Hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại công ty cổ phần máy tính hà nội

CH
NG 1
C S LÝ LU N CHUNG V K TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC NH
K T QU BÁN HÀNG TRONG CÁC DOANH NGHI P KINH DOANH
TH
NG M I
1.1. Khái quát chung v k toánă bánă hƠngă vƠă xácă đ nh k t qu bán hàn trong
doanh nghi păkinhădo nhăth ngăm i
1.1.1.
c đi m ho t đ ng kinh doanh trong doanh nghi p th ng m i
Ho tă đ gă ki hă a hă th
gă i là ho tă đ gă uă th gă phơ ă ph i hàng hóa
trên th tr ng buôn bán c a m i qu c gia, ho c gi a các qu c gia v i nhau ă Ch ă
gă aăh tăđ gă Ơ ă Ơ n i li n gi a s n xu tăvƠătiêuă ù g ă iăt ng kinh doanh
c aă gƠ hă th
gă i là hàng hóa ậ là nh ng s n ph ă đ c các doanh nghi p
th
gă i mua v đ bán ra nh ăđ pă ng nhu c u s n xu t, tiêu dùng và xu t kh u.
ăđi m v hàng hóa: Ơ găhóaătr găki hă a hăth
gă i g m các lo i v t
t ă s n ph m có hình thái v t ch t hay không có hình thái v t ch t mà doanh nghi p
mua v v i m ăđ hă
ă Ơ găh ătr găki hă a hăth
gă iăđ c hình thành ch
y u do mua ngoài.

ê ă

hă đó còn có th đ

doanh , do thu nh p liên doanh, do thu h i n .

th
găđ c phân theo các ngành hàng:
- Hàng v tăt ,ăthi t b
- Hàng công ngh ph m tiêu dùng
-

c hình thành do nh n góp v n liên
Ơ găhóaătr

găki hă

a hăth

gă

i

Ơ gă
găth c th c ph m
Hàng hóa b tăđ ng s n đ c d tr cho m ăđ hă

ăđi m v ho tăđ ng: Ho tăđ ng kinh t
ă n c aăki hă a hăth
gă i là
uă hu n hàng hóa. uă hu n hàng hoá là s t ng h p các ho tăđ ng g m các quá
tr hă uaă
ă,ătra ăđ i và d tr hàng hoá. Ho tăđ găki hă a hăth
gă i có 2
hình th ă u chuy n chính là bán buôn, bán l .
ă đi m v t ch c kinh doanh: Các t ch c có th ho tă đ ng theo nhi u mô

h hăkh ă hauă h ă
găt ă
ă u ,ă
ă , công ty kinh doanh t ng h p, công ty
môi gi i, công ty xúc ti ăth
gă iầ
Trong các doanh nghi p th
gă i, v n hàng hóa là v n ch y u nh t và nghi p
v kinh doanh hàng hóa là nghi p v ph tă si hă th ng xuyên, nó chi m m t kh i
ng công vi c r t l n. Vì v y vi c t ch c t t công tác k t ă uă hu n hàng hóa
óă ă gh aăh t s ăqua ătr găđ i v i toàn b công tác k toán c a doanh nghi p.

1


1.1.2. M t s khái ni m liên quan đ n k t toán bán hàng và xác đ nh k t qu bán
hàng
Bán hàng là vi c chuy n quy n s h u s n ph m hàng hóa g n v i ph n l i ích
ho c r iă r ă h ă kh hă hƠ gă đ ng th iă đ c khách hàng thanh toán ho c ch p nh n
tha hă t
ă
ă hƠ gă Ơă giaiă đ n cu i cùng c a quá trình s n xu tă ki hă a h,ă đơ ă
chính là quá trình chuy n v n t hình thái v n s n ph m, hàng hóa hóa sang hình thái
v n trong ti n t ho c v n trong thanh toán. Vì v ăđ đ y nhanh quá trình bán hàng
đ gă gh aăv i vi c rút ng n quá trình s n xu tăki hă a hăt găv găqua ăv ,ăt gă
l i nhu n c a doanh nghi p.
h ă v y, bán hàng là th c hi n m ă đ hă

a s n xu tă vƠă tiêuă ù g,ă đ aă hƠ gă

hóa t
iăs n xu tăđ ă iătiêuă ù g ă
ăhƠ gă Ơăkhơuă uăth găhƠ găhóaă Ơă u n i
trung gian gi a m t bên s n xu t phân ph i và m tă ê ă Ơă tiêuă ù g ă c bi t trong
n n kinh t th tr
găth ă
ăhƠ găđ c hi uăthe ă gh aăr găh : “Bán hàng là quá
trình kinh t bao g m nhi u khâu t vi c nghiên c u th tr
gă x ă đ nh nhu c u
khách hàng, t ch c mua hàng hóa và xu t bán theo yêu c u c a khách hàng nh ăđ t
hi u qu kinh doanh cao nh t”
Doanh thu là t ng giá tr các l i ích kinh t doanh nghi păthuăđ

c trong k k

toán, phát sinh t các ho tăđ ng s n xu t,ăki hă a hăth găth ng c a doanh nghi p,
Doanh thu bán hàng là t ng s ti ăghiătrê ăhóaăđ ă ăhƠ g,ăh c trên các ho tăđ ng
cung c p hàng hóa, d ch v
Doanh thu thu n là s ti n chênh l ch gi a doanh thu bán hàng và các kho n
gi m tr doanh thu. T i các doanh nghi pă th
gă i n iă đ a, các kho n gi m tr
doanh thu bao g m các kho n: gi m giá hàng bán, hàng bán b tr l i, chi t kh u
th
gă i, các lo i thu tiêu th đ c biêt, thu nh p kh u.
K t qu bán hàng là ch tiêu hi u qu ho tăđ

gă uă hu n hàng hóa. KQBH là

s chênh l ch gi a DTBH thu n và chi phí phát sinh trong quá trình bán hàng. Vi c
x ăđ nh k t qu

ăhƠ găth
găđ c ti n hành vào cu i k ki hă a h,ăth ng là
cu i tháng, cu i quý, cu iă
c a t ng doanh nghi p.

,ătù ăthu ăvƠ ăđ ăđi m kinh doanh và yêu c u qu n lý

1.1.3. Vai trò và nhi m v c a k toán bán hàng và xác đ nh k t qu bán hàng
i v i doanh nghi p nói chung và doanh nghi păth
gă i nói riêng, t ch c
công tác k t ă ăhƠ găvƠăx ăđ nh k t qu bán hàng có vai trò th c s quan tr ng.
Các nhà qu n tr doanh nghi p luôn luôn c n các thông tin, s li u chi ti t, c th v
ho tăđ ng c a doanh nghi p, nh tă Ơăđ i v i doanh nghi păth
gă i thì c n ph i có
s li u thông tin v ho tăđ gă Ơ ăhƠ gă Ơăđ u ra c a mình. T nh ng thông tin này có
th bi t m ăđ tiêu th , phát hi n k p th i nh ng sai sót trong quá trình qu n lý, luân
2

