Một số giải pháp quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Thạch Hà tỉnh Hà Tĩnh
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (615.25 KB, 106 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
–––––––––––––
TRẦN THỊ HỒNG
MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ XÂY DỰNG
TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở
HUYỆN THẠCH HÀ - TỈNH HÀ TĨNH
LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGHỆ AN, 2013
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
–––––––––––––
TRẦN THỊ HỒNG
MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ XÂY DỰNG
TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở
HUYỆN THẠCH HÀ - TỈNH HÀ TĨNH
LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH QUẢN LÝ GIÁO DỤC
MÃ SỐ: 60.14.05
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS HÀ VĂN HÙNG
NGHỆ AN, 2013
LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin trân trọng cảm ơn các
cô giáo, thầy giáo đã tận tình giảng dạy giúp đỡ tôi trong quá trình học tập; xin trân
trọng cảm ơn thầy giáo PGS.TS. Hà Văn Hùng đã trực tiếp hướng dẫn giúp đỡ tôi
nghiên cứu và hoàn thành bản luận văn này.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Huyện ủy, HĐND, UBND huyện Thạch Hà; Lãnh
đạo và cán bộ chuyên viên phòng Giáo dục và Đào tạo Thạch Hà; Hiệu trưởng, các
thầy cô giáo, cán bộ công nhân viên và học sinh các trường tiểu học đã động viên,
tạo điều kiện về thời gian, trao đổi ý kiến, cung cấp thông tin giúp tôi trong quá trình
học tập và nghiên cứu hoàn thành đề tài này.
Xin cảm ơn sự quan tâm, cổ vũ, chia sẻ của gia đình, anh em, bạn bè đã giúp
tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.
Mặc dầu đã có nhiều cố gắng, song trong luận văn này vẫn còn có những
thiếu sót. Tôi mong muốn nhận được sự góp ý bổ sung của các thầy cô và bạn bè
đồng nghiệp để có thể sửa chữa và hoàn thiện luận văn của mình.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Nghệ An, tháng 9 năm 2013
Tác giả luận văn
Trần Thị Hồng
MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN..................................................................................................
MỞ ĐẦU.........................................................................................................
1. Lý do chọn đề tài…………………………………………………………..
2. Mục đích nghiên cứu………………………………………………………
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu………………………………………..
4. Giả thuyết khoa học……………………………………………………….
5. Nhiệm vụ nghiên cứu……………………………………………………...
6. Phương pháp nghiên cứu ………………………………………………….
7. Đóng góp của luận văn…………………………………………………….
8. Cấu trúc của luận văn……………………………………………………...
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÔNG TÁC QUẢN LÝ XÂY
DỰNG TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA..............................
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu.....................................................................
1.1.1. Xây dựng chuẩn trường học của tổ chức giáo dục quốc tế và một số
nước
trên
thế
giới.
.............................................................................................................
1.1.2. Vài nét về lịch sử nghiên cứu trường tiểu học đạt CGQ ở Việt Nam.
.............................................................................................................
1.2. Một số khái niệm liên quan đến đê tài.........................................................
1.2.1
Cơ
sở
khoa
học
của
việc
chuẩn
hóa
.............................................................................................................
1.2.2.
Trường
tiểu
học
.............................................................................................................
1.2.3.
Trường
tiểu
học
đạt
chuẩn
quốc
gia
.............................................................................................................
1.2.4. Tiêu chuẩn trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia
.............................................................................................................
1.2.5. Quan niệm về giải pháp xây dựng trường tiểu học đạt CGQ.
.............................................................................................................
1.2.6. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về vấn đề xây dựng trường tiểu
1
1
3
3
3
3
4
4
4
5
5
5
8
10
10
11
16
17
22
học
đạt
CGQ.
............................................................................................................. 24
Tiểu kết chương 1............................................................................................. 26
CHƯƠNG 2:THỰC TRẠNG QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƯỜNG TIỂU
HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở HUYỆN THẠCH HÀ, TỈNH HÀ TĨNH... 28
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và giáo dục của huyện
Thạch Hà - tỉnh Hà Tĩnh. .................................................................................. 28
2.1.1.
Điều
kiện
tự
nhiên
kinh
tế
xã
hội. 28
.............................................................................................................
2.1.2. Thực trạng về giáo dục - Đào tạo.
2.2. Thực trạng quản lý các trường tiểu học huyện Thạch Hà theo 5 tiêu chuẩn
29
của trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia.............................................................. 36
2.2.1. Thực trạng quản lý theo tiêu chuẩn trường tiểu học đạt CQG mức độ 1
............................................................................................................. 36
2.2.2. Đánh giá thực trạng quản lý theo tiêu chuẩn trường tiểu học đạt
chuẩn
quốc
gia
mức
độ
2
.............................................................................................................
2.3. Đánh giá chung về quản lý xây dựng trường tiểu học đạt CQG trên địa
bàn huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh....................................................................
2.3.1.
Những
thuận
lợi
và
khó
khăn
.............................................................................................................
2.3.2.
Một
số
tồn
tại,
hạn
chế
.............................................................................................................
2.3.3.
Nguyên
nhân
của
thành
công
.............................................................................................................
2.3.4.
Nguyên
nhân
của
tồn
tại
.............................................................................................................
Tiểu kết chương 2.............................................................................................
Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƯỜNG TIỂU
38
39
39
41
42
43
43
HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở HUYỆN THẠCH HÀ - TĨNH HÀ TĨNH.. 44
3.1. Nguyên tắc lựa chọn các giải pháp..............................................................
44
3.1.1.
Đảm
bảo
tính
mục
tiêu.
.............................................................................................................
44
3.1.2.
Đảm
bảo
tính
thực
tiễn.
.............................................................................................................
3.1.3.
Đảm
bảo
tính
khả
thi.
.............................................................................................................
44
44
3.2. Một số giải pháp quản lý xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn Quốc gia ở
huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh.......................................................................... 45
3.2.1. Tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền về xây dựng trường Tiểu
học
đạt
chuẩn
Quốc
gia
.............................................................................................................
3.2.2. Lập kế hoạch xây dựng trường Tiểu học đạt CQG; kiểm tra công tác
xây dựng trường theo các tiêu chuẩn của trường Tiểu học đạt CQG
45
48
.............................................................................................................
3.2.3. Đổi mới phương thức hoạt động của các tổ chức đoàn thể, các tổ
chuyên môn và các hội đồng trong nhà trường
.............................................................................................................
