Nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng vốn lưu động tại công ty cổ phần xây dựng và thương mại CPA

CH

NGă1. C ăS ăLụăLU NăCHUNGăV ăQU NăLụăVÀăS ăD NGăV Nă
L Uă
NGăC AăDOANHăNGHI P

1.1. T ngăquanăv ăv năl uăđ ng
1.1.1. Khái ni m v v n l u đ ng
Trong n n kinh t qu c dân, m i doanh nghi p đ c coi nh m t t bào v i trách
nhi m ch y u là th c hi n các ho t đ ng s n xu t kinh doanh nh m t o ra các s n
ph m hàng hóa, d ch v , lao v , d ch v cung c p cho xã h i. Doanh nghi p có th
th c hi n m t s ho c t t c các công đo n c a quá trình đ u t t s n xu t đ n tiêu
th s n ph m lao v , d ch v trên th tr ng nh m m c tiêu t i đa l i nhu n.
ti n hành các ho t đ ng s n xu t kinh doanh, doanh nghi p c n ph i có t
li u s n xu t, đ i t ng lao đ ng, t li u lao đ ng và s c lao đ ng đ k t t o ra s n
ph m hàng hóa, d ch v ,ầ.Khác v i t li u lao đ ng, đ i t ng lao đ ng khi tham gia
vào quá trình s n xu t kinh doanh luôn thay đ i hình thái v t ch t ban đ u, giá tr c a
nó đ c chuy n d ch toàn b m t l n vào giá tr s n ph m và đ c bù đ p khi giá tr
s n ph m đ c th c hi n. Bi u hi n đ i t ng lao đ ng d i hình thái hi n v t đ c
g i là tài s n l u đ ng, còn hình thái giá tr g i là v n l u đ ng c a doanh nghi p.
Trong các doanh nghi p, ng

i ta chia tài s n l u đ ng thành 2 lo i:

 Tài s n l u đ ng s n xu t: Bao g m các lo i nguyên, nhiên li u,ph tùng thay
th , s n ph m d dang,ầ đang trong quá trình d tr s n xu t ho c s n xu t, ch bi n.
 Tài s n l u đ ng l u thông g m: S n ph m, thành ph m ch tiêu th , các lo i v n
b ng ti n các kho n v n trong thanh toán,ầ
Quá trình s n xu t c a các doanh nghi p luôn g n li n v i quá trình l u thông.
Trong quá trình tham gia vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh, tài s n l u đ ng s n xu t
và tài s n l u đ ng l u thông luôn chuy n hóa l n nhau, v n đ ng không ng ng làm

cho quá trình s n xu t kinh doanh đ c liên t c trong đi u ki n n n kinh t hàng hóa
ti n t .
hình thành nên tài s n l u đ ng, doanh nghi p c n ph i có m t s v n thích
ng đ đ u t vào các tài s n y, s ti n ng tr c v nh ng tài s n y g i là v n l u
đ ng c a doanh nghi p. V y:
V n l u đ ng c a doanh nghi p là s ti n ng tr c đ hình thành nên các tài
s n l u đ ng nh m đ m b o cho quá trình kinh doanh c a doanh nghi p đ c th c
hi n th

ng xuyên, liên t c. [3, tr.27]

V n l u đ ng luân chuy n toàn b giá tr trong m t l n và đ

c thu h i toàn b ,

hoàn thành trong m t vòng luân chuy n khi k t thúc m t chu kì kinh doanh.

1


1.1.2.

c đi m c a v n l u đ ng

V n l u đ ng là hình thái bi u hi n b ng ti n c a các tài s n l u đ ng nên nó
mang nh ng đ c đi m t ng t nh tài s n l u đ ng. ó là v n l u đ ng tham gia vào
m t chu kì kinh doanh và đ c luân chuy n m t l n. Quá trình s n xu t kinh doanh
c a doanh nghi p di n ra liên t c không ng ng nên v n l u đ ng c ng v n đ ng theo
t ng chu kì m t. Trong m i m t chu kì v n l u đ ng t hình thái ti n t chuy n sang
hình thái v t ch t là v t t , hàng hóa d tr cho ho t đ ng s n xu t; t i giai đo n s n

xu t, v t t đ c đ a vào s n xu t t o nên thành ph m và đ a vào tiêu th . K t thúc
chu kì, khi công ty thu đ c ti n t vi c bán s n ph m ra th tr ng, v n l u đ ng l i
tr v hình thái ti n t ban đ u.
i v i các doanh nghi p s n xu t, s v n đ ng c a
v n l u đ ng có th mô t qua s đ sau:
T ầ H ầ H’ ầ T
Trong đó:
 Giai đo n 1 (T ậ H): ây là giai đo n kh i đ ng và b t đ u m t chu trình v n l u
đ ng. Kh i đ u vòng tu n hoàn, v n l u đ ng đ c b ra đ đ i l y các t li u s n
xu t; t i gia đo n này t hình thái ti n t (T) v n l u đ ng chuy n sang hình thái v n
v t t hàng hóa (H).
 Giai đo n 2 (H ậ SX ậ T): Ti p n i s chuy n hóa hình thái trên c a v n l u đ ng,
các v t t d tr (H) s đ

c doanh nghi p thông qua quá trình s n xu t (SX) ch t o ra

hàng hóa. Vì v y, v n l u đ ng ti p t c t hình thái s n ph m d dang (H) thành hình
thái thành ph m (H’). H’ là hình thái cu i cùng c a s n ph m tr
th

c khi đ

c đ a ra tiêu

 Giai đo n 3 (H’ ậ T): Giai đo n 3 là giai đo n cu i cùng, k t thúc và t o thành
m t vòng khép kín cho vòng tu n hoàn v n. Các thành ph m (H’) t i đây s đ c
doanh nghi p ti n hành tiêu th v v n l u đ ng hình thái ti n t (T’). Tuy nhiên sau
khi vòng tu n hoàn v n k t thúc, T’ c n l n h n T ban đ u đ đ m b o s t ng lên c a
tài s n l u đ ng t đó doanh nghi p đ c b o toàn, phát tri n và ng c l i.
nhân t quan tr ng đánh giá hi u qu s d ng v n l u đ ng c a doanh nghi p.

ây là

Trên th c t chu trình trên không di n ra m t cách tu n t mà đan xen vào nhau.
Trong khi m t b ph n v n l u đ ng đ

c chuy n hóa thành v t t , hàng hóa v t t ,

hàng hóa d tr chuy n hóa tr l i thành v n b ng ti n, c nh v y các chu kì s n xu t
kinh doanh đ c l p l i, v n l u đ ng đ c tu n hoàn và luân chuy n liên t c. T c đ
luân chuy n c a v n l u đ ng càng l n thì hi u qu s d ng c a v n l u đ ng càng
cao. Mu n quá trình s n xu t và tái xu t di n ra liên t c, doanh nghi p c n có đ v n
v phân b h p lý trong t ng giai đo n, t ng th i kì c a quá trình s n xu t.
2

Thang Long University Library


Ngoài ra trong quá trình tham gia vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh, v n l u
đ ng chuy n toàn b giá tr ngay trong m t l n và đ

c hoàn l i toàn b sau khi công ty

tiêu th s n ph m và thu đ c ti n bán hàng. c đi m này c ng khác v i v n c đ nh
và giá tr c a v n c đ nh đ c chuy n d ch t ng ph n vào giá tr s n ph m d i hình
th c kh u hao.
Chính t đ c đi m trên c a v n l u đ ng mà ph ng pháp qu n lý, s d ng v n
l u đ ng là theo đ nh m c; t c là đ nh m c v n l u đ ng cho t ng đ n v s n ph m.
cho t ng khâu c a quá trình s n xu t kinh doanh. Tuy nhiên, trong n n kinh t th
tr

ng khó xác đ nh đ

kinh doanh; v y nên ng

c nhu c u v n l u đ ng v i t ng khâu c a quá trinhg s n xu t
i ta th

ng d a trên ch tiêu quan tr ng nh t là ti t ki m nh t

v v n l u đ ng cho công ty.
1.1.3. Vai trò c a v n l u đ ng
Th c t , v n l u đ ng là đi u ki n đ u tiên đ doanh nghi p tham gia ho t đ ng
kinh doanh hay nói cách khác, v n l u đ ng là đi u ki n kiên quy t c a quá trình s n
xu t nên có vai trò quy t đ nh trong vi t thành l p và phát tri n c a doanh nghi p.
Trong v n doanh nghi p, v n l u đ ng có vai trò ch y u nh :
 Có kh n ng quy t đ nh quy mô và s t ng tr ng quy mô ho t đ ng c a doanh
nghi p: Quy mô ho t đ ng s n xu t, kinh doanh c a doanh nghi p đ c c u thành t tài
s n và ngu n v n, trong đó v n l u đ ng là b ph n quan tr ng c a v n doanh nghi p
nên góp ph n vào quy t đ nh quy mô c a doanh nghi p. Ngoài ra, trong n n kinh t th
tr ng, doanh nghi p đòi h i s t ch cao trong vi c s d ng v n.
ti n hành phát
tri n quy mô c n m t l
tr .

ng v n nh t đ nh đ đ u t , ít nh t đ đ m b o đ hàng hóa d

 V i kh n ng l u chuy n nhanh, liên t c và đan xen, v n l u đ ng tr lên linh
ho t, luôn s n sàng t p trung giúp doanh nghi p ch p th i c kinh doanh và t o l i
tranh cho doanh nghi p.


th

m b o quá trình s n xu t và tái s n xu t c a doanh nghi p đ c ti n hành
ng xuyên và liên t c: Quá trình s n xu t c n ph i khép kín và liên t c, cung c p

