Một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức

i

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH



LƯƠNG TÚ VY

MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN Ở
TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ THỦ ĐỨC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Nghệ An – 2013


ii

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH

LƯƠNG TÚ VY

MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN
ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN Ở
TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ THỦ ĐỨC

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Chuyên ngành Quản lý giáo dục

Mã số: 60.14.05

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Mỹ Trinh

Nghệ An - 2013


LỜI CẢM ƠN
Với lòng biết ơn chân thành và sự kính trọng sâu sắc, tôi xin trân trọng
gửi lời cảm ơn của mình đến:
- Các thầy, cô giáo của Khoa Sau đại học, trường Đại học Vinh và
trường Đại học Sài Gòn đã giảng dạy, hướng dẫn, giúp đỡ cũng như tạo điều
kiện cho tôi học tập và nghiên cứu khoa học.
- Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS. Nguyễn Thị Mỹ
Trinh, người đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình giúp đỡ, chỉ dẫn cho tôi trong
quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Ngoài ra, tôi xin gửi lời cảm ơn đến:
- Ban Giám hiệu trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức.
- Lãnh đạo các phòng, khoa, trung tâm, tổ bộ môn cũng như các đồng
nghiệp đang công tác tại trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức đã tạo điều
kiện, khích lệ, cung cấp tài liệu, đóng góp ý kiến cho tôi trong quá trình
nghiên cứu và hoàn thành đề tài.
- Và gia đình, nơi đã cho tôi niềm tin, nghị lực và nguồn động viên.
Mặc dù đã cố gắng hoàn chỉnh nội dung, tuy nhiên luận văn không
tránh khỏi những thiếu sót. Do đó, tác giả kính mong nhận được sự đóng góp
ý kiến để luận văn hoàn chỉnh hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
TP.Hồ Chí Minh, ngày 01 tháng 08 năm 2013

Lương Tú Vy

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU...........................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài...........................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu.....................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu...............................................................3
4. Giả thiết khoa học..........................................................................................3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu....................................................................................3
6. Phương pháp nghiên cứu...............................................................................3
7. Đóng góp mới của luận văn...........................................................................4
8. Cấu trúc của luận văn....................................................................................4
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG
VIÊN TRONG CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG..............................................5
1.1. Sơ lược về lịch sử nghiên cứu vấn đề.........................................................5
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài.................................................................8
1.3. Những yêu cầu về cơ bản đối với đội ngũ giảng viên ở các trường Cao
đẳng.................................................................................................................13
1.4. Công tác phát triển đội ngũ giảng viên tại các trường Cao đẳng.............19
Kết luận chương 1...........................................................................................26
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ THỦ ĐỨC.........................27
2.1. Khái quát về quá trình nghiên cứu thực trạng..........................................27
2.2. Giới thiệu về trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức...............................28
2.3. Thực trạng đội ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng Công nghệ Thủ
Đức..................................................................................................................35
2.4. Thực trạng công tác phát triển đội ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng
Công nghệ Thủ Đức........................................................................................47
2.5. Đánh giá chung về thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên ở trường Cao
đẳng Công nghệ Thủ Đức................................................................................64

Kết luận chương 2...........................................................................................66


CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG
VIÊN CỦA TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ THỦ ĐỨC..............68
3.1. Các nguyên tắc đề xuất giải pháp.............................................................68
.............................................................................................................................
3.2. Một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng Công
nghệ Thủ Đức..................................................................................................69
3.2.1. Xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng
Công nghệ Thủ Đức đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020.................69
3.2.2. Đổi mới công tác tuyển dụng, sử dụng đội ngũ giảng viên...................73
3.2.3. Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên.....................78
3.2.4. Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ giảng viên.......................82
3.2.5. Hoàn thiện việc thực hiện chế độ, chính sách phát triển đội ngũ giảng
viên..................................................................................................................87
3.3. Thăm dò sự cần thiết và khả thi của các giải pháp đề xuất......................91
Kết luận chương 3...........................................................................................94
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.........................................................................95
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CB

Cán bộ

CBQL

Cán bộ quản lý

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GV

Giảng viên

NV

Nhân viên

TP.HCM

Thành phố Hồ Chí Minh


DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
BẢNG SỐ LIỆU
Bảng 2.1: Đội ngũ giảng viên cơ hữu phân theo khoa, bộ môn
Bảng 2.2: Đội ngũ giảng viên thỉnh giảng phân theo khoa
Bảng 2.3: Đội ngũ giảng viên phân theo độ tuổi
Bảng 2.4: Thống kê trình độ chuyên môn của giảng viên
Bảng 2.5: Thực trạng biến động số lượng GV trường từ năm 2009 – 2012
Bảng 2.6: Trình độ lý luận chính trị của đội ngũ đảng viên
Bảng 2.7: Tổng hợp ý kiến đánh giá của sinh viên về chất lượng đội ngũ
giảng viên nhà trường
Bảng 2.8: Kết quả khảo sát thực trạng công tác quy hoạch phát triển đội ngũ

