Hoàn thiện cấu trúc tài chính tại công ty cổ phần phát triển phú mỹ

CH
1.1.

NGă1. C S LÝ LU N V
DOANH NGHI P

C U TRÚC TÀI CHÍNH C A

T ng quan chung v c u trúc tài chính doanh nghi p

1.1.1. Khái ni m c u trúc tài chính doanh nghi p
C u trúc tài chính là m t khái ni m r ng, có r t nhi u quan đi m xung quanh
khái ni m này.
V lý thuy t, ng

i đ t ra câu h i đ u tiên v c u trúc tài chính là Modigliani và

Miller n m 1958, l thuy t ch ra r ng c u trúc tài chính t i u khi doanh nghi p s
d ng 100% v n n vay. K th a nghiên c u này, DeAngelo và Masulis n m 1980 đư
đ a ra lý thuy t đánh đ i (Trade-off Theory) v i n i dung c u trúc tài chính c a doanh
nghi p th ng có c n vay và v n c ph n đ ng th i lý gi i m i quan h gi a c u
trúc tài chính và giá tr c a doanh nghi p. Khác v i l p lu n c a Modigliani và Miller,
DeAngelo và Masulis cho r ng c u trúc tài chính t i u là khi giá tr c a doanh nghi p
l n nh t. Bên c nh đó, các nhà nghiên c u kinh t còn đ a ra r t nhi u lý thuy t v c u
trúc tài chính khác nh lý thuy t tr t t phân h ng (Pecking-off Theory) c a Nicolas
Majluf và Stewart C. Myers vào n m 1984 hay lý thuy t thông tin b t cân x ng, lý
thuy t đ i di n… ây đ u là nh ng nghiên c u đư tr nên vô cùng quan tr ng và là
tr ng tâm nghiên c u trong n n kinh t h c hi n đ i.
T i Vi t Nam, nhi u nhà nghiên c u kinh t đư đ a ra quan đi m, khái ni m c a
mình trong đó ph i nh c t i khái ni m c a PGS.TS.Lê Công Hoa và TS. Nguy n
Thành Hi u nh sau: “C u trúc tài chính đ c hi u là c c u ngu n v n mà doanh

nghi p huy đ ng đ tài tr cho tài s n c a doanh nghi p mình. C u trúc tài chính đ c
đo l ng thông qua các ch tiêu nh t su t n , t su t t tài tr hay t su t n ph i tr
trên v n ch s h u.” [1] Hay theo TS. Ph m Th Th y và ThS. Nguy n Th Lan Anh
c ng phát bi u “Khái ni m c u trúc tài chính đ c p t i c c u các lo i ngu n v n hình
thành nên các lo i tài s n c a doanh nghi p. M t c c u ngu n v n h p lí, cân đ i v i
tài s n c a doanh nghi p đ c n đ nh s đ m b o cho ho t đ ng c a doanh nghi p
đ c n đ nh và v ng ch c”.[2]
Qua đó, tác gi hi u c u trúc tài chính là m t khái ni m đ c p đ n vi c m t
doanh nghi p s d ng nhi u ngu n v n khác nhau đ tài tr cho tài s n. C u trúc tài
chính ph n ánh c u trúc tài s n, c u trúc ngu n v n và m i quan h gi a c u trúc tài
s n và ngu n v n c a doanh nghi p. N i dung c u trúc tài s n ch ra tài s n c a doanh
nghi p có hai b ph n c b n: tài s n dài h n có th i gian l u chuy n t m t n m tr
lên hay m t chu k kinh doanh và tài s n ng n h n có th i gian l u chuy n d i m t
n m hay m t chu k kinh doanh. T đó, tác gi đánh giá nh ng đ c tr ng c b n trong
c c u tài s n doanh nghi p, tính h p lý khi đ u t v n cho ho t đ ng kinh doanh. N i
1


dung c u trúc ngu n v n ph n ánh vi c s d ng v n g n li n v i nh ng trách nhi m
pháp lý nh t đ nh. ây là s k t h p gi a n và v n c ph n trong t ng ngu n v n mà
doanh nghi p huy đ ng đ

c.

1.1.2. Khái ni m phân tích c u trúc tài chính doanh nghi p
N u nh c u trúc tài chính doanh nghi p là khái ni m đ ch c c u tài s n,
ngu n v n t i doanh nghi p, s h p lí c a c c u đó và s tác đ ng c a nó đ n ho t
đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Thì phân tích c u trúc tài chính là quá
trình xem xét, tính toán, so sánh các s li u ph n ánh tình hình tài chính c a doanh
nghi p trong hi n t i v i quá kh đ ch ra đ c s khác bi t, t đó, nghiên c u

nguyên nhân và đánh giá các tác đ ng c a c c u tài chính đ n tình hình s n xu t kinh
doanh c a doanh nghi p. Ngoài ra, phân tích c u trúc tài chính còn bao g m nh ng
nh n đ nh v xu th bi n đ ng c a t tr ng các h ng m c tài s n, ngu n v n, các ch
tiêu liên h gi a c c u tài s n, n vay, v n ch s h u đ i v i k t qu kinh doanh.
Sau đó, doanh nghi p đ a ra các d báo thích h p v nh ng c h i, thách th c trong
quá trình phát tri n và đ a ra các bi n pháp đ i phó đ c i thi n k t qu kinh doanh.
Thông tin do phân tích c u trúc tài chính cung c p s là c n c quan tr ng giúp các nhà
qu n lí đ a ra các quy t đ nh v chính sách huy đ ng và s d ng v n c a doanh
nghi p, đ m b o c u trúc tài chính cân đ i, hi u qu , ph c v t t cho đ nh h
tri n, đ ng th i h n ch t i đa r i ro trong kinh doanh.

ng phát

Nh v y, phân tích c u trúc tài chính là quá trình phân tích d li u tài chính c a
doanh nghi p b ng các ph ng pháp khoa h c nh m đ a ra các nh n đ nh chính xác
v c c u tài s n, ngu n v n, s tác đ ng đ n ho t đ ng s n xu t kinh doanh và xu
h ng bi n đ ng c a chúng. Qua đó, doanh nghi p s tìm ra ph ng án t t nh t đ t n
d ng l i th , kh c ph c nh

c đi m trong quá trình kinh doanh.

1.1.3. Ý ngh a, vai trò c a phân tích c u trúc tài chính doanh nghi p
Có r t nhi u đ i t

ng quan tâm và s d ng thông tin kinh t , tài chính c a

doanh nghi p. M i đ i t ng quan tâm theo góc đ và v i m c tiêu khác nhau. Do nhu
c u v thông tin tài chính doanh nghi p r t đa d ng, đòi h i phân tích ho t đ ng tài
chính ph i đ c ti n hành b ng nhi u ph ng pháp khác nhau đ đáp ng các nhu c u
khác nhau c a t ng đ i t ng. i u đó, m t m t t o đi u ki n thu n l i cho phân tích

ho t đ ng tài chính ra đ i, ngày càng hoàn thi n và phát tri n, m t khác, c ng t o ra s
ph c t p trong n i dung và ph ng pháp c a phân tích ho t đ ng tài chính. Các đ i
t ng quan tâm đ n tình hình tài chính c a doanh nghi p bao g m: các nhà qu n lý,
các c đông hi n t i và t ng lai, Nhà n c, nhà phân tích tài chính, nh ng ng i cho
doanh nghi p vay ti n nh ngân hàng, t ch c tài chính, ng i mua trái phi u… Các
đ it

ng s d ng thông tin tài chính khác nhau s đ a ra các quy t đ nh v i m c đích
2

Thang Long University Library


khác nhau. Vì v y, phân tích c u trúc tài chính đ i v i m i đ i t

ng s đáp ng các

m c tiêu khác nhau và có vai trò khác nhau. C th :
i v i nhà qu n lý doanh nghi p
Phân tích c u trúc tài chính là c s đ đ a ra gi i pháp gi i quy t các v n đ
c b n c a doanh nghi p
i v i ng i qu n lý doanh nghi p m i quan tâm hàng đ u c a h là tìm ki m
l i nhu n và kh n ng tr n . M t doanh nghi p b l liên t c s b c n ki t các ngu n
l c và bu c ph i đóng c a. M t khác, n u doanh nghi p không có kh n ng thanh toán
n đ n h n c ng b bu c ph i ng ng ho t đ ng.
ti n hành ho t đ ng s n xu t kinh doanh, nhà qu n lý doanh nghi p ph i gi i
quy t ba v n đ quan tr ng sau đây:
Th nh t, doanh nghi p c n đ a ra các chi n l c đ u t dài h n, tìm hi u các
l nh v c c n đ u t phù h p v i lo i hình s n xu t kinh doanh l a ch n.
Th hai, doanh nghi p ph i xác đ nh đ

c ngu n v n tài tr .