Thang Long University Library


chuy ăhƠ găh ăđ t đóă óă h ng bi n pháp c th thú ăđ y ho tăđ ng kinh doanh
ngày càng phát tri ă ăđó,ăk toán nghi p v bán hàng cung c p các s li u liên quan
đ n tình hình tiêu th hàng hoá c n th c hi n nh ng nhi m v sau:
- Ph ă hăvƠăghiă hépăđ ăđ k p th i và chính xác tình hình hi n có và s bi n
đ ng c a t ng lo i s n ph m, hàng hóa theo ch tiêu s
và giá tr

ng, ch tă

ng ch ng lo i

- Ph ă hăvƠăghiă hépăđ ăđ , k p th i và chính xác các kho n doanh thu, các
kho n chi phí.
- Ph ă hăvƠăghiă hépăđ ăđ , k p th i và chính xác c a t ng ho tăđ ng, giám
sát tình hình th c hi ă gh aăv v i nhà n

c và tình hình phân ph i các k t qu các

ho tăđ ng.
- Cung c p thông tin k toán ph c v cho vi c l pă
ă ătƠiă h hăvƠăđ nh k
phân tích ho tăđ ng kinh t iê ăqua ăđ ăqu ătr hă a ăhƠ g,ăx ăđ nh và phân ph i
k t qu .
1.2. Các ph ng th c bán hàng và thanh toán
1.2.1. Các ph ng th c bán hàng
1.2.1.1. Ph ng th c bán buôn
Bán buôn hàng hóa là hình th ă ăhƠ gă h ă ăđ ăv th
gă i, các doanh
nghi p s n xu tầă
ăđi m c a hàng hóa bán buôn là hàng hóa v n n ătr gă hă
v ă uăth g,ă h aăđiăvƠ ă hăv c tiêu dùng, do v y, giá tr và giá tr s d ng c a
hƠ găhóaă h aăđ c th c hi ă Ơ gă ă u ăth
găđ c bán theo lô hàng ho c bán
v is
ng l n. Giá bán bi ăđ ng tùy thu c vào s
găhƠ gă ăvƠăph
găth c
tha hăt
ăTr gă ă u ăth ng bao g m hai hình th c:

- Bán buôn hàng hóa qua kho
-

Bán buôn hàng hóa không qua kho

Bán buôn hàng hóa qua kho là hình th c mà hàng bán ph iăđ
b o qu n c a doanh nghi p. Hình th ă ă u ă Ơ ăđ c th hi ă

ăxu t ra t kho
i hai d ng:

- Bán buôn hàng hóa qua kho theo hình th c tr c ti p: Theo hình th c này,
bên mua t i tr c ti p kho c a doanh nghi păđ nh n hàng. Doanh nghi p xu t kho giao
tr c ti p cho bên mua. Sau khi bên mua nh ăđ hàng, thanh toán ti n ho c xác nh n
n th ăhƠ găhóaăđ
ăx ăđ hă Ơăđƣăđ c tiêu th .
- Bán buôn hàng hóa qua kho theo hình th c g i bán: Theo hình th c này,
gi a bên bán và bên mua c n có m t h păđ ng kinh t đ c ký k tăthe ăđ ăđ t hàng,
doanh nghi p s xu t kho hàng bán, s d gă ph
gă ti n v n t i s n có ho c thuê
g Ơiăđ v n chuy n t iă h ă g i mua ho c m tăđ aăđi m th ng nh t. Hàng hóa v n
thu c quy n s h u c aă g

i bán cho t iăkhiă g
3

i mua xác nh n mua hàng, thanh


toán ti n ho c nh n n . Chi phí v n chuy n do doanh nghi păth

gă

i ch u hay bên

mua ch u theo s th a thu n t tr c gi a hai bên. N u doanh nghi păth
gă i ch u
chi phí v n chuy n, s đ c ghi vào chi phí bán hàng. N u bên mua ch u thì s ph i
thu ti ă g i mua.
Ph ngăth c bán buôn không qua kho:ăThe ăph
găth c này, doanh nghi p
sau khi mua hàng, nh n hàng ua,ă kh gă đ aă tr c ti p v kho s h uă Ơă đe ă
ă
ga ă h ă ê ă ua ă h
găth ă Ơ ăđ c th hi n qua hai hình th c:
- Bán buôn hàng hóa không qua kho, có tham gia thanh toán: Hàng hóa sau
khi mua có th v n chuy n th ng cho khách hàng ho c bán giao tay ba.
 V n chuy n th ng: Theo hình th c này doanh nghi p sau khi mua hàng,
nh ă uaă hƠ g,ă ù gă ph
gă ti n v n t i có s n ho c thuê ngoài chuy n hàng t i
g

i mua ho ăđ aăđi m th ng nh t ă Ơ găhóaătr gătr ng h p này v n thu c quy n
s h u c a doanh nghi p cho t i khi bên mua nh n hàng và thanh toán ho c ch p nh n
n thì hàng hóa m iăđ

ăx ăđ nh là tiêu th

 Giao hàng tr c ti p có tham gia thanh toán: Theo hình th c này, doanh
nghi p sau khi mua hàng, giao tr c ti p cho bên mua t iăkh ă g i bán. Sau khi bên

mua xác nh n nh n hàng, ch p nh n thanh toán ho c nh n n th ăhƠ găhóaăđ c xác
đ nh tiêu th .
- Bán buôn hàng hóa không qua kho, không tham gia thanh toán: Theo hình
th c này doanh nghi păđó găvaiătr ă Ơ ătru găgia ăgi a nhà cung c păvƠă g i mua.
Trong tr ng h p này, t i doanh nghi p không phát sinh nghi p v mua hàng hóa. Tùy
vƠ ăđi u ki n h păđ ng mà doanh nghi păđ
bên mua tr .
1.2.1.2. Ph
Bán l
kinh t ho ă
hƠ găthe ăph

ăh

ng hoa h ng do nhà cung c p ho c

ng th c bán l
Ơăph
găth c bán hàng tr c ti pă h ă g

i tiêu dùng ho c các t ch c

ăđ ăv kinh t t p th mua v mang tính ch t tiêu dùng n i b . Bán
găth ă Ơ ă óăđ ăđi ă ƠăhƠ găhóaăđƣăraăkh iă hăv ă uăth găvƠă

điă vƠ ă hă v c tiêu dùng, giá tr s d ng c aă hƠ gă hóaă đƣă đ c th c hi n. Bán l
th
gă
ăđ ă hi c ho c bán v i s
ng nh ,ăgi ă

ăth ng ăđ nh. Bán l có
th th c hi ă
i các hình th c sau:
- Bán l thu ti n tr c ti p: Nhân viên bán hàng th c hi n ch ă gă ăhƠ găvƠă
tr c ti p thu ti n, k t thúc ca bán hàng s ti n hành ki m qu y, ti n, l p báo cáo ti n
bán hàng và n p cho k toán.
-

Bán l thu ti n t p trung: Nhân viên bán hàng và nhân viên thu ngân th c hi n

ch ă
gă đ c l p. Cu i ca bán hàng nhân viên bán hàng l pă
ă
trong ca cho k toán bán hàng. Thu ngân thu ti n và n p cho th qu .
4

Thang Long University Library

ă hƠ gă đƣă

ă


1.2.1.3. Bán hàng thỀo ph ng th c tr ch m, tr góp
V iăph
găth ă Ơ ,ă g iă uaăđ c quy n tr ti n thành nhi uăđ t. Ngoài s
ti ăthuăthe ăgi ă ăth găth ng g iă uaă ăph iătr ăthêm m t kho n lãi do tr
ch m. VƠă g i bán ch m t quy n s h uăkhiă g i mua thanh toán h t ti n hàng. V
m t h hă t ,ă khiă gia ă hƠ gă h ă g
th , bên bán ghi nh n doanh thu.

i mua, hàng hóa bán tr gópă đ

c coi là tiêu

1.2.1.4. Bán hàng thỀo ph ng th c g i đ i lý và ký g i hàng hóa
h
g th c g iăđ i lý và ký g i hàng hóa là hình th c mà doanh nghi păđe ă
hàng bán c aă
hăgia ă h ă ăs đ i lý, ký g iăđ
ă ăs này tr c ti p bán hàng.
ê ăđ i lý, ký g i s tr c ti p bán hàng, thanh toán ti ăhƠ găvƠăđ

ăh

ng hoa h ng

đ i lý. Hàng g iă ăđ i lý v n thu c quy n s h u c a doanh nghi p s n xu t, khi nào
chính th c tiêu th (bên nh ăđ i lý thông báo và l p b găkêăđƣă
ăđ c hàng) thì
doanh nghi p m i m t quy n s h u v s hàng này.
1.2.1.5. Các ph ng th c tiêu th khác
Bên c nh nh găph
găth c bán hàng nêu trên, hàng hóa c a doanh nghi p còn
có nh ng hình th c tiêu th kh ă h :ă
- Thanh toán ti ă
g,ăti ăth ng cho cán b công nhân viên;
-

Bi u t ng;

Tiêu dùng n i b ;