3.2.4. Tăng cường công tác bồi dưỡng đội ngũ CBQL và giáo viên đáp ứng
yêu
cầu
của
trường
tiểu
học
đạt
CQG.
.............................................................................................................
3.2.5. Nâng cao chất lượng GD toàn diện của trường tiểu học
.............................................................................................................
3.2.6. Kết hợp xây dựng CSVC, đầu tư trang thiết bị dạy học với xây dựng
trường
TH
đạt
CQG.
.............................................................................................................
3.2.7. Đẩy mạnh xã hội hóa giáo dục trong việc xây dựng trường Tiểu học
đạt
chuẩn
Quốc
gia
.............................................................................................................
3.3. Thăm dò tính khả thi và tính cần thiết của các giải pháp..............................
3.3.1.
Về
tính
khả
thi
.............................................................................................................
3.3.2.
Về
tính
cần
thiết
.............................................................................................................
Tiểu kết chương 3.............................................................................................
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...........................................................................
1.
Kết
luận
.............................................................................................................
2.
Một
số
kiến
nghị
.............................................................................................................
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................................
56
61
67
69
72
82
83
88
93
94
94
95
98
DANH MỤC
CÁC KÝ HIỆU VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
CBQL
Cán bộ quản lý
CMHS
Cha mẹ học sinh
CQG
Chuẩn quốc gia
GD
Giáo dục
GD&ĐT
Giáo dục và đào tạo
GV
Giáo viên
HĐND
Hội đồng nhân dân
HS
Học sinh
KT - XH
Kinh tế - xã hội
MN
Mầm non
NVHC
Nhân viên hành chính
PCGD
Phổ cập giáo dục
QLGD
Quản lý giáo dục
TH
Tiểu học
THCS
Trung học cơ sở
TL
Tỷ lệ
UBND
Ủy ban nhân dân
XHHGD
Xã hội hoá giáo dục
1
MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc Đảng Cộng sản Việt Nam lần thứ X đã
đề ra và chỉ rõ: “Nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện; đổi mới cơ cấu tổ chức, cơ
chế quản lý, nội dung, phương pháp dạy và học; thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa,
xã hội hóa, chấn hưng nền Giáo dục Việt Nam” [13, 95].
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI, tiếp tục khẳng định những quan điểm và
phương hướng cơ bản về phát triển Giáo dục đã khẳng định từ Đại hội X, với định
hướng: “Thực hiện đồng bộ các giải pháp phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục,
đào tạo. Đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp dạy học, phương pháp thi,
kiểm tra theo hướng hiện đại; nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đặc biệt coi
trọng giáo dục lý tưởng, giáo dục truyền thống lịch sử cách mạng, đạo đức, lối sống,
năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, tác phong công nghiệp, ý thức trách nhiệm xã
hội”. [14, 216].
Trên định hướng ấy, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ phát
triển lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung phát triển năm 2011) đã chỉ rõ: “Giáo dục và đào
tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng phát triển
đất nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt nam. Phát triển giáo dục và đào
tạo cùng với phát triển khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu; đầu tư cho
giáo dục và đào tạo là đầu tư phát triển. Đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào
tạo theo nhu cầu phát triển của xã hội; nâng cao chất lượng theo yêu cầu chuẩn hóa,
hiện đại hóa, xã hội hóa, hội nhập quốc tế, phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng và
bảo vệ tổ quốc” [14].
Cấp Tiểu học là cấp học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân, là bậc học
đào tạo những kiến thức cơ bản ban đầu cho trẻ tiếp tục học lên bậc học trên, giúp trẻ
hình thành những cơ sở ban đầu, những đường nét cơ bản của nhân cách. Do vậy để
đáp ứng được các yêu cầu đó cần phải có một hệ thống các nhà trường tương ứng
với yêu cầu nhiệm vụ mới. Các trường Tiểu học phải có những tiêu chuẩn cần thiết
để đảm bảo chất lượng hiệu quả giáo dục theo yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của
2
đất nước và đưa giáo dục Việt Nam hội nhập với các nước trong khu vực và trên thế
giới. Thực hiện mục tiêu của Giáo dục Tiểu học, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ra
Thông tư số 59/2012/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 12 năm 2012 quy định về tiêu
chuẩn đánh giá, công nhận trường tiểu học đạt mức chất lượng tối thiểu, trường tiểu
học đạt chuẩn quốc gia.
Như vậy, xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia là quá trình xuất phát
từ thực tế của vấn đề thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa đã được Bộ
GD&ĐT chỉ đạo cụ thể.
Thạch Hà là một huyện vành đai của Thành phố Hà Tĩnh, là vùng đất có
truyền thống văn hóa từ lâu đời, là một vùng trầm tích kết tinh qua nhiều thế hệ, giàu
truyền thống văn hóa, cách mạng, anh hùng, truyền thống hiếu học và học giỏi. Phát
huy truyền thống hơn nghìn năm hình thành và phát triển với quyết tâm vươn lên để
phát triển mạnh mẽ, tiến hành công cuộc đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh
đạo. Huyện Thạch Hà đã đạt được những thành tựu to lớn về mọi mặt, hội nhập sâu
vào nền kinh tế - văn hóa của đất nước.
Trong những năm qua ngành GD - ĐT Thạch Hà luôn là lá cờ đầu trong toàn
tỉnh. Từ mạng lưới quy mô trường lớp, cơ sở vật chất, cảnh quan sư phạm đến chất
lượng dạy và học. Phong trào phấn đấu xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn quốc
gia thực sự góp phần tạo nên những chuyển biến mạnh mẽ của GD - ĐT Thạch Hà.
Từ năm 2000 đến nay năm nào cũng có trường Tiểu học được UBND tỉnh cấp bằng
công nhận trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia từ giai đoạn 1 đến giai đoạn 2. Tính
đến nay toàn huyện đã có 21/32 trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 và
13/32 trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia Tiểu học đạt chuẩn quốc gia mức độ 2,
song chất lượng và CSVC của một số trường vẫn còn hạn chế nên việc duy trì và giữ
vững gặp không ít khó khăn. Mặt khác, số lượng trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia
mức độ 2 còn ít, do vẫn còn gặp nhiều khó khăn vướng mắc, cơ sở vật chất, thiết bị
dạy học còn nghèo nàn, lạc hậu, nguồn kinh phí hạn hẹp, bị động, sự đầu tư của nhà
nước còn hạn chế, đội ngũ giáo viên mất cân đối và cơ cấu...