giảng viên tại trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức.
Bảng 2.9: Kết quả khảo sát thực trạng công tác tuyển dụng, sử dụng đội ngũ
giảng viên tại trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức.
Bảng 2.10: Kết quả khảo sát thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ
giảng viên tại trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức.
Bảng 2.11: Kết quả khảo sát thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ
giảng viên tại trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức.
Bảng 2.12: Kết quả khảo sát thực trạng công tác thi đua, khen thưởng đội ngũ
giảng viên tại trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức.
Bảng 2.13: Tổng hợp ý kiến đánh giá của giảng viên về thực trạng phát triển
đội ngũ giảng viên nhà trường.
Bảng 3.1: Kết quả thăm dò mức độ cần thiết và tính khả thi các giải pháp phát
triển đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức.
SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1: Quá trình thành lập trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức


Sơ đồ 2.2: Cơ cấu tổ chức trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức
BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Thống kê đội ngũ giảng viên phân theo độ tuổi
Biểu đồ 2.2: Thống kê trình độ lý luận chính trị đội ngũ đảng viên


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay, trong bối cảnh đất nước chúng ta đang trong giai đoạn chuyển
mình đổi mới, phát triển kinh tế theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập với quốc tế

và khu vực. Trong bối cảnh đó, phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu
phát triển của đất nước là nhu cầu cấp thiết, đã được Đảng và Nhà nước giao
trách nhiệm cho các trường Cao đẳng, Đại học. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ
cao cả này, các trường Cao đẳng, Đại học phải có kế hoạch đổi mới quản lý
giáo dục, phát triển đội ngũ giảng viên, nâng cao chất lượng giảng dạy, đầu tư
cơ sở vật chất, trang bị thiết bị dạy và học… trong đó phát triển đội ngũ giảng
viên chính là yếu tố quan trọng, quyết định chất lượng, uy tín và sự phát triển
bền vững trong tương lai của các cơ sở giáo dục.
Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI khẳng định “Đổi mới căn
bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa,
xã hội hóa, dân chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản
lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là khâu
then chốt” và “Giáo dục và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển
nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng xây dựng đất
nước, xây dựng nền văn hóa và con người Việt Nam”. Trong Chiến lược phát
triển giáo dục 2011 – 2020 của Thủ tướng chính phủ (Ban hành kèm theo
quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012) đã xác định giải pháp phát triển
đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là giải pháp then chốt, trong đó
nêu rõ “Chuẩn hoá trong đào tạo, tuyển chọn, sử dụng và đánh giá nhà giáo
và cán bộ quản lý giáo dục. Chú trọng nâng cao đạo đức nghề nghiệp, tác
phong và tư cách của đội ngũ nhà giáo để làm gương cho học sinh sinh viên”.


2

Bên cạnh đó, Sở Giáo dục và Đào tạo TP.HCM đang xây dựng đề án “Kế
hoạch thực hiện chương trình nâng cao chất lượng giáo dục Đại học, Cao
đẳng, Trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh giai
đoạn 2011 – 2015”.
Trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức được thành lập theo quyết định số

6426/QĐ-BGDĐT ngày 24 tháng 9 năm 2008 của Bộ Giáo dục và Đào tạo
trên cơ sở trường Trung học Kỹ thuật và Nghiệp vụ Thủ Đức. Được nâng cấp
thành trường Cao đẳng là một thuận lợi to lớn cũng như sẽ tạo ra nhiều cơ hội
phát triển cho nhà trường đồng thời cũng phát sinh không ít khó khăn và
thách thức đòi hỏi nhà trường phải đảm bảo nguồn nhân lực đáp ứng được
yêu cầu thực hiện nhiệm vụ mới. Trong đó, nhiệm vụ xây dựng và phát triển
đội ngũ giảng viên được xem là nhiệm vụ trọng tâm và hàng đầu.
Trong thời gian vừa qua, Trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức đã đạt
được những thành tích đáng kể trong nhiệm vụ chính trị cũng như chuyên
môn nghiệp vụ, chất lượng được nâng cao về nhiều mặt, số lượng CB – GV –
NV nhà trường tăng cao. Tuy nhiên, nhà trường vẫn còn một số hạn chế, bất
cập nhất định trong công tác phát triển đội ngũ giảng viên. Nghiên cứu giải
pháp phát triển đội ngũ giảng viên tại các trường Cao đẳng, Đại học nói
chung đã có nhiều công trình nghiên cứu và đề cập, tuy nhiên hiện nay vẫn
chưa có công trình nào nghiên cứu sâu, tìm ra biện pháp phát triển đội ngũ
giảng viên tại trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức, giúp nhà trường phát
triển đội ngũ giảng viên theo hướng đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đạt
chuẩn và trên chuẩn về chất lượng nhằm đáp ứng nhu cầu trong thời kỳ hội
nhập và phát triển.
Chính sự cấp thiết cũng như những bất cập trong công tác phát triển đội
ngũ giảng viên của nhà trường đã thúc đẩy tác giả lựa chọn đề tài “Một số


