Chiến lược cạnh tranh dịch vụ khoan của liên doanh việt nga vietsovpetro đến năm 2020
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.2 MB, 121 trang )
i
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM
---------------
VÕ KHÁNH HƯỜNG
CHIẾN LƯỢC CẠNH TRANH DỊCH VỤ KHOAN
CỦA LIÊN DOANH VIỆT – NGA VIETSOVPETRO
ĐẾN NĂM 2020
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
Mã ngành: 60340102
TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 8 năm 2014
ii
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM
---------------------------
VÕ KHÁNH HƯỜNG
CHIẾN LƯỢC CẠNH TRANH DỊCH VỤ KHOAN
CỦA LIÊN DOANH VIỆT - NGA VIETSOVPETRO
ĐẾN NĂM 2020
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Quản trị Kinh doanh
Mã số ngành: 60340102
HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Kiều Xuân Hùng
TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 8 năm 2014
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM
Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. Kiều Xuân Hùng
Luận văn thạc sỹ được bảo vệ tại trường Đại học Công nghệ TP. HCM ngày
09 tháng 08 năm 2014.
Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sỹ gồm:
1. TS. Trương Quang Dũng
2. TS. Nguyễn Hải Quang
3. TS. Lê Tấn Phước
4. TS. Lê Quang Hùng
5. TS. Phan Thành Vĩnh
Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn sau khi Luận văn đã
được sửa chữa (nếu có)
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn
TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP. HCM
PHÒNG QLKH – ĐTSĐH
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
TP. HCM, ngày..… tháng….. năm 2014
NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ tên học viên: Võ Khánh Hường
Giới tính: Nữ
Ngày, tháng, năm sinh: 07/11/1970
Nơi sinh: Vĩnh Phúc
Chuyên ngành: Quản trị kinh doanh
MSHV: 1241820183
I- TÊN ĐỀ TÀI: Chiến lược cạnh tranh dịch vụ khoan của Liên doanh Việt-Nga
Vietsovpetro đến năm 2020.
II- NHIỆM VỤ VÀ NỘI DUNG:
Thứ nhất, hệ thống cơ sở lý luận về cạnh tranh, các yếu tố của môi trường
ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp làm cơ sở lý luận cho vấn đề
nghiên cứu.
Thứ hai, nhận định vấn đề, phân tích điều kiện thực tế, môi trường bên ngoài
và bên trong của Liên doanh Việt-Nga Vietsovpetro để làm rõ những điểm mạnh và
điểm yếu cơ bản để phát huy và khắc phục.
Thứ ba, từ các kết quả phân tích, nêu ra các giải pháp để nâng cao năng lực
cạnh tranh dịch vụ khoan của Liên doanh Việt-Nga Vietsovpetro đến năm 2020.
III- NGÀY GIAO NHIỆM VỤ: 24/03/2014
IV- NGÀY HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ: 30/06/2014
V- CÁN BỘ HƯỚNG DẪN: TS. Kiều Xuân Hùng
CÁN BỘ HƯỚNG DẪN
KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH
(Họ tên và chữ ký)
(Họ tên và chữ ký)
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam kết luận văn này là đề tài nghiên cứu độc lập của riêng cá nhân
tôi. Các nguồn tài liệu trích dẫn, các số liệu sử dụng và nội dung trong luận văn này
là trung thực. Đồng thời, tôi cam đoan rằng kết quả nghiên cứu này chưa từng được
công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu nào.
Tôi xin chịu trách nhiệm cá nhân về luận văn của mình.
Học viên thực hiện Luận văn
Võ Khánh Hường
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được nhiều sự giúp đỡ
và đóng góp quý báu của thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp và gia đình.
Trước tiên, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến Thầy hướng
dẫn Tiến sĩ Kiều Xuân Hùng đã tận tâm giúp đỡ, hướng dẫn và cho tôi những kinh
nghiệm quý báu để hoàn thành luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn Quý Thầy Cô đã tham gia giảng dạy lớp cao học kinh
tế, ngành Quản trị Kinh doanh của Trường Đại Học Công nghệ Thành phố Hồ Chí
Minh đã cho tôi những kiến thức nền tảng và những kinh nghiệm thực tế vô cùng
hữu ích và quý giá.
Xin cảm ơn sự giúp đỡ của các Phòng, Ban chức năng, Xí nghiệp Khoan và
Sửa giếng của Liên doanh Việt-Nga Vietsovpetro đã quan tâm, giúp tôi có đủ số
liệu để hoàn thành luận văn này.
Tôi cũng xin gửi lời cám ơn đến gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, những người
đã động viên, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận
văn.
iii
TÓM TẮT
1. GIỚI THIỆU
Nghiên cứu về chiến lược cạnh tranh nói chung không phải là vấn đề mới.
Tuy nhiên cho đến nay chưa có nghiên cứu nào mang tính toàn diện, tổng thể và
đầy đủ về chiến lược cạnh tranh dịch vụ khoan tại liên doanh Việt-Nga
Vietsovpetro. Vì vậy tác giả chọn đề tài “Chiến lược cạnh tranh dịch vụ khoan của
Vietsovpetro đến năm 2020” làm đề tài luận văn thạc sĩ.
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề ra các chiến lược và các giải pháp thực
hiện chiến lược cạnh tranh dịch vụ khoan dầu khí của Vietsovpetro đến năm 2020
để nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực cũng như góp phần đảm bảo sự phát
triển bền vững của Vietsovpetro.