Để nhìn nhận toàn diện việc xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở cả
hai mức độ; có những giải pháp khả thi nhằm giải quyết tốt những khó khăn, vướng
3
mắc, thúc đẩy phong trào xây dựng trường Tiểu học đạt c uẩn quốc gia theo lộ trình và
kế hoạch đề ra, chúng tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài “Một số giải pháp quản lý xây
dựng trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Thạch Hà - tỉnh Hà Tĩnh” cho
luận văn tốt nghiệp Thạc sỹ Quản lý Giáo dục với mong muốn góp phần khắc phục
những tồn tại, hạn chế, từ đó đề xuất những giải pháp để đẩy nhanh tiến độ xây dựng
trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở huyện Thạch Hà - tỉnh Hà Tĩnh.
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.
Đề xuất một số giải pháp quản lý xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn Quốc
gia nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện bậc Tiểu học trong hệ thống giáo
dục quốc dân của tỉnh Hà Tĩnh.
3. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU.
3.1. Khách thể nghiên cứu.
Vấn đề xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn Quốc gia.
3.2. Đối tượng nghiên cứu.
Một số giải pháp xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn Quốc gia tại huyện
Thạch Hà - tỉnh Hà Tĩnh.
4. GIẢ THUYẾT KHOA HỌC.
Nếu chúng ta đề xuất được một số giái pháp quản lý khoa học, khả thi, phù
hợp với điều kiện hoàn cảnh cụ thể của huyện Thạch Hà thì sẽ đẩy nhanh được tiến
độ xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn Quốc gia, góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện của huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh.
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU.
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài.
- Nghiên cứu về quan điểm, định hướng trong việc chỉ đạo xây dựng trường
chuẩn Quốc gia của Đảng và của ngành.
5.2. Nghiên cứu cơ sở thực tiễn của đề tài.
- Nghiên cứu thực trạng về công tác giáo dục và công tác xây dựng trường TH
đạt chuẩn Quốc gia trên địa bàn huyện Thạch Hà - tỉnh hà Tĩnh.
5.3. Đề xuất một số giải pháp quản lý xây dựng trường TH đạt chuẩn
Quốc Gia tại huyện Thạch Hà - tỉnh Hà Tĩnh.
4
6. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.
6.1. Nhóm phương pháp lý luận.
6.1.1. Phương pháp phân tích tổng hợp.
6.1.2. Phương pháp khái quát hóa nhận định độc lập.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Xây dựng cơ sở thực tiễn
của đề tài.
6.2.1. Phương pháp quan sát
6.2.2. Dùng phiếu điều tra, khảo sát hỏi gián tiếp.
6.2.3. Phỏng vấn trực tiếp.
6.2.4. Tham khảo ý kiến chuyên gia.
6.2.5. Dùng phương pháp tổng kết kinh nghiệm của các trường nghiên cứu.
6.2.6. Nghiên cứu các sản phẩm hoạt động.
6.3. Phương pháp thống kê toán học để xử lí số liệu.
7. ĐÓNG GÓP CỦA LUẬN VĂN.
7.1. Hệ thống hoá cơ sở lí luận về xây dựng trường đạt
chuẩn quốc gia cấp Tiểu học.
7.2. Đề xuất một số giải pháp về xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia cấp
Tiểu học huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh.
7.3. Các giải pháp đề xuất ngoài việc áp dụng cho huyện Thạch Hà - tỉnh
Hà Tĩnh có thể áp dụng cho một số địa phương khác và vì vậy sẽ là tài liệu tham
khảo cho chuyên ngành QLGD.
8. CẤU TRÚC CỦA LUẬN VĂN.
Ngoài phần mở đầu, kết luận, và tài liệu tham khảo luận văn được chia thành
3 chương
- Chương 1: Cơ sở lí luận của công tác quản lý xây dựng trường tiểu học đạt
chuẩn quốc gia
- Chương 2: Thực trạng quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia
ở huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh.
- Chương 3: Một số giải pháp quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn
Quốc gia tại huyện Thạch Hà - tỉnh Hà Tĩnh.
5
CHƯƠNG 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÔNG TÁC QUẢN LÝ XÂY DỰNG
TRƯỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Xây dựng chuẩn trường học của tổ chức giáo dục quốc tế và một số
nước trên thế giới.
1.1.1.1. Chuẩn các bậc học của tổ chức Giáo dục Quốc tế
Tiêu chuẩn quốc tế phân loại giáo dục (ISCED) được thiết kế bởi UNESCO
vào đầu những năm 1970 để phục vụ như một công cụ thích hợp để lắp ráp, lập và
trình bày số liệu thống kê của giáo dục cá nhân cả trong nước và quốc tế. Nó đã được
sự chấp thuận của Hội nghị Quốc tế về giáo dục (Geneva, 1975). Sau đó đã được xác
nhận bởi UNESCO (Paris, 1978).
Việc phân loại hiện nay, được gọi là ISCED 1997, đã được Hội nghị
UNESCO thông qua tại kỳ họp thứ 29 (tháng 11 năm 1997). Việc phân loại đã được
chuẩn bị chu đáo và là kết quả sự tham vấn rộng rãi của đại diện các nước trên thế
giới. ISCED 1997 bao gồm chủ yếu là phân loại hai biến số: cấp và các lĩnh vực giáo
dục.
Bộ sưu tập chương trình của UNESCO luôn được điều chỉnh để có các tiêu
chuẩn phù hợp. Các nước thành viên được mời để áp dụng trong các báo cáo thống
kê giáo dục để tăng tính so sánh quốc tế, tăng cường sự phối hợp giữa các quốc gia.
Tiêu chuẩn quốc tế phân loại giáo dục thành 5 bậc:
a. Bậc 0: Dự bị giáo dục tiểu học:
Để xác định giới hạn bắt đầu và kết thúc bậc tiền tiểu học (mẫu giáo) có nghĩa
là xác định biên giới giữa giáo dục tiền tiểu học và nhà trẻ cũng như biên giới giữa
mẫu giáo và tiểu học cần sử dụng các tiêu chí phù hợp sau:
- Tiêu chí nhanh:
+ Tính giáo dục của chương trình;
+ Hoạt động giáo dục dựa trên cơ sở trường hoặc trung tâm;
+ Tuổi tối thiểu bắt đầu vò năm học của trẻ;
6
+ Tuổi giới hạn trên của trẻ em kết thúc bậc học.