Th ba, cách th c nhà qu n lý s qu n lý ho t đ ng kinh doanh hàng ngày.
Ba v n đ trên không ph i là t t c m i khía c nh v tài chính doanh nghi p,
nh ng đó là nh ng v n đ quan tr ng nh t. Phân tích c u trúc tài chính doanh nghi p
là c s đ đ ra cách th c gi i quy t ba v n đ đó. C th là nhà qu n lý c n đ nh
h ng và đ a ra các quy t đ nh v đ u t , tài tr , phân chia l i t c c ph n…đ ti n
hành cân đ i tài chính, kh n ng sinh l i, kh n ng thanh toán, tr n và r i ro tài
chính c a doanh nghi p.
Phân tích c u trúc tài chính là c s đ đ a ra các quy t đ nh c a doanh nghi p
Nhà qu n lý tài chính ph i ch u trách nhi m đi u hành ho t đ ng tài chính và d a
trên c s các nghi p v tài chính th ng ngày đ đ a ra các quy t đ nh vì l i ích c a
c đông c a doanh nghi p. Các quy t đ nh và ho t đ ng c a nhà qu n lý tài chính đ u
nh m vào các m c tiêu tài chính c a doanh nghi p: đó là s t n t i và phát tri n c a
doanh nghi p, tránh đ c s c ng th ng v tài chính và phá s n, có kh n ng c nh
tranh và chi m đ c th ph n t i đa trên th ng tr ng, t i thi u hoá chi phí, t i đa
hoá l i nhu n và t ng tr ng thu nh p m t cách v ng ch c. Doanh nghi p ch có th
ho t đ ng t t và mang l i s giàu có cho ch s h u khi các quy t đ nh c a nhà qu n
lý đ c đ a ra là đúng đ n. Mu n v y, nhà qu n lí ph i th c hi n phân tích c u trúc tài
chính doanh nghi p, các nhà phân tích c u trúc tài chính trong doanh nghi p là nh ng
ng i có nhi u l i th đ th c hi n phân tích c u trúc tài chính m t cách t t nh t.
Trên c s phân tích c u trúc tài chính mà n i dung ch y u là phân tích kh
n ng thanh toán, kh n ng cân đ i v n, n ng l c ho t đ ng c ng nh kh n ng sinh
lãi, nhà qu n lý tài chính có th d đoán v k t qu ho t đ ng nói chung và m c doanh
3


thu nói riêng c a doanh nghi p trong t

ng lai. T đó, nhà qu n lí có th đ nh h

ng

cho giám đ c tài chính c ng nh h i đ ng qu n tr trong các quy t đ nh đ u t , tài tr ,
phân chia l i t c c ph n và l p k ho ch d báo tài chính.
Phân tích c u trúc tài chính là công c đ ki m soát các ho t đ ng kinh doanh
c a doanh nghi p
Giám đ c tài chính là ng i gi vai trò trong vi c th c hi n ki m tra, ki m soát
quá trình t o l p và s d ng các qu ti n t c a doanh nghi p. Vi c th c hi n ch c
n ng này thông qua các ch tiêu tài chính đ ki m soát tình hình đ m b o v n cho s n
xu t - kinh doanh và hi u qu s d ng v n cho s n xu t - kinh doanh. C th qua t
tr ng, c c u ngu n huy đ ng, vi c s d ng ngu n v n huy đ ng, vi c tính toán các
y u t chi phí vào giá thành và chi phí l u thông, vi c thanh toán các kho n công n
v i ngân sách, v i ng i bán, v i tín d ng ngân hàng, v i công nhân viên và ki m tra
vi c ch p hành k lu t tài chính, k lu t thanh toán, k lu t tín d ng c a doanh nghi p.
Trên c s đó các ch th qu n lý có th phát hi n nh ng khâu m t cân đ i, nh ng s
h trong công tác đi u hành, qu n lý kinh doanh đ có quy t đ nh ng n ch n k p th i
các kh n ng t n th t có th x y ra, nh m duy trì và nâng cao hi u qu kinh doanh c a
doanh nghi p.
c đi m c a ch c n ng giám đ c tài chính là toàn di n và th ng
xuyên trong quá trình s n xu t - kinh doanh c a doanh nghi p.
i v iăcácănhƠăđ uăt
M i quan tâm hàng đ u c a các nhà đ u t là th i gian hoàn v n, m c sinh lãi và
s r i ro. Vì v y, nhà đ u t c n các thông tin v đi u ki n tài chính, tình hình ho t
đ ng, k t qu kinh doanh và ti m n ng t ng tr ng c a các doanh nghi p.
Phân tích c u trúc tài chính giúp nhà đ u t đánh giá đ
và tri n v ng phát tri n c a doanh nghi p

c kh n ng sinh l i

Tr c h t, nhà đ u t quan tâm t i l nh v c đ u t và ngu n tài tr . Trên c s
phân tích các thông tin v tình hình ho t đ ng, v k t qu kinh doanh hàng n m, nhà
đ u t s đánh giá đ c kh n ng sinh l i và tri n v ng phát tri n c a doanh nghi p
thông qua các ch tiêu tài chính v kh n ng sinh l i c ng nh s t ng tr ng đ c d
báo trong t ng lai; t đó đ a ra nh ng quy t đ nh phù h p. Các nhà đ u t s ch
ch p thu n đ u t vào m t d án n u ít nh t có m t đi u ki n là giá tr hi n t i ròng
c a nó d ng. Bên c nh đó, chính sách phân ph i c t c và c c u ngu n tài tr c a
doanh nghi p c ng là v n đ đ

c các nhà đ u t h t s c coi tr ng vì nó tr c ti p tác

đ ng đ n thu nh p c a h . Thu nh p c a c đông bao g m ph n c t c đ

c chia hàng

n m và ph n giá tr t ng thêm c a c phi u trên th tr ng. M t ngu n tài tr v i t
tr ng n và v n ch s h u h p lý s t o đòn b y tài chính tích c c v a giúp doanh
nghi p t ng v n đ u t v a làm t ng giá c phi u và thu nh p trên m i c phi u (EPS).
4

Thang Long University Library


Phân tích c u trúc tài chính là c s đ nhà đ u t đ a ra quy t đ nh đ u t
Các c đông ch ch p nh n đ u t m r ng quy mô doanh nghi p khi h có c s
đáng tin c y đ phân tích l i nhu n t ng lai hay quy n l i c a c đông ít nh t không
b nh h ng. B i v y, các y u t nh t ng s l i nhu n ròng trong k có th dùng đ
tr l i t c c ph n, m c chia lãi trên m t c phi u n m tr c, s x p h ng c phi u
trên th tr ng và tính n đ nh c a th giá c phi u c a doanh nghi p c ng nh hi u

qu c a vi c tái đ u t luôn đ c các nhà đ u t xem xét tr c tiên khi th c hi n phân
tích c u trúc tài chính.
i v i các nhà tài tr
Phân tích c u trúc tài chính là c s giúp nhà tài tr nh n bi t nhu c u vay
v n c a doanh nghi p
N u phân tích c u trúc tài chính đ c các nhà đ u t và qu n lý doanh nghi p
th c hi n nh m m c đích đánh giá kh n ng sinh l i, t ng tr ng c a doanh nghi p thì
phân tích c u trúc tài chính l i đ c các ngân hàng và các nhà cung c p tín d ng
th ng m i cho doanh nghi p s d ng nh m nh n bi t kh n ng vay và tr n c a
doanh nghi p. Ch ng h n, đ quy t đ nh cho vay, m t trong nh ng v n đ mà nhà đ u
t tín d ng c n xem xét là doanh nghi p có th c s có nhu c u vay hay không, k t qu
kinh doanh c a doanh nghi p ra sao, kh n ng tr n c a doanh nghi p nh th nào…
Phân tích c u trúc tài chính là c s giúp nhà đ u t nh n bi t r i ro trong
ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p
Trong n i dung phân tích này, kh n ng thanh toán c a doanh nghi p đ c xem
xét trên hai khía c nh là ng n h n và dài h n. N u là nh ng kho n cho vay ng n h n,
ng i cho vay đ c bi t quan tâm đ n kh n ng thanh toán nhanh c a doanh nghi p,
ngh a là kh n ng ng phó c a doanh nghi p đ i v i các món n khi đ n h n tr . N u
là nh ng kho n cho vay dài h n, ng i cho vay ph i tin ch c kh n ng hoàn tr và kh
n ng sinh l i c a doanh nghi p mà vi c hoàn tr v n và lãi s tu thu c vào kh n ng
sinh l i này.
Phân tích c u trúc tài chính là c s giúp các nhà đ u t nh n bi t kh n ng
tr n c a doanh nghi p
i v i các ch ngân hàng và các nhà cho vay tín d ng, m i quan tâm c a h
ch y u h ng vào kh n ng tr n c a doanh nghi p. Vì v y, h chú ý đ c bi t đ n s
l

ng ti n và các tài s n khác có th chuy n nhanh thành ti n, t đó so sánh v i s n

ng n h n đ bi t đ

c kh n ng thanh toán t c th i c a doanh nghi p. Bên c nh đó,

các ch ngân hàng và các nhà cho vay tín d ng c ng r t quan tâm t i s v n c a ch
s h u, b i vì s v n này là kho n b o hi m cho h trong tr ng h p doanh nghi p b
r i ro. Nh v y, k thu t phân tích có th thay đ i theo b n ch t và theo th i h n c a
5


các kho n n , nh ng cho dù đó là cho vay dài h n hay ng n h n thì ng

i cho vay đ u

quan tâm đ n c c u tài chính bi u hi n m c đ m o hi m c a doanh nghi p đi vay.
Phân tích c u trúc tài chính là c s giúp các nhà đ u t đ a ra quy t đ nh tài tr
i v i các nhà cung ng v t t hàng hoá, d ch v cho doanh nghi p, h ph i
đ a ra quy t đ nh xem có cho phép khách hàng s p t i đ c mua ch u hàng hay
không, t c là đ quy t đ nh th c hi n chính sách n i l ng tín d ng hay th t ch t, h
c n ph i bi t đ c kh n ng thanh toán c a doanh nghi p hi n t i và trong th i gian
s p t i.
i v iăcácăc ăquanăqu nălỦăNhƠăn c
D a vào các báo cáo tài chính doanh nghi p, các c quan qu n lý c a Nhà n

c

th c hi n phân tích c u trúc tài chính đ đánh giá, ki m tra, ki m soát các ho t đ ng
kinh doanh, ho t đ ng tài chính ti n t c a doanh nghi p có tuân th theo đúng chính
sách, ch đ và lu t pháp quy đ nh không, tình hình h ch toán chi phí, giá thành, tình
hình th c hi n ngh a v v i Nhà n

c và khách hàng...

Tóm l i, phân tích c u trúc tài chính doanh nghi p là công c h u ích đ

c dùng

đ xác đ nh giá tr kinh t , đ đánh giá m t m nh, m t y u c a doanh nghi p, tìm ra
nguyên nhân khách quan và ch quan giúp cho t ng đ i t

ng l a ch n và đ a ra

nh ng quy t đ nh phù h p v i m c đích mà h quan tâm.
1.2.