đ y đ , k p th i hàng hóa cho th tr

ng, đ m b o ch đ ng và th ph n c a doanh

nghi p. Do đó, l ng nguyên, nhiên, v t li u, hàng hóaầđ u vào ph c v cho quá
trình c ng ph i liên t c, đ y đ và ch t l ng. N u v n l u đ ng c a doanh nghi p
g p v n đ thì các đ i t ng lao đ ng này s không th đáp ng đ gây trì tr , gián
đo n s n xu t. Theo đ nh lý domino hàng lo t các v n đ khác (s n xu t gián đo n,
thi u h t hàng hóa, không đáp ng nhu c u,ầ) s b kéo theo gây t n th t l n cho
doanh nghi p.
3


 V i đ c đi m l u chuy n nhanh v n l u đ ng tr thành công c ph n ánh đánh
giá quá trình mua s m, d tr , tiêu th c a doanh nghi p: mua s m, d tr hàng hóa,
s n xu t và tiêu th s n ph m là các quá trình ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p
mang tính vòng đ i và khép kín. Các quá trình tác đ ng và liên k t ch t ch v i nhau.
S n l ng tiêu th s n ph m ph n ánh nhu c u c a th tr ng, t đây tính toán l
s n ph m c n s n xu t trong m t chu trình. S l ng các s n ph m đ u ra s

ng
nh

h

ng t i quá trình mua s m và d tr t li u lao đ ng, s l ng t li u s n xu t t i
u và d tr t i u đ c quy thành l ng v n l u đ ng c n b ra. L ng v n l u đ ng
b ra càng l n thì ch ng t nhu c u dành cho các quá trình trên càng l n.
Giá thành bán ra c a s n ph m tính trên chi phí s n xu t và ph n l i nhu n đem
l i: do đ c đi m luân chuy n toàn b m t l n vào giá tr s n ph m mà v n l u đ ng
chi m ph n l n chi phí s n xu t. Vì v y, v n l u đ ng tr thành b ph n ch y u c u
thành lên giá thành s n ph m.
1.1.4. Phân lo i v n l u đ ng
1.1.4.1. Phân lo i theo vai trò t ng lo i v n l u đ ng
V năl uăđ ng trong khâu d tr s n xu t g m:
 Nguyên v t li u chính hay bán thành ph m mua ngoài: là nh ng lo i nguyên v t
li u khi tham gia vào s n xu t chúng c u t o nên th c th s n ph m.
 Nguyên v t li u ph : là nh ng lo i v t li u giúp cho vi c hình thành s n ph m
làm cho s n ph m b n h n đ p h n.
 Nhiên li u: là nh ng lo i d tr cho s n xu t có tác d ng cung c p nhi t l
cho quá trình s n xu t nh than, c i, x ng d u...

ng

 V n ph tùng thay th : là giá tr c a nh ng chi ti t, ph tùng, linh ki n máy móc
thi t b d tr ph c v cho vi c s a ch a ho c thay th nh ng b ph n c a máy móc
thi t b s n xu t, ph ng ti n v n t i ...
 V n v t li u đóng gói: là nh ng v t li u dùng đ đóng gói trong quá trình s n
xu t nh bao ni lông, gi y, h p....
 Công c lao đ ng nh có th tham gia vào nhi u chu k s n xu t kinh doanh và
gi nguyên hình thái v t ch t nh ng giá tr nh không đ tiêu chu n tài s n c đ nh.
V năl uăđ ng trong quá trình s n xu t
V n s n xu t đang ch t o (bán thành ph m) là giá tr kh i l

ng s n ph m đang

còn trong quá trình ch t o, đang n m trên dây chuy n công ngh , đư k t thúc m t vài
quy trình ch bi n nh ng còn ph i ch bi n ti p m i tr thành thành ph m.
V n chi phí tr tr
này t

c: là nh ng chi phí th c t đư chi ra trong k , nh ng chi phí

ng đ i l n nên ph i phân b d n vào giá thành s n ph m nh m đ m b o cho
4

Thang Long University Library


giá thành n đ nh nh : chi phí s a ch a l n, nghiên c u ch th s n ph m, ti n l

ng

công nhân ngh phép, công c xu t dùng...
V năl uăđ ngătrongăquáătrìnhăl uăthông
 V n thành ph m g m nh ng thành ph m s n xu t xong nh p kho đ

c d tr cho

quá trình tiêu th .
 V n hàng hoá là nh ng hàng hoá ph i mua t bên ngoài (đ i v i đ n v kinh
doanh th ng m i).
 V n hàng g i bán là giá tr c a hàng hoá, thành ph m đ n v đư xu t g i cho
khách hàng mà ch a đ c khách hàng ch p nh n.

 V n b ng ti n g m ti n m t, ti n g i ngân hàng, ti n đang chuy n.
 V n trong thanh toán là nh ng kho n ph i thu t m ng phát sinh trong quá trình
bán hàng ho c thanh toán n i b .
 V n đ u t ch ng khoán ng n h n là giá tr các lo i ch ng khoán ng n h n. Qua
cách phân lo i trên ta bi t k t c u c a v n l u đ ng t đó có bi n pháp qu n lý ch t
ch và s d ng v n có hi u qu .
1.1.4.2. Phân lo i theo hình thái bi u hi n
Theo cách phân lo i này có 3 lo i, đó là
 V n v t t hàng hoá: g m v t li u, s n ph m d dang, hàng hoá ...

i v i lo i

v n này c n xác đ nh v n d tr h p lý đ t đó xác đ nh nhu c u v n l u đ ng đ m
b o cho quá trình s n xu t và tiêu th đ c liên t c.
 V n b ng ti n và v n trong thanh toán: g m ti n m t, ti n g i ngân hàng, các
kho n n ph i thu, nh ng kho n v n này d s y ra th t thoát và b chi m d ng v n nên
c n qu n lý ch t ch .
 V n tr tr c ng n h n: nh chi phí s a ch a l n tài s n c đ nh, chi phí nghiên
c u, c i ti n k thu t, chi phí v công c d ng c .
Qua cách phân lo i này giúp doanh nghi p có c s xác đ nh nhu c u v n l u
đ ng đ c đúng đ n.
1.1.4.3. Phân lo i theo quan h s h u v v n
Tài s n l u đ ng s đ c tài tr b i hai ngu n v n đó là v n ch s h u và các
kho n n . Trong đó, các kho n n tài tr c b n cho ngu n v n l u đ ng c a doanh
nghi p. Còn ngu n v n ch s h u ch tài tr m t ph n cho ngu n v n l u đ ng c a
doanh nghi p mà thôi. B i vì ngu n v n ch s h u tài tr c b n cho tài s n c đ nh.
 V n ch s h u: Là s v n thu c quy n s h u c a doanh nghi p, doanh nghi p
có đ y đ các quy n chi m h u, s d ng, chi ph i và đ nh đo t. Tu theo lo i hình
5

doanh nghi p thu c các thành ph n kinh t khác nhau mà v n ch s h u có n i dung
c th riêng nh : V n đ u t t ngân sách Nhà n

c; v n do ch doanh nghi p t

nhân b ra; v n góp c ph n trong công ty c ph n; v n góp t các thành viên trong
doanh nghi p liên doanh; v n t b sung t l i nhu n doanh nghi p...
 Các kho n n : Là các kho n đ c hình thành t v n vay các ngân hàng th ng
m i ho c các t ch c tài chính khác; v n vay thông qua phát hành trái phi u; các
kho n n khách hàng ch a thanh toán. Doanh nghi p ch có quy n s d ng các kho n
n này trong m t th i h n nh t đ nh.
Nh v y, cách phân lo i này cho th y k t c u v n l u đ ng c a doanh nghi p
đ

c hình thành b ng v n c a b n thân doanh nghi p hay t các kho n n . T đó có

các quy t đ nh trong huy đ ng và qu n lý, s d ng v n l u đ ng h p lý h n, đ m b o
an ninh tài chính trong s d ng v n c a doanh nghi p.[6,tr.30].
1.1.4.4. Phân lo i theo ngu n hình thành
 V n ch s h u: là v n thu c quy n s h u c a doanh nghi p.
i v i doanh
nghi p Nhà n c v n ch s h u bao g m: V n ngân sách Nhà n c c p (v n mà khi
m i thành l p doanh nghi p Nhà n c c p đ ti n hành ho t đ ng s n xu t kinh
doanh) và v n t b sung t l i nhu n c a doanh nghi p.
 V n l u đ ng t có c a doanh nghi p: là v n không thu c quy n s h u c a
doanh nghi p, có th đ c s d ng h p lý vào quá trình s n xu t kinh doanh nh : ti n
l

ng, ti n b o hi m ch a đ n k tr , các kho n chi phí tr tr

cầ

 V n l u đ ng đi vay: là m t b ph n l u đ ng c a doanh nghi p đ c hình thành
t các ngu n v n vay tín d ng ngân hàng, t p th cá nhân và t ch c khác.
 V n l u đ ng hình thành t phát hành c phi u, trái phi u c a doanh nghi p.
Nh v y, vi c phân chia v n l u đ ng theo ngu n hình thành giúp cho doanh
nghi p th y đ c c c u ngu n v n, tài tr cho nhu c u v n l u đ ng trong kinh
doanh c a mình. T góc đ qu n lý tài chính m i ngu n tài tr đ u có chi phí s d ng
c a nó. Do đó doanh nghi p c n xem xét c c u ngu n tài tr t i u đ gi m th p chi
phí s d ng v n c a mình.
1.1.5. K t c u v n l u đ ng và nhân t

nh h

ng đ n k t c u v n l u đ ng

K tăc uăv năl uăđ ng
K t c u v n l u đ ng ph n ánh các thành ph n và m i quan h t l gi a t ng b
ph n v n l u đ ng trên t ng s v n l u đ ng c a doanh nghi p. Do đó, c n phân tích
k t c u v n l u đ ng đ xem xét t tr ng t ng lo i tài s n c a doanh nghi p trong các
giai đo n luân chuy n, xác đ nh tr ng đi m qu n lý v n l u đ ng và tìm ra các bi n

6

Thang Long University Library


pháp t i u nh m nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng trong t ng tr

ng h p c

th . K t c u v n l u đ ng g m 4 ph n:
 V n b ng ti n: G m các kho n ti n g i ngân hàng, ti n m t t i qu , ti n đang
chuy n. Ch tiêu này càng cao càng ch ng t l ng ti n nhàn r i c a doanh nghi p
càng l n. B n thân ti n m t là lo i tài s n không có lưi, nh ng trong ho t đ ng s n
xu t kinh doanh thì vi c n m gi và d tr ti n m t t i công ty là đi u h t s c quan
tr ng b i đây là lo i tài kho n có tính thanh kho n cao, d dàng l u thông. Do đó vi c
n m d tr ti n m t t i công ty mang t i nhi u l i ích nh : Gia t ng kh n ng thanh
toán nhanh khi mua hàng hóa, d ch v , nguyên v t li u đ u vào; giúp doanh nghi p t n
d ng đ c các c h i thu n l i trong kinh doanh, nhanh chóng ch p th i c khi có c
h iầ Vì v y, ch tiêu v n b ng ti n trong v n l u đ ng c a doanh nghi p c n đ c
duy trì

m c v a ph i.