-

Qu ng cáo, chào hàng, khuy n m i;
Tra ăđ i hàng hóa;
ầ

1.2.2. Các ph ng th c thanh toán
Công tác bán hàng trong doanh nghi păth
ph

găth c, hình th ă kh ă hauă h

gă

i có th ti n hành theo nhi u

gă vi c bán hàng nh t thi t ph i g n v i vi c

thanh toán v iă g i mua. Vi c thanh toán v iă g
ph
găth c ch y u sau:

iă uaă đ

c ti n hành theo các

h
găth c thanh toán b ng ti n m tăđ c th c hi ăkhiă g i mua hàng tr c

ti p t i doanh nghi p và thanh toán ngay ho c thanh toán kho n công n cho món
hƠ gă uaătr
ăđó ă h
găth ă Ơ ăth
găđ c l a ch n áp d ng cho nh ng khách
hàng mua l , ho c do khách hàng t ch n l a. Xét v uăđi ,ăph
găph pă Ơ ă a gă
l i s nhanh g n, ti n l i, t i thi u hóa th t c, gi y t điăkè ,ătu ă hiê ă
ăt n t i
nh gă khóă kh ă h ă kh hă hƠ gă v ă
h ă kh hă hƠ gă kh gă đ
ng ti n m tă đ
đ pă ng nhu c u thanh toán, hay khách hàng xa.
h
găth c thanh toán qua ngân hàng có nhi u hình th ătha hăt
toán b găsé ,ăth ăt ă

ng, thanh toán bù tr , y nhi m thu, y nhi
5

ă h :ătha hă

ă hiầ ph

gă


th c này ngân hàng làm nhi m v trung gian chuy n ti n t tài kho n c aă g

i mua

sang tài kho n c aă g iă
ă vƠă g c l i ă h
gă th c thanh toán qua ngân hàng
th
găđ c s d găđ i v i nh ng khách hàng có giá tr thanh toán l n.
1.3. Ph ngă phápă xácă đ nh giá v n c a hàng xu t bán và th iă đi m ghi nh n
doanh thu
1.3.1. Ph ng pháp xác đ nh giá v n hàng xu t bán
Trong doanh nghi păth
gă i, giá v n hàng xu t bán bao g m giá mua và chi
phí thu mua
Tr giá mua hàng xu t kho có th đ c tính theo m tătr gă ăph
găph păsau:
Ph

ngă phápă th c t đ chă d nh:ă Ơă ph

gă ph pă Ơă khi nh p kho ph i theo dõi

riêng t ng lô hàng v s
gă gă h ăgi ă khi xu t ra s d ng thu c lô hàng nào
th ăt hăgi ăthe ăgi ă ăhƠ găđó ă
uăđi :ă h
găph pă Ơ ăph ă hă h hăx ăđ c giá th c t t ng lô hàng.
pă ng k p th i công tác tính giá hƠ găhóaăvƠăthe ă õiăđ c th i h n b o qu n c a
t ng lô hàng
h
ăđi m: Công vi c ph c t păđ iăh i th kho và k toán ph i qu n lý chi
ti t t ng lô hàng.

i u ki n áp d g:ă h
găph pă Ơ ăđ c áp d găđ i v i doanh nghi p có ít
lo i m t hàng, s
ng m t hàng ăđ nh và nh n di ăđ c
Ph ngă phápă bìnhă quơnă gi ă qu n:ă The ă ph
gă ph pă Ơ ,ă gi ă tr c a t ng lo i
hàng t ăkh ăđ c tính theo giá trung bình c a t ng lo i hàng t ăkh ăt
găt đ u k
và giá tr hàng t ăkh ăđ c mua ho c s n xu t trong k . Giá tr tru gă hă
gă óă
th tính theo th i k ho c m i khi nh p m t lô hàng v ph thu c vào tình hình kinh
doanh c a doanh nghi p.
Tr giá v n th c t c a

=

hàng xu t kho
Tr

găđó,ăđ

ăgi ă

h quơ ăđ

S

ng hàng
xu t kho

ăx ăđ nh theo m tătr

Ph ng pháp bình quân c k d tr :ăThe ăph
giá v n c a hàng xu t kho trong k .
ăgi ă
bình quân

=

Tr giá mua th c t c a hàng
t ăkh ăđ u k
S

-

uăđi m: Ti t gi

ng hàng t
ăđ

ăđ u k

ăgi ăth c t bình

x

quân gia quy n

găhaiăph

găph p:

găph pă Ơ ,ăđ n cu i k m i tính tr

+

+

Tr giá mua th c t c a hàng
nh p trong k
S

ng hàng nh p

trong k
c vi c h ch toán chi ti t hàng hóa, không ph thu c vào

s l n nh p, xu t c a m i danh m c hàng hóa.
6

Thang Long University Library


-

h

ăđi m:

ăgi ă

hăquơ ă h đ n cu i k , cu i tháng m iăđ

c tính. Vì

v y, công vi ăth ng d n vào cu i k , hăh
găđ n vi c l p báo cáo c a k toán.
i u ki n áp d ng: Nên áp d ng nh ng doanh nghi p phát sinh nhi u nghi p
v nh p, xu t hàng hóa ho c nh ng doanh nghi p h hăt ă TKăthe ăph
găph pă
ki ăkêăđ nh k vì s iê ăđ ng nh p xu t c aăhƠ găhóaăđ n cu i k m iăđ ăx ăđ nh.
Ph ng pháp bình quân sau m i l n nh p: Sau m i l n nh p hàng hóa, k toán ph i
x ăđ nh l i giá tr th c t c a hàng t ăkh ăvƠăgi ăđ ăv
hăquơ ăC ă vào giá
đ ăv
hăquơ ăvƠă ng xu t gi a 2 l n nh p k ti păđ tính giá xu t theo công th c sau:
Tr giá th c t hàng hóa t n
Gi ăđ ăv bình quân
sau m i l n nh p

-

tr

c khi nh p

=
S

ng hàng hóa t

khi nh p

ătr

c

Tr giá th c t hàng

+

+

hóa nh p
S

ng th c t hàng
hóa nh p

uăđi m: Tính giá hàng hóa xu t kho k p th i

h
ăđi m: Kh iă ng công vi c tính toán nhi u và ph i ti n hành tính giá
theo t ng lo i hàng hóa.
i u ki n áp d g:ă h
gă ph pă Ơ ă phùă h pă v i nh ng doanh nghi p có ít
danh đi m hàng hóa và s l n nh p c a m i lo i không nhi u.
Ph ngăphápănh pătr c xu tătr c(FIFO): h
găph pă Ơ ătuơ ăthe ă gu ê ăt c
hƠ gă Ơ ăđ c nh pătr c thì s xu tătr c và hàng hóa cu i k là hàng t ăkh ăđ c
nh p t i th iăđi m cu i k .

The ăph
g pháp này thì giá tr hàng xu tăkh ăđ c tính theo giá c a lô hàng
nh p kho th iăđi ăđ u kì ho c g ăđ u k , giá tr c a hàng t ăkh ăđ c tính theo
giá c a hàng nh p kho t i th iăđi m cu i k ho c g n cu i k còn t n kho
uăđi m: Vi ăt hăgi ăđ ăgi n, k p th i, d qu n lý
-

h

ăđi m: Kh iă

ng công vi c h ch toán nhi u,

hăh

găđ n chi phí, l i

nhu n c a doanh nghi p n u giá c c a th tr ng có s bi ăđ ng.
i u ki n áp d ng: Phù h p v i nh ng doanh nghi p có ít lo i hàng hóa, s l n
nh p kho ít
Ph ngăphápănh p sau xu tătr c (LIFO): Áp d ng trên gi đ hă ƠăhƠ gă Ơ ăđ
nh pă sauă th ă đ c xu tă tr c và hàng t n kho còn l i cu i k là hàng t ă kh ă đ
nh pătr
-

c
c

ăđó ă
uăđi m: giá v n c a lô hàng bán sát v i giá th tr

găv ă óăđ

c theo giá c a

nh ng lô hàng g ăđơ ă h t. Nên chi phí hi n t i phù h p v i doanh thu hi n t i. Vi c
th c hi ăph găph pă Ơ ăs đ m b ăđ c yêu c u c a nguyên t c phù h p trong k toán.