Ph

ngăpháp phân tích c u trúc tài chính doanh nghi p

Trong quá trình phân tích có nhi u ph

ng pháp phân tích khác nhau. M i

ph ng pháp đ u có th m nh và h n ch đòi h i nhà phân tích ph i có kh n ng t ng
h p đ có th s d ng hi u qu nh t các ph ng pháp. Qua đó, nhà phân tích đ a ra
các nh n đ nh và gi i pháp đ c i thi n c u trúc tài chính và nâng cao hi u qu kinh
doanh c a Công ty. Sau đây là m t s ph
1.2.1. Ph

ng pháp th

ng dùng:

ng pháp so sánh

So sánh là ph

ng pháp đ

c s d ng r ng rãi, ph bi n trong phân tích kinh t

nói chung và phân tích c u trúc tài chính nói riêng. M c đích c a so sánh là làm rõ s
khác bi t hay nh ng đ c tr ng riêng v n có c a đ i t ng nghiên c u; t đó, các đ i
t

ng quan tâm có c n c đ đ ra quy t đ nh l a ch n.

Ph ng pháp so sánh là ph ng pháp s d ng ph bi n và quan tr ng trong phân
tích kinh t nói chung và phân tích c u trúc tài chính doanh nghi p nói riêng. Theo
ph ng pháp này, nhà phân tích th ng đ i chi u các ch tiêu tài chính v i nhau đ
th y đ c m c đ bi n đ ng c a các đ i t ng nghiên c u. Ph ng pháp này có u
đi m là đ n gi n, ít tính toán phân tích nên đ

c s d ng r ng rãi.

N i dung so sánh bao g m:
6

Thang Long University Library

 So sánh gi a s th c hi n k này v i s th c hi n k tr
h ng thay đ i v tài chính doanh nghi p, đánh giá s t ng tr
ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p.

c đ th y rõ xu

ng hay suy gi m trong

 So sánh gi a s li u c a doanh nghi p v i s li u trung bình c a ngành, c a
các doanh nghi p khác đ đánh giá tình hình tài chính doanh nghi p m t cách khách quan.
 So sánh theo chi u d c đ xem xét t tr ng c a t ng ch tiêu so v i ch tiêu
t ng th , so sánh theo chi u ngang c a nhi u k đ th y đ c s bi n đ ng c v giá
tr tuy t đ i và giá tr t ng đ i.
Khi s d ng ph

ng pháp so sánh, các nhà phân tích c n chú ý m t s v n đ sau đây:

i u ki n so sánh đ c c a ch tiêu:
Ch tiêu nghiên c u mu n so sánh đ
kinh t , th ng nh t v ph
G c so sánh
G c so sánh đ

c ph i đ m b o th ng nh t v n i dung

ng pháp tính toán, th ng nh t v th i gian và đ n v đo l

ng.

c l a ch n có th là g c v không gian hay th i gian, tùy vào

m c đích phân tích. V không gian, có th so sánh đ n v này v i đ n v khác, b ph n
này v i b ph n khác, khu v c này v i khu v c khác,… Vi c so sánh v không gian
th ng đ c s d ng khi c n xác đ nh v trí hi n t i c a doanh nghi p so v i đ i th
c nh tranh, so v i s bình quân ngành, bình quân khu v c,... C n l u ý r ng, khi so
sánh v m t không gian, đi m g c và đi m phân tích có th đ i ch cho nhau mà
không nh h ng đ n k t lu n phân tích. V th i gian, g c so sánh đ
các k đư qua (k tr c, n m tr c) hay k ho ch, d toán. C th :
đ

c l a ch n là

– Khi xác đ nh xu h ng và t c đ phát tri n c a ch tiêu phân tích, g c so sánh
c xác đ nh là tr s c a ch tiêu phân tích k tr c ho c hàng lo t k tr c (n m

tr c). Lúc này s so sánh tr s ch tiêu gi a k phân tích v i tr s ch tiêu các k
g c khác nhau;
– Khi đánh giá tình hình th c hi n m c tiêu, nhi m v đ t ra, g c so sánh là tr
s k ho ch c a ch tiêu phân tích. Khi đó, ti n hành so sánh gi a tr s th c t v i tr
s k ho ch c a ch tiêu nghiên c u.
Các d ng so sánh:
Các d ng so sánh th ng đ c s d ng trong phân tích c u trúc tài chính là so
sánh b ng s tuy t đ i, so sánh b ng s t ng đ i và so sánh v i s bình quân.
So sánh b ng s tuy t đ i ph n ánh qui mô c a ch tiêu nghiên c u nên khi so
sánh b ng s tuy t đ i, các nhà phân tích s th y rõ đ
ch tiêu nghiên c u gi a k phân tích v i k g c.

7

c s bi n đ ng v qui mô c a

So sánh b ng s t

ng đ i: Khác v i s tuy t đ i, khi so sánh b ng s t

các nhà qu n lý s n m đ
và xu h
đ

ng đ i,

c k t c u, m i quan h , t c đ phát tri n, m c đ ph bi n

ng bi n đ ng c a các ch tiêu kinh t .

So sánh v i s bình quân: D ng so sánh này s cho th y m c đ mà đ n v đ t
c so v i bình quân chung c a t ng th , c a ngành, c a khu v c. Qua đó, các nhà

qu n lý xác đ nh đ
1.2.2. Ph
Ph

c v trí hi n t i c a doanh nghi p (tiên ti n, trung bình, y u kém).

ng pháp t s
ng pháp truy n th ng đ

c áp d ng ph bi n nh t trong phân tích c u trúc

tài chính là ph ng pháp t s . Ph ng pháp t s là ph ng pháp trong đó các t s
đ c s d ng đ phân tích. ó là các t s đ n đ c thi t l p b i ch tiêu này so v i
ch tiêu khác. ây là ph ng pháp có tính hi n th c cao v i các đi u ki n áp d ng
ngày càng đ c b sung và hoàn thi n. B i l , th nh t, ngu n thông tin k toán và tài
chính đ c c i thi n và đ c cung c p đ y đ h n. ó là c s đ hình thành nh ng t
l tham chi u tin c y cho vi c đánh giá m t t s c a m t doanh nghi p hay m t nhóm
doanh nghi p; th hai, vi c áp d ng công ngh tin h c cho phép tích l y d li u và cho
phép thúc đ y nhanh quá trình tính toán hàng lo t các t s ; th ba, ph

ng pháp phân

tích này giúp nhà phân tích khai thác có hi u qu nh ng s li u và phân tích m t cách
h th ng hàng lo t t s theo chu i th i gian liên t c ho c theo t ng giai đo n.
Ph
B

ng pháp này th

ng đ

c th c hi n theo các b

c nh sau:

c 1: D a trên c s các ch tiêu phân tích c u trúc tài chính đư có s n ho c

nhà phân tích t xây d ng ch tiêu phân tích phù h p v i m c đích phân tích c a mình,
nhà phân tích ch n l c các s li u trong BCTC đ tính toán.
B

c 2: Trên c s các k t qu đư thu đ

c t vi c tính toán các t s , nhà phân

tích nêu ra m i quan h gi a t s và m u s .
B c 3: Nh n đ nh m c đ cao th p c a các con s này, tìm hi u tác đ ng c a
các k t qu đó đ n k t qu ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p, thông qua đó tìm
hi u các nguyên nhân t ng gi m c a các con s .
B

c 4: Rút ra k t lu n, đánh giá v tình hình c u trúc tài chính doanh nghi p, t

đó đ a ra các gi i pháp phát huy u đi m, kh c ph c h n ch , t o ti n đ phát tri n cho
doanh nghi p trong t ng lai.
V nguyên t c, v i ph

ng pháp t s , c n xác đ nh đ

c các ng

ng, các t s

tham chi u.
đánh giá tình tr ng tài chính c a m t doanh nghi p c n so sánh các t
s c a doanh nghi p v i các t s tham chi u. Nh v y, ph ng pháp so sánh luôn
đ

c s d ng k t h p v i các ph

ng pháp phân tích khác.

8

Thang Long University Library


1.2.3. Ph

ng pháp phân tích Dupont

Bên c nh các ph

ng pháp trên, nhà phân tích còn s d ng ph

ng pháp phân

tích c u trúc tài chính Dupont. V i ph ng pháp này, nhà phân tích s nh n bi t đ c
các nguyên nhân d n đ n hi n t ng t t, x u trong ho t đ ng c a doanh nghi p. B n
ch t c a ph ng pháp này là tách m t t s t ng h p ph n ánh kh n ng sinh l i c a
doanh nghi p nh kh n ng sinh l i c a tài s n (ROA), kh n ng sinh l i c a v n ch
s h u (ROE) thành tích s c a chu i các t s có m i quan h nhân qu v i nhau t c
là t h s s c p (ROE), nhà phân tích chia nó làm các h s th c p và n u mu n,
các nhà phân tích l i có th bi n các h s th c p này quay tr l i là h s s c p ban
đ u… i u đó cho phép phân tích nh h

ng c a các t s đó đ i v i t s t ng h p.