2. NỘI DUNG
Đề tài nghiên cứu “Chiến lược cạnh tranh dịch vụ khoan của Vietsovpetro
đến năm 2020” được thực hiện trong bối cảnh nền kinh tế phát triển và hội nhập
mạnh mẽ, cạnh tranh ngày càng trở nên gay gắt. Luận văn bao gồm ba vấn đề cốt
lõi sau đây:
Thứ nhất, hệ thống cơ sở lý luận về chiến lược cạnh tranh thông qua các nội
dung: Khái quát về cạnh tranh; Nghiên cứu về chiến lược và các loại chiến lược
cạnh tranh; Nghiên cứu về quy trình hoạch định chiến lược và các công cụ để hoạch
định chiến lược cạnh tranh.
Thứ hai, phân tích môi trường kinh doanh của Vietsovpetro qua các yếu tố
môi trường bên trong và các yếu tố môi trường bên ngoài (môi trường vĩ mô, môi
trường ngành).
Thứ ba, phân tích SWOT để hình thành chiến lược cạnh tranh và lựa chọn
chiến lược cạnh tranh qua ma trận QSPM, đồng thời đề ra các giải pháp để thực
hiện chiến lược cạnh tranh dịch vụ khoan của Vietsovpetro đến năm 2020.
3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
Thứ nhất, xác định được được 6 điểm mạnh cần phát huy là: 1) Có uy tín
được ngành lựa chọn; 2) Đội ngũ người lao động có nhiều kinh nghiệm thực tế và
iv
có khả năng làm việc sáng tạo; 3) Chi phí lao động của Vietsovpetro ở mức thấp; 4)
Nguồn vốn lớn, tình hình tài chính lành mạnh; 5) Có nhiều đơn vị thành viên hỗ trợ
dịch vụ khoan dầu khí; 6) Có thương hiệu trong ngành khoan dầu khí; cũng như 5
điểm yếu cần cải thiện là: 1) Nhiều loại thiết bị còn lạc hậu, chưa có khả năng đáp
ứng những yêu cầu đặc biệt; 2) Cơ cấu tổ chức trong việc điều hành công tác dịch
vụ ngoài còn chưa hợp lý; 3) Đội ngũ lao động có độ tuổi chưa phù hợp; 4) Khả
năng thích nghi với môi trường cạnh tranh của người lao động còn hạn chế; 5)
Chính sách đãi ngộ thu hút lao động có chất lượng cao còn hạn chế.
Thứ hai, nhận dạng 5 cơ hội cần tận dụng là: 1) Nhu cầu dịch vụ khoan thăm
dò và khoan khai thác cho ngành dầu khí ngày càng tăng; 2) Kỹ thuật và công nghệ
cho dịch vụ dịch vụ khoan dầu khí ngày càng tiên tiến; 3) Có sự hỗ trợ đầu tư của
PVN và phía liên bang Nga; 4) Có nhiều cơ sở đào tạo chuyên môn cho ngành
khoan dầu khí; 5) Môi trường kinh tế và chính trị pháp luật tương đối ổn định; cũng
như 5 nguy cơ cần né tránh là: 1) Cạnh tranh trong lĩnh vực khoan dầu khí ở Việt
nam ngày càng gay gắt; 2) Chảy máu chất xám đối với lao động có tay nghề cao; 3)
Môi trường kinh tế vĩ mô còn tiềm ẩn những rủi ro, bất thường; 4) Chi phí đầu tư
trang bị khoan cao, đòi hỏi nguồn vốn lớn; 5) Sự khác biệt về văn hóa, ngôn ngữ,
luật lệ trong kinh doanh toàn cầu.
Thứ ba, đề ra 2 chiến lược cạnh tranh mà Vietsovpetro cần theo đuổi là: 1)
Chiến lược chi phí thấp trong dịch vụ khoan dầu khí; 2) Chiến lược khác biệt hóa
dịch vụ khoan dầu khí. Trên cơ sở đó đề ra 4 nhóm giải pháp để thực hiện chiến
lược là: 1) Phát triển thiết bị và công nghệ; 2) Phát triển nguồn nhân lực; 3) Nâng
cao chất lượng hệ thống quản lý và điều hành và 4) Một số giải pháp hỗ trợ khác.
4.KẾT LUẬN
Bằng phương pháp nghiên cứu khoa học, luận văn đã hệ thống cơ sở lý luận,
phân tích thực trạng, đề ra chiến lược và các giải pháp thực hiện chiến lược cạnh
tranh dịch vụ khoan tại Vietsovpetro đến năm 2020.
v
ABSTRACT
1. INTRODUCTION
Researching competitive strategy in general is not a new issue. However, so
far there is not any comprehensive, overall and full competitive strategy for drilling
service of Vietsovpetro Joint Venture (Vietsovpetro). So author choses the topic
"Competitive strategy in drilling service of Vietsovpetro to 2020" for this thesis.
The research objective of this project is to set out the strategy and solutions
to implement competitive strategies in oil and gas drilling services to 2020 of
Vietsovpetro to increase efficiency of using existing resources as well as ensure
Vietsovpetro’s sustainable development.
2. CONTENT
The research "Competitive strategy in drilling service of Vietsovpetro to
2020" is done in the context of strong economic development and integration, and
competition also becomes increasingly fierce. The content of this thesis consists of
following three main issues:
Firstly, to review theories of competitive strategy by overviewing
competition; research strategy and competitive strategy types; research strategic
planning process and tools for planning competitive strategy.