 Các kho n ph i thu: Bao g m các kho n ph i thu khách hàng, ng tr c cho
ng i bán,ầ Là các kho n ch a thanh toán c a các t ch c, cá nhân v i công ty.
Trong quá trình s n xu t kinh doanh, đ khuy n khích ng i mua, t ng tiêu th , các
doanh nghi p th ng áp d ng ph ng th c bán ch u. Vi c áp d ng ph ng th c này
có th làm cho doanh nghi p t ng them các chi phí qu n lý n ph i thu, chi phí thu n ,
chi phí r i ro,ầ Bên c nh đó, vi c t ng các kho n ph i thu giúp doanh thu bán hàng
t ng, gi m hàng t n kho nh các chi phí d tr , h n ch hao m n vô hìnhầ Do đó,
doanh nghi p c n cân nh c k nh ng chính sách áp d ng cho các kho n ph i thu đ
h n ch đ c nhi u chi phí nh ng v n t o ra l i nhu n và tránh ngu n v n doanh
nghi p b chi m d ng quá nhi u.
 Hàng t n kho: G m hàng đi mua trên đ

ng, nguyên v t li u, công c , d ng c ,

chi phí s n xu t kinh doanh d dangầ Ch tiêu này ph n ánh tình hình, chính sách
qu n lý công tác bán hàng c ng nh quá trình tiêu th s n ph m. Vi c qu n lý hàng
t n kho v i l ng d tr đúng m c trong m i doanh nghi p là vô cùng quan tr ng,
qu n lý t t s giúp quá trình s n xu t kinh doanh đ
đ ng th i s d ng ti t ki m và h p lý v n l u đ ng.

c liên t c, không b gián đo n;

 Tài s n ng n h n khác: Bao g m ti n t m ng, chi phí tr tr c, chi phí ph i tr ,
các kho n th ch p, ký qu ký c c ng n h n, các kho n đ u t tài chính ng n h n,ầ
ây là ch tiêu chi m t tr ng nh trong v n l u đ ng nh ng c ng ph n ánh ph n nào
kh n ng s d ng v n l u đ ng trong doanh nghi p. Ngoài các ch tiêu v n b ng ti n,
các kho n ph i thu và hàng t n kho, doanh nghi p c n dùng m t ph n v n đ chi tr
m t s kho n chi phí c n tr tr c ho c mang đi đ u t vào các công c tài chính v i
m c tiêu sinh l i. Các kho n đ u t ng n h n còn có kh n ng chuy n đ i thành ti n

7


m t ngay khi doanh nghi p c n đáp ng. i u này giúp cho doanh nghi p sinh l i t t
h n, ch đ ng h n trong vi c huy đ ng ngu n v n, đ m b o nhu c u thanh toán.
Cácănhơnăt ă nhăh

ngăt iăk tăc uăv năl uăđ ng

 Nhân t v m t s n xu t: Bao g m quy mô s n xu t, tính ch t s n xu t, đ c đi m
k thu t, quy trình công ngh , m c đ ph c t p c a các s n ph m khác nhau, đ dài
c a m t chu kì s n xu t khác nhau s có t tr ng v n l u đ ng trong các khâu s n xu t
kinh doanh (d tr , s n xu t, l u thông) c ng khác nhau.
 Nhân t v m t cung ng tiêu th : Trong m t ho t đ ng s n xu t kinh doanh,

doanh nghi p c n d tr nhi u v t t , hàng hóa và c n nhi u ngu n cung ng hay các
đ n v cung ng khác nhau. Tùy thu c vào kho ng cách gi a doanh nghi p và nhà
cung c p, kì h n giao hàng cùng kh i l ng v t t đ c cung c p m i l n giao hàng
c ng s nh h ng ít nhi u đ n k t c u v n l u đ ng do m t nhi u kho n chi phí cho
vi c di chuy n ho c m i l n giao nh n hàng. Ngoài ra, trong đi u ki n tiêu th s n
ph m, kh i l ng tiêu th m i l n nhi u hay ít đ u có nh h
v n l u đ ng.
 Nhân t v m t thanh toán: S d ng nhi u ph

ng tr c ti p đ n k t c u

ng th c thanh toán khác nhau nh

cách thanh toán, th t c thanh toán, vi c ch p hành k lu t thanh toán thì v n b chi m
d ng trong quá trình thanh toán c ng khác nhau. Do v y, l a ch n ph ng th c thanh
toán khác nhau c ng tác đ ng t i vi c t ng gi m v n l u đ ng b chi m d ng t i khâu
này.
1.2.

Qu nălỦăv năl uăđ ngă

1.2.1. Chính sách qu n lý v n l u đ ng
M i doanh nghi p có th l a ch n m t chính sách v n l u đ ng riêng và vi c
qu n lý v n l u đ ng t i m i doanh nghi p s mang đ n nh ng đ c đi m r t khác
nhau. Thông qua thay đ i c u trúc tài s n và n , công ty có th làm thay đ i chính sách
v n l u đ ng m t cách đáng k .
Vi c k t h p các mô hình qu n lý TSL và mô hình qu n lý n ng n h n c a
doanh nghi p đư t o ra 3 chính sách qu n lý v n l u đ ng trong doanh nghi p. Sau đây
là 3 chính sách c p ti n, th n tr ng và dung hòa.

8

Thang Long University Library


Hìnhă1.1. Chính sách qu n lý V năL uă
C p ti n

TSL

N ng n

TSC

Th n tr ng
TSL

Dung hòa

N ng n

h n

h n

N dài

N dài

h n

ng

TSC

h n

TSL

TSC

N ng n
h n
N dài
h n
[6, tr.41]

Chính sách qu n lý v năl uăđ ng c p ti n
Là s k t h p gi a mô hình qu n lý tài s n c p ti n và n c p ti n. Doanh nghi p
luôn duy trì t trong TSL
m c t i thi u và n ng n h n m c cao. Do đó, doanh
nghi p s d ng m t ph n ngu n v n ng n h n đ tài tr cho TSL .
c đi m:
 Chi phí huy đ ng v n th p h n do các kho n ph i thu khách hàng m c th p nên
chi phí qu n lý c ng m c th p. Hàng l u kho đ c gi
m c t i thi u giúp doanh
nghi p gi m đ c chi phí l u kho c ng nh nh ng t n th t do l i th i, h h ng. Ngoài
kho n ph i thu và hàng l u kho, các kho n m c khác nh ti n, đ u t tài chính ng n
h n, tài s n ng n h n khác đ u đ c duy trì m c t i thi uầ Bên c nh đó, lưi su t
ng n h n th p h n lưi su t dài h n làm chi phí vay ng n h n th p h n vay dài h n.

S

n đ nh c a ngu n v n không cao b i l ngu n v n huy đ ng ch y u t

ngu n ng n h n (th i gian s d ng <1 n m).
 Kh n ng thanh toán ng n h n c a công ty không đ

c đ m b o: qu n lý TSL

theo tr ng phái c p ti n th ng duy trì m c th p nh t c a toàn b TSL . Công ty ch
gi m t m c t i thi u trong tay, d a vào chính sách qu n lý có hi u qu và vay ng n
h n đ đáp ng m i nhu c u không d báo tr c. Do đó, n u qu n lý không hi u qu
có th d n đ n tình tr ng doanh nghi p m t kh n ng thanh toán.
 Chính sách này đem l i ngu n thu nh p cao do chi phí qu n lý, chi phí lãi vay, chi
phí l u kho,ầ đ u th p làm cho EBIT cao h nầ Tuy nhiên, nó c ng mang đ n nh ng
r i ro l n cho công ty. M t s r i ro có th g p ph i khi doanh nghi p s d ng chính
sách này: không có đ ti n đ th c hi n chính sách qu n lý có hi u qu , công ty d tr
hàng th p d n đ n doanh thu có th b m t khi h t hàng d tr ầ