- Các tiêu chí hỗ trợ: Văn bằng của giáo viên
b. Bậc 1: Giáo dục tiểu học (Primary education) hoặc giai đoạn đầu tiên của
giáo dục cơ bản (Fist stage of basic education).
- Tiêu chí chính: Sự bắt đầu học tập một cách có hệ thống về đọc, viết, làm
tính ở bậc tiểu học.
- Tiêu chí hỗ trợ: Việc nhập học vào các chương trình hoặc trường tiểu học
trong hệ thống giáo dục quốc gia. Bắt đầu giai đoạn giáo dục bắt buộc.
c. Bậc 2: Trung học cơ sở (Lower secondary education) hoặc giai đoạn thứ hai
của giáo dục cơ bản (Second stage of basic education):
- Tiêu chí chính:
+ Bắt đầu quá trình học tập theo các môn học và sử dụng nhiều giáo viên theo
các chuyên môn khác nhau (theo môn học);
+ Hoàn thành đầy đủ các kỹ năng cơ bản và tạo nền tảng cho giáo dục suốt
đời.
- Các tiêu chí hỗ trợ:
+ Nhập học sau 6 năm học ở tiểu học;
+ Kết thúc bậc học này sau 9 năm kể từ bắt đầu bậc tiểu học;
+ Kết thúc giai đoạn học bắt buộc;
+ GV dạy theo các môn học chuyên môn;
- Các phần xác định bắt buộc của bậc học là:
+ Loại hình giáo dục tiếp tục hoặc định hướng giáo dục;
+ Sự định hướng của chương trình.
d. Bậc 3: Giáo dục trung học bậc cao (Upper secondary education):
- Tiêu chí chính:
+ Trình độ đầu vào sau 9 năm học ở bậc II và đã hoàn thành chương trình ở
bậc II.
- Các dấu hiệu phân loại bậc II:
+ Xu hướng giáo dục tiếp tục hoặc định hướng đào tạo;
+ Định hướng của chương trình;
7
+ Thời gian lý thuyết trong toàn bộ thời gian quy đổi từ khi bắt đầu bậc III
e. Bậc 4: Giáo dục sau trung học và trước đại học (Post - Secondary non
tertiary education):
Theo quan niệm quốc tế hoặc theo quan niệm quốc gia là giữa trung học bậc
cao và các chương trình sau trung học (hay là đại học).
1.1.1.2. Chuẩn trường Tiểu học của Trung Quốc:
Ở Trung Quốc có công trình “Xây dựng tiêu chuẩn hoá điều kiện mở trường
loại Trung học và Tiểu học”
Bắc Kinh đã lập kế hoạch cơ bản thực hiện hiện đại hoá GD vào năm 2010.
Thành phố Bắc Kinh đã đề ra mục tiêu cải cách và phát triển ngành GD thủ đô nêu
rõ: đến năm 2010 sẽ đi đầu trong toàn quốc về cơ bản thực hiện hiện đại hoá GD.
Tiêu chí để đi đầu trong toàn quốc cơ bản thực hiện hiện đại hoá GD là: chất lượng
của giáo dục ở các cấp, các loại hình, đặc biệt là GD cơ sở được nâng cao rõ rệt, thu
hẹp rõ rệt khoảng cách về giáo dục giữa thành thị và nông thôn; GD dạy nghề càng
được mở mang; nâng cao thêm một bước trình độ GD đại học, cao đẳng; bước đầu
hình thành thành phố theo mô hình học tập; năng lực phục vụ học tập, năng lực ủng
hộ nhân tài, năng lực cống hiến trí tuệ và năng lực cạnh tranh quốc tế của GD đối với
công cuộc xây dựng hiện đại hoá thủ đô được tăng cường rõ rệt; bước đầu xây dựng
thể chế hệ thống GD hiện đại thích ứng với yêu cầu của phát triển kinh tế thị trường
xã hội chủ nghĩa và kinh tế xã hội. [17] [26]
1.1.1.3. Chuẩn Giáo dục khoa học của Hoa Kỳ
Chuẩn GD khoa học Quốc gia Hoa Kì đưa ra một tầm nhìn về xoá mù khoa
học cho mọi công dân và chỉ rằng học sinh cần biết, hiểu và có khả năng tiến hành
việc xoá mù khoa học ở các lớp học/bậc học khác nhau. Chuẩn miêu tả một hệ thống
GD, trong đó HS học tập ở các mức độ cao, GV được quyền đưa ra các quyết định
giữa GV và HS tập trung vào học tập khoa học, các chương trình GD hỗ trợ và các
hệ thống thành tích học tập đích thực..Với mục đích là chuẩn khoa học cho mọi HS,
các chuẩn này được áp dụng cho tất cả HS không phân biệt độ tuổi, giới tính, nền
văn hoá hay dân tộc; các em thiệt thòi, có nguyện vọng hay sự hứng thú và có động
cơ trong khoa học. Những HS khác nhau sẽ đạt được sự hiểu biết theo các cách khác
8
nhau và kiến thức mà chúng nắm bắt được phụ thuộc vào sự quan tâm, năng lực và
bối cảnh. Mọi HS có thể phát triển tri thức và kĩ năng theo các chuẩn, thậm chí một
số em có thể đạt thành tích cao hơn cả chuẩn đặt ra. [17]
Bằng việc nhấn mạnh đến tri thức và sự công bằng, các chuẩn còn đề cao nhu
cầu cung cấp cơ hội cho HS học tập khoa học. Các em sẽ đạt thành tích học tập cao
nếu được học GV có trình độ, đủ số giờ học trên lớp, tài liệu học tập phong phú, đủ
diện tích phòng học và các nguồn lực của cộng đồng xung quanh nhà trường. Trách
nhiệm cung cấp những hỗ trợ nói trên đặt trên vai những người có liên quan đến hệ
thống GD khoa học.
1.1.2. Vài nét về lịch sử nghiên cứu trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở
Việt Nam.
Khi nghiên cứu lịch sử phát triển nhà trường trong quá trình phát triển các nền
văn minh nhân loại, chúng ta có thể thấy, những bậc thang trong quá trình phát triển
nền văn minh, đồng thời là những bậc thang trong tiến trình phát triển của nhà
trường, từ mô hình nhà trường truyền thống sang mô hình nhà trường hiện đại và mô
hình nhà trường tương lai. Ở Việt Nam, những bậc thang phát triển nhà trường với
sự thay đổi căn bản những đặc trưng, tính chất của nhà trường từ mục tiêu đào tạo,
nội dung đào tạo, phương pháp đào tạo, hình thức tổ chức, phương tiện đào tạo, loại
hình, trường lớp… với những thay đổi như vậy, từ năm 1945 đến nay trường tiểu
học Việt Nam được chia thành 4 thế hệ:
- Trường tiểu học thế hệ thứ 1 (1945 - 1975): Đó là Trường tiểu học thời
chiến tranh.