EAT
ROA =

EAT

Doanh thu thu n

=
T ng tài s n

EAT
ROE =

x
Doanh thu thu n

EAT

Doanh thu thu n

=
V n c ph n

T ng tài s n

x
Doanh thu thu n

Các t s phân tích theo ph

T ng tài s n
x

T ng tài s n

ng pháp Dupont đ

c trình bày

V n c ph n
ph n trên đ u

d ng m t phân s . i u đó có ngh a là m i t s tài chính s t ng hay gi m tùy thu c
vào hai nhân t : m u s và t s c a phân s đó. M t khác các t s tài chính còn nh
h ng l n nhau. Hay nói cách khác m t t s tài chính lúc này đ
m t vài t s tài chính khác.

c trình bày b ng

Lúc này nhà phân tích có th phân tích t su t sinh l i trên v n c ph n theo hi u
su t s d ng v n c ph n và t su t l i nhu n trên doanh thu. Mu n t ng t su t sinh
l i trên v n c ph n ta c n t ng hi u su t s d ng t ng tài s n, t c s d ng t i đa công
su t tài s n, ho c t ng t ng s tài s n trên v n c ph n t c c n s d ng công c n ,
ho c t ng t su t l i nhu n trên doanh thu t c là t i thi u hóa chi phí.
Ph ng pháp Dupont là k thu t đ c s d ng đ phân tích kh n ng sinh l i c a
m t doanh nghi p b ng các công c qu n lý hi u qu truy n th ng. Ph ng pháp
Dupont tích h p nhi u y u t c a BCKQKD v i BC KT. Trong phân tích c u trúc tài
chính, ng i ta v n d ng ph ng pháp Dupont đ phân tích m i liên h gi a các ch
tiêu tài chính. Chính nh s phân tích m i liên k t gi a các ch tiêu tài chính, chúng ta
có th phát hi n ra nh ng nhân t đư nh h

ng đ n ch tiêu phân tích theo m t trình

t nh t đ nh.
D i góc đ nhà đ u t c phi u, m t trong nh ng ch tiêu quan tr ng nh t là h
s l i nhu n trên v n ch s h u (ROE). Do VCSH là m t ph n c a t ng ngu n v n
hình thành nên tài s n, nên ROE s ph thu c vào h s l i nhu n trên t ng tài s n.
9


Trên c s nh n bi t ba t s th c p c u thành nên t s s c p là ROE, doanh
nghi p có th áp d ng m t s bi n pháp làm t ng ROE nh sau:
 C c u tài chính c a doanh nghi p đ c tác đ ng thông qua đi u ch nh t l
n vay và t l v n ch s h u cho phù h p v i n ng l c ho t đ ng.
 Doanh nghi p t ng hi u su t s d ng tài s n. Nâng cao s vòng quay c a tài
s n, thông qua vi c v a t ng quy mô v doanh thu thu n, v a s d ng ti t ki m và h p
lý v c c u c a t ng tài s n.
 Doanh nghi p c n t ng doanh thu, gi m chi phí, nâng cao ch t l
ph m. T đó t ng l i nhu n c a doanh nghi p.
Tóm l i, phân tích c u trúc tài chính b ng ph
đ i v i qu n tr doanh nghi p. i u này th hi n

ng c a s n

ng pháp Dupont có ý ngh a l n
ch có th đánh giá đ y đ và

khách quan các nhân t tác đ ng đ n hiêu qu s n xu t kinh doanh thông qua vi c
phân tích nh h ng c a các t s thành ph n đ i v i t s t ng h p.
1.3.

Các nhân t

nhăh

ngăđ n c u trúc tài chính doanh nghi p

1.3.1. Quy mô c a doanh nghi p
Quy mô là d u hi u đ u tiên đ các nhà đ u t có th nh n bi t doanh nghi p.
Quy mô càng l n, doanh nghi p s càng có nhi u l i th trong n n kinh t th tr ng
hi n nay. Do đó, các doanh nghi p đ u mong mu n đ c m r ng quy mô. Quy mô
c ng là nhân t có t m nh h ng l n đ n c u trúc tài chính c a doanh nghi p. T ng
tài s n cho bi t quy mô v n c a doanh nghi p, còn t ng ngu n v n cho bi t giá tr c a
doanh nghi p. Trong đó, t ng tài s n có quan h thu n chi u v i t s n và VCSH có
quan h ngh ch chi u v i t s n . i u này ch ng t doanh nghi p có giá tr tài s n
càng l n thì khuynh h ng s d ng n vay cao h n các doanh nghi p có giá tr tài s n
th p. Nh v y có th k t lu n quy mô doanh nghi p có quan h thu n chi u v i c u
trúc tài chính. K t qu này phù h p v i k t lu n c a lý thuy t tr t t phân h ng, do
thông tin b t cân x ng gi a các doanh nghi p có quy mô khác nhau nên doanh nghi p
có quy mô càng l n thì vay n càng nhi u.
1.3.2. C u trúc tài s n c a doanh nghi p
V n là bi u hi n b ng ti n c a tài s n nên đ c đi m c u trúc v n c ng ch u s chi
ph i c a c u trúc tài s n. Toàn b tài s n c a doanh nghi p có th chia ra tài s n l u
đ ng và tài s n s đ nh. TSC là tài s n có th i gian thu h i v n dài, do đó TSC
đ c đ u t b ng ngu n v n dài h n (VCSH và vay n dài h n). Ng c l i, TSL s
đ c đ u t m t ph n c a v n dài h n, còn ch y u là v n ng n h n.
Xét v m t lý thuy t, khi TSC

chi m t tr ng l n trong t ng tài s n, doanh

nghi p có c h i th ch p các tài s n này đ ti p c n các ngu n v n vay bên ngoài d
10

Thang Long University Library


dàng h n. C ng b i doanh nghi p có TSC

có giá tr làm tài s n đ m b o, ch n s

áp d ng m c lãi su t cho vay th p h n. TSC

có kh n ng th ch p cao s làm gi m

m c đ r i ro cho c doanh nghi p và ch n , t ng kh n ng thanh toán c a doanh
nghi p và gi m chi phí đ i di n khi s d ng n vay. T các phân tích này cho th y,
doanh nghi p có t tr ng TSC l n h n có khuynh h ng s d ng n vay nhi u h n,
hay ch tiêu đ i di n cho nhân t c u trúc tài s n c a doanh nghi p nh h ng đ n t
s n là t tr ng TSC có quan h thu n chi u v i t s n . Tuy nhiên, khi doanh
nghi p th c hi n vi c đ u t vào TSC , các doanh nghi p th n tr ng trong vi c s
d ng n vay dài h n đ đ u t và quy t đ nh s d ng VCSH là ch y u theo lý thuy t
tr t t phân h ng đ c s d ng trong nghiên c u c a Shyam-Sunder và Myer (1999).
i u này d n đ n s ng c chi u gi a t tr ng TSC v i t s n .
1.3.3. Hi u qu ho t đ ng kinh doanh
Hi u qu kinh doanh đo l ng kh n ng sinh l i t ho t đ ng kinh doanh c a
doanh nghi p thông qua các ch tiêu nh t su t sinh l i trên t ng tài s n (ROA) hay t
su t sinh l i c a v n ch s h u (ROE). Nhà qu n tr doanh nghi p bao gi c ng có
thông tin v giá tr doanh nghi p t t h n nhà đ u t bên ngoài. S b t cân x ng v
thông tin này d n đ n chi phí huy đ ng v n t bên ngoài s cao h n. Vì th , nhà qu n
tr có xu h ng u tiên s d ng các ngu n v n n i t i tr c, r i m i đ n các ngu n
v n vay m n bên ngoài. Do đó, hi u qu ho t đ ng kinh doanh c a các doanh nghi p
càng cao, l i nhu n đem l i cho doanh nghi p càng l n thì doanh nghi p s càng có xu
h ng s d ng ngu n v n n i t i h n là đi vay. Do đó, hi u qu ho t đ ng c a doanh

nghi p có quan h ng c chi u v i t s n .
Tuy nhiên, theo lý thuy t MM c a Modilligani và Miller (1958) các doanh
nghi p có t su t sinh l i l n, l i nhu n cao th ng l i d ng n vay đ t o lá ch n
thu thu nh p doanh nghi p. [3] Do đó, doanh nghi p v a có th m r ng quy mô kinh
doanh nh n vay, v a ti t ki m đ c chi phí thu nhi u h n. T đó, hi u qu ho t
đ ng kinh doanh c a doanh nghi p v a có quan h thu n chi u, v a có quan h ng c
chi u v i t s n hay v i c u trúc tài chính.
1.3.4. R i ro kinh doanh
R i ro chính là s chênh l ch gi a l i nhu n th c t so v i l i nhu n k v ng. ó
chính là s không ch c ch n, s bi n thiên c a k t qu . N u r i ro cao thì kh n ng
phá s n s cao h n. Theo đó, các doanh nghi p s r i vào tình tr ng m t kh n ng
thanh toán, l i nhu n không đ bù đ p lãi vay, bi n đ ng trong thu nh p, n vay tr
nên kém h p d n h n đ i v i các doanh nghi p. H n n a, nhà đ u t và ch n m t
ni m tin vào doanh nghi p và doanh nghi p s càng khó ti p c n đ n ngu n v n bên

11


ngoài. Do đó, r i ro kinh doanh có quan h ng
quan h ng

c chi u v i t s n , đ ng ngh a có

c chi u v i c u trúc tài chính.

1.3.5. Lãi su t vay v n
Khi c n đ a ra quy t đ nh s d ng VCSH hay n vay, v n đ doanh nghi p r t
quan tâm là lãi su t vay v n. Khi lãi su t vay n gia t ng thì khuynh h ng s d ng
v n n vay c a các doanh nghi p gi m d n, thay vào đó là s d ng v n n i b c a
doanh nghi p. Nh v y, lãi su t vay v n có m i quan h ng c chi u v i t s n ,

đ ng ngh a có m i quan h ng
1.3.6. S t ng tr

c chi u v i c u trúc tài chính.

ng c a doanh nghi p

M t doanh nghi p có t c đ t ng tr

ng cao s báo hi u tri n v ng phát tri n t t

trong t ng lai. Khi đó, các c đông hay nhà qu n lý doanh nghi p s không chia s u
th này v i ch n và có xu h ng s d ng VCSH đ đ u t nhi u h n. Do đó, s t ng
tr ng c a doanh nghi p và t s n có quan h ng c chi u nhau. Các doanh nghi p
có t c đ t ng tr ng cao s có nhu c u v v n l n. Khi đó VCSH không đ đáp ng
thì ngu n tài tr đ u tiên doanh nghi p ngh t i s là n vay. i u này l i ám ch m i
quan h thu n chi u gi a t c đ t ng tr

ng c a doanh nghi p và t s n .