9


Chính sách qu n lý v năl uăđ ng th n tr ng
Là s k t h p gi a mô hình qu n lý tài s n th n tr ng v i n th n tr ng. Doanh
nghi p luôn duy trì TSL
m c t i đa và n ng n h n m c th p. Do đó, doanh
nghi p s d ng m t ph n ngu n v n dài h n đ tài tr cho TSL .
c đi m:
 Kh n ng thanh toán đ

c đ m b o do doanh nghi p luôn duy trì TSL

m cđ

t i đa luôn đ đ tr các kho n n ng n h n.
 Tính n đ nh c a ngu n v n cao do ngu n v n huy đ ng ch y u t ngu n dài
h n, doanh nghi p có th s d ng ngu n v n đ u t vào ho t đ ng s n xu t kinh
doanh mà ch a ph i lo ngay đ n vi c tr n .
 Chi phí huy đ ng v n cao h n do các kho n ph i thu khách hàng

m c cao nên

chi phí qu n lý c ng cao. Hàng l u kho đ c gi
m c đ t i đa làm t ng chi phí l u
kho và các kho n d phòng gi m giá hàng t n kho. Lãi su t cho vay dài h n c ng cao
h n so v i lãi su t cho vay ng n h n.
 Chính sách này s giúp doanh nghi p gi m b t đ

c các r i ro nh bi n đ ng

t ng giá thành s n ph m so d tr hàng t n kho m c caoầ Tuy nhiên, thu nh p
không cao do ph i ch u chi phí cao h n nh : chi phí qu n lý, chi phí l u kho, chi phí
lưi vayầ làm cho EBT gi m.
Chính sách qu n lý v năl uăđ ng dung hòa
D a trên c s nguyên t c t ng thích đ c th hi n trên mô hình cho th y
TSL đ c tài tr hoàn toàn b ng ngu n ng n h n và TSL đ c tài tr hoàn toàn
b ng ngu n dài h n. Chính sách dung hòa có đ c đi m k t h p qu n lý tài s n th n
tr ng v i n c p ti n ho c k t h p qu n lý tài s n c p ti n và n th n tr ng
Tuy nhiên, trên th c t , đ đ t đ c tr ng thái t ng thích không h đ n gi n do
v p ph i nhi u v n đ nh s t ng thích k h n, lu ng ti n hay kho ng th i gian. Do

v y mà chính sách này ch c g ng t i tr ng thái t ng thích, dung hòa r i ro và t o ra
m c l i nhu n trung bình, h n ch nh c đi m c a 2 chính sách c p ti n và th n tr ng.
1.2.2. N i ếung Qu n lý v n l u đ ng
1.2.2.1. Qu n lý v n b ng ti n
Ti n là lo i tài s n có tính linh ho t cao, doanh nghi p có th d dàng chuy n đ i
thành các lo i tài s n khác ho c đ tr n . Do v y, trong ho t đ ng kinh doanh đòi h i
m i doanh nghi p c n ph i có m t l ng ti n nh t đ nh.
V n b ng ti n c a doanh nghi p g m ti n m t t i qu và ti n g i ngân hàng. V n
b ng ti n là y u t tr c ti p quy t đ nh kh n ng thanh toán c a m t doanh nghi p,
t ng ng v i m t quy mô kinh doanh nh t đ nh đòi h i th ng xuyên ph i có m t
10

Thang Long University Library


l

ng ti n t

thái bình th

ng ng m i đ m b o cho tình hình tài chính c a doanh nghi p

tr ng

ng.

V n b ng ti n là m t lo i tài s n có tính linh ho t cao và c ng d là đ i t ng
c a hành vi tham ô, gian l n, l i d ng. M t trong nh ng yêu c u c a công tác qu n lý
tài chính doanh nghi p là ph i làm cho đ ng v n đ u t vào kinh doanh không ng ng

v n đ ng và sinh l i. Chính vì th vi c qu n lý v n b ng ti n là v n đ h t s c quan
tr ng trong công tác qu n lý tài chính doanh nghi p.
N i dung ch y u c a vi c qu n lý v n b ng ti n bao g m:
Xácăđ nh s d ăti n m t m c tiêu:
S d ti n m t m c tiêu bao g m s đánh đ i gi a chi phí c h i c a vi c n m
gi quá nhi u ti n m t và chi phí giao d ch c a vi c n m gi quá ít ti n m t.
William Baumol là ng i đ u tiên đ a ra mô hình qu n lý ti n m t chính th c
liên k t gi a chi phí c h i và chi phí giao d ch (C*). Mô hình c a ông có th đ c
dùng đ tính toán m c s d ti n m t m c tiêu và đ

c xác đ nh b ng công th c:

2*T*F

C*O =

K
Trong đó:
C*: S d ti n m t m c tiêu.
T: T ng nhu c u v ti n m t trong m t chu k .
F: Chi phí m t l n giao d ch.
K: Lãi su t trên th tr
Nh v y, n u doanh nghi p gi s ti n m t

ng.
m c quá th p, doanh nghi p s g p

ph i khó kh n trong vi c thanh toán, do đó có th doanh nghi p ph i bán các tài s n
l u đ ng có tính thanh kho n cao th ng xuyên h n là n u gi s ti n m t cao h n,
đi u đó s làm cho chi phí giao d ch t ng lên. Ng c lai, chi phí c h i c a vi c n m

gi ti n m t s t ng lên, khi s ti n m t gi l i t ng. Do đó, nhi m v c a doanh
nghi p là ph i xác đ nh đ c s d ti n m t m c tiêu hay nói cách khác chính là s
cân đ i gi a chi phí c h i c a vi c n m gi ti n m t và chi phí giao d ch sao cho t ng
chi phí là t i thi u.
Ho chăđ nh ngân sách ti n m t: là m t k ho ch ng n h n cho s d ng ti n và
ngu n thu ti n m t c a doanh nghi p đ c tính trên c s tu n, tháng, quý. D đoán
nhu c u chi tiêu cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh nh mua s m tài s n, tr l ng,
các ho t đ ng đ u t trong t ng lai.
ng th i xem xét các ngu n thu ti n m t t
ho t đ ng kinh doanh, đi vay và các ngu n khác.
11


D đoán ngu n thu ti n m t bao g m thu nh p t ho t đ ng kinh doanh, ngu n
đi vay và các ngu n khác, trong các ngu n thu k trên, ngu n thu t ho t đ ng s n
xu t kinh doanh coi là quan tr ng nh t, nó đ c d đoán d a trên c s doanh s bán
ra và ph n tr m doanh s đ c thanh toán ti n m t d ki n trong k .
D đoán nhu c u chi tiêu bao g m các kho n chi cho s n xu t kinh doanh nh
mua s m tài s n, tr l ng, các kho n chi cho ho t đ ng đ u t theo k ho ch c a
doanh nghi p, các kho n chi tr lãi, n p thu và các kho n chi khác.
Trên c s so sánh nhu c u chi tiêu, doanh nghi p có th th y đ c m c th ng d
hay thâm h t ngân qu . T đó th c hi n các bi n pháp cân b ng thu chi ngân sách nh
t ng t c đ thu h i công n ho c gi m t c đ xu t qu n u có th th c hi n đ c, ho c
khéo néo s d ng các kho n n đ n th i h n thanh toán.
uă t ă ti n nhàn r i: các doanh nghi p có ti m l c tài chính l n qu n lý tài
chính ng n h n và giao d ch c a mình thông qua ngân hàng và trung gian. Có các lo i
ch ng khoán có kh n ng chuy n đ i, có tính thanh kho n cao đ c mua bán trên th
tr ng ti n t . Doanh nghi p khi có m t l ng ti n nhàn r i trong th i gian ng n có
th đ u t nh m t ng kh n ng sinh l i và không làm phát sinh chi phí c h i. Khi
l ng ti n m t trong doanh nghi p gi m xu ng th p h n m c cho phép, doanh nghi p

có th chuy n đ i các lo i ch ng khoán này thành ti n m t và ng c l i.
th c hi n các n i dung qu n lý ti n m t nói trên doanh nghi p có th s d ng
các bi n pháp nh :
 T ng t c đ thu h i ti n m t
 Gi m t c đ chi tiêu ti n m t
Trong đó t ng t c đ thu h i ti n m t có th đ c th c hi n thông qua vi c
khuy n khích khách hàng thanh toán s m v i vi c áp d ng chính sách chi t kh u đ i
v i các kho n n đ c thanh toán tr c hay đúng h n, quy đ nh ph ng th c thanh
toán phù h p v i t ng đ i t
n .

ng khách hàng t ch c theo dõi và đôn đ c thu h i công

Gi m t c đ chi tiêu ti n m t là vi c thay vì dùng ti n thanh toán s m các hoá
đ n mua hàng, ng i qu n lý tài chính có th trì hoãn vi c thanh toán trong ph m vi
th i gian và các chi phí tài chính, ti n ph t hay s suy gi m v th tín d ng c a doanh
nghi p th p h n nh ng l i ích cho vi c thanh toán ch m mang l i.
1.2.2.2. Qu n lý các kho n ph i thu
Trong quá trình s n xu t kinh doanh, đ khuy n khích ng

i mua, doanh

nghi p th ng áp d ng ph ng th c bán ch u đ i v i khách hàng. i u này có th làm
t ng thêm m t s chi phí do vi c t ng thêm các kho n n ph i thu c a khách hàng nh
12

Thang Long University Library


chi phí qu n lý n ph i thu, chi phí thu h i n , chi phí r i ro...

c ng có th t ng thêm đ

c l i nhu n nh m r ng s l

mô các kho n ph i thu ch u nh h
Th nh t, kh i l

i l i doanh nghi p

ng s n ph m tiêu th . Quy

ng b i các nhân t nh sau:

ng s n ph m, hàng hoá, d ch v bán ch u cho khách hàng.