Secondly, to examine Vietsovpetro’s business environments including
internal and external environments (macroeconomic environment and industry
environment).
Eventually, analyzing SWOT to formulate and select the competitive strategy
through QSPM matrix, and propose solutions to implement competitive strategies in
drilling service of Vietsovpetro to 2020.
3. FINDINGS AND DISCUSSION
vi
Firstly, identifying 6 strengths that should be promoted: 1) Having a good
reputation and being chosen by companies in the industry; 2) Employees have rich
experiences and high creativeness in works; 3) Low labour cost; 4) Large capital
resources and trong financial status; 5) There are many supporting divisions for oil
and gas drilling service; 6) Having a well-known brand in the drilling industry. And
5 weaknesses for improvement: 1) Many backward equipment, causing less ability
to meet the special requirements; 2) Not reasonable organizational structure of
external service performance; 3) Inappropriate labor force age; 4) Limitation of
employees’ ability to adapt to the competitive environment of the employees; 5)
Unsuitable remuneration policy for attracting high qualified employees.
Secondly, determining 5 opportunities that Vietsovpetro should be taken
advantage: 1) Increasing need of drilling service for exploration and exploitation
drilling in oil and gas industry; 2) Significant advancement of technique and
technology in oil and gas drilling services; 3) Having the support and investment of
the Russian Federation and PVN; 4) There are many professional training facilities
for drilling oil and gas industry; 5) Stable economic, political and legal
environments. And 5 risks should be avoided: 1) Fierce competition in the field of
oil and gas drilling service in Vietnam; 2) Brain drain of skilled labor; 3) Some
potential risks and irregularities still exist in macroeconomic environment; 4) High
investment cost of drilling equipment, requiring large capital; 5) The differences in
culture, language and laws in global business.
Finally, there are two proposed competitive strategies that Vietsovpetro
should pursue: 1) Cost leadership strategy in the oil and gas drilling service; 2)
Differentiation strategy in drilling service. Thereof, four groups of measures to
implement the above mentioned competitive strategies are suggested: 1)
Development of equipment and technology; 2) Development of human resources;
3) Improving the quality of management and operation system and 4) Some other
supporting solutions.
vii
4. CONCLUSION
Using scientific research methods, this thesis has reviewed some basic
theories, analyzed existing related factors and proposed strategies and solutions to
implement competitive strategies in oil and gas drilling services of Vietsovpetro to
2020.
viii
MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU..................................................................................................................
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC
CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP..............................................................
1.1. Khái quát về cạnh tranh.............................................................................................................
1.1.1. Các quan niệm về cạnh tranh..............................................................................
1.1.2. Khái niệm về năng lực cạnh tranh......................................................................
1.1.3. Các cấp độ năng lực cạnh tranh.........................................................................
1.2. Chiến lược và chiến lược cạnh tranh.......................................................................................
1.2.1. Khái niệm về chiến lược....................................................................................
1.2.2. Các cấp chiến lược trong doanh nghiệp...........................................................
1.2.3. Các loại chiến lược cạnh tranh.........................................................................
1.3. Quy trình hoạch định chiến lược cạnh tranh............................................................................
1.3.1. Xác định sứ mạng, mục tiêu..............................................................................
1.3.2. Phân tích môi trường.........................................................................................
1.3.3. Hình thành và lựa chọn chiến lược...................................................................
1.3.4. Triển khai các giải pháp thực hiện chiến lược..................................................
1.4. Các công cụ để hoạch định chiến lược cạnh tranh...................................................................
1.4.1. Ma trận SWOT...................................................................................................
1.4.2. Ma trận QSPM..................................................................................................
1.5. Tóm tắt chương 1....................................................................................................................
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG KINH DOANH CỦA
VIETSOVPETRO.................................................................................................
2.1. Khái quát về Vietsovpetro.......................................................................................................
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển....................................................................
2.1.2. Địa vị pháp lý và ngành nghề hoạt động...........................................................
2.1.3. Những thành tựu cơ bản của Vietsovpetro:......................................................
2.1.4. Sự thay đổi sản lượng dầu của Vietsovpetro từ năm 2000-2020:.....................
2.1.5. Tỷ lệ thành công của công tác khoan từ năm 2000-2012:................................
2.1.6. Chi phí khoan và xây dựng giếng khoan của Vietsovpetro...............................
2.2. Thực trạng - Môi trường nội bộ của Vietsovpetro...................................................................
2.2.1. Phân tích các yếu tố môi trường nội bộ của Vietsovpetro................................
2.2.2. Đánh giá các yếu tố môi trường nội bộ của Vietsovpetro.................................
2.3. Phân tích môi trường bên ngoài của Vietsovpetro...................................................................
2.3.1. Môi trường vĩ mô...............................................................................................
ix
2.3.2. Môi trường vi mô...............................................................................................
2.3.3. Nhận các cơ hội và nguy cơ..............................................................................
2.4. Tóm tắt chương 2....................................................................................................................
CHƯƠNG 3: CHIẾN LƯỢC VÀ CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CHIẾN
LƯỢC CẠNH TRANH DỊCH VỤ KHOAN CHO VIETSOVPETRO ĐẾN
NĂM 2020..............................................................................................................