3

giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng Công nghệ Thủ
Đức”.
2. Mục đích nghiên cứu
Đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng
Công nghệ Thủ Đức nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển đội ngũ giảng viên của

nhà trường trong giai đoạn tới.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Vấn đề phát triển đội ngũ giảng viên ở các
trường Cao đẳng.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở
trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất và thực hiện được một số giải pháp có cơ sở khoa học, có
tính khả thi thì đội ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức sẽ
phát triển hiệu quả hơn.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên ở các
trường Cao đẳng.
5.2. Nghiên cứu thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên ở trường Cao
đẳng Công nghệ Thủ Đức.
5.3. Đề xuất và thăm dò tính cần thiết, khả thi của các giải pháp phát triển
đội ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức.
6. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện nghiên cứu, trong đề tài có sử dụng các phương pháp chủ
yếu như sau:
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận


4

Phương pháp phân tích – tổng hợp tài liệu; phân loại – hệ thống hóa các
tài liệu lý luận có liên quan để xây dựng cơ sở lý luận của đề tài.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Nhóm phương pháp này nhằm xây dựng cơ sở thực tiễn của đề tài, bao
gồm:

- Phương pháp điều tra.
- Phỏng vấn ý kiến chuyên gia.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục.
6.3. Phương pháp thống kê toán học: để xử lý số liệu thu được.
7. Đóng góp mới của luận văn
7.1. Về mặt lý luận
Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên trong
các trường Cao đẳng
7.2. Về mặt thực tiễn
Làm rõ thực trạng công tác phát triển đội ngũ giảng viên của trường Cao
đẳng Công nghệ Thủ Đức, từ đó đề xuất được các giải pháp có cơ sở khoa học
và có tính khả thi để phát triển đội ngũ giảng viên của nhà trường.
8. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội dung
của luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giảng viên trong các
trường Cao đẳng.
Chương 2: Thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên của trường Cao
đẳng Công nghệ Thủ Đức.
Chương 3: Một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên của trường
Cao đẳng Công nghệ Thủ Đức.


5

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIẢNG VIÊN
TRONG CÁC TRƯỜNG CAO ĐẲNG
1.1. Sơ lược về lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài

Trong giai đoạn nào, ở bất cứ tổ chức nào, nguồn nhân lực luôn được
xem là một yếu tố quan trọng nhất tạo nên sự thành công và sự khác biệt giữa
tổ chức này với tổ chức khác. Con người chính là thứ tài sản quý giá nhất. Từ
thực tiễn phát triển kỳ diệu của các quốc gia không có nguồn tài nguyên dồi
dào như Nhật Bản và Singapore cho thấy yếu tố quan trọng nhất đó chính là
con người.
Hiện nay, trong thời kỳ toàn cầu hóa, cuộc cách mạng khoa học – công
nghệ đã và đang phát triển mạnh mẽ và liên tục. Tốc độ phát triển ngày càng
gia tăng và sự cạnh tranh giữa các quốc gia ngày càng quyết liệt. Do đó, sự
phát triển của khoa học – công nghệ đòi hỏi ngành giáo dục trong thế kỷ XXI
phải thực hiện được sứ mệnh nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng
nhân tài nhằm cung cấp nguồn nhân lực có đủ trình độ cao, kỹ năng tốt nhằm
đáp ứng các yêu cầu phát triển của các quốc gia trên thế giới cũng như đáp
ứng nhu cầu phát triển của thế giới.
Do đó, giáo dục trở thành nhiệm vụ được quan tâm và đầu tư hàng đầu ở
một số nước trên thế giới, cụ thể như:


Nhật Bản đã áp dụng mô hình đào tạo và tuyển dụng giáo viên,

chương trình đào tạo giáo viên được thiết kế bao gồm ba phần là giáo dục đại
cương, giáo dục chuyên ngành và giáo dục nghề nghiệp giáo viên (nội dung
chính để cấp chứng chỉ giáo viên). Các loại chứng chỉ giáo viên và tiêu chuẩn
cấp chứng chỉ giáo viên được thể hiện như sau:


6

Trình

độ

Loại chứng chỉ

đào tạo

Giáo viên Chứng chỉ cao cấp
Chứng chỉ hạng nhất
tiểu học
Chứng chỉ hạng hai
Giáo viên Chứng chỉ cao cấp
Chứng chỉ hạng nhất
trung học
Chứng chỉ hạng hai
sơ trung
Giáo viên Chứng chỉ cao cấp
trung học