Th hai, s thay đ i theo th i v c a doanh thu: đ i v i các doanh nghi p s n
xu t có tính ch t th i v , trong nh ng th i k s n ph m c a doanh nghi p có nhu c u
tiêu th l n, c n khuy n khích tiêu th đ thu h i v n.
Th ba, th i h n bán ch u và chính sách tín d ng c a m i doanh nghi p: đ i v i
các doanh nghi p có quy mô l n, có ti m l c tài chính m nh, s n ph m có đ c đi m s
d ng lâu b n thì k thu ti n bình quân th ng dài h n các doanh nghi p ít v n, s n
ph m d h hao, m t ph m ch t, khó b o qu n.
Kho n ph i thu là nh ng s n ph m d ch v đư đ c doanh nghi p bán và g i hóa
đ n cho khách hàng và đang ch khách hàng thanh toán. Qu n lý kho n ph i thu s
nh h ng tr c ti p đ n ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p. N u các kho n ph i
thu b thu tr m tr , dòng ti n trong doanh nghi p không đ đ tái đ u t , s n xu t ti p
s gây ra hi n t ng đình tr , gia t ng các chi phí, đ ng ngh a v i vi c doanh nghi p
s đ i m t v i nhi u r i ro. Nh ng m t khác, chính sách bán ch u giúp đ y m nh
doanh thu và thu hút đ c khách hàng do v y h u h t các doanh nghi p v n ch p nh n
s có m t c a các kho n ph i thu.

Do đó m i doanh nghi p c n ph i xây d ng nh ng chính sách tín d ng dành cho
nh ng khách hàng riêng bi t nh m t n d ng nh ng u đi m c a chính sách và h n ch
t i đa r i ro có th x y ra.
Cácăb

c xây d ng chính sách tín d ng:

B c 1: Xác đ nh chính sách bán ch u
Xây d ng chính sách bán ch u c n quan tâm đ n m t s tiêu th c sau:
 Quy mô s n ph m hàng hóa, d ch v d ki n tiêu th
 Chi t kh u thanh
 Giá bán c a s n ph m, d ch v cho chính sách bán ch u
Ngoài nh ng nhân t tác đ ng tr c ti p, c u thành nên chính sách ph i thu,
doanh nghi p c n ph i quan tâm đ n y u t bên ngoài nh chính sách bán ch u c a đ i
th , tình hình tài chính doanh nghi pầ
B c 2: Phân tích n ng l c c a khách hàng
Ph ng pháp xác đ nh r i ro cho t ng khách hàng đ
i m tín d ng = 4  A + 11  B + 1  C
Trong đó:
13

c xác đ nh nh sau


A: Kh n ng thanh toán lưi c a khách hàng
B: Kh n ng thanh toán nhanh
C: S n m ho t đ ng
Sau đó t ng khách hàng s đ c s p x p vào các nhóm r i ro khác nhau d a trên
k t qu thu đ c theo b ng sau:
B ngă1.1. B ngăphơnănhómăr iăroăkháchăhƠng

Bi n s

i m tín d ng

Tr ng s

Nhóm r i ro

Kh n ng thanh toán lưi

4

L n h n 47

1

Kh n ng thanh toán nhanh

11

40-47

2

S n m ho t đ ng

1

32-39

3

24-31

4

Nh h n 24

5

B c 3: Quy t đ nh tín d ng
Công vi c cu i cùng c n hoàn thành tr c khi đ a ra quy t đ nh là xem xét các
kho n tín d ng mà khách hàng đ ngh , đánh giá ch tiêu NPV
Quy tăđ nh tín d ngăkhiăxemăxétă1ăph
NPV =

ngăán:

CFt
- CF 0
k

ACP
)
CF 0 = VC  S  (
365

CF t = [S  (1- VC) - S  BD - CD]  (1 - T )
Trong đó:
CFt: Dòng ti n sau thu m i k

CF0: Giá tr mà doanh nghi p đ u t vào kho n ph i thu khách
hàng.
k: T l thu nh p yêu c u
VC: Dòng ti n ra bi n đ i tính theo t l % trên dòng ti n vào.
S: Dòng ti n vào d ki n hàng n m
ACP: Th i gian thu ti n trung bình (ngày)
BD: T l n x u trên doanh thu (%)
CD: Dòng ti n ra t ng thêm c a b ph n tín d ng cho vi c qu n lý
và thu các kho n ph i thu khách hàng.
T: Thu su t thu thu nh p doanh nghi p.
T k t qu thu đ

c, quy t đ nh đ a ra d a trên nguyên t c giá tr hi n t i ròng
ứ

NPV > 0 : c p tín d ng

ứ

NPV = 0 : bàng quan
14

Thang Long University Library


ứ

NPV < 0 : t ch i c p tín d ng

1.2.2.3. Qu n lý hàng t n kho

Hàng t n kho là nh ng tài s n mà doanh nghi p l u tr đ s n xu t ho c bán ra
sau này. Trong các doanh nghi p, hàng t n kho d tr th ng 3 d ng:
 Nguyên li u, v t li u, công c , d ng c .
 Các s n ph m d dang, bán thành ph m.
 Các thành ph m, hàng hoá ch tiêu th .
Tu theo các ngành ngh kinh doanh mà t tr ng các lo i tài s n d tr trên có
khác nhau.
i v i các doanh nghi p trong n n kinh t th tr ng không th ti n hành
s n xu t đ n đâu mua hàng đ n đó mà c n ph i có nguyên v t li u d tr . Nguyên v t
li u d tr không tr c ti p t o ra l i nhu n nh nó có vai trò quan r t l n đ cho quá
trình s n xu t ậ kinh doanh ti n hành đ c bình th ng. Do v y, n u doanh nghi p d
tr quá l n s t n kém chi phí, đ ng v n, còn n u d tr quá ít s làm cho quá trình
s n xu t kinh doanh b gián đo n gây ra hàng lo i các h u qu ti p theo.
T n kho trong quá trình s n là các lo i nguyên li u n m t i t ng công đo n c a dây
chuy n s n xu t. Thông th ng quá trình s n xu t c a các doanh nghi p đ c chia ra
nh ng công đo n, gi a nh ng công đo n này bao gi c ng t n t i nh ng bán thành ph m.
ây là nh ng b c đ m nh đ quá trình s n xu t đ c liên t c. N u dây chuy n s n xu t
các dài và càng có nhi u công đo n s n xu t thì t n kho trong quá trình s n xu t s càng
l n.
Hàng hoá d tr đ i v i các doanh nghi p g m ba b ph n nh trên nh ng thông
th ng trong qu n lý v n đ ch y u đ c đ c p đ n là b ph n th nh t, t c là
nguyên v t li u d tr cho s n xu t ậ kinh doanh. Tuy nhiên, c n l u ý r ng, đ i v i
các doanh nghi p th ng nghi p (chuyên kinh doanh hàng hoá) thì d tr nguyên v t
li u c ng các ngh a là d tr hàng hoá đ bán.
Qu n lý hàng t n kho bao g m vi c l p k ho ch, t ch c và qu n lý các ho t
đ ng nh m vào nguyên v t li u, hàng hoá đi vào, đi qua và đi ra khái doanh nghi p.
Qu n lý hàng t n kho d tr trong các doanh nghi p là r t quan tr ng b i vì n u d tr
không h p lý s làm cho quá trình s n xu t kinh doanh b giám đo n, hi u qu kém.
Vi c qu n lý hàng t n kho có hi u q a ph i đ t đ

c 2 m c tiêu sau:

 M c tiêu an toàn: òi h i doanh nghi p c n ph i có m t kh i l
tr đ đ đ m b o s n xu t và bán ra th ng xuyên, liên t c.
 M c tiêu kinh t :

ng hàng hóa d

m b o chi phí cho dù tr là th p nh t.

k t h p hài hoà gi a hai m c tiêu này, nhà kinh t Ford. W. Harris đư đ
xu t mô hình EOQ (Economic Order Quantity Model) áp d ng trong qu n lý hàng t n
15


kho đ t i thi u hoá chi phí hàng t n kho và t i đa hoá an toàn trong cung ng, đư
đ

c h u h t các doanh nghi p s d ng. Mô hình này gi thi t r ng:
 M tl

ng hàng hoá nh nhau đ

c đ t t i m i th i đi m đ t hàng l i.

 Các nhà qu n lý ch quan tâm t i chi phí b o qu n và chi phí đ t hàng là nh ng
chi phí ch u nh h

ng b i s l

ng hàng t n kho.

Theo lý thuy t v mô hình này thì s l

ng hàng đ t hi u qu là:
2*S*O

EOQ = Q*=

C
Trong đó :
EOQ: S l

ng hàng đ t hi u qu .

S: T ng nhu c u v hàng l u kho trong m t n m
O: Chi phí m t l n đ t hàng
C: Chi phí b o qu n m t đ n v hàng hoá trong n m
V y m c d tr trung bình t i u là: Q*/2
Theo gi thuy t c a mô hình thì nhu c u và th i gian đ t hàng là xác đ nh. Tuy
nhiên th c t không ph i nh v y, d tr an toàn đ c s d ng nh là m t l p đ m
ch ng l i s gia t ng b t th ng c a nhu c u hay th i gian mua hàng ho c tình tr ng
không s n sàng cung c p. D tr an toàn là m c t n kho hay d tr t n kho m i th i
đi m, ngay c khi l

ng t n kho đ

c xác đ nh theo mô hình EOQ.

V y d tr trung bình t i u th c t là:

Q* D tr an toàn th c t
2
Nh v y, vi c qu n lý và s d ng v n l u đ ng là 2 v n đ không th tách r i
nhau, n u qu n lý t t thì hi u qu s d ng v n l u đ ng s cao và ng c l i. Do v y,
mu n nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng doanh nghi p ph i qu n lý v n l u
đ ng m t cách khoa h c, có hi u qu .
1.2.2.4. Qu n lý v n l u đ ng khác
Tài s n l u đ ng khác bao g m: các kho n t m ng, chi phí tr tr
c

c, c m c , ký

c, ký qu ng n h n...