- Trường tiểu học thế hệ 2 (1976 - 1996): Đó là Trường tiểu học của giai đoạn
sau chiến tranh.
- Trường tiểu học thế hệ 3: Sau khi có Nghị quyết TW2 khóa VIII của
Đảng, ngày 26/4/1997 Bộ GD&ĐT ban hành quy chế công nhận trường Tiểu học
đạt chuẩn Quốc gia giai đoạn 1996 - 2000. Những trường đạt chuẩn quốc gia giai
đoạn này được coi là những đại diện đầu tiên của trường Tiểu học thế hệ 3.
Trường chuẩn quốc gia đã trở thành hệ thống và ngày càng phát triển về số lượng
9
và từng bước hoàn thiện về chất lượng đòi hỏi phải có tiêu chuẩn mới cho giai
đoạn phát triển mới.
Ngày 24/10/2005, Bộ GD&ĐT đã ký Quyết định số 32 QĐ/BGD&ĐT về
việc ban hành Quy chế công nhận trường đạt chuẩn Quốc gia mới (mức độ 1, mức
độ 2). Về sau các quy định về tiêu chuẩn đánh giá, công nhận trường tiểu học đạt
mức chất lượng tối thiểu, trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia đã được Bộ GD&ĐT
sửa đổi, bổ sung tại Thông tư số 59/2012/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 12 năm
2012. Đây được coi là mô hình thực tiễn của trường tiểu học thế hệ thứ 4. Đó là
thiết kế mô hình tổng thể của trường tiểu học thế hệ thứ 4, với mô hình này nhà
trường có đủ điều kiện để thực hiện và đảm bảo chất lượng giáo dục toàn diện ở
mức độ cao hơn.
Trường tiểu học thuộc các thế hệ đều được tạo thành bởi một số thành tố cơ
bản (môi trường, nội dung, phương pháp, CSVC, Đội ngũ cán bộ GV…) nhưng giữa
các thế hệ nhà trường có sự khác biệt về tính hoàn thiện và chất lượng của các thành
tố đó. Trên thực tế, ở một giai đoạn phát triển nào đó vẫn đồng thời tồn tại cả 4 thế
hệ trường tiểu học. Ngày nay đất nước ta đang thực hiện CNH - HĐH và đây cũng là
điều kiện thuận lợi để tăng số lượng trường tiểu học thế hệ 3, 4 và giảm dần trường
tiểu học thế hệ 2, chấm dứt trường tiểu học thế hệ thứ 1.
Việc xây dựng trường Tiểu học đã được các địa phương, các nhà trường quan
tâm. Hà Tĩnh là một tỉnh ở khu vực Bắc miền Trung, dân số gần 1,3 triệu người, khí
hậu khắc nghiệt nên đời sống nhân dân gặp nhiều khó khăn, thu nhập bình quân đầu
người gần năm triệu đồng/năm, tỉ lệ hộ nghèo chiếm hơn 40%, là tỉnh trong tốp 12
tỉnh nghèo nhất toàn quốc. Nhưng nhân dân Hà Tĩnh có truyền thống hiếu học và có
nhiều người thành đạt nhờ sự học.
Trong những năm qua, giáo dục Hà Tĩnh luôn là tốp dẫn đầu toàn quốc, 2
năm liên tục gần đây được Chính phủ tặng Bằng khen. Trong thành tích chung đó có
sự đóng góp không nhỏ của giáo dục tiểu học. Năm học 2003 - 2004 giáo dục tiểu
học Hà Tĩnh được Bộ GD&ĐT xếp tiêu chí dẫn đầu toàn quốc. Một trong những
thành tích nổi bật của giáo dục Tiểu học Hà Tình là phong trào xây dựng trường tiểu
học đạt chuẩn quốc gia.
10
Đối với huyện Thạch Hà - tỉnh Hà Tĩnh đến nay vẫn chưa có công trình
nghiên cứu về vấn đề xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn Quốc gia.
Trên cơ sở kế thừa những kết quả đã đạt được, luận văn này xây dựng hệ
thống lý luận và giải pháp xây dựng trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia nhằm bảo
đảm cho việc triển khai có hiệu quả ở huyện Thạch Hà nói riêng và trên phạm vi cả
nước nói chung.
1.2. Một số khái niệm liên quan đến đê tài
1.2.1 Cơ sở khoa học của việc chuẩn hóa
1.2.1.1. Khái nhiệm chuẩn
Theo từ điển Tiếng Việt (2000): Chuẩn là cái được chọn làm căn cứ để đối
chiếu, hướng theo đó mà làm cho đúng. Hay nói cách khác: Chuẩn là những điều
làm căn cứ để đánh giá, phân loại.
Chuẩn quốc gia là cái được chọn làm căn cứ để đối chiếu, hướng theo đó mà
làm cho đúng, do nhà nước quy định bằng pháp luật.
1.2.1.2. Phân loại chuẩn
- Theo nội dung có chuẩn kích thước và chuẩn chất lượng;
- Theo tính pháp lí có chuẩn bắt buộc và chuẩn khuyến nghị;
- Theo phạm vi áp dụng chuẩn có chuẩn quốc gia, chuẩn quốc tế và chuẩn
nội bộ.
1.2.1.3. Những yêu cầu cơ bản của chuẩn
- Chuẩn phải có tính năng kĩ thuật và thể hiện tính năng đó khi áp dụng nó
trong lĩnh vực tương ứng, có tác dụng quy cách hóa tất cả những sự vật cùng loại.