7


-

Nh

ăđi m: giá tr v n c a hàng t n kho cu i k có th không sát v i giá th

tr

ng, hăh
găđ n k t qu kinh doanh c a doanh nghi p.
i u ki n áp d g:ă h găph pă Ơ ăđ c bi t phù h pătr găđi u ki n l m phát..
Chi phí thu mua hàng hóa g m: Chi phí v n chuy n b c d , công tác phí, chi phí
bao gói, thuê khoa bãi, ti n ph tă uăkh ă ƣiầă u i k đ
th và hàng t n kho

c phân b cho hàng dã tiêu

Chi phí mua hàng phân b cho s hƠ găđƣă ăđ
ăx ăđ nh theo công th c

Chi phí mua phân b
Chi phí mua phát
+
Chi phí mua
Tr giá mua
h ăhƠ găđ u k
sinh trong k
=
× c a hàng
phân b cho
Tr ăgi mua c a hàng
Tr giá mua c a
hàng xu t kho
xu t kho
+
t ăđ u k
hàng nh p trong k
g Ơiăraă óăth ăphơ ă ăthe ătiêuăth ăkh ă h ăphơ ă ăthe ăs ă
gă hƠ gă
ăraă
tr găk
1.3.2. Th i đi m ghi nh n doanh thu
Theo chu n m c k toán s 14 (doanh thu và thu nh păkh )ăđƣăđ
ăqu ăđ nh t i
Quy tăđ nh s
/
/Q -BTC ngày 31/3/2001 c a B tr ng B Tài chính. Doanh
thuă

ăhƠ găđ

c ghi nh ăkhiăđ ng th i th a mãn t t c

ă ăđi u ki n sau:

-

Doanh nghi păđƣă hu n giao ph n l n r i ro và l i ích g n li n v i quy n s
h u s n ph m ho ăhƠ găhóaă h ă g i mua;
Doanh nghi p không còn n m gi quy n qu ă ă hƠ gă hóaă h ă g i s h u

-

hàng hóa ho c quy n ki m soát hàng hóa;
a hăthuăđ
ăx ăđ hăt
găđ i ch c ch n;

-

Doanh nghi păđƣăthuăđ c ho c s thuăđ c l i ích kinh t t giao d ch bán hàng;
X ăđ hăđ
ă hiăph ă iê ăqua ăđ n giao d ch bán hàng.

-

1.4. N i dung k toán bán hàng
1.4.1. Ch ng t k toán
Ch ng t k toán là nh ng gi y t ch ng minh v s phát sinh và hoàn thành c a
nghi p v kinh t - tài chính t i m t th iăđi m nh tăđ nh. Khi phát sinh nghi p v bán

hàng, k toán ph i l pă vƠă thuă đ ă đ các ch ng t phù h pă the ă đú gă i dung quy
đ nh c aă hƠă
c nh ăđ m b o ăs ph pă ăđ h ch toán. Các ch ng t đ c s
d ng trong k toán bán hàng bao g m:
óaăđ ă ăhƠ g,ăhóaăđ ăGi ătr giaăt gă(GTGT)
- Phi u nh p, xu t kho
- Biên b n ki m nghi m hàng hoá
- B ng kê thu mua hàng hóa
-

Th kho
8

Thang Long University Library


-

B gătha hăt

-

Th qu y hàng

ăhƠ găđ i lý, ký g i

1.4.2. Tài kho n s d ng
Theo quy tăđ hă /

/Q -BTC, các tài kho n s d ng trong k toán bán hàng

bao g m:
Tài kho n 156 ậ Hàng hóa: g m 3 TK c p 2
hóaă

TK 1561 ậ Giá mua hàng hóa
TK 1562 ậ Chi phí thu mua hàng hóa ( không bao g m chi phí thu mua hàng
tăđ ng s n)

-

TK 1567 ậ Hàng hóa B tăđ ng s n: Ph n ánh giá tr hi n có và tình hình bi n

đ ng hàng hóa b tăđ ng s n theo giá th c t (Giá mua và chi phí thu mua)
TK 156 ậ Hàng hóa
- Tr gi ăhƠ găhóaăt gătr găk t i kho, - Tr giá c a hàng hóa xu t kho, xu t
qu y (Giá mua + chi phí thu mua)
qu y trong k
- K t chuy n giá tr hàng hóa t n kho - Chi phí thu mua phân b cho hàng hóa
cu i k (ppăKK K);
đƣă ătr găk ;
- Tri giá hàng hóa b tă đ ng s n mua - Gi m giá, CKTM,ă hƠ gă
vào ho c chuy n t b tăđ ng s ăđ uăt

h

uaă đ

c

ng;

- K t chuy n giá tr hàng hóa t n kho
đ u k (ppăKK K);
D ăn :
Tr giá mua vào c a hàng hóa t n kho;
Chi phí thu mua c a hàng hóa t n kho.

9


Tài kho n 157 - Hàng g i bán:ăđ

c ph n ánh trên tài kho ă Ơ ăđ

c th c hi n theo

nguyên t c giá g ăqu ăđ nh trong Chu n m c k toán s 02 ậ Hàng t n kho. Ch ph n
hăvƠ ăTKă
ăkhiăhƠ găđƣăg iăđiă h ăkh hăhƠ g,ăg iă
ăđ i lý, ký g iầă h gă
h aăx ăđ nh tiêu th
đ

Hàng hóa, thành ph m ph n ánh trên tài kho n này vãn thu c quy n s h u c a
ăv , k toán ph i m s chi ti t theo dõi t ng lo i hàng hóa, thành ph m, t ng l n

g i hàng t khi g iăđiă h ăđ ăkhiăx ăđ hă Ơăđƣă
Không ph n ánh vào tài kho n này chi phí v n chuy n, b c x p,.. chi h khách
hàng.

TK 157 ậ Hàng g iăđiăbán
- Tr giá hàng hóa, thành ph ă đƣă g i
- Tr giá hàng hóa, thành ph m g iă điă
cho khách hàng, ho c g iă
ăđ i lý, ký
bán, dich v đƣă u gă păđ
ăx ă đ nh
g i; g iă h ă
ă đ ă v c pă
i h ch
Ơăđƣă ;
toán ph thu c;
- Tr giá hàng hóa, thành ph m, d ch v
- Tr giá d ch v đƣă u gă p cho khách
đƣăg iăđiă khách hàng tr l i;
hƠ g,ă h gă h aă đ
ă x ă đ hă Ơă đƣă
u k k t chuy n tr giá hàng hóa,
bán;
thành ph ă đƣă g iă điă
,ă ch v đƣă
- Cu i k k t chuy n tr giá hàng hóa,
cung c pă h aă đ
ă x ă đ hă Ơă đƣă
ă
thành ph ăđƣ g iăđiă ă h aăđ c xác
đ u k (KK K)
đ hă Ơăđƣă ă u i k (KK K)
ă

:
Tr giá hàng hóa, thành ph ă đƣă g iă đi,ă
d ch v đƣă u gă pă h aăđ
ăx ăđ nh
Ơăđƣă ătr găk .
Tài kho n 632: Giá v n hàng bán ậ ƠăTKă ù găđ ph n ánh tr giá v n c a hàng hóa
th c t bán trong k
TK 632 - Giá v n hàng bán
- T ng giá v n c a hàng hóa tiêu th

- Tr ăgi ăv

ăhƠ gă

ă ătr ă i

trong k .
Ơ ă h pă ăph găgi ăgi ă TK
- a ăh tă tă tăhƠ găt ăkh ăsauăkhiă - K t chuy n tr giá v n c a hàng hóa
tr ă iăth
g
đƣă xu t bán vào bên N Tài kho n 911
- Tr hă pă ăph găgi ăgi ă TK
“X ăđ nh k t qu ki hă a h”

