tớnh cỏch nhõn vt, mt khỏc ct truyn l phng tin nh vn tỏi hin
cỏc xung t xó hi.
Trong cun Bn v vn hc Gorki ó khng nh: "Vai trũ ca ct
truyn l nhng mi liờn h, nhng mõu thun, nhng thin cm v ỏc cm,
núi chung l nhng mi quan h qua li ca con ngi lch s phỏt trin v t
chc ca tớch cỏch ny hay tớch cỏch khỏc" [4,196].
Qua nh ngha ca Gorki ta cú th thy, ct truyn l phng tin bc
l tớnh cỏch nhn vt, th hin nhng thuc tớnh ca tớnh cỏch ú, nhng
mt khỏc nú l phm vi ca cỏc bin c lch s c th, ch cú trong cỏc bin c
nht nh ú cỏc mi thin cm, ỏc cm hay núi chung cỏc mi quan h ca
con ngi mi c bc l. Cng qua nh ngha ca Gorki, ct truyn l
mt h thng cỏc bin c trong tỏc phm, ng thi l phng tin nh vn
tỏi hin li nhng mõu thun v xung t xó hi vch ra hu qu ca nhng
mõu thun v xung t xó hi ú qua s phn cỏc nhõn vt. Nhng nhng
mõu thun v xung t ny l nhng xung t mang tớnh ngh thut, tc l
nhng bin c thuc v nhng cỏ nhõn riờng bit trong i sng cỏ nhõn con
ngi.

Phạm Thị Thảo

10

K32D Khoa Ngữ văn

Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

cun Dn lun nghiờn cu vn hc G.N Pụxpờlụp ó khng nh:
"Cỏc ct truyn c hỡnh thnh ch yu l nh cỏc hnh ng ca cỏc nhõn
vt' [14,233].
ễng cng ch ra rng, trong vn hc cú nhiu kiu ct truyn. Trong
mt s trng hp ct truyn c xõy dng trờn c s miờu t cỏc hnh ng
dt khoỏt ca nhõn vt, trờn cỏc thi im bc ngot ca cuc i nhõn vt.
S vn ng ca cỏc hnh ng ú ch yu xy ra bờn ngoi. mt s
trng hp khỏc thỡ cỏc s kin xut hin vi t cỏch l nguyờn nhõn ca cỏc
suy ngh cm xỳc nhõn vt. Hay núi khỏc i, s vn ng ca cỏc hnh ng
ú ch yu xy ra bờn trong. Trong tin trỡnh s kin cỏi b thay i khụng
hn l tỡnh trng nhõn vt m ch yu l trng thỏi tõm lớ ca chỳng.
1.1.2. Cỏc thnh phn ct truyn
Trong cỏc ct truyn thng vch ra rt rừ rng cỏc giai on ca hnh
ng v mi xung t lm c s cho nú. ú l nhng thnh phn ca ct
truyn. Bt c truyn ln, nh, ct truyn núi chung bao gm cỏc thnh phn
chớnh: trỡnh by, tht nỳt, phỏt trin, nh im (cao tro), kt thỳc. Cỏc nh lớ
lun vn hc c in ch rt rừ iu ny.
Phn trỡnh by gii thiu tỡnh trng s vt khi cha hoc sp xy ra
xung t. Tht nỳt cú th phỏt hin v lm gay gt thờm cỏc mõu thuõn ó cú
t trc trong i sng cỏc nhõn vt hay l t nú to ra cỏc xung t no
ú.Trong trng hp ny thỡ cú th gi ú l tht nỳt xung t. Phỏt trin l
mõu thun tip tc din ra ngy cng gay gt hn. nh im (hay cao tro) l
s kin th thỏch cao nht, tt cựng i vi nhõn vt, l s kin dn n bc
ngot ln lao nht ca s phỏt trin ca truyn. Kt thỳc (hay m nỳt) l s
kin k ngay sau cao tro, kt thỳc truyn cú khi mõu thun c gii quyt

hon ton nhng khụng phi bao gi cng vy. Cú khi kt thỳc hnh ng,
mõu thun gia nhõn vt vn cũn, thm chớ cũn gay gt hn. Trong lnh vc

Phạm Thị Thảo

11

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

cu to ct truyn, khụng h cú quy tc chun mc vn nng no. ụi khi tỏc
phm khụng cú y cỏc thnh phn trờn, hoc thờm mt s thnh phn
khỏc v cỏc thnh phn ca ct truyn khụng nht thit phi tuõn theo mt trt
t nht nh, chỳng cú th b o ln v trớ. Vic la chn mt ct truyn nh
th no ph thuc vo dng ý sỏng tỏc ca nh vn khi mun khỏi quỏt chiu
hng ng i ny hay khỏc ca nhõn vt.
1.1.3. Kt cu ca ct truyn
Ngoi cỏc mi liờn h bờn ngoi, cú tớnh cht thi gian v nhõn qu,
gia cỏc s kin c miờu t li cũn cú mi liờn h bờn trong, mang ý ngha
v cm xỳc. V c bn cỏc liờn h ny to thnh phm vi kt cu ca ct
truyn. Cú nhng loi kt cu ph bin l:
Li kt cu bng trỡnh t liờn tip trc sau ca cỏc s kin nhng tỏc
phm cú giỏ tr, khin ngi c luụn thy s mi m qua tng chi tit vi
on kt l tr ct ca ct truyn.
Li kt cu quan trng l s o ln thi gian cỏc s kin nhm chuyn
s chỳ ý ca bn c t s kin vo ni tỡnh nhõn vt. khỏm phỏ con