1.2.1.4. Định nghĩa về chuẩn hóa trong giáo dục
Chuẩn hóa trong giáo dục là những quá trình cần thiết làm cho các sự vật, đối
tượng trong lĩnh vực giáo dục đáp ứng được các chuẩn đã ban hành và áp dụng chính
thức cho giáo dục để tạo thuận lợi hơn cho tiến bộ và phát triển giáo dục. Chuẩn hóa
trong giáo dục cũng có những chức năng cơ bản là định hướng quản lí giáo dục, quy
cách hóa các sản phẩm, nguồn lực, phương tiện, hoạt động giáo dục, tạo môi trường
chính thức cho sự phát triển giáo dục
11
1.2.1.5. Một số lĩnh vực chính trong giáo dục phổ thông để tiến hành
chuẩn hóa như sau
- Đội ngũ và chất lượng giáo viên;
- Nhân sự, bộ máy quản lí, nghiên cứu - thông tin giáo dục;
- Trường sở và hạ tầng vật chất - kĩ thuật nhà trường;
- Quá trình và hoạt động giáo dục;
- Các công cụ hành chính, chiến lược và chính sách giáo dục.
1.2.2. Trường tiểu học
Trường tiểu học là cấp học đầu tiên của giáo dục phổ thông trong hệ thống
giáo dục quốc dân. Cấp tiểu học tạo ra những cơ sở ban đầu rất cơ bản và bền vững
cho trẻ em tiếp tục học lên cấp học trên, hình thành những cơ sở ban đầu về nhân
cách cho HS tiểu học.
1.2.2.1. Vị trí, vai trò của trường tiểu học
Khoản 1 điều 26 Luật giáo dục 2005 quy định: “Giáo dục Tiểu học được thực
hiện trong 5 năm học, từ lớp 1 đến lớp 5. Tuổi học sinh vào lớp 1 là 6 tuổi” [24, 25].
- Trường tiểu học lần đầu tiên tác động đến trẻ em bằng phương pháp nhà
trường (bao gồm cả nội dung, phương pháp và tổ chức giáo dục); nơi đầu tiên tổ
chức các hoạt động học tập với tư cách là hoạt động chủ đạo cho trẻ em; nơi diễn ra
cuộc sống thực của các em và là nơi tạo cho trẻ em có hạnh phúc đi học.
- Trường tiểu học là cấp học nền tảng, cấp học đầu tiên của bậc học phổ
thông trong hệ thống giáo dục quốc dân. Bậc tiểu học tạo ra những cơ sở ban đầu rất
cơ bản và bền vững cho trẻ em tiếp tục học lên cấp học trên, hình thành những cơ sở
ban đầu về nhân các cho các em. Đặc biệt này đòi hỏi sự chuẩn xác với tính khoa
học, tính nhân văn ở một nền giáo dục nhà trường, ở mỗi giáo viên và cán bộ quản lý
giáo dục.
- Trường tiểu học nằm trong hệ thống giáo dục phổ thông do đó nội dung
giáo dục phải đảm bảo tính phổ thông, cơ bản nền tảng, toàn diện và hệ thống; làm
cơ sở cho sự phát triển hài hòa, toàn diện nhân cách cho trẻ em, đáp ứng mục tiêu
giáo dục.
12
- Giáo dục tiểu học gắn với lợi ích cộng đồng dân cư, do đó luôn thể hiện tính
phổ cập đại chúng. Giáo dục tiểu học được thực hiện có hiệu quả sẽ góp phần nâng
cao dân trí cho cộng đồng, vừa góp phần trực tiếp đào tạo nhân lực và cũng tạo điều
kiện thực tế để bồi dưỡng, phát hiện các nhân tài tương lai của đất nước. Tất cả đều
có cơ sở và phát triển trên nền tảng của giáo dục tiểu học.
Như vậy giáo dục tiểu học có vị trí và vai trò hết sức quan trọng trong giáo
dục cũng như đời sống xã hội, đòi hỏi các nhà quản lý trường học phải quan tâm và
có chính sách ưu tiên, ưu đãi đối với bậc học, đặc biệt là đầu tư xây dựng cơ sở vật
chất, đội ngũ giáo viên, chất lượng dạy học… theo tinh thần “trẻ em hôm nay, thế
giới ngày mai”.
1.2.2.2 Nhiệm vụ, quyền hạn trường tiểu học.
Điều 58, Luật Giáo dục (2005) quy định nhà trường có nhiệm vụ và quyền
hạn sau:
- Tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác theo mục tiêu,
chương trình giáo dục; xác nhận hoặc cấp văn bằng, chứng chỉ theo thẩm quyền;
- Tuyển dụng, quản lý nhà giáo, cán bộ nhân viên; tham gia vào quá trình điều
động của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền đối với nhà giáo, cán bộ, nhân
viên;
- Tuyển sinh và quản lý người học;
- Huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực theo quy đinh của pháp luật;
- Xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật theo yêu cầu chuẩn hóa, hiện đại hóa;
- Phối hợp với gia đình người học, tổ chức cá nhân trong hoạt động giáo dục;
- Tổ chức cho nhà giáo, cán bộ, nhân viên và người học tham gia các hoạt
động xã hội.
- Tự đánh giá chất lượng giáo dục và chịu sự kiểm định chất lượng giáo dục
của cơ quan có thẩm quyền kiểm định chất lượng giáo dục;
- Các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật.
Điều 3; Điều lệ trường tiểu học nêu rõ nhiệm vụ và quyền hạn của trường tiểu
học:
13
- Tổ chức giảng dạy, học tập và các hoạt động giáo dục khác theo chương
trình giáo dục tiểu học do Bộ GD&ĐT quyết định ban hành.
- Huy động trẻ em đúng độ tuổi vào lớp 1, vận động trẻ em bỏ học đến
trường, thực hiện kế hoạch phổ cập GDTH và tham gia xóa mù chữ trong phạm vi
cộng đồng.
- Quản lý giáo viên và nhân viên
- Quản lý, sử dụng đất đai, trường sở, trang thiết bị và tài chính theo quy định
của pháp luật.
- Phối hợp với gia đình, học sinh, tổ chức và cá nhân trong cộng đồng thực
hiện các hoạt động giáo dục.
- Tổ chức cho giáo viên, nhân viên và học sinh tham gia các hoạt động xã hội
trong phạm vi cộng đồng.
- Thực hiện các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định của pháp luật
Theo quy định của Điều lệ trường tiểu học ta có thể phân định các nhiệm vụ
và quyền hạn của trường Tiểu học thành 2 nhóm:
- Nhóm 1: Tổ chức các hoạt động giáo dục và đặc biệt là hoạt động dạy học
theo đúng nội dung, chương trình giáo dục tiểu học đã được Bộ GD&ĐT quy định.
- Nhóm 2: Thực hiện các hoạt động mang tính điều kiện và phương tiện cho
hoạt động giáo dục và dạy học nói trên; cụ thể:
+ Thực hiện đúng các quy định của pháp luật, chính sách, cơ chế quản lý, các
điều lệ và quy chế của ngành trong việc thực hiện các hoạt động giáo dục và dạy học.