Số tín chỉ tối thiểu phải tích lũy
Học
Học
Học
phần
phần liên
phần liên
liên
quan đến
Tư cách cơ bản
quan đến
quan

môn giảng
nghề
đến môn hoặc nghề
nghiệp
giảng
nghiệp
Có bằng thạc sĩ
41
8
34
Có bằng cử nhân
41
8
10
Có bằng cao
31
4
2
đẳng
Có bằng thạc sĩ
31
20
32
Có bằng cử nhân
31
20
8
Có bằng cao
21
10

4
đẳng
Có bằng thạc sĩ
23
20
40

Chứng chỉ hạng nhất

Có bằng cử nhân

23

20

16

Chứng chỉ cao cấp
Giáo viên Chứng chỉ hạng nhất

Có bằng thạc sĩ
Có bằng cử nhân
Có bằng cao

35
35

6
6

34
10

27

4

0

cao trung

mẫu giáo

Chứng chỉ hạng hai

đẳng

Ghi chú:
- Giáo viên chuyển cấp từ hạng hai lên hạng nhất cần có 3 năm kinh
nghiệm giảng dạy và tích lũy 45 tín chỉ.
- Giáo viên chuyển cấp từ hạng nhất lên hạng cao cấp cần có 5 năm kinh
nghiệm giảng dạy và tích lũy 15 tín chỉ.
- Giáo viên các trường đặc biệt cần có 13 – 47 tín chỉ cho các môn giáo
dục đặc biệt ở phổ thông.
 Tại Trung Quốc, Chính phủ Trung Quốc đặt ra chiến lược “làm cho

đất nước giàu mạnh thông qua khoa học và giáo dục” như nhà kiến trúc sư


7

của sự nghiệp cải tổ của Trung Quốc Đặng Tiểu Bình đã nói: “Một đất nước
có trên 1 tỷ dân khi giáo dục phát triển thì ưu thế to lớn về nguồn nhân lực
con người của nó sẽ không có nước nào sánh nổi”. Trung Quốc đã lựa chọn
10 trường đại học trọng điểm quốc gia (trong số 100 trường đại học lớn) để
tập trung đầu tư phát triển ngang tầm với các trường đại học quốc tế trong các
lĩnh vực khoa học – công nghệ mũi nhọn. Thực hiện chính sách gửi học sinh,
chuyên gia đi học tập, nghiên cứu ở các cơ sở khoa học – công nghệ lớn, có
trình độ cao ở các nước phát triển. Trong thời gian vừa qua, Trung Quốc đã
gửi khoảng 800.000 lưu học sinh, chuyên gia ra nước ngoài và khuyến khích
ở lại nâng cao trình độ hoặc ưu đãi khi về nước. Hiện có khoảng 300.000
chuyên gia về nước góp phần phát triển đội ngũ chuyên gia, cán bộ khoa học
– công nghệ có trình độ cao của Trung Quốc (Số liệu tính đến năm 2009).
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước
Bước sang thế kỷ XXI, đất nước chúng ta đang trong giai đoạn hội nhập
với quốc tế và khu vực. Toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế về giáo dục đã trở
thành xu thế tất yếu. Để hội nhập và phát triển, nguồn nhân lực trở thành thứ
tài sản quý giá nhất, là chìa khóa thành công của các công ty, tổ chức. Đặc
biệt, trong lĩnh vực giáo dục, xã hội đòi hỏi các cơ sở giáo dục phải có kế
hoạch quản trị nguồn nhân lực nhằm đảm bảo phát triển một cách hợp lý quy
mô đào tạo ở các trình độ, có chất lượng phù hợp, đáp ứng linh hoạt nhu cầu
nhân lực theo sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước; đẩy mạnh nghiên
cứu, ứng dụng khoa học – công nghệ và các hoạt động phục vụ cộng đồng. Để
thực hiện nhiệm vụ này, một số dự án nghiên cứu trong nước liên quan đến
đội ngũ nhà giáo đã được thực hiện như:
- Dự án quốc gia nghiên cứu tổng thể về GD&ĐT và phân tích nguồn
nhân lực, mã số VIE/89/022 (gọi tắt là Dự án tổng thể về giáo dục).
- Dự án hỗ trợ Bộ GD&ĐT do Ủy ban châu Âu tài trợ.