ng khú khn phc tp trong vic hỡnh thnh tớnh cỏch con ngi, cỏc nh
vn dựng kiu lp ghộp quỏ kh vi hin ti ca cỏc nhõn vt, cng vi hnh
ng luõn chuyn t thi gian ny n thi gian khỏc. Li kt cu hi c nh
th trong cỏc tiu thuyt v kch thng s dng ngt quóng tuyn hnh
ng chớnh. Qua ú bc l y hn cỏc mi liờn h k tha ca cỏc thi
i v th h.
1.1.4. Phõn loi ct truyn
n nay cỏc nh nghiờn cu lớ lun phờ bỡnh vn hc cho rng cú nhiu
cỏch phõn loi ct truyn.Vớ d Lờ Huy Bc da vo cỏc tiờu chớ nh s kin,
thi gian, nhõn vt ó chia ra mi ba loi ct truyn. Theo tiờu chớ s kin cú
ct truyn phõn on, ct truyn lin mch, ct truyn huyn o, ct truyn

Phạm Thị Thảo

12

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

ghộp mnh, ct truyn siờu vn bn. Theo tiờu chớ thi gian cú ct truyn
tuyn tớnh, ct truyn khung, ct truyn gp khỳc. Da trờn nhõn vt chia ra
ct truyn n tuyn, ct truyn a tuyn, ct truyn hnh ng, ct truyn
tõm lớ, ct truyn dũng ý thc. Ngoi ra cỏc nh nghiờn cu cũn xut cỏc
cỏch phõn loi khỏc nh da trờn tiờu chớ ni dung, kt cu, trng phỏi
chia ra nhiu ct truyn khỏc. Tuy nhiờn, ngi ta ng ý nhiu hn c vi
Aristụt trong tỏc phm Ngh thut thi ca l cú hai loi ct truyn biờn niờn v

ng tõm. ng thi h cng khng nh s tn ti ca ct truyn n tuyn
v ct truyn a tuyn, ct truyn kch tớnh.
Ct truyn biờn niờn l ct truyn cú mi liờn h thi gian ln ỏt trong
cỏc s kin. Tớnh biờn niờn khin cỏc s kin v hnh ng khụng tht gn bú
vi nhau, m ra kh nng miờu t thc ti nhiu bỡnh din phự hp vi tỏc
phm c ln. Trong nhng nm gn õy, cu to kiu ct truyn biờn niờn
phong phỳ lờn, xõm chim cỏc th loi nh hn.
Ct truyn ng tõm l ct truyn trong ú gia cỏc s kin mi liờn h
nhõn qu chim u th. Tớnh ng tõm ca ct truyn cho phộp nh nghiờn
cu chm chỳ vo xung t no ú. Nú l c s to nờn s thng nht ca
hỡnh thc tỏc phm.
Ct truyn n tuyn l ct truyn m h thng s kin c tỏc gi k
li gn gng, n gin v s lng, tp trung th hin quỏ trỡnh phỏt trin tớnh
cỏch nhõn vt. Vỡ vy, nú cú dung lng nh hoc va, tn ti trong cỏc
truyn ngn, truyn va, kch bn vn hc.
Ct truyn a tuyn l ct truyn trỡnh by mt h thng s kin phc
tp nhm tỏi hin nhiu bỡnh din ca i sng mt thi kỡ ca lch s, tỏi
hin nhng con ng phc tp ca nhõn vt, do ú cú dung lng ln.
Ct truyn kch tớnh l ct truyn m ngi k luụn t s vic trong
th i lp tt - xu, cao c - thp hốn. Cỏch lm ny hm cha trong ú cỏi
nhỡn di ng: i t au thng bt hnh n hnh phỳc sung sng.