+ Thiết lập tổ chức bộ máy nhà trường và điều hành đội ngũ cán bộ giáo viên,
nhân viên và học sinh thực hiện có hiệu quả các hoạt động giáo dục và dạy học trong
và ngoài nhà trường.
+ Huy động và sử dụng có hiệu quả kinh phí, cơ sở vật chất và thiết bị giáo
dục để phục vụ cho hoạt động giáo dục và dạy học.
+ Xây dựng môi trường giáo dục thuận lợi và giảm thiểu tối đa các tác động
bất thuận của môi trường ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục và dạy học.
14
Qua phân tích trên, năng lực của CBQL nhà trường tiểu học phải được thể
hiện qua việc quản lý có hiệu quả các nhiệm vụ và thực hiện đúng các quyền hạn nêu
trên. [24]
1.2.2.3. Mục tiêu, nội dung và phương pháp giáo dục tiểu học
Mục tiêu giáo dục tiểu học bao gồm những phẩm chất và năng lực chủ yếu
hình thành cho HS tiểu học để góp phần vào quá trình đào tạo nguồn nhân lực phục
vụ cho giai đoạn CNH - HĐH và hội nhập quốc tế.
Theo điều 27 Luật giáo dục, mục tiêu giáo dục tiểu học là: “Nhằm giúp học
sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo
đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kỹ năng cơ bản để học sinh tiếp tục học trung
học cơ sở” [24].
Mục tiêu Giáo dục tiểu học nêu như trên đã khẳng định:
- Phát triển toàn diện con người là mục tiêu chung và lâu dài của giáo dục
phổ thông. Giáo dục tiểu học chỉ hình thành cợ sở ban đầu cho sự phát triển đó.
- Con người phát triển toàn diện phải có đầy đủ các phẩm chất và năng lực về
đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và phải có các kỹ năng cơ bản để tiếp tục học lên
sẵn sàng tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Mục tiêu giáo dục tiểu học được cụ thể hóa thành mục tiêu của các môn học
và các hoạt động giáo dục khác trong chương trình tiểu học. Đặc biệt mục tiêu giáo
dục Tiểu học đã được cụ thể hóa thành các yêu cầu cơ bản cần đạt của học sinh tiểu
học bao gồm các yêu cầu cơ bản về kiến thức, kỹ năng, thói quen, niềm tin thái độ,
hành vi, định hướng,… Các yêu cầu này lại được phân định thành các mức độ phù
hợp với từng lớp ở bậc tiểu học.
Với mục tiêu trên, nội dung giáo dục tiểu học: Phải đảm bảo cho học sinh có
hiểu biết đơn giản, cần thiết về tự nhiên, xã hội và con người; có kỹ năng cơ bản về
nghe, đọc, nói, viết và tính toán; có thói quen rèn luyện thân thể, giữ gìn vệ sinh; có
hiểu biết ban đầu về hát, Âm nhạc… (Luật giáo dục, Điều 28) [24]. Đặc biệt, phải
đổi mới phương pháp dạy học, Nghị quyết Trung ương II khóa VIII cũng đã nhấn
mạnh đến vấn đề đổi mới phương pháp dạy học và chỉ ra những định hướng “Đổi
mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục - đào tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều,
15
rèn luyện thành một nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các
phương pháp tiên tiến và các phương pháp hiện đại vào quá trình dạy học, đảm bảo
điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh”. [9,13].
Trong giai đoạn phát triển của đất nước ta hiện nay, Giáo dục tiểu học có vai
trò quan trọng, được xem là cấp học nền tảng, có nhiệm vụ cung cấp nhu cầu học
vấn cơ sở cho toàn dân. Vì vậy, việc xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia có
ý nghĩa đặc biệt quan trọng và muốn nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, chỉ có
thể đi theo con đường xây dựng trường chuẩn quốc gia thì nhân cách học sinh mới
có thể phát triển phong phú và hài hòa.
1.2.2.4. Vai trò của Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng trường tiểu học
a. Hiệu trưởng:
Điều lệ trường tiểu học của Bộ Giáo dục quy định:
“Hiệu trưởng trường tiểu học là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động
của nhà trường do Ủy ban nhân dân cấp huyện bổ nhiệm đối với trường công lập,
bán công, công nhận đối với trường dân lập theo đề nghị của trưởng phòng Giáo dục
và Đào tạo” [2,4].
Trong trường học, Hiệu trưởng được cấp trên giao cho trọng trách quản lý nhà
trường theo phương thức quản lý của nhà nước và thực hiện các nội dung, định hướng
và chiến lược phát triển giáo dục trong sự vận hành chung của hệ thống giáo dục.
Hiệu trưởng quản lý nhà trường theo chế độ thủ trưởng, chịu sự lãnh đạo của
tổ chức cơ sở Đảng trong trường, cùng các tổ chức quần chúng phối hợp hoạt động.
Người Hiệu trưởng chịu trách nhiệm quản lý toàn diện các mặt hoạt động trong nhà
trường mà, trong đó bao gồm một hệ thống công tác như: Đảm bảo chương trình, nội
dung giảng dạy các môn học, cải tiến việc dạy và việc học, cung ứng những điều
kiện phục vụ cho công tác dạy và học.
Để thực hiện tốt các nhiệm vụ đã được quy định trên đây, người Hiệu trưởng
cần thực hiện tốt cả hai vai trò: người giáo viên và nhà quản lý. Vì vậy, người Hiệu
trưởng cần biết những kỹ năng nhất định của người giáo viên và những kỹ năng của
nhà quản lý. Đây chính là sự khác biệt giữa hiệu trưởng và giáo viên. Hiệu trưởng tiểu
học cần có các kỹ năng: Kỹ năng nhận thức, Kỹ năng nhân sự và kỹ năng kỹ thuật.
16
b. Phó Hiệu trưởng:
Điều lệ trường Tiểu học của Bộ Giáo dục quy định
Phó Hiệu trưởng là người giúp việc cho Hiệu trưởng và chịu trách nhiệm
trước Hiệu trưởng do UBND cấp huyện bổ nhiệm đối với trường công lập, bán công,
công nhận đối với trường dân lập theo đề nghị của trưởng phòng Giáo dục và Đào
tạo” [2,4].