8

Bên cạnh đó, nhiều học viên Cao học chuyên ngành Quản lý giáo dục
trường Đại học Vinh đã chọn đề tài nghiên cứu về các giải pháp phát triển đội
ngũ giảng viên tại các trường Cao đẳng, Đại học làm luận văn tốt nghiệp, cụ
thể như:
- Một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên ở trường Cao đẳng Kinh
tế Thành phố Hồ Chí Minh – Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo dục của tác giả
Phạm Vũ Điềm, trường Đại học Vinh năm 2012;
- Một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên trường Đại học Y Khoa
Phạm Ngọc Thạch giai đoạn 2011 – 2015 – Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo
dục của tác giả Nguyễn Ngọc Hà, trường Đại học Vinh năm 2012;
- Một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Kỹ
thuật Cao Thắng Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2011 – 2015 – Luận văn
Thạc sĩ Khoa học giáo dục của tác giả Nguyễn Công Thành, trường Đại học
Vinh năm 2012;
- Một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên trường Cao đẳng Ngô
Gia Tự Bắc Giang giai đoạn 2011 – 2020 – Luận văn Thạc sĩ Khoa học giáo
dục của tác giả Lê Thị Thu Hồng, trường Đại học Vinh năm 2011.
Tuy nhiên, chưa có công trình nào tập trung nghiên cứu, phân tích và xây
dựng giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên tại trường Cao đẳng Công nghệ
Thủ Đức đáp ứng yêu cầu phát triển của nhà trường trong giai đoạn hiện nay.


9

1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Giảng viên và đội ngũ giảng viên
1.2.1.1.Giảng viên
Theo từ điển tiếng Việt phổ thông [17,347], giảng viên là tên gọi chung

người làm công tác giảng dạy ở các trường chuyên nghiệp, các lớp đào tạo,
huấn luyện, các trường trên bậc phổ thông.
Theo luật giáo dục của Quốc hội nước Công hòa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam [15,24], điều 70 nêu rõ: Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo
dục trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác.
Nhà giáo phải có những tiêu chuẩn sau đây:
a) Phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt;
b) Đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn, nghiệp vụ;
c) Đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp;
d) Lý lịch bản thân rõ ràng.
Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo
dục nghề nghiệp trình độ sơ cấp nghề, trung cấp nghề, trung cấp chuyên
nghiệp gọi là giáo viên. Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục đại học, trường
cao đẳng nghề gọi là giảng viên.
Điều 72 và 73 xác định nhiệm vụ và quyền của nhà giáo, cụ thể như sau:
Nhà giáo có những nhiệm vụ sau đây:
- Giáo dục, giảng dạy theo mục tiêu, nguyên lý giáo dục, thực hiện đầy
đủ và có chất lượng chương trình giáo dục;
- Gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân, các quy định của pháp luật và
điều lệ nhà trường;
- Giữ gìn phẩm chất, uy tín, danh dự của nhà giáo; tôn trọng nhân cách
của người học, đối xử công bằng với người học, bảo vệ các quyền, lợi ích
chính đáng của người học;


10

- Không ngừng học tập, rèn luyện để nâng cao phẩm chất đạo đức, trình
độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ, đổi mới phương pháp giảng dạy, nêu
gương tốt cho người học;

- Các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật.
Nhà giáo có những quyền sau đây:
- Được giảng dạy theo chuyên ngành đào tạo;
- Được đào tạo nâng cao trình độ, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ;
- Được hợp đồng thỉnh giảng và nghiên cứu khoa học tại các trường, cơ
sở giáo dục khác và cơ sở nghiên cứu khoa học với điều kiện bảo đảm thực
hiện đầy đủ nhiệm vụ nơi mình công tác;
- Được bảo vệ nhân phẩm, danh dự;
- Được nghỉ hè, nghỉ Tết âm lịch, nghỉ học kỳ theo quy định của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo và các ngày nghỉ khác theo quy định của Bộ
luật lao động.
Như vậy, giảng viên là nhà giáo làm công tác giảng dạy ở các cơ sở giáo
dục đại học và các trường cao đẳng.
1.2.1.2. Đội ngũ giảng viên
Theo từ điển tiếng Việt phổ thông [17,302], đội ngũ là khối đông người
được tập hợp và tổ chức thành lực lượng chiến đấu, là tập hợp gồm một số
đông người cùng chức năng hoặc nghề nghiệp, thành một lực lượng. Ví dụ:
đội ngũ những người viết văn trẻ, đội ngũ nhà giáo…
Trong lĩnh vực giáo dục, đội ngũ được hiểu là tập thể những người có
cùng chức năng, nhiệm vụ, để phân biệt với những tập thể khác trong hệ
thống giáo dục. Ví dụ như: đội ngũ giảng viên, đội ngũ cán bộ quản lý, đội
ngũ nhân viên…
Như vậy, đội ngũ giảng viên là tập thể những người có cùng chức năng,
nghề nghiệp (nghề dạy học), cùng một nhiệm vụ là thực hiện các mục tiêu


11

giáo dục đã đặt ra cho tập thể đó (cơ sở giáo dục đại học, trường cao đẳng
nghề), làm việc theo kế hoạch chung và theo quy định của pháp luật.