Phạm Thị Thảo

13

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

1.2. c im ct truyn trong tiu thuyt Anna Karờnina ca
L.Tụnxtụi
Trong mt lỏ th di khụng gi, vit vo lỳc bit tin L.Tụnxtụi t trn,
nh vn vụ sn Nga M.Gorki ó nhn xột: "Trong ụng cú mt cỏi gỡ lỳc no
cng khin tụi cú ý mun reo to lờn vi mi ngi: hóy nhỡn m xem trờn qu
t ny cú mt con ngi kỡ diu nh th y" [4,389]. Cỏi kỡ diu ú l bi:
Trong sut cuc i cm bỳt ca mỡnh, nh vn ó lao ng hng say, nhit
tỡnh vi mt sc vit him ai cú c. Bt u t nhng tỏc phm u tay,
nh vn ó chng minh kh nng quan sỏt i sng mt cỏch tinh t. T 1864
- 1869, L.Tụnxtụi vit xong b tiu thuyt anh hựng ca v i Chin tranh v
ho bỡnh - mt cun tiu thuyt c ún nhn nhit tỡnh, lm nờn thng li
huy hong cho ụng. Thnh cụng ú, giỳp L.Tụnxtụi cú nim tin tng vo sc
mnh ti nng ca mỡnh hn, ụng bc vo tip Anna Karờnina - õy nh
vn li mt ln na lm cho trờn tui ca mỡnh vang di trờn th gii, khi tỏc
gi th hin nhng suy ngh ca mỡnh v i sng hng ngy, cng nh nhng
tỡm tũi tr li cỏc vn xó hi ln ca thi i t ra. Tt c c th hin
bng ngh thut vit truyn cao tay. Tụnxtụi tng núi: "Tụi l nh ngh s v
c cuc i tụi trụi qua l i tỡm cỏi p". Tuyờn ngụn ngh thut y ó tr
thnh iu tõm nim sut sỏu mi nm sỏng tỏc ca Tụnxtụi "cỏi p" m
nh vn tỡm kim c tri rng trờn nhiu vn , v xõy dng ct truyn
cng l mt trong nhng minh chng hựng hn cho "cỏi p" ú. Vi ti nng
ngh thut sc so, nh vn ó to dng c nhng kiu ct truyn c ỏo,
mang c im riờng bit thu hỳt s chỳ ý ca c gi trờn ton th gii. Nột
c sc ú c th hin nhng c im sau:
1.2.1. Ct truyn song hnh, a tuyn
õy l kiu ct truyn cú t hai nhõn vt chớnh (hoc nhõn vt trung
tõm) tr lờn. õy tỏc phm khụng ch cú mt tuyn truyn m l s kt hp

ca nhiu tuyn truyn, v mi nhõn vt chớnh m ng mt tuyn ct

Phạm Thị Thảo

14

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

truyn nhm th hin mt hay nhiu ch no ú. Nu cỏc tuyn ct truyn
y tỏch ri nhau thỡ chỳng vn tn ti c lp v ng vng trong mi hon
cnh. Núi nh vy, cú ngha l chỳng tụi s dng quan nim tuyn truyn l
cõu chuyn v mt i ngi c tỏi hin bng nhng s kin trong cuc i
nhõn vt, din ra trong mt khụng - thi gian no ú. Do vy, mi tuyn
truyn l mt lỏt ct c bit ca ct truyn. Cú th búc tỏch ra c thnh
tng lp thỏo ri ra khi cu trỳc chung ca tỏc phm m mi tuyn truyn ú
vn m bo v mt ni dung ý ngha.
Qua kho sỏt tiu thuyt Anna Karờnina ca L.Tụnxtụi chỳng tụi nhn
thy tỏc phm ny L.Tụnxtụi ó xõy dng nhiu tuyn truyn khỏc nhau, v
mi tuyn truyn li mang nhng nột c sc lm ni bt c ti nng bc
thy ca nh vn ny.
Tuyn truyn th nht, bao gm cỏc nhõn vt Anna, Karờnin v
Vrụnxki. tuyn truyn ny, tỏc gi tp trung i vo miờu t cõu chuyn tỡnh
yờu tay ba gia cỏc nhõn vt, t ú cú th khỏi quỏt c nhiu vn ,
ni dung t tng. Tuyn truyn ny cú th c khỏi quỏt nh sau: Anna
mt ngi ph n p cú xut thõn dũng dừi quý tc, ngay t u Anna ó

chu s sp t ca b cụ l kt hụn vi bỏ tc Karờnin, tr thnh v phu
nhõn xinh p ng trờn nh cao danh vng v a v. Nhng mi vic ó bt
u thay i k t khi Anna t Pờtecbua tr v Matxcva. Khi gia ỡnh ngi
anh trai ca Anna cú s bt ho, Anna v Matxcva l giỳp anh trai v ch
dõu gii ho. Nng ó i cựng toa tu vi bỏ tc phu nhõn Vrụnxkaia, n
Matxcva, anh trai ca Anna l Xtờpan Ackaich ún nng ga, v ti õy
Vrụnxki cng i ún m mỡnh l Vrụnxkaia. Chớnh t cuc gp g thoỏng
qua ny m v p "du dng, thu m l lựng trờn b mt yu kiu" [20,134]
ca Anna ó thu hỳt s chỳ ý ca Vrụnxki, cú th núi: Chng Vrụnxki ó say
m Anna k t lỳc ú. Anna ó nhanh chúng gii quyt c nhng mõu

