Bài giảng Pháp luật đại cương

PHÁP LUẬT
ĐẠI CƯƠNG
Biên Soạn : Nguyễn Đức Tình
Kỹ Thuật Thông Tin K48 - GTVT


BÀI 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN
VỀ NHÀ NƯỚC
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.

Nguồn gốc Nhà nước
Khái niệm, bản chất Nhà nước
Thuộc tính của Nhà nước
Chức năng của Nhà nước
Kiểu và hình thức Nàh nước
Bộ máy Nhà nước


BÀI 2: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN
CỦA PHÁP LUẬT
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.

Nguồn gốc, khái niệm pháp luật
Bản chất pháp luật
Thuộc tính pháp luật
Chức năng, vai trò của pháp luật
Mối quan hệ giữa pháp luật với những hiện
tượng xã hội khác
Kiểu và hình thức pháp luật


BÀI 3: NHÀ N ƯỚC C ỘNG
HOÀ XÃ H ỘI CH Ủ NGHĨA
VI ỆT NAM
I.
II.
III.
IV.

Khái quát về sự ra đời và phát triển của NN
Việt Nam
Bản chất của Nhà nước CHXHCN Việt Nam
Chức năng của Nhà nước CHXHCN Việt
Nam
Bộ máy Nhà nước CHXHCN Việt Nam


BÀI 4: H Ệ TH ỐNG PHÁP
LU ẬT VÀ QUY PH ẠM
PHÁP LU ẬT
I.

II.

Hệ thống pháp luật
Quy phạm pháp luật


BÀI 5: QUAN H Ệ PHÁP
LU ẬT
I.
II.
III.

Khái niệm, đặc điểm của quan hệ pháp luật
Thành phần của quan hệ pháp luật
Sự kiện pháp lý


BÀI 6: TH ỰC HI ỆN PHÁP
LU ẬT – VI PH ẠM PHÁP LU ẬT
– TRÁCH NHI ỆM PHÁP LÝ
I.
II.
III.

Thực hiện pháp luật
Vi phạm pháp luật
Trách nhiệm pháp lý


BÀI 7: PHÁP CH Ế XHCN –

NHÀ N ƯỚC PHÁP QUY ỀN
I.
II.

Pháp chế XHCN
Nhà nước pháp quyền


BÀI 8: CÁC NGÀNH LU ẬT C Ơ
B ẢN TRONG H Ệ TH ỐNG
PHÁP LU ẬT VI ỆT NAM
I.
II.
III.
IV.
V.

Ngành luật Hiến pháp
Ngành luật hành chính
Ngành luật dân sự
Ngành luật hôn nhân và gia đình
Ngành luật tố tụng dân sự


I.
II.
III.
IV.
V.

Ngành luật hình sự
Ngành luật tố tụng hình sự
Ngành luật thương mại
Ngành luật lao động
Ngành luật lao động


BÀI 1:
ĐỀ CƠ

NH ỮNG
B ẢN V Ề
N ƯỚC

V ẤN
NHÀ


I. Ngu ồn g ốc Nhà n ước
QUAN ĐIỂM

Phi Mácxít

Mác - Lênin


1. Nh ững quan đi ểm phi
Mácxít v ề ngu ồn g ốc Nhà
n 1.1
ướNhững

c nhà tư tưởng theo thuyết thần học
Thượng đế
Nhà nước
Vĩnh cữu - bất biến


Phái giáo quy ền
Thượng đế

Nhân loại

Tinh thần

Giáo hoàng

Thể xác

Vua


Phái dân quy ền
Thượng đế

Nhân dân

Vua


Phái quân chủ
Thượng đế

Vua


1.2 Nh ững nhà t ư t ưởng
theo thuy ết gia tr ưởng
Gia đình

Gia trưởng

Gia tộc
Thị tộc
Chủng tộc
Quốc gia

Nhà nước


1.3 Nh ững nhà t ư t ưởng
theo thuy ết kh ế ước
Khế ước (Hợp đồng)

Nhà nước


1.4 Các nhà t ư t ưởng theo
thuy ết b ạo l ực
Bạo lực giữa Thị tộc A và Thị tộc B

Thị tộc A chiến thắng

Nhà nước


2. Quan đi ểm
v ề ngu ồn g ốc

Mác
Nhà

– Lênin
n ước

2.1 Xã hội nguyên thuỷ và tổ chức thị tộc, bộ lạc
Thị tộc
Tộc trưởng

Bào tộc

Bộ lạc

Thủ lĩnh


2.2 S ự phân hoá giai c ấp
trong xã h ội và Nhà n ước
xu ất hi ện

 Lần phân công lao động thứ nhất: ngành chăn
nuôi ra đời

 Lần phân công lao động thứ hai: ngành tiểu thủ
công nghiệp ra đời
 Lần phân công lao động thứ ba: ngành thương
nghiệp ra đời


II. Khái ni ệm, b ản ch ất
c ủa Nhà n ước
1.





Khái niệm Nhà nước
Là một bộ máy quyền lực đặc biệt
Do giai cấp thống trị lập ra
Nhằm bảo vệ lợi ích của giai cấp thống trị
Thực hiện chức năng quản lý xã hội theo ý
chí của giai cấp thống trị


2. B ản ch ất Nhà n ước
2.1 Bản chất giai cấp của Nhà nước (Tính giai
cấp)
 Nhà nước là bộ máy cưỡng chế đặc biệt nằm
trong tay giai cấp cầm quyền
 Giai cấp cầm quyền sử dụng Nhà nước để duy
trì sự thống trị của mình đối với toàn xã hội,
trên cả 3 mặt: chính trị, kinh tế và tư tưởng

2.2 B ản ch ất xã h ội c ủa
Nhà n ước (Tính xã h ội)
 Nhà nước phải phục vụ những nhu cầu mang
tính chất công cho xã hội như: xây dựng bệnh
viện, trường học, đường sá…


III. Thu ộc tính c ủa Nhà
n ước
1. NN thiết lập quyền lực công
2. NN phân chia dân cư thành các đơn vị hành
chính lãnh thổ
3. NN có chủ quyến quốc gia
4. NN ban hành pháp luật
5. NN thu thuế và phát hành tiền