Trong quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh, theo yêu c u c a bên đ i tác, khi
vay v n, thuê m n tài s n ho c mua bán đ u th u làm đ i lý... doanh nghi p ph i ti n
hành c m c , ký qu , ký c c. C m c là bên có ngh a v (doanh nghi p) giao m t đ ng
s n thu c s h u c a mình ho c m t quy n tài s n đ c phép giao d ch cho bên có
quy n (phía đ i tác) đ b o đ m vi c th c hi n ngh a v hay tho thu n. Ký c c (đ t
c

c) là vi c bên thuê tài s n theo yêu c u c a bên cho thuê đ ng s n ph i đ t c
16

Thang Long University Library

cm t


s ti n ho c kim khí quý, đá quý hay các v t có giá tr khác nh m ràng bu c và nâng cao

trách nhi m trong vi c qu n lý, s d ng tài s n đi thuê và hoàn tr tài s n đúng th i gian
quy đ nh v i ng i đi thuê. Tr ng h p bên thuê không tr l i tài s n thì tài s n ký c c
thu c v bên cho thuê. Ký qu là vi c bên có quy n yêu c u bên có ngh a v ph i g i
tr c m t s ti n, kim khí quý, đá quý ho c các gi y t khác giá tr đ c b ng ti n vào
tài kho n phong to t i Ngân hàng. S ti n ký qu s ràng bu c bên ký qu ph i th c
hi n cam k t, h p đ ng, đ ng th i ng i yêu c u ký qu yên tâm khi giao hàng hay
nh n hàng theo nh ng đi u đư ký k t. Trong tr ng h p bên ký qu không tôn tr ng
h p đ ng s b ph t và tr vào ti n đư ký qu . Bên có quy n đ c ngân hàng n i ký qu
thanh toán, b i th ng thi t h i do bên có ngh a v gây ra sau khi tr chi phí d ch v
ngân hàng. V n l u đ ng t n t i d

i nhi u hình thái khác nhau. Do v y đ s d ng v n

l u đ ng có hi u qu thì c n ph i qu n tr t t v n l u đ ng
s n xu t và l u thông.
1.3.

t ng khâu c a quá trình

Hi uăqu ăs ăd ngăv năl uăđ ngăc aădoanhănghi p
Trong n n kinh t chuy n đ i sang c ch th tr

ng có s đi u ti t v mô c a Nhà

n c ho t đ ng kinh doanh c a m i doanh nghi p ph i linh ho t đ d dàng ng v i c
ch m i đ c nh tranh m t cách kh c li t. i u này khi n cho v n đ qu n lý hi u qu
s d ng v n l u đ ng c a m i doanh nghi p tr nên quan tr ng và c n thi t. Nâng cao
hi u qu s d ng v n l u đ ng là m t trong s nhi u bi n pháp doanh nghi p c n ph i
đ t đ c đ th c hi n đ c m c tiêu gia t ng giá tr c a doanh nghi p so v i các đ i th
c nh tranh.

1.3.1. Khái ni m v hi u qu s ế ng v n l u đ ng
c tr ng c b n c a v n l u đ ng là luân chuy n liên t c trong quá trình s n
xu t kinh doanh và chuy n toàn b giá tr vào s n ph m trong chu kì kinh doanh, do
v y đánh giá v hi u qu s d ng v n l u đ ng ng i ta th ng thông qua đánh giá v
t c đ luân chuy n v n l u đ ng.
Ngoài m c đích s d ng trong s n xu t v n l u đ ng còn đ c s d ng trong
thanh toán nên hi u qu s d ng v n l u đ ng còn th hi n kh n ng đ m b o v n
l u đ ng cho kh n ng thanh toán c a công ty.
Nh v y, có th hi u hi u qu s d ng v n l u đ ng c a công ty là m t ph m trù
kinh t ph n ánh trình đ , n ng l c khai thác và qu n lý v n l u đ ng c a công ty
nh m đ m b o cho v n l u đ ng trong công ty đ c luân chuy n v i t c đ cao, đ m
b o kh n ng thanh toán c a công ty luôn tình tr ng t t nh t v i m c chi phí cho
vi c s d ng v n l u đ ng là th p nh t. Nói cách khác, hi u qu s d ng v n l u đ ng
th hi n kh n ng sinh l i c a v n l u đ ng, nó cho bi t m i đ n v v n l u đ ng
trong kì t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n trong kì.
17


1.3.2. S c n thi t ph i vi c nâng cao hi u qu s ế ng v n l u đ ng
V n l u đ ng trong doanh nghi p luôn v n đ ng không ng ng. Trong quá trình
v n đ ng y, v n l u đ ng tham gia vào các ho t đ ng s n xu t kinh doanh, m i giai
đo n khác nhau v n l u đ ng c ng có s nh h ng khác nhau đ n hi u qu s n xu t
kinh doanh c a giai đo n đó. Nh v y có th kh ng đ nh v n l u đ ng có vai trò r t
quan tr ng đ i v i t ng giai đo n s n xu t kinh doanh và là nhân t tác đ ng tr c ti p
đ n k t qu kinh doanh c a toàn doanh nghi p. Vì v y vi c nâng cao hi u qu s d ng
v n l u đ ng có ý ngh a quan tr ng trong công tác s d ng v n c a doanh nghi p, c
th là:
 VL

đ

c s d ng cho s n xu t kinh doanh càng có hi u qu cao thì nâng l c

s n xu t và kh n ng tiêu th s n ph m càng l n. Vì v y vi c không ng ng ti t ki m
trong vi c s d ng VL s t ng b c h chi phí s n xu t, nâng cao kh n ng c nh
tranh c a s n ph m trên th tr ng, t ng doanh thu, t đó đem l i hi u qu kinh t cao
nh t cho doanh nghi p.
 Nâng cao hi u qu s d ng VL

chính là góp ph n đ y nhanh t c đ l u chuy n

VL , làm cho v n quay đ c nhi u vòng h n và t o ra nhi u l i nhu n h n t m t đ ng
v n b ra. Thêm vào đó, nâng cao hi u qu s d ng VL c ng làm góp ph n r t l n vào
vi c gi m đi chi phí huy đ ng nh ng ngu n v n có chi phí cao vào s d ng, t đó giúp
gi m t i đa đ
nghi p.
 VL

đ

c chi phí s d ng v n trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh
c s d ng h p lí, có hi u qu còn góp ph n c i thi n tình hình thanh

toán cho doanh nghi p, t ng c ng kh n ng chi tr cho các kho n n vay. i u này
có ý ngh a r t quan tr ng b i vì hi n nay, h u h t các doanh nghi p đ u ph i vay v n
c a ngân hàng hay các đ i t ng khác đ bù đ p ph n thi u h t c a đ n v mình d n
đ n m t th c tr ng là riêng s ti n lãi ph i tr hàng n m đư chi m m t t tr ng đáng
k trong chi phí s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p.
Chính vì nh ng lí do trên mà m i doanh nghi p ph i ti n hành th ng xuyên
phân tích tình hình s d ng VL thông qua các ch tiêu nh vòng quay v n l u đ ng,

hi u su t s d ng v n l u đ ng, h s n ầCho đ n nay, v n đ nâng cao hi u qu s
d ng VL ngày càng kh ng đ nh vai trò không th thi u và tính t t y u khách quan
c a nó trong vi c nâng cao s c c nh tranh và góp ph n làm t ng m c doanh thu cho
doanh nghi p, t o c s cho s t n t i và phát tri n lâu dài c a doanh nghi p.
Ho t đ ng phân tích nh m nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng giúp các nhà
qu n lý đánh giá đ c tình hình s d ng v n, nghiên c u nh ng nhân t khách quan
và ch quan nh h ng đ n hi u qu s d ng v n l u đ ng. Trên c s đó, đ ra
nh ng bi n pháp kh c ph c nh ng nhân t gây nh h

ng x u và phát huy t i đa

18

Thang Long University Library


nh ng thu n l i đang có nh m nâng cao hi u qu s d ng v n l u đ ng, nâng cao hi u
qu kinh doanh c a doanh nghi p.
1.3.3. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n l u đ ng
1.3.3.1. Nhóm ch tiêu t ng quát
Kh n ngăsinhăl i c a v năl uăđ ng
Kh n ng sinh l i c a v n l u đ ng =

L i nhu n ròng
V n l u đ ng trung bình

Ch tiêu này ph n ánh kh n ng sinh l i c a v n l u đ ng, đ

c xây d ng trên c

s l i nhu n c a doanh nghi p. Ch tiêu này càng cao cho bi t doanh nghi p đư s
d ng v n l u đ ng có hi u qu , ng c l i v i ch tiêu này th p có ngh a là l i nhu n
trên m t đ ng v n là nh . Doanh nghi p đ
hi u qu hay không là đ

c đánh giá là s d ng v n l u đ ng kém

c ph n ánh m t ph n qua ch tiêu này.

Hi u su t s d ng v năl uăđ ng (s c s n xu t c a v năl uăđ ng)
Hi u su t s d ng v n l u đ ng

Doanh thu thu n

=

V n l u đ ng trung bình

Hi u su t s d ng v n l u đ ng cho bi t m t đ ng v n l u đ ng s t o ra bao
nhiêu đ ng doanh thu thu n. Ch tiêu này càng l n th hi n doanh nghi p đang s
d ng v n l u đ ng c a mình hi u qu , v n l u đ ng v n đ ng nhanh, đem l i doanh
thu cao cho doanh nghi p. Ch tiêu này càng cao ch ng t hi u qu s d ng v n l u
đ ng là t t.
Su t hao phí v năl uăđ ng
Su t hao phí v n l u đ ng

V n l u đ ng bình quân

=

Doanh thu thu n
Ch tiêu này cho bi t doanh nghi p mu n có 1 đ ng doanh thu thu n trong k thì
c n bao nhiêu đ ng v n l u đ ng. Ch tiêu này càng nh càng t t. Ch tiêu này càng
th p ch ng t hi u qu s d ng v n l u đ ng càng cao.
1.3.3.2. Nhóm ch tiêu ph n ánh t c đ luân chuy n c a v n l u đ ng
ây là các ch tiêu ch t l ng t ng h p ph n ánh trình đ t ch c, qu n lý s n xu t
kinh doanh và hi u qu s d ng v n c a doanh nghi p. Các ch tiêu này ph n ánh s v n
đ ng c a VL di n ra trong k là nhanh hay ch m, đ c th hi n qua các ch tiêu c th
sau:
S vòngăquayăVL
S vòng quay VL

T ng doanh thu tiêu th

=

VL bình quân
19


Trong đó: T ng doanh th tiêu th bao g m : Doanh thu thu n, doanh thu tài
chính và thu nh p khác.
Ch tiêu này cho bi t s vòng quay c a VL th c hi n trong m t th i k nh t
đ nh. Nó cho bi t m t đ ng VL bình quân b ra có th t o ra đ c bao nhiêu đ ng
t ng doanh thu. Vi c t ng vòng quay VL có ý ngh a kinh t r t l n, giúp doanh
nghi p gi m đ c l ng VL không c n thi t trong kinh doanh, t đó gi m v n vay
và h th p chi phí s d ng v n. S vòng quay càng l n, hi u qu s d ng v n l u
đ ng càng cao và ng

c l i.