10

Thang Long University Library

TK 511 ậ Doanh thu bán hàng và cung c p d ch v
Tài kho ă Ơ ă ù găđ ph n ánh doanh thu bán hàng c a doanh nghi p trong m t
k k toán c a ho tăđ ng SXKD. TK 511 có k t c u gi ng VCSH và bao g m 5 tài
kho n c p 2:
-

TK 5111 ậ Doanh thu bán hàng hóa
TK 5112 ậ Doanh thu bán các thành ph m

-

TK 5113 ậ Doanh thu cung c p d ch v
TK 5117 ậ Doanh thu kinh doanh b t đ ng s ăđ uăt
TK 5118 ậ Doanh thu khác
TK 511 ậ Doanh thu bán hàng & Cung c p d ch v

- S thu TT

,ă thu XK, thu GTGT - T ng s doanh thu bán hàng và cung

(ph
găph pătr c ti p) ph i n p.
c p d ch v th c t phát sinh trong k
- S CKTM, gi m giá hàng bán, hàng
bán b tr l i k t chuy n tr vào doanh
thu.
- K t chuy n s doanh thu thu n v tiêu
th sang TK 911
i v iă đ

ă v tính thu GTGTă the ă ph

gă ph pă kh u tr thu thì doanh thu

ph ă hăvƠ ăTKă
ăđ
ăt hăthe ăgi ă ă h aă óăthu GTGT, bao g m c ph thu
và phí thu thêm ngoài giá bán (n u có) mà doanh nghi păđ
ăh ng.
i v iăđ ăv tính thu GTGTăthe ăph
găph pătr c ti p, ho ă ăđ ăv kinh
doanh s n ph m, hàng hóa, d ch v không thu ăđ iăt ng ch u thu GTGT thì doanh
thu ph n ánh vào TK 511 là t ng giá thanh toán bao g m c thu GTGT và các kho n
ph thu, phí thu thêm ngoài giá bán (n uă ó)ă Ơă ăs ki hă a hăđ
ăh ng.
TK 512 ậ Doanh thu bán hàng n i b
TK 512 ậ Doanh thu bán hàng n i b
- S thu TT ,ă thu XK, thu GTGT - T ng s doanh thu bán hàng n i b
(ph
găph pătr c ti p) ph i n p.
th c t phát sinh trong k .
- S CKTM, gi m giá hàng bán, hàng
bán b tr l i k t chuy n tr vào doanh thu
bán hàng n i b .
- K t chuy n s doanh thu bán hàng n i
b thu n sang TK 911

11

TK 521 ậ Chi t kh uăth ngăm i
Là tài kho n ph n ánh các kho n gi m tr ti n hàng c aă g i bán dành cho
g i mua khi mua v i s
ng l n. TK 521 thu c nhóm TK gi m tr doanh thu có
k t c uă g c l i v i TK doanh thu
TK 521 ậ Chi t kh uăth

ngăm i

- S CKT ăđƣă h p nh n thanh toán cho - K t chuy n s CKTM sang TK 511,
khách hàng
TK 512

TK 531 ậ Hàng bán b tr l i
TK 531 ậ Hàng bán b tr l i
T p h p doanh thu c a s hƠ găđƣătiêuăth
b tr l i

- K t chuy n doanh thu c a s hƠ găđƣă
tiêu th b tr l i sang TK 511, TK 512

TK 532 ậ Gi m giá hàng bán
TK 532 ậ Gi m giá hàng bán
- T p h p các kho n gi m giá hàng bán - K t chuy n toàn b s gi m giá hàng
ch p nh ă h ă g i mua trong k
bán sang TK 511, TK 512
Ngoài nh ng tài kho n k trên, k toán bán hàng còn s d ng m t s TK khác
trong vi c h ch toán và theo dõi t i doanh nghi pă h ă TKă
ă ậ Ơ gă uaă đa gă điă
đ ng, TK 131 ậ Ph i thu khách hàng, TK 3331 ậ Thu GTGT ph i n p, TK 003 ậ

Hàng hóa nh n bán h , nh n ký g i,ăk ă
c,...
1.4.3. Ph ng pháp k toán
Trong m t doanh nghi p (m tă đ
ph

găph păk toán hàng t

ăkh :ă h

ăv k toán) ch đ

c áp d ng m t trong hai

găph păkêăkhaiăth

ng xuyên, ho ăph

gă

pháp ki ăkêăđ nh k . Vi c l a ch ăph
găph păk toán hàng t n kho áp d ng t i
doanh nghi p ph iă ă vƠ ăđ ăđi m, tính ch t, s
ng, ch ng lo i v tăt ,ăhƠ gă
hóa và yêu c u qu ă ăđ có s v n d ng thích h p và ph iăđ
tr gă iê ăđ k toán.
C ăph
găph păk toán hàng t n kho.

c th c hi n nh t quán

1.4.3.1. Ph ng pháp kê khai th ng xuyên:
h
găph păkêăkhaiăth
găxu ê ă Ơăph
găph păthe ă õiăvƠăph ă hăth ng
xuyên, liên t c, có h th ng tình hình nh p, xu t, t n v tăt ,ăhƠ găhóaătrê ăs k toán.
Tr gătr ng h p áp d găph
găph păkêăkhaiăth ng xuyên, các tài kho n k
toán hàng t n kh ăđ
ă ù găđ ph n ánh s hi n có, tình hình bi ăđ găt g,ăgi m

12

Thang Long University Library


c a v tăt ,ăhƠ găhóa ăV ăv y, giá tr hàng t n kho trên s k toán có th đ

ăx ăđ nh

b t k th iăđi m nào trong k k toán.
h
gă ph pă kêă khaiă th
gă xu ê ă th ng áp d gă h ă ă đ v s n xu t
(công nghi p, xây l p )ăvƠă ăđ ăv th
gă ghi p kinh doanh các m t hàng có giá
tr l

ă h ă

ă ó ,ăthi t b , hàng có k thu t, ch tă ng cao...
iăđơ ă Ơăs ăđ h ch toán các cách th c tiêu th hƠ găhóaăthe ăph

kêăkhaiăth

găph pă

ng xuyên

S ăđ ă1.1. S ăđ h chătoánăph
TK155,156

TK632

GVHB

ngăth c bán buôn tr c ti p qua kho
TK911

K/c GVHB

TK511

TăhƠ gă
h aăthu

K/c DTT

TK 521, 532

TK111,112,131

Thu ă
GTGTă

TK3331

K/ ăă

ăkh

ăgi

ă

đ uăra

tr ă T

hăt

ă

ăkh

ăgi

S ăđ ă1.2. S ăđ h chătoánăph

ă

ătr ă T

ngăth c bán buôn hàng hoá qua kho

theo hình th c chuy n hàng
TK 156

TK 157

Xu tă
kh ă ă
g iă

TK 632

TK911

Ơ găg iă
ăđ
ă K/c
tiêuăth
GVHB

gi

TK111,112,131

TăhƠ gă

K/c DTT

ăkh

ă

h aăthu

Thu ă
GTGTă
đ uăra

TK3331

TK 521, 532

K/ ăă

TK511

ă

ătr ă T

hăt
kh
13

ăgi

ă

ă
ătr ă T


S ăđ ă1.3. S ăđ h chătoánăph

ngăth c bán buôn không qua kho,

có tham gia thanh toán
TK 111,112,131

TK 632

TK911

TK511

TK111,112,131

TK 157
GV ă
(V ă

G iă
hƠ g

hu

TăhƠ gă
K/c DTT

K/c GVHB

ă

h aăthu

ă

th g)
TK 133

TK 521,531,532

TK3331

Thu ăGTGTă
đ uăvƠ

K/ ă

ăkh n

gi m tr DT

Thu ă
GTGTă

đ uăra

GVHB
(Giao tay ba)