3.1. Hình thành và lựa chọn chiến lược cạnh tranh dịch vụ khoan cho Vietsovpetro......................
3.1.1. Phương hướng và mục tiêu phát triển dịch vụ khoan đến năm 2020................
3.1.2. Phân tích SWOT để hình thành chiến lược.......................................................
3.1.3. Lựa chọn chiến lược – Ma trận QSPM.............................................................
3.2. Giải pháp thực hiện chiến lược cạnh tranh dịch vụ khoan cho Vietsovpetro...........................
3.2.1. Phát triển công nghệ và đầu tư thiết bị.............................................................
3.2.2. Phát triển nguồn nhân lực.................................................................................
3.2.3. Nâng cao chất lượng hệ thống điều hành và quản lý........................................
3.2.4. Một số giải pháp hỗ trợ khác............................................................................
3.3. Kiến nghị.................................................................................................................................
3.3.1. Kiến nghị đối với Nhà nước Việt Nam..............................................................
- Tiếp tục có cơ chế, chính sách hỗ trợ Vietsovpetro để đảm bảo đúng vai trò
một công ty liên doanh cấp nhà nước, tình hữu nghị Việt – Nga, cũng
như liên doanh trong ngành dầu khí – một trong những ngành kinh tế
then chốt có vai trò quyết định trong việc đảm bảo an ninh năng lượng
quốc gia............................................................................................................
3.3.2. Kiến nghị đối với Petrovietnam và Zarubezhneft..............................................
3.4. Tóm tắt chương 3....................................................................................................................
KẾT LUẬN............................................................................................................
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................
x
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CBCNV
:
Cán bộ công nhân viên
FDI
:
Đầu tư trực tiếp nước ngoài
NXB
:
Nhà xuất bản
Petrovietnam :
Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam
PV Drilling :
Công ty CP Dịch vụ kỹ thuật khoan dầu khí
Vietsovpetro :
Liên doanh Việt-Nga Vietsovpetro
WTO
:
Tổ chức thương mại thế giới
XNK&SG
:
Xí nghiệp Khoan và Sửa giếng
JOC
:
Công ty điều hành chung
XN
:
Xí nghiệp
NSNN
:
Ngân sách nhà nước
USD
: Đô la Mỹ
xi
DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
MỞ ĐẦU..................................................................................................................
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC
CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP..............................................................
1.1. Khái quát về cạnh tranh.............................................................................................................
1.1.1. Các quan niệm về cạnh tranh..............................................................................
1.1.2. Khái niệm về năng lực cạnh tranh......................................................................
1.1.3. Các cấp độ năng lực cạnh tranh.........................................................................
Hình 1.1: Quan hệ giữa các loại lợi thế cạnh tranh trong doanh nghiệp.................................................10
1.2. Chiến lược và chiến lược cạnh tranh.......................................................................................
1.2.1. Khái niệm về chiến lược....................................................................................
1.2.2. Các cấp chiến lược trong doanh nghiệp...........................................................
1.2.2.1. Chiến lược cấp công ty.......................................................................................................................................... 11
1.2.2.2. Chiến lược cấp kinh doanh.................................................................................................................................. 11
1.2.2.3. Chiến lược cấp chức năng.................................................................................................................................... 12
Hình 1.2: Quan hệ giữa các cấp chiến lược.......................................................................................................... 12
1.2.3. Các loại chiến lược cạnh tranh.........................................................................
Hình 1.3: Các chiến lược cạnh tranh tổng quát của M. Porter......................................................................14
1.2.3.1. Chiến lược khác biệt hoá (Differentiation).................................................................................................. 14
1.2.3.2. Chiến lược dẫn đầu chi phí thấp (cost leadership)...................................................................................14
1.2.3.3. Chiến lược tập trung.............................................................................................................................................. 15
1.3. Quy trình hoạch định chiến lược cạnh tranh............................................................................
1.3.1. Xác định sứ mạng, mục tiêu..............................................................................
Hình 1.4: Các bước hoạch định chiến lược............................................................................................................. 16
1.3.2. Phân tích môi trường.........................................................................................
1.3.2.1. Phân tích môi trường bên ngoài....................................................................................................................... 17
Hình 1.5: Mô hình năm tác lực của Michael E. Porter.......................................................................................21
1.3.2.2. Phân tích môi trường bên trong....................................................................................................................... 23
1.3.3. Hình thành và lựa chọn chiến lược...................................................................
1.3.4. Triển khai các giải pháp thực hiện chiến lược..................................................
1.4. Các công cụ để hoạch định chiến lược cạnh tranh...................................................................
1.4.1. Ma trận SWOT...................................................................................................
Bảng 1.1: Mô hình Ma trận SWOT....................................................................................................................... 27
1.4.2. Ma trận QSPM..................................................................................................
xii
Bảng 1.2: Khung ma trận QSPM.......................................................................................................................... 29
1.5. Tóm tắt chương 1....................................................................................................................
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG KINH DOANH CỦA
VIETSOVPETRO.................................................................................................
2.1. Khái quát về Vietsovpetro.......................................................................................................
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển....................................................................
2.1.2. Địa vị pháp lý và ngành nghề hoạt động...........................................................