Tóm l i, m i quan h gi a s t ng tr

ng c a doanh nghi p và c u trúc tài chính

là khó xác đ nh đ c, c n đ t vào t ng hoàn c nh và th i k ho t đ ng c a doanh
nghi p đ đánh giá s nh h ng. Trong nghiên c u này, tác gi s d ng ch tiêu t c
đ t ng tr ng doanh thu đ đánh giá m c đ t ng tr ng c a doanh nghi p.
1.3.7. Hình th c s h u c a doanh nghi p
Các doanh nghi p có hình th c s h u khác nhau s có cách ti p c n ngu n tài
tr và xu h ng s d ng ngu n tài tr là khác nhau.

i v i doanh nghi p có s h u Nhà n c, c c u v n đi u l có s đóng góp
c a Nhà n c trên 50% và Nhà n c gi quy n chi ph i doanh nghi p đó.
iv i
doanh nghi p không có s h u Nhà n c, giá tr doanh nghi p th ng cao h n do t o
ra nhi u l i nhu n h n, s d ng n vay và lao đ ng ít h n. Tuy nhiên, không ph i vì
th mà doanh nghi p có s h u Nhà n c có t s n th p. Thông th ng, ch n tin
t ng vào các doanh nghi p có s h u Nhà n c và s n sàng cho vay v n h n các
doanh nghi p không có s h u Nhà n c. Bên c nh đó, doanh nghi p có s h u Nhà
n c có nhi u thu n l i ti p c n v i ngu n v n vay có chi phí r h n.
1.3.8. Th i gian ho t đ ng c a doanh nghi p
Thông th

ng, n u doanh nghi p có thâm niên ho t đ ng trên th tr

nhi u n m thì ch đ ng c a doanh nghi p c ng đ

c kh ng đ nh và đ

12

Thang Long University Library

ng càng

c nhi u khách


hàng c ng nh các đ i t

ng cung c p v n bi t đ n. Do đó các đ i tác và ch n có

ni m tin vào doanh nghi p v ng ch c h n và không quá khó kh n trong vi c cung c p
v n n vay cho doanh nghi p.

ng th i, doanh nghi p ho t đ ng th i gian dài nên

c ng có c c u v n n đ nh, có th s d ng l i nhu n đ l i đ quay vòng v n thay vì
huy đ ng n vay. Ng c l i v i các doanh nghi p m i thành l p, nhu c u đ u t xây
d ng c b n ban đ u khá l n nên vi c huy đ ng v n n vay là d hi u. Qua đó, t s
n c a các doanh nghi p này th ng cao h n các doanh nghi p đư có thâm niên. Vì
v y m i quan h gi a th i gian ho t đ ng c a doanh nghi p v i t s n không rõ ràng
nên s nh h ng t i c u trúc tài chính thu n chi u hay ng c chi u còn b chi ph i
b i nhi u y u t .
1.4.

Tài li u s d ng phân tích c u trúc tài chính doanh nghi p

1.4.1. B ng cân đ i k toán
B ng cân đ i k toán là báo cáo tài chính t ng th , là b ng t ng h p - cân đ i
t ng th ph n ánh t ng h p tình hình v n kinh doanh c a đ n v c v tài s n và ngu n
v n hi n có c a đ n v m t th i đi m nh t đ nh. Th i đi m quy đ nh là ngày cu i
cùng c a m t k báo cáo.
Th c ch t c a b ng cân đ i k toán là b ng cân đ i gi a tài s n và ngu n hình
thành tài s n c a doanh nghi p cu i k h ch toán. S li u trên B ng cân đ i k toán
cho bi t toàn b giá tr tài s n hi n có c a doanh nghi p theo c c u tài s n , ngu n
v n, và c c u ngu n v n hình thành các tài s n đó. C n c vào B ng cân đ i k toán,
nhà qu n tr có th nh n xét, đánh giá khái quát tình hình tài chính c a doanh nghi p.
Thông qua B ng cân đ i k toán, nhà qu n tr có th xem xét quan h cân đ i
t ng b ph n v n và ngu n v n, c ng nh các m i quan h khác. Và thông qua vi c
nghiên c u các m i quan h đó giúp cho ng i qu n tr th y rõ tình hình huy đ ng

ngu n v n ch s h u và ngu n vay n đ mua s m t ng lo i tài s n, ho c quan h
gi a công n kh n ng thanh toán, ki m tra các quá trình ho t đ ng, ki m tra tình hình
ch p hành k ho ch… T đó nhà qu n tr s phát hi n đ c tình tr ng m t cân đ i, có
ph ng h ng và bi n pháp k p th i đ m b o các m i quan h cân đ i v n cho ho t
đ ng tài chính th c s tr nên có hi u qu , ti t ki m và có l i cho doanh nghi p. Nh
v y, B ng cân đ i k toán là m t t li u quan tr ng b c nh t giúp nhà qu n tr đánh giá
đ c kh n ng cân b ng tài chính, kh n ng thanh toán và kh n ng cân đ i v n c a
doanh nghi p.
1.4.2. Báo cáo k t qu kinh doanh
M t thông tin không kém ph n quan tr ng đ c s d ng trong phân tích c u trúc
tài chính doanh nghi p là thông tin ph n ánh trong báo cáo k t qu kinh doanh. Khác
13


v i B ng cân đ i k toán, Báo cáo k t qu kinh doanh cho bi t s d ch chuy n c a ti n
trong quá trình s n xu t – kinh doanh c a doanh nghi p và cho phép d tính kh n ng
ho t đ ng c a doanh nghi p trong t ng lai. Báo cáo k t qu kinh doanh c ng giúp
nhà phân tích so sánh doanh thu v i s ti n th c nh p qu khi bán hàng hóa, d ch v ;
so sánh t ng chi phí phát sinh v i s ti n th c xu t qu đ v n hành doanh nghi p.
Trên c s doanh thu và chi phí, k t qu s n xu t kinh doanh s đ c xác đ nh: lãi hay
l trong n m. Báo cáo k t qu kinh doanh không nh ng ph n ánh k t qu ho t đ ng
s n xu t kinh doanh, ph n ánh tình hình tài chính c a doanh nghi p trong m t th i k
nh t đ nh mà còn cung c p nh ng thông tin t ng h p v tình hình và k t qu s d ng
v n, lao đ ng, k thu t và trình đ qu n lý.
Nh ng kho n m c ch y u đ c ph n ánh trên báo cáo k t qu kinh doanh:
doanh thu bán hàng và cung c p d ch v , doanh thu t ho t đ ng tài chính, doanh thu
t ho t đ ng khác và các chi phí t ng ng v i t ng ho t đ ng đó.
1.5.

N i dung phân tích c u trúc tài chính doanh nghi p

1.5.1. Phân tích c u trúc tài s n doanh nghi p
1.5.1.1.

Khái ni m

C u trúc tài s n c a doanh nghi p ph n nh c c u tài s n, g n li n v i vi c s
d ng v n, ph thu c vào đ c đi m kinh doanh c a doanh nghi p. Ngoài ra, c u trúc tài
s n cho bi t t tr ng c a t ng lo i tài s n (ti n m t, hàng t n kho, ph i thu khách hàng,
tài s n c đ nh…) trong t ng tài s n c a doanh nghi p.
Phân tích c u trúc tài s n c a doanh nghi p là phân tích xem ngu n v n hình
thành nên các lo i tài s n trong c u trúc tài s n c a doanh nghi p đư h p lý hay ch a.
Nói cách khác, phân tích c u trúc tài s n là xem xét các t tr ng các lo i tài s n trong
t ng tài s n c a doanh nghi p có phù h p v i đ c đi m kinh doanh, quy mô doanh
nghi p và chính sách đ u t huy đ ng v n hay không. S phân b m t cách h p lý,
đúng lúc ngu n v n huy đ ng đ c cho t ng kho n m c tài s n mang l i hi u qu s
d ng v n cho doanh nghi p. Nh v y, phân tích c u trúc tài s n đ a ra l i gi i cho
nh ng v n đ liên quan đ n vi c s d ng v n trong doanh nghi p nh m c d tr hàng
t n kho h p lý, m c d tr ti n h p lý, m c n i l ng ph i thu khách hàng h p lý…
1.5.1.2.

Qui mô và k t c u tài s n c a doanh nghi p

Phân tích c u trúc tài s n nh m đánh giá nh ng đ c tr ng trong c c u tài s n c a
doanh nghi p, tính h p lí khi đ u t v n cho ho t đ ng kinh doanh. Hi u qu s d ng
v n c a doanh nghi p s ph thu c m t ph n vào công tác phân b v n: đ u t lo i tài
s n nào, vào th i đi m nào là h p lí; d tr hàng t n kho m c h p lí sao cho v a đáp
ng đ c nhu c u th tr ng nh ng v n gi m th p chi phí t n kho… Qua đó nhà qu n
14

Thang Long University Library


tr có th đánh giá đ

c nh ng đ c tr ng, tính h p lí c a vi c phân b v n vào t ng

lo i tài s n ph c v cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh, nh m nâng cao hi u qu s
d ng v n và gi m thi u các r i ro có th s y ra v i doanh nghi p. Khi phân tích c u
trúc tài s n c a doanh nghi p, nhà qu n tr có th phân tích các ch tiêu c b n sau:
T tr ng ti n và các kho n t
T tr ng ti n, các kho n t

ng đ

ng đ

ng ti n
Ti n, các kho n t

ng ti n

ng đ

ng ti n

T ng tài s n trong k

Ch tiêu này cho bi t giá tr c a kho n m c ti n và các kho n t

ng đ

100%
ng ti n

trong b ng cân đ i k toán chi m bao nhiêu ph n tr m trong c c u t ng tài s n c a
doanh nghi p. Ch tiêu này càng l n t c là doanh nghi p càng ch đ ng trong vi c thu
chi, ho t đ ng đ u t . i u đó ch ng t kh n ng chi tr c a doanh nghi p m c cao.
N u ch tiêu này khá nh , doanh nghi p s b h n ch trong vi c duy trì liên t c ho t
đ ng s n xu t kinh doanh, kh n ng chi tr t c th i g p khó kh n. Song u đi m là
doanh nghi p s g p ít r i ro trong vi c tích tr . Ng c l i, ch tiêu này l n thì r i ro
doanh nghi p g p ph i s l n h n. Vì v y, c n xác đ nh m c d tr ti n và các kho n
t

ng đ

ng ti n h p lý v i nhu c u c a doanh nghi p.