Th iăgiană1ăvòngăquayăVL
360

Th i gian 1 vòng quay VL =

S vòng quay v n l u đ ng
Ch tiêu này ph n ánh s ngày bình quân c n thi t đ VL th c hi n đ c m t
l n luân chuy n hay đ c hi u là đ dài th i gian m t vòng quay c a VL
trong k .
Vòng quay VL càng nhanh thì k luân chuy n c a VL càng đ c rút ng n và
ch ng t VL c n đ c s d ng có hi u qu . Ch tiêu này càng th p ch ng t v n l u
đ ng v n đ ng nhanh, góp ph n nâng cao doanh thu và l i nhu n cho doanh nghi p.
H s đ m nhi m c a v năl uăđ ng
H s đ m nhi m VL =

V n l u đ ng bình quân
T ng doanh thu tiêu th

H s đ m nhi m v n l u đ ng ph n ánh đ đ c m t đ ng t ng doanh thu tiêu th
thì c n ph i b ra bao nhiêu đ ng v n l u đ ng. H s này càng th p thì ch ng t hi u
qu s d ng v n l u đ ng càng cao, s v n l u đ ng ti t ki m đ c càng l n.Các doanh
nghi p ho t đ ng có hi u qu thì ch tiêu này th ng nh và v i cùng m t l ng v n l u
đ ng s d ng trong k s t o ra nhi u doanh thu h n các doanh nghi p khác.
1.3.3.3. Nhóm ch tiêu ph n ánh kh n ng ho t đ ng c a v n l u đ ng
ây là các h s đo l

ng kh n ng ho t đ ng c a doanh nghi p. H s đo l

ng

kh n ng ho t đ ng đôi khi còn đ c g i là h s hi u qu ho c h s luân chuy n. Do
đó, khi phân tích các ch tiêu ho t đ ng thì ng i ta th ng s d ng các ch tiêu th
hi n vòng quay, th hi n chu k c a v n l u đ ng sau đây:
Vòng quay các kho n ph i thu
Vòng quay các kho n ph i thu ph n ánh t c đ chuy n đ i các kho n ph i thu
thành ti n và các kho n t ng đ ng ti n.
Doanh thu thu n

Vòng quay các kho n ph i thu =

Ph i thu khách hàng

20

Thang Long University Library


ụ ngh a: cho bi t các kho n ph i thu ph i quay kho ng bao nhiêu vòng trong m t
k báo cáo nh t đ nh đ đ t đ

c doanh thu trong kì đó.

ây là m t ch tiêu ph n ánh

chính sách tín d ng mà doanh nghi p đang áp d ng đ i v i khách hàng. Th t v y,
quan sát s vòng quay kho n ph i thu s cho bi t chính sách bán hàng tr ch m và tình
hình thu h i n c a doanh nghi p.
Ch tiêu này càng l n ch ng t t c đ thu h i n c a doanh nghi p càng nhanh
đ ng th i c ng cho th y doanh nghi p ít b chi m d ng v n (ít ph i c p tín d ng cho

khách hàng và n u c p tín d ng thì ch t l ng tín d ng cao). Nh ng n u s vòng quay
quá l n có th khi n doanh nghi p s t gi m doanh s bán hàng do s c h p d n trên th
tr ng gi m so v i các đ i th cung c p th i gian tín d ng th ng m i dài h n. C ng
là không t t khi vòng quay quá nh vì đi u đó ch ng t doanh nghi p b chi m d ng
v n l n gây thi u h t v n trong SXKD, bu c ph i huy đ ng v n t bên ngoài.
K thu ti n bình quân
K thu ti n bình quân là m t t s tài chính đánh giá hi u qu ho t đ ng c a
doanh nghi p. T s này cho bi t doanh nghi p m t bình quân bao nhiêu ngày đ thu
h i các kho n ph i thu c a mình.
K thu ti n bình quân =

360
Vòng quay các kho n ph i thu

K thu ti n bình quân càng ng n th hi n chính sách thu h i công n c a doanh
nghi p có hi u qu . Tuy nhiên, n u k thu ti n bình quân mà quá ng n ngh a là
ph ng th c tín d ng quá h n ch , có th s làm nh h ng không t t đ n quá trình
tiêu th s n ph m, b i l trong th i đ i “Khách hàng là th ng đ ” hi n nay vi c mua
bán ch u là m t t t y u khách quan và khách hàng luôn mong mu n th i h n tr ti n
đ

c kéo dài thêm.
Vòng quay hàng t n kho
Là tiêu chu n đ đánh giá hi u qu s d ng công c d ng c , nguyên v t li u...

trong kho và ho t đ ng tiêu th s n ph m c a doanh nghi p. Ch tiêu này cho bi t s
l n bình quân mà hàng t n kho luân chuy n trong k hay th i gian hàng hóa n m trong
kho tr

c khi đ

c bán ra.
Giá v n hàng bán

Vòng quay hàng t n kho=

Hàng t n kho

H s này cao cho th y t c đ quay vòng c a hàng hóa trong kho là nhanh, t c là
doanh nghi p bán hàng thu n l i và hàng t n kho không b đ ng nhi u. Tuy nhiên,
h s này quá cao c ng không t t vì nh v y có ngh a là l ng hàng d tr trong kho
không nhi u, n u nhu c u th tr ng t ng đ t ng t thì r t có kh n ng doanh nghi p b
m t khách hàng và b đ i th c nh tranh giành th ph n.
21

ng th i, d tr nguyên v t


li u đ u vào cho khâu s n xu t không đ có th khi n dây chuy n s n xu t b đình tr .
Bên c nh đó, n u s vòng quay hàng t n kho th p ch ng t hàng t n kho

đ ng

nhi u, s n ph m không tiêu th đ c do không đáp ng yêu c u c a th tr ng d n
đ n tình th khó kh n v tài chính c a doanh nghi p trong t ng lai. Vì v y, s vòng
quay hàng t n kho c n ph i phù h p đ đ m b o m c đ s n xu t và đáp ng đ c
nhu c u c a khách hàng.
Th i gian quay vòng hàng t n kho
T vòng quay hàng t n kho, ta tính đ
quay hàng t n kho qua công th c sau:

c s ngày trung bình th c hi n m t vòng
360

Th i gian quay vòng hàng t n kho =

Vòng quay hàng t n kho

Th i gian luân chy n kho trung bình cho bi t kho ng th i gian c n thi t đ doanh
nghi p có th tiêu th đ c h t s l ng hàng t n kho c a mình (bao g m c hàng hoá
còn đang trong quá trình s n xu t).
Ch s này càng l n càng b c l nh ng y u kém c a doanh nghi p trong khâu tiêu
th hàng hóa ho c đình tr xu t nguyên v t li u cho s n xu t. Thông th ng n u ch s
này m c th p thì có ngh a là doanh nghi p ho t đ ng khá t t. Tuy nhiên, m c nào
là th p, m c nào là cao ta c n so sánh t ng ng ch tiêu này c a doanh nghi p v i các
doanh nghi p khác trong ngành đ đ a ra k t lu n.
Th i gian quay vòng ti n m t
Vòng quay ti n m t là kho ng th i gian b t đ u t khi tr ti n m t cho nguyên v t li u
và k t thúc khi thu đ c ti n m t t các kho n ph i thu và đ c xác đ nh b ng công th c:
Doanh thu thu n

Vòng quay ti n m t =

V n b ng ti n

Các doanh nghi p luôn mong mu n có vòng quay ti n m t ng n vì khi đó s v n
mà doanh nghi p đ a vào s n xu t kinh doanh s cho m t hi u qu cao h n t đó s
làm t ng hi u qu s d ng v n l u đ ng c a doanh nghi p. Tuy nhiên đ làm đ c
đi u đó bu c các doanh nghi p ph i có chính sách qu n lý tín d ng c p cho khách
hàng ch t, đ ng th i t ng kh n ng chi m d ng v n c a khách hàng. Nh ng quan h

c a doanh nghi p là m i quan h gi a các đ i tác, khách hàng và nhà cung c p nên khi
doanh nghi p có l i thì nh t đ nh các đ i tác b thi t h i, đi u đó s nh h ng không
t t t i các m i quan h c a doanh nghi p trên th tr

ng.