2.1.3. Những thành tựu cơ bản của Vietsovpetro:......................................................
Hình 2.1: Biểu đồ doanh thu và nộp NSNN của Vietsovpetro 2000-2012................................................33
Hình 2.2: Biểu đồ những mốc sản lượng khai thác dầu của Vietsovpetro...............................................34
2.1.4. Sự thay đổi sản lượng dầu của Vietsovpetro từ năm 2000-2020:.....................
2.1.5. Tỷ lệ thành công của công tác khoan từ năm 2000-2012:................................
2.1.6. Chi phí khoan và xây dựng giếng khoan của Vietsovpetro...............................
Bảng 2.1: Chi phí khoan và xây dựng giếng của Vietsovpetro giai đoạn 2008-2012...................36
2.2. Thực trạng - Môi trường nội bộ của Vietsovpetro...................................................................
2.2.1. Phân tích các yếu tố môi trường nội bộ của Vietsovpetro................................
2.2.1.1. Tổ chức bộ máy quản lý........................................................................................................................................ 38
Hình 2.5: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Vietsovpetro................................................................................................ 39
Hình 2.6: Sơ đồ tổ chức hiện tại trong công tác dịch vụ ngoài của Vietsovpetro..................................40
2.2.1.2. Nguồn nhân lực........................................................................................................................................................ 41
2.2.1.3. Thiết bị và công nghệ............................................................................................................................................. 43
Bảng 2.2: Số lượng giàn khoan của một số công ty cung cấp dịch vụ khoan đang hoạt động
tại khu vực đông nam Á........................................................................................................................................... 43
2.2.1.4. Tình hình tài chính.................................................................................................................................................. 43
2.2.1.5. Hoạt động marketing............................................................................................................................................. 44
2.2.1.6. Hoạt động nghiên cứu – phát triển................................................................................................................. 45
2.2.1.7. Hoạt động thông tin............................................................................................................................................... 45
2.2.2. Đánh giá các yếu tố môi trường nội bộ của Vietsovpetro.................................
2.2.2.1. Điểm mạnh................................................................................................................................................................. 45
2.2.2.2. Điểm yếu...................................................................................................................................................................... 47
2.3. Phân tích môi trường bên ngoài của Vietsovpetro...................................................................
2.3.1. Môi trường vĩ mô...............................................................................................
2.3.1.1. Môi trường kinh tế.................................................................................................................................................. 49
Hình 2.7: Đồ thị tăng trưởng kinh tế Việt nam giai đoạn 2007-2013........................................................50
2.3.1.2. Môi trường chính trị - pháp luật....................................................................................................................... 51
Hình 2.8: Biểu đồ thu hút vốn FDI và giải ngân 2008-2013...........................................................................53
2.3.1.3. Môi trường văn hóa - xã hội............................................................................................................................... 53
xiii
2.3.1.4. Môi trường dân số................................................................................................................................................... 54
2.3.1.5. Môi trường tự nhiên............................................................................................................................................... 54
2.3.1.6. Môi trường khoa học công nghệ....................................................................................................................... 55
2.3.2. Môi trường vi mô...............................................................................................
2.3.2.1. Nguy cơ xâm nhập từ các nhà cạnh tranh tiềm ẩn...................................................................................57
2.3.2.2. Các đối thủ cạnh tranh hiện tại trong ngành.............................................................................................. 57
2.3.2.3. Áp lực từ các sản phẩm thay thế....................................................................................................................... 58
2.3.2.4. Áp lực từ phía khách hàng.................................................................................................................................. 59
2.3.2.5. Áp lực của người cung ứng................................................................................................................................. 59
2.3.3. Nhận các cơ hội và nguy cơ..............................................................................
2.3.3.1. Cơ hội............................................................................................................................................................................ 61
2.3.3.2. Nguy cơ........................................................................................................................................................................ 62
2.4. Tóm tắt chương 2....................................................................................................................
CHƯƠNG 3: CHIẾN LƯỢC VÀ CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CHIẾN
LƯỢC CẠNH TRANH DỊCH VỤ KHOAN CHO VIETSOVPETRO ĐẾN
NĂM 2020..............................................................................................................
3.1. Hình thành và lựa chọn chiến lược cạnh tranh dịch vụ khoan cho Vietsovpetro......................
3.1.1. Phương hướng và mục tiêu phát triển dịch vụ khoan đến năm 2020................
3.1.2. Phân tích SWOT để hình thành chiến lược.......................................................
Bảng 3.1: Ma trận SWOT cho Vietsovpetro..................................................................................................... 68
3.1.3. Lựa chọn chiến lược – Ma trận QSPM.............................................................
Bảng 3.2: Ma trận QSPM cho Vietsovpetro..................................................................................................... 70
3.2. Giải pháp thực hiện chiến lược cạnh tranh dịch vụ khoan cho Vietsovpetro...........................
3.2.1. Phát triển công nghệ và đầu tư thiết bị.............................................................
3.2.2. Phát triển nguồn nhân lực.................................................................................
3.2.3. Nâng cao chất lượng hệ thống điều hành và quản lý........................................
Hình 3.1: Sơ đồ tổ chức đề xuất cho công tác dịch vụ ngoài của Vietsovpetro.......................................78
3.2.4. Một số giải pháp hỗ trợ khác............................................................................
3.3. Kiến nghị.................................................................................................................................
3.3.1. Kiến nghị đối với Nhà nước Việt Nam..............................................................
- Tiếp tục có cơ chế, chính sách hỗ trợ Vietsovpetro để đảm bảo đúng vai trò
một công ty liên doanh cấp nhà nước, tình hữu nghị Việt – Nga, cũng
như liên doanh trong ngành dầu khí – một trong những ngành kinh tế
then chốt có vai trò quyết định trong việc đảm bảo an ninh năng lượng
quốc gia............................................................................................................