Phạm Thị Thảo

15

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

thun cho v chng Xtờpan Ackaich. Ti Matxcva, nng ó n nh mt
ngi quen d bui khiờu v. Vrụnxki cng n tham d, v õy nng ó
nhn ra Vrụnxki say mờ nng. Anna ó ún nhn tỡnh yờu ca Vrụnxki, nhng
sau ú nng li cm thy cú li vỡ vy nng li tr v Pờtecbua, Vrụnxki i
theo nng v quyt tõm chinh phc v phu nhõn ny. K t ú Anna ó thay
i, nng luụn u tranh gia chng mỡnh l Alờcxõy Alờcxanrụvớch vi
Vrụnxki. Cui cựng, nng ó khụng khỏng c ni v lao vo cuc tỡnh vi
Vrụnxki mt cỏch mnh m. Nng cú thai vi Vrụnxki, nng mun li d vi

chng nhng khụng c, bi nng khụng th b cu con trai ca mỡnh. Cũn
ngi chng ca Anna khụng h ghen tuụng m ch luụn yờu cu nng gi th
din v danh d cho ụng ta. Chớnh iu ú cng thỳc y tỡnh yờu ca Anna
vi Vrụnxki mnh m hn bao gi ht. Nhng cui cựng quan h ca Anna
v Vrụnxki cng tr nờn cng thng: Vỡ h khụng th hp thc hoỏ cuc sng
ụi la ca mỡnh, cng vi d lun xó hi cng to nờn sc ộp vi h.
Vrụnxki tr nờn bc bi, mt mi cũn Anna thỡ au kh ghen tuụng v nghi
ng v tỡnh yờu ca chng. Anna cng tr nờn tuyt vng sau mt ln cói
nhau, vỡ th nng ó quyt nh tỡm cỏch gii quyt cho mỡnh bng cỏch lao
u vo xe la, kt thỳc cuc i y bi kch ca chớnh mỡnh.
Nh vy, tuyn truyn ny Anna l nhõn vt chớnh. Nng luụn cú
khỏt khao yờu thng mnh m. Vỡ nng sng vi ỳng tỡnh cm tht ca
mỡnh nờn nng ó vo bi kch, tr thnh nhõn vt tiờu biu cho s phn bi kch
ca ph n Nga th k XIX. Cng t õy tỏc gi ó núi lờn c nhiu iu
quan trng cho t tng ca mỡnh, khỏi quỏt nờn mt mng hin thc ca i
sng xó hi Nga lỳc by gi.
tuyn truyn th hai bao gm cỏc nhõn vt Lờvin, Kitti. õy l tuyn
nhõn vt lớ tng ca nh vn. Tuyn truyn ny cú th c túm lc nh
sau: Lờvin l mt in ch sng Pờtecbua, chng n Matxcva vi mc

Phạm Thị Thảo

16

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

ớch l cu hụn Kitti - ngi m chng ó ý v cú tỡnh cm t lõu. Nhng
Kitti ó t chi tỡnh cm ca chng, vỡ lỳc ny trỏi tim ca Kitti ang hng
v Vrụnxki. Lờvin sau khi b Kitti t chi li cu hụn lin ri Matxcva, tr
v nụng thụn. Chng quay li vi cụng vic qun lớ in ang vit sỏch v tỡm
thy nim vui trong cụng vic. Cũn Kitti b Vrụnxki t chi, nng ó b m v
ra nc ngoi dng bnh mt thi gian. Khi nhỡn thy c xe ch Kitti chy
qua ch mỡnh, Lờvin nhn ra tỡnh cm ca chng vi Kitti vn cũn, chng
quyt nh n Matxcva cu hụn Kitti ln na, v h nhanh chúng t chc
ỏm ci. Sau ỏm ci, Lờvin a ngay v v nụng thụn. Kitti lp tc thớch
ng vi vai trũ ngi v ca mỡnh khin cho Lờvin y bt ng v ngc
nhiờn, cũn Lờvin li tip tc say sa trong cụng vic qun lớ tri p. Cuc
sng ca h cng xy ra nhng hiu lm nho nh, song gia ỡnh h vn sng
rt hnh phỳc bờn nhau. Tuy nhiờn cui tỏc phm Lờvin li i tỡm hiu nim
tin ca mỡnh tụn giỏo.
V nh vy, tuyn truyn Lờvin, tỏc gi ó cp n nhng con
ngi cú tỡnh yờu, hnh phỳc gia ỡnh - tỡm kim chõn lý, nhng cui cựng ó
b tc v khng hong. tuyn ct truyn ny, L.Tụnxtụi khụng ch cp
n vn gia ỡnh , m ụng cũn hng ngũi bỳt ti khai thỏc mt mng
ti khỏc. Nh vn m rng tm nhỡn vo mi quan h gia nụng dõn v a
ch quý tc. T õy ụng rỳt ra mt s tht ln lao hn, ú l vn Gii
phúng nụng dõn.
Bờn cnh hai tuyn nhõn vt chớnh ú, thỡ tuyn ụli - Xtờpan cng cú
vai trũ quan trng trong vic th hin t tng ch ca tỏc phm. Tuyn
nhõn vt ny c m u bng cnh lc c trong gia ỡnh, khi Xtờpan
Ackaich "mt ngi n ụng bm t tui, bnh bao, y nhc tỡnh" [20,46]
tng tu vi cụ n gia s ngi Phỏp. K t ú khụng khớ gia ỡnh cng tr
nờn nng n, ri ren khi m ụli - ngi m ca by a con (cũn sng nm)