1.2.2. Phát triển và phát triển đội ngũ giảng viên
1.2.2.1. Phát triển
Theo từ điển tiếng Việt phổ thông [17,701], phát triển là biến đổi hoặc
làm cho biến đổi từ ít đến nhiều, hẹp đến rộng, thấp đến cao, đơn giản đến
phức tạp.
Theo quan điểm Triết học, phát triển là sự vận động đi lên từ thấp đến
cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn thiện đến hoàn thiện hơn. Nguồn
gốc của sự phát triển chính là mâu thuẫn giữa các mặt đối lập bên trong sự
vật, hiện tượng.
Ngày nay, chúng ta vẫn sử dụng thuật ngữ “phát triển” như: phát triển
kinh tế, phát triển giáo dục, phát triển thể lực, phát triển tư duy… để thể hiện
sự đi lên, sự hoàn thiện hơn trong các lĩnh vực.
Như vậy, phát triển chính là sự đi lên, đi đến cái hoàn thiện hơn, cái tốt
đẹp hơn. Cái mới ra đời tốt hơn, thay thế cho cái cũ của các sự vật, hiện
tượng.
1.2.2.2. Phát triển đội ngũ giảng viên
Trong quá trình phát triển đời sống kinh tế – xã hội cũng như khoa học –
công nghệ của các nước trên thế giới, vai trò và vị trí của giáo dục đại học
ngày càng trở nên quan trọng. Trong đó, đội ngũ giảng viên đóng vai trò
quyết định chất lượng và hiệu quả giáo dục. Cùng với sự phát triển, vai trò và
vị trí của người giảng viên cũng có những thay đổi cơ bản để phù hợp. Vị trí
trung tâm trong quá trình dạy học đang chuyển dần từ người dạy sang người
học. Nói cách khác, người giảng viên trong nền giáo dục hiện đại là người
hướng dẫn, đề xướng làm thay đổi những thị hiếu, hứng thú người học, giúp
người học biết cách học và cách tự rèn luyện.


12

Như vậy, phát triển đội ngũ giảng viên là làm sao để tập thể đội ngũ

giảng viên đó đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đảm bảo về chất lượng theo
quy định, yêu nghề, có phẩm chất đạo đức, có năng lực chuyên môn nhằm
đáp ứng nhu cầu phát triển của các trường Đại học, Cao đẳng trong thời kỳ
hội nhập và phát triển.
Nhà quản lý thực hiện công tác phát triển đội ngũ giảng viên chính là
thực hiện các chức năng quản lý trong mặt công tác này:
- Lập kế hoạch phát triển đội ngũ giảng viên.
- Tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển đội ngũ giảng viên.
- Chỉ đạo thực hiện kế hoạch phát triển đội ngũ giảng viên.
- Kiểm tra, đánh giá việc thực hiện kế hoạch phát triển đội ngũ giảng
viên.
Vì thế, nội dung của công tác phát triển đội ngũ giảng viên chính là:
- Lập kế hoạch phát triển đội ngũ giảng viên.
- Tuyển dụng giảng viên.
- Phân công, bố trí công việc cho đội ngũ giảng viên.
- Bồi dưỡng, đào tạo cho đội ngũ giảng viên.
- Kiểm tra, đánh giá, sàng lọc đội ngũ giảng viên.
- Thực hiện chế độ thi đua, khen thưởng cho đội ngũ giảng viên.
1.2.3. Giải pháp và giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên
1.2.3.1. Giải pháp
Theo tiếng Việt phổ thông [17,344], giải pháp là phương pháp giải quyết
một vấn đề cụ thể nào đó.
Trong lĩnh vực kinh tế, để nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng cũng
như tiết kiệm thời gian và đem lại hiệu quả cao nhất, các công ty đã nghiên
cứu và đưa ra các giải pháp như: giải pháp thanh toán điện tử, giải pháp
thương mại điện tử, giải pháp cổng thông tin điện tử…


13

Trong lĩnh vực giáo dục, để phát triển và trở thành thương hiệu có uy tín,
các cơ sở giáo dục cũng đưa ra các giải pháp để giải quyết các tồn tại hiện có
như: giải pháp quản lý đào tạo, giải pháp nghiên cứu, ứng dụng khoa học –
công nghệ, giải pháp phát triển cơ sở vật chất…
Như vậy, giải pháp chính là các cách thức tổ chức, phương pháp thực
hiện để giải quyết một vấn đề đang tồn tại, để làm cho sự vật, hiện tượng tốt
hơn, hoàn thiện hơn, phát triển hơn.
1.2.3.2. Giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên
Trong thực tế hiện nay, đội ngũ giảng viên đã tăng nhanh về số lượng,
nâng cao dần về chất lượng và tính đa dạng. Tuy nhiên, với yêu cầu của quá
trình phát triển kinh tế và quá trình hội nhập quốc tế thì việc phát triển đội
ngũ này còn nhiều bất cập. Một bộ phận giảng viên chưa đáp ứng được nhiệm
vụ giáo dục trong thời kỳ mới, có biểu hiện vi phạm đạo đức và lối sống. Đội
ngũ giảng viên không đồng đều về cơ cấu chuyên môn, vừa thừa, vừa thiếu.
Từ những vấn đề trên, trong ngành giáo dục nói chung và trong mỗi nhà
trường nói riêng, việc xây dựng giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên trong
mỗi giai đoạn là hết sức quan trọng và cần thiết.
Như vậy, giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên chính là cách thức xây
dựng và phát triển đội ngũ giảng viên có quy mô, cơ cấu ngành nghề hợp lý,
có chất lượng, có phẩm chất đạo đức đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực
có chất lượng cao, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước
và hội nhập kinh tế quốc tế.
1.3. Những yêu cầu về cơ bản đối với đội ngũ giảng viên ở các trường
Cao đẳng
1.3.1. Vị trí, vai trò của người giảng viên ở các trường Cao đẳng
Vị trí của người giảng viên chính là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo
dục tại các trường Cao đẳng.