3.3.2. Kiến nghị đối với Petrovietnam và Zarubezhneft..............................................
3.4. Tóm tắt chương 3....................................................................................................................
xiv
KẾT LUẬN............................................................................................................
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................
xv
DANH MỤC CÁC HÌNH
Trang
MỞ ĐẦU..................................................................................................................
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC
CẠNH TRANH CỦA DOANH NGHIỆP..............................................................
1.1. Khái quát về cạnh tranh.............................................................................................................
1.1.1. Các quan niệm về cạnh tranh..............................................................................
1.1.2. Khái niệm về năng lực cạnh tranh......................................................................
1.1.3. Các cấp độ năng lực cạnh tranh.........................................................................
Hình 1.1: Quan hệ giữa các loại lợi thế cạnh tranh trong doanh nghiệp.................................................10
1.2. Chiến lược và chiến lược cạnh tranh.......................................................................................
1.2.1. Khái niệm về chiến lược....................................................................................
1.2.2. Các cấp chiến lược trong doanh nghiệp...........................................................
1.2.2.1. Chiến lược cấp công ty.......................................................................................................................................... 11
1.2.2.2. Chiến lược cấp kinh doanh.................................................................................................................................. 11
1.2.2.3. Chiến lược cấp chức năng.................................................................................................................................... 12
Hình 1.2: Quan hệ giữa các cấp chiến lược.......................................................................................................... 12
1.2.3. Các loại chiến lược cạnh tranh.........................................................................
Hình 1.3: Các chiến lược cạnh tranh tổng quát của M. Porter......................................................................14
1.2.3.1. Chiến lược khác biệt hoá (Differentiation).................................................................................................. 14
1.2.3.2. Chiến lược dẫn đầu chi phí thấp (cost leadership)...................................................................................14
1.2.3.3. Chiến lược tập trung.............................................................................................................................................. 15
1.3. Quy trình hoạch định chiến lược cạnh tranh............................................................................
1.3.1. Xác định sứ mạng, mục tiêu..............................................................................
Hình 1.4: Các bước hoạch định chiến lược............................................................................................................. 16
1.3.2. Phân tích môi trường.........................................................................................
1.3.2.1. Phân tích môi trường bên ngoài....................................................................................................................... 17
Hình 1.5: Mô hình năm tác lực của Michael E. Porter.......................................................................................21
1.3.2.2. Phân tích môi trường bên trong....................................................................................................................... 23
1.3.3. Hình thành và lựa chọn chiến lược...................................................................
1.3.4. Triển khai các giải pháp thực hiện chiến lược..................................................
1.4. Các công cụ để hoạch định chiến lược cạnh tranh...................................................................
1.4.1. Ma trận SWOT...................................................................................................
1.4.2. Ma trận QSPM..................................................................................................
xvi
1.5. Tóm tắt chương 1....................................................................................................................
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH MÔI TRƯỜNG KINH DOANH CỦA
VIETSOVPETRO.................................................................................................
2.1. Khái quát về Vietsovpetro.......................................................................................................
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển....................................................................
2.1.2. Địa vị pháp lý và ngành nghề hoạt động...........................................................
2.1.3. Những thành tựu cơ bản của Vietsovpetro:......................................................
Hình 2.1: Biểu đồ doanh thu và nộp NSNN của Vietsovpetro 2000-2012................................................33
Hình 2.2: Biểu đồ những mốc sản lượng khai thác dầu của Vietsovpetro...............................................34
2.1.4. Sự thay đổi sản lượng dầu của Vietsovpetro từ năm 2000-2020:.....................
2.1.5. Tỷ lệ thành công của công tác khoan từ năm 2000-2012:................................
2.1.6. Chi phí khoan và xây dựng giếng khoan của Vietsovpetro...............................
2.2. Thực trạng - Môi trường nội bộ của Vietsovpetro...................................................................
2.2.1. Phân tích các yếu tố môi trường nội bộ của Vietsovpetro................................
2.2.1.1. Tổ chức bộ máy quản lý........................................................................................................................................ 38
Hình 2.5: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của Vietsovpetro................................................................................................ 39
Hình 2.6: Sơ đồ tổ chức hiện tại trong công tác dịch vụ ngoài của Vietsovpetro..................................40
2.2.1.2. Nguồn nhân lực........................................................................................................................................................ 41
2.2.1.3. Thiết bị và công nghệ............................................................................................................................................. 43
2.2.1.4. Tình hình tài chính.................................................................................................................................................. 43
2.2.1.5. Hoạt động marketing............................................................................................................................................. 44
2.2.1.6. Hoạt động nghiên cứu – phát triển................................................................................................................. 45
2.2.1.7. Hoạt động thông tin............................................................................................................................................... 45
2.2.2. Đánh giá các yếu tố môi trường nội bộ của Vietsovpetro.................................