Phạm Thị Thảo

17

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

luụn phi sng trong nhng dn vt au kh v ni tõm trc nhng hnh
ng sai trỏi ca ngi chng. Nhng mõu thun y ó dn c gii to khi
Anna n. Tuy cng cú lỳc gp khú khn trong kinh t, nhng cuc sng ca
h li din ra mt cỏch bỡnh thng. Mc du tuyn ny khụng chim dy
trang sỏch nh tuyn Anna, Lờvin song li cú mt t u n cui tỏc phm
v mang ý ngha khỏ thỳ v, lm sinh ng thờm cho ct truyn trong tỏc
phm.
Ngoi cỏc tuyn nhõn vt núi trờn, trong tiu thuyt Anna Karờnina
cũn phi k n tuyn nhõn vt qun chỳng. Tuyn ny bao gm s lng ln
nhng nhõn vt mi tng lp trong xó hi. ú l nhng bỏ tc, cụng tc,
qun chỳa, nhng lut s, chỏnh vn phũng, giỏo s, s quan, ngh s....thuc
tng lp thng lu quý tc; ú l nhng ngi giỳp vic, nhng gó hu
phũng, nhng b vỳ, b ... lm vic cho nhng gia ỡnh quyn quý; ú l s
ụng nhng ngi nụng dõn lao ng vt v, cho n nhng gó lỏi buụn...
cng u cú mt trong tỏc phm. Hu ht nhng nhõn vt ny u xut hin
nhng khong khụng gian riờng dnh cho gii h. Vớ nh, nhng ngi thuc
tng lp thng lu thỡ thng tham gia vo nhng bui khiờu v, gii trớ, hi
hp, bu c trong nhng phũng tr.... Cũn nhng ngi nụng dõn li sinh hot
lao ng vt v trờn nhng cỏnh ng hay trong nhng trang tri ca nhng
ụng a ch. Tuyn nhõn vt ny cng xut hin vi tn s tng i nhiu

trong tỏc phm h cng tham gia bn bc nhng vn v ph n, trng
hc, v giai cp, v o c, tụn giỏo, vn rung t, a tụ...mi nhõn vt
u th hin nhng quan im ca riờng mỡnh. Tuyn nhõn vt ny gúp phn
b sung nhn mnh cho cỏc tuyn nhõn vt khỏc núi riờng, v cng mang n
mt "ting núi" khng nh cho nhng vn ch yu m tỏc gi t ra
trong tỏc phm núi chung.

Phạm Thị Thảo

18

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

Nh vy ú l nhng tuyn nhõn vt cú trong tỏc phm. Kiu ct truyn
a tuyn ny ó cú b tiu thuyt s thi Chin tranh v ho bỡnh v sau
ny trong tỏc phm Phc sinh nh vn cng la chn nhiu tuyn ct truyn
khỏc nhau lm nn cho tỏc phm nh: Tuyn núi v s phn v hỡnh tng
ngi ph n Nga th k XIX (Maxlụva l nhõn vt chớnh), tuyn nhng con
ngi quý tc cú t tng phc sinh, tuyn truyn ny xoay quanh nhõn vt
Nhờkhiuụp, tuyn phn din, tuyn nhõn vt qun chỳng... V kiu ct
truyn y cũn c nh vn s dng khỏ c sc tỏc phm Anna Karờnina.
Tiu thuyt ny ngay t khi mi ra i, nhiu ngi ng thi cho rng ú
l "hai cun tiu thuyt: Anna v Lờvin" t bờn cnh nhau mt cỏch ti tỡnh
m khụng cú kt cu chung, hoc cú ý kin khỏc li cho rng "Cõu chuyn
Lờvin c lng thờm mt cỏch gng ộp vo cõu chuyn Anna", hay mt s

ý kin khỏc li ch chỳ ý n tuyn Anna m ớt chỳ ý n tuyn Lờvin - coi ú
nh mt nhỏnh ph ca tiu thuyt. Nhng tt c nhng ý kin ú u khụng
ỳng vi ý sỏng to ca tỏc gi. Bi chớnh L.Tụnxtụi ó khng nh: "Trỏi
li, tụi rt t ho v kin trỳc tỏc phm: nhng vũm cun c kt hp nh
th no ngi ta khụng nhn ra c ch tip ni.... Mi liờn h ca cu
trỳc c to nờn... mi quan h bờn trong". V tỡm c "nhng vũm cun
kt ni" cú ngha l phi tỡm c mch ni gia cỏc tuyn truyn ca tỏc gi.
Mch ni ú "mi quan h bờn trong" ú chớnh l t tng ch ca tỏc
phm.
Khụng phi ngu nhiờn m tỏc gi t cỏc tuyn nhõn vt ú cnh nhau:
Anna l tuyn nhõn vt th hin cho quan nim v bi kch tỡnh yờu hụn nhõn
thỡ Kitti cựng Lờvin li to thnh mt tuyn song song i lp, va khc
ho sõu thờm bi kch ca Anna, va lm ni bt quan nim v hnh phỳc gia
ỡnh ca L.Tụnxtụi. Hai tuyn ct truyn ny an chộo quờn cht vo nhau,
tỏc ng ln nhau, chỳng khụng ch liờn kt vi nhau trong mi xung t xó