14

Đội ngũ giảng viên đóng vai trò quan trọng trong hệ thống giáo dục,
người giảng viên chính là yếu tố quyết định chất lượng và hiệu quả giáo dục.
Trong xã hội nông nghiệp truyền thống, quan niệm Quân – Sư – Phụ đã thể
hiện vị trí rất quan trọng của người thầy trong đời sống xã hội. Bất cứ cá nhân
nào muốn trưởng thành và thành đạt đều phải cần đến sự dạy bảo và chỉ dẫn
của người thầy. Ông cha ta có câu: “Không thầy đố mày làm nên”, “Muốn con
hay chữ phải yêu lấy thầy”. Không chỉ trong hoạt động dạy học, người thầy
còn có vị trí, vai trò cực kỳ quan trọng trong đời sống văn hóa, tinh thần của
mỗi làng xã.
Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh mẽ của các cuộc cách mạng khoa học
– công nghệ trong xã hội hiện đại, vị trí vai trò của người giảng viên có những
thay đổi cơ bản và to lớn. Cơ cấu đội ngũ giảng viên đa dạng về loại hình và
trình độ đào tạo. Người giảng viên không đóng vị trí trung tâm trong quá trình
dạy học mà chuyển vị trí đó sang người học. Vai trò của người giảng viên
không chỉ là truyền đạt các kiến thức đã có mà là tổ chức, hướng dẫn, điều
khiển các hoạt động giáo dục và dạy học với mục đích hình thành nhân cách
con người và đáp ứng các yêu cầu trong thời kỳ xã hội phát triển và hội nhập.
Như vậy, đầu tiên vai trò của người giảng viên phải kể đến đó là một
người thầy, một nhà giáo dục. Ở vai trò này, người giảng viên phải có trình
độ, kiến thức chuyên môn và kỹ năng dạy học để hướng dẫn, truyền đạt kiến
thức cho sinh viên. Thứ hai, vai trò của người giảng viên là một nhà nghiên
cứu khoa học. Người giảng viên phải nghiên cứu, tìm ra lời giải về các vấn đề
tự nhiên, xã hội cũng như ứng dụng các công trình nghiên cứu của mình vào
thực tiễn nhằm nâng cao hiệu quả công việc. Cuối cùng, người giảng viên còn
là nhà hoạt động xã hội. Người giảng viên phải biết sử dụng kiến thức của
mình để tham gia, đóng góp vào xã hội thông qua các hoạt động như tư vấn


15

thông tin, viết báo, trả lời các thắc mắc trên báo, đài... cũng như tìm chỗ cho
sinh viên thực tập, liên hệ việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp...
1.3.2. Nhiệm vụ của người giảng viên ở các trường Cao đẳng
Theo Điều lệ trường Cao đẳng [3,17], Giảng viên trường Cao đẳng phải
thực hiện các nhiệm vụ cụ thể dưới đây:
a) Giảng dạy theo đúng nội dung, chương trình đã được Bộ Giáo dục và
Đào tạo và nhà trường quy định; viết giáo trình, phát triển tài liệu phục vụ
giảng dạy học tập theo sự phân công của trường, khoa, bộ môn;
b) Chịu sự giám sát của các cấp quản lý về chất lượng, nội dung, phương
pháp giảng dạy và nghiên cứu khoa học;
c) Tham gia hoặc chủ trì các đề tài nghiên cứu khoa học, ứng dụng
chuyển giao công nghệ theo sự phân công của trường, khoa, bộ môn;
d) Giữ gìn phẩm chất, uy tín, danh dự của nhà giáo; tôn trọng nhân cách
của người học, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người học,
hướng dẫn người học trong học tập, nghiên cứu khoa học, rèn luyện tư tưởng,
đạo đức tác phong, lối sống;
đ) Không ngừng tự bồi dưỡng nghiệp vụ, cải tiến phương pháp giảng dạy
để nâng cao chất lượng đào tạo;
e) Hoàn thành tốt các công tác khác được trường, khoa, bộ môn giao.
Như vậy, chức năng, nhiệm vụ của người giảng viên tại các trường Đại
học, Cao đẳng chính là việc thực hiện 2 nhiệm vụ chủ yếu của nhà trường đó
là: giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Trong đó, công tác giảng dạy bao gồm
công tác truyền đạt các kiến thức, đạo đức và kỹ năng nghề nghiệp cho sinh
viên.
Nói cách khác, chức năng của người giảng viên là tổ chức và điều khiển
các hoạt động giáo dục và dạy học để hướng tới mục đích hình thành những