2.2.2.1. Điểm mạnh................................................................................................................................................................. 45
2.2.2.2. Điểm yếu...................................................................................................................................................................... 47
2.3. Phân tích môi trường bên ngoài của Vietsovpetro...................................................................
2.3.1. Môi trường vĩ mô...............................................................................................
2.3.1.1. Môi trường kinh tế.................................................................................................................................................. 49
Hình 2.7: Đồ thị tăng trưởng kinh tế Việt nam giai đoạn 2007-2013........................................................50
2.3.1.2. Môi trường chính trị - pháp luật....................................................................................................................... 51
Hình 2.8: Biểu đồ thu hút vốn FDI và giải ngân 2008-2013...........................................................................53
2.3.1.3. Môi trường văn hóa - xã hội............................................................................................................................... 53
2.3.1.4. Môi trường dân số................................................................................................................................................... 54
2.3.1.5. Môi trường tự nhiên............................................................................................................................................... 54
2.3.1.6. Môi trường khoa học công nghệ....................................................................................................................... 55
2.3.2. Môi trường vi mô...............................................................................................
xvii
2.3.2.1. Nguy cơ xâm nhập từ các nhà cạnh tranh tiềm ẩn...................................................................................57
2.3.2.2. Các đối thủ cạnh tranh hiện tại trong ngành.............................................................................................. 57
2.3.2.3. Áp lực từ các sản phẩm thay thế....................................................................................................................... 58
2.3.2.4. Áp lực từ phía khách hàng.................................................................................................................................. 59
2.3.2.5. Áp lực của người cung ứng................................................................................................................................. 59
2.3.3. Nhận các cơ hội và nguy cơ..............................................................................
2.3.3.1. Cơ hội............................................................................................................................................................................ 61
2.3.3.2. Nguy cơ........................................................................................................................................................................ 62
2.4. Tóm tắt chương 2....................................................................................................................
CHƯƠNG 3: CHIẾN LƯỢC VÀ CÁC GIẢI PHÁP THỰC HIỆN CHIẾN
LƯỢC CẠNH TRANH DỊCH VỤ KHOAN CHO VIETSOVPETRO ĐẾN
NĂM 2020..............................................................................................................
3.1. Hình thành và lựa chọn chiến lược cạnh tranh dịch vụ khoan cho Vietsovpetro......................
3.1.1. Phương hướng và mục tiêu phát triển dịch vụ khoan đến năm 2020................
3.1.2. Phân tích SWOT để hình thành chiến lược.......................................................
3.1.3. Lựa chọn chiến lược – Ma trận QSPM.............................................................
3.2. Giải pháp thực hiện chiến lược cạnh tranh dịch vụ khoan cho Vietsovpetro...........................
3.2.1. Phát triển công nghệ và đầu tư thiết bị.............................................................
3.2.2. Phát triển nguồn nhân lực.................................................................................
3.2.3. Nâng cao chất lượng hệ thống điều hành và quản lý........................................
Hình 3.1: Sơ đồ tổ chức đề xuất cho công tác dịch vụ ngoài của Vietsovpetro.......................................78
3.2.4. Một số giải pháp hỗ trợ khác............................................................................
3.3. Kiến nghị.................................................................................................................................
3.3.1. Kiến nghị đối với Nhà nước Việt Nam..............................................................
- Tiếp tục có cơ chế, chính sách hỗ trợ Vietsovpetro để đảm bảo đúng vai trò
một công ty liên doanh cấp nhà nước, tình hữu nghị Việt – Nga, cũng
như liên doanh trong ngành dầu khí – một trong những ngành kinh tế
then chốt có vai trò quyết định trong việc đảm bảo an ninh năng lượng
quốc gia............................................................................................................
3.3.2. Kiến nghị đối với Petrovietnam và Zarubezhneft..............................................
3.4. Tóm tắt chương 3....................................................................................................................
KẾT LUẬN............................................................................................................
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................
xviii
1
MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài
Nền kinh tế Việt Nam đã và đang hội nhập sâu rộng với nền kinh tế trong
khu vực và thế giới. Môi trường kinh doanh của các doanh nghiệp được mở rộng,
song sự cạnh tranh cũng ngày càng trở nên khốc liệt hơn. Trong điều kiện đó, vấn
đề đặt ra cho các doanh nghiệp là làm sao phải có những giải pháp để vượt lên
chiếm ưu thế trên thị trường và kinh doanh đạt hiệu quả cao nhất.
Liên doanh Việt – Nga Vietsovpetro (sau đây gọi tắt là Vietsovpetro) là một
doanh nghiệp nhà nước liên doanh với nước ngoài, hoạt động theo cơ chế Hiệp định
liên Chính phủ, có nhiệm vụ chính là tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí.
Vietsovpetro được thành lập từ năm 1981 theo Hiệp định liên chính phủ giữa CHLB
Nga và CHXHCN Việt nam để thăm dò và khai thác dầu khí trên thềm lục địa Việt
nam nhưng sau 30 năm hoạt động, sản lượng dầu khai thác của Vietsovpetro đã bị
sụt giảm đáng kể. Bên cạnh những nỗ lực đi tìm kiếm mỏ mới, các nhà lãnh đạo của
Vietsovpetro đã sớm nhận ra rằng phát triển cung cấp dịch vụ dầu khí ra bên ngoài
để tận dụng năng lực thừa là phù hợp với điều kiện hiện nay của Vietsovpetro và có
thể mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, tính đến thời điểm hiện tại, việc cung cấp
dịch vụ khoan ra bên ngoài chưa được tiến hành. Việc định hướng thị trường, các
lợi thế cạnh tranh và khả năng cạnh tranh khi cung cấp dịch vụ khoan vẫn chưa
được Vietsovpetro đặc biệt chú trọng. Theo sản lượng dầu và số lượng giếng khoan
cần thực hiện dự kiến đến năm 2020 có thể nhận thấy rằng: trong một tương lai
không xa, việc dư thừa công suất của các giàn khoan của Vietsovpetro sẽ xảy ra và
Vietsovpetro sẽ phải đối đầu với những khó khăn về tài chính cũng như tình trạng
thất nghiệp bởi vì các giàn khoan là những tài sản lớn và số lượng người làm việc
trên các giàn khoan khá nhiều. Nếu như các giàn khoan này không hoạt động thì
Vietsovpetro vẫn phải chịu các chi phí khấu hao giàn khoan và trả lương nhân công
cho những người thuộc biên chế của các giàn khoan này. Tình trạng này kéo dài
2
chắc chắn sẽ dẫn đến những vấn đề phức tạp không chỉ cho riêng Vietsovpetro mà
có thể ảnh hưởng đến một số vấn đề xã hội khác.