Phạm Thị Thảo

19

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

hi m c trong s ng nht v nhng hon cnh ngh thut c th cựng phỏt
trin trờn mt ti theo cựng mt ch chung ca tiu thuyt. t cỏc nhõn
vt cỏc tuyn cnh nhau cho thy tỏc phm "khụng ch tp trung vo cõu

chuyn tỡnh yờu m cũn th hin c th nhng khú khn v kinh t ca xó hi
Nga. Mi c qua ngi ta cú th ngc nhiờn vỡ sao nhng chuyn tỡnh yờu
au kh li gn bú vi chuyn lm n tht bi ca mt v in ch ang sng
trong mt gia ỡnh hnh phỳc" [10,244]. Qỳa trỡnh chuyn t tiu thuyt gia
ỡnh sang tiu thuyt xó hi, chớnh l quỏ trỡnh m rng, phỏt trin ct truyn
v l minh chng cho t tng chớnh thng ca L.Tụnxtụi.
Hay s xut hin ca tuyn ụli cng vy, tuyn ny chớnh l ng
dõy liờn kt c hai tuyn nhõn vt trờn bi: Anna l em gỏi ca Xtờpan,
cũn Kitti (l em gỏi ca ụli) li ly Lờvin. Vi cỏch m u bng cnh lc
c ca gia ỡnh ụli, tỏc gi ó khộo lộo v ra bi cnh cho tn bi kch Anna
sau ny: Anna khụng th giu mỡnh trong c o bn phn gia ỡnh. Cn bóo
lc thi i lm sp hnh phỳc ca ngi ph n c , cam chu nh
ụli, tt nhiờn s xụ y Anna vo vũng xoỏy ca nú lm tiờu tan mi c m
p ca mt cỏ tớnh mnh m nh Anna.
Kt cu ct truyn khụng ch tn ti song song, m chỳng cũn an ci,
tỏc ng qua li ln nhau cựng lm ni bt nhng mng t tng ch
ln ca tỏc phm. Vi nhng ng dõy nhõn vt riờng r nhng li cú s
dng dt phc tp ca ng dõy t tng va mõu thun li va thng nht,
lm ni bt nhng ch m nh vn ó t ra. Vn tỡnh yờu hay hụn
nhõn, hnh phỳc gia ỡnh hay bt hnh l mt ch ln trong tỏc phm.
Kụznsộp, mt ngi sng xa thc t, ch chuyờn chỳi u vo sỏch v v
Varenca, mt cụ gỏi c hnh, m o, c hai cui cựng cng phi tri qua
th thỏch vi vn tỡnh yờu, hụn nhõn. T Betxy Tvecxkaia, Liya Ivanụpna
n Xecpukhụpxcụi u luụn bn n chuyn gia ỡnh, tuy khụng phi l

Phạm Thị Thảo

20

K32D Khoa Ngữ văn

Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

chuyn chớnh. Bờn cnh ú, vn a ch v nụng dõn, nhiu vn xó hi
khỏc c t ra nh: Vn dõn tc, t chc xó hi, c cu kinh t, giỏo
dc... Nhng vn ú c khỏi quỏt mt cỏch c th t cỏc tuyn nhõn vt
trong tỏc phm. Phi by ton b tỡnh trng th thỏi nhõn sinh ca xó hi Nga
nhng nm 70, L.Tụnxtụi phn ỏnh sc nột tớnh cht hn n trong bui giao
thi m nh vn chng kin. Quỏ trỡnh i t vn gia ỡnh sang cỏc vn
núng bng khỏc ca xó hi, chớnh l quỏ trỡnh m rng ti, m rng kt cu
ca tỏc phm. Nh vy, v mt ny, L.Tụnxtụi l nh vn mnh dn i mi.
ễng chng li mi quy nh cng nhc trc õy, mt thúi quen c k ch
c phộp a ra mt cp nhõn vt trai gỏi v mt ng dõy ct truyn t
u n cui trong cỏch xõy dng truyn di. Vi cỏch lm ny nh vn ó
to ra c mt cỏi nhỡn mi linh hot hn v ct truyn m ú cỏc tuyn
truyn cú quan h vi nhau mt cỏch bin chng: Tuyn truyn ny lm nn
múng cho tuyn truyn kia phỏt trin, gúp phn lm cho hỡnh thc tỏc phm
tr nờn thoỏng rng, uyn chuyn, nng ng hn, cú sc cha ln phn
ỏnh y mi sc mu tỡnh cm, tớnh cỏch v cuc sng con ngi trc
hin thc thi i ang rn v nhanh chúng.
Nh vy vi gn mt trm by mi nhõn vt, thuc cỏc tng lp,
cỏc giai cp cỏc loi ngi trong xó hi Nga thi ú, tỏc gi ó sp xp t
chc thnh nhiu tuyn nhõn vt cỏc tuyn truyn khỏc nhau. Cỏc tuyn ct
truyn ú cú ng hng phỏt trin riờng nhng cng quan h tng tỏc cht
ch v i thoi ngm vi nhau bao quỏt hin thc cuc sng mi
phng din cỏ nhõn, gia ỡnh v xó hi, ú chớnh l nhng mt mõu thun
ang vũ xộ xó hi. Bi vy vic an ci nhiu tuyn ct truyn trong tỏc phm

Anna Karờnina ó gúp phn to cho s phỏt trin v khng nh ti nng
c ỏo ca nh vn xut sc nht trong s cỏc nh tiu thuyt hin i ny.