T tr ng các kho n ph i thu
T tr ng các kho n ph i thu

Các kho n ph i thu
T ng tài s n trong k

100%

Ch tiêu này cho bi t giá tr c a các kho n ph i thu chi m bao nhiêu ph n tr m
trong t ng tài s n c a doanh nghi p. Các kho n ph i thu th ng d i d ng tín d ng và
th ng trong th i gian ng n. Trên B ng cân đ i k toán, n u xu t hi n kho n m c các
kho n ph i thu ch ng t doanh nghi p đang ghi nh n n c a khách hàng. N u ch tiêu

này nh , doanh nghi p có chính sách bán hàng và thu h i n h p lý, ít b khách hàng
chi m d ng v n. Ng c l i, n u ch tiêu này l n, doanh nghi p đang n i l ng tín d ng
cho khách hàng nhi u, r i ro thu h i n t ng lên, doanh nghi p b chi m d ng v n l n
khi n hi u qu s d ng v n gi m sút.
T tr ng hàng t n kho
T tr ng hàng t n kho

Hàng t n kho
T ng tài s n trong k

100%

Ch tiêu này cho bi t giá tr hàng t n kho chi m bao nhiêu ph n tr m trong t ng
tài s n c a doanh nghi p. Thông th ng, t tr ng hàng t n kho l n luôn là m i quan
ng i ít nhi u v i nhà đ u t , do tính ch t t n lâu, chôn v n, chi phí phát sinh thêm c a
nó hay nói cách khác, n u đ t n hàng t n kho quá lâu thì s làm nh h ng không t t
t i quá trình kinh doanh. B i doanh nghi p s ph i t n chi phí d tr , chi phí thanh lý
hay c i ti n hàng b l i th i và thanh lý hàng h h ng. Tuy nhiên, vi c không d tr đ
15


hàng t n kho c ng là m t r i ro vì doanh nghi p có th đánh m t nh ng kho n doanh
thu bán hàng ti m n ng ho c th ph n n u giá t ng cao trong khi doanh nghi p không
còn hàng đ bán.
xác đ nh đ c m c d tr hàng t n kho h p lý, nhà qu n tr c n
xem xét đ n nhi u y u t nh đ c đi m s n ph m, đ c đi m ho t đ ng s n xu t kinh
doanh và nhu c u c a th tr ng.
T tr ng TSC
T tr ng TSC

Giá tr còn l i c a TSC
T ng tài s n trong k

Ch tiêu này cho bi t giá tr hi n h u c a TSC
t ng tài s n c a doanh nghi p, ph n ánh m c đ
trong doanh nghi p. Ch tiêu này càng l n ch ng t
TSC nh nhà x ng, trang thi t b đ c t ng c

100%

chi m bao nhiêu ph n tr m trong
tài tr c a ngu n v n cho TSC
doanh nghi p có quy mô càng l n,
ng, n ng l c s n xu t đ c nâng

cao.
đánh giá m c đ h p lý c a ch tiêu này, các l nh v c ho t đ ng kinh doanh
c a doanh nghi p, thành ph n c a TSC c n đ c quan tâm đ đánh giá c th , chính
xác h n.
1.5.2. Phân tích c u trúc ngu n v n doanh nghi p
1.5.2.1.

Khái ni m

C u trúc ngu n v n th hi n c u trúc tài tr c a doanh nghi p, liên quan t i
nhi u khía c nh khác nhau trong công tác qu n tr tài chính. Vi c huy đ ng v n m t
m t v a đáp ng nhu c u v n cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh, đ m b o s an toàn
trong tài chính, m t khác liên quan đ n hi u qu và r ng h n là r i ro c a doanh
nghi p. Do v y, phân tích c u trúc ngu n v n c n xem xét m t cách toàn di n đ có
đánh giá đ y đ nh t v tình hình tài chính doanh nghi p.

1.5.2.2.

Qui mô và k t c u ngu n v n c a doanh nghi p

T s n
T s n

N ph i tr
T ng ngu n v n

Ch tiêu này ph n ánh quan h t l gi a t ng n ph i tr c a doanh nghi p so
v i t ng ngu n v n c a doanh nghi p. N ph i tr c a doanh nghi p bao g m n ng n
h n và n dài h n. T s này nói lên k t c u vay n c a doanh nghi p.
T s này l n cho th y n ph i tr trong doanh nghi p nhi u. Trong t ng s n
ph i tr c a doanh nghi p, n u n ng n h n chi m đa s thì doanh nghi p s b áp l c
trong vi c tr n , và ng c l i n u n dài h n chi m đa s thì doanh nghi p s g p khó
kh n trong vi c huy đ ng v n.

16

Thang Long University Library


T s này nh cho th y n ph i tr c a doanh nghi p là không đáng k . Doanh
nghi p s không b áp l c trong vi c thanh toán n và có đi u ki n thu hút v n đ u t
đ phát tri n kinh doanh. Do đó l
t ng lai s kh quan.

ng v n đ u t mà doanh nghi p huy đ ng trong

T s t tài tr
T s t tài tr

Ngu n v n ch s h u
T ng ngu n v n

Ch tiêu này ph n ánh quan h t l gi a ngu n v n ch s h u so v i t ng
ngu n v n c a doanh nghi p. T s này càng l n ch ng t kh n ng t ch , đ c l p v
tài chính c a doanh nghi p càng cao, đ m b o đ c kh n ng thanh toán n vay. Tuy
nhiên vi c s d ng quá nhi u ngu n v n ch s h u ch a ch c đư mang l i hi u qu
kinh doanh cao cho doanh nghi p b ng s d ng n vay. Do v y, doanh nghi p c n cân
nh c gi t s n và t s t tài tr sao cho s d ng cân đ i, h p lý v i tình hình tài
chính c a mình.
1.5.3. Phân tích m i quan h gi a tài s n và ngu n v n
1.5.3.1.

Phân tích đòn b y tài chính

òn b y tài chính đ c p đ n vi c doanh nghi p tài tr cho ho t đ ng kinh doanh
c a mình b ng các kho n vay thay cho v n c ph n. Các phép đo đòn b y tài chính là
công c đ xác đ nh xác su t doanh nghi p m t kh n ng thanh toán các h p đ ng n .
Trong th i k khó kh n, các doanh nghi p càng n nhi u thì càng có nguy c cao m t
kh n ng hoàn thành ngh a v tr n . Bên c nh đó n l i là m t d ng tài tr tài chính
quan tr ng và t o l i th lá ch n thu cho doanh nghi p do lưi vay đ c tính nh m t
kho n chi phí h p l và mi n thu . Khi doanh nghi p mu n vay n , các ch n s đánh
giá kh n ng tài chính c a doanh nghi p đ xác đ nh s ti n cho doanh nghi p vay.
T s n trên t ng tài s n
i v i các nhà qu n lý doanh nghi p thông qua t s n cho th y s đ c l p v
tài chính, m c đ s d ng đòn b y tài chính và r i ro tài chính có th g p ph i đ t đó
có s đi u ch nh v chính sách tài chính phù h p. Còn nhà đ u t trên c s đó cân

nh c đ n vi c đ u t .
i v i các ch n qua xem xét h s n c a doanh nghi p th y
đ c s an toàn c a kho n cho vay đ đ a ra các quy t đ nh cho vay và thu h i n . T
s n trên t ng tài s n đo l ng m c đ s d ng n c a doanh nghi p đ tài tr cho
t ng tài s n và đ

c xác đ nh b ng cách l y t ng n chia cho t ng tài s n.

T ng s n
T ng tài s n
T ng s n c a doanh nghi p bao g m toàn b s n ng n h n và n dài h n. T
s này cho bi t có bao nhiêu ph n tr m tài s n c a doanh nghi p là t đi vay. Qua đây
T s n

=

17


bi t đ

c kh n ng t ch tài chính c a doanh nghi p. T s này mà quá nh , ch ng t

doanh nghi p vay ít. i u này có th hàm ý doanh nghi p có kh n ng t ch tài chính
cao. Song nó c ng có th hàm ý là doanh nghi p ch a bi t khai thác đòn b y tài chính,
t c là ch a bi t cách huy đ ng v n b ng hình th c đi vay. Ng c l i, t s này quá cao
hàm ý doanh nghi p không có th c l c tài chính mà ch y u đi vay đ có v n kinh
doanh. i u này c ng hàm ý là m c đ r i ro c a doanh nghi p cao h n.
T s n trên VCSH
T s n trên VCSH

N ph i tr
VCSH

T s n trên VCSH là ch s ph n ánh quy mô tài chính c a doanh nghi p. Nó
cho ta bi t v t l gi a hai ngu n v n c b n (n và VCSH) mà doanh nghi p s d ng
đ chi tr cho ho t đ ng c a mình. Hai ngu n v n này có nh ng đ c tính riêng bi t và
m i quan h gi a chúng đ
doanh nghi p.

c s d ng r ng rưi đ đánh giá tình hình tài chính c a

T s n trên VCSH c ng ph thu c nhi u vào ngành, l nh v c mà doanh nghi p
ho t đ ng. Ví d , các ngành s n xu t c n s d ng nhi u v n thì t s n trên VCSH có
xu h ng cao h n, trong khi các doanh nghi p d ch v thì t s n trên VCSH th
th p h n.

ng

T s n trên VCSH giúp nhà đ u t có m t cái nhìn khái quát v s c m nh tài
chính, c u trúc tài chính c a doanh nghi p và làm th nào doanh nghi p có th chi tr
cho các ho t đ ng. Thông th ng, n u h s này l n h n 1, có ngh a là tài s n c a
doanh nghi p đ c tài tr ch y u b i các kho n n , còn ng c l i thì tài s n c a
doanh nghi p đ c tài tr ch y u b i ngu n v n ch s h u. V nguyên t c, h s
này càng nh , có ngh a là n ph i tr chi m t l nh so v i t ng tài s n hay t ng
ngu n v n thì doanh nghi p ít g p khó kh n h n trong tài chính. T s này càng l n
thì kh n ng g p khó kh n trong vi c tr n ho c phá s n c a doanh nghi p càng l n.
Trên th c t , n u n ph i tr chi m quá nhi u so v i VCSH có ngh a là doanh
nghi p đi vay m n nhi u h n s v n hi n có, nên doanh nghi p có th g p r i ro
trong vi c tr n , đ c bi t là doanh nghi p càng g p nhi u khó kh n h n khi lưi su t

ngân hàng ngày m t t ng cao. Các ch n hay ngân hàng c ng th ng xem xét, đánh
giá k t s n (và m t s ch s tài chính khác) đ quy t đ nh có cho doanh nghi p
vay hay không. Tuy nhiên, vi c s d ng n c ng có m t u đi m, đó là chi phí lưi vay
s đ c tr vào thu thu nh p doanh nghi p. Do đó, doanh nghi p ph i cân nh c gi a
r i ro v tài chính và u đi m c a vay n đ đ m b o m t t l h p lý nh t.