H ch toán các
kho n gi m tr DT

S ăđ ă1.4. S ăđ bán buôn qua kho không tham gia thanh toán
TK 111,112,131

TK 511
aăh

gă

iăgi iăđ

TK 33311

ăh

g

Thu ă
GTGTă
đ uăra

TK 642

Chiăph ă

iăgi iăhƠ găhóa

Thu ă

TK 133

GTGTă
đ uăvƠ

14

Thang Long University Library


S ăđ ă1.5. S ăđ ph
TK156,157

TK632

GVHB

ngăth c bán hàng tr ch m tr góp
TK511

TK911

K/c GVHB

TK 111,112

TK131

ă Kh hăhƠ gă
tha hăt ă

TăhƠ gă

K/c DTT

h aăthu

t

găăk

TK3331
Thu ăGTGTă
đ uăra
TK 515
hơ ă
tr ă h

K/ ă Tă
h tă
gă
tƠiă h h

S ăđ ă1.6. S ăđ ph

TK156 TK157

G iă

TK 632

GVHB

TK 3387
ă ƣiă
ă

Tă ƣiătr ă h

hƠ găk

ă

h aăth ăhi

ngăth c tiêu th qu ăđ i lý ký g iă(ăbênăgi oăđ i lý)

TK 911

K/c GVHB

TK511

TK 111,112,131

h ă hăh aă

K/c DTT

TăhƠ gă
h aăthu
Thu ăGTGTă
đ uăra

K/ ă hiăph ă

ă

h găđ iă
TK 133

TK3331

15

TK 641

ăhƠ gă

Thu ă
GTGTă
đ uăvƠ

S ăđ ă1.7. S ăđ ph

ngăth c tiêu th qu ăđ i lý ký g i ( bên nh năđ i lý)
TK 003

i lý nh ăhƠ găđ bán
TK911

TK511

i lý xu t hàng bán ra/ tr l iă ê ăgia ăđ i lý

TK 33311

TK331

TK 111,112,131

Thu ăGTGTă
HH

K/c DTT
aăh

ăti ăthuă
aăkh hă
hƠ g,ăph iătr ă
ê ăgia ăđ iă

găđ iă

TK 111,112
Tha hăt

ă h ă

ê ăgia ăđ iă

S ăđ ă1.8. S ăđ h chătoánăbánăhƠngătheoăph
TK156

TK632

TK911

ngăth c bán l

TK511

TK111,112

DTăhƠ gă
GVHB

K/c GVHB

K/c DTT

ă

h aăthu

TK 3331
TK 1381
Thu ăă
GTGTă
đƠuăra

Ti n hàng
thi uă h aă
rõ nguyên
nhân

1.4.3.2. Ph ng pháp ki m kê đ nh k :
h
găph păKK Kă Ơăph
găph păh hăt

ă TKă

ă

vào k t qu ki m kê

th c t đ ph n ánh giá tr t n kho cu i k
aăhƠ găhóaătrên s k toán t ng h p và t
đóăt hăraătr giá v tăt ,ăhƠ găhóaăđƣăxu t trong k theo công th c:
Tr giá
hàng hóa
xu t kho

=

Tr giá hàng hóa
t n kho đ u k

+

Tr giá
hàng hóa mua
vào trong k

16

Thang Long University Library

-

Tr giá
hàng hóa t n
kho cu i k


h ă v y, theo ph

gă ph pă ki

ă kêă đ nh k , khi nh p hàng b t bu c ph i ghi

chi ti t, k p th i; còn khi xu tăraăđ bán, s d ng thì không c n ghi theo th iăđi m xu t

h găđ n cu i tháng b t bu c ph i ki m kê th c t hàng t ăkh ăđ tính giá tr hàng
xu t.
M i bi ăđ ng hàng hóa không theo dõi, ph n ánh trên các tài kho n HTK mà
giá tr hàng hóa mua và nh păkh ăđ c ph n ánh trên TK 611. các tài kho n hàng t n
kho ch s d ng đ u k và cu i k k t
ă u ik .
uăđi m c a ph
găph pă Ơ ă Ơăđ

ăđ k t chuy n s

ăđ u k và theo dõi s

ăgi n, gi m nh kh iă

ng công vi c h ch

toán. Tuy nhiên công vi c k toán l i b d n vào cu i k , bên c hăđóăđ chính xác v
giá tr v tă t ,ă hƠ gă hóaă xu t dùng, xu t bán b
hă h ng do ch tă ng qu n lý t i
kho, qu y b n bãi.
TK 611 ậ Mua hàng (ch s d gă đ i v i doanh nghi p h ch toán HTK theo
ph
găph păKK K)ă ƠătƠiăkh ă ù găđ ph n ánh tr giá hàng hóa mua vào, nh p
kho ho c bán ra trong k
TK 611 ậ Mua hàng
- K t chuy n giá g c hàng hóa, t n kho - K t chuy n giá g c hàng hóa, t n kho
cu i ky;
đ uk ;
- Giá g c hàng hóa, mua vào trong k ; - Giá g c hàng hóa, CC C,ă V ă xu tă

s ă
gătr găk ăho c giá g c hàng hóa
hƠ găhóaăđƣă ă tr l i,ầ
xu tă
ă ( h aă đ
ă x ă đ hă Ơă đƣă
ă
trong k );
- Giá g c hàng hóa mua vào tr l i cho
g i bán, ho ăđ c gi m giá.

17


S ăđ ă1.9. S ăđ h ch toán t ng h p k toánăbánăhƠngătheoăph

ngăphápăKK K

K/c HTK cu i k
TK 611

TK 151,156,157

TK 632

TK 911

TK 511 TK111,112,131

K/ ăă TKă

đ uk
X ă đ nh

TK 111,112,331

GVHB

K/c
GVHB

K/c

TăhƠ gă

DTT

h aăthu

TK521,531,532

ă

TK3331

Mua hàng
trong k

TK 133

K/c các kho n

Thu GTGT

gi m tr DT

đ u ra

Thu ăăGTGTă
đ uăvƠ
1.5. N i dung k toán xác đ nh k t qu bán hàng
1.5.1. K toán Chi phí bán hàng và qu n lý doanh nghi p
Chi phí bán hàng là bi u hi n b ng ti n các hao phí v a ăđ ng s găvƠă a ăđ ng
v tăhóaăph tăsi hă iê ăqu ăđ n quá trình b o quan, tiêu th s n ph m, hàng hóa, d ch
v trong k c a doanh nghi p
Chi phí qu n lý doanh nghi p là bi u hi n b ng ti n các hao phí v a ă đ ng
s g,ă a ăđ ng v tăhóaăph tăsi hă iê ăqua ăđ n toàn b ho tăđ ng qu n lý chung c a
doanh nghi p trong k .
1.5.1.1. Ch ng t s d ng
h ch toán chi phí bán hàng và qu n lý doanh nghi p, k toán c n s d ng
nh ng ch ng t sau:
- B ng phân b và thanh toán ti ă
g:ăđ ph n ánh chi phí liên quan t i nhân viên;
- Phi u xu tăkh :ăđ ph n ánh chi phí v hàng hóa xu t dùng cho qu n lý;
- B ng phân b và tính kh uăha ăT C :ăđ ph n ánh chi phí kh uăha ăT C ;
- C ăhóaăđ ă ch v , Phi u chi, gi y báo N ầ:ăđ ph n ánh các chi phí và d ch v
mua ngoài.