22

Thang Long University Library


1.3.3.4. Nhóm ch tiêu ph n ánh kh n ng thanh toán
Kh n ng thanh toán c a doanh nghi p là n ng l c v tài chính mà doanh nghi p
có đ c đ đáp ng nhu c u thanh toán các kho n n cho các cá nhân, t ch c có quan
h cho doanh nghi p vay ho c n .
N ng l c tài chính đó t n t i d

i d ng ti n t (ti n m t, ti n g i ầ), các kho n

ph i thu t các cá nhân m c n doanh nghi p, các tài s n có th chuy n đ i nhanh
thành ti n nh : hàng hóa, thành ph m, hàng g i bán.
Các kho n n c a doanh nghi p có th là các kho n vay ngân hàng, kho n n
ti n hàng do xu t phát t quan h mua bán các y u t đ u vào ho c s n ph m hàng hóa
doanh nghi p ph i tr cho ng i bán ho c ng i mua đ t tr c, các kho n thu ch a
n p ngân hàng nhà n

c, các kho n ch a tr l

ng.

H ăs ăkh ăn ngăthanhătoánăng năh n
H s kh n ng thanh toán ng n h n dùng đ đo l

ng kh n ng tr các kho n n

ng n h n c a doanh nghi p nh n và các kho n ph i tr ) b ng các tài s n l u đ ng
c a doanh nghi p, nh ti n m t, các kho n ph i thu, hàng t n kho) và đ c xác đinh:
T ng giá tr tài s n l u đ ng

Kh n ng thanh toán l u đ ng =

T ng giá tr n l u đ ng

H s này càng cao, kh n ng tr n ng n h n c a doanh nghi p càng l n, tuy
nhiên n u h s này cao quá s gi m hi u qu ho t đ ng vì doanh nghi p đ u t quá
nhi u vào tài s n l u đ ng. N u h s này nh h n 1 thì doanh nghi p có kh n ng
không hoàn thành đ c ngh a v tr n c a mình khi t i h n. M c dù v i t l nh h n
1, có kh n ng không đ t đ c tình hình tài chính t t, nh ng đi u đó không có ngh a là
công ty s b phá s n vì có r t nhi u cách đ huy đ ng thêm v n.
H ăs ăkh ăn ngăthanhătoánănhanh
Kh n ng thanh toán nhanh =

Giá tr tài s n l u đ ng – Giá tr hàng t n kho
T ng giá tr n l u đ ng

H s thanh toán nhanh đ c tính trên c s nh ng tài s n l u đ ng có th nhanh
chóng chuy n đ i thành ti n, đôi khi chúng còn đ c g i là tài s n có tính thanh
kho n, tài s n có tính thanh kho n bao g m t t c các tài s n l u đ ng tr hàng t n
kho. Do đó h s thanh toán nhanh cho bi t kh n ng hoàn tr các kho n n ng n h n
không ph thu c vào hàng t n kho.

H s này càng cao càng ch ng t kh n ng thanh toán c a doanh nghi p t t.
Tuy nhiên, n u h s này quá cao có th d n t i tình tr ng v n b ng ti n c a doanh
nghi p b
đ ng, kéo theo hi u qu s d ng v n th p. H s thanh toán nhanh th p
23


kéo dài s

nh h

ng đ n uy tín c a doanh nghi p và có th đ y doanh nghi p đ n tình

tr ng gi i th , phá s n.
H ăs ăkh ăn ngăthanhătoánăt căth i
H s này cho bi t kh n ng thành toán ngay t i th i đi m xác đ nh t l , không
ph thu c vào các kho n ph i thu và hàng t n kho. Công th c:
Kh n ng thanh toán t c th i =

Ti n m t +

u t tài chính l u đ ng

T ng giá tr n l u đ ng

Ch tiêu này ph n ánh m t đ ng n ng n h n c a doanh nghi p đ

c đ m b o b ng

bao nhiêu đ n v ti n t . N u ch tiêu này cao, doanh nghi p có kh n ng thanh toán n

nhanh chóng do gi l ng VL d i d ng ti n m t và đ u t tài chính l u đ ng. Ng c
l i, n u ch tiêu này th p, doanh nghi p s m t nhi u th i gian h n đ đáp ng các kho n
n .
1.3.4. Các nhân t

nh h

ng t i hi u qu s ế ng v n l u đ ng

1.3.4.1. Nhân t ch quan
Ngành ngh ho t đ ng ậ s n xu t kinh doanh c a công ty: ho t đ ng c th c a
công ty theo đu i th ng có nh h ng quan tr ng đ n m c v n l u đ ng c a công ty.
N u công ty là công ty th ng m i l ng hàng t n kho s c n nhi u b i l doanh
nghi p c n đi u ch nh hàng hóa trong quá trình kinh doanh, l ng ti n và t ng đ ng
ti n dùng trong kinh doanh s l n và s n ph i thu khó đòi s t ng lên. N u công ty là
công ty chuyên cung c p d ch v thì l

ng hàng t n kho s th

ng

m c th p h n

công ty th ng m i, nh ng l ng ti n và t ng đ ng ti n c a công ty d ch v th ng
r t l n do b n ch t c a công ty chuyên cung c p d ch v là quá trình s n xu t d ch v ,
chuy n giao d ch v , tiêu dùng d ch v là đ ng th i nên th ng công ty d ch v s ti n
hành thu ti n tr c khi s d ng d ch v . Bên c nh đó, đ i v i công ty s n xu t thì
l ng ti n và t ng đ ng ti n l i nh mà ch y u l ng v n l u đ ng c a công ty
s n xu t t p tr ng d i d ng hàng t n kho là nguyên v t li u, bán thành ph m, thành
ph m và chi phí s n xu t d dang. Chính vì v y, lo i hình kinh doanh đóng vai trò r t

l n quy t đ nh t i c c u và l ng v n l u đ ng c a doanh nghi p.
Quy mô c a công ty: Các công ty nh th

ng có t tr ng v n l u đ ng cao h n

công ty l n. B i l :
 Công ty l n có th dành nhi u ngu n l c và quan tâm c n thi t đ qu n lý VL .
B i l , các công ty này có nhi u m t hàng kinh doanh, quy mô l n nên c n đi u ch nh
t tr ng sao cho phù h p, cân đ i ngân sách đ đ t đ

c hi u qu kinh doanh t t nh t.

 Công ty l n có m t l i th v tínhkinh t theo quy mô trong qu n lý VL và có
kh n ng d đoán lu ng ti n t t h n. Chính vì v y, các công ty nh luôn ch u khá
24

Thang Long University Library


nhi u thi t thòi và g p nhi u khó kh n trong quá trình s d ng v n l u đ ng sao cho
hi u qu nh t.
 Công ty l n có đi u ki n ti p c n v i th tr ng v n t t h n các công ty nh .
úng v y, nh ng công ty l n h có ti m l c đ tìm ki m, phát tri n th tr ng nên h
có th hi u bi t v th tr

ng và phát tri n t t h n.

Chính vì v y, các công ty nh do c n t p trung cao l

ng v n vào trong v n l u

đ ng đ s n xu t và kinh doanh, đ ng th i do không ch đ ng đ c ngu n v n nên
công ty th ng chuy n l ng v n dài h n sang tài tr cho v n l u đ ng (tài s n ng n
h n) đây là chi n l c kinh doanh th n tr ng đ m b o ho t đ ng kinh doanh bình
th

ng c a doanh nghi p. Bên c nh đó, đ i v i doanh nghi p quy mô l n, do h ch

đ ng h n trong v n kinh doanh và ti p c n v i ngu n v n vay dài h n d dàng h n
nên có xu h ng đ u t nhi u h n vào tài s n c đ nh đ t ng n ng su t, gi m chi phí
c u thành nên s n ph m. Chính vì v y, t tr ng s d ng v n l u đ ng c ng gi m đi.
T c đ t ng (gi m) doanh thu: khi doanh thu t ng thông th ng ph i thu khách
hàng và hàng l u kho c ng t ng m t l ng t ng đ i, kéo theo s gia t ng c a kho n
m c ph i tr ng i bán, chính vì v y c ng nh h ng t i l ng v n l u đ ng trong
doanh nghi p. Khi doanh nghi p kinh doanh t t, t ng tr ng doanh thu l n thì l ng
ti n và t ng đ ng ti n th ng có xu h ng t ng. Bên c nh đó, các kho n ph i thu
khách hàng c ng t ng. Th c ch t, doanh nghi p đang n i l ng các chính sách qu n lý
các kho n ph i thu đ nâng cao doanh thu khi n cho các kho n n ph i thu t ng lên.
ng th i, khi doanh thu t ng, t c đ và l

ng hàng t n kho đ

c tiêu th c ng t ng

theo d n t i doanh nghi p ph i t ng c ng nh p kho hàng hóa đ đáp ng nhu c u
kinh doanh t ng lên. Do đó, hàng t n kho c ng t ng lên. Hàng t n kho t ng c ng d n
t i kho n ph i tr nhà cung c p c ng có xu h ng t ng. Chính vì v y, doanh thu t ng
ho c gi m c ng có nh h

ng t i c c u và l

ng v n l u đ ng c a doanh nghi p.

M c đ linh ho t mà doanh nghi p mong mu n: doanh nghi p mu n duy trì đ
linh ho t thì c n duy trì n ng n h n m c th p thì r i ro ng i cho vay th p, giúp
doanh nghi p huy đ ng v n d dàng h n. N u doanh nghi p duy trì n ng n h n
m c th p thì r i ro thanh toán c a doanh nghi p s
m c th p. Do đó,kh n ng huy
đ ng v n đ c bi t là ngu n vay dài h n s d dàng. Khi có đ ngu n đ tài tr cho tài
s n thì v n l u đ ng c a doanh nghi p c ng s đ m b o và t ng lên.
1.3.4.2. Nhân t khách quan
Nhân t khách quan là nh ng nhân t bên ngoài doanh nghi p và doanh nghi p
không có kh n ng thay đ i hay tác đ ng vào nó. Bao g m các nhân t sau:
 Chính sách kinh t c a ng và Nhà n c: ây là nhân t có nh h ng r t l n
đ n hi u qu s n xu t kinh doanh nói chung và hi u qu s d ng v n l u đ ng nói
25