Vì lý các lý do nêu trên, tác giả mạnh dạn chọn đề tài: “Chiến lược cạnh
tranh dịch vụ khoan của Liên doanh Việt-Nga Vietsovpetro đến năm 2020” làm đề
tài luận văn thạc sỹ.
Trong môi trường kinh doanh ngày càng năng động và đa dạng, cạnh tranh
giữa các danh nghiệp càng trở nên gay gắt, việc lựa chọn và xây dựng chiến lược,
tìm ra các giải pháp thực hiện chiến lược không chỉ giúp cho đơn vị hoạt động ổn
định trong giai đoạn khó khăn, mà còn giúp Vietsovpetro có khả năng nắm bắt và
chiếm lĩnh thị trường và tiếp tục khẳng định vị thế của mình trong toàn ngành và
trong nền kinh tế nước nhà.
2. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu
Nghiên cứu về năng lực cạnh tranh và chiến lược cạnh tranh của doanh
nghiệp không phải là một vấn đề mới. Cho đến nay có rất nhiều học giả nổi tiếng
trên thế giới và Việt nam nghiên cứu và viết tài liệu về năng lực cạnh tranh và chiến
lược cạnh tranh. Trong đó phải kể đến Michael Eugene Porter- Giáo sư của Đại học
Harvard, Hoa Kỳ với những tác phẩm kinh điển như “Chiến lược cạnh tranh”
(competitive strategy), “Lợi thế cạnh tranh” (competitive advantage) và “Lợi thế
cạnh tranh quốc gia” (competitive advantage of nations). Vận dụng lý thuyết về
năng lực cạnh tranh, một số doanh nghiệp đã xây dựng chiến lược và giải pháp nâng
cao năng lực cạnh tranh cho mình trong từng giai đoạn cụ thể.
Đối với Vietsovpetro, để cạnh tranh và hoạt động bền vững, trong thời gian
qua Vietsovpetro cũng đã xây dựng mục tiêu, kế hoạch và một số chương trình hoạt
động, song những kế hoạch và chương trình hành động đó vẫn chưa đề cập chi tiết
đến vấn đề cung cấp dịch vụ khoan. Điểm mới của luận văn là sử dụng các lý thuyết
về chiến lược cạnh tranh để đi sâu phân tích đầy đủ thực trạng môi trường kinh
doanh dịch vụ khoan của Vietsovpetro, từ đó để ra chiến lược và giải pháp để cạnh
tranh trong dịch vụ khoan của Vietsovpetro đến năm 2020.
3
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề ra chiến lược và hệ thống các giải pháp
thực hiện chiến lược cạnh tranh dịch vụ khoan cho Vietsovpetro đến năm 2020 để
tận dụng năng lực dư thừa trong lĩnh vực khoan dầu khí, nâng cao hiệu quả sử dụng
các nguồn lực góp phần đảm bảo sự phát triển nhanh và bền vững của Vietsovpetro.
Để thực hiện mục tiêu nghiên cứu trên, đề tài có nhiệm vụ thực hiện các nội dung
nghiên cứu sau:
-
Thứ nhất, hệ thống cơ sở lý luận về chiến lược cạnh tranh trong doanh
nghiệp làm cơ sở lý luận cho vấn đề nghiên cứu.
-
Thứ hai, phân tích, đánh giá thực trạng môi trường kinh doanh của
Vietsovpetro để từ đó rút ra những điểm mạnh cần phát huy, những điểm yếu cơ
bản cần cải thiện làm căn cứ hoạch định chiến lược.
-
Thứ ba, hình thành, lựa chọn chiến lược và đề ra các giải pháp thực hiện
chiến lược cạnh tranh dịch vụ khoan dầu khí của Vietsovpetro đến năm 2020, đồng
thời đề xuất các kiến nghị với Nhà nước Việt nam, Petrovietnam và OAO
Zarubezneft là các chủ sở hữu để Vietsovpetro có điều kiện thực hiện thành công
chiến lược của mình.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
-
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là chiến lược cạnh tranh của doanh
nghiệp nói chung và trong lĩnh vực dịch vụ khoan phục vụ ngành dầu khí nói riêng.
-
Phạm vi nghiên cứu của đề tài được giới hạn về không gian là tại
Vietsovpetro và về thời gian là đến năm 2020.
5. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng phương pháp định tính kết hợp với phương pháp định
lượng, dựa trên các số liệu thứ cấp và số liệu sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp được thu thập
từ các nghiên cứu trước đây, các tài liệu về chiến lược cạnh tranh, các nghiên cứu
về hoạt động Vietsovpetro... qua sách, tạp chí, internet, website và các báo cáo của