18

Thang Long University Library


1.5.3.2.

Chi n l

c s d ng v n kinh doanh c a doanh nghi p

Qu n lý tài s n - ngu n v n là vi c h t s c quan tr ng trong m i doanh nghi p,
c bi t trong công tác qu n lý tài s n – ngu n v n c n chú tr ng đ n vi c qu n lý
v n l u đ ng do ngu n v n l u đ ng r t quan tr ng v i các doanh nghi p v a và nh ,
quy mô v n l u đ ng th hi n th c tr ng tài chính doanh nghi p. Qu n lý v n l u
đ ng t p trung vào chính sách k t h p qu n lý tài s n ng n h n và qu n lý n NH.
V n l u đ ng ròng = Tài s n ng n h n – N ng n h n
Chi n l

c qu n lý v n m o hi m: Ngu n n ng n h n (n NH) tài tr cho

TSDH

Chi n l c qu n lý v n m o hi m là s d ng ngu n v n n ng n h n tài tr cho

TSDH (v n l u đ ng ròng nh h n 0). u đi m c a chi n l c qu n lý v n này là
ngu n v n ng n h n d huy đ ng, lãi su t th p nên doanh nghi p có v n đ u t sinh
l i. Tuy nhiên, khi dùng m t ph n ngu n v n ng n h n tài tr cho TSDH không n
đ nh làm t ng r i ro cao, có th d n đ n m t kh n ng thanh toán.
Chi n l

Chi n l

c qu n lý v n th n tr ng: Ngu n v n dài h n (NVDH) tài tr cho TSNH

c qu n lý v n th n tr ng có u đi m là s d ng m t ph n ngu n v n

dài h n tài tr cho TSNH (V n l u đ ng ròng l n h n 0) giúp đ m b o kh n ng thanh

19


toán, tính n đ nh c a ngu n v n cao và h n ch các r i ro. Bên c nh đó, nh
c a chi n l
Chi n l

c đi m

c là chi phí huy đ ng v n dài h n cao h n chi phí huy đ ng v n NH.
c qu n lý v n dung hòa

Chi n l c qu n lý v n dung hòa t c là dùng ngu n v n ng n h n (NVDH) tài
tr TSNH, dùng v n dài h n tài tr TSDH giúp doanh nghi p t n d ng đ c ngu n
v n trong m i tr ng h p. Song n u không huy đ ng đ c ngu n v n c n thi t đ tài
tr s làm m t c h i kinh doanh gia t ng l i nhu n.

1.5.4. Phân tích tính n đ nh c a ngu n tài tr
đ

Khi phân tích c u trúc ngu n v n, s n đ nh v ngu n tài tr luôn là v n đ
c chú tr ng hàng đ u c a m i doanh nghi p, nó quy t đ nh đ n hi u qu và

ph ng h ng ho t đ ng c a doanh nghi p trong lâu dài. C n c vào th i h n s d ng
v n và chi phí s d ng v n, ngu n v n c a doanh nghi p đ c chia làm 2 lo i: ngu n
v n th ng xuyên và ngu n v n t m th i. Các ch tiêu dùng đ đánh giá tính n đ nh
c a ngu n tài tr :
T s ngu n v n th

ng xuyên trên t ng ngu n v n

Ngu n v n th ng xuyên là ngu n v n đ c doanh nghi p s d ng th ng
xuyên, lâu dài th ng có th i gian s d ng trên 1 n m vào quá trình ho t đ ng kinh
doanh. Ngu n v n th ng xuyên bao g m VCSH và n dài h n.
T s ngu n v n th

ng xuyên trên t ng ngu n v n

Ngu n v n th

ng xuyên

T ng ngu n v n

T s này càng cao ch ng t ngu n v n th ng xuyên c a doanh nghi p n đ nh
trong dài h n, c u trúc v n c a doanh nghi p ít bi n đ ng và doanh nghi p ít ph i ch u
áp l c thanh toán các kho n n ng n h n. ây là c n c đ doanh nghi p đ a ra các

quy t đ nh đ u t dài h n, c n th i gian dài đ thu h i v n.

20

Thang Long University Library


T s ngu n v n t m th i trên t ng ngu n v n
Ngu n v n t m th i là ngu n v n mà doanh nghi p t m th i s d ng vào qua
trình ho t đ ng kinh doanh. Ngu n v n t m th i đ c s d ng cho các kho n n ng n
h n, kho n ph i tr ng n h n c a doanh nghi p, đ c tính theo công th c:
T s ngu n v n t m th i trên t ng ngu n v n
Ng

Ngu n v n t m th i
T ng ngu n v n

c l i v i ch tiêu trên, ch tiêu này càng cao s càng ch ng t s b t n

trong vi c s d ng ngu n tài tr c a doanh nghi p. N u doanh nghi p s d ng quá
nhi u n ng n h n hay chi m d ng v n l n t đ i tác, doanh nghi p s ph i ch u áp
l c thanh toán trong th i gian ng n khi n r i ro m t kh n ng thanh toán là r t cao.
T s VCSH trên ngu n v n th

ng xuyên

đánh giá chính xác h n v tính n đ nh c a ngu n tài tr , ta s d ng thêm ch
tiêu t s VCSH trên ngu n v n th ng xuyên.
T s VCSH trên ngu n v n th

V n Ch s h u
ng xuyên

=

Ngu n v n th

ng xuyên

Ch tiêu này cho bi t c 1 đ ng ngu n v n th ng xuyên thì đ c tài tr b ng
bao nhiêu đ ng VCSH. Ch tiêu này càng cao ch ng t n ng l c tài chính c a doanh
nghi p càng t t, kh n ng thanh toán càng đ c đ m b o.
1.6.

Phân tích cân b ng tài chính

Cân b ng tài chính là là k t qu t vi c đ i chi u tính thanh kho n c a nh ng tài
s n xác đ nh các lu ng thu v trong t ng lai và tính t i h n c a nh ng kho n n xác
đ nh các lu ng chi ra trong t

ng lai.

Nói cách khác, cân b ng tài chính đ c đ nh ngh a b i s cân b ng gi a tài s n
và ngu n v n, b i s hài hoà gi a th i gian bi n đ i tài s n thành ti n và nh p đ hoàn
tr các kho n n t i h n. Vì v y, các s li u v ngân qu và s thay đ i ngân qu
không th ch báo chính xác các đi u ki n cân b ng tài chính.
Xét v t ng th , vi c n m gi các tài s n dài h n có tính thanh kho n th p đòi h i
n m gi các ngu n v n lâu dài. Chính t nh n đ nh này mà nguyên t c truy n th ng
c a cân b ng tài chính là các tài s n c đ nh ph i đ c tài tr b i các ngu n v n dài
h n (v n ch s h u và v n vay). Theo nguyên t c này, cân b ng đ

bù đ p c a các lu ng ti n (t

c duy trì b ng s

ng ng v i kh u hao tài s n c đ nh) v i các kho n tr

n (v n và lưi) hàng n m. Tính n đ nh c a tài s n c ng nh ngu n v n không nh ng
đ m b o s cân b ng nh t th i mà còn duy trì đ c s cân b ng v dài h n. Ph n tr i

21


c a t ng ngu n v n dài h n so v i t ng tài s n c đ nh đ

c g i là v n l u đ ng, t o

thành m t biên an toàn cho cân b ng tài chính.
Tuy nhiên, kh n ng tài tr cho tài s n c đ nh ch a đ đ đ m b o cân b ng tài
chính. Các tài s n l u đ ng khi tham gia vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh c ng làm
m t ph n ngu n v n tr nên b t đ ng n m trong giá tr t n kho và các kho n ph i thu.
Chênh l ch c a t ng các kho n này v i t ng các kho n ph i tr t o thành nhu c u v
v n l u đ ng, luôn thay đ i theo nh p đ s n xu t kinh doanh. Doanh nghi p ch có
đ

c cân b ng tài chính khi v n l u đ ng đ kh n ng bù đ p cho nhu c u này.

1.6.1. Phân tích cân b ng tài chính trong dài h n
Cân b ng tài chính trong dài h n đ
(VL R). Có hai ph

c th hi n qua ch tiêu v n l u đ ng ròng

ng pháp tính VL R c a doanh nghi p.

VL R là ph n chênh l ch gi a TSNH và ngu n v n t m th i
V n l u đ ng ròng = Tài s n ng n h n – Ngu n v n t m th i
Công th c này th hi n cách th c s d ng VL R c a doanh nghi p đ tài tr cho
các kho n n ng n h n nh kho n ph i thu, hàng t n kho hay các kho n có tính thanh
kho n cao c a doanh nghi p.
VL R là ph n chênh l ch gi a ngu n v n th

ng xuyên v i giá tr TSC và đ u

t dài h n
V n l u đ ng ròng = Ngu n v n th

ng xuyên – Tài s n dài h n

Theo công th c này, VL R th hi n cân b ng gi a ngu n v n n đ nh v i nh ng
tài s n có th i gian chu chuy n trên 1 chu k kinh doanh hay trên 1 n m. Nó ph n ánh
ngu n g c VL R, có ngh a là sau khi đư tài tr đ cho TSDH thì ph n dôi ra đó chính
là VL R. Cách tính này th hi n ph ng th c tài tr TSDH và đ ng th i ph n ánh tác
đ ng c a vi c đ u t lên cân b ng tài chính t ng th .
VL R là m t ch tiêu quan tr ng đ đánh giá cân b ng tài chính c a doanh
nghi p. i u này đ c th hi n qua các tr ng h p sau:
Tr

ng h p 1: VL R

Trong tr

v n th
Tr

Ngu n v n th

ng xuyên – TSDH > 0

ng h p này, cân b ng tài chính dài h n đ

c đánh giá là t t, ngu n

ng xuyên ngoài tài tr cho TSDH thì có th tài tr cho TSNH.
ng h p 2: VL R

Ngu n v n th

ng xuyên – TSDH < 0

Trong tr ng h p này, ngu n v n th ng xuyên không đ đ tài tr cho TSDH
nên ph n TSDH không đ c tài tr b ng ngu n v n th ng xuyên s đ c tài tr b i
ngu n v n t m th i. Do v y, cân b ng tài chính trong dài h n đ c đánh giá là không
t t.