Phạm Thị Thảo

21

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

1.2.2. Ct truyn tõm lớ
Theo ngha rng nht, tõm lớ gn nh ng ngha vi th gii tinh thn
ca con ngi... cỏi giỳp cho con ngi to dng nờn nn vn hoỏ, vn minh.
V vn hc l mt trong nhng cụng c sc bộn giỳp chỳng ta hiu c i
sng ni tõm cc kỡ a dng v phc tp ca con ngi. V khụng phi ngu
nhiờn m cỏc nh nghiờn cu phờ bỡnh vn hc li gi L.Tụnxtụi l "nh bin
chng tõm hn". L mt ngh s v i L.Tụnxtụi c bit chỳ ý n ngh
thut biu hin c "cỏi ang vn ng trong bn cht con ngi... con
ngi nh nhng dũng sụng". Bi chớnh ụng ó tng khng nh: "Mc ớch
ca ngh thut (...) l núi lờn s tht v tõm hn con ngi, núi lờn nhng
iu bớ n, m khụng bao gi cú th núi bng nhng li gin n... Ngh
thut l cỏi kớnh hin vi hng nh ngh s sa vo nhng bớ n chung
trong ú cho mi ngi". Chớnh t nhng quan im ny m trong hu ht
nhng tiu thuyt ca mỡnh L.Tụnxtụi ó nõng cao, i mi ngh thut khỏm
phỏ ni tõm con ngi, khỏm phỏ "trng thỏi ca con ngui bờn trong". Qua
ú, giỳp nh vn khai thỏc v to dng c nhng bc tranh ni tõm sinh

ng, phong phỳ n kỡ diu mi ngi Nga qua cỏc thi kỡ bin ng ca
lch s xó hi. iu ny ó c nh vn chng minh cỏc tỏc phm nh:
Chin tranh v ho bỡnh, n Anna Karờnina thỡ cỏi ti "nhn ra con ngi
vụ hỡnh bờn trong con ngi hu hỡnh" cng c th hin rừ nột. Sau ny,
trong tỏc phm Phc sinh nh vn cng khng nh kh nng khỏm phỏ c
bit ny. Trong b ba tiu thuyt di ú, nh vn ó xõy dng mt kiu ct
truyn rt c sc - ct truyn tõm lớ. Kiu ct truyn ny c trin khai da
trờn tõm lớ ca nhõn vt vi nhng bc xỳc, dn vt ni tõm, s vn ng ni
tõm ú l c s thỳc y ct truyn phỏt trin. Qua kiu ct truyn ny,
L.Tụnxtụi tng bc khỏm phỏ tớnh cỏch ca con ngi, mi quan h ca con
ngi trong xó hi.

Phạm Thị Thảo

22

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

Trong tiu thuyt Anna Karờnina, L.Tụnxtụi ó khai thỏc nhng
chuyn bin tõm lớ ca cỏc nhõn vt mt cỏch tinh t, sõu sc. L.Tụnxtụi th
hin tõm trng nhõn vt di dng ý ngh c thoi, hay núi khỏc i l di
dng c thoi ni tõm.
c thoi ni tõm l phng tin ngh thut c sc v hiu qu
miờu t i sng tõm hn nhõn vt. c thoi ni tõm l phỏt ngụn ca nhõn
vt vi chớnh mỡnh th hin quỏ trỡnh tõm lớ ni tõm, mụ t hot ng cm

xỳc, suy ngh ca con ngi trong dũng chy trc tip ca nú. c thoi ni
tõm giỳp nh vn tỏi hin mi dng sc tinh t ca tõm hn, miờu t con ngi
sõu sc v hon thin hn. Vỡ vy, tn s c thoi ni tõm trong nhng tỏc
phm ln ca tỏc gi l khỏ m c. Theo thng kờ s b ca giỏo s
Nguyn Hi H thỡ "s ln s dng c thoi ni tõm mụ t nhõn vt trong
Chin tranh v ho bỡnh nh sau: khong 80 ln cho Pie, trờn 50 ln cho
Nicụlai Rụxtụp, 50 ln cho Anrõy, trờn 40 ln cho Natasa, v gn 40 ln cho
Maria" [ 5, 145]. Anna Karờnina l cun tiu thuyt tõm lý xut sc ca vn
hc th gii, so vi b tiu thuyt s thi Chin tranh v ho bỡnh, thỡ s ln
c thoi ni tõm xut hin cũn m c hn nhiu. c thoi ni tõm c
L.Tụnxtụi trin khai phm vi khỏ rng vi tt c cỏc nhõn vt cú nhu cu
nhn thc v mỡnh, hon cnh xung quanh, mun by t cm xỳc, s ging xộ
mõu thun trc bin c mi xy ra.
Theo thng kờ t lun ỏn Tin s "Ngh thut kt cu tiu thuyt Anna
Karờnina ca L.Tụnxtụi" - ca tỏc gi Phm Xuõn Hong thỡ con s nhng
ln c thoi ca cỏc nhõn vt nh sau:
Nhõn vt