18

Thang Long University Library

1.5.1.2. Tài kho n s d ng
The ăqu ăđ nh hi n hành, TK 641 ậ Chi phí bán hàng không có s
ă u i k và
bao g m 7 tài kho n c p 2 sau:
TK 6411- Chi phí nhân viên bán hàng Ph n ánh các kho n ph i tr cho nhân
viê ă
ăhƠ g,ă hơ ăviê ăđó găgói,ăv n chuy n, b o qu n s n ph m, hàng hoá,... bao
g m ti ă
g,ă ti ă ă gi a ca, ti n công và các kho n trích b o hi m xã h i, b o
hi m y t ,ăki hăph ă găđ Ơ ,
Tài kho n 6412 - Chi phí v t li u, bao bì: Ph n ánh các chi phí v t li u, bao bì
xu t dùng cho vi c gi gìn, tiêu th s n ph m, hàng hoá, d ch v ,ă h ă hiăph ăv t li u
đó găgóiăs n ph m, hàng hoá, chi phí v t li u, nhiên li u dùng cho b o qu n, b c vác,
v n chuy n s n ph m, hàng hoá trong quá trình tiêu th , v t li u dùng cho s a ch a,
b o qu ăT C , ă ù gă h ă ph n bán hàng.
Tài kho n 6413 - Chi phí d ng c ,ăđ dùng: Ph n ánh chi phí v công c , d ng
c ph c v cho quá trình tiêu th s n ph m, hàng ho ă h ă ng c đ ă
g,ăph
gă
ti ăt hăt ,ăph
găti n làm vi c,...
Tài kho n 6414 - Chi phí kh uăha ăT C :ă h n ánh chi phí kh uăha ăT C ă
b ph n b o qu ,ă ăhƠ g,ă h ă hƠăkh ,ă a hàng, b ă ƣi,ăph
găti n b c d , v n
chuy ,ăph
găti n tính to ,ăđ ă ng, ki m nghi m ch tă ng,...
Tài kho n 6415 - Chi phí b ăhƠ h:ă ù găđ ph n ánh kho n chi phí b o hành
s n ph m, hàng hoá. Riêng chi phí s a ch a và b o hành công trình xây l p ph n ánh

TKă
ă“Chiăph ăs n xu tă hu g”ă Ơăkh găph n ánh TK này.
Tài kho n 6417 - Chi phí d ch v mua ngoài: Ph n ánh các chi phí d ch v mua
ngoài ph c v h ă ăhƠ gă h ă hiăph ăthuêă g Ơiăs a ch aăT C ăph c v tr c ti p
cho khâu bán hàng, ti n thuê kho, thuê bãi, ti n thuê b c vác, v n chuy n s n ph m,
hàng hoá điă

,ăti n tr hoa h

gă h ăđ iă ă

ăhƠ g,ă h ăđ

ăv nh n u thác xu t

kh u,...
Tài kho n 6418 - Chi phí b ng ti n khác: Ph n ánh các chi phí b ng ti n khác
ph tăsi hătr găkhơuă ăhƠ gă g Ơiă ă hiăph ăđƣăk trê ă h ă hiăph ăti p khách b
ph n bán hàng, chi phí gi i thi u s n ph m, hàng hoá, qu ng cáo, chào hàng, chi phí
h i ngh khách hàng...
K t c u c aăTKă ă h ăsau:
TK 641 ậ Chi phí bán hàng
- Ph n ánh chi phí bán hàng (CPBH) - Ph n ánh các kho n gi m CPBH phát
th c t phát sinh trong k
sinh trong k
- Cu i k , k t chuy n CPBH vào TK
911 ậ X ăđ nh k t qu kinh doanh

19

TK 642 - chi phí qu n lý doanh nghi p bao g m 8 tài kho n c pă ă h ăsau:
Tài kho n 6421 - Chi phí nhân liên qu n lý: Ph n ánh các kho n ph i tr cho cán
b nhân viên qu n lý doanh nghi p,ă h ăti ă
g,ă ăkh n ph c p, b o hi m xã
h i, b o hi m y t ,ă ki hă ph ă
gă đ Ơ ă aă a ă Gi ă đ c, nhân viên qu n lý các
phòng, ban c a doanh nghi p.
Tài kho n 6422 - Chi phí v t li u qu n lý: Ph n ánh chi phí v t li u xu t dùng
cho công tác qu n lý doanh nghi pă h ăv ăph găph m... v t li u s d ng cho vi c
s a ch aăT C ,ă gă , d ng c ,... (Giá có thu , ho ă h aă óăthu GTGT).
Tài kho n 6423 - Chiăph ăđ ù găv ăph g:ă h n ánh chi phí d ng c ,ăđ dùng
v ăph

gă ù gă h công tác qu n lý (Giá có thu , ho ă h aă óăthu GTGT).

Tài kho n 6424 - Chi phí kh uă ha ă T C :ă h n ánh chi phí kh uă ha ă T C
dùng chung cho doanh nghi pă h :ă hƠă a làm vi c c a các phòng ban, kho tàng, v
ki ă trú ,ă ph
gă ti n v n t i truy n d n, máy móc thi t b qu ă ă ù gă trê ă v
phòng,...
Tài kho n 6425 - Thu , phí và l phí: Ph n ánh chi phí v thu , phí và l ph ă h

ă
t
ă
:ă

thu môn bài, ti ăthuêăđ t,... và các kho n phí, l phí khác.
Tài kho n 6426 - Chi phí d phòng: Ph n ánh các kho n d phòng ph i thu khó

đ i,ă

phòng ph i tr tính vào chi phí s n xu t, kinh doanh c a doanh nghi p.
Tài kho n 6427 - Chi phí d ch v mua ngoài: Ph n ánh các chi phí d ch v mua

ngoài ph c v cho công tác qu n lý doanh nghi p; các kho n chi mua và s d ng các
tài li u k thu t, b ng sáng ch , ă (Kh gă đ tiêu chu n ghi nh ă T C )ă đ c tính
the ăph
găph păphơ ă d n vào chi phí qu n lý doanh nghi p; ti ăthuêăT C ,ă hiă
phí tr cho nhà th u ph .
Tài kho n 6428 - Chi phí b ng ti n khác: Ph n ánh các chi phí khác thu c qu n
lý chung c a doanh nghi p,ă g Ơiă

ă hiăph ăđƣăk trê ,ă h :ăChiăph ăh i ngh , ti p

khách, công tác phí, tàu xe, kho ă hiă h ă a ăđ ng n ,...
K t c u c aăTKă ă h ăsau:
TK 642 ậ Chi phí qu n lý doanh nghi p
- Trong k , ph n ánh chi phí qu n lý - Trong k , các kho n gi m tr chi phí
doanh nghi p (QLDN) th c t phát sinh QLDN.
- Cu i k , k t chuy n chi phí QLDN
vào TK 911 ậ X ă đ nh k t qu kinh
doanh.

20

Thang Long University Library


1.5.1.3. Ph

ng pháp k toán
S ăđ ă1.10. K toán chi phí bán hàng

TK

,

TK 641

ầ

ầầ

Ti ă
gă vƠă
ă kh n trích theo
gă a nhân viên tiêu th SP,HH,DV
TK152,111,112
Chi v t li u, nhiên li u, bao bì
ph c v tiêu th .

TK liên quan
Các kho n
gi m tr
CPBH

TK 153,111,
112,142,242
Chi phí d ng c đ dùng

cho tiêu th SP, HH,DV.
TK 214
Chi kh u hao tài s n c đ nh
ph c v tiêu th SP,HH,DV
TK 512,3331
(n u có)
Doanh thu n i b c a SP,HH,DV
qu ng cáo khuy n m iầ

TK 352
ă ph gă ph i tr v chi phí
b o hành SP,HH
TK 111,112,331
Chi phí DV mua ngoài,chi phí bàng
ti n khác, chi phí b o hành SP.HH
v

t quá s trích l p d phòng.

21

TK911
K t
chuy n
C
ăx ăđ nh
k t qu


S ăđ ă1.11. K toán chi phí Qu n lý doanh nghi p

TK

,

ầ

ầầ

TK 642

Ti ă

găvƠă

ăkh n trích theo

TK liên quan

gă a nhân viên qu ă ă
Các kho n gi m

TK152,111,112

tr CPQLDN
Chi v t li u, nhiên li u, bao bì ph c v
cho qu n lý doanh nghi p.
TK911

TK 153,111,112,142,242

K t chuy n CPQL

Chi phí d ng c đ dùng cho

x ăđ nh k t qu

qu n lý doanh nghi p.
TK 214
Chi kh u hao tài s n c đ nh dùng
chung cho toàn doanh nghi p.
TKă

,

,

ầ
Thu muôn bài,ti ă thuêă đ t,phí
và l phí ph i n p.