22

Thang Long University Library


Tr

ng h p 3: VL R = Ngu n v n th

Trong tr

ng xuyên – TSDH = 0

ng h p này, toàn b ngu n v n th

ng xuyên đ đ tài tr cho TSDH,

c ng t c là ngu n v n t m th i c ng đ đ tài tr cho TSNH. C n b ng tài chính trong
dài h n đ c đ m b o nh ng đ c đánh giá là không t t.
Tuy nhiên, đ đánh giá cân b ng tài chính c a doanh nghi p, nhà qu n tr c n
nghiên c u trong c chu i th i gian thì m i d đoán đ c nh ng kh n ng, tri n v ng
v cân b ng tài chính trong t ng lai. Vì v y, vi c nghiên c u VL R t i nhi u th i
đi m khác nhau s giúp nhà qu n tr lo i tr đ
VL R qua nhi u k có nh ng tr ng h p sau:

c nh ng sai l ch v s li u. Phân tích

VL R gi m và âm qua các n m: Cho th y m c đ an toàn và b n v ng tài chính
c a doanh nghi p gi m, vì doanh nghi p ph i s d ng ngu n v n t m th i đ tài tr
cho TSDH. Do đó, doanh nghi p s g p áp l c v thanh toán ng n h n và có nguy c
phá s n n u không thanh toán đúng h n hay có hi u qu kinh doanh th p.
VL R d ng và t ng qua các n m: Cho th y m c đ an toàn và b n v ng tài
chính c a doanh nghi p là t t vì không ch TSDH mà c TSNH đ u đ c tài tr b ng
ngu n v n th

ng xuyên.

i u đó có ngh a là ngu n v n th

ng xuyên t ng qua các

n m là do doanh nghi p t ng VCSH hay t ng n dài h n. N u t ng VCSH, doanh
nghi p s t ng tính đ c l p v tài chính, ng c l i, n u gi m VCSH thì tính đ c l p v
tài chính s gi m nh ng l i t ng hi u ng c a đòn b y tài chính kéo theo r i ro v s
d ng n .
V n l u đ ng ròng có tính n đ nh: i u đó th hi n các ho t đ ng c a doanh
nghi p đang trong tr ng thái n đ nh nh ng c n xem xét đ n ngu n tài tr đ có đ c
s n đ nh đó trong t ng lai.
1.6.2. Phân tích cân b ng tài chính trong ng n h n
Cân b ng tài chính trong ng n h n th hi n qua ch tiêu nhu c u v n l u đ ng
ròng (NCVL R). Nhu c u v n l u đ ng ph i đ c d ki n tr c trong các k ho ch
kinh t , k thu t, tài chính cho doanh nghi p. M i doanh nghi p đ u có nhi m v t
ch c huy đ ng ngu n v n l u đ ng sao cho đ đ d tr TSNH, đáp ng nhu c u c a
quá trình ho t đ ng kinh doanh và ti t ki m v n. Trong tr ng h p doanh nghi p
không t đáp ng đ c nhu c u v v n, doanh nghi p có th vay ngân hàng ho c các
đ i t ng khác đ b sung vào v n l u đ ng c a mình. M t khác, doanh nghi p c n có
nh ng bi n pháp h u hi u đ s d ng có hi u qu và đ m b o hi u qu các ngu n v n,
ti n hành phân b và s d ng h p lý các ngu n v n hi n có nh m đáp ng đ y đ và
k p th i nhu c u v n kinh doanh c a doanh nghi p.
NCVL R

Hàng t n kho + Các kho n ph i thu – N ng n h n

Trong đó: N ng n h n không bao g m các kho n vay ng n h n.
23

N u NCVL R < 0: cho th y giá tr hàng t n kho và các kho n ph i thu nh h n
n ng n h n. i u này nói lên r ng các kho n n ng n h n (không bao g m kho n vay
ng n h n) không nh ng đáp ng đ c nhu c u ng n h n c a doanh nghi p mà còn d
th a đ tài tr cho tài s n khác. Tr ng h p này th ng x y ra khi khách hàng ng
tr c ti n hàng cho doanh nghi p.
N u NCVL R > 0: Kho n m c hàng t n kho và các kho n ph i thu l n h n n
ng n h n. Trong tr ng h p này, n ng n h n (không bao g m vay ng n h n) không
đ đ tài tr cho hàng t n kho và các kho n ph i thu c a doanh nghi p. Vì v y, doanh
nghi p ph i dùng ngu n v n th ng xuyên đ tài tr cho ph n thi u h t trong nhu c u
v n l u đ ng.
1.6.3.

Ngân qu ròng

N u VL R > NCVL R thì ph n chênh l ch là kho n v n b ng ti n còn l i sau
khi đư bù đ p các kho n v n ng n h n. Kho n chênh l ch này đ c g i là ngân qu
ròng (NQR).
Ngân qu ròng = V n l u đ ng ròng – Nhu c u v n l u đ ng ròng
Ch tiêu này ph n án các tr ng thái cân b ng tài chính sau:
N u NQR > 0: t c là VL R l n h n NCVL R, đi u này th hi n m t cân b ng
tài chính r t an toàn vì doanh nghi p không ph i đi vay đ bù đ p s thi u h t v
NCVL R. m t góc đ khác, doanh nghi p không g p tình tr ng khó kh n v thanh
toán trong ng n h n và s ti n nhàn r i có th đ u t vào các s n ph m tài chính có
tính thanh kho n cao đ sinh l i.
N u NQR = 0: VL R v a đ đ tài tr NCVL R, doanh nghi p v n đ t tr ng
thái cân b ng tài chính. Tuy nhiên, toàn b các kho n v n b ng ti n đ u t ng n h n
đ c hình thành t các kho n vay ng n h n.
thái m t cân b ng tài chính trong t ng lai.

ây là d u hi u báo tr

N u NQR < 0: VL R không đ đ tài tr cho NCVL R.

c cho m t tr ng

i u này có ngh a là

VL R không đ đ tài tr cho nhu c u v n l u đ ng và doanh nghi p bu c ph i huy
đ ng các kho n vay ng n h n đ bù đ p s thi u h t đó và tài tr m t ph n TSDH khi
VL R âm. Cân b ng tài chính đ
nghi p.
1.7.

c xem là kém an toàn và b t l i đ i v i doanh

Phân tích m i quan h gi a c u trúc tài chính và hi u qu ho tăđ ng

kinh doanh
Xác đ nh đ

c các nhân t

nh h

ng đ n c u trúc tài chính và hi u qu ho t

đ ng kinh doanh có ý ngh a s ng còn v i công tác qu n tr trong doanh nghi p. Vì v y
đ bi t đ c hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p thì thông qua các ch tiêu nh :
24

Thang Long University Library


hi u qu s d ng tài s n, kh n ng sinh l i c a tài s n và hi u qu s d ng v n ch s
h u.
1.7.1.

Hi u qu qu n lí tài s n

Hi u su t s d ng tài s n
Hi u su t s d ng tài s n (hay s vòng quay t ng tài s n) là m t t s tài chính, là
th c đo khái quát nh t hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p. T s này cho bi t
m i đ ng tài s n t o ra cho doanh nghi p bao nhiêu đ ng doanh thu thu n.
Hi u su t s d ng tài s n đ

c tính theo công th c:
Doanh thu thu n
T ng tài s n bình quân

Hi u su t s d ng tài s n =

x

100 (%)

N u hi u su t s d ng tài s n có xu h ng t ng và giá tr ngày càng cao cho th y
doanh nghi p qu n lí tài s n có hi u qu , d n đ n doanh thu nh n đ c t đ u t có
giá tr ngày càng l n h n. N u hi u su t s d ng tài s n có xu h ng gi m thì doanh
nghi p đ u t không có hi u qu . Nh v y doanh nghi p c n có nh ng gi i pháp c i
thi n hi u su t s d ng tài s n.

Kh n ng sinh l i c a tài s n (ROA)
T s này đ

c tính ra b ng cách l y l i nhu n ròng (ho c l i nhu n sau thu )

c a doanh nghi p trong k báo cáo chia cho bình quân t ng giá tr tài s n c a doanh
nghi p trong cùng k . T s này cho bi t hi u qu qu n lí và s d ng tài s n đ t o ra
thu nh p cho doanh nghi p.
Kh n ng sinh l i c a tài s n đ

c tính b ng công th c:
L i nhu n ròng

T su t sinh l i c a t ng tài s n

=

× 100%
T ng tài s n bình quân

N u t s sinh l i c a tài s n l n h n 0 thì doanh nghi p làm n có lưi. T s này
càng cao cho th y doanh nghi p càng làm n hi u qu . Còn n u t s sinh l i c a tài
s n nh h n 0 thì doanh nghi p làm n thua l . M c lãi hay l đ c đo b ng ph n tr m
c a giá tr bình quân c a giá tr bình quân t ng tài s n c a doanh nghi p.
1.7.2.

Hi u qu s d ng v n

Kh n ng sinh l i c a v n ch s h u (ROE)
ROE là vi t t t c a c m t Return on common equity, có ngh a là t s l i nhu n

ròng trên v n ch s h u. ROE đ c tính b ng cách l y lãi ròng sau thu chia cho t ng
giá tr v n ch s h u d a vào B ng cân đ i k toán và B ng báo cáo tài chính cu i kì.
25