1.2.3. Trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia.
1.2.3.1. Khái niệm:
Đây là khái niệm mới, xuất hiện sau khi Nghị quyết hội nghị lần thứ 2 Ban
Chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII về định hướng chiến lược phát triển
GD&ĐT trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đã đề ra nhiệm vụ
trọng tâm của giáo dục đào tạo; trong đó việc xây dựng và ban hành chuẩn quốc gia
về các trường học, đảm bảo diện tích đất đai về sân chơi, bãi tập cho các trường theo
đúng quy định của nhà nước.
Trong lịch sử phát triển giáo dục của đất nước, có thể coi giáo dục Tiểu học đã
bắn phát “khai hỏa” khi lần đầu đưa ra mô hình trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia.
Ở một xã hội có truyền thống hiếu học đến mức thời gian khổ một ngôi chùa, một
nhà dân, một sân kho hợp tác cũng có thể là trường là lớp thì việc xuất hiện mô hình
trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia là tất yếu.
Trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia được hình thành dựa trên cơ sở kế thừa và
phát triển những yếu tố tích cực của trường tiểu học ở giai doạn trước đó đồng thời
bổ sung những yếu tố mới để hình thành một trường tiểu học hoàn chỉnh theo mô
hình thiết kế được xác định với 5 tiêu chuẩn. Có thể nói 5 tiêu chuẩn xây dựng
trường tiểu học thực hiện đầy đủ mục tiêu và kế hoạch giáo dục tiểu học, phát triển
đúng hướng theo định hướng chiến lược của Đảng. Từ đây ý tưởng về “trường ra
trường, lớp ra lớp; thầy ra thầy, trò ra trò” đã được hiện thực hóa bằng khái niệm mới
đó là trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia. Có thể nói, trường tiểu học đạt CQG là mô
hình trường học chứa những nhân tố đảm bảo về chất lượng giáo dục toàn diện.
Những nhân tố này cũng chính là 5 tiêu chuẩn cụ thể mà các trường phải dạt tới đó
17
là: Tổ chức và quản lý: Đội ngũ GV, CSVC; Xã hội hóa GD; Hoạt động và chất
lượng GD. [4]
Tóm lại: Trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia là cả một quá trình; có trường
đạt sớm, có trường đạt muộn, tùy theo sự nỗ lực. Nhưng chuẩn ở đây không phải là
sự đòi hỏi giống nhau về khuôn mẫu mà là điều kiện để dạy và học tốt.
1.2.3.2. Các mức độ công nhận trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia:
Theo Thông tư số 59/2012/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 12 năm 2012 của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo, trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia quy định các
mức độ công nhận trường TH đạt CQG như sau: Trường tiểu học đạt CQG được
chia làm 2 mức độ: mức độ 1 và mức độ 2. [4]
- Mức độ 1: Quy định các tiêu chuẩn cần thiết của trường tiểu học đạt CQG
để đảm bảo tổ chức các hoạt động GD có chất lượng toàn diện.
- Mức độ 2: Quy định các tiêu chuẩn cần thiết của trường tiểu học đạt CQG
để đảm bảo tổ chức các hoạt động GD có chất lượng toàn diện ở mức độ cao hơn,
tạo tiền đề nhằm tiếp cận với trình độ phát triển của trường tiểu học ở các nước tiên
tiến trong khu vực và trên thế giới.
1.2.4. Tiêu chuẩn trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia:
Theo Thông tư số 59/2012/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 12 năm 2012 của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về tiêu chuẩn đánh giá, công nhận trường
tiểu học đạt mức chất lượng tối thiểu, trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia như sau:
1.2.4.1. Trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia mức 1:
Theo các quy định của Bộ Giáo dục và đào tạo, trường tiểu học đạt chuẩn
quốc gia mức độ 1 phải đạt các tiêu chuẩn được tóm tắt như sau:
* Tiêu chuẩn 1: Tổ chức và quản lý nhà trường:
1. Cơ cấu tổ chức bộ máy nhà trường
* Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng và các hội đồng (hội đồng trường đối với
trường công lập, hội đồng quản trị đối với trường tư thục, hội đồng thi đua khen
thưởng và các hội đồng tư vấn khác) thực hiện theo quy định hiện hành tại Điều lệ
trường tiểu học;
2. Lớp học, số học sinh, trường, điểm trường
18
a) Lớp học, số học sinh trong một lớp thực hiện theo quy định hiện hành tại
Điều lệ trường tiểu học;
b) Địa điểm đặt trường, điểm trường thực hiện theo quy định hiện hành tại
Điều lệ trường tiểu học.
3. Chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, sự
lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương và cơ quan quản lý giáo
dục các cấp; đảm bảo Quy chế dân chủ trong hoạt động của nhà trường
4. Quản lý hành chính, thực hiện các phong trào thi đua
5. Quản lý các hoạt động giáo dục, quản lý cán bộ, giáo viên, nhân viên, học
sinh và quản lý tài chính, đất đai, cơ sở vật chất
6. Bảo đảm an ninh trật tự, an toàn cho học sinh và cho cán bộ, giáo viên,
nhân viên
* Tiêu chuẩn 2: Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và học sinh
1. Năng lực của cán bộ quản lý
a) Trình độ đào tạo của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng từ Cao đẳng Sư phạm trở
lên; hiệu trưởng có ít nhất 5 năm dạy học, phó hiệu trưởng có ít nhất 3 năm dạy học
(không kể thời gian tập sự);
b) Đánh giá hiệu trưởng, phó hiệu trưởng hằng năm theo Quy định Chuẩn
hiệu trưởng trường tiểu học đạt từ mức khá trở lên.
c) Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng được bồi dưỡng, tập huấn về chính trị và
quản lý giáo dục theo quy định.
2. Số lượng, trình độ đào tạo của giáo viên
Bảo đảm đủ số lượng và cơ cấu giáo viên để dạy các môn học theo quy định
của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Đối với trường tiểu học dạy một buổi trong ngày có ít
nhất bình quân 1,2 giáo viên/lớp; đối với trường tiểu học dạy hai buổi trong ngày có
ít nhất bình quân 1,5 giáo viên/lớp. Giáo viên dạy các môn thể dục, âm nhạc, mĩ
thuật, ngoại ngữ và tin học chưa qua đào tạo sư phạm tiểu học phải được tập huấn và
được cấp Chứng chỉ sư phạm tiểu học
3. Kết quả đánh giá, xếp loại giáo viên và việc đảm bảo các quyền của giáo
viên