16

nhân cách con người, đáp ứng những yêu cầu của xã hội trong từng giai đoạn
phát triển cụ thể của lịch sử.
1.3.3. Yêu cầu về số lượng, cơ cấu đội ngũ giảng viên ở các trường Cao
đẳng
Theo điều lệ trường Cao đẳng [3,5], điều kiện thành lập trường Cao đẳng
là: Có đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý đủ về số lượng, đồng bộ về cơ
cấu, phù hợp với ngành nghề đào tạo, đạt tiêu chuẩn về phẩm chất và trình độ
đào tạo, bảo đảm thực hiện mục tiêu, chương trình giáo dục, trung bình không
quá 30 sinh viên / 1 giảng viên.
Theo Chiến lược phát triển giáo dục 2011 – 2020 của Thủ tướng Chính
phủ, một trong những giải pháp phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý
giáo dục là: Đảm bảo từng bước có đủ giáo viên thực hiện giáo dục toàn diện
theo chương trình giáo dục mầm non và phổ thông, dạy học 2 buổi/ngày, giáo
viên dạy ngoại ngữ, giáo viên tư vấn học đường và hướng nghiệp, giáo viên
giáo dục đặc biệt và giáo viên giáo dục thường xuyên.
Như vậy, tại các trường Cao đẳng, Đại học, số lượng giảng viên phải
đảm bảo đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, trong đó trung bình không quá 30
sinh viên / 1 giảng viên.
1.3.4. Yêu cầu về chất lượng đội ngũ giảng viên ở các trường Cao đẳng
Theo điều lệ trường Cao đẳng [3,16], giảng viên phải đảm bảo các tiêu
chuẩn sau:
- Giảng viên trường cao đẳng phải có phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt;
có trình độ chuyên môn, sức khoẻ tốt, lý lịch bản thân rõ ràng.
- Giảng viên các trường cao đẳng phải có trình độ từ đại học trở lên phù
hợp với các môn học của ngành đào tạo. Ưu tiên tuyển chọn sinh viên tốt
nghiệp đại học loại khá, giỏi và người có trình độ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ có
kinh nghiệm hoạt động thực tiễn, có nguyện vọng trở thành giảng viên.

17

Những người tốt nghiệp các ngành ngoài sư phạm phải có chứng chỉ nghiệp
vụ sư phạm.
- Tiêu chuẩn cụ thể của cán bộ và nhân viên các đơn vị trong trường cao
đẳng do Hiệu trưởng quy định.
Theo Luật giáo dục năm 2005 [15,26], nhà giáo của trường cao đẳng,
trường đại học được tuyển dụng theo phương thức ưu tiên đối với sinh viên
tốt nghiệp loại khá, loại giỏi, có phẩm chất tốt và người có trình độ đại học,
trình độ thạc sĩ, trình độ tiến sĩ, có kinh nghiệm hoạt động thực tiễn, có
nguyện vọng trở thành nhà giáo. Trước khi được giao nhiệm vụ giảng dạy,
giảng viên cao đẳng, đại học phải được bồi dưỡng về nghiệp vụ sư phạm.
Như vậy, người giảng viên phải có những phẩm chất và năng lực sau
đây:
1.3.4.1. Tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức
Chấp hành quan điểm, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước.
Tuân thủ pháp luật của nhà nước.
Đạo đức chuẩn mực, lối sống tốt, gương mẫu, đoàn kết, yêu nghề, tôn
trọng đồng nghiệp và người học.
1.3.4.2. Năng lực giảng dạy
Theo quy định chế độ làm việc đối với giảng viên [4,2] nội dụng công
việc cụ thể là:
- Nghiên cứu và nắm vững mục tiêu giáo dục, nội dung, chương trình,
phương pháp giáo dục đại học, quy chế thi, kiểm tra, đánh giá, vị trí và yêu
cầu của môn học, ngành học được phân công đảm nhiệm; nắm bắt khả năng,
kiến thức của người học.
- Xây dựng kế hoạch dạy học, đề cương môn học, bài giảng và thiết kế
học liệu cần thiết phục vụ cho giảng dạy; giảng bài, phụ đạo và hướng dẫn
người học kỹ năng học tập, nghiên cứu, làm thí nghiệm, thực hành, thảo luận