TK 139

ăph găph i tr v chi phí
b o hành SP,HH

TK 352

ă ph gă ph i tr v t iă

ă

u

doanh nghi p, d phong khác
TK351
Trích l p d phòng qu tr
c p m t vi c làm
TK111,112,336

TK 111.112,331

S ph i n p c pă trê ă đ hình thành
qu c p trên.
Chi phí d ch v mua ngoài và
chi phí b ng ti n khác.
22

Thang Long University Library


1.5.2. K toán Xác đ nh k t qu bán hàng
K t qu bán hàng là ph n chênh l ch gi a doanh thu thu n và giá v n hàng bán,
chi phí bán hàng và chi phí qu n lý doanh nghi p và đ c th hi n qua ch tiêu lãi l .
K t qu
bán hàng

=

Doanh thu thu n

Doanh thu
thu n

=

-

Giá v n
hàng bán

-

Doanh thu BH & CCDV

Chi phí
bán hàng

Chi phí
QLDN

-

Các kho n gi m tr
doanh thu

-

1.5.2.1. Tài kho n s d ng
TK 911- X ă đ nh k t qu kinh doanh: Dùng đ x ă đ nh và ph n ánh k t qu ho t
đ ng kinh doanh và các ho tăđ ng khác c a doanh nghi p trong m t k h ch toán.

Tài kho n này không có s
ă u ik
K t c u TK 911
K
K

TK 911 ậ Xácăđ nh k
t chuy n CP trong k
Giá v n hàng bán
Chi phí tài chính
Chi phí bán hàng
Chi phí qu n lý DN
Chi phí khác
Chi phí thu thu nh p DN
t chuy n lãi sang TK 421

1.5.2.2. Ph

t qu kinh doanh
K t chuy n Doanh thu, thu nh p
- Doanh thu thu n t ho tă đ ng bán
hàng và cung c p d ch v
- Doanh thu ho tăđ ng tài chính
- Thu nh p khác
- Chi phí thu TNDN (n u ghi gi m)
K t chuy n l sang TK 421

ng pháp k toán
S ăđ ă1.12. Trình t h chătoánăxácăđ nh k t qu bán hàng
TK 911

TK 911

TK 511, 512
K/c Doanh thu thu n

K/c Giá v n hàng bán trong k
TK 641, 642

TK 521, 531, 532
K/ ăC ăkh

K/c Chi phí BH và QLDN

tr ă

ăgi

ă

a hăthu

1.6. Hình th c s k toán s d ng trong k toán bán hàng vƠăxácăđ nh KQBH
Theo ch đ k toán ban hành theo quy tă đ hă Q ă /
/Q -BTC ngày
20/08/
ăqu ăđ nh v vi c m s , ghi chép, qu ă ,ă uătr và b o qu n s k toán.
Doanh nghi păđ c áp d ng m tătr gă
ăh hăth c k toán sau:
23

-

Hình th c k toán Nh t ký chung;

-

Hình th c k toán Nh t ký ậ S cái;
Hình th c k toán Ch ng t ghi s ;
Hình th c k toán Nh t ký ậ Ch ng t ;

-

Hình th c k toán trên máy vi tính.
Trong m i hình th c s k toán có nh

găqu ăđ nh c th v s

ng, k t c u,

m u s , trình t ,ăph
găph păghiă hépăvƠă i quan h gi a các s k toán.
Doanh nghi p ph iă ă vƠ ăqu ă ,ăđ ăđi m ho tăđ ng s n xu t, kinh doanh,
yêu c u qu ă ,ătr hăđ nghi p v c a cán b k t ,ăđi u ki n trang b k thu t tính
toán, l a ch n m t hình th c k toán phù h p và ph i tuân th the ăđú găqu ăđ nh c a
hình th c s k t ă đó,ă g m: Các lo i s và k t c u các lo i s , quan h d i chi u
ki m tra, trình t ph
găph păghiă hépă ă i s k toán
Trong ph m vi bài khóa lu ,ăe ăxi ăđ c trình bày hai hình th c s k toán là

hình th c Nh t ký chung và K toán trên máy vi tính.
1.6.1. Hình th c k toán Nh t ký chung
S ăđ ă1.13. Trình t ghi s k toánăbánăhƠngăvƠăxácăđ nh KQBH theo hình th c Nh t ký chung
Ch ng t k toán

S nh tăk ăđ c bi t

S NH T KÝ
CHUNG

S , th k toán chi
ti t(TK632,511,131

S CÁI

B ng t ng h p

TK 156, 632, 511, 641, 642

chi ti t

B gă ơ ăđ i s
phát sinh

BÁO CÁO TÀI CHÍNH
Ghi chú:
Ghi hàng ngày
Ghi cu i tháng, ho ăđ nh k
Quan h đ i chi u, ki m tra
24

Thang Long University Library


1.6.1.1. Nguyên t c, đ c tr ng c b n c a hình th c k toán Nh t ký chung
ă tr gă ă n c a hình th c k toán Nh t ký chung; T t c các nghi p v
kinh t ,ă tƠiă h hă ph tă si hă đ up h i ghi vào s N t ký, mà tr ng tâm là s Nh t ký
chung, theo trình t th i gian phát sinh và theo n i dung kinh t (đ nh kho n k toán)
c a nghi p v đó ă auă đóă y s li u trên các s Nh tă k ă đ ghi S cái theo t ng
nghi p v phát sinh.
Hình th c k toán Nh t ký chung g m các lo i s ch y u sau:
- S Nh t ký chung, S Nh tăk ăđ c bi t;
- S Cái;
-

Các s , th k toán chi tiêt.

1.6.1.2. Trình t ghi s k toán theo hình th c k toán Nh t ký chung
Ơ gă gƠ ,ă ă vào các ch ng t đƣăki ătraăđ
ă ù gă Ơ ă
tr c h t ghi nghi p v phát sinh vào s Nh tăk ă hu g,ăsauăđóă ă s
trên s Nh tăk ă hu găđ ghi vào S Cái theo các tài kho n k toán phù h
v có m s , th k toán chi ti tă th ă đ ng th i v i vi c ghi s Nh t ký
nghi p v ph tăsi hăđ c ghi vào các s , th k toán chi ti t liên quan.
Tr ng h pă đ ă v m các s Nh tă k ă đ c bi tă th ă hƠ gă gƠ ,ă

ă ghi s ,
li uăđƣăghiă
p. N uăđ ă
chung, các

ă

vào các

ch ng t đ
ă ù gă Ơ ă ă ghi s , ghi nghi p v phát sinh vào s Nh tă k ăđ c
bi tă iê ăqua ă nh k (3,5,10 ngày) ho c cu i tháng tùy kh iă ng nghi p v phát
sinh, t ng h p t ng s Nh tăk ăđ c bi t, l y s li uăđ ghi vào các tài kho n phù h p
trên S
i,ăsauăkhiăđƣă i tr s trùng l p do m t nghi p v đ
ăghiăđ ng th i vào
nhi u s Nh tăk ăđ c bi t(n u có)
Cu i tháng, cu i quý, cu iă
,ă ng s li u trên S Cái, l p B gă ơ ă đ i s
ph tăsi h ă auăkhiă đƣă ki ătraăđ i chi u kh păđú g,ăs li u ghi trên S Cái và b ng
t ng h p chi ti tă(ăđ

c l p t các S , th k toán chi ti t)ăđ

ă ù găđ l p Báo cáo

tài chính.
V nguyên t c, T ng s phát sinh N và T ng s phát sinh Có trên B gă ơ ăđ i
s phát sinh ph i b ng T ng s phát sinh N và T ng s phát sinh Có trên s Nh tk ký
chung (ho c s Nh t ký chung và các s Nh tăk ăđ c bi tăsauăkhiăđƣă i tr s trùng
l p trên các s Nh tăk ăđ c bi t) cùng k .
uă đi m: Hình th c m u s đ ăgi n, d ghi chép, thu n ti n cho phân công
gi a các nhân viên k toán, có nhi u thu n l i khi s d ng máy tính trong x lý s li u
k toán.

-

h
ăđi m: Ghi trùng l p nhi u
i u ki n áp d ng: Hình th c s Nh t ký chung thích h p v i m iăđ

toán n uăđ

ăv đóăs d ng k toán máy. Và ch phù h p v i nh
25

găđ

ăv h ch

ăv s d ng