S ln c thoi ni tõm

Anna

150

Karờnin

47

Vrụnxki

77

Phạm Thị Thảo

23

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

Lờvin

185

Kitti

37

Xtờpan

19

ụli

26

Nh vy, vi c im l cun tiu thuyt tõm lý xut sc ca vn hc

th gii, tỏc phm Anna Karờnina ó cú s ln c thoi ni tõm xut hin
vi tn s cc ln so vi Chin tranh v hũa bỡnh. Nu lc b tt c c
thoi ni tõm khi Anna Karờnina thỡ chc chn tỏc phm s b tn hi
nghiờm trng v ngh thut v chỳng ta s khụng th thy c nhng sc
thỏi tõm trng khỏc nhau ca mi nhõn vt. Nh cú c thoi ni tõm m
ngi c cú nhng giõy phỳt lng ng nhỡn vo chiu sõu tõm hn nhõn
vt Anna, nhõn vt Lờvin v cỏc nhõn vt khỏc, xem nhõn vt ngh gỡ v nh
vn mun núi iu gỡ v con ngi v cuc i?
c thoi ni tõm trong tỏc phm c th hin nhng dng rt
phong phỳ. õy c thoi ni tõm va cú chc nng hng ngoi va cú
chc nng hng ni.
c thoi ni tõm vi tớnh cht hng ngoi - dng nh l tm gng
soi chiu bc l cỏi nhỡn, phn ng ca nhõn vt vi th gii bờn ngoi v
cỏch ỏnh giỏ con ngi ca nhõn vt. c thoi ni tõm hng ni nhm
nhõn vt t ý thc, t vn lng tõm, t phờ phỏn, t ỏnh giỏ. Anna cú
c hai loi ny.
Anna l mt cụ gỏi xinh p, nhng ng trc hai ngi n ụng: Mt
l Karờnin - ngi chng v mt l Vrụnxki -ngi yờu, ó khin nng luụn
phi au kh, ging xộ, sng trin miờn trong nhng cn au n v tõm hn.
Mi vic bt u khi Anna v quờ, an i, gii hũa mi bt ng cho gia ỡnh
ụli, v khi tr v, mang theo nhng tỡnh cm ca chng trai tr tui y sc

Phạm Thị Thảo

24

K32D Khoa Ngữ văn


Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2

Khóa luận tốt nghiệp

sng - sc yờu nh Vrụnxki, thỡ ngi thiu ph ó bt u cú nhng thay
i trong tõm hn: Ban u Anna ngh v ụi tai ca chng mỡnh: "Sao ụi
tai ụng y li to n th kia" [20,195]. Cỏi nhỡn, cỏi "t ngh" ny l im
ỏnh du ó cú s i thay trong mi quan h gia Anna vi ngi chng ca
mỡnh. K t õy Anna luụn luụn cú s so sỏnh gia chng mỡnh v ngi yờu,
cng thy v phong lu ca Vrụnxki bao nhiờu thỡ Anna li cng cm phn
ngi chng ca mỡnh by nhiờu, nhng cõu tụi yờu mỡnh li khuy lờn trong
lũng nng ni phn ut, nng ngh: " ... yờu ? ễng ta m cng sc yờu
c ? Vớ th ụng ta cha tng nghe thy núi n tỡnh yờu thỡ hn khụng
bao gi ụng ta dựng ti t ú. Thm chớ ụng ta cng khụng hiu c th no
l tỡnh yờu na kia" [20,260]. Nhng dũng c thoi ni tõm y ging nh
mt ting núi kinh tm t ỏy lũng nng, khi phi sng cnh mt ngi chng
"a s din" hóo nh Karờnin. Cng cú lỳc, Anna phn n cm tc m ngh
"Tht l mt con ngi ờ tin v b i" [20,466]. Nhng dũng c thoi ca
Anna ging nh mt mch truyn m ra cho c gi nhng hỡnh dung rừ nột
v i sng hụn nhõn cng nh xõy dng nờn ton b bn cht ca Karờnin.
Bờn cnh ú, cng cú lỳc nh vn nhõn vt c thoi thnh li núi,
giỳp c gi vộn bc mn ni tõm thy rừ c nhng din bin tõm lớ
phc tp ang din ra trong i sng bờn trong ca Anna. Cú lỳc nng núi vi
chng nh núi vi mỡnh "mỡnh ng ngc nhiờn nhộ, em vn nh xa thụi...
Nhng trong em, cú mt ngi n b khỏc v em s ta. Chớnh ta ó phi
lũng anh ta. Em mun thự ghột mỡnh, nhng em khụng ti no quờn ni cỏi
ngi n b trc kia l em, kia khụng phi l em. Bõy gi em mi ỳng
l em ton vn" [20,638]. Anna lỳc ny l s mõu thun gia bn phn ca
ngi v, ngi m v khỏt vng tỡnh yờu ang u tranh d di. Nng mun
bt ra khi s di trỏ ca chng nhng ri li cha can m r b tt c
i theo ting gi ca tỡnh yờu. ú l tm bi kch bờn trong con ngi nng, nú

Phạm Thị Thảo

25

K32D Khoa Ngữ văn